+

Stres Ynetiminin nemi Yaam Kalitemizle likisi

+

Stres Konusuna Bak

Olumsuz Olumlu

Ama
Sizleri, strese bak anz deitirmeye davet Stresin yaam kalitemizi arttrmak iin bir iaret olarak kullanlabilecei Yaadmz streste zihnimizin oynad nemli roln dikkate alnmas gerektii Olaylara bak amz, verdiimiz anlamlar deitirerek, stresimizin ynetilebilecei

Hedef
nsan doada bedeniyle ve zihniyle birlikte, hem birey hem de tr olarak varolmak zere yaratlan bir canl sistemdir. Varoluunu srdrebilmesi, iinde yaad sistemde (doa/evre) oluagelen deiimlere uyum yapmas ve gerektiinde baz deiimleri gerekletirebilmesi iin bedeninde ve zihninde doutan getirilen belirli programlar vardr. nsann, insan zihnine zg farkndalk yeteneini kullanarak kendi yaratt evrede oluan deiimlere uyum yapmas iin, varolan bedensel ve zihinsel otomatik baa kma programlar yetmemektedir. Beden ve ruh salmz iin bilinli mdahalelerin (stres ynetimi yntemlerinin) devreye sokulmas gerekmektedir.

Temel Bilgiler
nsan doada bedeniyle ve zihniyle birlikte, hem birey hem de tr olarak varolmak zere yaratlan bir canl sistemdir. Varoluunu srdrebilmesi, iinde yaad sistemde (doa/evre) oluagelen deiimlere uyum yapmas ve gerektiinde baz deiimleri gerekletirebilmesi iin bedeninde ve zihninde doutan getirilen belirli programlar vardr. nsann, insan zihnine zg farkndalk yeteneini kullanarak kendi yaratt evrede oluan deiimlere uyum yapmas iin, varolan bedensel ve zihinsel otomatik baa kma programlar yetmemektedir. Beden ve ruh salmz iin bilinli mdahalelerin (stres ynetimi yntemlerinin) devreye sokulmas gerekmektedir.

Stres Denilince Akla Gelenler

Sevilen birinin hastal yk Aile sorumluluklar Politikaclar Duygu smrcleri Alama istei Gerginlik Tembel/inat insanlar Boazda bir yumru hissi Uzun kuyruklar tahszlk Dedikoducular Grlt Uykusuzluk Basklar Alama istei Emeklilik Ekonomik zorluklar Snavlar Umutsuzluk Yamurlu havalar Haketmedii eylere sahip olmak isteyenler Sknt Trafik

Stres Denilince Akla Gelenler

Belirtiler Sknt Basklar Alama istei Boazda yumru hissi Umutsuzluk tahszlk Uykusuzluk Durumlar/Olaylar Trafik Grlt Uzunkuyruklar Yamurlu havalar Aile sorumluluklar Emeklilik Sevilen birinin hastal Ekonomik zorluklar nsanlar Dedikoducular Tembeller natlar Haketmedikleri eylere sahip olmak isteyenler Politikaclar Duygu smrcleri

Stres Denilince Akla Gelmeyenler

Tiroidimin/Kortizolmn/Endorfinlerimin artmas Gzbebeimin genilemesi Memurlarmla/Eimle/ocuklarmla daha iyi iletiimim Kazancmn artmas Daha verimli almam Erozyonu azaltmak iin TEMAya ba yapmam nsanln teknolojide ilerlemesi

Geleneksel Stres Tanmlar

Kurtulunmas Yokedilmesi Baaklmas gereken Bir illet, Bir sorun, Bir problem

Stres
Rahatlk dzeyimizde olmadmz gsteren fizyolojik, duygusal ve davransal bir iaret

Prof. Dr. Nesrin ahin and Trk Psikologlar Dernei

Yeni Tanm

Bedeni ve Zihni Harekete Geiren Bir Enerji

Enerjinin Ne yapld Nasl kullanld Nasl ynetildii

Stresin iyi ynetilememesi

Bedensel
Baars Uykusuzluk

Zihinsel/Ruhsal
sknts Gerginlik Alkol/Madde Bamll Psikozlar ntihar

Sosyal
Yryler Grevler Toplumsal kaos savalar

Kalp/Damar Hastalklar Kanserler lm

Stresin iyi ynetilmesi

Bu enerji Neden? Nereden? Nasl? Niin ortaya kar? Onunla neler yaplabilir?

Organizmann Varln Koruyabilmesi Geliebilmesi

Temel Program DENGE

STRES YNETM
AIRI STRESLE BAA IKMA YAAM KALTESN ARTTIRMA

Prof. Dr. Nesrin ahin ve Trk Psikologlar Dernei

Stres Mekanizmas
Bedenin savamak/kamak iin hazrlanmas Her iki i iin de gerekli olan enerji Datm Kalp/damar sistemi Pompalayarak/ sktrp iterek 1-2 saat kadar retimi Hormon sistemi Kimyasal deiimlerle 6-8 Hafta kadar

STRES TEPKS
Serebral uyarlma Hipotalamus Sempatik s.s. Adrenal bezi
Anlk etkiler (5-10 Dk..) Ara etkiler (1-2 Saat)

Pititer bezi Hormon yollar Bezler Hormonlar

Uzun sreli etkiler (6-7 Hafta)

Otomatik Sinir Sistemi

Sempatik S.S.
Enerjisini sava/ka davranlar korku/depresyon/fke duygular iin harcarr Gzbebei geniler Tkrkleme ketlenir Bronlar gever Kalp hzlanr Glikoz salglanr Sindirim sistemi yavalar drar torbas gever Cinsel organlar ketlenir

Parasempatik S.S.
Geveyerek, yemek yiyerek ve olumlu duygularla yeniden enerji retir Gzbebei klr Tkrk salglanr Bronlar kaslr Kalp yavalar Safra kesesi uyarlr Sindirim sistemi uyarlr drar torbas kaslr Cinsel organlar uyarlr

Prof. Dr. Nesrin ahin and Trk Psikologlar Dernei

STRESE GSTERLEN ANLIK TEPKLER

Farknda olduklarmz
Kalp atlarnn hzlanmas Ellerin ve ayaklarn soumas Kesik ve hzl soluklar Ellerin titremesi skelet kaslarnn kaslmas Tuvalete gitme ihtiyac

Farknda olmadklarmz
Gzbebeinin genilemesi Kortizon ve kolesterol art Tiroid art Sex hormonlarnda azalma Sindirim sisteminin yavalamas Kan ekerinde art Oksijen tketiminde art Kann kalnlamas Terleme, tylerin kabarmas

Prof. Dr. Nesrin ahin ve Trk Psikologlar Dernei

CANLI SSTEMLERDE STRES

Biyolojik, psikolojik ya da Organizmanin varln sosyal denge srdrebilmesi bozulduu zaman amacyla ileyen ve farkedilir doa tarafndan
verilmi bir fizyolojik tepki

Prof. Dr. Nesrin ahin ve Trk Psikologlar Dernei

STRES YAANTISI
Normal Yaant
UYARICI

Kronik Yaant
Fiziksel hareket gereklemediinde

SSTEMN UYARILMASI

Bedenin uyarlmlk durumunun srmesi Biyolojik dengede bozulmalar

SAVA/KA TEPKS
DENGE DURUMUNA DNMEK N FZKSEL HAREKET

YEN AMA PATALOJK DENGE DURUMLARI (Psikosomatik problemler)

SELYENN ARATIRMALARI
Uyarclar
eitli hormonlar Is, Basn, Ac Yiyecek, uyarc, hareket yoksunluu

Sonular
Timus bezlerinin klmesi likili lenf nodlerinde bozulmalar Adrenal bezlerinde byme Mide ve barsaklarda lserler

Prof. Dr. Nesrin ahin ve Trk Psikologlar Dernei

Duyumlarn keskinlemesi
Orjinal yarar
Bedene en st dzeyde veri salama Zihinsel performansn artmas

Gnmzdeki sorun Dumura urama

Hatalarda art Duyu organlarn yetersizlii

Prof. Dr. Nesrin ahin ve Trk Psikologlar Dernei

Kalp atlarnn hzlanmas

Orjinal yarar
Kaslara ve cierlere daha fazla oksijen ve enerji gnderilebilir

Gnmzdeki sorun
Yksek tansiyon Kalp krizleri Anrizma

Prof. Dr. Nesrin ahin ve Trk Psikologlar Dernei

Solunum sisteminin hzlanmas

Orjinal yarar
Hzlanan kan akm iin daha fazla oksijen salar

Gnmzdeki sorun
evreden daha fazla karsinojen madde alnmasna yol aar

Prof. Dr. Nesrin ahin ve Trk Psikologlar Dernei

Sindirim sisteminin yavalamas

Orjinal yarar
Kann daha yeterli dalm Beden svlarnn daha yeterli kullanm Beden arlnn azalmas

Gnmzdeki sorun
Hazmszlk, bulant, sknt, kramp, ishal/kabzlk Azn kurumas

Kann kalnlamas
Orjinal yarar
Oksijen tama kapasitesinin artmas Enfeksiyonlarla savama Olas bir yaradan kan kaybnn nlenmesi

Gnmzdeki sorun
Feller Kalp krizleri Damar tkanmas

Prof. Dr. Nesrin ahin ve Trk Psikologlar Dernei

Kolesterol ve kortizol art

Orjinal yarar
Bedene uzun sreli enerji salar

Gnmzdeki sorun
Damar sertlii Kalp-damar hastalklar Protein kayb Baklk sisteminin zayflamas

Prof. Dr. Nesrin ahin and Trk Psikologlar Dernei

eker ve inslin art

Orjinal yarar
Ksa srede hzl enerji salanmas

Gnmzdeki sorun
eker hastalnn balamas ya da art Hipoglisemi

Kortizon art
Orjinal yarar
Bir kavga srasndaki olas alerjik reaksiyonlara kar koruyucu

Gnmzdeki sorun
Baklk sisteminin zayflamas Lenf bezlerinin bzlmesi

Tiroid art
Orjinal yarar
Ekstra enerji iin metabolizmann hzlanmas

Gnmzdeki sorun
Isya toleransta dme Sinirlilik hali Kilo kayb Uykusuzluk Tkenme

Endorfin art
Orjinal yarar
Fiziksel zorlanma ya da yaralanma srasnda ac/ar duyumunu azaltr

Gnmzdeki sorun
Endorfin dzeyinin azalmas ile srt arlar, artirit ve migren arlar daha youn hissedilir

Terleme, sararma, tylerin kabarmas

Orjinal yarar
Kaslarn soumas Dokunma duyumunun art Rakibi korkutma Kann ihtiyac olan yerlere gitmesi, olas bir yaralanmada daha az kan kayb

Gnmzdeki sorun
Dernin elektrie direncinin azalmas Sosyal itilme

Sex hormonlarnda azalma

Orjinal yarar
Doacak yavrularn fiziksel yetersizlii olaslna kar retkenliin azalmas Snrl kaynaklar paylaan nfusun saysn oaltmayarak varolanlarn yaamn garantiye almak

Gnmzdeki sorun
Nedenlerin yanl alglanp, fobilere, obsesif-kompulsif davranlara yol amas Eler arasnda yanl alglamalara bal evlilik sorunlar, boanmalar

Hayati Tehlike

!!!

Allmn Dnda Zor Bir Durum...

STRES TEPKS N KOUL

BEKLENT BELRSZLK NEM

STRES YNETM
DURUMU DETRME DURUMA GSTERLEN TEPKLER DETRME

Prof. Dr. Nesrin ahin ve Trk Psikologlar Dernei

NEOKORTEKS LMBK SSTEM

DUYUSAL UYARICI

TALAMUS

HPOTALAMUS

ARKA BEYN OMURLK BEDEN

PTTER BEZ

Prof. Dr. Nesrin ahin ve Trk Psikologlar Dernei

Stres Tepkisi
Anlk Denge Durumu Olay Denge durumunda deime

Zihin
Anlam vermeye alma

Olay
Anlam vermede baarszlk

Kendi
Anlam vermede baar
Baaklabilir Baaklamaz

Anlam vermede baar

Tehlike deil Tehlike

Belirsizlik Anksiyete

Anlam vermede baarszlk Belirsizlik Anksiyete

Olumlu/Olumsuz

Sava Ka

Prof.Dr.Nesrin ahin ve Trk Psikologlar Dernei

Hayatta yaadmz stresin. ok byk bir ksm. Olayda deil.

O olaya bizim verdiimiz anlamdadr...

Kalite bedavadr, ama armaan deildir!

Sempatik/Parasempatik Sistemlerin leyiini Dengelemek Spor AraclylaParasempatik Sistemi Ksa Srede Devreye Sokmak Doru Nefes/Meditasyon Araclyla Parasempatik Sistemi Daha Sk altrmak

Bak Amz Dnme Alkanlklarmz nyarglarmz letiim Tarzmz Kiiliimiz

Stres ynetiminde 12 altn anahtar

Bedeninize iyi bakn Deimelere alann Ani deimelerden uzak durmaya aln, deime hznz ayarlayn Deimeleri nceden tahmin edin, hazr olun Kendinize aralar verin, arada srada banz dinleyin Daha geni mercekli gzlkler kullann Esnek olun nsan davranlar hakknda bilgilenin Deimelere nasl tepkiler verdiinizi renin Sizin yaadklarnz yaayanlardan neriler aln Stresin genellikle, yaadnz olayda deil, o olaya verdiiniz anlamda olduunu unutmayn Kayplarnz iin kendinize yas tutma hakk ve imkan tanyn
Prof. Dr. Nesrin ahin and Trk Psikologlar Dernei