Professional Documents
Culture Documents
www.kohajone.com
E Mrkur, 13 Maj 2009, Nr: 126 (5272) E prditshme e pavarur
mimi 20 Lek;
OPINION
KOMENT
Puhiza maqedonase
Nga Berat Buzhala
I shoqruar me arsye qllimisht t gabueshme, gjithmon kam ndier nj lloj keqardhjeje pr popullatn sllave t Maqedonis. M dukeshin komb nse mezi jan komb - i krcnuar prjetsisht dhe prej t gjitha anve. Duke qen t vegjl...
>>> Faqe 9
ANALIZE
MISIONI
KOMENT
Klodian Duro dhe Ronaldinjo gjat ndeshjes Shqipri-Milan 3-3 n Qemal Stafa
KREU I PS
KR YEMINISTRI KRYEMINISTRI
OPINION
mimi i rrugs
Nga Ibrahim Rexhepi
Kredia prej 250 milion eurosh q mori Qeveria e Shqipris pr prfundimin e autostrads DurrsKuksMorin, ngjalli debate se a ia ka vlejtur t niset nj projekt kaq vllimor dhe i shtrenjt. Apo kjo ka ndodhur vetm pr shkak t kokfortsis s Kryeministrit shqiptar q t lidhet me Kosovn, pa marr...
>>> Faqe 8
ZGJEDHJET
Pr reklama dhe publikim njoftimesh n Koha Jon, kontaktoni: Tel&fax: 042247005; Cel: 0692046688 Email: reklama@kohajone.com
POLITIK
RAMA
E mrkur, 13 maj 2009 Kryeministri bashk me ministrat dhe t tjert, u tregojn grafikt e rritjes s rrogave. Me rrogat e rritura t Berishs, uditrisht blejn m pak se blinin prpara se ai t bhej kryeministr, tha Rama.
TURI I KRYESOCIALISTIT
VL OR VLOR
artia Socialiste ka akuzuar ditn e djeshme kryeministrin Berisha pr korrupsion. Zdhnsja e kryesis s selis roz, Mimi Kodheli, deklaroi dje se familja e Sali Berishs turproi Shqiprin. Edhe njher, Berisha dhe zdhnsit e tij mohuan aferat n t cilat jan prfshir, pavarsisht provave q vazhdojn t dalin prdit dhe q tregojn m s miri, se familja Berisha nuk po punon n interes t shqiptarve, u shpreh Kodheli. Ndrsa nnkryetari i grupit parlamentar socialist tha se n rast se do fmij i porsalindur, i cilitdo shqiptari, sot ngarkohet me 200 dollar borxh dhe prgjat vitit 2009, do t ngarkohet me 2.366 dollar borxh, fmijt e Sali Berishs dhe fmijt e fmijve t Sali Berishs, ngarkohen me pasuri prej 236 mij dollarve prgjat nj viti dhe kjo e deklaruar n zyrat e deklarimit t pasuris.
Denis Dedej
everia, nj dema gogji n aspektin e ryetarja e grupit parlamentar t Partis Socialiste, Leskaj, priti dje n nj takim kshilltarin politik t rritjes s pagave e BERZH dr. Oleg Levitin, i cili ndodhet n nj vizit pune pensioneve, n nj koh q n vendin ton. N kt takim Levitin shprehu interes mbi me kto pagesa blihet m situatn ekonomike e politike n vend, mbi prioritetet polipak se katr vite m par. tike e ekonomike t programit t PS, si dhe pr efektet e Kjo sht deklarata e br krizs globale n vendin ton. Deputetja socialiste duke nga kryetari i Partis Sofalnderuar kshilltarin politik t BERZH, e informoi at cialiste, Edi Rama, gjat lidhur me situatn ekonomike e politike n vend, sidomos ndaless s radhs, t turit n prag t zgjedhjeve duke u ndalur posarisht n rolin e t tij paraelektoral n qyteopozits gjat ktyre katr viteve, ku ndryshe nga m par tin e Vlors. I ndodhur n opozita ka qen ofruese e nismtare e disa prej reformave qytetin bregdetar pr t m t qensishme n vend. Nj moment i rndsishm pr prezantuar programin e ri t cilin Levitin shprehu shqetsim dhe interes, ishte dhe qeveriss t socialistve, shtja e qndrueshmris s administrats publike. N Rama ka folur pr nj Shprgjigje t ktij interesimi, Leskaj nnvizoi faktin se qeverqipri q zhvillohet e gjitha ia ka br hapa prapa sa i prket administrats publike, duke zvendsuar ekspertt dhe specialistt m operative njsoj, pr nj Shqipri q politik. t jet vrtet e zhvilluar n fshat e n qytet, jo m me zhvillim t diferencuar, ku ca jan t nns dhe ca jan t njerks. Shqiprin, nnn e t gjithve do ta bjm me kt politik t re, e cila sht pr njerzit dhe nga njerzit, deklaroi lideri socialist prpara mbshtetsve vlonjat. Gjithashtu, ai ka akuzuar qeverin pr demagogji n aspektin e rritjes s pagave Kryetari i Partis Socialiste, Edi Rama, dje n Vlor dhe pensioneve n televizorit. Shqipria nuk nj koh q sot, sipas tij, me me shpirt, do t jen fillimi mund t ndryshoj duke kto paga e pensione t rrit- i ndrtimit t nj porti evropian dhe fillimi i puns pr mbetur n duart e pak ura, blihet m pak se 4 vjet nj universitet evropian njerzve, u shpreh kryesom par. Kryeministri bashk me ministrat dhe t pr Vlorn, theksoi krye- cialisti. Ai tha se Shqipria tjert, iu tregojn grafikt socialisti. Apeli i Rams nuk mund t ndryshoj e rritjes s rrogave. Me rro- nga qyteti bregdetar pr t duke vazhduar t njjtn gat e rritura t Sali Ber- gjith Shqiprin, ka qen kng, q dgjojm 18 vjet ishs, uditrisht blejn pr tju bashkuar politiks me radh. Shqiprin do m pak se blinin prpara s re t Partis Socialiste, e ta ndryshojm duke e nxjerse Sali Berisha t bhej cila nuk do t qeveris m e r politikn nga kutia e kryeministr, deklaroi veuar nga njerzit, por n televizorit, duke e uar Rama. Gjat takimit, krye- konsultim t prhershm qeverin n duart e njertari i partis m t madhe me ta, pr t qen nj qever- zve. Do ta ndrtojm Evron opozit premtoi pr isje me qytetart dhe pr pn n erdhet, n kopshqytetart vlonjate, ndrti- qytetart. Vetm duke e tet, n shkollat, n univermin e nj porti dhe nj uni- qeverisur s bashku, ne sitetet, n spitalet, n qenversiteti evropian pr kt mund ta ndryshojm Sh- drat shndetsore, n rrugt qytetet. Dy projektet e qiprin, Shqipria nuk tona, prfundoi fjaln e tij, mdha pr t cilat un do mund t ndryshoj duke u kryetari i Partis Socialt angazhohem me mish e qeverisur nga kutia e iste, Edi Rama.
ryetariiLvizjesSocialiste pr Integrim, Ilir Meta, prezantoi ditn e djeshme programinelektoraldheqeveriss pr 28 qershorin, Planin pr Veprim. Duke nisur nga dita e sotme programi do t prezantohet n qytetin e Fierit dhe pr tvazhduarderinfundtktij muaji n konventn elektorale t LSI. Meta prezantoi gjithashtu zdh-nsin e programit elektoral t LSI, Edmond Haxhinasto dhe zdhnsin e LSI, Ralf Gjoni. N themel t ktij Plani pr Veprim qndron pikrisht punsimi, si shtylla kryesore dhe objektivi kryesor mbi t cilin do t ndrtohet mirqenia e qytetarve shqiptar dhe n radh t par e atyre q jan pa pun, u shpreh Meta gjat fjals s tij. Ai tha se t gjitha politikat e tyreqeverisse,zhvillimoredhe arsimore jan n funksion t
Politik: Jakin Marena Aktualitet i Rretheve:Artur Qoraj Ekonomi: Blerina Hoxha Art dhe Kultur: Ben Andoni
punsimit, t krijimit t vendeve t reja t puns. Sikurse e kemi br t ditur prej kohsh, Plani yn pr Veprim dhe programi yn elektoral dhe qeveriss ka nj synim tepr realist, por edhe ambicioz pr hapjen e 100 mij vendeve t reja t qndrueshme t puns, gjat katr viteve t ardhshme, theksoi ish-kryeministri. N lidhje me shtjen e Gdecit, Meta u shpreh se n rast se e gjith opozita do t ishte
Sporti: Designer Layot: Korrektura: Aranit Murai Albert Vataj Nevila Zeneli Yllka Selita
bashkuar me qndrimet e qarta, parimore dhe konsekuente t LSI, pas ksaj tragjedie, Berisha nuk do t ishte sot kryeministr dhe drejtsia do t ishte krejtsisht e pavarur dhe e lir pr t hetuar n mnyr t paanshme n kt tragjedi. Lideri i LSI krkoi gjithashtu nga kryeministri Berisha, q t shmang konfliktin midis qeveris dhe shefes s ODIHR.
E prditshme e pavarur Adresa: Rruga "Dervish Hima" nr 1, Tiran Tel: +355 4 2247004; Fax: +355 4 2239584
Marketing:
Tel&Fax: +255 4 2247005, Cel: +355692046688, reklama@kohajone.com Nr llog: 01 00001568 Raiffeisen Bank Nr llog: 515 254 755 Banka Kombtare Tregtare
TURI I KRYEMINISTRIT
POLITIK 3
BERISHA
Alternativa e qeveris pr ndryshimin e vendit bie n kundrshtim t plot me politikn e blofit, e cila po zbatohet nga kryetari i Partis Socialiste, Edi Rama.
FIER
Kryeministri pruron fillimin e punimeve pr aksin rrugor Levan-Tepelen. Pjes e korridorit Veri-Jug, prfundon mandatin e dyt
Me nj investim prej 70 milion eurosh, ky aks sht financim i dy bankave, BEI dhe BERZH
Kryeministri Berisha, i cilsoi dje infermiert si njerz t vuajtjes dhe sakrifics njerzore. Sipas Berishs, n vend po fillon t ndryshoj koncepti pr kt profesion dhe t vlersojn vshtirsin dhe fisnikrin e tij.
kategorie n katr vitet e qeverisjes s saj. Un ju garantoj ju, se ky proces do t vazhdoj me vendosmri t madhe, sepse ju e meritoni plotsisht shprblimin pr punn q bni. Kemi kapur nj stacion t mir, sepse dyfishimi n katr vjet sht m e shumta q mund t bjm. Por, ne do t vazhdojm prsri me rritjen e pagave pr mjekt edhe pr infermiert, premtoi kryeministri Berisha, gjat fjals s tij, prpara infermierve dhe mjekve t mbledhur n sall. Sipas Berishs, reforma n sistemin e shndetsis, nuk mund t ishte e plot pa rritjen e pagave pr punonjsit e mjeksis. Ju n thelb dhe n t vrtet, duhet t jeni menaxhert e vrtet t sistemit shndetsor. Ja sepse ne do ti kushtojm nj rndsi shum t madhe, tha Berisha.
ROLI
TOPALLI:
LOTET
Ky aks rrugor sht ndar n dy lote kryesore. Loti Levan Dams, do t kryhet nga firma italiane Todini Construzioni Generali, ndrsa pr seksionin e dyt nga Dams n Tepelen, do t kryhen nga firma austriake Alpine Bau Gmbh.
encn Evropiane t Ministrave t Transportit, trafiku ekzistues n kt aks sht 3.500 mjete n dit. Po kshtu prve prfitimeve direkte n shkmbimin tranzit t mallrave, drejt qendrave t banuara n Jug e m tej drejt Greqis dhe anasjelltas, rruga e re do t sjell nj lidhje m t mir me zonn dhe pjesn tjetr t vendi. Xh. Beharaj
ryeministri Sali Berisha ka paralajmruar dje se sh t i vendosur t respektoj plotsisht kriterin e paracaktuar nga ligji i ri zgjedhor pr prfaqsim n masn 30 pr qind t grave n parlamentin e ardhshm. Pohimin, kryetari i Partis Demokratike Berisha, e ka br dje gjat nj takimi pr przgjedhjen e kandidaturave pr deputett e Legjislaturs s 18-t q pritet t dal pas zgjedhjeve t fiksuara pr m 28 qershor. Kryeministri ka br t qart se nuk do t pranoj asnj lloj kompromisi, jasht atij t parapar, pr t dhn kandidatura q t ojn n prfaqsimin nga femrat n Kuvend, n masn 30 pr qind. N forcn kryesore t mazhorancs aktuale sht ndezur debati pr shifrat. shtja q diskutohet m shum, sht nse kandidatt pr deputet do t przgjidhen n baz t kriterit 70 me 30 pr qind apo si n zgjedhjet e mparshme, ky kusht q zgjeron numrin e grave n Parlament, nuk do t respektohet.
ryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli, sulmoi dje nga Pogradeci, kreun e bashkis Edi Rama, se prfaqson vetm klanin e betonierve n kto zgjedhje. N vijim t turit t saj "Me grat, pr nj Shqipri q po ndryshon", Topalli tha se vetm Rama nuk mund t'i shoh ndryshimet q po bhen n vend. "T gjith thon se Shqipria po ndryshon. T gjith besojn se Shqipria do t vazhdoj t ndryshoj. T vetmit t cilt nuk ndihen mir me kt Shqipri q po ndryshon, sht kryetari i bashkis s Tirans dhe mafia e lejeve t ndrtimit", akuzoi Topalli. Sipas saj, vetm ata e ndiejn se n nj Shqipri q po ndryshon, se n nj Shqipri q po ndrtohet do dit, se n nj Shqipri q ka hyr n NATO, nuk ke m mundsi t vjedhsh 1.3 bilion dollar, si jan vjedhur pak vite m par, para t cilat merreshin nga fmijt tan. Ktij takimi iu bashkua edhe aktorja Rajmonda Bulku, e cila duke iu drejtuar grave e vajzave t Pogradecit, tha se duhet vazhduar n kt rrug.
do t jet 10.5 m. Pika e fillimit t ktij aksi t rndsishm gjendet atje ku rruga Levan-Tepelen ,bashkohet me rrugn ekzistuese Fier-Vlor, 9.5 km n Juglindje t Fierit. Pr rreth 37.0 km rruga prshkon nj terren kryesisht fushor prgjat rrjedhs s Vjoss dhe bashkohet me rrugn ekzistuese Fier Tepelen n Fratar. Ky seg-
ment, ndjek luginn e Vjoss dhe shmang plotsisht zonn e vshtir kodrinore t Ballshit. Rruga arrin m pas n Tepelen. Domosdoshmria e ndrtimit t ktij aksi rrugor erdhi nga rritja e ndjeshme e trafikut kohve t fundit. Sipas studimit t trafikut t paraqitur n Studimin Rajonal t Infrastrukturs s Transportit pr Ballkanin, paraqitur n Konfer-
POLITIK
OSBE: Pr vzhgimin e zgjedhjeve si n nj ndeshje futbolli, gjykatsi szgjidhet nga palt e prfshira n ndeshje, por nga organe m t larta
Sipas shefit t Misionit, ky organizm nuk merr udhzime nga askush: Un do ta mbshtes Glover
XHAFERRI:
omisioni Evropian ngrihet kundr qndrimit t Ti rans zyrtare, q dy dit m par, shprehu paknaqsin ndaj emrimit t ambasadores britanike Audry Glover n krye t misionit vzhgues t zgjedhjeve. Zdhnsja e ktij komisioni, Kristina Nagy tha dje se, sht e drejta e ODIHR t zgjedh prfaqsuesin e tij, pr misionet vzhguese ndrkombtare. sht e drejta e ODHIR-it, pr t vendosur n mnyr t pavarur kandidatin m t mir pr ta prfaqsuar at, kjo sht e drejt themelore. Glover sht przgjedhur si prfaqsuese e misionit pr mbikqyrjen e procesit zgjedhor n Shqipri, bri t qart Nagy. Ajo sqaroi se vendimi pr emrimin e Glover n krye t misionit vzhgues pr zgjedhjet parlamentare n Shqipri, sht marr nga vet prfaqsuesit e ODHIR-it dhe Komisioni Evropian e mbshtet plotsisht vendimin, pr t mos lejuar ndrhyrjen e asnjrit nga vendet fqinje n marrjen e tij. N kto kushte, Nagy theksoi se autoritetet shqiptare, duhet t kujdesen pr plotsimin e standardeve n zgjedhjet parlamentare t 28 qershorit. Komisioni Evropian, pret q Shqipria t plotsoj zotimet e saj pr t garantuar zgjedhje t lira dhe demokratike n prputhje me standardet e vendosura ndrkombtare. Zhvillimi i zgjedhjeve parlamentare n Shqipri, sht nj faktor ky n rrugn drejt integrimit n BE, u shpreh Nagy.
mazhorancs n pushtet pr ambasadoren Glover, e cila sht n krye t misionit t vzhguesve. Ndrkombtart e cilsuan qndrimin e autoriteteve shqiptare ndaj Glover, si nj sinjal aspak t mir q vjen vetm pak koh, para zhvil-
limit t zgjedhjeve parlamentare t 28 qershorit. Zgjedhje t cilat cilsohen si testi i Shqipris pr antarsimin e saj n Bashkimin Evropian dhe marrjen e nj prgjigjeje pozitive, pr aplikimin e marrjes s statusit t vendit kandidat.
isioni i vzhguesve t OSBE/ODIHR, po has vshtirsi dhe n takimet me krer t komisionit m t lart zgjedhor. Kryetari i KQZ-s, Arben Ristani, anuloi dje takimin me misionin e ODIHR, pa dhn arsyet e mos pritjes s vzhguesve t huaj. Ditn e djeshme, Ristani anuloi edhe mbledhjen e Komisionit Qendror t Zgjedhjeve, pa dhn argumente pr marrjen e ktij vendimi. "Bojkoti" i kryetarit Ristani ndaj ekspertve t huaj t zgjedhjeve, vjen vetm nj dit pas kritikave q Tirana zyrtare i bri kryetares s misionit t vzhguesve, Audry Glover. Dy dit m par, ishte po Ristani, ai i cili u shpreh se qeveria e kundrshton, shefen e misionit t ODIHR, pr shkak t problemeve q ajo ka pasur vite m par n Shqipri, gjat zgjedhjeve t vitit 1996.
Audrey Glover
mbeten t mbyllura n shum komuna e bashki t vendit. Kreu i misionit vzhgues t ODIHR dhe kryetari i Partis Socialiste, shprehn interesin e tyre t prbashkt pr zhvillimin e zgjedhjeve t lira e t ndershme, n prputhje me standardet ndrkombtare,
duke nnvizuar rndsin e ktyre zgjedhjeve pr Shqiprin, si nj vend antar i NATO-s. Takimi i kryesocialistit Rama me Glover, ka ardhur vetm nj dit pasi jan br publike konfliktet mes qeveris shqiptare dhe shefes s misionit vzhgues
t zgjedhjeve n Shqipri, pr shkak t prplasjeve t viteve me par, pikrisht t zgjedhjeve t 26 majit 1996, zgjedhje t cilat nuk jan certifikuar nga ndrkombtart dhe q solli m pas dhe dbimin e vzhguesve t ODIHR-it. Ndrkoh q ka re-
aguar dhe sekretarja e Marrdhnieve Ndrkombtare n PS, Arta Dade, e cila ka shprehur tr mbshtetjen e saj pr misionin vzhgues, duke krkuar njhersh nga Berisha q t heq dor nga tentativa pr presion, ndaj vzhguesve ndrkombtar
n Shqipri. Dade ka nnvizuar faktin se Berisha, duhet t merret me realizimin e asaj q i ka caktuar ligji pr zgjedhjet dhe t heq dor nga przierja n punt e vzhguesve ndrkombtar, duke tentuar prsritjen e situats kur ka qen President.
POLITIKE 5
Kundrshtimi nga qeveria i shefes s misionit t ODIHR, Glovr detyron ambasadort e ekis, Suedis dhe KE t reagojn
rojka Evropiane dje ka qen n zyrn e kryeministrit Berisha, pr t diskutuar n lidhje me ngrin e lindur mes qeveris dhe kryesueses s misionit t vzhguesve t ODIHR-it, Glover. shtja e misionit t ODIHRit pr zgjedhjet e 28 qershorit dhe kundrshtimi i drejtueses s ktij misioni, ambasadores Audry Glover nga qeveria, ka br q prfaqsuesit ndrkombtar t ndrmarrin hapa konkret pr zgjidhjen e ngrit t krijuar. Zri i Ameriks bn t ditur se prfaqsuesit e Trojks Evropiane, ambasadorja eke n Tiran, vendi i s cils ka Presidencn e radhs s Bashkimit Evropian, ambasadorja e Suedis, si vendi q do t ket kt Presidenc n gjysmn e dyt t vitit, dhe nj prfaqsues i delegacionit t Komisionit Evropian, ishin dje n zyrn e kryeministrit Sali Berisha, pr t diskutuar rreth problemit t lindur, dhe pr t ushtruar n nj far mnyre trysni, q qever-
KQZ
ia t trhiqet nga pozicioni i saj. Takimi ka zgjatur m pak se nj or dhe sipas burimeve t Zrit t Ameriks kryeministri ka prsritur qndrimin kundrshtues ndaj emrimit t ambasadores Glover me argumentet se raporti pr zgjedhjet problematike t 1996, kur
ambasadorja Glover ishte drejtuese e ODIHR-it, nuk ka qen plotsisht realist. Megjithat, kryeministri msohet t mos ket prdorur terma t nj refuzimi kategorik, por megjithat ai ka qen kundrshtues. Sidoqoft ende nuk mund t thuhet se ka ndonj rezultat
konkret. Prfaqsuesit ndrkombtar po ushtrojn trysni, pasi pr ata largimi i nj drejtuese misioni vzhgimi pr shkak t mosplqimit nga autoritetet, do t krijonte nj precedent shqetsues. Pr Zrin e Ameriks ambasadorja Glover tha pak dit m par
se, viti 1996 ishte pjes e s kaluars dhe se ajo do t bnte pun e saj si duhet, duke ln q t jen faktet ato q do t flasin. Drejtuesja e misionit t vzhguesve ka thuajse nj jav n Tiran dhe ende ajo, nuk sht pritur nga autoritetet. Madje edhe nj takim i parashikuar
sot me Komisionin Qendror t Zgjedhjeve u anulua. Ambasadorja Glover, megjithat ka nisur takimet me prfaqsues politik. Pasdite ajo bisedoi me kryetarin e Partis Socialiste ,Edi Rama, ku ajo u njoh me shqetsimet q opozita ka ngritur pr procesin zgjedhor. A.G
sh-sekretarja e ish-Minis trit t Drejtsis Aldo Bumi, ka reaguar mbrmjen e djeshme lidhur me polemikat q u ndezn dy ditt e fundit n shtyp pr disa shkresa q pretendohet se jan kaluar me faks personave n periudhn q ka ushtruar detyrn e sekretares pran kabinetit dikasterial. AGOLLI Anjola Agolli, n deklaratn e saj pr shtyp, thot se marr prsipr q t prgnjeshtroj dokumentet e prokuroris, t pasqyruara n shkrimet e msiprme. Kurse shton se detyrn e sekretares e kam kryer n baz t ligjeve dhe rregullores t brendshme t Ministris s Drejtsis dhe nuk kam pasur asnj lloj problemi. Ndrsa pr sa i prket problemit t shnimit t ishMinistrit t Drejtsis, thekson se un nuk kam pasur asnj kompetenc dhe as dijeni mbi kt shtje. Ktu, Anjola Agolli pohon se organet kompetente kan t drejtn t marrin informacion dhe ti drejtohen pr verifikim pr do shkres protokollit t Ministris s Drejtsis. Ndrkoh q sqaron se gjat puns s
Aldo Bumi
prditshme nuk ka qen detyrimi im q t fiksoja n memorien time persona, individ apo shkresa. N mbyllje Agolli duke km-
bngulur se versioni i paraqitur npr mediat e shkruara, sht manipulim, krkon q ti japim hapsir dhe koh drejtsis, pr
t zbardhur t vrtetn. BUMI N lidhje me polemikn e ndezur, ish-ministri i Drejtsis, Aldo Bumi de-
klaroi dje se do t bnte kallzim penal pr dshmi t rreme t ish-sekretares s tij, q sipas disa mediave ka deklaruar n prokurori se
shkrimi mbi nj projektligj pr fabrikn e demontimit n Grdec, ishte i tij. N nj konferenc pr mediat, pas shkrimeve n disa media, deputeti i PD-s deklaroi se e gjith historia, se ai i kishte uar me faks nj projektligj prpara se ta kalonte n qeveri, djalit t kryeministrit Berisha, Shklzen Berishs, ishte nj trillim i pastr i opozits s drejtuar nga kryetari i PS-s, Edi Rama. Sipas Bumit, trillimi dhe shpikjet jan t vetmet alternativa q sjell opozita e sotme. Si rrjedhim prve ksaj daljeje publike, un do t ngre padi penale pr dshmi t rreme, - tha Bumi. Ashtu si e gjith kjo histori, kjo sht nj dshmi e rreme, pr t ciln un do t bj kallzim penal pr dshmi t rreme, - deklaroi zdhnsi i grupit parlamentar t PD-s, n nj konferenc pr mediat. Bumi i konsideroi shkrimet si histori t shmtuara, q tregonin mjerimin e opozits. Ai theksoi se gjat kohs q ka qen ministr i Drejtsis, ka mbajtur vetm marrdhnie institucionale dhe n asnj rast nuk sht konsultuar me persona privat.
SOCIALE
r t gjith personat q nuk kan emrin n listat e Ministris s Brendshme, jan prcaktuar dokumentet q ata duhet t plotsojn, pr t aplikuar pr kart apo pr pasaport biometrike. Sipas Posts Shqiptare, kjo kategori qytetarsh duhet t plotsoj formularin e vetdeklarimit, duke paraqitur pran zyrave postare nj dokument pr vrtetim identiteti. Si t till mund t pranohet fotokopja e lejes s drejtimit t automjetit, fotokopja e Letrnjoftimit t vjetr, fotokopja e pasaports s cils i ka kaluar afati, ose edhe fotokopja e certifikats me foto t shoqruar me origjinalin pr efekt verifikimi. Sipas zdhnsit t Posts Sh-
NDRYSHIMET/ Kodi Zgjedhor nuk parashikon ngritjen e qendrave t votimit, n mjediset studentore
DEBATET
illimisht, projektligji pr Gjendjen Civile parashikonte q studentt t votonin n vendbanimin e prkohshm t tyre, pra n universitete. Por, kjo sht kundrshtuar me forc nga opozita, e cila ka deklaruar asokohe se neni 14, cenonte rnd zgjedhjet pasi favorizon manipulimet politike. Edhe m hert n disa seanca Kuvendore, Partia Socialiste ka shprehur shqetsimin pr lvizjet demografike t stimuluara q mazhoranca po bn, pr t manipuluar zgjedhjet. Kshtu sipas PS-s, qeveria jo vetm po regjistron n Tiran apo rrethe t tjer, zgjedhs t cilt kan vendbanime t tjera, por po le t paqart mnyrn e votimit n kryeqytet, t zgjedhsve t cilt jan pajisur me karta identiteti n zyrat e gjendjeve civile n qytetet ku ata figurojn si banor.
Student n oborrin e Fakultetit t Histori-Filologjis
Kuksi, q studion n Tiran, i bie q ai t bj nj rrug shum t gjat pr t votuar. Ndrsa paralelisht t lr pas dore edhe studimet pr provimet e sezonit t dyt. Nisur nga ky fakt, studentt duken mjaft t paknaqur. Shum prej tyre q besojn tek ndryshimi dhe forca e madhe q mund t ket vota
e tyre, ndihen mjaft keq sepse nuk mund t shkojn n vendlindje pr t votuar. "Un jam nga Saranda, dhe e kam atje emrin pr t votuar. Sinqerisht, me gjith dshirn e mir, nuk kam mundsi q t shkoj atje e t votoj", thot Arditi, student n vitin e dyt t Inxhinieris s Ndrtimit. Ai tregon se ka shum
ngarkes pr provime dhe as q bhet fjal t udhtoj aq larg, pr t ushtruar t drejtn e vots. Por, si ai jan edhe qindra e mijra t tjer. N kt mnyr, duket se vendimi pr t mos ngritur qendra votimesh, pran mjediseve studentore sht jo i logjikshm. Megjithat, mendohet se nj vendim i till sht mar-
r me qllim q studentt t mos votojn dy her, edhe n qendratebanimitedhenqendrat e votimit n mjediset studentore. Sa u prket kartave t identitetit, studentt e kan br aplikimin, pikrisht pr t'u pajisur, me qllim q t ken mundsi t ushtrojn t drejtn e vots. Por, ata nuk e kan marr ende kompen-
simin e pritshm, sipas vendimit t Kshillit t Ministrave. Kjo, sepse duhet t dal nj udhzim i posam nga Ministria e Arsimit dhe e Shkencs, bazuar pikrisht n VKM-n. Sipas vendimit, studentt duhet t paraqiten pran rektoratit t universitetit ku studiojn, pr dika t till. L.Ndoka
lot 20 mij aplikime n dit bhen mesatarisht pr pasaportn biometrike. Zv.ministri i Brendshm, Ferdinant Poni, sht shprehur dje se n t gjith vendin jan br mbi 800 mij aplikime. "Me gjith ditn e djeshme n shkojm n 868.242 aplikime n total t kryera, dhe n 687.433 letrnjoftime t prodhuara. Nga kto, 652.292 jan shprndar n zyrat tona pr t'ia dhn qytetarve", deklaroi Poni. Ai i ka br thirrje t gjith qytetarve q t para-
POLITIKE 7
Kryetari i LSI n Opinion: Ku ndryshojm me Ramn, koalicioni pas zgjedhjeve
ryetari i Lvizjes Social iste pr Integrim, Ilir Meta ka mohuar n mnyr kategorike t ket zhvilluar negociata me ish-kryetarin socialist, Fatos Nano pr ta prfshir n listat e kandidatve pr deputet t partis s tij. N emisionin Opinion t gazetarit Blendi Fevziu, n Tv Klan, kreu i LSI nuk ka ngurruar t shprehet qart se Nano sht nj deputet i PS dhe vijon t jet n kt parti. N t njjtn koh, ai ka shpjeguar edhe arsyen se prse humbi e majta n vitin 2005, duke ia hedhur trsisht fajin lidershipit t athershm socialist, t cilt nprmjet megadushkut krkuan t dmtonin LSI, dhe ku arritn ti mohonin mbi 10 deputet, t cilt kaluan tek parti fan-
simin e njerzve, duke premtuar se do t hap 100 mij vende t reja pune n katr vitet e mandatit qeveriss. Duke prcaktuar si prioritet element t tjer t programit elektoral, Meta sht shprehur se sht m konkret se sa
lidershipi i PS. Por nga ana tjetr nuk kan munguar dhe shigjetimet n drejtim t liderit socialist n lidhje me ndryshimet kushtetuese, t cilat sipas tij, e kan vendosur dhe t majtn, por dhe vendin n vshtirsi serioze. S.P
Partit e majta, PS, PSD, PDS dhe G99, do t firmosin n limitin kohor dokumentin, pritet vendimi i PBDNJ pr zyrtarizimin
Shqipria smund t vuaj plag t tjera, pr t prballuar oreksin e pashuajtshm t familjes q na qeveris
GJINUSHI:
artia Bashkimi pr t Drejtat e Njeriut, do t vendos sot pasdite n mnyr prfundimtare se pjes e cilit koalicion parazgjedhor do t jet pr zgjedhjet e ardhshme parlamentare t 28 qershorit. Pavarsisht se partia prfaqsuese e minoritetit kishte vendosur ta shpallte dje, se pjes e cilit nga dy koalicionet kryesore do t ishte, mendimet e ndryshme brenda strukturave Vangjel Dule t ksaj partie dhe OMONIA-s bn q t mos gjendej nj konsensus n lidhje me kt shtje. Dita e djeshme ka qen prsri nj dit konsultimesh dhe negociatash mes kryetarit t Partis Bashkimi pr t Drejtat e Njeriut, Vangjel Dule dhe kryetarve t dy partive kryesore n vend, kreut t PD-s, njkohsisht kryeministrit Berisha dhe kreut t Partis Socialiste, Edi Rama. Po kshtu n selin e PBDNJ dje, erdhn edhe prfaqsuesit dhe drejtuesit e organizats s minoritetit grek OMONIA mes tyre edhe kreu i ksaj organizate, njkohsisht kryetari i bashkis s Himars, Vasil Bollano. Gjat mbledhjes maraton t prfaqsuesve t kryesis s PBDNJ-s dhe prfaqsuesve t OMONIA-s nuk u arrit asnj rezultat pr sa i prket kahut politik, n t cilin kjo parti do t prfaqsohet n zgjedhjet e ardhshme parlamentare. Burime pran ksaj mbledhjeje bjn t ditur se drejtuesi i OMONIA-s, Vasil Bollano ka kmbngulur q partia q prfaqson interesat e minoritetit grek, t jet prsri pjes e koalicionit aktual qeveriss t drejtuar nga Partia Demokratike. Por nga ana tjetr pjesa drrmuese e antarve t kryesis s PBDNJ-s, kan qen t qndrimit se kjo parti duhet ti bashkngjitet koalicionit t majt, t drejtuar nga Edi Rama q aktualisht sht n opozit. F.Mejdini kush e imagjinonte se do t bhej presidenti i Shteteve t Bashkuara, tha: Nj popull q e do vendin e vet, mund ta ndryshoj, prfundoi fjaln e tij, kryetari i Partis Socialiste, Edi Rama, duke theksuar se ky koalicion do ta bj Shqiprin si gjith Evropa.
dallimet tona, qllimet e zgjedhsve mbi interesat e t zgjedhurve. Jemi bashkuar q t nxjerrim prej vetes t gjith fuqin e zemrs, pr t mos lejuar m, q e njjta loj t vazhdoj t luhet nga t njjtt personazhe t s shkuars, q ndajn e prajn
prej 18 vjetsh, n emr t njerzve, pr t br pr 18 vjet me radh vetm punt e tyre, u shpreh kryesocialisti. Sipas tij, ky koalicion dshiron nj Shqipri pa papunsi n rritje t prditshme, e pa varfri n shtrirje t vazhdueshme. Ne duam nj Sh-
qipri pa jetim t pasiguris n pun, n rrug e n fest, dhe pa plag si ajo e tmerrshmja e Grdecit. Shqipria nuk mund t vuaj plag t tjera, pr t prballuar oreksin e pashuajtshm t familjes q na qeveris, kritikoi qeverisjen, kryetari
Rama. Sipas lideri socialist, ato jan t pranishm sepse duan ti japin fuqi ndryshimit q po vjen, duke u bashkuar pr ti dhn z shpresave tona, dhe pr ti dhn politiks prmasn e ndrrave t njerzve t ktij vendi. Barak Obama nj dit kur pak
FORUM
mimi i rrugs
N Shqipri ka zra q ngritin dilemn nse sht dashur t investohen aq shum para n autostradn q e lidh me Kosovn. Posarisht tash kur po afrohet dita e zgjedhjeve. Kjo dilem do t jet aktuale prderisa Qeveria e Kosovs nuk kryen pjesn e vet t autostrads dhe prderisa ajo nuk lidhet me korridoret ndrkombtare n Shkup dhe n Nish
pr shkak t nevojave t brendshme t Shqipris, si edhe pr avancimin e rndsis s saj n rajon. Ajo, n rend t par, do t bj nj lidhje shum m funksionale ndrmjet anve verilindore t Shqipris me pjest e saj qendrore dhe bregdetare. Ose, zonat m t varfra i lidh me autostradn veri-jug dhe me Korridorin e Tet. Kjo mundson zhvillimin ekonomik dhe prmirsimin e standardit n ant q gjat dimrit ndodh t mbesin t izoluara, apo ku largsia prej nj vendi n tjetrin ende matet me or, e jo me kilometra. Sa pr ilustrim, po prmend se n fillim t viteve 90 edhe rruga nacionale Qaf-Than-Tiran ka qen n gjendje t mjerueshme. Edhe ktu distancat mateshin me or. Zhvillimi ekonomik i ksaj ane ishte pr tu vajtuar. Asnj objekt prgjat rrugs, pos ndonj pike pr karburant e mbetur nga koht e sistemit t kaluar, apo ndonj tezg me artikuj t imt, q gati askujt nuk i hynin n prdorim. Sot, objektet shtrihen prgjat tr ktij aksi. Qoft hoteliere, tregtare, pika moderne t karburantit dhe servise e ofiina t ndryshme. E tra ndodhi pas investimeve n kt segment rrugor dhe rritjes s qarkullimit t njerzve dhe t mall-
rave. Jo vetm gjat sezonit turistik. Duke pasur parasysh kt ndryshim, ather sht reale t pritet se do t ndryshoj panorama n ant kah do t kaloj autostrada DurrsKuksMorin. Pra, nuk do t jet vetm autostrad patriotike, por edhe e rndsis ekonomike. Mirpo, ka rrezik q rndsin e autostrads ta devalvojn pikrisht ata q kan nevoj m t madhe pr t - kosovart. Ende nuk kan filluar punt n pjesn kosovare, prkatsisht n segmentin Vrmic-Prishtin-Merdare. Faktikisht, ato kan lvizur pak, por ende gjenden n fazn e vizatimeve, t korrigjimeve dhe t definimit t vendeve kah do t kaloj traseja. Nj vendim i Qeveris s Kosovs pr sigurimin e parave pr kompensimin e pronarve ndrmjet Vrmics e Prizrenit t jep nj pik shpres se ndoshta do t fillojn punt n nj segment t ksaj rruge. Por, pa asnj rezerv mund t thuhet se Kosova sht shum, shum larg asaj far ka br Shqipria. Do t duhet edhe shum vite t prfundoj kjo rrug, e cila shtrihet npr terrene shum m t prshtatshme se n ann tjetr t kufirit, dhe natyrisht se duhet t ket edhe
to dit, dy gazeta t Tirans, Shekulli dhe Tema, si dhe televizionet e komanduara nga Edi Rama, botuan dhe anunuan e-mailet e vajzs s kryeministrit Berisha, me t cilt ajo komunikonte me partnert e saj n biznes. Ndrkaq nja dy or m pas selia e Edi Rams u shpreh prmes altoparlantit Erion Brae, se Kryeministria sht nj godin aferash. Shpejtsiametcilnvepruanmedia ePS-snTirandhegodinaesajnuk kanlnasnjdyshimprlidhjendhe bashkpunimin midis zbulimit sensacional dhe prfshirjes s vet opozits shqiptare. Nuk ka m asnj dyshim se skenari sht shkruar n zyrat e PS-s ose t Bashkis s Tirans. Kjo sht pr kdo nj dshmi tjetrseshtypinShqiprimbetetnj mercenar i politiks dhe se politika ushtron ndikim t drejtprdrejt mbi t.Ndrkohqkjopjesemediasdhe politiks q quhet opozit ankohet n pafundsi pr t ashtuquajturn dhunkundrshtypittlirngaana
koston m t lir. Mirpo, prderisa kosovart pr t arritur n Vrmic do ta shfrytzojn rrugn e vjetr, kjo e bn jo edhe aq t rndsishme pjesn shqiptare, e cila mund t cilsohet vetm si nj gjysm autostrade, e kurrsesi autostrad mbarshqiptare, apo korridor rajonal me mundsi t kyjes n rrjetin e rrugve panevropiane. Madje, kt pesh mund tia ngrit edhe Serbia, e cila duhet t investoj n segmentin rrugor prej Merdarit deri n Korridorin Dhjet. N kt mnyr, autostrada e cila do t nis nga Porti i Durrsit, do t prfundoj n Korridorin e Dhjet, ndrsa afr kryeqytetit t Kosovs puqet edhe me autostradn Prishtin- Shkup, ku bhet edhe nj lidhje me Korridorin Tet. Po q se qarku mbyllet n kt mnyr, ather autostrada do t ket nj rndsi shum m t madhe, se q sht ajo e qarkullimit ndrmjet Kosovs dhe Shqipris. Kjo mnyr e vshtrimit t rndsis s autostrads duket utopike kur merren parasysh zhvillimet politike dhe marrdhniet ekonomike ndrmjet vendeve t rajonit. Serbia me t gjitha mjetet ende mundohet t bllokoj qarkullimin me Kosovn, sado q n kt treg ka eksporte mbi 200 milion euro, ajo n planet e veta zhvillimore as q prmend mundsin pr lidhje m t mira rrugore me Prishtinn. Prandaj autostrada Durrs-Prishtin-Merdare, me mundsi t vazhdimit m tutje, n kto rrethana, mbetet vetm pr tu dshiruar. Mirpo, sht reale dhe e domosdoshme pr koht q vijn dhe pr rrethanat tjera q duhet t krijohen n rajon. Kur shtetet komunikojn n mnyr normale, kur kapitali qarkullon n baz t interesit dhe leverdis dhe kur politika nuk fut hundt n raportet q do t ndrtojn bizneset. Se kjo sht e arsyeshme, jam bindur n rrugt zigzage ndrmjet Puks dhe Fush-Arrzit. N kt segment, javn e kaluar, pa asnj problem qarkullonin dy maune me sigla t Serbis, n rimorkion e s cilave n irilic ishin shnuar emrat e artikujve ushqimor, mbase q bartnin pr tregun e Shqipris. Pra, bizneset kan gjetur rrug komunikimi dhe kan tejkaluar barrierat. Shtetet e kan pr obligim t lehtsojn kt qarkullim, ndrsa Qeveria e Kosovs sa m par t prfundoj pjesn e vet t autostrads, ashtu q ajo e Shqipris t mos mbetet gjysm autostrad. Si e ktill, me t drejt nxit dyshimet se a ia kishte vlejtur q t investohet aq shum para, e autostrada t prfundoj n Morin.
t tregut t lir, bhen me mijra do dit, madje do or. Nuk ndodh kjo, pr shkakun e thjesht se transmetimi e ktij spektakli mediatik do t shkaktonte trmet n qarqet e biznesit dhe n vet shoqrin gjermane. Nga momenti kur dy gazeta botuan e-mailet e nj zyre biznesi t ligjshm, pr m tepr me prmbajtje krejt normale dhe me etik, pra nga momenti kur kto e-maile iu shitn publikut shqiptar si afer, e gjith shoqria shqiptare sht e duhet t ndjehet e krcnuar. M s shumti vet biznesi, pa t cilin Shqipria dhe do vend tjetr, nuk mund t mbijetojn. Por jo m pak vet mediat vrtet t pavarurangashtetidhengaopozita.Nga ky moment ka lind rreziku pr nj linim t prmasave sipas seleksionimit politik. Dhe kt gjueti shtrigash me prmbajtje ideologjike nuk e bn tashm shteti, si e bnte para katr vitesh shteti i Edi Rams dhe partis
s tij, por e bn opozita, pra ajo pjes e politiks q kishte praktikuar skema t tilla kur qeveriste vendin. Po nga kush krcnohet prej tash shoqria shqiptare?! Nga institucionet legale apo nga ato ilegale?! Fenomeni q u shfaq zbulon faktin se n Shqipri vepron nj sistem paralel investigimi, hetimi, gjykimi e vlersimi, nj sistem paralel i shtetit t dhunshm, me tipare ideologjike, i cili dshiron t vij prsri n pushtetin legal m 28 qershor. Kush fshihet pas ktij sistemiparalel,kushebnshrbimin e till, kush jan investiguesit e tipit t sigurimit t shtetit komunist, kush jandrejtuesitetij,kushjanpruesit dhe aranzhuesit e ktij sistemi t frikshmprshoqrinshqiptare...Kush ka sy dhe vesh i sheh dhe i dgjon do dit tek ulrijn n tribunat elektorale. Por shoqria shqiptare nuk mund t rroj gjat n ankthin e frikshm t aktivitetit t jashtligjshm t ish-sigurimit t shtetit, t cilin duket qart se e drejtohet dhe komandohet nga selia ros e kryeqytetit t vendit. * Opinionist, Prishtin
Shkrimet e publikuara n faqet e Forum nuk prfaqsojn domosdoshmrisht qndrimin redaksional t gazets Koha Jon
FORUM 9
Puhiza maqedonase
Sjelljet qesharakisht prepotente t maqedonasve prball shqiptarve datojn q prej vitit 1992. Ata edhe m tutje e kujtojn Shqiprin e uritur dhe Kosovn nn mshirn e policis serbe. Dikush duhet t flas me ta
Albin Kurti n kolumnn e tij t fundit n Express, e nnvizoi sakt qasjen e pambukt t shtetit maqedonas, ndaj fqinjve t tjer grabitqar, si jan serbt, bullgart dhe grekt. Q t gjith kto shtete synojn dika n Maqedoni. Dhe, n ann tjetr, nj qasje grabitqare e shtetit maqedonas ndaj bashkshtetasve t tyre shqiptar, dhe fqinjve t tyre shqiptar. Por, kjo sjellje e uditshme e maqedonasve ka nj shpjegim dhe ka nj zanafill. Daton q n kohn kur sht themeluar ky shtet mutant dhe gati - gati i pashpres. N vitin 1992, kur Maqedonia ndahet nga Jugosllavia, shqiptart kan qen n ditt e tyre m t zeza. Kjo ishte koha kur Shqipria pas gati 50 vitesh me gjysm shpirti arriti t dal prej kthetrave t diktaturs. Vetm brekt ua kishte ln n trup regjimi i Enver Hoxhs. Asgj para vets nuk kishin. N kt gjendje t mjerueshme sht normale q t tjert t talln me ty dhe t mos t t marrin seriozisht. Kshtu bn edhe maqedonasit. N Shkup pr her t par prej maqedonasve e kam dgjuar n gjuhn bullgare/maqedonase shprehjen: Ta q.... shtetin q n Perndim e ka Shqiprin. Kishin paragjykime edhe pr shtrirjen gjeografike t shtetit shqiptar, i cili ndodhet n Perndim t Maqedonis, e lere m pr popullin q jeton atje. Sot jemi n vitin 2009. Shqipria sht pjes e NATO-s, e Maqedonia jo. T hyrat pr kok t banorit n Shqipri dhe n Maqedoni jan prafrsisht t njjta. Por, me kt ritm t zhvillimit ekonomik n Shqipri, edhe kto shifra shpejt do ti takojn historis. N vitin 1992, kur Maqedonia ndahet nga Jugosllavia, gjendja e shqiptarve t Kosovs po shkonte prej nj gjendje t keqe n nj gjendje tmerruese. Ato ishin ditt kur Serbia vetm po e fillonte fazn e torturimit kolektiv t shqiptarve n Kosov. Duke e njohur Serbin pr s afrmi, Maqedonia ka luajtur bastore (nse e mbani mend parashikimin e ish Kryetarit Kiro Gligorov pr deprtimin e shqiptarve t Kosovs) se asnj shqiptar nuk do t mbetet n Kosov. Parashikim i sakt, por jo i plot. Gligorov, por edhe elita politike maqedonase e ka humbur bastin kur ka dshtuar t parashikonte se shqiptart njher do t deprtohen, por po me aq shpejtsi do t kthehen. Kurr Maqedonia nuk ka menduar q ne do t mbijetojm prball Serbis. E aq m pak q ne do t bhemi shtet. Prandaj nuk kan pasur arsye q t na marrin seriozisht. Prandaj ata edhe sot e ksaj dite Serbin e marrin seriozisht. Kosova shtet, pr maqedonasit sht aksident i tmerrshm historik. U duhet edhe pak koh q ta marrin veten. N vitin 1992, kur Maqedonia ndahet nga Jugosllavia, brenda trungut t saj i ka pasur nja 25 pr qind t qytetarve t saj q zanat t vetm kan pasur prgatitjen e akulloreve dhe byrekve. T gjith ata kan rastisur t jan shqiptar. Maqedonasit pr ta nuk kishin pikn e respektit, sepse shqiptart e Maqedonis i kishin vetm dy arm: qumshtin pr akullore dhe brumin pr byrek. Mungesa e respektit vetm sa vinte e rritej kur dihej q shqiptart n Shqipri breng t vetme kishin si t ushqeheshin, kurse kta si t mbijetonin fizikisht. E kush mund tu dilte zot vllezrve nafakprem n Maqedoni n kto rrethana, sado q ata gati juridikisht kan qen qytetar t rendit t dyt? Askush, prve mshirs s shtypsve t tyre. Jan t gjitha kto arsye, q kan ndikuar q n inaugurimin e Gjorgje Ivanovit pr Kryetar t Maqedonis t ftohej ashtu si u ftua, Kryetari i Kosovs Fatmir Sejdiu. Jan t gjitha kto arsye t kultivuara npr vite q polict sekret maqedonas marrin guxim ta arrestojn n kufi liderin e lvizjes Vetvendosja, Albin Kurti. Jan po t gjitha kto arsye q maqedonasit pr qytetart e Kosovs i vn ca taksa idioteske shndetsore. Dhe jan po t gjitha kto arsye kaq groteske q i inkurajojn maqedonasit q kur jan n pyetje shqiptart t vn sa m shum pengesa n kufijt e tyre, duke i detyruar t presin me or t tra pr t kaluar ato pengesa. E tash nuk sht viti 1992. Jemi 17 vjet me von.
Berat Buzhala
shoqruar me arsye qllimisht t ga bueshme, gjithmon kam ndier nj lloj keqardhjeje pr popullatn sllave t Maqedonis. M dukeshin komb - nse mezi jan komb - i krcnuar prjetsisht dhe prej t gjitha anve. Duke qen t vegjl dhe duke qen leht t lndueshm, prve tjerash, mundohesha ti kuptoja edhe sjelljet qesharakisht prepotente t policve maqedonas n kufirin ton dhe at shqiptar. Nj imitim i dobt i serbve. Isha i bindur se prej zorit e kan. Reagim instiktiv vetmbrojts, duke u sforcuar q trupin e tyre kombtar prej liliputi, t ta shesin pr titan. Dik e ka nervozuar pasioni i maqedonasve pr t zhvatur heronj prej vendeve fqinje, e mua kjo tendenc m ka argtuar. As njerzit, por as kombet nuk kan teke t njjta. Pr shembull, ne shqiptart pa ndonj baz shkencore mburremi me t kaluarn e lavdishme t paraardhsve tan; fqinjt tan serbt, duke pasur baz t mjaftueshme shkencore, e kan pr hobi q t krenohen me humbjet. Sa m t thella t ken qen humbjet, aq m t madh e kan gzimin. Mirpo, monumentale jan fantazit kombtare t maqedonasve. Si komb sintetik q jan, dshirojn t argtohen duke vjedhur figura t rndsishme historike t kombeve tjera. sht epike prpjekja pr ta maqedonizuar Aleksandrin e Madh dhe Nnn Terez, me tendenc t mtutjeshme q nj pasaport tia japin edhe Sknderbeut. A nuk sht kjo komike, m shum se sa bizare? Prandaj ndieja pak simpati, ani pse sjelljet e tyre ndaj shqiptarve kan karakter racist. Dorn n zemr, pak a shum edhe me fajin e vllezrve tan matan bjeshkve t Sharrit.
Gjat ksaj kohe shum gjra jan m ndryshe. E sidomos ndikimi i shqiptarve n Ballkan. Para disa kohsh n nj intervist televizive, ku merrnin pjes Kryeministri i Shqipris Sali Berisha dhe Kryeministri i Kosovs Hashim Thai, pata pyetur pr mundsin e nj samiti panshqiptar, i cili do t mbahej s paku njher n vit. Ideja ime ishte q krert e shtetit nga Kosova dhe Shqipria, si dhe prfaqsuesit kryesor politik t shqiptarve t Maqedonis, Lugins s Preshevs dhe ata t Malit t Zi t takohen, dhe nse asgj tjetr t bisedojn me njri-tjetrin. Prapa ktij samiti, a kongresi, a konference, nuk mendoja se duhej t fshihej kurrfar tendence hegjemoniste shqiptaromadhe. Thjesht nj koordinim praktik i veprimeve tona t prbashkta. T caktoheshin disa prioritete kombtare: politike, ekonomike, kulturore, sportive. Pa prekur interesat e shteteve fqinje, q dorn n zemr duhet ta pranojm se nuk na kan aspak simpatik. Por nuk mund ta detyrosh asknd q ndaj teje t ndiej simpati. Megjithat, s paku mund ta detyrosh dik q t ket respekt. Pr shembull, mund ta detyrosh dik q kur t drgoj ftesa pr ceremonin e zgjedhjes s Presidentit, t mendohet mir se knd e ka ndrmend ta ftoj e knd jo. Ne si komb prfundimisht nuk jemi superfuqi evropiane, por me dy shtete brenda nj rajoni, dhe m nj fuqi relativisht t fort politike brenda nj shteti t tret, si sht Maqedonia, ne nuk kemi nevoj q ta nnvlersojm vetn. Nuk kemi nevoj t biem n derexhe q t presim me emocione se a po na thrret apo jo Maqedonia n fest. Definitivisht Kryetari i Shqipris Bamir Topi, e ka pasur borxh q ta thrras n telefon Fatmir Sejdiun, pr tu konsultuar rreth ksaj shtje. Nse shteti maqedonas ka pranuar kushte prej Presidentit serb Boris Tadi, ather ka mundur edhe Bamir Topi t vr kushte. Ka mundur edhe Ali Ahmeti t vr kushte. Por kto koordinime nuk bhen n ditn e fundit. Prandaj mendoj se nj konsultim mbarshqiptar do t dilte i shndosh. Jo pr tu prballur me puhizn maqedonase, pr t cilt edhe m tutje ndiej keqardhje, por pr shtrngata t tjera shum m serioze. berat.buzhala@gazetaexpress.com
exojeni kt list... Bexhet Pa colli, Isa Mustafa, Remzi Eju pi, Muhamet Mustafa, Akan Ismaili, Memli Krasniqi, Luan Shllaku, Rexhep Osmani... T gjith kta emra, jan nj nga dshmit m interesant t tavolinave t Prishtins. Kjo list t ndihmon shumka n prditshmrin e Prishtins. T ndihmon edhe pr faktin se pr her t par po testohen njerz pr kandidaturat e Prishtins. Nuk nnkupton kjo pashmangshmrin e ndryshimeve, por nnkupton nj konkurrenc t fort t emrave pr t treguar fuqin e emrit gjat muajit tetor. Nga t gjith emrat e prmendur, duhet veuar listn e atyre q biznesin e kan pasur prioritet. Kurse, kan
Qytetari i Prishtins sht vetdijesuar pr t votuar njeriun e duhur dhe s fundi t gjej veten tek ai. E dim tashm se nuk na duhen njeri me parti t madhe e me dije modeste. Na duhen kushtet e prmbysjes s vrtet t atyre q konkurrojn, pa ditur se ka duan dhe ka sht Prishtina.
mbetur shum pak t prfolur ata t cilt kan jetuar n periudhat e trazuara. Ndoshta,kjoshtdshmia e par se po ndodh prmbysja e madhe e s kaluars dhe kndellja pr nj gar t fuqishme pr Prishtinn. Kjo po ndodh n nj koh q po dshmon prmbysjen e nj bote tjetr q do t marr me vete teposht shum nga e kaluara, dhe t gjith ata q dikur na ishin n majn e hierarkis s shoqris dhe partive politike. Kjo nuk do t jet vetm paraqitje e emrave t prvetshm. Kjo nnkupton se ideja politike s bashku me partin nuk do t jet e dominuar rastsisht nga nj kuvendim kryesie. Do t jet krkes pr t gjetur emra konkret, t fuqishm, t dashur dhe t respektuar pr qytetin. Me siguri, qytetari i Prishtins sht vetdijesuar pr t votuar njeriun e duhur dhe s fundi t gjej veten tek ai. E dim tashm se nuk na duhen njeri me parti t madhe e me dije modeste. Na duhen kushtet e prmbysjes s vrtet t atyre q konkurrojn, pa ditur se ka duan dhe ka sht Prishtina. Prmenda n fillim nj list pr Prishtinn. Me qllim nuk thash se kush pr k do t konkurroj. Kandidat i cils parti do t jet. Vendosa emra t prfolur q do t jen kandidat pr njeriun e par t Prishtins. Jan t ndar n tri grupe. Ata q jetn e kan t lidhur me biznesin dhe ata q e kan me konjukturn partiake. Kurse t trett, i kan takuar pr nj koh t gjat shoqris civile n Kosov. Pas vitit 1999, ka pasur nj oroditje totale t udhheqjes s Prishtins. Thuhej q zgjedhje dhe zgjidhje t kandidatve t vrtet, sidomos pas vrasjes s Rexhep Lucit, ka qen e pamundur. Jemi n nj moment kur duhet t tejkalojm zgjedhjet kur ka dominu-
ar papjekuria shpirtrore, shoqrore, politike dhe ekonomike e qytetarve t Prishtins. Prandaj, nuk kemi arritur t zhvillohemi shndetshm, sepse jemi bazuar n koncepte t pathemelta. Po, a mund t vendos nj themel pr Prishtinn nse n gar hyn t gjith emrat e prmendur? Kushdo q garon n kt list, do t jet Prishtina ajo q do t fitoj, sepse do t jet nj gar q fitues duhet t dal njeriu q e bn jetn m t leht pr ne t gjith. Nga kjo q po shihet, duhet t bjer nj perde e hekurt n mes t tashmes, t kaluars dhe t ardhmes. Duhet t prfundoj periudha kur Prishtina u zbulua me tr shmtin e saj dhe me tr prmimin q i sht br kaq gjat qytetit. Analiza e personaliteteve t prfolur do t bhet n nj moment tjetr. Ather kur do t vendoset kandidatura e tyre. Pr momentin, le t thon ata vet pr t vrtetn e kandidimit. Un nuk di po i prligj apo jo kto shpresa. Por, e di q na duhet njeriu q e ndryshon Prishtinn. Le t thon qytetart se ka mendojn pr kt list.
10
FORUM
60 VJET M PAR
Nga Dr. Jorgji Kote
i pati paralajmruar urilli m 1947, sovjetikt kishin fillu ar t konturonin "Perden e Hekurt".Nprill1948Staliniudhroi t gjith ushtarakt amerikan q t lininmenjherBerlininLindor.Por synimi ishte q edhe Berlini Perndimor t boshatisej e t kthehej n tok asnjanse, duke u br "prova e zjarrit" pr planet e tyre t ardhshme ogurzeza. BLLOKADA E STALINIT M 28 Qershor 1948 sovjetikt vendosn bllokadn e par toksore dhe ujore mbi Berlinin Perendimor. Por PresidentiamerikanHarryTruman kishte shpallur botrisht se aleatt nuk do t'i braktisnin Berlinezt dhe idealin e tyre pr ndrtimin e nj shteti dhe shoqrie perendimore. Mbi 2 milion berlinez krcnoheshin nga skamja, uria dhe smundjet vetm 3 vjet pas lufts me pasojat e saj t pallogaritshme. Ktu u shfaq gjenia e Gjeneralit Britanik, Robertson, i cili dha iden e furnizimit t Berlinit Perendimor nprmjet nj "Ure Ajrore", si e vetmja alternativ me rrezikun m t vogl. Kjo pasi m 30 Nntor 1945, aleatt perendimor kishin br nj marrveshje me sh-
Perndimin. M 17 Qershor 1953, ata prdorn terrorin, tanket dhe trupat e tyre pr shtypjen me gjak t rebelimit antikomunist n Berlin dhe dhjetra qytete t tjera. Pasi dshtuan meblokadndhe terrorin,Hrushovi dhe Ulbrichti urdhruan ngritjen e Murit famkeq t Berlinit - shtylla e tretdhevendimtare e trekndshit t tyre kriminal. Ata mundn me shum zor t mbahen fort pas tij, por vetm pr 28 vjet; sepse srish historia dhe popujt demokrat i uan ata drejt shembjes dhe dshtimit t turpshm. Ndrsa aleatt e mdhenj perendimor, me n krye SHBA-n, iu prgjigjen sfids s "trekndshave" Lindor me Triptikun e tyre Perendimor - Ura mbi Mure, Begati mbi Varfri, Integrim mbi Izolim. Kto 20 vitet e fundit, pjes e ktij triptiku emblematik jan br edhe vendet q lnguan nn tiranin komuniste s bashku me Shqiprin. Edhe pse fatkeqsisht, n Ballkan ka ende forca apo segmente t ndryshme anti-integruese, q nuk heqin dor nga politika e bllokadave dhe mureve. Madje orvaten q edhe aty ku fizikisht ka ura, si n Mitrovic e gjetk, t'i kthejn ato n mure ndarse, terrori dhe izolimi. 60 vjetori i Urs Ajrore t Berlinit dshmon se pr to ka e do t ket vetm dshtim.
REAGIMI
drsa n Shkup inaugurohej presidenti maqedonas, Gjorgje Ivanov, n Prishtin, presidenti Fatmir Sejdiu konfirmoi se Shkupi zyrtar nuk i kishte drguar ftes pr t marr pjes n kt ceremoni. "Presidenti Sejdiu sht shum i sigurt se nuk ka marr ftes nga Qeveria maqedonase. Jo, jo, jo. Un nuk kam kurrfar ftese", ka thn Sejdiu, duke sqaruar edhe nj her konfuzionin e krijuar n lidhje me arritjen e ksaj ftese. Mediat vendore edhe sot kan njoftuar se presidentit i sht drguar ftesa, por ai sht lutur q t mos marr pjes, pr shkak t pranis s presidentit serb, Boris Tadi, n ceremoni. Ka ndodhur q n forume apo konferenca t ndryshme, t organizuara n rajon apo bot, zyrtart e shtetit serb t'i lshojn takimet n shenj proteste ndaj pranis s zyrtarve shtetror t Republiks s Kosovs. Mediat vendore njoftojn q pr t'i ikur nj incidenti t till, Shkupi zyrtar fillimisht nuk ka drguar ftes, ndrsa m von e ka br kt, por n kanale jozyrtare ka lutur Sejdiun q t mos marr pjes. T gjitha kto pohime hidhen posht nga kabineti i Sejdiut, zyrtar t t cilit mjaftohen me shpjegimin se presidenti nuk ka marr fare ftes. Sidoqoft, presidenti Sejdiu kt qndrim t Shkupit
nuk e sheh si shkas, q do t mund t ndikoj n prishjen e raporteve Kosov-Maqedoni. "Kur t jen rrethanat e prshtatshme, un absolutisht do t kem dshir q edhe presidenti i Maqedonis t jet n Kosov, edhe un t jem n Maqedoni. Prandaj, ne do t jemi n kontakte t vazhdueshme si dy vende. Republika e Kosovs do t nxitoj kualitetshm t ec n hapat e vet dhe pr ne sht me rndsi q t bjm hapa pozitiv brenda vendit, por edhe n raporte ndrkombtare", u shpreh Sejdiu. I ktij mendimi nuk sht nj nga prfaqsuesit e opozits. Ardian Gjini, kryetar i grupit parlamentar t AAK-s, thekson se nse Maqedonia nuk i ka drguar ftes presidentit Sejdiu, ajo ka fyer Kosovn. Ai thot se Prishtina zyrtare nuk duhet lejuar kt dhe kritikon institucionet pr inferioritetin e treguar
karshi ktij vendi fqinj. "Shkupi zyrtar vepron kshtu karshi Kosovs, sepse Kosova nuk e ka asetuar pozitn e vet qart. Prkundr faktit q edhe Shqipria, edhe Kosova, pra faktori shqiptar n Ballkan sht faktor q ka ndikuar esencialisht n vet ekzistencn e Maqedonis, faktit q i vetmi n rajon e njeh Maqedonin n trsin e saj si politike, si etnike, n cilindo variant tjetr, prapseprap Shkupi zyrtar gjen luksin t sillet n kt mnyr me ne", shprehet Gjini. Ndrkoh, kabineti i presidentit ka mohuar edhe deklaratat se zoti Sejdiu sht ftuar pr nj vizit zyrtare n Maqedoni m 21 ose 22 maj. N rast se kjo vizit do t zhvillohej, Sejdiu do t bhej burrshtetasi i par i huaj q realizon takim zyrtar me presidentin e sapozgjedhur maqedonas, Gjorgje Ivanov. RFE
inaugurimin e Ivanovit ishin t pranishm presidentt e Sh qipris, t Kroacis, t Serbis dhe Malit t Zi. Presidenti i Kosovs, Fatmir Sejdiu, ashtu si pritej, nuk ka qen i pranishm n inaugurimin e homologut t tij maqedonas. Por si shkruan e prditshmja beogradase "Kurir", ish-punonjs t sigurimit shtetror serb t akuzuar pr vepra t paligjshme jan pjes e delegacionit serb q po merr pjes n ceremonin inauguruese t presidentit Ivanov. sht shtyr sakaq dhe gjykimi i ish-shefit t qendrs s sigurimit shtetror n Beograd, Milan Radonjic dhe tre ish punonjsve t UDB-s, t akuzuar pr arrestim t paligjshm dhe zhvatje t kolegut t tyre n vitin 1999. Gjykimi sht shtyr pr shkak t inaugurimit t sotm t presidentit t ri maqedonas. Njri nga t akuzuarit nuk sht paraqitur n bankn e t akuzuarve pasi ishte pjesmarrs n ceremoni.
residenti Fatmir Sejdiu prsriti dje se nuk ka marr ftes zyrtare q t jet pjesmarrs n inaugurimin e presidentit t ri t Maqedonis, George Ivanov, kurse mohoi se ka tensionim t marrdhnieve ndrmjet dy vendeve. "sht me rndsi q pavarsisht se nuk kam ftes, ne do t vazhdojm me raporte, si dy shtete. Ne n luft nuk jemi. Absolutisht kemi raporte t mira... Maqedonia bashk me shtetet tjera sht q e ka njohur Republikn e Kosovs", tha Sejdiu, i cituare nga "Kosovalive" dhe "Express". Presidenti kosovar i bri kto komente pas raportimeve n disa media se ftesa pr pjesmarrje i kishte ardhur qysh t shtunn, mirpo nj porosi joformale q ai t mos shkoj n Shkup pr t mos irrituar presidentin serb, Boris Tadic duket se kishte br q ftesa t heshtet. "Jam shum i sigurt se presidenti Sejdiu nuk ka ftes t qeveris maqedonase. sht shtje e vendimit t qeveris maqedone si ta procedojn. Pavarsisht prej ktij fakti ne do t prcjellim n vazhdimsi sinjale t mira t bashkpunimit dhe ato jan praktike dhe t mira", tha presidenti. Edhe pr vizitn e tij t prfolur me 21 ose 22 maj n Maqedoni, presidenti Sejdiu tha se nuk ka kurrfar date pr vizit n at vend. Ai tha se do ta vizitoj Maqedonin n rrethana t prshtatshme, ndrsa shprehu dshirn e tij pr vizita shtetrore t ndrsjella.
ryeministri Sali Ber isha, ka krkuar standarde n sistemin shndetsor. Kt deklarat kreu i qeveris e bri prpara infermierve, t mbledhur nga t gjitha rrethet e vendit, n KonferencnKombtaretInfermierit. Berisha tha se kontrollit pr t vendosur standarde, do ti nnshtrohet si sektori publik dhe ai privat shndetsor. Ndrkoh q mandatin tjetr, ka thn ai, shndetsia do t jet prioritet. Kto standarde duhet t jen unike, si pr sektorin publik dhe pr sektorin privat. N asnj rrethan nuk duhet t pranojm t shohim njrin si t nns, tjetrin si t njerks. Jo, n rast se shqiptart do ti japin ksaj
Vendimi, nga Drejtoria e Qendrs Spitalore Universitare Nn Tereza, pas mbipopullimit t pavijonit
Pacientt, shtrat vetm me an t njohjeve, apo nse jan n gjendje t rnd shndetsore
6
QYTETE
Kryesore n vend, t cilt kan edhe spitale rajonale, jan ata q shkelin sistemin e referimit dhe drgojn pacientt t vizitohen n QSUT, pa asnj lloj rekomandimi dhe dokumentacioni pr mjekt e ktij spitali.
70
PACIENT
N dit i drejtohen shrbimit t urgjencs s kardiologjis, gjat ktyre ditve pr shkak t rritjes s menjhershme t temperaturave. Ndrkoh q ky pavijon e ka t pamundur t prballoj fluksin me shtrime.
nuk zbatojn sistemin e referimit. Nse do t zbatohej sistemi i referimit, duke filluar nga kryeqyteti edhe n rrethe nuk do t ishte kjo situat q sht sot. Ndaj edhe vendimi i marr nga Drejtoria sht i drejt, pasi nuk kemi ku t shtrojm pacientt, ka thn shefi i shrbimit t urgje-
ncs s kardiologjis, Edmond Zaimi. Sipas tij, urgjenca e kardiologjis sht nj nga shrbimet ku t smurt drejtohen m shpesh pa asnj dokument, pr t krkuar ndihmn e shpejt. Por shpesh her ndodh q edhe shefat e spitaleve t rretheve, nuk e zbatojn sistemin e referimit t
pacientit. Sipas mjekve t urgjencs s kardiologjis, pacientt prplasen dyerve t QSUT-s edhe thjesht pr t br nj vizit tek mjeku specialist. SHKELJA T part q shkelin rregullin jan e vet qytetart e Tirans, nuk zbatojn sistemin e referimit, ku filli-
misht duhet t kryejn vizitat tek mjekt specialist apo ata t familjes n poliklinika dhe m pas kta t fundit ti rekomandojn n QSUT, pr trajtime dhe ekzaminime t tjera. sht nj periudh q urgjenca sht e mbingarkuar, sht e mbipopulluar. Kjo sht edhe si rezultat i shtimit t popullsis s Tirans, e cila sht e detyruar q t vij n urgjencn ton. Por, krahas ksaj ka nj shtim t rasteve q vijn nga rrethet t cilat n asnj mnyr nuk
e respektojn sistemin e referimit, pohon Edmond Zaimi, shefi i urgjencs s kardiologjis, n QSUT. Sipas tij, edhe pacientt e Tirans duhet t zbatojn nj sistem referimi me an t mjekve t poliklinikave apo t qendrave shndetsore t lagjeve. Pacientt nga Lezha dhe Fieri, por edhe nga Durrsi, Lushnja, Librazhdi apo Kora, jan ata q krkojn m shpesh ndihm n kt urgjenc edhe pse mund t kurohen n spitalet e rretheve.
istemi farmaceutik n Shqipri do t prballet n 4 vitet e ardhshme me nj sr reformash, t cilat synojn ta prafrojn at me simotrat evropiane. Ministria e Shndetsis, s bashku me aktor e partner t farmaceutiks dhe shndetsis brenda e jasht vendit, sht duke zhvilluar Ditt e Farmaceutiks shqiptare. Pr ministren e Shndetsis Anila Godo,
CYANMAGENTAYELLOWBLACK
12
MEDIA
CYANMAGENTAYELLOWBLACK
njoftim. N Tiran, ky takim dotzhvillohetmedat21maj, n orn 11.00 pran Hotel "Tirana International". Ndrsa bashkpunimi q ofron Italia nuk ndalet me aq. Dje ka nisur trheqja e formularve, udhzimeve dhe kalendarit pr paraqitjen e krkesave t
T shoqruarit dshmuan se e kishin takuar deputetin ditn e ngjarjes, por nuk dinin asgj pr atentatin. Nisin prgjimet n terren
tyre. T afrm t t shoqruarve jan mbledhur para Drejtoris s Policis Fier, duke krkuar shpjegime pr arsyet e izolimit n paraburgim. Edhe gjat mesnats s hn dhe dits s djeshme, ka pasur shum lvizje t forcave policore n qytetin e
Fierit dhe Roskovecit. Por grupi hetimor nuk ka ende nj emr autori t dyshuar apo t ndaluar, pr vrasjen e 49-vjearit Fatmir Xhindi. Burime policore than se pistat n t cilat po hetohet, jan ende nn verifikim dhe asnj prej tyre nuk mund t
deklarohet zyrtarisht, si motiv i ngjarjes s rnd. Edhe tre t shoqruarit sipas nj prfaqsuesi t grupit hetimor, nuk kan pranuar t bashkpunojn, duke dhn dshmi t njjta si n shoqrimet e mparshme. "Ne e njihnim deputetin so-
lot 50 ish-punonjs t KPTHN-s Ballsh, kan protestuar pr t disatn her, pr afro nj or para godins s Prefekturs s Qarkut Fier. Arsyeja e ksaj proteste sht mosmarrja e rrogave t premtuara nga vendimi i qeveris, pas privatizimit q iu b kompanis ARMO. Pr t shmangur ndonj incident t mundshm, Drejtoria e Policis ka drguar nj fugon policie me uniforma blu, pr t qen n gatishmri pr ndonj rast t
14 EKONOMI
KREDITIMI I EKONOMIS
ANKETIMI
VROJTIMI
Banka e Shqipris ka anketuar bankat e nivelit t dyt, pr kreditimin n tremujorin e par t ktij viti. Bankat jan shprehur se do t lehtsojn kushtet, por do t rrisin interesat.
Blerina Hoxha
ankat presin le htsim n shkalln e shtrngimit t kritereve pr kredit, n tremujorin e dyt t vitit 2009. Pr her t par gjat ktij vrojtimi, q nga gjashtmujori i par i vitit 2007 pritjet dhe vlersimi pr situatn aktuale kan ndryshime t ndjeshme, njoftoi dje Banka e Shqipris, pas nj anketimi q bri n bankat e nivelit t dyt. Prqindja e bankave q presin lehtsim t kritereve n tremujorin e ardhshm sht rritur n -22% krahasuar me -50% n vrojtimin e kaluar, 44 pik prqindje m e lart se balanca pr situatn aktuale. PARASHIKIMET Rezultatet nga vrojtimi i aktivitetit kreditues, tregojn se kriteret pr kredit dhn bizneseve dhe individve, n prgjithsi mbeten t shtrnguara edhe pr tremujorin e par t vitit 2009. Sipas Banks s Shqipris, faktort kryesor pas politiks shtrnguese t bankave vijojn t jen, vlersimi pr situatn makroekonomike dhe faktor specifik t sektorit ku operojn bizneset; si dhe gjendja financiare pr individt. N ndryshim nga vrojtimi i kaluar, kriteret pr miratimin e kredive pr bizneset kan qen m t shtrnguara, se sa kriteret pr miratimin e kredive t individve. Kshtu, sipas opinioneve t ekspertve t bankave, 66% jan shtrnguar kriteret e kreditimit pr bizneset dhe pr individt 44 pr qind. Kriteret pr kredin e individve, jan shtrnguar n t njjtn shkall si pr blerje banese ashtu edhe pr kredin konsumatore. Bazuar n opinionet e bankave, krkesa pr kredi e ndrmarrjeve dhe e individve n tremujorin e par t vitit 2009 sht ulur. Pritjet e bankave pr tremujorin e dyt t vitit 2009, flasin pr nj zbutje t mundshme t standardeve shtrnguese q bankat do t aplikojn, krahasuar me sh-
ankat presin n prgjith si norma m t larta t interesit, pr kredit q do t akordohen n tremujorin e ardhshm Rezultati ka dal nga anketimi q ka br Banka e Shqipris n bankat tregtare pr situatn e kreditimit n tremujorin e par t vitit dhe pritjet e ktij treguesi, pr periudhn n vazhdim. Pr sa i prket ndarjes s kredis sipas monedhs me t ciln shprehet, bankat presin norma m t larta, t rritjes s norms s interesit n valut. Prqindja neto e bankave q presin rritje t norms s interesit t kredis n valut, sht +23% krahasuar me prqindjen neto +2%, q presin rritje t norms s interesit t kredis t shprehur n lek. Pritjet e bankave pr aktivitetin kreditues n tremujorin e dyt t vitit 2009, ndryshojn sipas ka. Pr tremujorin e dyt t vitit 2009, ekspertt e bankave shprehen pr shtrngim n nj shkall m t ult t kritereve dhe standardeve t miratimit t kredive pr individt. INDIVIDT Opinionet e bankave tregojn pr nj shtrngim m t ult t standardeve t kredidhnies pr individt, n
ARSYET
Pr sa i prket bizneseve, ekspert t bankave gjykojn se burimi i t ardhurave n valut dhe diferencat n normat e interesit mbeten faktor t rndsishm, q shpjegojn pse bizneset krkojn kredi n valut.
monedhs me t ciln miratohet kredia. Bazuar n opinione nga ekspertt e bankave, n tremujorin e ardhshm kredia n lek do t rritet, ndrsa kredia n monedh t huaj do t ulet. Krahas pritjeve pr zhvillimet n kreditim, bankat kan vlersuar sipas rndsis faktort q nxisin bizneset dhe konsumatort, pr t krkuar kredi n valut. Pr sa i prket bizneseve, ekspert t bankave gjykojn se burimi i t ardhurave n valut dhe diferenca n normat e interesit mbeten tremujorin e par t vitit 2009 krahasuar me vrojtimin e mparshm. Kriteret jan shtrnguar me t njjtin intensitet, si pr kredin konsumatore ashtu edhe pr kredin pr blerje banese. Prqindja neto e bankave q shprehen pr lehtsim t kritereve pr kredin konsumatore sht rritur me 30 pik prqindje, n krahasim me faktor t rndsishm, q shpjegojn pse bizneset krkojn kredi n valut. Megjithat ndikimi i ktyre faktorve n krkesn, n tremujorin e par t vitit sht ulur. N ndryshim nga vrojtimet e kaluara, gjat vrojtimit t radhs sht rritur pesha e faktorit q lidhet me pritjet pr kursin e kmbimit. Ndrsa krkesa e individve, sipas opinionit t ekspertve t bankave, sht nxitur nga diferenca n normat e interesit dhe nga mimet e mallrave t bler, t shprehura n valut. vrojtimin e kaluar. Bankat kan renditur situatn n tregun e pasurive t paluajtshme, gjendjen financiare t individve si dhe nivelin aktual ose t pritshm, t likuiditetit t banks si faktort kryesor q kan ndikuar n kahun shtrngues t standardeve t kredidhnies gjat tremujorit t par t vitit 2009.
NDRYSHIMI
Kartmonedha e re e prerjes 5000 lek emetim i vitit 2007, ka t njjtat pamje dhe prmasa me kartmonedhn e prerjes 5000 lek, emetim i vitit 2001. N kartmonedhn e re ndryshon, firma e Guvernatorit t Banks s Shqipris. e saj, t gjitha elementet bashkkohore t siguris, q prdoren sot n kt fush. Hedhja n qarkullim e ksaj kartmonedhe i shrben prmirsimit t cilsis s paras. Gradualisht, do t trhiqen nga qarkullimi kartmonedhat e dmtuara, duke u zvendsuar me kartmonedha t reja. Kartmonedha e re e prerjes 5000 lek, emetim i vitit 2007, ka t njjtat pamje dhe prmasa me kartmonedhn e prerjes 5000 lek, emetim i vitit 2001. Por, ndryshe nga emetimi i mparshm, ajo do t ket prforci-
me t disa elementeve t siguris si dhe prmirsime t qndrueshmris ndaj dmtimit. N kartmonedhn e re ndryshojn; firma e Guvernatorit t Banks s Shqipris dhe e Drejtorit t Emisionit; viti n trupin e saj do t jet 2007; prmirsohet pamja e pulls holografike; rritet gjersia e fillit t siguris; relievi i kartmonedhs sht m i ndjeshm n prekje, sidomos tek pjesa e teksteve dhe numrave.
Gjat ktij viti, do t shkoj n 5, numri i elementve t siguris n NIPT-in, q lshohet pr regjistrimin e bizneseve
QKR: Shtimi i elementve do t bj t mundur, q certifikata e lindjes s biznesit t mos ket abuzime
letrs, q rrit maksimalisht akoma dhe m shum sigurin. Qendra Kombtare e Regjistrimit sht institucioni i vetm pr regjistrimin e biznesit n Shqipri, me nj ndales, ku kryen t gjitha proceset e regjistrimit t biznesit, prfshir dhe re-
gjistrimin pr efekt t taksave n nivel kombtar dhe vendor, pr sigurimin shndetsor e shoqror si dhe pr Inspektoratin e Puns. QKR filloi pun n 3 shtator 2007, duke zvendsuar procedurat e mparshme t regjistrimit n gjykata, pr t gjitha llojet e bizneseve
Gjatsiatotaleesajsht70kmdhevleraendrtimit,llogaritet43milioneuro
ruga e Riviers, q nis nga Tuneli tek Uji i Ftoht i Vlors e prfundon n Sarand, pritet t prfundoj brenda muajit qershor, duke i paraprir kshtu ekspansionit t industris s turizmit, q po prjeton kjo zon vitet e fundit. Riviera, ose Bregu (si njihet nga vendasit), sht pjesa e bregut t detit Jon, q prfshin territorin nga Qafa e Llogoras dhe deri n Kepin e Stillos, n kufi me Greqin. Veoria dalluese
16
SOCIALE
INTERVISTA
Pr sa i prket zhvillimit t intervists, aplikanti duhet t jet n seksionin Konsullor t Ambasads Amerikane n orn 8 t mngjesit, kurse intervistat zhvillohen n orn 9, sipas radhs s prcaktuar deri n ort e dreks.
Kushtet e aplikimit