Zgjedhjet

Vepra

Tendenca

Merkel, si Obama: Po, ne mundemi!

NE FAQET 14-15

Child Harold, si ta lexosh ndryshe Bajronin

NE FAQET 18-19

Danimarka, supermarket pr fmij perfekt

NE FAQEN 20

Drejtor Kryeredaktor

BESNIK MYFTARI URIM BAJRAMI

Adresa e redaksis: Rr. Sami Frashri, Pallatet e Aviacionit, Nr. 4 Tel: 04 2 272 565 069 20 35 300 E-mail: info@gazeta-shqip.com

Viti IV - Nr. 260 (1271) E diel, 20 shtator 2009

E prditshme e pavarur

mimi 50 lek, 1.5 euro

www.gazeta-shqip.com

Pas ekspertve ligjor, reagon edhe opozita: Parlamenti t lloj procedurat pr shkarkimin e gjyqtarve. Krkesa pr qeverin: Na jepni konsensus

Gjykata e Lart, nn akuz pr Mediun

Vendimet pr disa ministra, Manjani: E kan shkelur Kushtetutn disa her brenda vitit
Kryeministri kmbngul: Opozita e ka vendin n Parlament

Berisha, Rams: Lre debatin me Maqon, kthehuni n Kuvend

NE FAQET 2-3

Shkurtime dhe transferime n Tiran, Durrs e Gjirokastr

Reforma n drejtsi, gjykatat q do t ken m shum lvizje

NE FAQEN 11

artia Socialiste krkon shkarkimin nga ana e Kuvendit t Shqipris t antarve t Gjykats s Lart. Shkak i ksaj krkese sht vendimi i marr disa dit m par q pushoi shtjen hetimore mbi Fatmir Mediun, ndrsa organi i akuzs e bn at prgjegjs pr ngjarjen e Grdecit. Por gjykimi i socialistve shkon disa muaj m par, kur u mor nj tjetr vendim pr pushimin e hetimit pr ministrin Lulzim...
NE FAQEN 3

Fotolajm

Babylon

Rama, Iftar vetm pr klerikt

TE KUJTUARIT E TE PA NDODHURES
VETON SURROI

Akademia e Shkencave e Shqipris: Nj paavure. Godo: Nj akt shum i rnd

Historiant: T bllokohet Enciklopedia e Maqedonis

AKADEMIA QE NUK DO TE JETE!
ENIS SULSTAROVA

esh duke menduar se ciln ofert t librit ta pranoja n rrugn Elisabets. Do t udhtoja pasdite pr n Madrid dhe treni ishte ideal q t merrja me vete at ndjesi shpirtrore t Barcelons. Po m ndiqte, edhe n librari, shekulli XX; ishte e qart me dy librat q po m kthenin n raftet e veta...
NE FAQEN 9

vitin 1936, n shtypin shqiptar, Nonda Bulka protestonte pr at q shkruante Nouvissima Enciclopedia Italiana pr Shqiprin: Albania: krahin turke flitet gjuh frigje, o greko-latine. Raca, klima, besimi t prziera. Natyr kryengritse...
NE FAQEN 8

hkrimet n enciklopedin e re t Maqedonis cilsohen nga akademikt shqiptar si shtrembrime t historis, ndrsa vet dokumenti konsiderohet nj paavure. Historiant shqiptar reagojn ashpr ndaj enciklopedis t realizuar nga Akademia e Shkencave n Maqedoni, ku t vrtetat historike t shqiptarve jan deformuar nga historiant maqedonas. Gudar Beqiraj kryetar i akademis s shkencave t Shqipris pohon pr Shqip se maqedonasit duhet t ishin bazuar te e vrteta historike, te enciklopedit...
NE FAQEN 4

Shkup, et akademiku i njohur

SA KEQ TE GEZOSH SI NJE KONE!

MONIKA SHOSHORI STAFA

Luan Starova: Enciklopedia e re nuk u hartua nga specialistt

NE FAQEN 5

Urim

Gazeta Shqip u uron gjith besimtarve mysliman shqiptar, kudo q ndodhen: Gzuar Festn e Bajramit t Madh!
Arsim

eticionist jan ata q bjn peticione. Domethn ata q bjn krkesa. Gjat dy dekadave t fundme ka pasur shum peticionist, domethn njerz me krkesa publike. Peticionist ka shum. Si ne kto koh t fundme. Peticionist pr t mos lejuar prekjen e ekosistemeve n zonn bregdetare. Peticionist pr t detyruar qeverin q t dmshprblej t prndjekurit. Peticionist...
NE FAQEN 8

Ekonomi

Reportazh

Operatort ekonomik: Dikush po luan me tregun valutor

Ministri nis punn me peticionet dhe kriteret pr msuesit

Dobsohet leku. Euro nuk ndalet, shkon n 134.2 lek

NE FAQEN 6

Tafaj, shkres pr Senatin e Vlors: Regjistroni studentt

NE FAQEN 22

Izraeli, nj port e hapur pr shqiptart

NE FAQET 24-25

GAZETA SHQIP

PER REKLAMA KONTAKTONI NE NUMRAT: 069 20 50 420 FAX 04 272 567 069 20 50 458

marketing@gazeta-shqip.com

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

POLITIKE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Berisha, Rams: Lre duelin me Maqon, kthehu n Kuvend

Opozita t kthehet n Parlament. Aty sht vendi i debatit
ERJON AJAZI

Turi i qeveris

ryeministri Sali Berisha ka riprsritur dje t njjtn ftes pr opozitn pr tiu rikthyer salls s Kuvendit. N krkim t debatit t munguar n Parlament, pr shkak t bojkotit t opozits, e cila ka frenuar punn n komisione parlamentare dhe mban peng gjithashtu edhe vijimsin e reformave, Kryeministri ka krkuar q opozita t zr 65 karriget e veta n Parlament. Nga Mamurrasi, kreu i qeveris e ka ftuar publikisht Edi Ramn ti kthej deputett n salln e Kuvendit, duke i dhn fund bojkotit, t cilin Kryeministri e quan nj vendim absurd q synon t krijoj destabilitet n vend. Ftesat e Kryeministrit pr rikthimin e opozits n Parlament vazhdojn t ngelen t njjta, por q vazhdojn t ngelen n kuadr t thirrjeve q bhen nprmjet deklaratave publike. Kryeministri i krkon opozits ti jap fund bojkotit, duke premtuar se do tia shtrij dorn asaj pr reformat, por ende nuk ka dhn asnj strategji se n ciln mnyr Kryeministri Berisha do ta bind kreun e PS-s, Edi Ramn, ta sjell Partin Socialiste n Kuvend. Sipas Kryeministrit, synimi i vetm i ktij vendimi sht pr t penguar proceset integruese t vendit, q sipas tij sht nj gabim i pafalshm pr zotin Rama. sht e rnd q t prpiqesh ti fussh shkopinj nn rrota ktij procesi. Rama nuk duhet ta pengoj partin e tij t hyj n Parlament, pasi atje sht vendi i debatit dhe i reformave q prekin do qytetar shqiptar, u shpreh Berisha. E ftoj zotin Rama t mos pengoj partin e tij t hyj n Parlament. Aty sht vendi i debatit konstruktiv, sht vendi i vendimeve, por mbi t gjitha sht vendi i reformave q prekin do qytetar dhe familje shqiptare, sepse kan t bjn me t ardhmen europiane t tyre dhe t fmijve t tyre, tha ai. Kryeministri ka komentuar gjithashtu edhe duelin RamaLakrori, duke i krkuar kreut t PSs ta lr duelin me zotin Lakrori dhe tia lr radhn duelit PD-PS n salln e Kuvendit. Shfrytzoj rastin ktu, n emrin tuaj, ti bj edhe nj her thirrje kryetarit t Partis Socialiste ta lr duelin me zotin Lakrori, apo dream team, si po e quajn t rinjt dhe ta kthej partin n Parlament, sepse ky sht nj vend normal e kan ikur kohrat kur Shqiprin mund ta normalizonin, tha Berisha. Sipas tij, Shqipria po ecn e sigurt drejt proceseve t mdha integruese, sht vend antar i NATO-s dhe kjo ka qen arritje historike. Kt vjesht do t ket vendime t mdha pr Shqiprin n Bashkimin Europian, vendime q kan t bjn me statusin e kandidatit, vendime t cilat t gjith shqiptart pa prjashtim, por n mnyr t veant qeveritart, politikant, zyrtart duhet t jen n lartsin e seriozitetit t tyre, vendime q kan t bjn me lvizjen e lir t qytetarve shqiptar, lvizje q shqiptart e kan pritur n shekuj, theksoi Berisha. Takimin e tij t radhs n Mamurras, Kryeministri Berisha e ka mbyllur duke u dhn fjaln kryetarve t komunave q qeveria do t nancoj do projekt pr kto komuna, pr Mamurrasin, pr Kurbinin. N fund t fjals, Kryeministri Berisha uroi pr festn e Bajramit edhe t gjith qytetart shqiptar.

Detaje
PR PS-N PR REFORMAT PR OPOZITN

Rama ta lr duelin me Lakrorin, apo dream team, si po e quajn t rinjt, dhe ta kthej partin n Parlament, sepse kan ikur kohrat kur Shqiprin mund ta normalizonin

sht e rnd q t prpiqesh ti fussh shkopinj nn rrota ktij procesi. Rama nuk duhet ta pengoj partin e tij t hyj n Parlament, pasi atje sht vendi i debatit

E ftoj zotin Rama t mos e pengoj partin e tij t hyj n Parlament. Aty sht vendi i debatit konstruktiv, sht vendi i vendimeve, por mbi t gjitha sht vendi i reformave

ryeministri Berisha mori pjes dje n inaugurimin e prfundimit t rikonstruksionit t rrugs Fush Mamurras-fshati Adriatik, me gjatsi 9 kilometra dhe investim t buxhetit t shtetit me vler rreth 65 milion lek. N takimin me banor t Mamurrasit, ku ishin t pranishm edhe ministri i Brendshm, Lulzim Basha dhe autoritete t qeverisjes vendore, Kryeministri Berisha theksoi rndsin e ksaj rruge jo vetm n aspektin turistik, pasi lidh kt zon dhe afron Mamurrasin, Kurbinin dhe Krujn me bregdetin, por ndihmon edhe fermert e zons pr t arritur m shpejt dhe m me lehtsi tregun. Kryeministri Berisha ritheksoi qndrimin e qeveris pr t shumshuar prpjekjet, ndihmn dhe investimet pr zhvillimin e bujqsis. Koncepti yn sht se pa fshat t zhvilluar, nuk ka Shqipri t zhvilluar. Rimkmbja e madhe ekonomike krkon dyshimin e prodhimit bujqsor dhe blegtoral, detyr kjo jo e thjesht, e vshtir, por absolutisht e mundshme, tha Berisha.

Kryeministri: Do dyfishojm prodhimin bujqsor K

Vizita

Kryetarja e Kuvendit, n konferencn IV rajonale t kryetarve t parlamenteve t Ballkanit Perndimor

Hungaria mbshtet Shqiprin pr integrimin n BE dhe liberalizimin e vizave

ungaria i jep mbshtetje Shqipris drejt integrimit n Bashkimin Europian. Gjat vizits s Kryetares s Kuvendit, Jozena Topalli, n konferencn e katrt rajonale t kryetarve t parlamenteve t Ballkanit Perndimor, Shqipria ka marr t konfirmuar mbshtetjen e plot nga kryetari i Parlamentit t Hungaris, Bela Katona. Ne do t lobojm pr ju, theksoi kryetari Katona, duke shtuar se marrdhniet e shklqyera mes Hungaris dhe Shqipris do t ndikoj n muajt shum t rndsishm t presidencs hungareze t BE-s pas nj viti. Pr Kryetaren e Kuvendit, Jozena Topalli, mbshtetja hungareze sht e rndsishme si pr antarsimin n NATO, ashtu edhe n rrugn e integrimit

n BE. Kreu i Kuvendit hungarez, gjat takimit t zhvilluar n Hungari me kryetaren ton t Kuvendit, Jozena Topalli, shprehu gatishmrin e Budapestit pr t mbshtetur Shqiprin drejt integrimit n BE dhe liberalizimin e vizave. Hungaria ka shprehur gatishmrin pr t mbshtetur pa rezerva prpjekjet e Shqipris drejt integrimit n BE, si dhe n procesin e liberalizimit t vizave. Kshtu sht shprehur Kryetari i Kuvendit hungarez, Bela Katona, gjat takimit t zhvilluar n Hungari me Kryetaren ton t Kuvendit, Jozena Topalli. Pr liberalizimin e vizave, ju po trokisni n dyer t hapura, tha ai, duke siguruar jo vetm mbshtetjen e vendit t tij, por edhe influencn n vende t

Presidenti

Topi uron festn e Fiter Bajramit

P
residenti i Republiks, Bamir Topi, u uron Festn e Fiter Bajramit besimtarve mysliman shqiptar, kudo q ndodhen. N mesazhin e urimit drguar me kt bashksis myslimane t Shqipris, kreu i shtetit shqiptar thekson se sht dshir dhe knaqsi e veant tu prcjell gjith besimtarve mysliman shqiptar, kudo q ndodhen, urimet m t mira e m t przemrta me rastin e Fests s Fiter Bajramit. Presidenti n mesazhin e tij sht shprehur se dshiron q t jet pran qytetarve pr t ndar me ta vlerat e rralla njerzore t mirsis dhe dashuris, ndershmris dhe tolerancs, ndihms dhe sakrics pr t gjith njerzit n nevoj. Uroj q kjo dit e kulmit t pastrimit dhe kthjelltsis shpirtrore, pas nj muaji t madhrishm agjrimi e prkushtimi, tju ket gjetur m t mir e m t ndershm, me zemrat plot dashuri pr familjet e t afrmit, me m tepr ndjenj atdhedashurie, thot Topi. Presidenti shprehet se harmonia dhe toleranca, prjetimi s bashku i festave t njrit-tjetrit dhe adhurimi pr t Plotfuqishmin prbjn visaret e pashembullta t bashkjetess fetare t kombit ton, virtyte q ne i kemi trashguar brez pas brezi ndr shekuj nga t part tan dhe me t cilat do t pasurojm edhe mozaikun e vlerave t familjes s prbashkt europiane, ku synojm t hyjm s shpejti.

tjera. Ne do t lobojm pr ju, theksoi kryetari Katona, duke shtuar se marrdhniet e shklqyera mes Hungaris dhe Shqipris do t ndikoj n muajt shum t rndsishm t presidencs hungareze t BE-s pas nj viti. Zoti Katona nnvizoi se edhe gjat periudhs deri n marrjen e presidencs, Hungaria do t jet nj ombrell mbrojtse pr Ballkanin Perndimor dhe do t prdor t gjith potencialin e saj politik e diplomatik pr antarsimin sa m t shpejt t ktij rajoni. Pr Kryetaren e Kuvendit, kjo mbshtetje e vazhdueshme e Hungaris ka nj vler shum t rndsishme n arritjen e ambicieve integruese t Shqipris. Topalli mori pjes n konferencn e katrt rajonale t kryetarve t parlamenteve t Ballkanit Perndimor t titulluar Bashkpunimi me NATO-n dhe procesi i integrimit n BE i vendeve t Ballkanit Perndimor, q u zhvillua n Budapest. Kryetari Katona tha se Hungaria e kupton m s miri domosdoshmrin e antarsimit t Shqipris n familjen ku i takon t jet, e veanrisht do t mbshtes fuqimisht liberalizimin e vizave pr nj vend q ka vuajtur nj koh t gjat n izolim. Duke u ndalur n shtjen e Kosovs, Kryetari Katona informoi Kryetaren e Kuvendit se pas nj muaji n nj takim informal t ministrave t Jashtm t rajonit do t jet e ftuar dhe Kosova. Po ashtu edhe Kryetari i Parlamentit t Kosovs do t jet pr nj vizit zyrtare n Hungari.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

POLITIKE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

PS: T shkarkohen antart e Gjykats s Lart

shtja Mediu, Manjani: sht shkelur Kushtetuta. Opozita t krkoj hetim parlamentar

artia Socialiste krkon shkarkimin nga ana e Kuvendit t Shqipris t antarve t Gjykats s Lart. Shkak i ksaj krkese sht vendimi i marr disa dit m par q pushoi shtjen hetimore mbi Fatmir Mediun, ndrsa organi i akuzs e bn at prgjegjs pr ngjarjen e Grdecit. Por gjykimi i socialistve shkon disa muaj m par, kur u mor nj tjetr vendim pr pushimin e hetimit pr ministrin Lulzim Basha. Kryetari i Komisionit t shtjeve Ligjore n selin roz, Ylli Manjani, tha dje se Gjykata e Lart ka shkelur Kushtetutn n shqyrtimin e disa shtjeve kt vit ndaj ministrave t ksaj qeverie. Rasti i fundit, sipas Manjanit, sht ai ndaj shtjes Grdeci, t ciln gjykata e pushoi s gjykuari pa e shqyrtuar. Nisur nga kjo, Manjani tha se Gjykata e Lart e ka shkelur rnd Kushtetutn disa her brenda vitit, sepse dokumenti themelor i shtetit shqiptar, Kushtetuta, e urdhron ti gjykoj shtjet dhe jo ti pushoj pa i shqyrtuar. Eksperti ligjor i opozits, Manjani, deklaroi se politika ka rast t dshmoj vullnet pr t vendosur drejtsi,

Detaje
SHKELJA
Gjykata e Lart ka shkelur Kushtetutn n shqyrtimin e disa shtjeve kt vit ndaj ministrave t ksaj qeverie

ata q vran 26 njerz dhe i cili nuk ka kllqe t jap asnj vendim q prek interesa t paligjshme; asnj vendim q prek njerz t veshur me imunitetin e pushtetit, n mos vetm me imunitetin e deputetit; me nj pushtet gjyqsor q ka trimrin t shoh n sy vetm qytetart

q nuk kan miq, q nuk kan para, q nuk kan mundsi t influencojn gjyqin dhe q duke i par n sy iu mohon t drejtn sy m sy; me nj pushtet gjyqsor, i cili po bhet dita dits streha ku gjejn pafajsin gjithfar lloj kriminelsh, gjithfar lloj horrash, gjithfar lloj hajdutsh

dhe kusarsh, deklaroi Rama. Ndrsa n reagimin zyrtar t dits kur u mor vendimi pr Mediun, deputeti i sapozgjedhur i ksaj partie, Saimir Tahiri, tha se gjykata ka marr nj vendim t turpshm dhe skandaloz e q Mediu mbetej fajtor pr tragjedin e Grdecit.

Vendimi

Mandati i ri shptoi Mediun

14 shtator, me nj vendim shumice, Kolegji Penal i Gjykats s Lart pushoi akuzn pr shprdorim detyre n ngarkim t Fatmir Mediut, n lidhje me shprthimin n Grdec, ku humbn jetn 26 persona dhe qindra t tjer u plagosn. Pes antart e trupit gjykues, t drejtuar nga gjyqtari Besnik Imeraj, vendosn t pranojn krkesn e avokatve t Mediut, sipas s cils, klienti i tyre kishte tuar imunitet pas zgjedhjeve parlamentare t 28 qershorit dhe n kto kushte kushtzohej procesi gjyqsor. Avokatt e ish-ministrit t Mbrojtjes kan krkuar n llim t seancs q ky proces t pushohet, pasi Mediu sht rizgjedhur deputet me nj mandat t ri, q ligjrisht i sjell edhe nj imunitet t ri, por kan nnvizuar se ia ln n dor gjykats q t gjejn mekanizmat ligjor q procesi t vazhdoj normalisht. Pas ksaj krkese, prokuroria nuk ishte e prgatitur pr ta kundrshtuar dhe krkoi pushim prej disa minutash. Kreu i grupit hetimor, Sokol Stojani, e kundrshtoi krkesn e mbrojtjes, duke u shprehur se heqja e imunitetit sht miratuar njher nga Parlamenti n momentin e nisjes s ndjekjes penale pr zotin Mediu.

KUSHTETUTA
Dokumenti themelor i shtetit shqiptar, Kushtetuta, e urdhron ti gjykoj shtjet dhe jo ti pushoj pa i shqyrtuar

OPOZITA
Askush nuk mund t ket imunitet dhe i takon PS-s t el nj hetim parlamentar, ndrsa qeveria duhet t jap konsensus

I takon Parlamentit q t nis procedurat e shkarkimit t atyre antarve t Gjykats s Lart q e kan shkelur rnd Kushtetutn
ka e krkojn sot qytetart. N kto kushte i takon Parlamentit q t nis procedurat e shkarkimit t atyre antarve t Gjykats s Lart q e kan shkelur rnd Kushtetutn, tha Manjani. Ky sht nj moment q, sipas tij, qeveria duhet t tregoj se e ka seriozisht luftn ndaj krimit dhe pavarsin e gjyqsorit, ndrsa deklaroi se edhe opozita ka prgjegjsit e veta n kt shtje, pasi i takon asaj q t krkoj hetimin n Kuvend pr shkarkimin e antarve t Gjykats s Lart dhe qeveris q ta mbshtes menjher kt krkes. Askush nuk mund t ket imunitet dhe i takon Partis Socialiste t el nj hetim parlamentar, ndrsa qeveria duhet t jap konsensus, shpjegoi Manjani. Pr t mbshtetur iden e tij, Manjani iu referua nj rasti t ndrhyrjes s Kuvendit n vitin 2001. Me iniciativn e ministrit t reforms institucionale t asaj kohe dhe disa deputetve iu drgua Kuvendit krkesa pr shkarkimin e tre antarve t Gjykats s Lart, q sipas tyre kishin dhn nj vendim t padrejt. Edhe pse n at rast Kuvendi nuk arriti ti shkarkonte, pr shkak se nuk u argumentua si duhej, prsri politika duhet ta provoj. Pas vendimit pr zgjedhjet nga Kolegji Zgjedhor e tani s fundmi edhe pr shtjen Mediu, PS i ka ashprsuar mjaft tonet ndaj gjyqsorit. Dy dit m par n Gjirokastr, kryetari i ksaj partie, Edi Rama, tha se sistemi gjyqsor sht gjunjzuar prball presioneve. E drejta e hapjes s kutive t votimit sht mohuar me dhun, me dhunn e kartonve n KQZ dhe me dhunn e ushtruar mes presionit mbi nj pushtet gjyqsor, i cili po shprbhet trsisht; mbi nj pushtet gjyqsor, i cili nuk ka kurajon t shoh n sy

RASTET
N 2001-shin, me iniciativn e ministrit t reforms institucionale t asaj kohe, iu drgua Kuvendit krkesa pr shkarkimin e tre antarve t Gjykats

Incidentet

Dy kandidatt vijojn turin elektoral n Berat dhe Fier

Rama ashprson tonet: Do mbrojm me t gjitha mjetet votn e shqiptarve

a u hapur kutit e votimit, nuk ka hyrje n Parlament. Kshtu i sht drejtuar antarsis socialiste kandidati pr kreun e PSSH-s, Edi Rama, i cili, i shoqruar edhe nga kandidati Maqo Lakrori, shpalosn dje n Fier platformat e tyre. Kreu i PS-s, n fjaln e tij i ka kushtuar nj rndsi t veant siguris s zgjedhjeve, q n 28 qershor u cenuan. Ai kujtoi nenin e Kodit Zgjedhor, i cili parashikon hapjen e kutive t votimit dhe t materialeve zgjedhore vetm me krkesn e dy antarve t KQZ-s. Dhe nse ky nen u shkel me kmb nga Sali Berisha dhe pushteti i tij i kapur fort nga vjedhsit dhe kriminelt, pr far duhet t vlej Parlamenti? Shqipria nuk sht vend i pushtuar dhe nuk do t lejohet nga socialistt q t pushtohet. Me t gjitha mjetet nuk do t lejojm t ndodh kjo, pasi edhe n kto zgjedhje Shqipria tregoi se votoi si dikur n pjesn mafioze t Italis Jugore, ku vota kontrollohej nga mafia. sht koha t rezistojm me t gjitha mjetet. Do ta realizojm kt rezistim. Duke nisur q nga protestat n shesh e deri me mjete t tjera m t forta, do t prdoren pr t uar t drejtn e vots s shqiptarve n vend, tha kreu n detyr i PSSH-s, Edi Rama. Si Rama, edhe Lakrori, nuk

kan ln pa prmendur koalicionin aktual qeveriss. Pr Metn, Rama sht shprehur se ai ndodhet sot n prehrin e Sali

Berishs, edhe pse gjat fushats zgjedhore u betua se ishte ekstremisti m i majt dhe se ai e forca q ai prfaqsonte, krkonte me

ngulm pr largimin e Berishs nga karrigia. Ndrsa paradite Rama u ndal n Berat pr t vijuar prballjen me kandidatin

Konferenca

Omonia prjashton Spiro Ksern

onferenca e jashtzakonshme e degs s Omonia-s pr Gjirokastrn prjashton Spiro Ksern nga radht e saj. Gjat ksaj konference jan br zgjedhjet e reja t degs s Omonia-s, kryetarit, kryesis dhe koordinatorve t komunave, ndrkoh q kryetar i ri i ksaj dege t saj sht zgjedhur kryetari i Komuns s Dropullit t Poshtm, Dhimitr Maluqi. Gjat ksaj konference, kreu i PBDNJ-s, Vangjel Dule,

ka vazhduar t mbaj t njjtin qndrim ndaj ish-bashkpuntorit t tij t ngusht, ministrit dhe deputetit Spiro Ksera, duke e konsideruar at si prars t PBDNJ-s dhe u bn thirrje antarve t Omonia-s pr t mbshtetur PBDNJ-n dhe pr t shtrnguar radht rreth partis s tij, t ciln ai e konsideron si partin e vetme q prfaqson m mir se kushdo tjetr interesat e minoritetit etnik grek n Shqipri.

tjetr, Maqo Lakrori. Takimi me antart dhe drejtuesit e strukturave t bazs s PS-s n kt qark, sht zhvilluar pa pranin e medias, e cila nuk sht lejuar nga badigardt e ardhur nga Tirana. Ka rn n sy mungesa e deputetve t ksaj partie pr Qarkun e Beratit, Erion Brae dhe Marko Bello, por edhe qndrimi jasht salls s mbledhjes s deputetit Bashkim Fino dhe i disa dhjetra simpatizantve t vjetr t PS-s n Berat. Kandidati Maqo Lakrori ka prezantuar i pari platformn e tij pr drejtimin e partis. Ndrsa m pas kryetari n detyr, Rama, ka riprsritur akuzat pr vjedhje votash, ka sipas tij ndikuan n rezultatin e zgjedhjeve t 28 qershorit. Rama ka deklaruar se PS doli fituese n zgjedhjet e prgjithshme n Qarkun e Beratit, por sipas tij rezultati do t ishte edhe m i thell n Berat dhe kudo npr Shqipri nse grupet kriminale nuk do t ishin nxjerr nga burgu. N vijim t fjals s tij, Rama u shpreh se PS nuk bn pazare me Metn dhe nuk shitet te Berisha pr t mbrojtur interesat e familjes s tij. Ai akuzoi familjen Berisha duke e quajtur "familjen e pinjollve" q ka gjunjzuar Shqiprin, por q Partia Socialiste, sipas tij, nuk do t lejoj q ky gjunjzim t vijoj gjat. M.T./M.H.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

SPECIALE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Reagon Akademia e Shkencave e Shqipris: Askush nuk do t shkruante q shqiptart jan "njerz mali"

Akademia e Shkencave: Enciklopedia, nj paavure

hkrimet n enciklopedin e re t Maqedonis cilsohen nga akademikt shqiptar si shtrembrime t historis, ndrsa vet dokumenti konsiderohet nj paavure. Historiant shqiptar reagojn ashpr ndaj enciklopedis t realizuar nga Akademia e Shkencave n Maqedoni, ku t vrtetat historike t shqiptarve jan deformuar nga historiant maqedonas. Gudar Beqiraj kryetar i akademis s shkencave t Shqipris pohon pr Shqip se maqedonasit duhet t ishin bazuar te e vrteta historike, te enciklopedit shqiptare, te faktet q ka dhn Aleks Buda pr etnogjenezn shqiptare, Krkuti pr pellazgt, apo Ceka pr ilirt. Ai tha q nse akademikt maqedonas do t kishin kto teza pr shqiptart, duhet t ishin ulur n tryez me historiant tan dhe t ballafaqonin faktet. Edhe zvendskryetari i Akademis s Shkencave n Tiran sqaron se shkrimet jan shtrembrime t historis dhe se shqiptart jan autokton n Maqedoni. Myzafer Krkuti thot se shtrembrimet kan qllime politike. Asnj akademik q ka sadopak njohuri n fushn e

Ohrit. Dy qendra t mdha antike, parasllave n tr kuptimin e vet, sepse pr informacion duhet t kujtojm q sllavt e par, ose bullgart m mir, se kshtu quhen sllavt bullgar, vijn n shekullin 6-7 pas Krishtit. Kan zbuluar jo m shtresa vetm t vona t mesjets, ose t periudhs sllave t hershme, por kan zbuluar shtresa t pasura kulturore t epoks s hekurit, vijon Krkuti. Pr Akademin e Shkencave maqedonase, shqiptart jan njerz mali. Kshtu shkruhet n enciklopedin q u prurua m 16 shtator n Shkup.

Pllumb Xhufi:

Qndrimi i Shkupit, pa fakte historike

Maqedonasit duhet t ishin bazuar tek e vrteta historike, tek enciklopedit shqiptare, te faktet q ka dhn Aleks Buda pr etnogjenezn shqiptare
arkeologjis apo dhe t historis nuk do t guxonte t shkruante pretendimin se shqiptart jan popull malsor q u vendos n Maqedoni pas shekullit t 16. Ky sht vlersimi i par i zvendskryetarit t Akademis s Shkencave t Shqipris, Myzafer Krkuti, i cili jep disa fakte konkrete t pranis s fiseve ilire n tokn maqedonase dhe deri n kufi me lumin Vardar. Krkuti e argumenton qndrimin duke sjell fakte konkrete, t shnuara tashm n histori. Kam parasysh botimet e bra pas Lufts s Dyt Botrore nga vet specialistt ish- jugosllav, ose maqedonas. N vitin 1952, arkeologu i njohur Lahtov botoi studimet q kishte br n varrezn e Trebenishtit. Trebenishti sht ngjitur me Ohrin, nj varrez monumentale, shum e pasur, e shekujve 7-8 para Krishtit. Dhe pasuria e materialit, larmia e materialit, luksi i materialit, sht fjala pr maska prej ari, pr objekte t shtrenjta, t nj parie, aristokracie mjaft t avancuar bashkkohore. N prfundimet e tjera sht dhe konkluzioni i rndsishm, shum historik, ku vet Lahtovi thot se kjo popullsi sht popullsi ilire. Nuk kemi pse t vm n dyshim nj t vrtet q sht nga vet goja e specialisteve t tyre, thot Myzafer Krkuti, zvendskryetar i Akademis s Shkencave, Shqipri. Akademiku Krkuti sqaron se t dhnat e msiprme jan t materializuara edhe n zbulimet arkeologjike q ndodhen n zemr t Maqedonis, n muzeun e Shkupit. N mbshtetje t ktyre dy shembujve q prura nga specialistt e vendit t tyre, un pata rastin vitin e kaluar t shoh rezultatin e krkimeve n kalan e Shkupit dhe n kalan e

tudiues dhe akademik shqiptar e kan cilsuar provokacion, enciklopedin e re q etiketon shqiptart si popull ardhacak t zbritur nga mali. Studiuesit shqiptar nuk humbin koh ta konsiderojn edhe si dshtim punn e Akademis s Shkencave t Maqedonis pr enciklopedin e tyre t fundit. Fakti q ndodh n shekullin e 21 nga nj shtet q ka probleme t tjera, si sht shtja e emrit, sht pr tu keqardhur. Ky qndrim nuk gjen asnj konrmim historik, ndrkoh q burimet thon se para shekullit t 15 trojet q sot i quajm Maqedonia Perndimore, konsiderohen si treva shqiptare me popullsi shqiptare, u shpreh historiani Pl-

lumb Xhu. Akademikt maqedonas thon se shqiptart njihen si arbanas, arnaut dhe shqiptari, kjo e fundit shoqrohet me shpjegimin prkats (njerz mali). N kt enciklopedi, t nancuar nga qeveria e Maqedonis, shkruhet se prejardhja e shqiptarve t Maqedonis sht nga Veriu i Shqipris, si i gegve dhe vendosja e tyre llimisht ishte npr qytetet si Tetov e Gostivar, t cilt me ndihmn e bandave t kaakve terrorizuan popullsin maqedonase, duke i detyruar t shprngulen, pr rrjedhoj vatrat maqedonase dhe fshatrat e tyre u populluan me shqiptar. Deri n llimet e shekullit t 20 shqiptart numronin 20 mij banor.

Akademia e Shkencave n Tiran

Deklarata

Politikani dhe historiani Sabri Godo, komenton enciklopedin e re t vendit fqinj

Godo: Ministria e Jashtme t nis komunikimin diplomatik me Shkupin

olitikani, historiani dhe shkrimtari i njohur, Sabri Godo, e ka vlersuar si nj akt shum t rnd pr bashkjetesn e shqiptarve dhe maqedonasve citimet q shkruhen n enciklopedin e Maqedonis, ku shqiptart citohen si t ardhur shum von n ato toka. Nnteksti i ksaj sht tu bhet thirrje maqedonasve t lirohen nga pushtuesit. D.m.th t hyjn n nj konflikt t hapur me shqiptart. Nse u vm

Ministria e Jashtme t nis komunikimin me Shkupin zyrtar nprmjet kanaleve diplomatike, nj veprim q sipas politikanit t njohur, nuk sht nj ogur i mir
gjrave emrin e vrtet t tyre, ather do themi q ky sht nj atentat q i bhet bashkjetess dhe bashkqeverisjes n Maqedoni. sht nj nxitje pr konflikt t hapur. Si ideologji kjo nuk sht nj gj e re, se 100 vjet m par kan folur serbt, q shqiptart jan t egr, jan me bisht, jetojn npr pyje, etj., etj. Kjo sht nj prsritje e asaj, shkelin drejtprdrejt n kto gjurm t ktyre serbomdhenjve t kohs s shkuar, shprehet Sabri Godo. Ai thot m tej se Ministria e Jashtme t nis komunikimin

Godo krkon q t hiqet nga qarkullimi ky botim dhe qeveria maqedonase t reagoj. Enciklopedia u promovua t mrkurn nga Akademia e Shkencave dhe Arteve t Maqedonis

me Shkupin zyrtar nprmjet kanaleve diplomatike, nj veprim q sipas politikanit t njohur, nuk sht nj ogur i mir. Tani sipas mendimit tim, duhet q qeveria maqedonase t thot fjaln e vet,

po ose jo, kjo sht br me investimin e qeveris maqedonase. N qoft se pajtohet me t dhe e l n qarkullim kt gjoja vepr t akademikve t fandaksur, ather kjo sht nj rrshqitje e

rrezikshme, q on drejt prarjes s Maqedonis, vijon Godo. N analizn historike t ktij pretendimi, t shkruar n fjalorin e ri enciklopedik, shqiptart rezultojn pr her t par si

Dritan Egro:

Provokim politik ndaj shqiptarve

tudiuesi Dritan Egro e cilson enciklopedin e Maqedonis nj dshtim t radhs t vendit ton fqinj dhe argumenton se shqiptart jan nj nga popujt m t vjetr n Ballkan. M duket e pavend sot kur dokumentacioni historik Maqedonin nga shekulli i 15-t nuk e prmend fare. Ky shtet u krijua pr t knaqur fuqi t mdha, u shpreh Egro. Ndrsa

thon se nuk ka asnj argument shkencor dhe historik pr t mbshtetur studimet maqedonase, studiuesit shqiptar pohojn se e gjith kjo ka prapavij politike. Akademikt maqedonas bjn provokime t forta ndaj shqiptarve, ndrkoh q ende nuk kan zgjidhur shtjen e emrit me Maqedonin, nj shtje q u mohoi edhe t drejtn pr tu antarsuar n NATO.

asnjher tjetr, sipas Godos, edhe pushtues. Historiani dhe politikani i njohur, Sabri Godo, n reagimin e tij thot se enciklopedia sht nj goditje e rnd pr shqiptart dhe me kt minohet prpjekja pr bashkjetes n Maqedoni, mes shqiptarve e maqedonasve, thot Godo, i cili e cilson enciklopedin, nj botim me nntekst nxitjen e maqedonasve. Godo krkon q t hiqet nga qarkullimi ky botim dhe qeveria maqedonase t reagoj. Enciklopedia u promovua t mrkurn nga Akademia e Shkencave dhe Arteve t Maqedonis. N t akademikt maqedonas paraqesin shqiptart si t ardhur nga Shqipria dhe uzurpues t shtpive maqedonase.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Flet Luan Starova, antar n Akademin e Shkencave dhe Arteve n Maqedoni

Enciklopedia nuk u hartua nga specialistt

ARJOLA HEKURANI

Akademiku i njohur, kritika pr falsifikime t historis

Prifti: Po mohohet autoktonia e shqiptarve

kademiku shqiptar, Kristaq Prifti, ka reaguar ashpr ndaj enciklopedis s Maqedonis, pasi sipas tij n kt botim jan br mjaft shtrembrime dhe falsifikime t historis. Shtrembrimi m i paskrupullt q i bhet ksaj historie sht mohimi i autoktonis s shqiptarve t Maqedonis s sotme n trojet e tyre amtare, ku jetojn prej shekujsh nga koht m t lashta, duke i paraqitur si nj popullsi e vendosur n kto troje nga Shqipria e Veriut n shekujt XVIII-XX, thot Prifti. Sipas tij, studiuesit e sotm maqedonas po prsrisin tezat e vjetra t historiografis serbomadhe dhe kt po e bjn kur dihet se studiuesit shqiptar dhe mjaft nga ata t vendeve t Ballkanit dhe t Europs, q prej m shum se nj shekulli, duke u mbshtetur n t dhnat e arkeologjis, t gjuhsis, n dshmit e dokumenteve historike, kan arritur n prfundimin se shqiptart jan popullsi autoktone n territoret ku banojn edhe sot n Shqipri, n Kosov e Maqedoni. Shkenca e sotme albanologjike, jo vetm n Shqipri, por edhe jasht saj, ka pranuar tanim se hapsira territoriale-gjeografike n t ciln u formua gjuha shqipe dhe u konsoliduan shqiptart si popull e si komb, me kulturn e tyre t veant, prputhet me ann perndimore t Ballkanit, me territorin n t cilin banojn edhe sot, kuptohet me tkurrjet q ai ka psuar gjat shekujve. Kjo hapsir n t ciln prfshihej edhe Dardania (Kosova), viset me popullsi shqiptare t Maqedonis s sotme, fillonte nga Raguza n veri e deri n amri e n Gjirin e Arts n jug, nga Shtipi, Sharri,

Shkupi e Nishi n verilindje e lindje e deri n brigjet e Adriatikut e t detit Jon, thot ai. Akademiku Prifti bn me dije se shqiptart e Maqedonis s sotme nuk ishin barinj primitiv, si pohohet n enciklopedin maqedonase, por pjes e gjith kombit shqiptar, e asaj njsie etnike-territoriale dhe kulturore q formuan shqiptart gjat shekujve e q u shfaq, prve t tjerave, edhe n vazhdimsin e nj jete qytetare t zhvilluar nga periudha ilire, e nj kulture t prbashkt q e trashgojn edhe sot. Teza si kto q jan publikuar n botimin e fundit t enciklopedis maqedonase nuk kan asgj t prbashkt me t vrtetn shkencore, jan t diktuara nga motive politike, synojn tu mohojn shqiptarve t Maqedonis s sotme t drejtat e tyre mbi territoret n t cilat banojn si popullsi autoktone dhe krkesat e tyre t ligjshme, t shfaqura me tr forcn e tyre gjat kohve t fundit, pr t gzuar n shtetin maqedonas t gjitha t drejtat kombtare n nj shkall me maqedonasit. Qndrime t tilla nuk u shrbejn marrdhnieve t bashkjetess s shqiptarve me maqedonasit, mirkuptimit ndrmjet tyre q prbn nj kusht themelor pr stabilitetin e shtetit maqedonas dhe n gjith rajonin, thot ai. Akademiku Prifti pohon se nuk pritej q n nj shtet si Maqedonia, n t cilin shqiptart prbjn kombsin e dyt pr nga numri i tyre, rreth 30 pr qind t popullsis, q ka marrdhnie miqsore me Shqiprin dhe pretendon t pranohet bashk me t n Europn e Bashkuar, t botohej nj enciklopedi zyrtare q prmban aq shtrembrime e aq falsifikime t historis s popullit shqiptar.

rgjithsisht jam njeri q m plqen t ndrtoj ura komunikimi mes kulturave, por ka nj kufi do gj, shprehet ai, ndrsa fyerjen prej intelektuali arrin tia dallosh leht. Luan Starova, akademik jo vetm i Akademis s Shkencave t Maqedonis, por edhe i asaj shqiptare, njeri i letrave, autor librash, shkrimtar, ka nj arsye m shum pr t folur mbi enciklopedin e pruruar t mrkurn n Shkup dhe q ka nxitur debat mbi prkufizimin q u sht br shqiptarve, duke i quajtur ata si njerz mali. Akademiku Starova sht nga ata intelektual q hoqn dor prej ksaj enciklopedie q n krye t hers. Ai nuk mund t pranohej me prkufizimet ndaj shqiptarve e me fyerjet jo e jo. Si ai vepruan edhe nj grup akademiksh t tjer shqiptar, mes tyre edhe Ali Aliu. Gjat ktyre viteve ka reaguar shpesh n shtyp n lidhje me kt shtje, por duket se nuk ka qen mjaftueshm pr parandalimin e saj. Me mnyrn se si akademikt i kan trajtuar shqiptart, ne largohemi, nuk afrohemi me popullin maqedonas. sht nj enciklopedi q mbi t gjitha i bn keq brezit t ri, vijon m tej ai, duke shtuar se sht nj reagim fyes ndaj shqiptarve. Zoti Starova, juve si antar i Akademis s Shkencave t Maqedonis, por edhe si shqiptar, ju sht propozuar t bheshit pjes e redaksis q do t prpilonte enciklopedin, e cila sht promovuar kto dit. Prse hoqt dor? Para disa viteve, kur mendohej t prpilohej enciklopedia prej akademis, mu propozua q t merrja pjes si redaktor. Fillimisht mendova se po przgjidheshin puntort shkencor m kompetent prej shqiptarve, ndaj edhe mu duk me interes. Por me kohn aty arritm n disa prfundime t cilat fatkeqsisht nuk prputheshin me hartimin e enciklopedis, si ishte planifikuar fillimisht. Prej asaj kohe, q i takon q nga koha e themelimit t saj, un u distancova. Edhe sot natyrisht un jam i distancuar, sepse nuk u pajtova me faktin q shqiptart t trajtohen t kufizuar n kt enciklopedi. Kush ishin akademikt e tjer shqiptar q u przgjodhn s bashku me ju? Grupi i intelektualve q u przgjodh ishte mjaft eminent. Mund t prmend ktu emrat e akademikve Ali Aliu, Xhevat Gega etj. Me kohn, mendimet q doln prej grupit ton nuk ishin n prputhje me trajtimin q kjo enciklopedi krkonte tu bnte shqiptarve. Ne nuk pranuam q shqiptart t prcilleshin prej ktij botimi pa at identitetin e vrtet q u takon. Mbi t gjitha ne nuk pranuam q me kt pjes t merreshin njerz q n t vrtet nuk ishin specialist t fushs dhe q ishin br t njohur m par sidomos me botimet e tyre negative kundrejt shqiptarve. A keni reaguar ju edhe para se kjo enciklopedi t promovohej zyrtarisht? Pr t gjith kta element un edhe m par kam reaguar publikisht n shtypin shqiptar n disa raste. Si ather edhe tani, mendimi im sht q rezultati jo vetm q nuk sht i plq-

yeshm, por sht edhe mjaft fyes pr t gjith ne. Njerzit q kan shkruar pr trajtat q kan t bjn me shqiptart nuk jan njerz t njohur dhe n pjesn m t madhe t tyre jan maqedonas. Stereotipat q ata kan pr shqiptart jan t njohura mir, por un them se kjo m shum u bn dm marrdhnieve shqiptare-maqedonase, se sa u bn mir. Si ka mundsi q t tilla reagime kundrejt shqiptarve

mirfillt t fushs? Shiko, vet fakti q n redaksin kryesore nuk ka shqiptar, ka njerz q nuk punojn sipas parimeve shkencore, q nuk kan kompetencat e duhura shkencore, individ q jan t njohur me tekste negative dhe q nuk jan n nivel pr t shkruar nj enciklopedi, mendoj se t gjitha kto s bashku t ojn n nj prfundim se nuk kemi t bjm me specialist. duhet t ndodh me kt

q u prkasin niveleve shum t ulta dhe ju sot i shikoni n nj enciklopedi. Kjo sht shum fyese jo vetm pr mua personalisht, por edhe pr prezencn time n kt akademi. Ve stereotipave q ju prmendni, prse akademikt maqedonas kan dal n t tilla prfundime, pavarsisht se kemi t bjm me nj enciklopedi? Projekte t ktij niveli enciklopedik, sidomos kur u prkasin

vijn prej intelektualve, prej akademikve q n t vrtet pritet t jen njerz me dije dhe pa komplekse? Fatkeqsisht kto reagime dhe stereotipa kan qen t pranishme n nj pjes t antarve t Akademis s Maqedonis dhe ne si akademik shqiptar q jemi aty, shprehim keqardhjen ton, indinjatn dhe mospajtimin ton me kto reagime. Edhe akademik t tjer q jan n akademi kan refuzuar q n fillim, duke shprehur bindjen se me t tilla koncepte nuk mund t punohet. Ne u kemi thn atyre se n redaksin kryesore nuk ka shqiptar dhe u sht thn qart se sipas ktyre principeve, enciklopedia nuk mund t punohet dhe nuk mund t jap rezultatet e duhura, pr m shum q realizuesit e saj kan qen njerz q jan prononcuar edhe m prpara me qndrime negative ndaj shqiptarve. Mendoni se ky prcaktim ndaj shqiptarve n enciklopedi sht nj fyerje e paramenduar? Ju e dini mir se n jetn e prditshme ose n politikn ditore jan t pranishme mjaft stereotipa pr sa u prket shqiptarve. Mirpo fatkeqsisht tani t tilla mendime fyese ndaj nesh shfaqen edhe npr enciklopedi dhe kjo sht jasht do mendimi shkencor. Duhet t ndodh ndryshe. Kur bhet fjal pr botime shkencore akademike, t tilla mendime eliminohen dhe duke mos ndodhur kshtu, un them se fatkeqsisht t tilla veprime m shum u bjn keq atyre, se sa neve. Do t thot q pr realizimin e enciklopedis, sidomos pr sa i prket shtjes s shqiptarve, nuk kan punuar specialist t

enciklopedi? A duhet hequr nga qarkullimi? Me kto t dhna un ndaj opinionin e prgjithshm se jo vetm q ajo duhet rishikuar, korrigjuar apo anuluar, por mendoj se sidomos pr sa u prket trajtave q kan t bjn me shqiptart, ajo duhet t korrigjohet dhe pr kt duhet q t merren njerz q i kan kompetencat e duhura. Un mendoj se edhe vet redaksia q ka punuar n realizimin e ksaj enciklopedie, por besoj se edhe vet akademia, duhet t ket nj reagim kritik ndaj far ka ndodhur m par dhe ndaj asaj q sht shkruar n enciklopedi. Un personalisht, por edhe akademik t tjer shqiptar, zgjodhm t mos merrnim pjes n promovimin e ksaj enciklopedie. far prisni nga Akademia e Shkencave t Shqipris, por edhe nga Tirana zyrtare? Ndrmjet dy akademive pr nj koh t gjat marrdhniet kan qen t mira, kan br edhe manifestime t prbashkta. Un mendoj se jan t nevojshme kontaktet n nivel t lart dhe sht i nevojshm bashkpunimi, sidomos pr ata element q jan me rndsi pr t dyja palt. Un mendoj se edhe nse nuk eliminohen n prgjithsi kto mendime kundrejt shqiptarve, ather ato nuk duhet t jen penges n realizimin e nj enciklopedie. Punimet shkencore t ktij niveli duhet t na bashkojn dhe jo t na largojn. Dhe pikrisht ktu un e shikoj edhe fyerjen m t madhe. Si autor, si shkrimtar q shkruaj n gjuhn shqipe, e shikoj personalisht si nj fyerje kur lexoj nocione t tilla mbi identitetin ton. Jan nocione

popujve me nj tradit dhe me nj histori mjaft komplekse, duhet t jen t menduara mjaft mir, duhet t jen t mirstrukturuara. Manipulimi me t vrtetn n kt nivel l gjurmt e veta edhe n ndrgjegjen e gjeneratave t reja. Ka reagime shum t forta dhe t arsyeshme prej nj brezi t ri shqiptarsh, t cilt nuk mund t pajtohen me stereotipa t ksaj natyre q i fyen thell ata. T realizosh nj enciklopedi krkon nj pun t gjat, q shpesh bn dhe kalon edhe disa dekada e pritet q rezultati final t jet i vrtet. Ndaj edhe para disa viteve, ne, disa intelektual shqiptar, e bojkotuam kt projekt. Nuk u pajtuam me faktin q ne shqiptart t trajtoheshim n kt mnyr, pra t prcilleshim si nj fragment i historis. Ktu bhet fjal pr element t identitetit q nuk i ndajn kufijt q kan qen vetvetiu dhe q nuk prbn asgj fyese pr Maqedonin. Enciklopedia sht nj sintez, nj vepr q plotson boshllqe t caktuara dhe ka njerz q u kan kushtuar jetn enciklopedive. Un gjithnj e kam thn se nj botim i ksaj natyre do t kishte m shum pasoja negative, se sa pasoja pozitive. far prisni t ndodh tani? Un mendoj se kto dobsi t enciklopedis do konstatohen dhe korrigjohen sa m shpejt. sht nj paradoks i vrtet q para syve tan, q jemi antar t akademis, t krijohen t tilla ngjarje kundr nesh si shqiptar, si njerz, por edhe si identitet. Ne kemi shpres t integrohemi n familjen e madhe europiane, por ne praktikisht kshtu dezintegrohemi edhe para opinionit t gjer.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

EKONOMI

Euro nuk ndalet, prek kuotn 134.2 lek

Monedha vendase bie pas tet vitesh qndres. Sugjerohet ulja e shpenzimeve qeveritare
ARD KOLA

uotimi i monedhs europiane, euro, nuk ka t ndalur. Dje, n pikat e kmbimit valutor, euro sht shitur pr 134.2 lek, niveli m i lart q nga muaji prill i vitit 2004. Pr tet vite me radh, monedha vendase ka qen e qndrueshme ndaj valutave t huaja, sidomos euros, por efektet e vazhdueshme t krizs ekonomike kan br zhvlersimin. Operatort ekonomik vlersojn se kursi i kmbimit ka pasur luhatje n form t kontrolluar. Ndryshimi i vlerave vjen do dy jav, duke krijuar prshtypjen se dikush po luan me tregun valutor. Nj jav m par, nj euro kmbehej me lekun pr 131.1, ndrsa sot mimi sht rritur. Ekspertt vlersojn si mas t duhur ndrprerjen e shpenzimeve nga qeveria, sikurse ka ndodhur n shum vende t Europs Lindore.

Ecuria e kmbimit lek-euro 19.09.2009 134.21 18.09.2009 133.74 08.09.2009 132.94 20.08.2009 131.14 14.08.2009 130.37 04.08.2009 129.78 09.07.2009 128.86 02.07.2009 131.34 29.06.2009 129.34 26.06.2009 128.37 17.06.2009 130.91 12.06.2009 131.69 04.06.2009 133.00 03.06.2009 132.93 11.05.2009 131.89 19.03.2009 130.90 04.03.2009 129.84 03.03.2009 130.11 18.02.2009 129.87 10.02.2009 128.06 06.02.2009 127.20 05.02.2009 126.40 02.02.2009 125.92 30.01.2009 126.30 28.01.2009 125.79 23.01.2009 124.87 06.01.2009 124.02 05.01.2009 123.55

REZERVA

Nga t dhnat zyrtare, deri n muajin dhjetor 2008, rezerva valutore e BSH-s regjistronte nivelin e rreth 1.3 miliard dollarve

Vlera

Edhe paundi tkurret para euros P

aundi britanik vazhdon t humbas terren kundrejt monedhs s prbashkt europiane. Ekspertt n Britani thon se shkak pr kt sht niveli i lart i borxhit publik n vend, q ka arritur nivelet 804.8 miliard paund. Gjat ksaj jav euro u kmbye me 0.9057 paund, duke shnuar nivelin m t lart t kmbimit q nga muaji maj. Po kshtu, monedha britanike ka shnuar rnie edhe ndaj dollarit amerikan, duke u kmbyer me 1.6232 dollar, niveli m i ult n dy jav.

Dogana Ndryshimi i vlerave vjen do dy jav, duke krijuar prshtypjen se dikush po luan me tregun valutor
Situata n treg Pikat e kmbimit valutor vrejn me shqetsim mungesn e euros n treg. T gjith krkojn euro dhe pakkush e disponon, shprehet nj kambist. Nj tjetr fenomen q po prhapet m gjersisht sht shitblerja e mallrave dhe shrbimeve me monedhn euro. Sipas bizneseve, kjo sht njra form pr tu ruajtur nga ndryshimet e kursit t kmbimit. Rreth nj muaj m par, n treg euroja kmbehej pr 127.4 lek. N kt periudh u regjistrua numri m i lart i vizitorve t huaj, t cilt zbutn mimin e valuts europiane. Megjithat, ekspertt e kursit t kmbimit nuk jan dhe aq t habitur me situatn e krijuar. Sipas tyre, ajo ka po ndodh aktualisht nuk sht e papritur, pr vet faktin ku ndodhet ekonomia shqiptare. Ndrhyrja dhe pasoja Shtrenjtimi i euros prek m shum kreditort e bankave, por edhe importuesit. Kriza ekonomike n bot e ka dhn efektin m t madh te valutat vendase, ndrsa qeveri t ndryshme kan par si mas t nevojshme reduktimin e shpenzimeve. Edhe n vendin ton sht hedhur debati pr nj frenim t shpenzimeve nga qeveria, por kjo e fundit gjykon se zgjidhjen duhet ta jap vet Banka Qendrore. Guvernatori i BSH-s ka br disa her thirrje pr m shum kujdes n prdorimin e euros, ndrsa qeveris shqiptare i ka krkuar nj politik fiskale t qndrueshme, me synim uljen e shpenzimeve. Por qeveria bri t kundrtn, duke vendosur rritjen e tyre me 23 miliard lek pr muajt e mbetur t vitit. Sa i takon Banks s Shqipris, ndrhyrjet q mund t vijn lidhen me hedhjen n treg t euros, duke krkuar m shum lek. Nga t dhnat zyrtare, deri n muajin dhjetor 2008, rezerva valutore e BSH regjistronte nivelin e rreth 1.3 miliard dollarve.

Efektet e tregtis me jasht, 7-mujori paraqitet negativ

Kriza, 1.1 miliard euro dalin nga tregu

j nga shkaqet q ndikon n dobsimin e lekut sht deficiti i vazhdueshm n tregtin me jasht. N t gjitha vendet q Shqipria kryen shkmbim mallrash, rezultati del negativ, n favor t importeve. Nga t dhnat e fundit nga administrata doganore, q i prkasin periudhs janar-korrik

RAPORTI

Nga t dhnat e fundit nga administrata doganore, q i prkasin periudhs janarkorrik 2009, rezulton nj decit tregtar prej rreth 1.4 miliard eurosh

Plani pr Ujsjellsin

Bashkia e Fierit merr 6 milion euro kredi

ashkia e Fierit, Drejtoria e Ndrmarrja e UjsjellsKanalizime dhe prfaqsuesit e Banks Gjermane pr Zhvillim (KfW) nnshkruan nj marrveshje bashkpunimi financiar. Marrveshja sht br pr nj kredi t madhe q shkon fillimisht n afro 6 milion euro pr t arritur deri n fazn prmbyllse t investimit, q n total kap shifrn e 10 milion eurove. Kredia sht me interesa t ulta dhe do t merret nga Ujsjellsi dhe Bashkia Fier pr kryerjen e ndrtimit t nj rrjeti t ri furnizimi me uj pr t gjith komunitetin e qytetit dhe t rrethinave. Shuma e marr kredi nga Banka Gjermane pr Zhvillimin jo vetm q do t mundsoj ndrtimin total t rrjetit t brendshm t furnizimit me uj t pijshm, por do t siguroj edhe furnizimin me uj 24 or pr qytetart e Fierit. Aktualisht kta t fundit arrijn t marrin uj vetm fal prdorimit t pompave t fuqishme, q t shumtn e rasteve jan vendosur edhe n tubacionin kryesor t qytetit. Fenomen shqetsues pr qytetin e Fierit dhe t gjith vendin sht br edhe rritja e masave t depozitave t ujit, t cilat po vn n rrezik tarracat e pallateve. Drejtuesit e Ujsjellsit kan nisur aksion pr lidhjen e kontratave t reja me t gjith konsumatort. Paralel me kt proces po shkon edhe kompletimi me sahat mats t konsumit t ujit pr t gjith qytetart. Deri n fund t ktij viti do t vendosen 1500 sahat t rinj, ndrkoh q deri n muajin mars t vitit t ardhshm ky numr do t dyfishohet. M.T

N total, raporti tregtar me BE-n sht mesatarisht 65% (tre vitet e fundit) dhe diferenca me pjesn tjetr t bots
2009, rezulton nj deficit tregtar prej rreth 1.4 miliard eurosh. Pr t kuptuar m qart humbjen e valuts euro, shikojm raportin e tregtis me vendet e Bashkimit Europian. Me kto vende Shqipria ka eksportuar rreth 342 milion euro mallra. Shuma sht fitim pr ekonomin edhe n aspektin e valuts. Po t shohim importet me BE-n kemi shpenzuar (valut e dal jasht vendit) rreth 1.1 miliard euro. Mungesa e valuts euro n treg ka shkaktuar edhe dobsimin e monedhs vendase, lek. Pikrisht, me dy vendet q Shqipria shpenzon m tepr para (lek) jan Italia (42.3 pr

TREGTIA ME JASHT 7-MUJOR

Janar Shkurt Mars Prill Maj Qershor Korrik Totali Eksport 53.7 59.4 61.3 59.5 62.9 71.0 74.0 441.75 Import 224.9 264.3 257.9 257.9 287.6 265.8 281.3 1,839.75 Diferenca - 171.3 - 204.9 - 196.6 - 198.4 - 224.7 - 194.8 - 207.3 -1,398.00

Burimi: Dogana, milion n euro (kurs mesatar 129.33)

qind) dhe Greqia (24.4 pr qind), t cilat prdorin euron. Pr tu furnizuar nga kto vende (mallra apo shrbime), tregtarve u duhen euro, t cilt e blejn n tregun vendas. Tregti kryhet masivisht edhe me vende t tjera ku prdoret euroja, si me Gjermanin (10.3 pr qind) dhe Austrin (1.7 pr qind). N total, raporti tregtar me BE-n sht mesatarisht 65 pr qind (tre vitet e fundit) dhe diferenca me pjesn tjetr t bots. Vrejm se 16 nga 27 vende t Bashkimit Europian prdorin euron. N kto kushte, presioni i vazhdueshm i tregtarve vendas pr t bler m shum euro sesa lek, ndikuar nga raporti importeksport, ka dhn efekte te kursi i kmbimit.

Korrik

Malaj

Deficiti, 200 milion euro

Prdorimi i euros, para kohe

sh-ministri i Financave, Arben Malaj, e vlerson t parakohshme prdorimin e euros n vend t lekut. Qndrimi i ekspertit socialist t financave vjen pas deklarats s Kryeministrit Sali Berisha pr t prdorur euron si monedh kombtare, me qllim shmangien e luhatjeve n kursin e kmbimit. Sipas Malaj, vendi duhet t bhet pjes e Bashkimit Europian dhe m pas t hyj n Eurozon. Efektet e ktij procesi, n rast se do t ndodh para kohe, do t jen negative. Pr ishministrin qeveria prpara se t mendoj pr zvendsim t monedhs vendase, duhet t bj kujdes me politikat fiskale.

eficiti tregtar i muajit korrik ishte rreth 200 milion euro, duke shnuar nj rritje prej 5 prqindsh krahasuar me muajin paraardhs dhe nj rritje prej 2.2 prqindsh krahasuar me muajin respektiv t vitit 2008. Tregtia me vendet e Bashkimit Europian zuri 67.5 pr qind. Sipas INSTAT-it, partnert kryesor tregtar vazhdojn t jen Italia dhe Greqia. Me Italin eksporti sht 61 pr qind dhe importi 27.1 pr qind, kurse me Greqin, eksporti sht 5.8 pr qind dhe importi 16.8 pr qind.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

OPINION

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Enciklopedia e Akademis s Shkencave t IRJM pr nga mnyra se si ka trajtuar trashgimin dhe realitetin e sotm shqiptar t republiks, prbn nj turp. Nj turp n radh t par pr statusin shkencor t Akademis. N radh t dyt nj turp dhe skandal pr nj shtet q pretendon t radhitet krahas vendeve t tjera europiane ...

ENIS SULSTAROVA

vitin 1936, n shtypin shqiptar, Nonda Bulka protestonte pr at q shkruante Nouvissima Enciclopedia Italiana pr Shqiprin: Albania: krahin turke flitet gjuh frigje, o grekolatine. Raca, klima, besimi t prziera. Natyr kryengritse pr Ballkanin, shkndij frike pr Europn!. Ather Italia fashiste i shpallte botrisht planet e saj pr ta qytetruar Shqiprin. M 1939, Shqipria pushtohet. N vitin 1986, Akademia e Shkencave e Serbis harton Memorandumin famkeq, ku deklarohej: Gjenocidi fizik, politik, juridik dhe kulturor i popullats serbe n Kosov e Metohi prfaqson disfatn m t madhe t Serbis ndr luftrat e saj t lirimit, q ajo ka br q nga koha e Orashakut m 1805, deri n kryengritjen e vitit 1941. Si shpagim t ktij gjenocidi t aluduar, n vitin 1990 zhbhet statusi i autonomis s Kosovs dhe fillon regjimi ushtarako-policor n krahin.

AKADEMIA QE NUK DO TE JETE!

Pak dit m par, Akademia e Shkencave e ish-republiks Jugosllave t Maqedonis (IRJM) boton Enciklopedin e par t ktij shteti, akoma pa nj emr t gjithpranuar zyrtar. Aty thuhet se shqiptart qenkan njerz mali e kaak, q u paskan rn n qaf sllavo-maqedonasve autokton, duke i przn nga banimet e tyre q nga shekulli XIX e kndej. Ja edhe nj rast tjetr se si fabrikohet shkenca n shrbim t politiks! Nse qllimet politike t Italis s Musolinit dhe t Serbis i dim, cilat jan ata t sllavo-maqedonasve? M modeste, por po aq t rrezikshme ndaj shqiptarve sa dy shembujt e msiprm. Si vrehet shpesh, IRJM sht nj shtet n krkim t identitetit. Duke mos u ndjer mir me realitetin shumetnik t popullit maqedonas; me faktin q ky popull ka afrsi t mdha kulturore me kombet prqark, n radh t par me bullgart e shqiptart, por edhe me turqit, serbt, vllaht e grekt; me mungesn e nj historie t mirfillt maqedonase, pr vet faktin se ngjarjet e ndodhura n territorin e republiks jan pjes e rrfimeve historike t kombeve prreth; me refuzimin ndrkombtar q i bhet emrtimit t shtetit, q do t thot nj refuzim ndaj identitetit t prfytyruar t elits sllavo-maqedonase; ajo far bjn akademikt sht q, me kokfortsi u prvishen t gjith ktyre fakteve pr t krijuar nj realitet virtual t IRJM-s si shtetin e kombit maqedonas. Nisur nga kjo premis jasht-shkencore, prdhoset gjithka q ka t bj me historin dhe kulturn e popullsis tjetr m t madhe pas asaj sllavomaqedonase, shqiptart. sht po kjo Akademi q ka krkuar disa vite m par nj korrigjim t kufirit t IRJM-s me Shqiprin, me qllimin e prfitimit t Lebesraum-it t spastruar q ajo pretendon pr kombin sllavo-maqedonas! far ndodh n nj shtet shumetnik ku teksti identitar i Enciklopedis, pra teksti themelor q prmbledh dijet nga shum fusha shkencore dhe q synon t prmbaj kujtesn dhe trashgimin e popullit, e trajton nj pjes t konsiderueshme t ktij t fundit si nj mish t huaj? Pr m tepr kur ky tekst botohet n kohn kur marrdhniet ndretnike po tregojn shenja acarimi dhe kur n marrdhniet me jasht IRJM po ndjehet e refuzuar dhe e kritikuar nga bashksia ndrkombtare? Besoj se e merrni me mend. N Shkup nuk i kan nxjerr akoma msimet e vitit 2001. IRJM sht nj shtet shumetnik dhe t paktn elitat shkencore dhe kulturore t ktij vendi duhet ta pranojn kt fakt dhe ta pasqyrojn me veprimtarin dhe botimet e tyre dhe madje tua msoj edhe politikanve. Vetm kshtu mund t parashikohet nj e ardhme pr kt shtet ku t gjith qytetart t ndjehen t barabart. Enciklopedia e Akademis s Shkencave t IRJM pr nga mnyra se si ka trajtuar trashgimin dhe realitetin e sotm shqiptar t republiks, prbn nj turp. Nj turp n radh t par pr statusin shkencor t Akademis. N radh t dyt nj turp dhe skandal pr nj shtet q pretendon t radhitet krahas vendeve t tjera europiane. N radh t tret nj turp edhe pr faktorin politik dhe shoqror shqiptar n kt republik, por edhe pr Tirann e Prishtinn, q kan lejuar q tekste t till t botohen me mbshtetje zyrtare. Jan t kota protestat dhe justifikimet sado t fuqishme q shqiptart mund t bjn pas botimit t tekstit, n kohn kur ata duhet ti kishin parandaluar! Fakti q nj institucion si Akademia e Shkencave merr guximin ta realizoj nj botim t till skandaloz pr shqiptart e republiks dhe ata jasht

saj, tregon q n prllogaritjet e tyre shkencore nuk marrin n konsiderat ndjenjat dhe reagimet e shqiptarve, se Marrveshja Korniz e Ohrit nuk sht br akoma fryma sipas s cils duhet t funksionoj IRJM. Akademia e Shkencave me botimin e Enciklopedis ka ndikuar edhe m n dobsimin e mirbesimit dhe ka kputur disa nga fijet me t cilat po endet plhura e holl shtetformuese e IRJM. Po t ecet n kt rrug t prdhosjes s shqiptarve dhe t prjashtimit t tyre jo vetm nga institucionet, por edhe nga trashgimia historike e kulturore e ktij shteti riosh, nuk sht habi nse shum vite m von Enciklopedit e tjera do t shnojn n zrin Maqedoni: Shtet koniunktural i krijuar n Ballkan pas Lufts s Ftoht dhe shprbrjes s Jugosllavis, i cili sot nuk ekziston. Dhe n nj rast t till, q nuk e dshirojm, nuk ka pr t qen as Akademia e Shkencave e IRJM dhe tekstit t sapobotuar t Enciklopedis s par historiant e huaj do ti qasen si nj rast pr t studiuar prpjekjet e dshtuara pr kombformim n Ballkan.

Sa keq t gzosh si nj kone!

Me shkas nga nj grup peticionistsh...
MONIKA SHOSHORI STAFA

eticionist jan ata q bjn peticione. Domethn ata q bjn krkesa. Gjat dy dekadave t fundme ka pasur shum peticionist, domethn njerz me krkesa publike. Peticionist ka shum. Si ne kto koh t fundme. Peticionist pr t mos lejuar prekjen e ekosistemeve n zonn bregdetare. Peticionist pr t detyruar qeverin q t dmshprblej t prndjekurit. Peticionist pr t ndaluar ndrhyrjen e qeveris n punt e drejtsis. Peticionist pr rrugn e fshatit dhe urn e krahins, pr shkolln e mbyllur dhe dritat e shuara, pr ullishtat e djegura dhe plehrat ndan udhs s madhe t krahins. N pamje t par duket se ja, kshtu po ushtrohet demokracia autentike, demokracia e popullit vet. Sepse peticioni sht nj e drejt kushtetuese q u jep mundsi shtetasve t grupojn vullnetin e tyre dhe ta kthejn n plebishit, n imponim, deri n ndreqjen e situats. Mirpo peticionistt vet, a din se far krkojn? Pikrisht kjo ishte pyetja q si gozhd mu ngul n mendje, duke vzhguar prpjekjet e fundme t nj grupi nismtarsh pr t kundrshtuar pranin e nj ministri ende me proces t hapur hetimor n qeverin e re. far krkojn? Peticion pr far? Pr t qortuar nj situat? Pr t shqiptuar n emr t opinionit t shqetsuar nj hall t madh politik? Pr t sjell dika t re, q nuk mund ta bjn as opozita, as drejtsia, n drit t s vrtets? Apo thjesht pr t gzuar kndshm dhe me fodullk, me mirqenie t fort morale, suksesin e nismtarit, suksesin e flamurmbajtsit? N fillimet e kohs s ndryshimit politik njerzit u zgjuan nga fjetja e gjat politike dhe zgjodhn rrugt e vetshprehjes: manifestimet, demonstratat, grevat e uris, ngujimin n zgafellet e miniers s Valiasit, rrmbimin e armve n depot e fshatit, djegien e magazinave. Natyrisht se nuk mund t mbetej pa u prdorur edhe e drejta e peticionit,

pavarsisht se Kushtetuta e athershme ende nuk e garantonte. Pati shumfar peticionesh: tet pikat e studentve, dhjet pikat e minatorve, shtat pikat e t drejtave t njeriut. Midis shum peticioneve, njri prej tyre, q mund t gjendet lirisht edhe sot n arkivat e institucionit t kryetarit t shtetit, sht ai i shoqats s porsakrijuar t romve t Shqipris. Peticioni sht shkruar n vitin 1991 dhe prmban krkesa t shumfarshme: pr tu njohur si pakic kulturore, pr tu trajtuar n mnyr t barabart n shoqri, pr t marr pjes n qeverisje. Por nj nga krkesat e ktij peticioni sht me t vrtet pr tu veuar: T mos quhemi m jevgj!. E drejt, mund t thuhet, kjo fjal

/ Dhe Grdecin e zbuluam!, si do t thoshte Noli. Ti ather me t drejt pyet veten e trullosur, sepse o nuk je mir nga mendt, o dika e rndsishme nuk shkon: Pr kaq gj qe br peticioni? Pr t trembur kundrshtarin, q t mos guxoj t afrohet, dhe ti t jesh i lir t lartsohesh e t madhshtohesh si njeriu i suksesit? Sepse, sigurisht, pa kundrshtarin prball sht shum m e leht fitorja! Shum koh m par, kur Shqipria bolshevike i jepte t drejt vetes t gjykonte gjith botn, t padiste krimet e imperializmit dhe t socialimperializmit, t drrmonte ideologjit antipopullore npr rruzullim, n nj prej sesioneve t zakonshme t OKB-s midis prfaqsuesit t Tirans dhe

N Shqipri ndodh shpesh q prgjegjsi t mdha politike dhe sociale t mos gjykohen n kuptimin juridik. Ather njerzit, kur dgjojn se kan dal ca nnshkrues peticionesh q do ti shkojn puns deri n fund dhe s paku nj gjyq moral do tia bjn njeriut prgjegjs, me t drejt inkurajohen. Tek e fundit t dihet e vrteta. Sepse e vrteta sht nj far prolaksie pr t mos ndodhur prap nesr e njjta gj
ka marr ngjyrim prkeqsues. Por vet autort e peticionit, nj fjali m posht, nnshkruajn: Shoqata e jevgjve t Shqipris. Prshkrimi i ktij episodi nuk ka t bj aspak me kt bashksi shtetasish, q vrtet meriton m shum dashamirsi n shoqri, por me thelbin e shqetsimit t sotm: A din far krkojn peticionistt e sotm? Pr shembull, a e din se pr ka jan t shqetsuar ata q nnshkruajn peticione pr dmshprblimin e t dmtuarve prej traums s Grdecit? sht shum e leht ti japsh vetes t drejt t bhesh interpret i vullneteve publik, sidomos kur vet shkruan e vet vulos, vet shpall e vet vendos, vet gjykon e vet vlerson, dhe, mbi t gjitha, mbushesh me nj triumf t brendshm absurd thjesht sepse ai tjetri, kundrshtari, pr nj arsye a nj tjetr nuk t del prball. Urra! Kaq ishte! Rent, or rent, rent e thuaj/ Se betejn e fituam nj kolegu t tij prej vendeve miq u zhvillua pak a shum ky diskutim: - Nuk e kuptoj pse ju shqiptart ngulmoni kaq shum n shtje polemike. Nuk e dini se askush nuk ua v veshin rezolutave, peticioneve dhe amendamenteve tuaja? - Eh, pak a shum e dim Por ju e dini at fabuln e gjallesave t pyllit q u strukn secila n shtpizn e vet kur n shesh doli luani, mbreti. Vetm nj konk thyente heshtjen duke uditur tr mbretrin e pyllit. Luani kaloi indiferent para konks dhe sbri asnj shenj. Kur n pyll srish ra heshtja konka doli t mburrej: Ku jeni ju, bisha e gjallesa t frikura, q fsheht kryet kur luani kaloi? Un timen e bra, pavarsisht se ai mendjemadh nuk ndaloi E drejta e peticionit sht nj e drejt prbashkuese. Dikush e shqipton dhe e ndrmerr

n emr t interesave t rrezikuar t nj bashksie. Prej atij asti ai dika prfaqson. Dhe prfaqsimi kthehet automatikisht n prgjegjsi. Nuk mund t sillesh m thjesht si vetja. Nuk mund tia lejosh vetes luksin q t knaqesh me nj fitore n tavolin, me trheqjen e kundrshtarit nga ballafaqimi. Sepse ti nuk ke krkuar kt, apo jo? Sikur nuk sht n pikat e peticionit detyrimi i personit t supozuar si shkaktar i tragjedis t mos paraqitet para kamerave pr tiu prgjigjur shqetsimeve publike! Sikur dika tjetr, shum m e rndsishme se kjo, krkohej! N Shqipri ndodh shpesh q prgjegjsi t mdha politike dhe sociale t mos gjykohen n kuptimin juridik. Ather njerzit, kur dgjojn se kan dal ca nnshkrues peticionesh q do ti shkojn puns deri n fund dhe s paku nj gjyq moral do tia bjn njeriut prgjegjs, me t drejt inkurajohen. Tek e fundit t dihet e vrteta. Sepse e vrteta sht nj far profilaksie pr t mos ndodhur prap nesr e njjta gj. Por ky inkurajim merr fund n astin q populli jomediatik vren se peticionistt tjetr gj paskan krkuar. Ata e paskan prdorur nj t drejt kushtetuese publike thjesht pr t br nj ushtrim vetmburrjeje, thjesht pr t manifestuar trimrin e kones, q e bri t vetn: Ja ku ishim, t pritm, ti madje nuk kalove fare, kshtu q ksaj pune skemi i bjm, ama ne e treguam fuqin ton! T hysh ndrmjet publikut dhe atyre q i kan detyrime publikut n emr t interesave t tij kushtetuese dhe t shpallsh fitoren thjesht duke prmendur frikn e tjetrit, do t thot q n nj far mnyre t jesh dhe ti bashkprgjegjs. N mos pr tjetr, sepse i ke marr t drejtn e vet kushtetuese, q mund ta nderonte m frytshmrisht dikush tjetr; dhe tek e fundit i ke marr kohn e muar n nj mnyr aspak t virtytshme: duke u betuar pr qllime t larta dhe mbrojtjen e interesave t rndsishme t qytetarve duke rritur artificialisht vetveten n syt e tyre. Ky paska qen filli dhe fundi i nj historie peticioni n Shqipri!

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

OPINION

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

ABYLO

VETON SURROI

1. esh duke menduar se ciln ofert t librit ta pranoja n r r u g n E l i s a b e t s. D o t udhtoja pasdite pr n Madrid dhe treni ishte ideal q t merrja me vete at ndjesi shpirtrore t Barcelons. Po m ndiqte, edhe n librari, shekulli XX; ishte e qart me dy librat q po m kthenin n raftet e veta. Njri, Historia e lufts qytetare spanjolle e autorit britanik Hugh Thomas, nj rrfim detaj n dy vllime se si u zhvillua nj mini-luft botrore n territorin spanjoll. Tjetri, Shekulli i Sartre-it, shkruar nga filozofi francez, Bernard-Henry Levy, rrfimi i fascinuar i nj filozofi antikomunist me nam ylli t rokut pr nj mit t s majts franceze dhe kult-figurs t skens intelektuale t Francs. N t ulur n karrigen e caktuar, n vagonin numr 7, n t dal nga Barcelona, BHL, si njihet BernardHenri Levy, do t rrfej pr nj pjes t konsiderueshme t besimit t Sartre-it nprmjet t relacionit q kishte me femrat. Njra prej tyre, Bianca, q m von do t citohej t ket thn pr t se ishte dashnor i dobt, do t mbes shtatzn dhe do t krkoj q n nj park t qytetit t takohet me t, Sartrein, dhe gruan e jets s tij, shkrimtares Simone de Beuavoir. Bianca do ta shpjegoj gjendjen e saj t re, do t shoh se te ifti i uditshm ka shkaktuar vetm t qeshura, do t konstatoj se barra biologjike nuk do t ndryshoj rrethanat e marrdhnies s saj me filozofin dhe do ta mbyll muhabetin me nj fjali ultimative: Ua ndaloj, a dgjoni, ua ndaloj prfundimisht q t m citoni apo t prdorni

TE KUJTUARIT E TE PA NDODHURES
Bianca nuk do t hyj n letrsi, dy personazhe ende nuk jan ftuar n t dhe dhimbja reumatike q ndrtoi kulmin
KUR FAMILJA MILA - NJ NDRMARRS NDRTIMI, BASHKSHORTJA E TIJ ME PARA T TRASHGUARA NGA BURRI I SAJ I PAR I PASURUAR N AMERIK E I VARROSUR N BARCELON, DHE NJ QEN POROSITN NJ SHTPI N PASSEIG DE GRACIA, ARKITEKTI DO T MBSHTETEJ N DHIMBJE ...
fardo pjese t personit tim pr ndonj personazh t ndonjrit prej romaneve tuaja t neveritshme!. 2. Bianca, q nuk deshi t hynte n libr, do t duhej t ishte me mua paradite, para se t hyja n librari, disa hapa prapa n rrugn Elisabets, dhe t ballafaqohej me personazhe t nj libri q nuk e desha, e as q i deshi ata, personazhet. N vend t Historis s lufts qytetare spanjolle, do t takohesha me Emilion dhe Carmenin. Emilio do t mund t ishte kandidat i mir pr libr, si refugjat republikan spanjoll n Meksik, n t humbur kauza republikane prej frankizmit. Do t jetonte atje, shkonte n shkoll, mbaronte Universitetin, vazhdonte magjistraturn n Amerik, nj dit demokracie t kthehej n Spanj, t hynte n shrbimin diplomatik t vendit t lindjes dhe pas nj karriere t shpejt ngritjeje t shkonte n Meksik, tashm si i drguari i Mbretit, ambasadori i nj monarkie parlamentare. Edhe Carmen po ashtu. E bija e njrit prej liderve historik komunist spanjoll, do t bhej refugjate n Mosk, pastaj gjysmrefugjate n Paris, ndrsa komunistt predikonin se ditt e Francos ishin t numruara (e kshtu thonin q nga vitet pesdhjet, plot erekshekulli para se t vdiste diktatori) prandaj duhet t vendoseshin sa m afr Spanjs, q t hynin n vendin e liruar nga diktatura e cila po numronte ditt e saj t fundit. Do t kthehej n Spanj me theks ruso-francez, sens boheme t epoks s Sartre-it dhe ndjesi t holluar pr sinjalet e fshehura t politikanve revolucionar, latinoamerikan apo ballkanas. Historia e lufts qytetare spanjolle nuk i deshi kto personazhe. Jan shum, nuk hyn as n dy e as n dyzet vllime. Duhet t jen pr libr tjetr, i atij lloji pr t cilin ndaloi prdorimin e vetes Bianca, me shpresn e pandriuar se po t mos hynte n letrsi do t mund t fshehte turpin, t vrtetn, veten, njeriun cilado q ishte m e dhimbshme. 3. Antoni Gaudi, arkitekti, si fmij kishte ethe reumatike q m von do t zhvilloheshin n gjendje konsistence reumatizmi. Kur familja Mila - nj ndrmarrs ndrtimi, bashkshortja

Shnime Margjinale (4)

e tij me para t trashguara nga burri i saj i par i pasuruar n Amerik e i varrosur n Barcelon, dhe nj qen - porositn nj shtpi n Passeig de Gracia, arkitekti do t mbshtetej n dhimbje. Dhimbjet reumatike e kishin shtyr ta kuptonte trupin, e nprmjet trupit kishte kuptuar baraspeshat natyrore dhe nprmjet tyre, pr shembull, shprndarjen e peshs s shtyllave t tavanit. Dhe, sikundr q nj bosht kurrizor me brinj mban shprndarjen harmonike t peshs n trup, ashtu nj bosht kurrizor me brinj do t mbante nj kulm t ndrlikuar t nj godine t ndrlikuar, ku edhe dorezat e ders i ishin prshtatur anatomis trupore. Casa Mila hyri n listn e UNESCO-s si trashgimi kulturore botrore, e Gaudi qe thelluar n mendime ditn kur do ta shkelte tramvaji, ta linte t lnduar rnd afr shinave, t pa ndihmuar nga taksistt lokal, t cilt nuk besonin se plaku leckaman kishte para pr ta paguar vozitjen deri n spital, dhe pas disa ditsh t prshndetur nga gjysma e qytetit t Barcelons n kortezhin e gjat funeral q do t ishte manifestim kundrthns, si jan fundja t gjitha varrimet, i kremtimit n vdekje t artistit q ndrtoi n prpjekje t imitimit t gjallris s njeriut. 4. Marina m tha njher se kujtojm vetm at q nuk ndodhi kurr. (Fjalia e par e nj libri t dobt t autorit Carlos Ruiz Zafon, Marina, dshmi se ndonse fillimi i mir nuk duhet t zhvillohet a prfundoj mir, me pak dashamirsi mund t kualifikohet pr nj kategori tjetr, t atyre gjrave q kan mundur t jen t bukura deri n fund, por u ka munguar prkushtimi, dashuria, a dreqi e di ka tjetr pr tu br t tilla).

Ministri hyri nga porta e madhe

ANDON ANDONI

I prtuan diplomat studentt e Juridikut dhe morn edhe dy dit koh pr tu regjistruar n Institucionet e Arsimit t Lart studentt e Vlors e t mbar vendit. Zaten, takimi pasues me drejtuesit e arsimit t rajoneve dhe qarqeve, ishte nj hop cilsor q duket se do pasohet nga aksione t mdha konkrete zhvillimi n sistemin arsimor

ita e par e ministrit sht dita e shumpritur prej npunsit t bardh t administrats s nj shteti. Pr shum e shum arsye, t cilat pr efekte kohe dhe vendi nuk mund t jen pjes e nj shkrimi gazete, por duke veuar vetm nj, at t ndryshimit t ritmit dhe bioritmit t jets s tij aparatike, duket se pritja sht e prligjur prej do njeriu si t till. Npunsi krkon t shkundet nga apatia dhe rutina e sjelljes s tij t kahershme burokratike. Madje, edhe m i paafti dhe m dembeli, pr forcn e nj zakoni t ndryshm nga ai i mparshmi. Prgjithsisht pritja vjen me nj lloj stoicizmi dhe qetsie, q iu garanton statusi i nj npunsi civil, duke prjashtuar ktu, n t rrall, ndonj q dorhiqet, pa mbrritur ende ministri i ri, apo q e di q e ka br balt prej kohsh. Aq m shum dita e par e ministrit sht e dshiruar, kur kjo vjen si produkt i nj situate dhe viti elektoral. Madje, dshira pr t dal nga koraca dhe manteli gogolian i npunsit, fillon dhe artikulohet pas prgjumjesh dhe letargjish, q n vigjilje t viteve elektorale sentenca t tilla, si: Kush e ka mendjen pr pun apo ja sa t mbaroj viti i zgjedhjeve dhe vjen e kulmohet me kohn e pritshme

t ndrrimit t drejtimit qeveriss, brenda a jasht mazhorancave. Me gjith prpjekjet e npunsit pr t dal nga gjendja e entuziazmit elektoral, ai mbetet n nj stanjacion dhe pritje t justifikueshme. Shumkush e quan kt nj periudh konservimi burokratik t npunsit. Stafe dhe drejtime t tra, t drejtuara me dor t hekurt, me disiplin force apo liberalizm t kulluar, n periudhat elektorale e kan fort t vshtir t ruajn nj regjim intensiv pune dhe marrdhnie t ndrsjella mes tyre. Aq m shum kur macja duhet lidhur q hern e par. Kush do t jet, si do t jet drejtimi i ri? Kush e njeh m shum t prfolurin si ministr t mundshm? Si sht sjell n filan vend ku ka punuar? K ka t afrm, nga fshati i tij i lindjes dhe deri te lidhjet me t njohurit e tu, me hamendsimet q miku i mikut tim sht dhe miku im, zakonisht mbeten jasht zyrave, npr kafenera dhe mjedise kafenesh. Hamendsimet npr kafene dhe thashethemet marrin fund ditn q troket n der ministri i ri. Pak t njohur, t panjohur, q etiketojn veset e tij dhe sjelljet e rinis, t studentllkut a shkolls, marrin fund q n prezantimin apo sjelljen e tij n ditn e par.

Dhe ministri i Arsimit dhe i Shkencs, deputeti Myqerem Tafaj, ditn e tij t par t puns e filloi duke hyr n dern e madhe, n portn kryesore t ministris, ku ka hyr prej kohsh n Ministrin e Arsimit dhe Shkencs, pa u br ende ministr. N at portn dykanatshe nga Rruga Durrsit, ku hyjn shpesh npunsit e ministris. Pikrisht, prmes saj ku npunsja e shrbimit rreket tu kthej prgjigje dhjetra studentve dhe prindrve t paqart pr rezultatet e Maturs Shtetrore. Dhe dikush uditet, si nuk ndodhi ndonj skandal, q njerzit ti lshoheshin me pyetje e hakrrima, ndoshta, deri dhe ta zinin pr xhakete ministrin e ri. Nj sjellje e uditshme pr mjaft prej t brendshmve t ksaj ministrie, q deri dje ishin msuar ti shihnin ministrat t hynin nga shkallt e pasme t ndrtess, nga ato shkall q nuk mund t prdoren pr npunsit!, e t ndjekur prej shpurash shofersh e shoqruesish. Ky ministri i ri sikur t jet nj i tr me dhjetra hallexhinj e njerz, nxns e student, hyri q n ditn e tij t par nga dera e madhe e t gjithve. Madje, duke prshndetur disa q po qndronin n holl. Duke prskuqur edhe m shum npunsen e shrbimit e duke ln gojhapur at t marrdhnieve me publikun.

Sigurisht q askush nuk e pengon, jo vetm ministrin, por asknd nga punonjsit e MASH-it, t prdor hyrjen nga Rruga e Durrsit apo ajo e Kavajs, ksisoj edhe ministrin Tafaj ktej e tutje, por n ditn e tij t par ai hyri prej andej ku hynte si koh m par, kur ishte pedagog n universitetet jasht vendit dhe kshilltar i Kryeministrit dhe ku hyjn, student e npuns, msues e prindr, pikrisht nga porta e madhe. Ky sht nj ogur i mir pr t gjith q do prfitojn shrbim n kt ministri e m gjer. N emr t transparencs, ai sapo u ul n karrigen e ministrit, krkoi t msoj pr t gjith punonjsit, mjediset e puns s tyre dhe punt q kryejn. Madje, dhjetra student dhe prfitues t shpallur si t till nga APRIAL, morn zgjidhjen e duhur dhe brenda dits. I prfituan diplomat studentt e Juridikut dhe morn edhe dy dit koh pr tu regjistruar n Institucionet e Arsimit t Lart studentt e Vlors e t mbar vendit. Zaten, takimi pasues me drejtuesit e arsimit t rajoneve dhe qarqeve, ishte nj hop cilsor q duket se do pasohet nga aksione t mdha konkrete zhvillimi n sistemin arsimor. Ndaj dita e par e ministrit t ri t Arsimit sht pritur nga shumkush si nj shenj e dallueshme ndryshimi, e atij ndryshimi q ka nevoj m shum pr at vet.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

AKTUALITET

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

11

Reforma n drejtsi, gjykatat q preken

Gjykatat e Tirans, Durrsit, Shkodrs, Vlors dhe Gjirokastrs do t psojn lvizje t shumta
SOKOL OBO

Studimi

efor ma n sistemin gjyqsor do t prek gjykatat kryesore n Shqipri, ku sht parashikuar q nj pjes e mir e gjyqtarve t lvizin. M e prekura nga reforma e miratuar edhe nga Presidenti i Republiks do t jet Gjykata e Tirans, ku parashikohet t ndryshohet nj e treta e gjyqtarve. N kt gjykat, Presidenti Topi ka caktuar se pr vitin 2009-2010 t shtohen 11 gjyqtar, t cilt do t merren nga gjykatat e rretheve. Ndrsa nj pjes e mir e antarve t ksaj gjykate pretendojn pr t shkuar n Gjykatn e Apelit, ka do t hapte vende t reja t lira, t cilat do t plotsohen nga gjykatat e rretheve. Parashikohet nj rokad e t gjith sistemit gjyqsor n rang republike. Krahas gjykatave n Tiran, KLD-ja parashikon lvizje t shumta n Gjykatn e Rrethit dhe Apelit Durrs. Por nuk mbeten pas gjykatat e Shkodrs, Vlors dhe Gjirokastrs, n t cilat do t ket lvizje t shumta. Lvizjet Ministria e Drejtsis dhe Kshilli i Lart i Drejtsis kan realizuar nj studim t t gjitha lvizjeve n rang republike, nga ku rezulton se jan rreth 100 gjyqtar nga 350 t till n Shqipri q do t ndryshojn vendet e puns. Dikush do t ngrihet n detyr dhe do t punoj afr zons ku banon, por parashikohet q disa gjyqtar q punojn n gjykatat elit t transferohen n rrethe, ka do t prbj nj prioritet t puns s ministris dhe KLD-s. Me dekretin e disa ditve m par t Presidentit Bamir Topi, sistemi gjyqsor ka caktuar edhe numrin e gjyqtarve n Shqipri, ndrsa e gjith puna e lvizjeve do t realizohet brenda nj muaji dhe t gjitha ndryshimet duhet t ken prfunduar n fund t muajit tetor t ktij viti. Duket se pas 14 viteve, sistemi gjyqsor shqiptar do t psoj ndryshime drastike, ku do t realizohet nj rokad emrash n t gjith Shqiprin. KLDja dhe Ministria e Drejtsis i jan prveshur puns pr t transferuar gjyqtar nga njra gjykat n tjetrn, pas dekretit t Presidentit. Reforma, sipas burimeve nga Ministria e Drejtsis, do t filloj menjher dhe pritet q t prfundoj n fund t muajit tetor me t vetmin qllim: t plotsohet numri i do gjykate n baz t dekretit t djeshm t Presidentit t Republiks. Transferimi Gjyqtart do t transferohen n mnyr t detyrueshme dhe pa miratimin e tyre. Ministria dhe KLD-ja do t analizojn dosjet e do gjyqtari q preket nga lvizjet dhe n baz t arritjeve n pun ai do t emrohet. Nse nj gjyqtar i Shkodrs, Fierit, Vlors, Elbasanit q banon n Tiran dhe nuk ka ndonj mas ndshkuese apo paralajmruese do t transferohet afr zons ku banon, pa plqimin e tij. N rastin e Gjykats s Prmetit q sht hapur rishtazi, burimet nga Ministria e Drejtsis than se do t transferohen gjyqtar nga Gjykata e Fierit, Gjirokastrs, Sarands apo Vlors, q jan afr qytetit t Prmetit. Sipas t dhnave nga ministria, gjyqtart n kt rast do t transferohen n mnyr t detyrueshme, pasi asnj gjyqtar nuk pranon t shkoj n nj qytet t largt. Gjithsesi do t studiohet dosja e do gjyqtari dhe m pas do t transferohet.

baz t strukturs s re, parashikohet q proceset n t gjith Shqiprin t mos zvarriten. Ministria e Drejtsis dhe KLD-ja kishin lluar prej muajsh studimin e mbarvajtjes s proceseve gjyqsore n Gjykatat e Shqipris dhe rezultatet e studimit u diskutuan n ministri dhe m pas n KLD. U ra dakord q sistemi gjyqsor ka nevoj pr nj riorganizim, pasi ishte vn dor 14 vjet m par. N baz t raporteve prkatse u propozua numri pr do gjykat, ku gjykatat n Tiran kishin nevoj urgjente pr personel shtes, pasi kishte mbingarkes. Studimi kishte prcaktuar zvarritje t proceseve gjyqsore n Tiran e Durrs, pr shkak t mbingarkess s madhe, ndrsa gjyqtart n gjykatat e vogla talleshin me disa shtje n muaj, kurse n Tiran e Durrs gjyqtart duhet t gjykonin n dit deri n pes procese. Mbi kt studim do t transferohen gjyqtart pa i pyetur, por dosja e tyre personale do t studiohet deri n detaje, ku nj vend kryesor pritet q t zr edhe vendbanimi i gjyqtarit.

Struktura e re, parashikohet nj pun e mir N

Prokuroria e Tirans krkon dosjen nga Prokuroria e Konstancs pr Albion Todrin

Masakra n Rumani, studenti shqiptar nn hetim n Shqipri

rokuroria e Tirans i krkon drejtsis rumune materialet hetimore n lidhje me masakrn e Konstancs n vitin 2004, ku u ekzekutua nj familje dhe t dyshuar ishin dy shtetas shqip-

tar. Pes vjet nga ngjarja e rnd, hetuesit shqiptar kan filluar hetimet ndaj ish-studentit Albion Todri, i cili banon n Tiran. Hetimet kan filluar n baz t krkesave t shumta t pals rumune, ndrsa kto dit pritet q

n Gjykatn dhe Prokurorin e qytetit t Konstancs t niset nj letr-porosi pr dosjen. Albion Todri, nga Berati, ish-student n Rumani, sht krkuar nga Gjykata e Konstancs si i pandehur n procesin gjyqsor q po zhvil-

lohet pr vrasjen e tre antarve t ndryshme, duke vshtirsuar t familjes rumune, n shtator t gjetjen e tyre nga policia. Pr tre vitit 2004. Por mungesa e nj mar- muaj familja Ion u shpall e zhdurveshjeje ekstradimi ka realizuar kur por m pas, sektori i krimit ngecjen e deprtimit t tij, ndrsa t organizuar i policis s Konautoritetet shqiptare presin do- stancs arrestoi si t dyshuar pr sjen rumune pr vazhdimin e he- autorsin e ngjarjes dy studentt timeve ndaj ish-studentit n Shqi- shqiptar, Blenis Shyti dhe Albion pri. Ngjarja pr Todri, si dhe t ciln akumikun e tyre zohet Todri ka Albion Todri, nga rumun, Stefan ndodhur m 29 Berati, ish-student Nikuleskun. Ky i shtator 2004, fundit ishte nipi kur tre antar n Rumani, sht i kryefamiljarit t familjes Ion u krkuar nga Gjykata Aleksandr ekzekutuan n Ion, q sht mnyr bruta- e Konstancs si prer me thik le. Kryefamiljan qaf, duke ri Aleksandr, i pandehur n gjetur vdekjen gruaja e tij, Luk- procesin gjyqsor n syt e vajzs rezia, dhe vajza dhe gruas s e vogl e tyre, pr vrasjen e tij brenda n vetm 8 vjee, shtpi. Sipas familjes rumune Amelia, jan hetimeve t povrar me paralicis rumune, mendim. Vajza e vogl Amelia dhe shkaku i ngjarjes dyshohet se ka nna e saj Lukrezia u vran duke qen nj mosmarrveshje droge i mbytur (dyshohet se Lukrezia midis viktims, Aleksandr Ion sht varrosur e gjall), ndrsa kr- dhe studentit shqiptar, Blenis yefamiljari Aleksandr Ton sht Shyti dhe Stefanit, mikut t tij therur n fyt. Tri kufomat jan rumun. varrosur nga vrassit n vende s.obo

Operacioni Stuko

Prokuroria, kontroll n banesat e t arrestuarve

jykata e Tirans i ka dhn leje prokuroris t kryej kontrolle n disa zyra, ku dyshohet se arrihej t falsifikohej materiale ndrtimi. Operacioni i policis, i koduar me emrin Stuko, ka arritur t zbuloj personat q merreshin me kto falsifikime, ndrsa gjykata ka lejuar prokurorin q t kryej kontrolle dhe t gjej prova q implikojn t ndaluarit Avni Barjaktari, 45 vje, Arjan Kona 38 vje, Agron Ramlli, 46 vje, dhe Aurel ezma 34 vje. Prkatsisht prokuroria ka kryer kontroll n vendin e quajtur Rruga Ura, Tiran, n afrsi t nj pike t shitjes s karburanteve, e cila zotrohet nga shtetasi i quajtur Avni Bajraktari. Vendi i dyt ku kan kontrolluar prokurort ka qen n rrugn e Barrikadave, prball shkolls Sami Frashri, Tiran, ndrsa vendi i

tret n afrsi t shkolls s mesme Ibrahim Rugova, Kamz, Tiran. Nisur nga fakti se, edhe pas komunikimit me kta dy persona, produktet e falsifikuara t shoqris Ital Col vazhdonin t qarkullonin, shtetasi Ruslland Xhabija ka depozituar kallzim, duke krkuar ndjekjen penale t ktyre shtetasve. Me qllim zbardhjen e rrethanave t hetimit dhe zbulimin e autorve, Prokuroria e Rrethit Gjyqsor Tiran ka autorizuar policin gjyqsore t realizoj blerjen e simuluar t produkteve t dyshuara si t falsifikuara, t shoqris Ital Col, n disa pika t ndryshme t tregtimit t tyre, n Tiran. Prokuroria e Tirans pretendonte se, n kto pika tregtimi t materialeve t ndrtimit, nga personat t cilt ushtrojn aktivitet tregtar, tregtohen produkte ndrtimi t falsifikuara.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

12

AKTUALITET

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Prmbyset vini, vdesin dy puntor ndrtimi

Vlor, mjeti i tonazhit t rnd doli nga rruga. N aksident dhe katr t plagosur
rgjaken srish rrugt e Vlors. Vetm disa or pas aksidentit t ndodhur n dalje t Qafs s Llogoras, ku si pasoj humbi jetn nj 45-vjear, dy persona t tjer kan gjetur vdekjen si pasoj e nj tjetr ngjarjeje rrugore. N orn 22:30 t s premtes, nj autovin IFA, me targa FR 31 57 B, ka dal nga rruga dhe sht prmbysur disa metra m tutje. Pr pasoj gjasht personat q udhtonin n t jan bllokuar n kabinn e automjetit t tonazhit t rnd. Dy prej tyre kan gjetur vdekjen

T aksidentuarit ktheheshin nga Dhrmiu, ku punonin prej disa kohsh si puntor ndrtimi
e menjhershme, ndrkoh q katr t tjer jan plagosur rnd dhe ndodhen nn trajtim intensiv t bluzave t bardha. Msohet se viktimat jan Asqeri Alanjaku, nga fshati Plug, i Fierit dhe Kastriot Hoxha, nga fshati Kraps, i Fierit. T aksidentuarit ktheheshin nga Dhrmiu, ku punonin prej disa kohsh si puntor ndrtimi. Ata punonin n nj rm ndrtimi, q kishte marr prsipr ndrtimin e nj godine n zonn e Dhrmiut. Puntort e aksidentuar pr shkak

t largsis me vendbanimin e tyre udhtonin do dit n kt aks rrugor. Mendohet se shkak sht br lodhja e drejtuesit t

automjetit, i cili n nj moment shprqendrimi ka humbur kontrollin e automjetit. Ngjarja e rnd sht par

nga nj banor i zons, i cili ka lajmruar menjher policin. N vendngjarje kan mbrritur efektiv t rrugores, rendit dhe

FNSH-s, zjarrksja, ambulanca, t cilt kan nisur menjher operacionin e shptimit t t aksidentuarve. Pesha e rnd e automjetit t tonazhit t rnd ka krkuar ndihmn e nj vini tjetr. Punonjsit e zjarrkses si dhe rrugort jan detyruar q t shqyejn kabinn e shoferit, pasi aty kan qen t bllokuar t gjasht personat. Operacioni pr nxjerrjen e tyre ka zgjatur disa or, pr shkak t terrenit t vshtir dhe peshs s automjetit me t cilin ata udhtonin. Rreth ors 01:00 t s shtuns, sht br nxjerrja e trupit t fundit nga mjeti i prmbysur. Katr t mbijetuarit nga aksidenti jan drguar n urgjencn e spitalit rajonal t Vlors, ndrkoh q dy viktimat jan drguar n morg, nga ku jan trhequr prej familjarve. Burime nga spitali i Vlors bjn t ditur se nga t mbijetuarit, dy prej tyre vazhdojn t jen n gjendje t rnd. Ata kan marr shembje t brendshme dhe vijojn t jen n repartin e reanimacionit, duke marr trajtim intensiv, ndrsa dy t tjer tashm kan dal nga rreziku pr jetn. Ata po mbahen n vzhgim mjeksor, por gjendja e tyre shndetsore sht e stabilizuar. E premtja ka qen vrtet e prgjakshme pr akset rrugore t Vlors. Brenda nj harku kohor t 16 orve kan ndodhur 3 aksidente rrugore, me pasoj vdekjen e katr personave dhe plagosjen e katr t tjerve. Mikel Marsi

Shkodr

Prplas motorin, nj 16-vjear n rrezik pr jetn

j aksident i rnd me pasoj plagosjen e nj 16-vjeari ka ndodhur dje n mesdit n aksin rrugor Shkodr-Velipoj. Ngjarja rrugore sht shnuar rreth ors 14:30, n vendin e quajtur kthesa e Berdics, ku nj automjet tip Benz me targa SH 5518D, me drejtues 50-vjearin Shaban Shega, sht prplasur me nj motor pa targa, q drejtohej nga 16-vjeari Elvis Nuri, banor i fshatit Darragjat, t Shkodrs. Si pasoj e prplasjes, adoleshenti ka psuar plag t rnda n kok dhe trup. Ai sht drguar me urgjenc pr n spitalin rajonal t Shkodrs dhe gjendja e tij mbetet kritike pr jetn. I lnduari ndodhet n reaminacionin e spitalit rajonal, nn trajtim intensiv. Ndrkoh uniformat blu kan shoqruar pr n komisariatin e policis drejtuesi e automjetit t prfshir n aksident dhe vazhdojn hetimet pr t prcaktuar shkakun dhe prgjegjsit e ksaj ngjarjeje rrugore. Ar.Ho.

Berat

Ndarjet, m shpesh pas vitit t par t martess

Dyshohen rastet e divorceve

yshohen rastet e divorcit n Berat. Burimet e Gjykats s Faktit t ktij rrethi bjn me dije se numri i personave q krkojn zgjidhje martese po shtohet n mnyr t ndjeshme. Vetm pr gjashtmujorin e par t vitit 2009, pran ksaj gjykate jan regjistruar gjithsej 200 shtje gjyqsore, nga t cilat vetm 50 jan t mbartura nga viti i kaluar, ndrsa pjesa tjetr jan regjistruar gjat ktij gjashtmujori. Ndr iftet e divorcuara me vendime t gjykats, shumica e tyre kan qen n vitin e par t martess dhe vetm 20% e tyre, pas 1-3 vjet martese. Burimet zyrtare t Gjykats s Faktit n Berat thon se shifra e divorceve pr gjashtmujorin e par t vitit n vazhdim sht e barabart me

at t nj viti m par dhe n se do t vazhdohet me kt ritm t frikshm deri n fund, kjo shifr pritet t shkoj sa dyshi. Ndrkoh punonjset sociale, q kan ndjekur rregullisht seancat gjyqsore shpjegojn se shkaqet

e ktyre divorceve kan qen t ndryshme, por m t shpeshtat jan: diferenca n shkollim e formim, varfria ekonomike, emigracioni ekonomik, martesat n mosh t re, etj. Mi.H.

Lushnj

Elbasan

ifti i helmuar, pritet prgjigjja nga Tirana E

nigma rreth vdekjes s 64-vjeares Deje Hida do t mund t zgjidhjet vetm pas nj jave. Nj kampion i organeve t s moshuars nga fshati erm Sektor i Lushnjs do t analizohet n Institutin e Mjeksis Ligjore n Tiran dhe q prej andej pritet t prcaktohet ushqimi q shkaktoi vdekjen e saj. Nga burimet zyrtare policore t Komisariatit t Lushnjs msohet se hetimet pr helmimin e iftit Hida do t vijojn dhe pr disa dit, deri n nxjerrjen e analizave prfundimtare. Burime policore bjn t ditur se ekspertiza e br n Lushnj ka gjetur shkakun e helmimit, por nuk ka prcaktuar saktsisht emrin e ushqimit q ka shkaktuar helmimin e bashkshortve Hida. Ma.Tr.

rkohej pr plagosje, prangoset nj 24-vjear. Ndrkoh q i ati ishte ndaluar tri jav m par, Alesio ela kishte mundur ti shptonte prangosjes deri dje pasdite, kur sht br ndalimi i tij. Ngjarja n t ciln jan prangosur Nebi dhe Alesio ela, prkatsisht 48 dhe 24 vje, ka ndodhur tri jav m par. At e bir nga fshati Valas, i Komuns Papr, kan goditur me thik 34-vjearin, Blerim Sina. Ndrsa policia do ta klasikonte kt ngjarje pr motive t dobta, nga burime kondenciale msohet se at e bir jan prfshir n kt krim pr shkak se Sina kishte ngacmuar t dashurn e 24-vjearit ela. 48-vjeari Sina u ndalua ditn kur ndodhi ngjarja, ndrsa i biri u shpall n krkim dhe u arrit t prangoset pasditen e s premtes. Be.Dy.

Krkohej pr plagosje, n pranga nj 24-vjear K

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009 13

@
Tendenca

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Dymij fmij ngjizen do vit fal ndihms s shoqris daneze Cryos, banka m e madhe e dhuruesve t sperms n bot. Donatort jan t gjat, biond dhe t shndetshm, ndrsa fmijt mund t zgjidhen edhe pr ngjashmrin me baban steril... NE FAQEN 20

Tashm, kristiandemokratt dhe socialdemokratt nuk jan m partit e vetme q ndajn pushtetin

Makinat

Merkel dhe ndryshimi i elektoratit gjerman

Shtimi i numrit t partive t vogla, q pretendojn pjes n tortn parlamentare

igurisht q nuk bhet fjal pr ndonj Apokalips. E megjithat sot, si kurr ndonjher gjat dhjetvjearve t pas Lufts s Dyt Botrore, Gjermania ndodhet n nj udhkryq n t cilin pjesrisht e hodhi edhe kriza e fundit nanciare, e cila t paktn n kt vend ka nisur t jap shenjat e rimarrjes. Kshtu, n prag t zgjedhjeve t prgjithshme t 27 shtatorit, partit e mdha tradicionale n vend q prej shum kohsh prfaqsojn nj lloj fanari pr elektoratin vendas, e shohin veten t sfiduar nga parti m t vogla e nga programe alternative dhe novatore. Si rezultat kemi t bjm me nj fragmentim jo t zakonshm t spektrit politik gjerman q l t hapura shum hipoteza pr momentet paszgjedhore. Sigurisht q nj rol t pamohueshm n prishjen e konfigurimit tradicional t politiks e ka luajtur edhe kriza ekonomike botrore q preku shum sistemin financiar dhe vet industrin dhe kampiont kombtar t Gjermanis. Ndryshimet q kan ndodhur n tregun, nancat dhe politikn gjermane jan t mdha. Kshtu pr shembull, nj analist ekonomik gjerman na ofron nj t dhn interesante. Nj e katrta e vendeve t reja t puns n Gjermani prbhet nga t ashtuquajturat mini-pun, ose pun q paguhen me 400 euro n muaj me kontrata q nuk kan asnj lloj garancie. Viktimat e para t krizs jan t rinjt, pra elektorati rinor. Sipas nj sondazhi t fundit t kryer me 20-vjeart, 40% e tyre nuk e ka vendosur nse do t votoj apo jo m 27 shtator dhe nj shumic m e madhe...
NE FAQET 14-15

FOTO E JAVES
Kta fermer belg po hedhin qumsht n ar, n shenj proteste ndaj zyrtarve t Bashkimit Europian, q nuk kan rn dakord pr nj paket ndihme ndaj tyre. Kjo paket do ti ndihmonte t prballonin rnien e mimeve n treg. Gjat ksaj proteste u uan dm 4 milion litra qumsht

Rinis rivaliteti mes Rolls-Royce dhe Bentley

Nj tjetr kndvshtrim i veprs s famshme t Lord Bajronit

Leximi ndryshe i Child Harold-it

naliza nn skupn e Orientalizmit t Child Haroldit sht nj sprov dhe ndoshta nj drejtim i ri i studimit t veprs s poetit n Shqipri. Ajo synon t bj nj analiz tekstuale t m shum se nj rrafshi, si sht ai estetik, por edhe

nj analiz t detajuar historike dhe sociologjike t veprs. Ky lloj leximi i ri do ti jap nj imazh m jetsor Bajronit dhe veprs s tij n Shqipri. Studimet e deritanishme bajroniste shqiptare kan vuajtur nga vendosja n qendr t vmendjes t

vetive pozitive t shqiptarve si trimria dhe bujaria dhe mungesa e evidentimit t kndvshtrimit objektiv t mnyrs sesi i portretizoi Bajroni shqiptart. E njohur si nj smundje e gjith popujve...
NE FAQET 18-19

avarsisht krizs ekonomike, gara mes prodhuesve t makinave t luksit vazhdon, sepse kriza n fakt pak i ka prekur pasanikt. S fundmi, britaniket RollsRoyce dhe Bentley kan nxjerr brirt pr tu ndeshur me njra-tjetrn pas modeleve t reja t prezantuara s fundmi. Bhet fjal pr modelet e reklamuara n Frankfurt, n ekspozitn e makinave. Kshtu, RollsRoyce ka nxjerr Ghost, q sht shum m e vogl, por edhe m e lir, si dhe Phantom, e pritet q t blihet jo vetm nga super t pasurit, por edhe nga nj shtres e mesme. Por edhe Bentley nga ana tjetr ka nxjerr pr sd shum t suksesshmen Continental dhe mbi t gjitha Mulsanne. Nj dhjetvjear m par, t dy markat e fuqishme zgjodhn rrug t ndryshme n prodhimin dhe tregtimin e produkteve t tyre. Kjo bri q edhe tregu i makinave t luksit t ndahej n dy linja t mdha. Njri syresh prodhon makina m t mdha, m luksoze, tjetri m pak luksoz dhe me prmasa m t vogla. T dyja linjat jan shum t preferuara nga konsumatort, por sipas analistve dhe sondazheve, tregun vazhdon ta kryesoj Bentley.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009 14

NDRYSHE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

far po i ndodh Gjermanis? N prapaskenat e nj fushate elektorale, q sipas vet nobelistit e shkrimtarit t famshm gjerman, Gynter Gras, sht m e mrzitshmja e dhjetvjearve t fundit, po debatohet n lidhje me ardhmrin e nj kombi n t ciln e ardhmja do t sjell ndryshime t jashtzakonshme e ku asgj nuk do t jet si m par

N prag t zgjedhjeve t prgjithshme t 27 shtatorit, partit e mdha tradicionale n vend q prej shum kohsh prfaqsojn nj lloj fanari pr elektoratin vendas, e shohin veten t sduar nga parti m t vogla e nga programe alternative dhe novatore. Si rezultat kemi t bjm me nj fragmentim jo t zakonshm t spektrit politik gjerman q l t hapura shum hipoteza pr momentet paszgjedhore

igurisht q nuk bhet fjal pr ndonj Apokalips. E megjithat sot, si kurr ndonjher gjat dhjetvjearve t pas Lufts s Dyt Botrore, Gjermania ndodhet n nj udhkryq n t cilin pjesrisht e hodhi edhe kriza e fundit financiare, e cila t paktn n kt vend ka nisur t jap shenjat e rimarrjes. Kshtu, n prag t zgjedhjeve t prgjithshme t 27 shtatorit, partit e mdha tradicionale n vend q prej shum kohsh prfaqsojn nj lloj fanari pr elektoratin vendas, e shohin veten t sfiduar nga parti m t vogla e nga programe alternative dhe novatore. Si rezultat kemi t bjm me nj fragmentim jo t zakonshm t spektrit politik gjerman q l t hapura shum hipoteza pr momentet paszgjedhore. Sigurisht q nj rol t pamohueshm n prishjen e konfigurimit tradicional t politiks e ka luajtur edhe kriza ekonomike botrore q preku shum sistemin financiar dhe vet industrin dhe kampiont kombtar t Gjermanis. Ndryshimet q kan ndodhur n tregun, financat dhe politikn gjermane jan t mdha. Kshtu pr shembull, nj analist ekonomik gjerman na ofron nj t dhn interesante. Nj e katrta e vendeve t reja t puns n Gjermani prbhet nga t ashtuquajturat mini-pun, ose pun q paguhen me 400 euro n muaj me kontrata q nuk kan asnj lloj garancie. Viktimat e para t krizs jan t rinjt, pra elektorati rinor. Sipas nj sondazhi t fundit t kryer me 20-vjeart, 40% e tyre nuk e ka vendosur nse do t votoj apo jo m 27 shtator dhe nj shumic m e madhe nuk e ka t qart se cilin nga kandidatt dhe prse duhet ta zgjedh nse do t shkoj t votoj. Kjo prqindje do t ishte e paimagjinuar n nj t shkuar, qoft edhe t afrt, kur kristiandemokratt dhe socialdemokratt kishin nj prqindje t prcaktuar votash me nj lkundje t vogl. Pra nj elektorat t qndrueshm

Sipas nj sondazhi t fundit t kryer me 20-vjeart, 40% e tyre nuk e ka vendosur nse do t votoj apo jo m 27 shtator dhe nj shumic m e madhe nuk e ka t qart se cilin nga kandidatt dhe prse duhet ta zgjedh nse do t shkoj t votoj. Kjo prqindje do t ishte e paimagjinuar n nj t shkuar, qoft edhe t afrt, kur kristiandemokratt dhe socialdemokratt kishin nj prqindje t prcaktuar votash me nj lkundje t vogl

Merkel: Po
dhe thuajse t prcaktuar. Kto dy parti ishin shtylla kurrizore e Republiks Federale. Po bhet fjal pr koh tashm t pernduara. Sot, n Gjermani, po prballemi me fenomenin e quajtur Volkspartei ose parti popullore q mundohen t kalojn 30% dhe q e kan humbur rolin e tyre drejtues. Me pak fjal, marrdhniet e partive, politiks me njerzit kan ndryshuar shum, jan br shum m t lkundshme dhe mosbesuese. Pr t prshkruar kt risi, e prditshmja Der Ragesspiegel ka krijuar kt formul: Italianizim i strukturave publike. Sipas ktij shpjegimi, Gjermania ka hasur n nj virus italian q e ka br t brisht, i ka sulmuar stabilitetin pr t cilin Gjermania ka qen e njohur n bot. Risit politike kan ndodhur n qeverisjet lokale si n rastin e Hamburgut, q sot qeveriset nga demokristiani homoseksual, Ole von Beust, q mbshtetet edhe nga t gjelbrit, por mund t ndodh edhe n Berlinin e pas 27 shtatorit, pas ndeshjeve m t rndsishme zgjedhore t 4 viteve. Kjo, sepse pran dy partive m t mdha, kristiandemokratve dhe socialdemokratve, jan rritur dhe forcuar t paktn 3 parti q pasqyrojn n kt rast edhe fragmentarizimin e shoqris. Kto parti nuk konsiderohen m si xhuxh dhe kt her mendojn se mund t luajn nj rol t rndsishm dhe vendimtar, madje n skakiern politike gjermane. T gjelbrit natyrisht q jan shum m t pjekur n prvojat e tyre qeverisse, ndrsa liberalt e yllit n shklqim, Giudo Westerwelle si dhe Linke, ose ekstremi i majt i Oskar Lafontaine. Ky i fundit shfrytzon mllefin

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009 15

NDRYSHE
Pas 4 vitesh n pushtet, Merkel ende gzon 60% t mbshtetjes s bashkkombsve t saj. Kjo sht nj shifr e paarritur nga paraardhsit e saj, madje edhe vet Adenauerin. Vetm Obama ka shkaktuar n Berlin nj entuziazm m t madh se t Merkelit te gjermant kur vern e kaluar mbajti n Berlin nj fjalim n sheshin m t madh t kryeqytetit. Jo rastsisht, parulla e Kancelares q ndodhet kudo npr posterat e fushats s saj zgjedhore ka perifrazuar nj pjes t parulls s Obams dhe thot Wir haben die Kraft (Ne kemi forcn), q ngjan me parulln zgjedhore t Obams: Po, ne mundemi!

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

o, ne mundemi!
dhe paknaqsit e shtresave m t varfra t shoqris, q vuajn pr tu prfaqsuar n Parlament. Kjo parti e fundit ka fituar shum n zgjedhjet e fundit lokale dhe ka shpres q t dal me nj pozicion shum t favorshm edhe n zgjedhjet e prgjithshme t 27 shtatorit. sht e qart tashm se ndrsa n sken futen edhe aktor t tjer, pra nga dy parti q ishin tradicionalisht pr ndarjen e pushtetit, futen edhe tri parti t tjera e numri i prfaqsuesve t partive m t mdha do t zvoglohet. Gjermant n fakt nuk jan shum t msuar me koalicionet heterogjene, tipike t Italis s viteve t fundit ku koalicionet jan shumngjyrshe dhe shumideore. Q tani, duke parashikuar nj fakt t till, pra shumllojshmrin e pjesmarrsve n qeverin e ardhshme, gjermant po prpiqen q t prcaktojn prbrjen heterogjene. Nj variant i mundshm sht ai me CDU-n n shumic e m pas n pjat me kontorno prfaqsues t liberalve dhe t t gjelbrve. Ky lloj koalicioni quhet Xhamajka, pr shkak t ngjyrave prfaqsuese t partive. Nj formacion m pak i mundshm, nse do tu referoheshim sondazheve t fundit, sht ai me socialdemokratt n krye, t gjelbrit dhe liberalt e verdh, ose si quhet n zhargon qeveria semafor. Pa prjashtuar ktu nj rikthim t koalicionit aktual n pushtet, pra t koalicionit t zgjeruar n t cilin bjn pjes dy partit m t mdha rivale, socialdemokratt dhe kristiandemokratt. Edhe kjo mund t konsiderohet nj alternativ e mundshme, edhe pse t dyja partit nuk kan ln gj pa thn pr njra-tjetrn. Shpesh

pak a shum t gjitha palt dhe faktort n politikn gjermane. Angela nuk ka dhe nuk mbshtet ideologji t sakta dhe t qndrueshme, as programe q mund t ndryshojn. Ajo di ta zotroj dhe menaxhoj mir pozicionin q ka. Jo pa qllim ka konceptuar nj fushat elektorale t mrzitshme dhe kt mendim nuk e ka vetm Gynter Grass. Edhe t tjer mendojn se kjo fushat zgjedhore i ngjan nj pjate me sup q i serviret popullit, pasi sht ngrohur dhe ftohur disa her rresht, pra pasi sht thuajse shndrruar n nj ushqim bajat. Por personi i Por ndrsa popullariteti i Merkelit sht gjithmon vetm q duhet ta n rritje, socialdemokratt i kan kujtuar elektoratit bnte Merkel me nerva sht rivali se rezultatet e saj vijn nga bashkpunimi i Partis i saj dhe minisi Jashtm n Kristiandemokrate me socialdemokratt, me t cilt tri ikje, Farnk-Walter qeverisn vendin n koalicionin e gjer kto 4 vitet Steinmaier. Por fakt as ai nuk e fundit. Por duke qen se ajo sht Kancelare, pra n arrin ta irritoj numri nj i qeveris, t gjitha meritat i shkojn asaj Me r k e l d h e t ndez gjakrat e e mbi t gjitha njra syresh, nxjerrja e vendit nga debatit dhe lufts elektorale. Edhe kriza m e rnd ekonomike e paslufts n debatin e fundit televiziv, t dy ndryshe nga ai i partis s saj kundrshtart, m shum se q ka psuar rnie n sondazhet kundrshtar, ishin dy bashke fundit, nuk njeh pika uljeje. puntor q po bnin bilancin e Pas 4 vitesh n pushtet, ajo veprimtaris s tyre dhe mbi t ende gzon 60% t mbshtetjes gjitha po planifikonin t ardhs bashkkombsve t saj. Kjo men e prbashkt, q ndoshta sht nj shifr e paarritur nga n nj form, apo n nj tjetr, paraardhsit e saj, madje edhe do t jet e till. Pr shum analvet Adenauerin. Vetm Obama ist politik ai debat ishte nj ka shkaktuar n Berlin nj en- emision i mrzitshm deri n tuziazm m t madh se t vdekje. Megjithse zvendsMerkelit te gjermant kur vern kancelari dhe ministri i Jashtm e kaluar mbajti n Berlin nj nuk arriti q t fitonte, por as fjalim n sheshin m t madh humbiste ndonj pik ndaj t kryeqytetit. Jo rastsisht, pa- kundrshtares s tij, ai mbetet rulla e Kancelares q ndodhet de fakto njeriu i vetm q kan kudo npr posterat e fushats socialdemokratt pr t kans saj zgjedhore ka perifrazuar diduar pr postin e Kancelarit nj pjes t parulls s Obams t vendit n rast fitoreje. Por dhe thot Wir haben die Kraft sigurisht q partia e tij, q (Ne kemi forcn), q ngjan me sipas nj sondazhi gzon m parulln zgjedhore t Obams: pak se 30% t mbshtetjes s elektoratit gjerman, ka shum Po, ne mundemi!. Popullariteti i Kancelares pak shanse q t dal fitimsht pasoj e personalizimit tare nga beteja e 27 shtatorit. t politiks n Gjermani, q e ka Kjo pavarsisht nj programi rikthyer at srish n modelin 67-faqsh q ka prcaktuar italian apo francez. Ai reflekton nj perspektiv vrtet t majt edhe nevojn q ka vendi pr dhe shum t sakt. N kt siguri n nj periudh ku shum program u premtohet punsiguri t dikurshme nuk ekzis- torve nj pag dhe nj jet tojn m. Nse do ta shohim m e mir, si dhe nj ndryshim qeverisjen e Merkelit, ajo n gjith shtresave m t brishta thelb nuk sht n sintoni me dhe problematike t shoqris, shumicn e gjermanve pr sa si studentve, pensionistve u prket disa shtjeve kryesore. dhe atyre me probleme fizike. Kshtu, ajo ka deklaruar se do Ve ksaj, edhe nj rritje shum tua zgjas jetn 17 reaktorve t madhe t vendeve t puns brthamor, duke dal kshtu dhe shkolla gratis q nga filkundra shumics s gjerma- lorja e deri n universitet pr t nve. Nj tjetr pik ku ajo ka gjith. Por ndrsa popullariteti ecur n kundrshtim me bash- i Merkelit sht gjithmon n katdhetart sht ideja e vazh- rritje, socialdemokratt i kan dimit t qndrimit t trupave kujtuar elektoratit se rezultatet gjermane n Afganistan, ku sig- e saj vijn nga bashkpunimi i urisht q nuk po bn nj figur Partis Kristiandemokrate me t mir. 57% e gjermanve jan socialdemokratt, me t cilt pr nj trheqje t trupave nga qeverisn vendin n koalicioAfganistani. Sipas biografit t nin e gjer kto 4 vitet e fundit. saj, Angela sht Kancelarja m Por duke qen se ajo sht kameleon e t gjith historis Kancelare, pra numri nj i qes kancelarve gjerman. Ajo veris, t gjitha meritat i shkojn prdor shum mjete dhe shum asaj e mbi t gjitha njra syresh, ekuilibra pr t br pun dhe nxjerrja e vendit nga kriza m e njkohsisht pr t knaqur rnd ekonomike e paslufts. kur sht fjala pr t ndar pushtetet edhe armiqt pr vdekje bhen bashk dhe krijojn koalicione afatgjata, q madje n disa raste prsriten edhe n zgjedhjet e dyta, si mund t ndodh n rastin e Gjermanis pas 27 shtatorit. Angela Merkel, Kancelarja n ikje e Gjermanis, ndodhet n brendsi t do formulimi t mundshm t koalicionit t qeveris s ardhshme. Sipas nj analisti gjerman, Angela sht dielli i zi rreth s cils sillen t gjitha partit e tjera dhe faktort politik. Popullariteti i saj,

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009 16

PROGRAMI DITOR I DIGITALB

PER ME SHUME www.digitalb.al

KOMEDI

KINEMA AUTOR

RUBRIKA: MISTERE

ART/ MUZIK

TAVOLIN PR TRE

Regjia: Michael Samonek Aktor: Brandon Routh, Sophia Bush, Jesse Bradford, Johnny Galecki, Liza Lapira, etj.

ORA 21:00

GRABITSIT E FARMACIVE
Regjia: Gus Van Sant. Aktort: Matt Dillon, Kelly Lynch.

ORA 21:30

FOBIA

Takimi me Rajanin dhe Merin do ta trondit keqas jetn e Skot Tellrit. Ai do ta ftoj iftin e prkryer t ndajn s bashku apartamentin e tij t strmadh, por dyshja e prkryer sdo t ndalen vetm ndarjen e hapsirave t shtpis ato do ti fusin hundt edhe aty ku sduhet!

Fitues i dhjet mimeve kinematograke. Nj nga plagt m t rnda t Ameriks s viteve 70; droga; rrfehet prmes historis s nj grupi t rinjsh, t cilt grabisnin farmacit pr t tuar t hollat e drogs...

Po sikur t mos mundsh t ngassh makinn, apo t kalosh nj ur? Po sikur nj merimang, gjarpr, apo nj kloun, t t shkaktoj nj frik q t paralizon dhe ndonjher shkakton dme t pariparueshme? Pr miliona njerz q vuajn nga fobit, e zakonshmja mund t bhet aq e paprballueshme sa tu shkatrroj jett. Nga kujtimet e fmijris, traumat psikologjike, apo anomalit n tru, fobit jan kthyer n mistere...

Ora 21:00

BOTA E MUZIKS SOUL, PJ, 6 AINT IT FUNKY

N m shum se nj gjysm shekulli, Amerika e zez prodhoi muzikn m popullore n planet: Muzikn Soul. Prej saj kan lindur edhe rrymat R&B, Bi, Hip Hop, Motaun dhe Fank. Dhe sot kjo muzik sht kthyer n nj industri miliarda dollarshe. Muzika soul lindi nga nj Amerik e harruar, ku njerzit me ngjyr ishin nj minoritet i shtypur dhe muzika e tyre konrmoi dyshimet m t errta t...

ORA 22:00

REPORTAZH

KOMEDI

AKSION

THRILLER

EXCLUSIVE FATI I MBROJTUR I NJE USHTRIE TE HUMBUR (Dhe nje episod i erret i historise se saj pas kapitullimit) Permbledhje: Fati i mbrojtur i nje ushtrie te mundur ! (Dhe nje episod i erret i historise se saj pas kapitullimit...) Triumfatore ne emer te fashizmit - te kapitulluar, nen mbrojtjen e popullit, qe mbajten nen pushtim. Por a sht kjo e gjith e vrteta pr fatin e ushtris italiane n Shqipri? Fati i mbrojtur nje ushtrie te mundur!

E PREMTJA
Aktort: Ice Cube, Chris Tucker.

ora 21:30

I LINDUR PR T JETUAR
Aktore: Sylvester Stallone

ora 21:00

REVOLVERI

Ora 20.05

sht e premte e zakonshme pr Kreigun dhe Smokin. T dy dalin si gjithnj n krkim t dikaje t re pr t br, por prfundojn n nj mal me telashe, nga t cilat hajt t dalin...

Prmbajtja: I traumatizuar nga vdekja e s shoqes, nj agjent i FBI bashkohet me 9 ocer t tjer n nj klinik rehabilitimi. Nj stuhi e fort shkput lidhjet e kliniks me botn jasht dhe ai zbulon se partneret e tij po vriten nj e nga nj...

Regjia: Guy Ritchie Aktor: Ray Liotta, Jason Statham, Vincent Pastore, Andre Benjamin Nj loj me vdekjen; rreziku shfaqet n do an, por rreziku m i madh vjen andej nga spritet. Xhejk Grin, nj kumarxhi i thekur, ka kaluar 7 vitet e fundit n burg, pr nj krim q nuk e ka kryer. Sapo lirohet, ai zien nga dshira pr hakmarrje ndaj nj bosi t maes. I pamposhtur n tavolina, bazuar n nj formul..

ora 21:00

07.00 Info 07.30 Kamera e Fshehte Gazmore ritr.Vetem per te qeshur 36 08.00 Reality Show ritr. Extreme 08.59 Programi i dites 09.00 Lajme 09.15 Moti 09.18 Horoskopi 09.25 Film vizatimor ritr. Spongebob pj.56, 57 10.30 E diela Select (Mixer) 11.58 Programi i dites 12.00 Lajme 12.20 Moti 12.25 Talk Show ritr. Deja Vu 14.00 SHOW E DIELL NE TOP CHANNEL 1 (sez.2) 19.28 Programi i dites 19.30 Lajme 20.00 Moti 20.05 Exclusive Premiere FATI I MBROJTUR I NJE USHTRIE TE HUMBUR 20.45 Film Artistik Premiere Troja 160 mins 23.45 Lajme 00.15 Moti 00.20 Film Serial Sopranot pj.11 (sez.6) 01.00 Newsroom 01.30 Lajme e moti 01.35 E diela Select (Mixer) 04.00 Lajme e moti 04.15 Muzike

HOROSKOPI
DASHI DEMI BINJAKET
Sot qndroni larg diskutimeve dhe rivaliteteve, sepse nuk jeni n humorin e duhur. Me ardhjen e Mrkurit q sht n kundrshtim me shenjn tuaj situatat do t marrin nj rrjedh tjetr. Do t keni ndjesin sikur nuk jeni t sigurt n vetvete dhe kjo ndjesi do ju shoqroj gjith ditn e sotme. Intuita t shklqyera pr sa i prket mnyrs tuaj t komunikimit. Argtohuni dhe hidhni pas krahve skemat e vjetra t menduarit dhe t sjellit. Mrkuri spostohet n sektorin e punve t prditshme duke ju ndihmuar n t gjitha aktivitetet profesionale. N momente vshtirsie ku situatat duken shum komplekse pr tu prballuar nj sjellje m e qet do ju ndihmoj shum. Mrkuri do ju ndihmoj t fitoni ekuilibrin n nj periudh ku humori juaj nuk sht n maksimum.

PESHORJA
AKREPI SHIGJETARI

Jeni prball nj periudhe shum t mir fal Mrkurit shum t favorshm pr ju. Mnyra juaj e ekuilibruar dhe e qet pr t drejtuar situata t vshtira duke filluar q sot do t jet akoma m e qet. Partneri do ju vlersoj m shum se zakonisht pr sjelljen tuaj. Planett do ju shoqrojn n nj rrug q bhet do dit dhe m e shndritshme, mjafton t zgjidhni mir personat q do frekuentoni. Keni shum dshir t bni ndonj udhtim sot. N dashuri duhet t prisni edhe pak.

Sot do paraqitet para jush nj dit q sigurisht nuk do t jetoni me qetsi. Sidomos n fushn profesionale nuk do t mungojn okazionet q do t prekin ndjeshmrin dhe aftsin tuaj pr t mbaruar punt me efikasitet dhe pr t dhn prgjigjet e duhura.

F. Mayweather Jr-JM Marq.03:00 Man Utd-Man City 14:30 Cagliari vs Inter 15:00 Milan vs Bologna 15:00 Frankfurt-Hamburg 15:30 Everton-Blackburn 16:00 Athletic Club-Villareal 17:00 Lens-Lille 17:00 Leverkusen-Werder 17:30 Eurobasket plc 18:30 Real Madrid-Xerez 19:00 Roma vs Fiorentina 20:45 Valencia-Gijon 21:00 Paris SG-Lyon 21:00 F. Mayweather Jr-JM Marq.21:00 Eurobasket plc 21:15

E Diel 20 Shtator

SS1 HD5 SS2 HD6 SS4 SS5 SS2 SS3 HD5 SS5 HD6 HD5 SS2 SS3 SS4 SS5

GAFORRJA

Edhe pse jeni t kujdesshm, koht e fundit do t hasni vshtirsi n momentet decizive ku duhet t merrni nj vendim. Duke filluar q sot, Mrkuri n kundrshtim sht i aft tju limitoj aftsin e gjykimit. Kjo periudh sht kalimtare.

BRICJAPI

Gjrat po shkojn pr mir. Aftsia pr t br pr vete eprort n ambientin profesional do t ngjyroset me nj drit t re fal ndikimit t favorshm t Mrkurit. Do t ndiheni mir edhe n fushn sentimentale fal Jupiterit n shenj.

Sporting-Olhanense

E Hene 21 Shtator

21:15

SS1

LUANI

Prpara se t merrni rrug t reja dhe vendime t rndsishme duhet t vlersoni do mundsi. Duke filluar q sot, ndikimi i mir i Mrkurit do t favorizoj aftsin pr t gjykuar m mir. Kshtu q vendimet tuaja do t jen m t ekuilibruara se zakonisht.

UJORI PESHQIT

Sot mundohuni t mos i lini gjrat prgjysm. Imagjinata juaj e bukur do ju ndihmoj t vlersoheni si e meritoni. N dashuri nxirrni n pah mblsin tuaj si nj diamant n nj minier q do ju bj t shklqeni.

VIRGJERESHA

N sjelljen juaj serioze dhe t prpikt do t jen qllimet m t mira pr sa u prket personave q ju rrethojn. Sot mundohuni t jeni m t but n vlersimet tuaja, nse nuk doni t mrzitni njerzit rreth jush.

Dit e gjallruar dhe pozitive, do t krkoni kontakte me t tjert pr t qartsuar disa ide q keni. N dashuri mos jini shum posesiv, partneri ka nevoj t marr frym lirisht. Qllimet tuaja jan serioze, por do t prisni pr t vlersuar mir partnerin.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009 18

NDRYSHE

@ @

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Studimet e deritanishme bajroniste shqiptare kan vuajtur nga vendosja n qendr t vmendjes s vetive pozitive t shqiptarve si trimria, bujaria dhe mungesa e evidentimit t kndvshtrimit objektiv t mnyrs sesi i portretizoi Bajroni shqiptart. E njohur si nj smundje e gjith popujve ballkanik, t cilt mitizojn cilsit e tyre, kjo lloj prqasjeje kritike n fakt nuk ndihmon n asgj

Leximi ndryshe
i

Child Haroldit
A
naliza nn skupn e Orientalizmit t Child Haroldit sht nj sprov dhe ndoshta nj drejtim i ri i studimit t veprs s poetit n Shqipri. Ajo synon t bj nj analiz tekstuale t m shum se nj rrafshi, si sht ai estetik, por edhe nj analiz t detajuar historike dhe sociologjike t veprs. Ky lloj leximi i ri do ti jap nj imazh m jetsor Bajronit dhe veprs s tij n Shqipri. Studimet e deritanishme bajroniste shqiptare kan vuajtur nga vendosja n qendr t vmendjes t vetive pozitive t shqiptarve si trimria dhe bujaria dhe mungesa e evidentimit t kndvshtrimit objektiv t mnyrs sesi i portretizoi Bajroni shqiptart. E njohur si nj smundje e gjith popujve ballkanik, t cilt mitizojn cilsit e tyre, kjo lloj prqasjeje kritike n fakt nuk ndihmon n asgj. Ajo ilustrohet m s miri n botimin e veprs s Faik Konics Shqipria, nj kopsht i Europs Juglindore, ku vargjet e Child Harold dhe pjes nga letra drguar s ms, jan prdorur pr t ilustruar karakterin psikologjik t shqiptarit. Prmendim Konicn ktu(pasi si ai ka dhe shum figura t tjera) pasi ai prbn nj nga intelektualt m t formuar t t dy periudhave, t Rilindjes Kombtare dhe Pavarsis dhe nprmjet referencave t tij del m qart sesi e ka prdorur elita shqiptare mitin shqiptar t Bajronit pr sendrtimin e identitetit shqiptar. Por si i kish portretizuar Bajroni n t vrtet shqiptart? A ka portretizuar shqiptart n poemn e tij epike Child Harold me nota pozitive? Dhe nse sht kshtu, a kishte mundur ai t hidhte n letr gjith pasionin dhe dashurin pr ta, apo n mnyr t pandrgjegjshme kishte skicuar nj portret t tyre q ndoshta nuk e kishte dashur? N nj analiz tekstuale, krahasuese dhe t detajuar t veprs Child Harold dhe letrs q i drgon s ms nga Preveza m 1809, vihet re nj mosprputhje q ka, n prshtypjet rreth shqiptarve t shprehura n letr, dhe portretizimit t shqiptarve n veprn e vet Child Harold. Kontradikta t ciln Konica, por dhe bajronistt e mvonshm shqiptar nuk e evidentojn, qndron n faktin se t tjera prshtypje pozitive poeti i transmeton s ms pr shqiptart dhe figuracion dhe imazh paksa m t rezervuar prdor n poem pr ti portretizuar ata. Si nj dishepull i Romantizmit, Bajroni u influencua nga dy kulte n portretizimin e shqiptarve: primitivizmi ose kulti i the Noble Savage dhe kulti oriental. Referencat bazuar n mitin e primitivizmit jan t shumta n Kngn e Dyt, ku Shqipria thirret nurse of savage men . Natyra e saj prshkruhet me ngjyrime t ashpra,... here roams the wolf the eagle whets his beak/Birds, beasts of prey and wilder men appear - ktu bredh ujku-shqipja sqepin mbreh/Zogj-bisha-njerz t egr zn duken... kurse vet shqiptart prshkruhen si wild dhe fierce , ndrsa grat shqiptare tamed in their cave -n kafaz msuar nj figuracion q vshtir ti prshtatet natyrs s but femrore. Bie n sy prpjekja e t dy prkthyesve q fjaln cave ta prkthejn duke i zbutur ngjyrimin negativ nga shpell n kafaz. N fakt, kjo sht nj tendenc q haset shpesh n t gjitha variantet n shqip t Child Harold-it. sht interesant fakti se qoft Konica apo m von dhe Luarasi t cilt ndjekin shkolln e prkthimit kreativ dhe jo t drejt pr s drejt ashtu si bn Tasi n 2002, fjalt savage prkthehen n shqip t egr te Luarasi dhe t tmerruar te Konica, por Tasi i prkthen t rrept . Ndrsa fjala fierce t dy Luarasi dhe

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009 19

NDRYSHE
N nj analiz tekstuale, krahasuese dhe t detajuar t veprs Child Harold dhe letrs q i drgon s ms nga Preveza m 1809, vihet re nj mosprputhje q ka n prshtypjet rreth shqiptarve t shprehura n letr, dhe portretizimit t shqiptarve n veprn e vet Child Harold. Kontradikta t ciln Konica, por dhe bajronistt e mvonshm shqiptar nuk e evidentojn, qndron n faktin se t tjera prshtypje pozitive poeti i transmeton s ms pr shqiptart dhe guracion dhe imazh paksa m t rezervuar prdor n poem pr ti portretizuar ata

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Tasi i prkthejn si t rrept, kur kuptimi i saj i par n anglisht sht violent and aggressive - i dhunshm dhe agresiv. Me sa duket, me instinktin e prkthyesit dhe nn influencn e mitit t Bajronit, qoft Luarasi, qoft Tasi kan kuptuar imazhin e egr q u vishet shqiptarve n vargun...Fierce are the Albanians, prandaj e prkthejn at njlloj. Gjithsesi, duhet shnuar se miti i primitivizmit n Kngn e Dyt nuk sht ai i besimit n mirsin natyrale t njeriut dhe n pashmangshmrin e denegjerimit t qytetrimit njerzor, por sht nj jehon e ndikimit romantik me theksimin e kultit t Natyrs, liris dhe njeriut. Vese ky kult n poem nuk qndron m vete, por sht i lidhur ngusht me kultin tjetr, at t Orientit. Ky i fundit ka influencuar n mnyrn e pavetdijshme t perceptimit t Tjetrit. Themi t pavetdijshm, pasi Bajroni n letrn e drguar nns s vet shkruan se i dua shqiptart shum , por kjo nuk e pengon q n poemn vet ti portretizoj shqiptart sipas klisheve t orientalizmit. Sepse si thekson Edward Said, orientalizmi sht nj shprndarje e shqetsimit gjeopolitik n tekste estetike, shkollore, ekonomike, soci-

ologjike, historike dhe filologjike . N kt rast poema Child Harold mund t trajtohet si nj tekst i till. Vese orientalizmi i ushqyer nga Ali Pasha te Bajroni nuk ka si sfond kolonializmin dhe imperializmin perndimor, por udhtimin . Shqetsimi gjeo-politik n kt rast ishte fakti q kto toka ishin nn qeverisjen e Ali Pash Tepelens, nj prijsi jogrek dhe burr luftrash dhe njeri mizor . Pr rrjedhoj, shqiptart dhe klasa udhheqse e tyre par me syt e Bajronit, nuk kan vetm veti pozitive t trimris dhe bujaris, por dhe n ato t egrsis, mizoris, dinakris dhe epshit oriental. Studiuesja Katherine Flemming ka vrejtur me t drejt, kur perifrazon strofn 62 se Lord Bajroni, n poemn epike Child Harold shkruan se fytyra e Aliut (Pash Tepelens) ishte veanrisht e mbl, aq sa t maskonte dhunn . Po kshtu, n kto vargje t bn prshtypje referenca rreth divanit i cili n fardolloj vendi tjetr mund t ishte divan, por tek Ali Pasha duhej t ishte voluptuous -epshndjells. Vzhgimet e msiprme bhen m t dukshme nse bhet nj krahasim i thjesht midis vargjeve ku flitet pr Shqiprin dhe shqiptart dhe asaj ku flitet pr Greqin dhe grekt. Me kta t fundit, poeti edhe pse shpeshher n letrat e veta private sht i zhgnjyer nga realiteti i grekve t athershm deri aty sa t shprehej

se ata ishin skllevr t bindur, me t gjitha veset turke dhe jo kurajoz . N poem ai i portretizon me mbiemra pozitiv, duke iu drejtuar qysh n fillim si Fair Greece-Greqi e Bukur , spirit of the freedom-shpirt i liris e m von vajton humbjen e liris s Greqis . sht e qart q poeti nn influencn e rryms s Filo-Helenizmit, i cili ishte shum i pranishm n at koh kur poeti shkroi Child Harold , dhe n nj territor si Epiri q banohej nga t dyja popullsit na transmeton dy paradigma t kundrta kur shum studiues kan vrejtur se n realitet nuk kishte ndonj ndryshim t madh midis tyre prve prkatsis fetare. Madje ka autor t cilt nuk i akuzojn kurr shqiptart pr padituri n mnyrn si akuzohen ndonjher grekt dhe shum m shpesh turqit. N fakt, shqiptart jan prshkruar si nj popull inteligjent, t shquar pr mprehtsi dhe gjykim t shndosh dhe q nuk u mungonte talenti . Bajroni e shpreh kt prshtypje me vargjet...yet they lack no virtues, were those virtues were more mature-po vetit nuk u mungojn ve tishin m t arrira . Par n nj vshtrim retrospektiv n veprat e udhtarve anglez bie n sy se sht tipari i prkatsis fetare q influencon n krijimin e ktij kontrasti midis dy popullsive. Madje ky kontrast n gjykim q ndonjher kalon dhe n racizm dhe paragjykim sht i dukshm n kto shkrime dhe pr dallime brenda popullsis shqiptare, si paraqitet n prshkrimet e Nicholas Biddle kur shkruan se shqiptart me origjin turke(kupto mysliman) jan nj rac e keqe dhe vrassish, ndrsa ata me origjin kristiane prbjn njerzit e kultivuar . As Bajroni nuk i ka shptuar ktij paragjykimi fetar kur shkruan and bade to Christian tongues a long adieu/Now he adventured on a shore unknown-I la shnden bots s krishter/Po nisej pr nj trev t panjohur . Treva e panjohur ishin tokat e qeverisura nga Aliu, t cilat shiheshin njherazi si europiane dhe orientale, si t krishtera dhe myslimane . Kjo situat familjare me Lindjen e Afrme prshkruhet n vargjet ... here the red cross(for still the cross is here, though saddly scoffd at by circumcised -Kryqi ktu(se kryq ka prap, megjithat e tallin synetlinjt. Dallimin midis dy botve nuk e bn natyrisht kryqi apo ndonj objekt tjetr kulti, por synetlinjt, nj tjetr imazh ekzotik orientalist. Pikrisht te ky perceptim i veant i t qenit t huaj dhe familjar njherazi, Saidi ka identifikuar njrn nga karakteristikat kryesore t vizionit orientalist. Ky vizion, ku orientali duhet ti korrespondoj tipit oriental ndan si me spat klasn politike t shqiptarve dhe shqiptart n oriental dhe grekt n oksidental n poem. * Dorian Koi Studiues dhe pedagog i gjuhs angleze

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009 20

NDRYSHE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Dy mij fmij ngjizen do vit fal ndihms s shoqris daneze Cryos, banka m e madhe e dhuruesve t sperms n bot. Donatort jan t gjat, biond dhe t shndetshm, ndrsa fmijt mund t zgjidhen edhe pr ngjashmrin me baban steril...

an t gjat, biond dhe t arsimuar. Emrat i kan Peter, Hans Lars apo 221, 343, 997. Disa prej tyre kan marr pjes n ngjizjen e m shum se nj mij fmijve, t lindur n Brazilia, Dubai apo Singapor, por q nuk do ti njohin kurr. Kta prindr t teknoshkencs pa kufij jan shptimtart e ifteve sterile. Jan dhuruesit e sperms n Cryos, banks s par t sperms n planet q e ka selin n Aarhus, qyteti i dyt m i madh n Danimark, i famshm pr universitetin e tij. Pr kt arsye thuajse t gjith jan student, t cilve n kmbim t sperms u ofrojm mundsin e t qenit baba, thot Ole Schou, 55 vje themelues dhe drejtor i prgjithshm i shoqris daneze. N hyrje t Cryos sheh nj piktur gjigante ku n nj oqean notojn qindra mijra spermatozoide t ngjyrosura me portokalli. Nj piktur e uditshme q do t stononte kudo, por jo ktu. N t djatht jan dhomat e vogla ku kryhet do shrbim. N sfond dgjohet nj muzik e leht, ndrsa n mure nj ekran q transmeton filma porno. N krah, ndodhen laboratort ku menjher pas dhurimit sperma analizohet, pastrohet dhe vihet n ngrirje. Ktu brenda ka material pr lindjen e 4 mij fmijve, thot Schou, duke ngritur kapakun e nj bidoni t madh prej alumini nga i cili del nj re e bardh me ajr shum t rnd. 4 mij bebe t zhytura n azot t lngshm. Para se t shitet, sperma qndron e ngrir pr gjasht muaj n karantin, pr t qen t sigurt se nuk ka asnj rrezik pr smundje infektive. do vit, Cryos sht i pranishm n lindjen e rreth 2 mij fmijve dhe e shprndan produktin e saj n 64 vende, duke u munduar t shmang n secilin prej tyre pengesat q propozojn ligjet mbi fekondimin artificial. Q nga fillimi i historis s krijimit t saj, d.m.th q nga viti 1991, banka e sperms daneze ka siguruar 400 mij ngjizje n t gjitha kontinentet. Nj shifr vrtet rekord, por edhe nj shifr q t fut frikn. How danish sperim is conquering the world, shkruante e shqetsuar nj e prditshme britanike disa muaj m par. Vrtet q vikingt po pushtojn botn? sht vetm nj titull bombastik i nj gazete. Dihet q shtypi sht shum i aft pr kto gjra, tregon themeluesi i Cryos. Pr t ndryshuar donatort, n t njjtn koh edhe ofertn ton kemi hapur nj deg tonn n Nju Jork dhe nj n Nju Delhi, sepse vrtet nuk mendoj se nj

N supermarketin e fmijs s prsosur

ajse 80 pr qind nga ifte heteroseksualsh, 10 pr qind ifte homoseksualsh dhe 10 pr qind gra beqare. Sot kto prqindje kan ndryshuar krejtsisht nga modeli i ri i shoqris. Aktualisht, thon drejtuesit, krkesat nga grat beqare kan shkuar n 40 pr qind. N Europ ka pak oferta pr dhurues sperme, sepse n vendet q kan eliminuar anonimatin e dhuruesve, mes t cilave Suedia dhe Britania e Madhe, burrat q pranojn t japin spermn e tyre po rrallohen gjithmon e m shum. E njjta gj vlen edhe pr Gjermanin ku t njohsh origjinn tnde sht nj e drejt kushtetuese. Si ndodh me fmijt e adoptuar, q gjithmon e m tepr duan t njohin baban e tyre gjenetik. E bombarduar me krkesa, Cryos nuk mund t lejoj n seleksionimin e donatorve. Pr momentin jan rreth 300. Punojn disa dhjetra vjet, gjat t cilve mbyllen npr dhoma t paktn 5 her n dit. Jan ata q na ndihmojn t ofrojm nj gam t gjer produktesh, shpjegon Ole Schou, i cili qesh edhe kur e akuzon pr eugjenik. Ngjizja e nj fmije sht nj shtje kaq delikate dhe kaq personale sa nuk shoh asnj problem n faktin q duhet vepruar si sht m e mira, madje edhe duke vendosur pr ngjyrn e lkurs apo flokt e t porsalindurit. N t vrtet, kriteret e zgjedhjes jan shum her m t shumta n numr, duke u nisur nga fakti q ekzistojn shum lloje sperme. Para s gjithash, mund t zgjedhsh mes profileve baz dhe atyre t zgjeruara. T part jan ata q kan vetm nj numr: me pak fjal jan anonim, ndrsa t dytt kan nj emr dhe shpesh vijn nga dhurues q kan nj titull universitar, pr t cilt mund t shohsh fotot e tyre kur kan qen fmij dhe t njohsh pemn gjenealogjike. Gjithka b a z o h e t t e p re m t i m i , m b i iluzionin thon shkenctart, se cilsit, qoft kto edhe intelektuale transmetohen me ADN-n. Cr yos ofron edhe dika tjetr; mundsin pr t gjetur nj dhurues q i ngjan babait steril. Pr kt mjafton t drgosh nj foto dhe t paguash 25 euro. Asgj, n krahasim me bankn e madhe t sperms n Kaliforni, e cila hedh n faqen e saj t internetit listn e t ashtuquajturve dhuruesve q ngjajn. D.m.th q ngjan me personazhe t tilla si: Clark Gable, John Kennedy, Antonio Banderas dhe Barack Obama.

Klinika daneze Cryos

Q nga viti 1991 ka ndihmuar n ngjizjen e 14 mij fmijve

100

ngjan me baban steril

lloje t ndryshme shrbimesh Mund t zgjedhsh ngjyrn e okve dhe t syve dhe gjatsin T jep mundsin t gjesh nj dhurues q ift afrikan ose aziatik dshiron nj fmij me flok biond dhe sy bojqielli. Me nj numr prej 20 t punsuarish dhe nj xhiro prej 3 milion eurosh n vit, Cryos, sht nj shoqri n zgjerim e sipr. Biznesi pr shitjen e sperms funksionon pr mrekulli. Megjithat, ka edhe shum probleme t tjera sipas fjalve t Schou, q mbshtet rolin humanitar t ksaj organizate. U ofrojm ndihm atyre q nuk duan t merren me t ashtuquajturin tregun e zi, me nj partner t fardoshm, t parin q t del prpara pr t mnjanuar sterilitetin e meshkujve. Deri pak vite m par, klientt n bankat e sperms prbheshin pothu-

300

dhurues

Punojn mesatarisht 10 vjet, gjat t cilve dhurojn spermn e tyre m shum se 500 her

85%

STAFI

e t cilve student n Universitetin e Aarhusit

20 persona. Kompania ka nj xhiro vjetore prej 3 milion eurosh n vit

Pas marrjes s kampionit, analizohet dhe ngrihet pr gjasht muaj, kjo pr t qen t sigurt pr shmangien e smundjeve infektive

SPERMA E DHURUAR

KLIENTT E BANKAVE T SPERMS N BOTN PERNDIMORE

80 pr qind 10 pr qind 10 pr qind

gra beqare

ifte heteroseksualsh

ifte homoseksualsh

THEMELUESI

Sot prqindja pr grat beqare shkon deri n 40

Ole Schou, 55 vje, themelues dhe drejtor i prgjithshm i shoqris daneze Cryos

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

AKTUALITET

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

21

Bulqiz, banort e fshatit Vajkal pengojn vijimin e punimeve, t paknaqur nga mimi i toks

Detyra

Problemet me shpronsimet bllokojn Rrugn e Arbrit

unimet pr ndrtimin e Rrugs s Arbrit, segmenti dalje BulqizUra e Vashs, jan bllokuar q prej dy ditsh. Shkak i pezullimit t puns jan br problemet me pronart e toks ku kalon traseja e ksaj rruge. Banort e fshatit Vajkal, n Rrethin e Bulqizs, pas gati nj muaji nga nisja e punimeve, pr ndrtimin e ktij segmenti rrugor me gjatsi prej rreth 7 kilometrash, kan penguar vijimin e punimeve. Pretendimet e tyre lidhen me vonesat n dmshprblimin e pronave q preken nga rruga. Edhe pse na sht premtuar dmshprblimi i toks deri m tani, asnjri nga ne nuk sht dmshprblyer, thon banort e fshatit. Ndrkoh, ndonse jo zyrtarisht, msohet se nj tjetr problem q duhet t gjej zgjidhje, mbetet

Basha n Dibr pr dmet nga trmeti

izitn e par si ministr i Brendshm, Lulzim Basha, e ka br n Qarkun e Dibrs n Komunn e Shupenzs dhe Gjorics, t cilat ishin m t dmtuara nga trmeti. N takimin me banort e ktyre dy fshatrave, ministri i Brendshm u ka premtuar atyre se brenda dy javsh do t nis shprndarja e fondeve pr shtpit t cilat jan t pabanueshme. Ve ktij premtimi, n kto fshatra jan shprndar nga strukturat e emergjencs civile 354 adra, 460 batanije dhe 7.52 ton ushqime. Por ve ktyre, Basha sht interesuar edhe pr mbarvajtjen e shkollave, ku n dy komunat e goditura nga trmeti nuk ka shkaktuar ndrprerje t ktij viti shkollor.

Tiran

Plagos bashkfshatarin, arrestohet nga policia

olicia e Tirans bri ndalimin e Kristo Balls, 48 vje, pasi dyshohet si autor i plagosjes s Mariglen Plakut, 30 vje. Arrestimi u b mbrmjen e djeshme nga specialistt e seksionit kundr krimeve ndaj jets dhe shndetit. Kristo Balla sht i dyshuar si autor i nj plagosjeje t rnd t ndodhur n Fark t Vogl m datn 11 shtator. Sipas burimeve policore msohet se pas nj sherri banal Kristo Balla ka plagosur Mariglen Plakun i cili sht drguar n gjendje kritike pr jetn n spitalin e Tirans. Grupi i puns po kryen t gjitha veprimet procedurale dhe materialet do ti kalojn prokuroris pr veprime t mtejshme hetimore.

Operacionet/ Policia v n pranga gjasht persona t dyshuar pr disa vjedhje

Vlera e ktij dmshprblimi sht tepr e ult, shkon nga 720 deri n 1200 lek pr dynym. Ndrkoh q regjistrimi i toks sht shum i shtrenjt
mosregjistrimi i tokave n Hipotek. Mungesa e nj certifikate pronsie, do ti privoj fermert nga e drejta e dmshprblimit, ndonse ata gzojn tapin e ksaj toke. Sipas tyre, regjistrimi i toks n Hipotek kushton m shum se vlera e dmshprblimit. Vlera e ktij dmshprblimi sht tepr e ult, shkon nga 720 deri n 1200 lek pr dynym. Ndrkoh q regjistrimi i toks sht shum i shtrenjt, ankohen fermert. Nj tjetr konflikt mbetet mos vlersimi i disa banesave, t cilave rruga u kalon vetm rreth dy metra larg hyrjeve t tyre. Banort thon se n kushte t tilla shtpit e tyre bhen t pabanueshme, prandaj krkojn t dmshprblehen n mnyr q t ndrtojn shtpi t reja. Kshtu duket se ndrtimi i Rrugs s Arbrit, edhe pse i mirpritur nga banort e trevs s Bulqizs dhe m gjer, nuk do t kaloj pa probleme. Rifillimi i punimeve pr ndrtimin e Rrugs s Arbrit, n segmentin prej rreth 7 kilometrash, dalje Bulqiz-dalje Ura e Vashs u ndrpre q javn e par. Ve konfliktit pr dmshprblimin e pronave, nj tjetr problem i mpreht ka dal me banort e fshatit Plan i Bardh n Bashkin e Klosit, t cilt penguan vijimin e punimeve pasi traseja e rrugs dmtonte varrezat e fshatit. Firma kontraktuese pr ndrtimin e rrugs dha si zgjidhje hapjen e dy parcelave t reja pr zhvendosjen e varreve, por pr banort kjo nuk sht e mundur. Punimet n Rrugn e Arbrit zvarriten prej disa vitesh pr shkak t problemeve me shpronsimet e pronarve t tokave ku kalon traseja e rrugs. Hysen Likdisha

Tiran, arrestohen dy grupe grabitsish

jedhjet n kryeqytet kan drguar n pranga gjasht persona, shumica t rinj. Policia e kryeqytetit bri t ditur se gjat orve t nats dhe mngjesit t djeshm ka br disa arrestime n lidhje me vjedhje t ndryshme. Sipas burimeve zyrtare, dje, shrbimet e Komisariatit t Policis Nr. 4 Tiran, bn arrestimin n flagranc t tre shtetasve, t dyshuar pr konsumim t veprs penale t vjedhjes, Mariglen Sinanin, 26 vje, lindur n Tepelen dhe banues n Tiran, Elton Pepn, 24 vje, lindur n Ulz dhe banues n Babrru Tiran dhe Mark Tanushi, 44 vje, lindur dhe banues n Babrru Tiran, i dnuar m par pr rrahje. Policia tha se arrestimi i tyre u krye sepse dje, dyshohet se n Malin me Gropa, kan tentuar t vjedhin lnd djegse e llojit naft, n antenat e vendosura

pr nj kompani. Gjat arrestimit u kryen veprimet hetimore dhe procedurale, n cilsin e provs materiale u sekuestruan dy mjete t cilat shrbenin pr transportimin e nafts, si dhe u sekuestruan 3 bidon me 30

litr t mbushur me naft. Shrbimet e Komisariatit t Policis Nr. 1 Tiran kryen ndalimin me iniciativ t shtetasit M. M., 16 vje, lindur dhe banues n Tiran. Ndalimi i tij u krye sepse dje, n mesdit, dyshohet se n

rrugn Sali Nivica, i ka vjedhur me dhun nj burri shumn e parave prej 163 eurosh si dhe 15 mij lek. Edhe nga shrbimet e Komisariatit t Policis numr 2, Tiran, u krye arrestimi n flagranc i E. M., 35 vje, lindur dhe banues n Tiran dhe G. M., 36 vje, lindur dhe banues n Tiran. Arrestimi u krye sepse dje n rrugn Komuna e Parisit, pran kompleksit sportiv Dinamo, jan kapur n flagranc duke vjedhur nj sasi materiale ndrtimi, 11 kuti pllaka majolike italiane, n banesn n ndrtim n pronsi t nj qytetari. Policia tha se pr t gjith t arrestuarit jan kryer veprimet procedurale, n cilsin e provs materiale u sekuestruan materialet e vjedhura dhe dosja me materialet i kan kaluar Prokuroris s Rrethit Gjyqsor Tiran, pr veprn penale t vjedhjes n bashkpunim. Ble. Gi.

Elbasan

Krkohej pr vjedhje, prangoset nj 18-vjeare

nohet nga Gjykata e Durrsit n munges dhe vetm dje sht prangosur nga Policia e Elbasanit. Burime zyrtare t policis lokale bjn t ditur se rreth ors 21:00 t s premtes, sht br ndalimi i 18-vjeares Benereta Varfaj e dnuar me arrest shtpie, gjasht muaj m par. Msohet se Varfaj, banuese n lagjen 5 Maji t qytetit t Elbasanit, n bashkpunim me nj 20-vjeare nga qyteti i Durrsit, ka vjedhur nj banes n plazhin e Durrsit, familjart e s cils ishin emigrant. Sipas ekspertve vlera e mallrave t vjedhur llogaritej n rreth 200 mij lek. Pr kt qllim, gjykata e qytetit bregdetar do ta dnonte at nn akuzn vjedhje n bashkpunim me arrest shtpie n munges, gj q e kishte detyruar Policin e Elbasanit ta shpallte person n krkim. Be.Dy.

Masat

Tashm ka filluar edhe bllokimi i lejeve t qarkullimit

Operacioni i policis rrugore, vazhdojn gjobat ndaj shoferve

ga data 18 shtator e tutje t gjith drejtuesve t automjeteve n Tiran u duhet t jen m t kujdesshm gjat lvizjes s tyre me makin n akset rrugore t ktij qyteti. Policia e Tirans n punn e saj pr parandalimin e aksidenteve n rrug dhe n krijimin e lehtsirave pr lvizjen e lir t mjeteve, n prputhje me legjislacionin rrugor, me qllim parandalimin dhe uljen e aksidenteve rrugore do t ushtroj kontrolle t shumta. T gjitha kto kontrolle po ushtrohen n drejtim t vendosjes s rripave t sigurimit, kasks mbrojtse, kontrollit t shpejtsis, prdorimit t alkoolit nga drejtuesit e mjeteve, parkimet e gabuara dhe parkimet dyshe n akset e qytetit t Tirans. Gjat kontrolleve t ushtruara nga policia dje n Qarkun e Tirans jan kon-

statuar dhe vendosur disa masa administrative t cilat n total arrijn numrin 870 dhe me vler 1.040.700 lek. Prve ktyre masave administrative t ndrmarra nga forcat policore gjithashtu

bhet e ditur se jan pezulluar dhe 8 leje drejtimi automjetesh. Policia e Tirans e ka par si domosdoshmri mirkuptimin dhe mbshtetjen e opinionit publik duke ftuar t gjith prdoruesit

e rrugs, n ndrgjegjsimin pr t zbatuar me korrektsi normat e sjelljes gjat drejtimit t mjetit dhe rregullat e legjislacionit rrugor, t prcaktuar n Kodin Rrugor.

Sarand

15-vjeari karbonizohet duke br dush

enton t bj dush, gjen vdekjen i karbonizuar nj 15-vjear. Ngjarja tragjike ka ndodhur n fshatin Berdenesh, 4 kilometra larg qytetit t Sarands, dje, n ort e vona t dits. Msohet se 15-vjeari Ilir Dervishaj ka hyr n dush dhe ka dal q andej pothuaj pa jet, pasi nj shkarkes elektrike ka qen fatale pr jetn e tij. Megjithse sht transportuar me urgjenc pr n spitalin civil t Sarands, mjekt kan pohuar se 15-vjeari Dervishaj ka mbrritur pa jet, pa u dhn asnj mundsi t ndrhyjn. Tho.Ni

Fier

Rrugort zhdpin shofert me gjoba

rugort e Fierit zhdpin me gjoba drejtuesit e automjeteve. Vetm brenda dy ditsh jan prer 400 et gjoba pr t padisiplinuarit. Aksioni i policis s qarkullimit rrugor Fier po zhvillohet n rrugt kryesore t qytetit dhe msohet se do t vijoj dhe pr disa dit. Bllokimi i akseve kryesore dhe traku i rnduar ka detyruar rrugort t ndrmarrin nj plan masash. Sipas shet t qarkullimit rrugor, Nazr Plaka, gjobat kan pasur si objekt shkeljen e rregullave t

qarkullimit rrugor. Jan kapur automjete q kan qen t parkuara n vende t gabuara, q shkelnin tabelat e sinjalistiks. Jan kapur automjete t parkuara paralel me nj automjet tjetr si dhe t parkuara mbi trotuare, aty ku sht vendi pr kalimtart. Po ashtu nj pjes e mir e 400 gjobave t prera gjat dy ditve t fundit, jan vendosur si pasoj e lvizjes me shpejtsi tej normave t lejuara brenda rrugve t qytetit, ka thn pr Shqip, Plaka. Ma.Tr.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

22

SOCIALE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Pas mbylljes s 30 ditve t Ramazanit, myslimant festojn n familje drekn tradicionale

Sot, Bajrami i Madh. Mua: Ndihmoni t varfrit

A
gjrimin e 30 ditve t Ramazanit, larjen e mkateve, pastrimin e shpirtit dhe trupit, muajin e qetsis dhe begatis ku ti i falesh Zotit, i krkon t t pranoj kt ritual pavarsisht t mirave q t sjell, kryesore sht t t njihet, thon besimtart myslimant. Kjo do t thot se detyrn q ke prmbushur sipas rregullave t shkruara n Kuran, mund t ta njoh vetm Zoti. Mbajtja e agjrimit sht detyr, por nga ana tjetr sht edhe prmbushje e qetsis shpirtrore, pastrimit dhe devotshmris s besimit. Menjher pas 30 ditve t Ramazanit vjen festa e Bajramit t Madh, ose si njihet ndryshe si Fiter Bajrami. Festa e Bajramit, e prkthyer nga arabishtja do t thot: gzim dhe hare. Por nuk ka rndsi kjo, m tepr se sa termi pararends: Fiter. Kjo fjal vjen nga arabishtja dhe n origjinal i thuhet tre, q ka kuptimin e foshnjs q sapo ka dal n jet. N doktrinn islame, nuk pranohet mkati i trashguar. Prkundrazi, njeriu lind i pastr (pra tre), e jeta m pas i kalon n trazime si pasoj e gjynaheve q jan t pashmangshme pr nga natyra njerzore, ndrsa me an t besimit n Zot, kto gjynahe zvoglohen e pastrohen me pendim e lutje. Dje, urimi i par pr festn e Bajramit pr besimtart n t gjith vendin ka ardhur nga kreu i Komunitetit Mysliman, Selim Mua. Ve urimeve m t mira pr shqiptart kudo ku ndodhen, Mua ka theksuar edhe nj her se nj nga rregullat q duhet t zbatohen n kt fest sht edhe sevapi pr t gjitha familjet e varfra. Ndihma pr m t varfrit, pr ata q nuk kan mundsi t mbushin tavolinn si pasoj e t ardhurave ekonomike, duhet t vij nga besimtart. Zakonisht n xhamit e kryeqytetit qndron nj kuti ku hidhen para, mblidhen ndihma, e m pas prfaqsues t institucioneve fetare ua japin n ndihm m t varfrve. L.Mixha

Ministri i sapoemruar drgon shkresn tek Ismail Qemali: Regjistroni studentt n baz t renditjes

Tafaj, kundr senatit t Universitetit t Vlors

niversiteti i Vlors do t duhet t regjistroj sot t gjith studentt tues sipas lists s rezultateve drguar nga APRIAL Ndrkoh q nuk do t merret parasysh vendimi i senatit t Vlors, pr lnien pa t drejt studimi pr ata q kan fituar, por mesataren e kan 6 pik e posht. N nj shkres zyrtare, ministri i sapoemruar i Arsimit, Myqerem Tafaj, u sqaron drejtuesve t universitetit t Vlors, Ismail Qemali, q duhet t regjistrojn studentt e shpallur tues n baz t listave t prgatitura nga Agjencia e Pranimeve n Institucionet e Arsimit t Lart. Pas protestave t studentve, pas ankesave t tyre n Ministrin e Arsimit, Tafaj ka vendosur t sqaroj zyrtarisht

kats bhet sipas listave emrore t renditura nga APRIAL. Kjo duke marr parasysh kriteret e prgjithshme dhe t veanta t miratuara paraprakisht nga Ministria e Arsimit. Kto lista afishohen n vende t dukshme n mjediset e

fakulteteve prkatse. Ato jan t detyrueshme pr zbatim nga do Institucion Arsimor i Lart Publik, dhe do ndrhyrje n to sht n shkelje t akteve nnligjore t prcaktuara nga MASH. Pr sa m sipr, ju krkojm t merrni t gjithat masat e nevo-

jshme pr t kryer regjistrimin e kandidatve tues, sipas listave t APRIAL, brenda afateve kohore t prcaktuara n udhzimet e MASH, thuhet n shkresn e ministrit t Arsimit drguar rektorit t Universitetit t Vlors. L.Mixha

Pranimi i kandidatve bhet sipas listave emrore t prgatitura nga APRIAL

rektorin e Universitetit t Vlors, duke udhzuar prfundimin e regjistrimeve brenda afateve t prcaktuara pr studentt q kan emrin n listn e tuesve. Nga 1700 student q jan shpallur fitues pr Universitetin e Vlors, 25% e tyre e kan mesataren nn 6 dhe si rrjedhim nuk po pranohen ende pr regjistrim, pavarsisht urdhrit t ministrit t Arsimit. Msohet se rektori i Vlors aktualisht ndodhet jasht vendit, ndrkoh studentt krkojn t regjistrohen pr t vazhduar studimet e larta n nj nga degt q kan tuar, n baz t listave t Ministris s Arsimit. Nprmjet peticioneve dhe ankesave individuale, n vmendje t ministrit t Arsimit dhe Shkencs sht prcjell shqetsimi i nj grupi maturantsh t shpallur fitues n listat prkatse t prgatitura nga Agjencia e Pranimeve n Institucionet e Arsimit t Lart (APRIAL) dhe t prcjella zyrtarisht pr zbatim me shkresn Nr. Prot. 5284/1, dat 11.09.2009 n Universitetin Ismail Qemali t Vlors. Ky grup maturantsh shpreh shqetsimin se nuk po lejohet t kryej procedurat pr regjistrim n universitetin Ismail Qemali t Vlors, me pretendimin se mesatarja e tyre e shkolls s mesme sht posht nots 6. N prgjigje t shqetsimit t tyre saktsojm se pikat 1 dhe 2 t udhzimit nr. 25, dat 09.09.2009 Pr procedurat e pranimit dhe t regjistrimit n ciklin e par t studimeve me koh t plot n institucionet publike t arsimit t lart pr vitin akademik 20092010 i ndryshuar, theksojn se regjistrimi i kandidatve fitues n programet e studimit pr-

Situata
SHKRESA UNIVERSITETI SQARIMI

Zbatimi
I Vlors nuk regjistron maturantt t cilt e kan mesataren nn 6 pik. Ky sht nj vendim i marr nga senati i universitetit Ismail Qemali Kto lista ashohen n vende t dukshme n mjediset e fakulteteve prkatse. Ato jan t detyrueshme pr zbatim nga do institucion arsimor i lart publik

E ministrit t Arsimit sqaron se maturantt e shpallur tues n baz t lists s prgatitur nga APRIAL duhet t regjistrohen sipas s drejts q u jep ligji

Fmijt 5 vje, t gjith n sisteme parashkollore

N
j nga planet e Ministris s Arsimit, si pjes e reformave, do t prfshijn arsimin parauniversitar. Nj tjetr objektiv n listn e prioriteteve pr arsimin gjat ktyre katr viteve sht prfshirja n sistemet parashkollore t t gjith fmijve 5-vjear. Nj projekt pr fmijt pesvjear n programe parashkollore ka nisur q nga ky vit. Jan rreth 50 klasa n t gjith vendin q po prgatisin fmijt pr t shkuar n klasn e par. Menjher pas prfundimit t ktij projekti pilot, kto programe do t zbatohen n t gjith vendin dhe pas kopshtit fmijt do t regjistrohen n klasat parashkollore. Menjher pas ksaj ata do t jen m t prgatitur pr t nisur klasn e par.

Kriteret q duhet t prmbushin punonjsit n arsimin parauniversitar

Msuesit e gjimnazit: Me master, gjuh t huaj e kompjuter

K
ritere t forta do t vendosen pr msuesit q duan t ruajn vendin e puns n vitin 2013. Nse punonjsit n arsimin parauniversitar nuk do t zotrojn t paktn nj gjuh t huaj, nuk kan njohuri baz t programeve kryesore t kompjuterit dhe njkohsisht nuk kan master, rrezikojn t humbasin vendin e puns. Krkesat q duhet t prmbushin msuesit e shkollave t mesme n vitin 2013 do t jen t forta, sipas kritereve q do t miratohen nga Ministria e Arsimit dhe e Shkencs. N javn e par t puns, ministri i Arsimit, Myqerem Tafaj, ka sqaruar se n arsimimin e mesm n vitin 2013 nuk do t mund t ushtrojn profesionin ata q nuk kan master, nuk din nj

Projekti

Numra telefoni pr denoncimin e analfabetizmit

gjuh t huaj dhe kompjuterin. Gjat nj takimi me drejtort e drejtorive arsimore n t gjith Shqiprin, ministri i Arsimit ka br nj deklarat ambicioze, q sipas tij do t jet nj nga objektivat kryesore t arsimit t qeveris Berisha 2. Kjo do t thot se brenda m pak se katr viteve t gjith msuesit q kan n plan t qndrojn n pun, duhet t marrin masa pr t nisur nga kurset e gjuhve t huaja, nga programet e masterit apo trajtimet lidhur me programet baz kompjuterike.
Nj projekt i br publik nga ministri i Arsimit, Myqerem Tafaj, sht edhe vendosja e numrave t telefonit pr ankesat q do t ket dokush pr sistemin arsimor. Kopshte n do fshat deri n drgimin 100% t fmijve 5-vjear. Do nxjerrim 2 numra telefoni pr t gjith ata q duan t kontaktojn pr t gjitha problemet, braktisja e shkollave, ka deklaruar Tafaj. Sipas tij, n programin e tij parashikohet dhe ngritja e konvikteve pr shkollat profesionale, ndrsa buxheti i arsimit deri n 2013-n do t dyshohet. M shum para do t ket krkimi shkencor dhe qesja e investimeve n kt fush do t jet dysh m e madhe.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

24

REPORTAZH

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Tel Avivi

Pazari i vjetr

IZRAELI Nj port e hapur pr shqiptart

EDVAL ZOTO

y djali duhet t jet shqiptar!. Edhe pse kisha prshndetur n heshtje Nn Terezn, krahhapur, para 11 orsh dhe kisha pritur kmbkryq, pa tymosur pr m tepr, pr pjesn m t madhe t kohs n havalimanin e Ataturkut, kto fjal shqip t dgjuara pran aeroportit izraelit Ben Gurion, nuk ishin fryt i imagjinats sime. I ndikuar nga shkrime t ndryshme npr internet, ku shqiptart shpreheshin t lumtur pr thjeshtsin e kalimit t kurit izraelit, si dhe nga kontaktet me disa miq t mi, q promovonin historin e marrdhnieve izraelito-shqiptare, besoja se ky shtet, dashur pa dashur, do kishte nj koloni t zgjeruar shqiptarsh. Me siguri, ato fjal do kishin dal nga goja e ndonj prej ktyre t shumtve, mendova. Kshtu q, me nj buzqeshje patriotike, u ktheva t shkmbeja dy fjal me ta. Ishin nn e bij, e ndrsa nna i prmbushte plotsisht karakteristikat e femrave vlonjate, Amarisa (Dhurata e Zotit n hebraisht), e qeshur, ishte nj engjll i vogl ngjyr okollat dhe me kaurrela q i mbulonin syt e mdhenj t zinj. Ishte fmija i vetm i ardhur n jet pas nj martese t gjat q kishte nisur n brigjet shqiptare t Mesdheut e kish vazhduar, me krkes t kryefamiljarit, n brigjet izraelite. Nj histori e bukur q nuk m la aq pa fjal sa prgjigjja e vlonjates: sht shum e rrall t gjesh shqiptar n Izrael. Jemi rreth 300 vet dhe pothuaj njihemi t gjith. Disa, veterant, kan q n llim ktu; shum pak kan ardhur koht e fundit. N llim ishte nj prcaktim kohor q nnkuptonte llesat e shtetit izraelit, nga 14 maji i vitit 1946, kur David Ben Gurion dhe sionist t tjer shpalln krijimin e Izraelit n nj shtpiz t betonuar n bulevardin Rothschild t Tel Avivit. Ndrsa koht e fundit kishte nj prejardhje shqiptare dhe nnkuptonte dy dekadat e fundit, pas hapjes s vendit t shqipeve, pra, nga viti 1990 e kndej. Pasi falnderova pr ftesn pr nj vizit n shtpin e Amariss dhe mora prshndetjen Kalofsh mir, vlla! nga Doruntina vlonjate, u nisa drejt hotelit, duke medituar rrugs pr lidhjet e uditshme mes shqiptarve dhe hebrenjve. Secili nga shtetet mund tu paraqes popujve prkats motivet e tij pr t pasur nj mendim pozitiv pr tjetrin. Pr Izraelin, shqiptart jan populli q kan shptuar me qindra jet hebrenjsh prgjat viteve t Lufts s Dyt Botrore, duke fshehur dhe mbrojtur nga forcat naziste edhe familje t ardhura nga vende t ndryshme t Ballkanit. Populli shqiptar sht cilsuar nga autoritetet m t

larta izraelite m sniku ndr snikt. Pr kto arsye, ndoshta, qeveria izraelite hoqi regjimin e vizave pr shqiptart. Nga ana tjetr, njohja e shpejt diplomatike t shtetit izraelit nga shteti shqiptar. Dy dekadat e fundit, Shqipria, edhe pse shtet antar i Konferencs Islamike, me nj popullsi me shumic myslimane, asnjher zyrtarisht, madje as publiku dhe mediat e tij nuk i jan kundrvn politikave t zbatuara nga Izraeli pr koniktin me palestinezt. Ndrkaq, Izraeli sht shteti q ka njohur, parimisht, pavarsin e Kosovs, duke iu bashkuar familjes s popujve q kan treguar mirkuptim pr shtjen shqiptare. Mes ktyre motiveve dhe argumenteve e vrtisja mendjen, derisa mbrrita n dhomn e hotelit, kur, duke rregulluar plakat, u kujtova se kisha marr me vete n laptop-in tim edhe nj kopje elektronike t librit n proces botimi Hebrenjt n Shqipri Prania dhe shptimi, t prof. Shaban Sinanit. Do ta lexoja kt libr t jashtzakonshm pr

t zbuluar aty detaje dhe fakte fantastike pr lidhjet shqiptaro-hebraike. Prej autorit t ktij libri do t merrja vesh se paska pasur nj plan ndrkombtar n prag t Lufts s Dyt Botrore, mbshtetur nga OKB dhe USA, q e projektonte Shqiprin si atdhe t hebrenjve, pra, si Izraelin e ardhshm! N monogran, q pritet t publikohet brenda pak ditsh, gjenden dshmi, dokumente, foto, letra q e verikojn nj plan t till... Kur u zgjova t nesrmen n mngjes konstatova se truri im ishte kur me kt mendim n buz: Sikur Izrael t ishim ne. Nuk e di pse, por kjo ide mua m trembte. N Izrael gjendesha pr shkak t nj ftese pr konferencn ndrkombtare Mediat n Konikte t organizuar nga Qendra Ndrdisiplinore Herzliya, nj nga universitet private m t njohura t Lindjes s Mesme, Shoqata Stand With Us, nj shoqat q ka si objektiv promovimin e Izraelit n mediat botrore dhe Ministria e Diplomacis Publike dhe Diaspors. N program prfshiheshin leksione t mbajtura nga orator t njohur dhe, gjithashtu, natyrisht, nj udhtim n qytetin e shenjt, Jerusalem. Pjesmarrsit do t njiheshin me rolin dhe sjelljen e mediave gjat zhvillimeve t konflikteve, bazuar n kontekstin izraelit. Q

- Shnime modeste udhtimi nga Toka e Zotit

nga nisja e operacionit Cast Lead (27 dhjetor 2008-21 janar 2009), n opinionin ndrkombtar imazhi i shtetit izraelit konsiderohet tejet negativ. Nga ana tjetr, edhe publiku i thjesht, i ndikuar nga situata e shfaqur n media, protestonte n shenj solidariteti rrugve t qyteteve kryesor t Perndimit. Nyja lidhse midis ngjarjeve n Izrael dhe qndrimit t publikut perndimor jan mediat q mbulojn situatn n Lindjen e Mesme. Mnyra e prezantimit t ngjarjeve nga ana e tyre sht e nj interesi t pallogaritshm pr autoritetet izraelite. Pr kt arsye ishin ftuar n konferenc gazetar t rinj, student dhe studiues t fushave t ndryshme nga shum shtete perndimore. Pikat m interesante t seminarit do t ishin takimi me kreun e Shrbimit t Marrdhnieve me Shtypin Ndrkombtar t Forcave Mbrojtse t Izraelit, N. Kol Avital Leibovich dhe z. Amir Ofek, kshilltar pr Europn Perndimore n Ministrin e Jashtme. I gjith aktiviteti do t zhvillohej n Tel Aviv, kryeqytetin ekonomik t shtetit t Izraelit. Tel Aviv nga hebraishtja mund t prkthehet n shqip, kodra e pranvers, por edhe qyteti i vjetr i ri sipas Teodor Herzlit. Shum njerz t njohur i kan vn me efektivitet emra t ndryshm si p.sh: kryeqyteti mesdhetar i hijeshis, qyteti q nuk ndalon kurr apo New Yorku i Lindjes s Mesme. Nofka e fundit ishte m e paraplqyera nga rinia izraelite. N fakt vetm n ditt n vijim, krahas ngjashmris arkitekturore, me qiellgrvishtse dhe ndrtesa shum t mdha t xhamta, do zbuloja q edhe stili i jetess n Tel Aviv ngjasonte shum me stilin amerikan. Kafenet e shumta, q kan br Tel Avivin t quhet kryeqyteti i kapuinos, ofronin kafe q mund ti mbartje npr zyra, makina ose n shtitje n parqet e shumta, fastfood e t mdha dhe t vogla q ofronin trekndsha picash italiane, rrole sushi japonez dhe sigurisht hamburgert dhe hot dog-et e famshm amerikan n kutiza shumngjyrshe shtrngoheshin me kujdes ndr duart e njerzve q bridhnin me nxitim rrugt e Tel Avivit, duke folur n telefon ose duke pritur dritat jeshile t semaforve. N Tel Aviv nuk ndjehesh i huaj si qytete t tjera, ku zhvillimi ekonomik paraqitet n nivele po aq t larta. Nse n Paris duhet t shfaqsh hapur keqardhjen tnde q nuk et frngjisht, n mnyr q ti ngjallsh mshir cigareshitsit, taksistit ose kamerierit, pr t t kthyer nj prgjigje minimale n anglisht ose n Rom, ku t duhet t msosh patjetr faqet

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

REPORTAZH

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

25

Tel Aviv nga hebraishtja mund t prkthehet n shqip, kodra e pranvers, por edhe qyteti i vjetr i ri sipas Teodor Herzlit
e para t fjalorve edhe me intonacionin m t sakt, n mnyr q t shfaqesh si i rrahur me vaj e me uthull me Italin, n qoft se nuk do q mimi i nj suveniri t kaloj disa her vlern e tregut, n Tel Aviv nuk has n rreziqe t tilla. Kameriert, pas shalom-it t njohur, t flasin n anglisht, taksistt t japin vlern e shrbimit n shekel, monedha kombtare izraelite q njihet prej disa mij vjetsh me kt emr, euro dhe dollar, dhe sht m e rndsishmja ndezin menjher taksimetrin, ndrsa artizant ashojn mimet e suvenirve dhe t prodhimeve t tjera karakteristike. Gjithashtu, mund t shijosh kuzhinn e larmishme t do vendi me mime konkurruese, si n asnj vend tjetr. T rinjt izraelit q studiojn ose udhtojn n vende t ndryshme kur kthehen n atdhe sjellin nj pjes t atij vendi ku kan jetuar, do m thoshin mikpritsit e mi izraelit. Por, shum pak qytetar, nga tre milion e gjysm q ka Tel Avivi, kan jetuar aty pa lvizur asnjher jasht shtetit. Krahas trheqjes s popullit hebre n tokn e ndrruar, arkitektt e ktij aksioni e bn kt tok dhe m t bukur, duke e ngjyrosur me qindra kultura t prtuara. Kshtu mund t gjeje kuzhinn, antikuariatet, artin, muzikn dhe modn e do vendi edhe n cepat ku tabelat n anglisht mungonin dhe shkrimi hebraik t bnte t ndiheshe si nj fmij q sheh abetaren pr her t par. Moda e fundit n Tel Aviv ishin lokalet ku konsumoheshin hamburger dhe ushqim japonez. T parat nuk ishin fast food-e t mirllta; ngjanin m shum me restorante gjysm luksoze dhe shum t mdha, ku t rinjt shkonin n pritje t festave t mendura n diskoteka ose pas dollive t njpasnjshme n ndonjrin prej pub-eve t shumt karakteristik buz brigjeve t Mesdheut. T dytat ishin restorante tejet luksoze, por mimet ishin t krahasueshme me restorante japonez m pak t sofistikuar si ato n Berlin apo n Vjen. Pr kualitetin sigurisht gjithkush do prgjigjej pasi t lpinte mir gishtat. Kto restorante japoneze ishin shum t frekuentuara sidomos n oraret e pushimit t zyrave sidomos n zonat e biznesit, q ishin t shumta n Tel Aviv. Tel Avivi vlersohet edhe si qytet gay friendly. Shum organizata t t drejtave t njeriut dhe mbrojts t t drejtave t komunitetit gay kan vlersuar maksimalisht shkalln e tolerancs qytetar n kt pikpamje. Gjat muajit shtator, npr rrugt e Tel Avivit, do zhvillohej manifestimi Gay Pride, dhe kudo t zinte syri pankarta q lajmronin pr kt zhvillim q do sillte n qytet mijra vizitor. Pr fat t keq, paraprgatitjet e ktij evenimenti kishin nisur me nj krim t shmtuar pasional. N nj qendr kshillimore pr t rinjt gay ishte kryer nj vrasje e dysht nga nj i panjohur. Policia po punonte pr t zbardhur ngjarjen dhe ndrkoh gazetat mbushnin faqet e para me deklarata t familjarve dhe t miqve t viktimave. N shtator dhe kngtarja Madonna do jepte nj koncert n Tel Aviv dhe t gjith t rinjt izraelite q takoja m kshillonin q t qndroja dhe disa dit n mnyr q t shihja shfaqjen e mahnitshme t mbretreshs s popit. Por notn m t lart pr aktivitetet e kohs s lir n Izrael e mban jeta e nats. Diskot, pubet, festivalet e hapura t muziks elektronike dhe performancat e DJ-ve n to bjn do vizitor t ket zili kt qytet. Lagjet Rivat Gam, lagjja e artisteve dhe White City, me ndrtime t stilit bauhaus, si dhe godinat m t sostikuara shumkatshe, prve vlerave arkitektonike, jan simbol i arritjeve njerzore n nj koh relativisht t shkurtr dhe nn presionin konstant t lufts. Nj dukuri tjetr q tek nj shqiptar do shkaktonte habi sht sistemi i mirmbajtjes s jeshillkut n rrugt, oborret e pallateve dhe pr m tepr n parqet natyrore n Tel Aviv. Ato tuba t shumt boj kafe me vrima t vogla dhe q dallgzojn do metr kub bar jan nj shpikje e tra izraelite pr t kursyer ujin e pakt dhe pr t ruajtur gjelbrimin n nj zon q deri para 60 vjetsh ka qen nj cop toke, q paraprgatiste beduint arab dhe gamilet e tyre me kushtet e shkrettirs. Nga eksporti i ksaj teknologjie, por edhe t t tjerave, Izraeli prton jo pak, duke qen se t ardhurat vjetore pr frym n Izrael jan m t larta se n do shtet tjetr t Lindjes s Mesme dhe rrogat mesatare n Tel Aviv kapin shifrn e 1800-2000 eurove. Pr qytetin e shenjt, Jerusalemin jan shkruar m shum faqe dhe jan thn m shum fjal se mund t lexoj dhe t thot nj njeri gjat gjith jets s vet. do gur i Jerusalemit z vend n murin e lart t historis s ktij qyteti q sht piknisja e tre besimeve fetare monoteiste m t mdha n bot, krishterimit, islamizmit dhe judaizmit. Jerusalemi, ndryshe nga prisja t shihja ishte nj qytet me dy fytyra n kuptimin e mir t fjals. Njra pjes ishte Qyteti i Vjetr, me t gjitha simbolet fetare dhe barrn e

Muri i lutjeve

Nga konferenca

rnd t historis mbi shpatulla q i kishte ngulur thell e m thell njri mbi tjetrin themelet e ndrtesave t gurta, ndrsa pjesa tjetr ishte pjesa moderne e ndrtuar n 50-vjearin e fundit, e cila prve vlers monetare pr metr katror, nuk kishte asnj tjetr vler t shprehur me shifra t larta. Pr historiant, m thoshte me shaka guida q na njohu me qytetin, do send i gjetur n Jerusalem q daton pas shekullit XIV nuk ka vler dhe groposet srish me shpresn se nuk do prish m pun pr krkime t mtejshme. N Jerusalem nuk duhet t dish vetm far po shikon, por edhe kur po shikon. Nga Jerusalemi mora me vete tre kujtime interesante. E para ka t bj me Murin e Madh, i ndrtuar me gurt e marr nga maja e kodrs q do sheshohej pr t ndrtuar tempullin e par t dedikuar Qenies hyjnore shum koh prpara se fjala e Tij t predikohej. N rrnojat e tij, hebrenjt por edhe besimtar t tjer fusnin copza t vogla letre me lutjet e tyre. N fund t do lutjeje personale, tregonte Uri, guida jon, sht gj e mir t shtohet edhe lutja pr paqe n Jerusalem dhe n Bot. Dhe sigurisht at dit, djem e vajza t ardhur nga vende t ndryshme futen n t arat e mureve shekullor t paktn 22 lutje paqeje. M t devotshmit ndaj Murit ishin besimtart hebrenj q me lin-t, copat e drurit t lidhura me rripa lkure afr zemrs dhe n kok luteshin duke u tundur para e mbrapa prball tij. Ajo q vura re dhe m bri prshtypje ishin hyrjet e ndara si dhe pjest e caktuara pr tu falur pr femrat dhe pr meshkujt, t cilt ishin t detyruar edhe t mbulonin akn e koks, nse donin t kalonin postbllokun e krijuar nga besimtar hebrenj ultraortodoks. Gjithsesi, edhe un bra si bra dhe gjeta nj t ar t vogl t lir dhe futa nj cop letr me lutjen time personale, edhe pse si pjesa m e madhe e shqiptarve nuk dallohem pr fetarizm t

lart. Kujtimi i dyt ka t bj me Kishn e Varrit t Shenjt, ku besimtart e krishter mund t shihnin gurin mbi t cilin u la trupi i Krishtit pas kryqzimit dhe Guvn e Ringjalljes. Nuk besoj se do shoh m n jetn time nj shprehje aq t madhe t fetarizmit dhe gjith ata njerz, q puthnin me radh gurt e lyer me vajra aromatike, nuk m lan m pak t shtangur sesa rregullat strikte t ultraortodoksve hebrenj q me mure gipsi dhe rrjeta teli kishin ndar zonat e lutjes prball Murit shkmbor. Kisha e Varrit t Shenjt kishte dhe nj karakteristik shum t veant, ndarjen e prgjegjsive pr administrimin e aktiviteteve t saja. Q nga muaji maj, kur Papa Benedikti XVI vizitoi kishn, prgjegjsia pr ruajtjen e qetsis publike dhe siguris n kish iu caktua autoriteteve policore izraelite, kryerja e shrbimeve fetare priftrinjve katolike t caktuar nga Vatikani dhe detyra pr hapjen e ports s kishs n mngjes, ashtu si ishte zakon t bhej q nga ndrtimi i saj, do t vazhdonte tu besohej dy familjeve myslimane q banonin n shtpit prball saj. Kshtu, dy mysliman t mir, prfaqsues nga secila shtpi do mngjes n 5 e 30, niseshin drejt ports s rnd t kishs dhe njri kthente elsin ndrsa tjetri shtynte dern, duke i hapur rrugn besimtarve katolik pr t br faljet e para t dits. Me myslimant lidhet dhe kujtimi im i tret nga Jerusalemi. Ashtu dhe si do vend tjetr ku jetojn mysliman dhe pjesa e vjetr e qytetit kishte baazar-in, pazarin n shqip, ku shiteshin suvenir, rroba, parfume, bizhuteri, ushqime, riprodhime t rmave m t njohura por edhe prodhime vendase. Ndryshe nga Pazari Karmel, n Tel Aviv, i menaxhuar nga tregtar izraelit hebrenj ku mimi ishte ks dhe i ashuar npr tezga, tregtart mysliman n Pazarin e Vjetr t Jerusalemit preferonin t diskutonin zellshm me blersin e mundshm.

N varsi t durimit dhe t aktrimit tnd mimi mund t ulej disa her nga vlera llestare q jepte tregtari dhe diskutimi nuk sht aspak i bezdisshm, pasi e gjith biseda shoqrohet n sfond me muzik arabe dhe asnjher tregtari arab nuk dshiron q klienti t largohet pa bler gj kshtu q kompromisi arrihet pa humbur shum koh. N at treg, bleva dhe disa suvenir i shoqruar nga miqt e mi italian Ricardo dhe Alessandro, reporter q punonin respektivisht n Gjermani dhe n Sicili t Italis. Pasi prfunduam blerjet e rastit nxituam t arrinim grupin ton, por fati se deshi q ta kishim mendjen n vend. Sykat e nj myslimaneje t bukur, t mbuluar me veshjen karakteristike myslimane, na bn t humbnim do interes pr historin dhe reliket e saj t vdekura. Ksisoj humbn kontaktin me grupin. E ndoqm me sy myslimankn derisa cepat e shamis u zhdukn pas tezgs s nj mustaqelliu arab q shiste perde dhe nxituam t tre n drejtim t kundrt, pr t arritur autobusin q do na onte n kurin q ndante Jerusalemin me territoret e West Bank-ut, nj nga tre territoret e banuara nga popullsia palestineze. Kuri, tejet i diskutuar dhe i kritikuar n mediat ndrkombtare arabe dhe perndimore, konsistonte n nj barrier q n disa zona prbhet nga nj mur i lart disa metra dhe n pjesn m t madhe nga nj rrjet teli e lidhur me nj sistem prgjimi dhe alarmi n rast prekjeje. Si na thoshte N. Kol Leibovich, arsyet e rrethimit t zonave t banuara nga palestinezt lidhen me sigurin. Lagjet izraelite t gjendura shpesh nn sulmet terroriste me shprthime ose nn zjarrin e qitjeve me snajper ndaheshin vetm disa metra nga ato palestineze. Muri, si prmendet n mediat ndrkombtare, n gjuhn zyrtare izraelite quhet Gardhi i Siguris dhe me gjith kritikat q kishte marr nga organizatat e t drejtave t njeriut kishte reduktuar me rreth 80% sulmet terroriste n qytetet izraelite. Funksioni i tij sht thjesht alarmues dhe aspak ndalues. N t vrtet prbhet nga disa breza sinjalizuesish q prfshinin nj brez rreth 40 metra t gjer q shtrihej n t tr gjatsin e Gardhit. Rrjeta, ajo q shfaqet prher n ekranet e televizorve n shrbimet informative, sht nj rrjet hekuri normale si ato q prdoret nga kopshtart n t gjith Izraelin, e lidhur me nj impuls elektronik. N rast se prekej, qoft nga njerz, qoft nga kafsh t egra, drgonte nj sinjal n qendrat e vzhgimit t policis izraelite, t cilt nisnin n zon pr pak minuta nj patrull me forca t gatshme pr t ndrhyr me profesionalizm kundrejt do rreziku. N. Kol Leibovich thoshte se kushdo q do t kaloj Gardhin mund ta bj sa her t doj, ai nuk ka nj efekt ndalues ose limitues, si propagandohet n media, roli i tij sht sinjalizues, pr ne, forcat e siguris, dhe shkurajues, pr ata individ q duan t kryejn vepra terroriste n dm t qytetarve t Izraelit. Gardhi ishte ndrtuar nga vet puntor palestinez dhe disa her kishte ndryshuar drejtim pasi qytetar palestinez ankoheshin n Gjykatn e Lart pr t drejtat e tyre t pronsis. Personalisht krijova opinionin se koncepti i siguris q ekziston n Izrael sht shum i ndryshm nga ai q ekziston n vendet perndimore dhe sigurisht shum m i ndryshm se ai q ekziston n Shqipri. Mjafton t kujtohen sulmet terroriste t 11 shtatorin n Amerik dhe sulmet e Madridit dhe Londrs pr t marr me mend panikun q shkaktuan dhe pasojat q kan mbetur akoma n mendjet e viktimave t tyre. Ato skena, q n Perndim jan prjetuar jashtzakonisht shum pak her, pr fat t keq, n Izrael deri para disa kohsh, kan qen n rendin e dits, dhe ndoshta, sikur gjithkush t dallonte shqetsimin n fytyrat e qytetarve izraelit dhe atyre arab q kan shptuar pr nj je, vetm se at dit kur shprtheu xhihadist n autobus apo n kafene, ata gjendeshin n stacionin tjetr apo n kafenen ngjitur ndoshta kryqzimi i autoriteteve izraelite n mediat ndrkombtare do ishte m pak i njanshm.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

BOTE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

27

acizmi nuk sht aspak elementi kryesor i protestave kundr reforms n shndetsi. Barak Obama edhe nj her tjetr krkon ta drejtoj vmendjen n objektivin e tij kryesor, domethn ti bind amerikant t mbshtesin pr her t par nj sistem shndetsor universal, duke mbajtur distanc nga debati q mori zjarr pas ndrhyrjes s ish-presidentit Xhimi Karter mbi faktin se racizmi kundr Presidentit afro-amerikan sht motori i vrtet i protestave q gjat ktyre muajve i kan uar kundrshtart drejt manifestimeve. Ka persona q nuk m plqejn pr shkak t racs sime? Jam i sigurt q ka, por kjo nuk sht arsyeja kryesore n kt shtje delikate, pranoi Presidenti amerikan n nj intervist q do t transmetohet nga CNN. Obama mendohet se do jet i pranishm n pes programe t ndryshme televizive, pikrisht pr t shpjeguar detajet pr reformn shndetsore. N nj tjetr intervist ai pranoi se m tepr se racizmi, pjesa m e madhe e popullsis amerikane sht e interesuar t dij se far pasojash do t ket pr ta reforma shndetsore. Shtysa kryesore vjen me siguri nga bindja se nga qeveria nuk mund t presin asgj t mir, deklaroi ai. Obama e pranoi se ai nuk ishte i pari president q po prballej me kritika t ashpra. G j ra t q u t h a n p r Franklin Ruzveltin jan shum t ngjashme me ato q thuhen pr mua: q ishte nj komunist, nj socialist. T njjtat kritika, shtoi ai, iu drejtuan edhe Reganit, kur ai u prpoq t ndryshonte New Deal. Ai nuk harroi t thoshte se ka reagime t ashpra gjithmon kur presidentt prpiqen t bjn ndryshime t mdha, kshtu q argumenti mbi racn sht

Obama: Racizmi, nuk sht motori i protestave pr reformn shndetsore

Shtysa vjen nga bindja se qeveria nuk mund t bj asgj pozitive
min, erdhi pasi nj republikan e akuzoi Obamn se po gnjente gjat kohs q ai po krkonte mbshtetjen e ligjvnsve amerikan pr reformn n shndetsi. Protestat e fundit kundr planit t Obams pr reformn shndetsore n Uashingtonin prfshin shum taksapagues dhe njerz t thjesht q nuk prfitojn mbulim shndetsor. Ajo e racs sht nj shtje shum delikate dhe njerzit e kan t vshtir ta bjn ndarjen, ta konsiderojn at si pjes e sfondit t shoqris amerikane apo ta konsiderojn si faktor dominues n do debat, prfundoi Obama.

Siguria

Gjermania, n alarm n prag votimesh Al Kaeda shprndan video me krcnime

27 shtator n Gjermani do t mbahen zgjedhjet e prgjithshme, ndrsa forcat e siguris jan vn n alarm nga frika e atentateve t mundshme. N t vrtet, ajo q oi n kt gjendje alarmi ishte nj video e re me krcnime, shprndar n internet. Sipas policis, fjalt e videos jan prononcuar nga qytetari gjerman, Bekkay Harrach, me origjin marokene, q sht br pjes e rrjetit t Al Kaeda-s. N mnyr t habitshme, militanti i ri shfaqet n video jo me uniform apo me fytyrn e mbuluar, por me kostum, kravat dhe ok t gjat. Harrach, protagonist edhe n t tjera mesazhe e video krcnuese, i krkon elektoratit nj jo t fuqishme pr luftn, duke thn se nse gjer-

mant edhe ksaj here do ta mbshtesin politikn e qeveris q ka drguar trupa n Afganistan, ather ndshkimi pas zgjedhjeve nuk do t mungoj. Ai krkon gjithashtu trheqje t menjhershme t forcave gjermane t angazhuara n Afganistan. Videoja ka preokupuar edhe zyrtart m t lart t vendit. N nj intervist, ministri i Brendshm gjerman deklaroi se n prag t ksaj periudhe delikate t zgjedhjeve t 27 shatorit, duhet t rrisim m tej sigurin n aeroporte apo vende publike si stacionet e trenave dhe autobusve. Megjithat, ata mendojn se videoja sht pjes e ofensivs propagandistike t Al Kaeds, me t ciln ajo synon t ngjall frik te qytetart prpara zgjedhjeve.

Presidenti Barak Obama pranoi hapur se ashtu si ka amerikan q nuk e duan pr shkak t ngjyrs, ka edhe t tjer q e kan votuar po pr shkak t ngjyrs
shum i pavend. Presidenti Barak Obama pranoi hapur se ashtu si ka amerikan q nuk e duan pr shkak t ngjyrs, ka edhe t tjer q e kan votuar po pr shkak t ngjyrs, por vuri theksin se ndjenjat antiqeveritare ishin arsyeja kryesore e protestave kundr reforms n shndetsi. Ish-presidenti Xhimi Karter tha n fillim t javs se manifestimet kundr planit pr reform n shndetsi ishin t bazuara mbi shtjen e racizmit. Shum mendojn se nj afro-amerikan nuk duhet t jet President, deklaroi ai. Un mendoj se nj pjes e madhe e kundrshtimeve, t demonstruara n mnyr intensive ndaj Presidentit Barak Obama, jan t bazuara n faktin se ai sht zezak, se sht afrikano-amerikan. Jam i bindur se racizmi ekziston ende, dhe se arsyeja q doli n siprfaqe koht e fundit sht fakti se shum njerz t bardh mendojn se afrikanoamerikant nuk jan n gjendje ta drejtojn kt komb t madh. Kjo sht nj gj e neveritshme q m shqetson shum, tha Karter. Argumenti i ish-presidentit q e lidhte reformn me raciz-

Alarmi

Studimi trondits sht br nga shrbimi i kontrolleve pr abuzimin me drogat dhe shndetin mendor

Amerika e dshpruar e nj viti m par, 8 milion njerz mendonin vetvrasjen

D
ymij e teta ishte nj vit i zi pr Amerikn pothuajse n t gjith sektort. Sipas studimit m t fundit, kt vit rreth 330 mij persona vran veten ndrsa m shum se 8 milion t tjer menduan ta kryenin nj veprim t till. N fakt, n nj vend me popullsi 305 milion banor, 8 milion vetvrasje jan vrtet shum. E para n bankn e t akuzuarve sigurisht q qndron kriza ekonomike. Amerika sht e dshpruar dhe kt e konfirmojn edhe t dhnat e nj studimi mbi vetvrasjen, br n nivel federal n kt vend: n 2008-n kan menduar plot 8 milion veta pr tu vetvrar, ndrsa m shum se 1 milion kan tentuar dhe kan ndrmarr veprimin ekstrem. Krkimi u realizua nga shrbimi i kontrolleve pr abuzimin me drogat dhe shndetin mendor, ku njerzve u bheshin pyetje specifike pr kt tem: mes rezultateve m shqetsuese ishin ato pr t rinjt 18 deri n 25 vje, pjesa e popullsis m n rrezik, q ka nj prqindje dyfish m t madhe pr Bardh pr rritjen e ekonomis amerikane, bankat vazhdojn t falimentojn me t njjtat ritme. Dy bankat e radhs q nuk ekzistojn m pr shkak t borxheve t mdha jan Irwin Union Bank n Indiana dhe Irwin Union Bank n Kentaki. Kto dy banka jan pjes e grupit Irwin Financial Corporation. Lajmin e bri t ditur Depozita Federale e Sigurimeve, q sht prgjegjse pr depozitat bankare. Nga ana tjetr, nj studim i br ka treguar se n shum qytete t SHBA papunsia sht m e larta n 70 vitet e fundit. Kjo shifr mban rekord n Kaliforni me 12.2 pr qind. Por, tregu i puns sht n vshtirsi edhe n shtete t tjera amerikane: Miigani udhheq klasifikimin pr gushtin me nj papunsi prej 15.7 pr qind kundrejt mesatares n shkall kombtare me 9.7 pr qind. N Detroit, kryeqytetin e prodhimit t makinave, kjo prqindje shkon n 17.3. M e mir paraqitet gjendja n Dakotn e Veriut, Dakotn e Jugut dhe Nebraska me 5 pr qind.

vetvrasje n krahasim me grupmoshn 26-49 dhe trefish m t lart n krahasim me njerzit 50 vje e lart. Edhe pse studimi nuk kishte pr qllim ta lidhte kt rekord t trishtuar me shkaqe specifike, ekspertt nuk kan shum dyshime mbi faktort q e kan br 2008-n nj vit t zi pr amerikant: kriza ekonomike ka pasur nj impakt shum t madh motiv, aq sa u ka hequr t rinjve besimin dhe pritshmrit pr t ardhmen e tyre dhe t vendit. N prpjestim t drejt me prpjekjet pr vetvrasje jan rritur edhe

krkesat pr ndihm: vetm pr muajin korriku t 2008-s, 40 qendrat pr ofrimin e ndihms dhe parandalimin e vetvrasjeve kan marr 57 mij telefonata, nj shifr q nuk ishte regjistruar kurr m prpara. T paktn nj e katrta e rasteve t t dshpruarve tregonin ngjarje q kishin lidhje me pushimet nga puna, shqetsimet ekonomike, pasigurin n pun dhe borxhet. Sipas ekspertve, kjo situat nuk do t ndryshoj deri kur Amerika nuk do t dal nga recesioni. E vetmja zgjidhje mund t jet rritja e fondeve pr shrbimet e

parandalimit q mund t kontribuojn n izolimin e problemit. Drejtuesit pranojn se ka qen nj sfid e madhe t punsoje personel shtes dhe ti trajnoje me qllimin e vetm shptimin e njerzve t dshpruar. Mes momenteve m t kqija ishte tetori i vitit 2008, kur telefonat npr qendrat shptimtare u rritn me 140 pr qind, pikrisht nj dit pas falimentimi t Lehman Brothers dhe trmetit q prfshiu Wall Street-in. Por kjo situat duket se sht e destinuar t vazhdoj edhe kt vit. Pavarsisht konfirmimit t Shtpis s

shqip shqip
E DIEL, DIEL,20 20 SHTATOR 2009 SHTATOR 2009

28

28

LIBRAT
N
mosh t re u detyrua t largohej nga vendlindja e tij (ishulli grek Zacinto, sot Zante, dikur i prkisnin republiks s Venetos), prgjat gjith jets u ndje si nj i arratisur i prhershm. E larguan prej bots gjith ideale klasike ku lindi dhe u formua. Dergjej nga toka n tok, ndjente se kishte nj besim t caktuar fetar, edhe pse intelektualisht u formua n shkolln e Iluministve. Lumturin nuk e gjeti dot as te dashuria e nj gruaje. Brenda tij rrmbeheshin nj lum pasionesh, por si shum intelektual t kohs s tij, e ndjeu veten t trhequr nga imazhet e mrekullueshme t vendit t tij t lindjes, simbol i harmonis dhe virtyteve. Preferoi t quhej Ugo, edhe pse emri i pagzimit ishte Nicolo. Ndoshta prej nns q ishte me origjin greke, ai u zhyt thell n letrsin antike greke. E nisi prej saj, interesi nisi t zhvendosej drejt shkrimtarve italian e m pas drejt filozofve... Shkrimtari i madh e vlersonte tepr veten, pavarsisht gjendjes materiale dhe sociale q ishte relativisht modeste. Gjat gjith jets ai u qndroi besnik disa idealeve, si ishte dashuria pr atdheun, lirin, bukurin femrore dhe miqsin. Kto ideale ishin si nj lloj besimi fetar pr t dhe i quajti iluzione, duke i dhn ksaj fjale jo kuptimin e mashtrimit, por t nevojs s shpirtit. Ashtu si edhe shum poet t tjer t mdhenj t kohs, mes t cilve edhe Goethe, Ugo Foscolo ndjeu lidhjen e thell mes letrsis antike dhe moderne, shpirtin e romantikve q rend gjithnj drejt harmonis klasike. Nga klasicizmi iluminist, Foscolo trashgon materializmin: ai beson n konkreten. Njeriu lind nga materia dhe prfundon po aty. Nuk beson tek asnj e prtejme: origjina, domethnia dhe fundi i ekzistencs kalojn pr t vetm nprmjet veprs s tij, poezis. Foscolo do ta kujtoj gjithmon qytetin ku lindi dhe shpesh her edhe do ti thur vargje ishullit ku lindi. Vargjet e para i shkroi n vitin 1794. Disa prej tyre ishin origjinale, por disa ishin fryt i prkthimeve. T gjitha ia drgoi fillimisht mikut t tij, Costantino Naranzi. Ndrkoh u prit si autor vjershash n Vitin poetik t cilin e organizonte prifti Angelo Dalmistro, q ishte nj pasionant i letrsis angleze. Kshtu arriti pak e nga pak t bhej pjes e salloneve t grave fisnike veneciane, i sallonit t Giustina Renier Michiel dhe t rivales s saj, bukuroshes Isabella Teotochi Albrizzi (dashuria e par e madhe e poetit). Aty u njoh edhe me Ippolito Pindemonte dhe t tjer poet t suksesshm si Bertola. Shum t rndsishme qen edhe kontaktet q pati edhe jasht Venecias me grupin e miqve nga Brescia, t cilt ishin t hapur ndaj influencave franceze revolucionare, si dhe me Melchiorre Cesarotti, nga i cili ndiqte leksionet universitare. Pikrisht ktij edhe i shkroi n 30 tetor t vitit 1795, duke i drguar dhe duke i krkuar mendim pr tragjedin e tij t par t titulluar Trieste. I prket vitit 1796, nj dokument q vrteton formimin e par n letrat e Di Foscolo-s, dhe q sht nj plan studimi ambicioz i cili prfshin "moralin, politikn, metafizikn, teologjin, historin,

e rinj

PIRRO VISARI

Pizhamet e merimangs
Botoi: Toena mimi: 400 lek

Poeti q donte iluzionet

elsi q prdor Visari n fabulat e tij, hap dhe zbulon an t errta t jets e bots s njeriut, t cilat na pengojn e shpesh nuk na vjen mir t na i vn n dukje. Natyrisht kt ai nuk e bn me emra konkret, por nprmjet alegoris e simbolit, shigjeton, si ndodh zakonisht n fabul, personazhe nga jeta e prditshme, t veshur me lkur kafshe. Dhe kta nuk jan pak. Mjeti i vetm i autorit sht fantazia. Por sikuri i Pirros nuk sht qllim n vetvete. T flas me gjuhn e kafshve apo sendeve, se kshtu e do fabula. Fantazia i shrben autorit t simbolizoj me vend shum gjra, duke u prgjigjur pr at pse-n q bn vetvetiu lexuesi q ka n dor librin. Ajo njkohsisht sht nj loj plot humor e personazheve, ka i jep vlera artistike krijimtaris s ktij autori.

MISHA GLENNY

McMafia/ Krimi pa kufi

Botoi: Koha

UGO FOSCOLO

sht cilsuar si nj libr q duhet lexuar patjetr. Ai vjen si nj hulumtim i gjer i bots s krimit t organizuar, duke vn n spikam t gjitha llojet e tregtimit t flliqur, madje edhe disa q n dukej jan pr tu respektua. Glenny grmon n ekonomit dhe n shoqrit e zeza. Shkatrrimi i bashkimit sovjetik, thot ai, i liroi rezervat energjike t Rusis dhe nisi globalizimin e eksploatimit dhe zhvatjes. Ai na tregon se mafiozt gjenden ngado: n malet e thella t British Columbias, n malet e Afganistanit: nga xhunglat e Kolumbis deri te shklqimi i Dubait, nga kanalizimi i korruptokracis nigeriane e deri te t hipnotizuarit n Tokio...

poezin, romanin, kritikn dhe artet", ku i riu regjistronte leximet, shkrimet e para dhe detaje nga veprat q do t shkruante m von. Po gjat ktij viti, Foscolo shkroi disa artikuj te Mercurio d'Italia, q nxitn dyshimet e qeveris s Venetos dhe kjo ishte nj tjetr arsye q e detyroi edhe nj her t shprngulej. Pasi prfundon Traktati i Kampoformios, me an t s cilit Bo n a p a r t i i a l i n t e Venecian, Austris, Ugo i ri transferohet n Milano. Aty njihet me Parinin dhe Montin, q e mbrojti nga akuzat q oborri roman i drejtonte pr aktivitetin e tij poetik. Por Ugo dashurohet me gruan e Montit, Teresa Pikler. Edhe nj her peripeci. I papun dhe aspak i lumtur pr shkak t dashuris ndaj Teresa Pikler Monti, n vern e vitit 1798 poeti transferohet edhe nj her, ksaj radhe n Bologna, ku nis bashkpunimin me Il Genio Democratico, themeluar nga i vllai Giovanni. Nisi kshtu t shtypi romanin epistolar, Letrat e fundit t Jacopo Ortis, i cili e pa dritn e botimit pa dijenin e shkrimtarit. Vitet 1801 dhe 1804 ishin vitet e nj krijimtarie intensive letrare, por edhe vitet e nj dhimbjeje t madhe shkaktuar nga vdekja e vllait, Giovanni, i cili u vra n Venecia nn syt e s ms. Edhe nj her megjithat kthehen vshtirsit pr shkrimtarin Ugo Foscolo. Pas disa viteve t kaluara n Franc, ai kthehet edhe nj her n Milano, ku prballet srish me shum vshtirsi ekonomike. Braktis edhe nj her Milanon dhe n gusht t vitit 1812 poeti transferohet n Firence, ku deri n vitin 1813 kalon nj periudh t knaqshme n sallonet mondane, por edhe sa i prket puns krijuese. Pikrisht aty arrin t fitoj dashurin e Quirina Mocenni Magiotti, frekuentoi sallonin e konteshs d'Albany, mikeshs s Alfierit, shkroi tragjedin Ricciarda, q u shfaq n Bologna n vitin 1813, nisi edhe nj her t merrej me prkthimin e Udhtimit sentimental, t cilin e publikoi n vitin 1813, si dhe nisi t prkthej kng t Iliads. Edhe nj her ai shprngulet. Ksaj here n Zvicr, e m pas n Londr, ku mbrriti n vitin 1816. Pikrisht n Angli kaloi edhe periudhn e fundit t jets s tij jo pa vshtirsi ekonomike dhe morale. Gjat periudhs londineze, Foscolo iu kushtua kryesisht aktivitetit botues dhe atij gazetaresk dhe u aktivizua n studimin historik-kritik t disa momenteve, teksteve dhe personazheve t letrsis italiane, mbi t gjitha mbi shkrimtart Dante, Petrarca dhe Boccaccio. ai synonte t bnte nj jet prej zotriu dhe disa spekulime n marrveshje pune e fundosn kaq shum ekonomikisht, sa pr nj periudh n vitin 1824 u burgos pr borxhe. Me tu liruar u detyrua t mbijetonte n lagjet e varfra t Londrs, duke u prezantuar shpesh nn emra t rrem pr t mos u prballur me borxhlinjt. Ndrkaq kishte gjetur vajzn e tij, Floriana, e cila i qndroi pran gjat viteve t fundit t jets. I varfr dhe i dobt, Foscolo u trhoq n Turnham Green, ku i smur ndrroi jet n 10 shtator 1827, kur ishte vetm 49 vje. ar.he.

IAN MCEWAN

N bregun Chesil
Prktheu: Albana Kozeli Botoi: Skanderbeg Books mimi: 600 lek

orrik 1962. Dy t rinj, Florenca dhe Eduardi, sapo jan martuar n Oksford dhe kan shkuar pr muajin e mjaltit n nj hotel t vogl pran plazhit Chesil. Ndryshe nga sa e kan ndrruar ata, nata e tyre e par nuk ka lidhje fare as me endje npr guralect e plazhit me shishen e vers n dor, as me ankthin e pritjes s gjat t t qenit bashk larg bots. Nata e tyre merr nj rrjedh t paparashikuar. Fati i keq, dshirat, koha dhe paknaqsit, krcnojn pr dram dhe rrfenj, lidhja e tyre cenohet nga hijet e s shkuars dhe paragjykimet q personazhet mbajn n vetvete. Ata ishin t rinj, rrfen Ian McEwan, t edukuar dhe t dy t virgjr n at natn e tyre t par, por jetojn n nj koh kur t folurit pr seksin sht pothuajse i pamundur. Jemi n Europn e viteve 60-t dhe pikrisht dyzimi ndaj tabuve bhet shkak i prmbysjes s fatit. Deri ku do t shkoj drama e paparashikuar? Me nj gjuh t dlir e t sinqert edhe n kt vepr brenda stilit t tij mjeshtror, autori, si nj eksplorator i uditshm, deprton n thelbin e karaktereve t tij, fal fantazis s jashtzakonshme krijuese.

XHEKI MERRITT

Zonjusha dhe kauboji

Prktheu: Kastriot Mahilaj Botoi: Vijim mimi: 400 lek

j libr q lexohet me nj frym, q t trheq si magnet. Nj linj dashurie dhe nj linj policore t shkartisura mjeshtrisht n grshetin e nj subjekti t derdhur e solid. Seksual, intrigues, joshs! Ajo, Xhude Kolter, nj shmblltyr e prsosur e femrs s sotme amerikane. Nj femr model, tek e cila do lexuese gjen dika nga vetja. Ai, Kejsi Sutton, nj shpirt dhe nj natyr krejt e ngjashme me vajzn.

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

PERSONAZH

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

29

T fundit q e kan prcjell si trashgim majekrahun, nj nga kngt m t vjetra t mbrritura deri n ditt tona si dshmi e riteve pagane shqiptare, kan qen Malsia e Madhe me jehonn e rrethimeve t Shkodrs s shekullit XV, Malsia e Gjakovs me epokn heroike t Rilindjes, etj. Rapsodi Isuf Nezir Zela sht ndr t vetmit q ende vazhdon ta prcjell kt kng kaq interesante t viseve t tij. Do t prfaqsoj Veriun me kt motiv t lasht n Festivalin Folklorik t Gjirokastrs

Isuf Zela

Majekrahu, nj perl e rapsodis shqiptare

SULEJMAN DIDA

ga kngt m t vjetra t mbrritura si dshmi e riteve pothuajse pagane shqiptare sht knga e cilsuar si majekrahu. Me ndryshimin e mnyrs s jets, nj komunitet i caktuar ndryshon deri diku edhe shprehjen artistike, duke ln prapa nj fond t caktuar sistemesh t valleve, kngve dhe sjelljes. Majekrahu ka qen nj element i zakonshm komunikimi jo vetm artistik i shqiptarve t Veriut, nj mjet komunikimi artistik q me fillimin e shekullit XX duket sikur nisi t zhdukej disi... s paku si funksion informativ. Me prfundimin e periudhs heroike, edhe majekrahu nisi t prdorej, kndohej m rrall, aq rrall sa tashm sht shum e vshtir t gjesh nj interpretues t zotin q t dij t prcjell jo vetm emocionet, por edhe vetit artistike t saj. T fundit q e kan prcjell si trashgim majekrahun kan qen Malsia e Madhe, me jehonn e rrethimeve t Shkodrs s shekullit XV, Malsia e Gjakovs me epokn heroike t Rilindjes, etj. N kt t fundit, kryesisht n Rrethin e Tropojs, ekipe t ndryshm ekspertsh t kulturs

n ekspeditat e tyre n gjysmn e shekullit XX kan fiksuar gjendjen reale t majekrahut, knga e cila n fundit e shekullit XX dhe fillimin e shekullit XXI ndodhet pothuajse n venitje. E me gjith peripecit dhe prpjekjet pr t mos humbur, majekrahu jetoi dhe jeton ende, ndoshta jo si dikur, por si nj jehon e asaj kohe. Nj nga bartsit e fundit t tradits s kngs majekrahu n Tropoj e ndoshta m gjer sht Isuf Nezir Zela, 60 vje, nga fshati Begaj. N fushatn e prgatitjeve pr Festivalin Folklorik t Gjirokastrs, Isufi ra n sy t specialistve pikrisht me majekrahut, i cili e ka knduar pr 40 vjet. Ka nisur fillimisht npr dasma e m pas kur ra n sy pr aftsit e tij, u przgjodh pr ta knduar edhe n kuadr t festivalit Sofra Dardane q zhvillohet n Tropoj. Rreth 40 vjet e kam knduar majekrahun npr dasma t Malsis Gjakovs, npr miq, thot Isufi, duke shtuar se e ka nisur q kur ishte 20 vje n odat e athershme. Q fmij m ka trhequr majekrahu, por kjo lloj kange don za burri, nuk sht e leht. Duke dgjuar gjyshin q hert n fmijri dhe m pas babn, mendova se mund tia dilja dhe kndova, aty njerzit m than se kisha dal mir, madje dytre vet i pash q ishin prlotur, tregon me emocione Isufi fillimet e veta t interpretimit t majekrahut. Kjo sht nj pjes shum e veant interpretimi, ka nj ritm t caktuar t thirrjes me pasthirrmat jooo..., pooo... (n raste t tjera si dhe zona t tjera me pasthirrmat moreee,) me vendosjen e njrs dore te veshi, ndoshta si nj interferenc gati hyjnore sugjestionuese q krijohet

Q fmij m ka trhequr majekrahu, por kjo lloj kange don za burri, nuk sht e leht. Duke dgjuar gjyshin q hert n fmijri dhe m pas babn, mendova se mund tia dilja dhe kndova, aty njerzit m than se kisha dal mir, madje dy-tre vet i pash q ishin prlotur

gjat interpretimit. E pyes Isufin se sa e vjetr sht knga q do t kndoj n festival, e ai prgjigjet: Me qindra vjet, e ka kndu baba im dhe gjyshi, un e kam mbrrit gjyshin tim q ka kndue dhe m ka pas than se e kishte dgjue majekrahun prej babs dhe pre gjyshit t vet, si me ta than, me qindra vjet. Ai shton se majekrahu i takon kohrave kur nuk ishin veglat muzikore dhe se nprmjet ksaj knge njerzit kan prcjell te t tjert, te dgjuesit informacion, kryesisht luftarak po q ka t bj me luftn dhe me ngjarje shum t mdha. Nj varg i saj thot: Ali Ibra ka mbledh ushtri, jooo, pooo.... Majekrahu ka tekste tepr t shkurtra, thjesht kumton nj informacion t caktuar dhe shoqrohet me pasthirrmat q dramatizojn ngjarjen dhe i japin asaj jehonn e s paprsritshmes. Njerzit emocionohen aq shum me majekrahun sa lotojn n heshtje, n mnyr t veant t vjetrit, q si ka vrejtur nj studiues, duke dgjuar majekrahun njerzit qajn bmat e tyre t konsumuara apo t munguara. Teksa flet pr majekrahun, Isufi bhet serioz, tiparet e portretit t tij duket sikur natyra i ka gdhendur posarisht pr kt kng kushtrim, pr kt element t rrall folklorik, t trashguar q nga kohrat antike. Rapsodi tregon se prve kumtit t lufts, majekrahu prcjell edhe momentet solemne t dasmave, apo ngjarjeve t tjera t gzueshme t njeriut, prfshi edhe prkujtimin e nj t vrari n luft apo nj vdekjeje e ngjashme tragjike. Majekrahu shnon hapjen e dasms, shnon edhe kulmin e shfaqjes s dasms apo t fejess, pr

shembull kulmin e gzimit kur hyn nusja n od apo kur jepet dora e iks (vajzs) nga babai, ku m pas njerzit qesin edhe n pushk thot Isufi, duke sjell n kujtes ceremonit familjare malsore ku ai ka knduar, apo ka luajtur majekrahun. N familjen Zela n Begaj t Tropojs kndojn edhe t tjer, madje edhe n aktivitetin fundit, n prgatitjet pr Festivalin Kombtar t Gjirokastrs ai kndon me vllain e vet, Shabanin dhe nipin, Burimin. Duhet shnuar se prve majekrahut ata kndojn edhe kng t tjera, pra gjini t tjera t kngs, kryesisht epike. Edhe n kto t fundit ndihet dhimbshm jehona e shqetsimeve t kahershme shqiptare, bashkimi i kombit. Nj kng me t ciln Zelt konkurruan paraprakisht, prve majekrahut, ishte ajo me titull Amanet vllazn shqiptar, q ngrinte n kult vdekjen, luftn pr lirin e trojeve etnike. N morin e zhurmshme t muziks q dgjojm do dit, me imitime t brtitjeve vajtuese t popujve t lindjes, n morin muziks ordinere q t gjen kudo n kafe, n furgon, n pazar..., majekrahu vjen e rrall dhe e bukur si nj perl, e thjesht dhe dshmuese si nj relikte unike e jets s t parve tan.

shqip shqip
E DIEL, DIEL,20 20 SHTATOR 2009 SHTATOR 2009

30

30

SPORT
Shkurt
KONFLIKTI

KATEGORIA SUPERIORE
REZULTATET Dje Sknderbeu-Gramozi 4-1 ajku 8, 30, 68, Shkmbi 60 / Sadiku 17 Lai-Apolonia 3-2 Brahja 28, 40, 70 / Haxhibuli (p) 32, Berki 44 Shkumbini-Kastrioti 1-0 Mustafaraj Flamurtari-Teuta 0-3 Hodo 6, Moka (ag) 23, Mile 91 Tirana-Besa 0-0 Vllaznia-Dinamo 0-0 KLASIFIKIMI Dinamo Besa Sknderbeu Tirana Apolonia Teuta Vllaznia Lai Shkumbini Flamurtari Kastrioti Gramozi 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 10 10 9 7 6 6 4 4 4 3 3 2

E drejta TV, incident para Tirana-Besa

ragndeshja mes Tirans dhe Bess sht shoqruar me incidente n ambientet e stadiumit Qemal Stafa, pr shkak t prplasjeve mes presidentit Refik Halili me drejtorin e TVSH-s, Petrit Beci. Ky i fundit ka krkuar t transmetoj takimin n TVSH, por ka hasur n kundrshtimet e numrit nj t Tirans, i cili ka krkuar heqjen e kamerave nga fusha. Prve debatit t ashpr, m pas zoti Halili ka pretenduar se sht provokuar dhe krcnuar nga drejtuesi i lart i televizionit publik. Ndrsa Beci ka mohuar gjithka n lidhje me krcnimet, por ka pohuar se sht n t drejtn e tij t transmetoj ndeshjen. Gjithsesi, tentativa e tij ka rezultuar e dshtuar. A.M.

Sknderbeu mund edhe Gramozin dhe pozicionohet n vendin e 4-t n kuotn e 9 pikve, nj m pak se Dinamo e Besa

Pr t mdhenjt ka vetm paqe

Vllaznia-Dinamo dhe Tirana-Besa ndajn nga nj pik pas barazimeve 0-0
ALTIN MANALLARI

PREMIER LEAGUE

Brnli shkund Cann dhe Sandrlendin

Largimi

es t mdhenjve ka vetm paqe. Dy supersfidat kryesore mes katr ekipeve t profilizuara si pretendentet kryesore pr t fituar titullin n kt sezon, Vllaznia-Dinamo dhe Tirana-Besa, jan mbyllur n barazim, nj rezultat i cili ka favorizuar edhe skuadrat udhtuese, q kan mundur kshtu t ruajn kreun e renditjes. Vllaznia kishte nj shans t art pr br kthesn e madhe pas atij fillimi zhgnjyes n tri javt e para t sezonit. Prball kishte Dinamon kryesues. Nj fitore kundr bluve jo vetm q do ti afronte shkodrant me kreun, por edhe do t ndihmonte n ngritjen e moralit t ekipit. Megjithat, dihej q m par se nuk do t ishte e leht, pasi prball kishin nj kundrshtar, i cili n kto tri ndeshje t para kishte demonstruar se zotron arsenalin e mjaftueshm pr t merituar etiketimin favorit pr titull. Takimi ka qen i ndezur dhe i mbushur me shum raste pr shnim n t dyja portat. Kan qen shkodrant ata q e kan dominuar pjesn e par dhe i jan afruar golin me an t kapitenit Vioresin Sinani, por edhe me nj gjuajtje t Beqirit nga jasht zons. Dinamovitt kan vuajtur presionin e vendasve dhe kan qen t detyruar t mbrohen. Shkodrant kan demonstruar nj eprsi t leht edhe n 45 minutat e dyta, ku mund t kishin gjetur golin me pak nse gjuajtja e Shtubins nuk do t ndalej nga traversa. Edhe Dinamo ka pasur rastet e saj, por n fund barazimi i ka vn kapakun ksaj sfide. N kryeqytet, Tirana sht prballur me Besn, po edhe ky takimi nuk ka shkuar m tej se nj 0-0, edhe pse rastet nuk kan munguar pr t dyja skuadrat. Kavajasit kan vn disa her n vshtirsi bardheblut, gjithsesi edhe barazimi i knaq ata. M hert u luajtn pjesa m e madhe e ndeshjeve t javs s katrt t kampionatit kombtar t futbollit, pr Kategorin Superiore. Kto prballje kan regjistruar fitoret e para t dy skuadrave, si Lai dhe Shkumbini. Kurbinasit kan mundur 3-2 Apolonin e Fierit, me 3 gola t shnuar nga kapiteni Julian Brahja, ndrkoh q bardhekaltrit peqinas kan mundur 1-0 Kastriotin, me golin

Memushi jep dorheqjen nga drejtimi i Flamurtarit

lamurtari humbet srish. Kt radh e mund Teuta n shtpi me rezultatin e thell 3-0, ka i kushton kokn e trajnerit Eqerem Memushi, i cili n prfundim t takimit ka dhn dorheqjen nga drejtimi i ekipit. Kjo ishte humbja e tret radhazi pr vlonjatt. Ndrsa Memushi bhet kshtu trajneri i dyt i nj skuadre t Superligs q vetlargohet, pas ish-trajnerit t Shkumbinit, Gugash Magani. Kemi marr nj rezultat aspak t kndshm, kur t gjith krkonim ndryshimin q nuk erdhi edhe sot, u shpreh Memushi. Do t as me drejtuesit m t lart t ekipit dhe prej nesr (sot) mendoj t mos jem pjes e Flamurtarit pr pjesn n vazhdim, duke dhn kshtu dorheqjen nga ky post. Shpresoj q drejtuesit e ekipit ta pranojn krkesn time pr largimin nga stoli i Flamurtarit. I uroj suksese ekipit dhe trajnerit q do t vij n t ardhmen. Ekzistojn mundsit pr t ndryshuar dhe ngjitur Flamurtarin aty ku e meriton t jet. Trajneri i ri pritet t zgjidhet sot. Mi. Ma.

j humbje befasuese e Sandrlendit t Lorik Cans me rezultatin 3-1 n transfert ndaj modestve t Brnlit, ish-skuadrs s sulmuesit shqiptar Besart Berishs. Aleksander (13, penallti) dhe dy her Nugent (67 e 86) ishin dhe autort e golave pr Brnlin, ndrkoh q pr Sandrlendin barazimin e prkohshm 1-1 e realizoi i zakonshmi Darrent Bent (39). Cana sht treguar si gjithmon shum aktiv dhe impulsiv, madje ka marr pjes disa her edhe n fazn ofensive t skuadrs s tij. N minutn e 46-t, Cana rrezikoi seriozisht me nj gjuajtje nga rreth 10 metra, por portieri i Brnlit shptoi mrekullisht ekipin e tij. A. M.

KATEGORIA E PAR

Partizani turprohet nga Ada n Velipoj

javn e 4-t t Kategoris s Par bie n sy turprimi i Partizanit n Velipoj, teksa ka humbur 5-0 ndaj Ads. Nj tjetr njoll e turpshme kjo pr nj legjend t futbollit shqiptar, q tashm nuk dihet se ku do t ndalet n kt rrug pa krye, n kt tunel, n fund t a cilit nuk duket aspak drit. Rezultati flet vet, m shum se do koment tjetr pr Partizanin. Fitore t muar ka siguruar edhe Kamza, ndaj ekipit kryesues t Lushnjs, me nj gol t shnuar nga nj ish-lojtar i lagunarve, Baze. M posht, n mnyr telegrafike, ja pasqyra e plot e ndeshjeve t javs s katrt, pr Superlign dhe Kategorin e Par. A.M.

e sulmuesit t tyre, Mustafaraj. Goditje t rnd ka marr Flamurtari, brenda n fushn e tij, teksa sht mundur 3-0 nga Teuta e Durrsit. Rezultat ky, q tregon se skuadrn vlonjate po e

prndjek humbja e thell 8-1 ndaj Motheruellit n Skoci, n Kupat e Europs. Trajneri Memushi tashm mund t konsiderohet si karrige n rr, pasi zhgnjimi n kampin vlonjat sht i

madh, aq sa tifozt e ktij qyteti kan kontestuar fuqishm stafin teknik dhe lojtart n prfundim t 90-minutave t lojs. N juglindje, n qytetin e Kors, Sknderbeu vendas ka triumfuar

n derbin me Gramozin, duke shnuar plot katr gola, tre nga t cilt mbajn firmn e Cajkut. Goli i nderit pr miqt, n fitoren 4-1 t ujqrve t dbors, sht shnuar nga Sadiku.

Incidenti

Futbollisti prplaset nga nj makin teksa po ecte n xhiro n Ravena

Futbolli n zi, vdes n nj aksident tragjik Brian Filipi

utbolli n zi. Futbolli shqiptar dhe ai italian kan mbajtur dje nj minut heshtje n nderim t talentit t futbollistit shqiptar, 20-vjearit Brian Filipi, sulmuesit t Ravens (Lega Pro, Seria C, n Itali), i cili u ndaj nga jeta tragjikisht n ort e vona t mbrmjes s t shtuns n vendin fqinj. Nj nga talentet futbollistike shqiptare m t spikatura e m premtuese, vdiq si pasoj e nj aksidenti t rndomt teksa ecte n nj rrug t qytetit t Cervias, i goditur nga pas nga nj makin, e cila po ecte me shpejtsi t madhe. Lojtari n gjysmpronsi t Palermos, por i rritur te Ravena e m pas, po i huazuar aty, ishte duke ecur me nj shokun e skuadrs s tij, Stefano Skapini, n an

t rrugs, kur pas shpins s dy futbollistve mbrriti autovetura, q e goditi fuqishm Filipin, i cili fluturoi dhe ra mbi asfalt. Makina, q sipas dshmitarve ishte me shpejtsi t madhe, u prplas m pas kundr nj serie t gjat maki-

nash t parkuara. Aksidenti tragjik ka ndodhur rreth ors 23:00 dhe shqiptari sht shuar rrugs pr n spitalin e Ravens. N fakt, sipas agjencis italiane, Ansa, pas aksidentit t rnd n vendngjarje mbrriti menjher nj makin e

specializuar, si dhe dy ambulanca, q s bashku me karabiniert italian uan futbollistin e ri shqiptar n spital, ku gjeti edhe vdekjen. N drejtimin e makins ishte nj grua 52-vjeare, e njohur n zon si nj biznesmene: Ajo i sht nnshtruar m pas testit t alkoolit, ku ka rezultuar negative. Tashm priten ekzaminimet toksikologjike. Edhe gruaja ka mbetur e plagosur leht. Menjher m pas drejtuesit e klubit t Ravens kan krkuar shtyrjen e ndeshjes me Foxhian, t parashikuar pr sot. Filipi ishte nj nga lojtart shqiptar m premtues, teksa ishte edhe pjes e Kombtares U-21 t Artan Bushatit. Koht e fundit pr t ishin interesuar edhe Torino e Kievo. A. Manallari

KATEGORIA E PAR
REZULTATET Dje Dajti-Lushnja 1-0 Baze 64 Sopoti-Skrapari 2-0 Hajdari 82, (p) 90 Bylis- Gramshi 3-0 Dimo 18, Hamzai 21, Kule 72 Lufttari-Bilisht S. 3-1 Kozaki 69, Gaxhaj 85, Stoja 87 / Allamani 50 Beslidhja-Memaliaj 3-2 Gega 35, 66, 78 / Malasi 74 (pen), Zhupa 87 Ada-Partizani 5-0 Hajdari 31, 35 50, Prvathi 44, Nika 78 Turbina-Burreli 2-0 Bokatola 67, Bardhi 90 Sot Pogradeci- Elbasani

shqip
E DIEL, 20 SHTATOR 2009

SPORT
Tekniku: Skam probleme me t, po sulmohet nga media

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

31

Trajneri i Argjentins ska shlyer ende detyrimet

Leonardo del n mbrojtje t brazilianit Ronaldinjo

L
POHIMI

Fisku italian i konfiskon Maradons vatht 4000 euro

PRECEDENTI

Trajneri pranon zhgnjimin e Berluskonit: sht e drejt q presidenti krkon maksimumin nga Dinjo

eonardo zhvesh kostumin e trajnerit dhe vesh at t avokatit mbrojts t Ronaldinjos: sht e vrtet q nuk vrapon si tre vite m par, por po krkojm t bj at edhe t gjith t tjert t arrijn formn e tyre m t mir, dhe gjithsesi un nuk kam asnj problem me t. Trajneri i kuqezinjve nuk sht dakord me kritikat n lidhje me yllin brazilian q po prjeton nj periudh t vshtir. Ai shprehet: sht gjithnj nn shnjestrn e shtypit. Megjithat ai nuk mohon faktin se Silvio Berluskoni sht paska i zhgnjyer nga rendimenti i Dinjos: sht e drejt q presidenti krkon nga nj Top i Art q t jap maksimumin.

N 2006-n, pas vizits n t njjtn klinik, sku i ka konskuar dy ora t shtrenjta Rolex

iego Maradona sht gjithnj n lenten e skut italian. do vizit n Belpaese e el Pibe de Oro prkthehet n sekuestron t ndonj pasurie personale, pr llogari t nj borxhi q ai i ka shtetit italian. Edhe tani q ai po kurohet n nj klinik t Meranos, kampioni i madh i futbollit ka pritur nj vizit t Guardia di Finanza dhe t inspektorve t Equitalia, t cilt i kan sekuestruar vatht luksoz, vlera e t cilve arrinte 4 mij euro. Kontestimi i trajnerit t Argjentins ka qen i madh, por kto aksione bhen pr llogari t nj dnimi t Maradons pr evazion skal gjat kohs kur ai luante n radht e skuadrs s Napolit.

Tekniku portugez justifikohet se 3 ndeshjet e fundit n Champions i ka luajtur kundr 3 kampionve t Europs

PREMIER LEAGUE

Zakeroni, armiku i ri i Murinjos

Trajneri i Interit ia v fajin edhe kalendarit t Seris A pr t tijt

DJE

referoj t kap kreun, jo t merrem me t tjert. I karikuar si gjithmon, Zhoze Murinjo dshiron t kap kreun e renditjes sa m shpejt q t jet e mundur, prandaj krkon tri pikt nga Interi n ndeshjen e sotme ndaj Kaljarit. Deri tani kemi luajtur tre ndeshje n nj muaj, shpjegon trajneri n nj konferenc shtypi. Tani do t luajm 3 n nj jav dhe do t jet nj realitet krejt i ndryshm. Mendoj se jemi n llim, nuk ka ardhur momenti i turn over-it, por ata q luajn n Kombtare, n Champions, n kampionat, tani do t ken tre ndeshje radhazi. Prandaj duhet t mendojm dhe t vlersojm lojtart, nse kan nevoj t pushojn. Edhe sepse jan t tjer q presin... A sht skuadra ende e lodhur pas Barcelons? Nuk jemi me fat pr sa i prket kalendarit. Javn e kaluar luajtm t dieln, ndrsa Barcelona t shtunn. Kt fundjav ne luajm sot, ndrsa Napoli e zhvilloi ndeshjen e tij dje. N prag t ndeshjes s t mrkurs do t ket nj ndeshje m shum pr t pushuar. Po tjetr? Nj konkurrent direkt pr titull (Juventusi) luan sot dhe pastaj t enjten. Jemi thuajse gjithmon t pafat. Trajneri portugez ironizon m pas n lidhje me Champions Leaguen. Murinjo nuk i ka prtypur dot kritikat n lidhje me ndeshjen e t mrkurs, ku luajti prball Barcelons. Dhe e kujton at me ironi: Julio esar sot nuk do t luaj, sepse sht shum i lodhur: ka prekur vetm tre topa n ndeshjen ndaj Barcelons dhe prandaj sht shum-shum i lodhur. Mund t bni krahasime mes ndeshjeve q kan luajtur katr portiert e skuadrave italiane n Champions League, pr t kuptuar se sa shum sht lodhur Julio esar duke par takimin me Barcelonn. Shtypi dhe opinionistt italian i kritikojn skuadrat e tyre q luajn n kompeticionet europiane: Italia sht nj vend q qan pr problemet e tij, por nuk tenton q ti zgjidh ato. M pas ai ka sulmuar edhe Alberto Zakeronin, i cili n faqet e Gazzetta Dello Sport kishte kritikuar mnyrn se si luajti Interi ndaj Barcelons: Ka fenomene, si pr shembull nj trajner i Interit, i cili ka hyr n histori sepse ka humbur 5-1 n shtpi ndaj Arsenalit. Por vjen t m jap mua leksione se si duhet ta luaj kt ndeshje kundr skuadrs m t mir t bots. Nuk jan aspak inteligjent q harrojn t kaluarn e tyre, sht e pabesueshme... Pr ta mbyllur diskutimin e Champions Leagues, ju kujtoj se tre ndeshjet e fundit t Interit kan qen kundr tre kampionve t fundit t Europs. M vjen keq pr Balotelin, i cili po prdoret nga shtypi: Pas ndeshjes me U-21 t gjith e kritikojn, thon q nuk duhet t luaj, dhe tashm t gjith kthehen dhe thon se duhej t luante titullar ndaj Barcelons.

Brnli-Sandrlend 3-1 Aleksander (p) 13, Nugent 67 e 86 / Bent 39 Arsenal-Uigan 4-0 Vermaelen 25 e 49, Eduardo 59, Fabregas 90 Aston Vila-Portsmuth 2-0 Milner (p) 34, Agbonlahor 43 Bolton-Stoke S. 1-1 Teilor (p) 89/ Kitson 53 Hull S.-Birminghem 0-1 Konor 75 Uest Hem-Liverpul 2-3 Diamanti 29, K. Kol 45 / Torres 20 e 75, Kajt 41

SOT
SULMI
Portugezi nuk prmend emra, por referimi i tij sht pr humbjen q Zakeroni koleksionoi kundr Arsenalit: M kritikon ai trajner q humbi 5-1 n shtpi

POLEMIKA

Shtypi dhe opinionistt italian i kritikojn skuadrat e tyre q luajn n Europ: Italia sht nj vend q qan pr problemet e tij, por nuk tenton q ti zgjidh ato

KALENDARI

Deri tani kemi luajtur 3 ndeshje n nj muaj, shpjegon trajneri n nj konferenc shtypi. Tani do t luajm 3 n nj jav dhe do t jet nj realitet krejt i ndryshm

14:30 Man. UTD-Man. Siti 15:00 Uolverhempton-Fulham 16:00 Everton-Blekbrn R. 17:00 elsi-Totenhem

KLASIFIKIMI
elsi Liverpul Man Utd Man Siti Totenhem Aston Vila Arsenal Sandrlend Brnli Stoke Birminghem Fulhem Uigan Uest Ham Blackburn Bolton Uolver Hull Everton Portsmuth

Trajneri portugez ironizon n lidhje me Champions League: Julio esar sot nuk do t luaj, sepse sht shum i lodhur: ka prekur vetm tre topa ndaj Barcelons dhe prandaj sht shum i lodhur. Krahasoni ndeshjet e katr italianve n Champions, pr t kuptuar se sa shum sht lodhur Julio esar, duke par takimin me Barcelonn

IRONIA

N 5 6 5 4 5 5 5 6 6 6 6 4 6 5 4 5 5 6 4 6

P 15 12 12 12 12 12 9 9 9 8 7 6 6 4 4 4 4 4 3 0

BUNDESLIGA I.

T PREMTEN
Shalke-Volfsburg

1-2

DJE

Kontrata e re

Angli

Laporta: Mesi e meriton t jet futbollisti m i paguar

Manester Junajtit-Manester Siti, superndeshja e javs

Gjith Spanja pyet: A e ka vlersuar drejt Bara, Mesin?

Ferguson lviz n t gjith fushn n prag t derbit

a lluar numrimi mbrapsht pr derbin e Manesterit, Junajtid-Siti, me shum rivalitet n krahasim me t kaluarn. Ser Aleks Ferguson mendon se starti uturues i Manester Sitit i jep t drejtn skuadrs s tekniku Mark Hjuxh t jet nj pretendente pr titull. Duke njohur faktin se kundrshtari ka tuar katr ndeshje radhazi, gj q i ka munguar Manester Junajtid, Ferguson mendon se tani skuadra e Mark Hjuxh krkon respekt dhe vmendje t madhe. Nuk duhet t lejosh t humbassh ndeshje n Premier League, sidomos n startin e saj, nnvizon tekniku skocez. Kur elsi toi dy tituj kampion radhazi, starti i ksaj skuadre ishte fantastik dhe ne na u desh t qndronim n pozicionin ndjeks t tij. Tani elsi ka nj teknik t ri, ambicie t reja dhe prsri ne jemi vn n ndjekje t tij. E njjta gj dhe pr Manester Sitin, q ka tuar t katr ndeshjet e luajtura. Duhen shmangur gabimet, pasi Premier League sht e vshtir. Shqetsimi pr Fergusonin sht dmtimi i mbrojtsit Rio Ferdinand.

sht vetm 22 vje, por tani Lionel Mesi sht futbollisti m i paguar n bot. Kampion i Spanjs, kampion i Europs, futbollisti m i mir n Champions League, heroi i Pekin 2008 dhe lista e trofeve sht e pafund. A mund t arrihej m shum nga Mesi n kt mosh t re? Mesi ka nnshkruar nj kontrat 7-vjeare q nnkupton se ai do t qndroj te Barcelona deri m 2016. Klauzola pr nj prishje t mundshme t kontrats sht rritur nga 150 n 250 milion euro. Askush q ndrron Mesin nuk mund ti afrohet ksaj shifre astronomike. Mesi mendohet ta mbyll karriern e tij n Kamp Nou dhe kjo sht dshira e tij. Sipas medias spanjolle, n kontratn e re prmirsohet treguesi ekonomik: paga vjetore shkon deri n 12 milion euro. Spanja pyet: A e ka vlersuar drejt klubi katalanas Mesin? Sulmuesi argjentinas nuk e fsheh se do t kishte mbetur i knaqur dhe nse rroga vjetore e tij do t ishte vetm 10 milion euro, ndonse Laporta mendoi dhe realizoi at vlersim q Mesi e meriton.

Bajern Mynih-Nurenberg 2-1 Oli 55, Bujten 82 / ChoupoMoting 84 Bokum-Mainz 2-3 Azaouagh 7, Klimoicz 45, / Ivanshitz 45, Shurrle 52 e 71 Hanover-Borusia D. 1-1 Ja 48 / Sahin 45 Mgladbah-Hofenhajm 2-4 Arango 10, Kolauti 17 / Salihovi 22, Maicosuel 86, Edu 89, Ba 90 Shtutgart-Kln 0-2 Freis 25, Sanou 88

SOT

15:30 Ajntraht F-Hamburg 17:30 B. Leverkusen-Verder B. 17:30 Hertha BSC-Freiburg

KLASIFIKIMI
Skuadrat Hamburg Leverkusen Bajern Mynih Hofenhajm Mainz Shalke Ajntraht F. Volfsburg Verder Bremen B. Mgladbah Hannover 96 B. Dortmund Nurenberg Shtutgart Kln Bochum Freiburg Hertha Berlin

N N 5 5 6 6 6 6 5 6 5 6 6 6 6 6 6 6 5 5

P P 13 13 11 11 11 3 9 9 8 7 6 6 5 5 4 4 4 3