Professional Documents
Culture Documents
Aktoret
Al Kaeda
Drejtor Kryeredaktor
Adresa e redaksis: Rr. Sami Frashri, Pallatet e Aviacionit, Nr. 4 Tel: 04 2 272 565 069 20 35 300 E-mail: info@gazeta-shqip.com
E prditshme e pavarur
www.gazeta-shqip.com
Ish-ministri i Mbrojtjes zbulon dokumentin kondencial: E drgoi n prokurori kreu i policis shqiptare. Akuzon Ina Ramn: Nuk e vlersoi informacionin
rall mund t gjendet nj politikan q t manifestoj n mnyrn m arrogante se Edi Rama besimin absurd se mendjet e njerzve duhet tu nnshtrohen pa kushte fjalve...
NE FAQEN 9
Numri dy i Financave: Nuk merret parasysh prodhimi yn. Gabim, edhe metodologjia
gjedhjet e prgjithshme t qershorit ishin m t kalkuluara pr nga rezultati i krkuar, n krahasim me t gjitha zgjedhjet e tjera n periudhn e sistemit demokratik modern shqiptar. Kjo ndeshje u fitua nga/ me ndihma/n e arbitrit (prfaqsuesve ndrkombtar). Nga t trija palt pjesmarrse n gar pozit, opozit, arbitr - ky i fundit u b m prcaktues...
NE FAQEN 8
Intervista
Apel edhe deputetve t rinj
vendsministri i Financave, Florion Mima, e vlersoi si t gabuar dhe aspak domethnse metodologjin e prdorur nga Banka Botrore pr matjen e ngarkess skale reale mbi timet e kompanive. I intervistuar nga Top Channel, Mima shpjegoi se baza krahasimore me vendet e rajonit nuk sht domethnse pr shkak se nuk merr parasysh madhsin e Prodhimit t Brendshm Bruto pr frym. Sipas t dhnave t Ministris s Financave, taksat n Shqipri prbjn rreth 12 pr qind t timeve t rms dhe jo 45 pr qind, si thot ...
NE FAQEN 6
reu i Inspektoratit t Lart t Deklarimit dhe Kontrollit t Pasurive, Adriatik Llala, deklaron n nj intervist pr Shqip se ligji pr funksionimin e ktij institucioni ka nevoj pr prmirsime t mtejshme. Llalla thot se kto... NE FAQEN 4
Kronik
I mbaron dnimi
NE FAQEN 11
GAZETA SHQIP
PER REKLAMA KONTAKTONI NE NUMRAT: 069 20 50 420 FAX 04 272 567 069 20 50 458
marketing@gazeta-shqip.com
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 2
NGJARJE DITE
RREGULLAT Ministri italian njoftoi se Italia sht n dispozicion pr t monitoruar Shqiprin n mnyr q tashm q nga janari i vitit 2010 t mund t prshtatet me rregullat q krkohen pr liberalizimin e vizave
Maroni. Ministri italian njoftoi se Italia sht n dispozicion pr t monitoruar Shqiprin n mnyr q tashm, q nga janari i vitit 2010, t mund t prshtatet me rregullat q krkohen pr liberalizimin e vizave. N vlersimin e Maronit, liberalizimi i regjimit t vizave mund t ket ndikim n luftn ndaj emigracionit t paligjshm ka prkthehet n m shum siguri dhe prshtatje me standardet e vendeve europiane. N kt drejtim, ministri vuri n dukje se hyrja e Sllovenis n zonn Shengen ka uar n nj reduktim t ndjeshm t hyrjeve t paligjshme n Itali prmes kufirit. Vetm pak muaj m par, Komisioni Europian
mori vendimin pr t propozuar heqjen e regjimit t vizave pr Maqedonin, Serbin dhe Malin e Zi. Shqipris dhe Bosnj-Hercegovins iu krkua t shtojn ritmet e reformave pr t prmbushur standardet e nevojshme. Liberalizimi i vizave pr tre vendet e para t Ballkanit pritet t filloj efektin q nga janari i vitit 2010. Deklarata e ministrit t Brendshm italian vjen si nj sinjal i koordinuar. M par Italia, prmes ministrit t Jashtm, Franko Fratini, krkoi mbajtjen e nj samiti t BE-s, me pranin edhe t Shteteve t Bashkuara t Ameriks, ku t jepej nj mesazh i qart dhe konkret pr antarsimin n union t vendeve t Ballkanit. Paketa
Fratini synonte prshpejtimin e rrugs integruese n organizmat euroatlantik pr t gjitha vendet e Ballkanit Perndimor. Propozimi i par kishte t bnte me regjimin e lir t vizave. Italia mendonte se, Komisioni Europian do t mund t fillonte prgatitjet pr raportin teknik rreth aplikimit t Malit t Zi pr statusin e vendit kandidat n Bashkimin Europian. Ky veprim mendohej t vazhdonte m pas n t njjtn mnyr me Shqiprin dhe Serbin. S treti, Italia synonte q t mbylleshin negociatat pr pranimin e Kroacis n Bashkimin Europian brenda vitit 2010. Italia bnte thirrje pr forcimin e rolit europian n Bosnj-Hercegovin.
rzgjedhjen e ministrave t rinj, Kryeministri Berisha e cilsoi si nj zgjedhje t vshtir. Me nj ekip uam vendin n NATO, dhe ai ishte nj ekip i suksesshm. Nga ana tjetr shqiptart diktuan nj koalicion midis s majts dhe s djathts. Nuk i dhan votat e mjaftueshme nj partie t vetme, por dhan votat pr koalicion, u shpreh Berisha. Duke vlersuar kontributin e ish-ministrave t tij, Berisha
PD ka qen nj gj shum e mir. N vendimet e mia nuk mund t kem qen m i sinqert, pasi ato nuk mi dikton kush, tha Berisha. Sipas tij, ata jan sot n partin ku kan investuar. E kam pritur me knaqsi bashkimin me Pollon. Politika nuk sht arti i inateve dhe i shkputjeve. Kur i analizon vet gjrat n shumicn e rasteve duken personale, tha ai. Pr Mediun Kryeministri dha prgjigje se pr cilat merita, Fatmir Mediu u pranua t prfshihet n kabinetin qeveritar. Me Mediun marrveshja ka qen se do t qeveris me Partin Demokratike. PR n zgjedhje mori 30 mij vota dhe futi Fatmir Mediun n Parlament. N rast se kostoja e nj deputeti sht 10 mij vota, Partia Republikane ka 30 mij vota. N kt kontekst jam i detyruar ta prfshij kt, tha ai. Berisha shtoi se nuk ishte ai q przgjodhi emrin e ministrit t ri republikan. Un nuk mund t shpreh preferenca. Nse do ta bja do ti diktoja asaj partie por PR nuk mund t hyj n diktatin tim. M mir e gris marrveshjen me ty se sa t diktoj se cilin ministr t m sjellsh, tha Berisha. shtjen Mediu e perceptoi duke thn se Mediu ka nj dosje n gjykat dhe akuza e par e br pr korrupsion u rrzua, pra dosja sht pr shprdorim detyre. Pr qeverin time nuk ekziston imuniteti. Asnj deputet dhe ministr nuk do t ket imunitet prpara sistemit gjyqsor.
Procedura
Kryeministri u krkon vartsve t rinj t bjn gati programet e puns pr dikasteret e tyre
n kabinet, duket se ka qen surpriz. Msohet se nj pjes e ministrave, t cilt tashm nuk jan rikonfirmuar m si pjes e kabinetit qeveriss, si Gjana, Alibeaj, Gumi etj., me shpresn se do t zgjidheshin srish n qeveri, kan hartuar programet e puns pr ministrit e tyre, duke ia br ato t ditura edhe kreut t qeveris. Por tashm q ata nuk jan zgjedhur si pjes e kabinetit t ri qeveriss nuk dihet nse me dorzimin e zyrs kta ish-ministra do tu dorzojn pasardhsve edhe programet q ata kishin hartuar. Por para se t nis puna zyrtarisht npr ministri, duhet t pritet m par dekreti i Presidentit t Republiks. Dje n mesdit, me shkres
t Kryeministrit Berisha, kan shkuar n Presidenc emrat e 15 ministrave t rinj. Tashm, n baz t Kushtetuts dhe t nenit 98 t saj, Presidenti i shqyrton
Takimi mes Kryeministrit dhe ministrave lloi n orn 11:00 dhe prfundoi n orn 12:15
dekretet brenda dhjet ditve. Pas miratimit t dekreteve, emrat e ministrave t rinj shkojn pr miratim n Kuvend. E.Gjura
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 3
POLITIKE
Prfaqsimi
M e prfaqsuar n qeveri sht Gjirokastra, pasi dy deputett e vetm t nxjerr n zgjedhjet e fundit jan pjes e kabinetit Berisha, prkatsisht Genc Ruli te Bujqsia dhe Spiro Ksera te Ministria e Puns. Dy deputett e Fierit kontrollojn Ekonomin dhe Transportet
Prjashtimi
Detaje
Asnj nga deputett e zgjedhur n Qarkun e Shkodrs, Kuksit, Lezhs dhe Vlors nuk jan pjes e stat qeveriss. Kjo n mnyr indirekte mund t lidhet edhe me paknaqsin e demokratve pr kto qarqe ku n zgjedhjet e 2009-s nuk u arrit rezultati i paralajmruar
Ministrat
N qeverin e 2005-s, vetm katr prej ministrave t tij kishin origjinn nga Veriu dhe m shum se gjysma e tyre nuk u shkuan deri n fund misionit si ministr. Trashani, Gjana, Mustafaj dhe Bumi nuk jan m ministra. Veriu prfaqsohet vetm me dibranin Myqerem Tafaj
ERJON AJAZI
abineti Berisha 2 dominohet nga jugort. Vetm nj deputet i zgjedhur n Qarkun e Dibrs, Myqerem Tafaj, do t prfaqsoj veriort n qeverin e re. Nga ana tjetr, vlen t theksohet se asnj nga deputett e zgjedhur n Qarkun e Shkodrs, Kuksit, Lezhs dhe Vlors nuk sht pjes e stafit ekzekutiv t Kryeministrit Sali Berisha. Kjo n mnyr indirekte mund t lidhet edhe me paknaqsin e demokratve pr kto qarqe, ku n zgjedhjet e 2009-s nuk u arrit rezultati i paralajmruar prpara zgjedhjeve. M e prfaqsuar n qeveri sht Gjirokastra, pasi dy deputett e vetm t fituar n zgjedhjet e fundit jan pjes e kabinetit Berisha, prkatsisht Genc Ruli te Bujqsia dhe Spiro Ksera te Ministria e Puns. Ministrat verior Q pas zgjedhjeve t 3 korrikut t 2005-s, kryetari i PD-s ka br pjes t ekzekutivit m shum jugort sesa veriort, pavarsisht se historiku i votave pr PD-n ka krkuar tendencn e kundrt. N qeverin e krijuar n vitin 2005, vetm katr prej ministrave t tij kishin origjinn nga Veriu dhe m shum se gjysma e tyre nuk i shkuan deri n fund misionit si ministr. Besnik Mustafaj, nga Tropoja qndroi n postin e ministrit t Jashtm deri n prill t vitit 2007. Arenca Trashani nga Shkodra dhe Aldo Bumi nga Lezha u zvendsuan n ndryshimet e shkurtit 2007 me dy ministra jugor. I vetmi q ngeli deri n fund pjes e qeveris Berisha gjat mandatit t par qeveriss t demokratve ishte Jemin Gjana nga Kuksi. Shprblimi Deputett e Tirans zn 5 karrige ministrash n kabinetin e ri qeveritar. Prve Kryeministrit, pes deputet t zgjedhur n Qarkun e Tirans jan pjes e qeveris s integrimit europian. Majlinda Bregu, Bujar Nishani, Arben Imami, Ilir Meta dhe Fatmir Mediu n zgjedhjet e fundit kan qen pjes e lists s kandidatve pr deputet n Tiran. M pas Fieri dhe Gjirokastra jan t prfaqsuar n qeveri me nga dy ministri secila. Spiro Ksera dhe Genc Ruli pr Gjirokastrn dhe Sokol Olldashi dhe Dritan Prifti pr Fierin i ngren peshn jugorve n qeverin Berisha. Votat Veri-Jug N t vrtet, ndarja politike e Shqipris mes Veriut dhe Jugut prej vitesh ka qen e ndjeshme. Kjo skem tregon n mnyr indirekte edhe tentativn q Partia Demokratike po tregon pr t rrmbyer bastione t s majts dhe pr t marr vota n shtpit e socialistve n zgjedhjet e ardhshme. Vota e veriorve pr PD-n mund t etiketohet si vot konservatore dhe tradicionale q historikisht ka shkuar pr Partin Demokratike. Megjithse Tirana dhe Durrsi shpeshher kan vendosur se cili sht fituesi i zgjedhjeve pr shkak t luhatjes s votave dhe parashikimit t sakt pa u kthyer n qytete bastion t nj partie, Veriu ka votuar gjithmon PD-n dhe Jugu PS-n. Kjo lidhet edhe me vlersimin q elektorati i bn politikave qeverisse nga kndvshtrimi dhe impakti q ata kan pr mnyrn e jetess.
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 4
POLITIKE
Kreu i Inspektoratit t Lart t Deklarimit dhe Kontrollit t Pasurive u bn thirrje deputetve t rinj t plotsojn formulart
reu i Inspektoratit t Lart t Deklarimit dhe Kontrollit t Pasurive, Adriatik Llala, deklaron n nj intervist pr Shqip se ligji pr funksionimin e ktij institucioni ka nevoj pr prmirsime t mtejshme. Llalla thot se kto duhet t synojn krijimin e m shum hapsirave pr aplikimin e sanksioneve t drejtprdrejta, jo vetm t zyrtarve, por dhe t personave t lidhur apo t institucioneve, t cilat nuk prmbushin detyrimin ligjor t dhnies s t dhnave, n respektim t afateve ligjore. T tilla prmirsime legjislative, n kndvshtrimin e Llalls, konsiderohen si t domosdoshme. Zoti Llalla, Inspektorati i Lart modikoi n llim t vitit 2009 procedurn e deklarimit t interesave private nga ana e zyrtarve, duke prfshir edhe deklarimin e pasurive t fmijve jasht certikats familjare, si edhe gjeneraliteteve t personave t tjer t familjes. Cilat jan rezultatet e deritanishme dhe a mendoni se ka funksionuar si duhet? T gjith zyrtart q kan detyrimin ligjor pr t deklaruar interesat private n Inspektoratin e Lart t Deklarimit dhe kontrollit t pasurive kt vit jan njohur me ndryshimet e formularit t deklarimit t interesave private, sipas t cilit zyrtart, krahas t dhnave mbi pasurin dhe detyrimet nanciare t tyre, duhet t deklarojn t dhnat pasurore edhe pr fmijt madhor jasht certifikats familjare, si edhe gjeneralitetet e prindrve t tyre, si edhe t prindrve t bashkshortit/es. Ky detyrim ligjor i pazbatuar u vendos me ndryshimet q iu bn formatit t deklarimit t interesave private n fund t vitit 2008 dhe sht prmbushur nga pothuajse t gjith zyrtart brenda dats 31.03.2009, q ishte edhe afati i fundit i dorzimit t deklarats periodiko-vjetore t interesave private pr vitin paraardhs n ILDKP. Inspektorati i Lart u angazhua maksimalisht n ndihm t zyrtarve pr t shpjeguar ndryshimet n formatin e deklarats, si edhe mnyrn se si duhen plotsuar kto ndryshime. Pr kt qllim, u ngrit nj grup pune i posam, i cili organizoi takime trajnuese me zyrtart n t gjitha institucionet shtetrore t vendit, si edhe nj grup tjetr pune ofronte asistenc pr zyrtart q paraqiteshin n institucion pr tu njohur me kto ndryshime. Detyrimi pr deklarimin e t dhnave pasurore pr fmijt madhor jasht certifikats familjare, si edhe pr deklarimin e gjeneraliteteve t personave t lidhur me zyrtarin, u krye n baz dhe pr zbatim t ligjit Pr deklarimin dhe kontrollin e pasurive t detyrimeve financiare t t zgjedhurve dhe t disa npunsve publik, si dhe t ligjit Pr parandalimin e konfliktit t interesave n ushtrimin e funksioneve publike. Efektet e pasjes s ktyre t dhnave jan shoqruar me nj ndryshim cilsor n procesin e verifikimit, kontrollit t plot apo hetimit administrativ t kryer nga institucioni yn. Inspektorati i Lart tashm ka n dispozicion t tij t dhna m t plota mbi personat e lidhur me zyrtarin, ka ndihmon n monitorimin m t plot e t gjithanshm t pasurive t zyrtarve dhe t personave t lidhur me ta, si edhe
Deputett, ashtu si do i zgjedhur tjetr apo npuns publik q ka detyrimin pr deklarimin e pasuris, detyrimisht brenda 30 ditve nga llimi i detyrs duhet t plotsojn deklaratn e interesave private Para llimit t detyrs dhe ta dorzojn at tek Autoriteti Prgjegjs
pr evidentimin, parandalimin, zgjidhjen dhe ndshkimin e rasteve t konfliktit ndrmjet interesave publike dhe atyre private t zyrtarve n ushtrimin e funksioneve t tyre. Zoti Llalla, n shum raste Inspektorati i Lart konstaton faktin q ka zyrtar t niveleve t ndryshme q nuk e plotsojn si duhet formularin e pasuris. Pas zgjedhjeve, shum deputet dhe zyrtar t tjer t lart do t marrin pr her t par funksione q mbartin detyrim pr deklarim. Si mund t minimizohet numri i rasteve me parregullsi dhe gabime teknike nga ana e tyre n plotsimin e deklarats s pasuris? Deputett e dal nga zgjedhjet e 28 qershorit 2009, n baz t ligjit pr deklarimin dhe kontrollin e pasurive mbartin detyrimin pr deklarim t interesave t tyre private pasurore n ILDKP. Deputett, ashtu si do i zgjedhur tjetr apo npuns publik q ka detyrimin pr deklarimin e pasuris, detyrimisht brenda 30 ditve nga llimi i detyrs duhet t plotsojn deklaratn e interesave private Para fillimit t detyrs dhe ta dorzojn at tek Autoriteti Prgjegjs i institucionit t tyre ose n ILDKP. Deputett q nuk jan rizgjedhur n kt legjislatur, ashtu si do i zgjedhur tjetr apo npuns publik q largohet nga detyra dhe q kan pasur detyrimin ligjor pr deklarimin e pasuris, detyrimisht brenda 15 ditve prej largimit nga detyra duhet t plotsojn deklaratn e interesave private Pas largimit nga detyra dhe ta dorzojn at tek Autoriteti Prgjegjs i institucionit t tyre ose n ILDKP. Mosplotsimi n afat i ktij detyrimi ligjor shoqrohet me sanksione, t cilat fillojn nga ndshkimin me gjob, njoftimin e Kuvendit pr rastet e deputetve apo emrtess, n rastet e zyrtarve t tjer, pr marrjen e masave disiplinore ndaj tyre, publikimin e rastit, deri n kallzim pr ndjekje penale. N ILDKP funksionon n mnyr t vazhdueshme nj struktur e posame, e cila ofron asistenc pr do subjekt t deklarimit t interesave private, pr mnyrn e plotsimit t formularit t deklarimit t interesave private, me qllim shmangien q n fillim t parregullsive n mnyrn e plotsimit t deklarats. Kur keni prezantuar strategjin e re t institucionit q drejtoni, ju e keni vn theksin te bashkpunimi me median, shoqrin civile e opinionin publik n prgjithsi. N far niveli mund ti konsideroni raportet e institucionit tuaj me kto hallka t jets sociale? Bashkpunimi i ndrsjell me median, shoqrin civile dhe opinionin publik sht konsideruar i nj rndsie t veant pr Inspektoratin e Lart. Media dhe shoqria civile jan burim i rndsishm informacioni pr punn e ILDKP. Pr t nxitur dhe inkurajuar sa m shum kt bashkpunim, Inspektorati i Lart ka vn n dispozicion t medias, qytetarve dhe t shoqris civile numrin e telefonit pa pages 0800 9999 m qllim denoncimin prej tyre t rasteve t fshehjes nga zyrtart t pasurive n emr t afrmeve apo t personave t tjer t lidhur me ta ashtu dhe pr denoncimin e rasteve t ndryshme t konfliktit t interesit. Rndsi t veant, ILDKP u kushton njoftimeve t ndryshme t cilat bhen publike prmes medias s shkruar dhe saj vizive, nprmjet t cilave jepen t dhna mbi pasurit e zyrtarve apo pr rastet e konfliktit t interesave. N institucionin ton vijn n mnyr
t vazhdueshme njoftime, me an t posts elektronike dhe posts s zakonshme, n lidhje me dyshimet q kan qytetart apo organizatat joqeveritare mbi pasurit e zyrtarve t ndryshm, t shoqruara kto shpesh dhe me fotografime apo pamje filmike. ILDKP, pr t gjitha kto raste, fillon procesin e verifikimit t tyre pr t vrtetuar saktsin e informacionit. Nj pjes e ktyre rasteve jan n proces kontrolli dhe do t bhen t njohura pr median n ditt n vijim. Dua t theksoj se, n do rast, Inspektorati i Lart ruan konfidencialitetin dhe administron n mnyrn e duhur do informacion t ardhur nprmjet posts, telefonit pa pages dhe posts elektronike. Shtimi i numrit t rasteve t denoncuara n ILDKP nga shoqria civile e qytetar t ndryshm sht tregues i rritjes s besimit ndaj institucionit ton dhe bn q ne t angazhohemi maksimalisht n prmbushjen m me prgjegjsi t misionit ton. Bashkpunimin me median e shoqrin civile e konsiderojm nj element shum t rndsishm n suksesin e lufts kundr korrupsionit dhe shprehim besimin se ky bashkpunim do t vazhdoj t forcohet edhe m tej. Krahas praktikave t reja t aplikuara, cilat jan hapsirat q ju krijohen pr nj hetim administrativ sa m cilsor dhe a mendoni se mund t ket nevoj pr prmirsime t mtejshme? Praktikat e reja t aplikuara s fundmi kan nj qllim t vetm, kryerjen e nj hetimi efikas, t pavarur dhe t plot. Kshtu, prmes personave t lidhur, sht synuar shmangia e transferimit t parave t krijuara n mnyr korruptive nga zyrtart te familjart e tyre apo personat e lidhur me ta. Po ashtu, kto ndryshime n formular, paraqitja e detajuar, e bazuara gjithnj n ligj, synon shmangien e koniktit t interesave, pra prtimin pa t drejt nga fondet publike t personave, familjarve t zyrtarit. Duke shnuar n formular interesat pasurore dhe gjeneralitetet e personave t lidhur, ILDKP krijon nj baz t rndsishme t dhnash, nprmjet t cils zgjerohet rrethi i hetimit administrativ. Njkohsisht, Inspektorati i Lart ka zgjeruar dhe rrethin e institucioneve me t cilat bashkpunon dhe krkon t dhna. Bashkpunimi ndrinstitucional prvese detyrim ligjor, sht dhe elsi i suksesit t puns ton. Pr kt qllim, sht lluar bashkpunimi intensiv me institucionet nanciare jobankare. Pavarsisht se kjo sht praktik e re pune, ndrveprimi me kto institucione besojm se do t ket rezultate pozitive. Pavarsisht praktikave dhe metodave t reja q po sjellim, jo vetm si risi, por si teknika dhe metoda m efektive t investigimit dhe hetimit administrativ, mendojm se prmirsimet e mtejshme jan t nevojshme, kryesisht prmirsime ligjore. N mnyr q legjislacioni mbi t cilin funksionon ILDKP, duhet t krijoj m shum hapsira pr aplikimin e sanksioneve t drejtprdrejta, jo vetm t zyrtarve, por dhe t personave t lidhur apo t institucioneve, t cilat nuk prmbushin detyrimin ligjor t dhnies s informacioneve, n respektim t afateve ligjore. Prandaj prmirsimet n kt kuadr konsiderohen nga ana jon si t domosdoshme.
Blushi-Malaj
Bushati
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 5
EKONOMI
atimet propozojn uljen e xhiros vjetore pr biznesin e vogl, pr llogari t vlersimit tatimor. Krkesa sht br publike dje nga drejtori i prgjithshm, Artur Papajani, sipas t cilit sht propozuar prgjysmimi i xhiros nga 8 milion q sht aktualisht, n 4 milion lek. Ndryshimi i skems paralajmron futjen e biznesit t vogl n detyrimin shtes pr tatimin mbi vlern e shtuar. Plani pr t rishikuar xhiron vjetore dhe ndryshimin e klasifikimit t bizneseve ka ekzistuar dy vjet m par, por nuk u zbatua plotsisht, duke br disa ndrhyrje ligjore n klasifikimin e subjekteve ambulante. Dyshohet se rreth 3500 biznese kan deklaruar xhiro vjetore nn 8 milion lek, kur n fakt rezulton e kundrta. Tjetr fakt nga tatimet ka t bj me procesin e nisur nga administrata n drejtim t verifikimit t bilanceve, ku sipas Papajanit, shum subjekte t vogla raportojn xhiro nn 8 milion lek, pr tiu shmangur kalimit n biznese t mesme. T paktn deri dje, Ministria e Financave nuk ka mbajtur asnj qndrim zyrtar
Klasikimi i ri Kjo sht njra an e reforms s re q po nis. Tatimet i kan drguar Kryeministrit, prmes Ministris s Financave, propozimin pr uljen e xhiros vjetore t biznesit t vogl nga 8 milion lek, n 4 milion. Ka-
limi i pragut i drgon subjektet e vogla n skemn e TVSH-s. Ne i kemi propozuar ministrit t Financave uljen e ktij pragu. Pra, pr ta prgjysmuar kt prag, thjesht nga fakti q sistemi fiskal e pranon nj prgjysmim t till dhe kapacitetet tona jan plot-
sisht t afta pr ti administruar kto, tha Papajani. Kjo sht prplasja e dyt e ktij lloji. Kur demokratt morn mandatin pr t qeverisur n shtator 2005, nga Ministria e Financave nisi fushata e klasifikimit dhe verifikimit t bilanceve t biznesit.
Reagimi
Falimenti, me ligj
K
reu i tatimeve vazhdon ti mbetet qndrimit t mparshm, se pr procesin e falimentit t disa bizneseve sht respektuar vetm ligji. Q prej nj muaji, administrata tatimore ka publikuar emrat e 27 kompanive VIP, duke deklaruar shpalljen e procedurs s falimentit. Reagimi ka qen tepr i madh, aq sa solli largimin nga detyra t drejtoris q mbikqyr tatimpaguesit e mdhenj. Gjykata sht ajo q do t marr vendimin, por administrata tatimore n kt rast thjesht ka zbatuar nj krkes ligjore q sht taksative e detyrueshme pr administratn. Madje ka dhe nj mas represive ndaj administrats, po n t njjtin nen, pika e fundit, q n rast se nuk e zbaton kt, ather ajo penalizohet.
Konrmimi
Reformat e ministrit
R
idvan Bode do t qndroj srish n krye t Financave shqiptare. Konfirmimi erdhi nga Kryeministri Sali Berisha gjat publikimit t kabinetit qeveritar. Pr Kryeministrin, konrmimi i Bodes lidhet me vijimin e reformave skale t nisura n katr vitet e mandatit t kaluar. Berisha e cilsoi ministrin e Financave si bashkpuntorin m t ngusht dhe pret nga ai zhvillime t mdha pr ekonomin e vendit. Nuk mjaftuan 24 or nga deklarata e Kryeministrit, dhe Financat vun n zbatimin vijimin e reformave. Ksaj here me Tatimin mbi Vlern e Shtuar, duke shikuar mundsin e ndryshmit t kurit t xhiros vjetore pr biznesin e vogl nga 8, n 4 milion lek.
Biznesi i madh Rreth 10 pr qind e tatimpaguesve t biznesit t vogl n gjith Shqiprin doli me xhiro mbi 2 milion lek
ndaj propozimit t tatimeve, megjithat pritet t ket reagime nga ana e komunitetit m t madh t biznesit t vogl, i cili prbn gati 90 pr qind t totalit. Burime jo zyrtare thon pr gazetn se ministri Ridvan Bode mund t pranoj nj kufi prej 5 milion leksh dhe jo 4, sikurse propozuan Tatimet. Administrata tatimore nuk synon t riorganizoj vetm biznesin e vogl, por edhe at t mesm, duke e futur at te VIP-at, sektori i taksapaguesve t mdhenj, me drejtori m vete, i cili kontribuon me rreth 55 pr qind t t ardhurave n buxhet. Verikimi i xhiros Futja e nj pjese t biznesit t vogl do t lehtsonte punn e subjekteve t mdha q punojn me fatura TVSH. Me vite t tra, biznesi i madh sht ankuar se subjektet e vogla nuk pranonin fatura pr mallin q blinin, si mnyr pr t shmangur detyrimet e teprta tatimore. Kreu i Drejtoris s Prgjithshme t Tatimeve, Artur Papajani, thot se nga investigimi tatimor jan zbuluar rreth 3500 biznese me xhiro m t lart se 8 milion lek n vit dhe q sigurisht kan raportuar m pak. Statusi i tyre do t ndryshoj q n fillim t vitit tjetr. Nga investigimi q kemi br, del se nuk sht reale shifra e deklaruar n deklaratat q biznesi i vogl solli n mars. Rreth 10 pr qind e tatimpaguesve t biznesit t vogl n gjith Shqiprin doli me xhiro mbi 2 milion lek. Pas investigimeve n gjith territorin, doln t paktn 3500 subjekte q jan kontingjente gati pr t kaluar n biznes t madh, t cilt nga investigimet tona e kan kaluar at shifr q kan deklaruar n pushtetin lokal me 2-3 milion lek xhiro, tha Papajani.
18,716
sht numri i bizneseve me xhiro t deklaruara mbi 8 milion lek, deri n 5-mujorin e par t vitit 2009
14,844
sht numri i bizneseve t regjistruara n vitin 2008, pr t njjtn periudh, si taksapagues me TVSH
Debati
Bashkit me TVSH
Skema e re parashikon q TVSH-ja do t mblidhet nga bashkit dhe komunat, pr ato biznese q e kan kaprcyer pragun e xhiros vjetore 4 milion lek. T ardhurat e krijuara nga kjo taks do t vendosen n arkn e pushtetit qendror, ndrsa pushteti lokal do t ket rol kryesor n mirmenaxhimin e procedurave t reja. Si 7-mujor, pushteti lokal ka treguar probleme me mbledhjen e taksave. Kshtu, jan mbledhur 8 miliard lek nga 10.98 miliard lek t planikuara, duke realizuar vetm 73.27 pr qind t planit t periudhs.
Aktualisht numrohen rreth 80 mij biznese t vogla n rang vendi, q menaxhohen nga pushteti lokal
hoj, bashkit dhe komunat do t vazhdojn t kontrollojn bizneset me xhiro vjetore deri n 8 milion lek, por nga ana tjetr, pr kufirin 4 milion e
sipr do t mbledhin pr llogari t tatimeve edhe TVSH-n. Kt sqarim e jep pr Shqip ish-zv.ministri i Financave, Florion Mima, i cili saktson se biznesi i vogl do t mbetet i till, sikurse vepron sot, por me nj ndryshim q lidhet me
Financat:
2,900
1,900
900 jan07 apr07 jul07 oct07 jan08 apr08 jul08 oct08 jan09 apr09 jul09
TVSH-n. Ulja e pragut t kufirit buxhetor do t bhet pr aplikimin e Tatimit mbi Vlern e Shtuar. Pr taksat e tjera direkte, biznesi i vogl do t ket srish kufirin e 8 milion lekve. Pr pasoj, pushteti lokal do t vazhdoj ende t administroj taksat q paguan aktualisht biznesi i vogl. Madje TVSH-ja e deklaruar nga bizneset me xhiro vjetore mbi 4 milion do t mblidhet nga bashkit dhe komunat pr llogari t pushtetit qendror, saktsoi Mima, tashm n cilsin e ekspertit t ekonomis. Aktualisht numrohen rreth 80 mij biznese t vogla n rang vendi, q menaxhohen nga pushteti lokal. Numri sht m i madh se bizneset e mesme apo t mdha, por pavarsisht ksaj, krijimin e t ardhurave e sigurojn m shum bizneset e mesme apo VIP-at. Sipas ligjeve fiskale, biznesi i vogl paguan vetm tatimin mbi t ardhurat dhe kontributet shoqrore, prfshi edhe taksat lokale, si gjelbrimi, pastrimi apo vendi ku ushtron aktivitetin.
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 6
EKONOMI
vendsministri i Financave, Florion Mima, e vlersoi si t gabuar dhe aspak domethnse metodologjin e prdorur nga Banka Botrore pr matjen e ngarkess fiskale reale mbi timet e kompanive. I intervistuar nga Top Channel, Mima shpjegoi se baza krahasimore me vendet e rajonit nuk sht domethnse pr shkak se nuk merr parasysh madhsin e Prodhimit t Brendshm Bruto pr frym. Sipas t dhnave t Ministris s Financave, taksat n Shqipri prbjn rreth 12 pr qind t timeve t rms dhe jo 45 pr qind, si thot Banka Botrore, tha Mima. Raporti i Banks Botrore, T brit biznes 2010, vuri n dukje faktin se kompanit shqiptare shpenzojn gati gjysmn e timeve t veta pr pagesn e taksave, ndrkoh q n vendet e tjera t rajonit, taksat han shum m pak. Kshtu, sipas BB, n Maqedoni taksat han 16.4 pr qind t timeve, n Bosnj 27 pr qind, n Kosov 28.8 pr qind, n Bullgari 31 e n Serbi 34 pr qind. N Shqipri, sipas BB taksat han 44.9 pr qind.
gon se duke qen se Shqipria ka PBB t vogl, BB ka krijuar nj model llogaritjeje dhe n fund ka vendosur nj shnim, ku thuhet se ky rast funksionon vetm pr ndrmarrjet e mdha dhe vendet e mdha, u shpreh zvendsministri Florion Mima. Nse do t ndrtonim nj model tonin pr Shqiprin, pr ndrmarrjet e mesme dhe t vogla, dhe ti prpunonim, treguesi q na rezulton sht 12
pr qind dhe sht m i ulti n bot, u shpreh Mima. Kritikat mbi metodologjin e Banks Botrore kan qen t shumta nga ekonomist n t gjith botn. T brit biznes akuzohet si nj raport q dezinformon investitort, pr shkak se paraqet situata joreale ekonomike dhe sht larg t qenit nj informues pr t msuar se n cilin vend fitohen m shum para.
Teorikisht dhe praktikisht Teorikisht Shqipria ka tatimtimi shum t ult dhe ngarkes pr sigurimet shoqrore n ulje t vazhdueshme, por niveli i prdorimit t taksave aforfe vlersohet aq i lart, sa prqindjet e taksave nuk hyjn shum n llogari. Shteti ka nevoj pr para dhe i drejtohet atij biznesi q sht m i dukshm. Kshtu futen
referencat dhe mekanizmat e tjer q rrisin barrn skale, u shpreh Ilir Hebova, nga Shoqata e Ndrtuesve. Gjat viteve t fundit, prdorimi i tarifave referuese n sistemin fiskal shqiptar ka arritur kulmin. Sot, shqiptart i paguajn taksat pr transferimin e pronsis bazuar n mime t prcaktuara nga Ministria e Financave, paguajn taks ndotjeje pr makinat e prdorura
pavarsisht nivelit t ndotjes apo vlers s makinave, si dhe paguajn sigurimet shoqrore mbi paga referenc. Vendosja e pagave referuese pr sektorin privat pr efekt t grumbullimit t m shum t ardhurave pr sigurimet shoqrore vlersohet se sht edhe hapi m ekstrem n kt drejtim. Shumkush mund t thot sot se mimet n Republikn e Shqipris i prcakton Ministria e Financave.
Kursi
Krenari politike e thyer Qever ia shqiptare sht mburrur gjat katr viteve t fundit, veanrisht pr uljen e taksave pr bizneset. Q nga viti 2006, tatimi ks mbi xhiron pr bizneset e vogla u prgjysmua, n vitin 2007 u ul prqindja e sigurimeve shoqrore q paguhen pr t punsuarit, si dhe u vendos taksa e shesht e pjesshme, gj q uli tatimin mbi t ardhurat personale pr pagat e larta. Q nga 1 janari 2008, korporatat prtuan tatim-timi t prgjysmuar nga 20 n 10 pr qind. Uljen e taksave pr bizneset qeveria e kompensoi me rritjen e taksave pr konsumatort, por n disa raste pati vetm ulje n nj taks e ngritje n nj tjetr. Kshtu, ndrsa tatimi i thjeshtuar mbi xhiron pr biznesin e vogl u prgjysmua, n t njjtn koh u rritn pagesat pr sigurimet shoqrore. N fund, bizneset e vogla nuk pan ndonj ulje taksash. Pr bizneset e mdha, ulja e ngarkess s sigurimeve shoqrore u kompensua me rritje t pags minimale, si dhe vendosjen e pagave t referencs. N total, as kto biznese nuk prtuan. Ndrkoh, u rritn disa her akcizat mbi karburantet, cigaret e pijet alkoolike. Gjat vitit t kaluar, gjithsesi qen korporatat, kompanit e telefonis, bankat etj., t cilat prtuan pjesn drrmuese t uljes s tatim-timit. Qeveria i kompensoi t ardhurat n buxhet, duke rritur n mnyr dramatike taksn e ndotjes pr makinat e importuara. Pavarsisht manovrave t tilla, ulja e taksave qe nj nga krenarit e qeveris. Nj debat teorik Banka Botrore e vlerson ngarkesn fiskale duke analizuar bilancin e nj kompanie shembull, e cila duhet t ket rreth 15 puntor dhe duhet t ket t ardhura prej rreth 150 her PPB pr frym. Sipas Tea Trumbic, e cila prezantoi raportin e T brit Biznes pr Ballkanin, prmes nj videokonference t mrkurn: Zgjedhja e nj kompanie t till garanton krahasim mes vendeve n t katr ant e bots, tha ajo. Megjithat, matematikisht metodologjia vlersohet se nuk sht shum domethnse. Zvendsministri Mima shpje-
eku shqiptar humbi 0.3 pr qind t vlers dje, kundrejt euros n ditn e shtat radhazi, zhvlersim gradual q e ka drguar sakaq n kuotn m t ult q nga prilli i vitit 2004. Sipas t dhnave t Banks s Shqipris, nj euro u kmbye mesatarisht n mesditn e djeshme me 133.64 lek, 36 qindarka m shum sesa ditn e mrkur. Q nga llimi i javs, leku ka humbur 0.8 pr qind t vlers s vet, ndrsa n krahasim me janarin e ktij viti, euro u kushton shqiptarve plot 8.2 pr qind m shum. Dita e djeshme u karakterizua nga lvizje t forta n tregun e kmbimit valutor. Leku e nisi ditn n kuotn 134 lek, pr ta mbyllur rreth kuots 133 lek. Kambistt thon se krkesa pr valut mbetet shum e lart prkundrejt oferts q mbetet skarco. Banka e Shqipris ka ndrhyr vazhdimisht n treg pr t shmangur zhvlersime t menjhershme dhe t forta t lekut. Zyrtarisht, BSH nuk ka ndonj referenc se sa duhet t jet kursi i kmbimit t lekut, por gjat muajve prill e maj u b e ditur se institucioni q e emeton lekun ndrhyri n mbrojtje t kuots 129.7 lek pr euro. Gjat javs s kaluar, kuota e rezistencs ishte 132.5 lek, ndrsa kt jav tendenca sht edhe m negative.
Bilanci
Vrehet nj prputhje n koh midis rritjes s norms s papunsis n vendet e Bashkimit Europian, veanrisht n Greqi dhe Itali, dhe rnies s drgesave nga emigrantt
ekonomike. Ne parashikojm rnie me 7 pr qind t fluksit botror t remitancave pr kt vit, deklaroi Banka Botrore pak jav m par. Vrehet nj prputhje n koh midis rritjes s norms s papunsis n vendet e Bashkimit Europian, veanrisht n Greqi dhe Itali, dhe rnies s drgesave nga emigrantt, njoftoi Banka e Shqipris n deklaratn e saj mbi stabilitetin
Kriza
trheqja e stimujve, tha Howard Archer, nj ekonomist. Rigjallrimi do t jet i ult dhe do t rrezikohet nga kolapse t mtejshme. Organizata pr Bashkpunim Ekonomik dhe Zhvillim parashikoi javn e kaluar se ekonomia e Britanis do t ulet me 4.7 pr qind kt vit, shifr kjo m e lart sesa parashikimi i mparshm. Sipas OECD, Britania do t jet vendi q do t vuaj m shum nga kriza mes bots s zhvilluar. Britania prballet edhe me nj decit buxhetor prej 175 miliard paundsh kt vit, ose 12.5 pr qind t PBB-s, m i larti q nga koha e Lufts s Dyt Botrore.
financiar. Problemi sht se papunsia n Eurozon po vijon t rritet dhe aktualisht ka mbrritur n 10 pr qind t forcs s aft pr pun. Ekonomistt n kontinentin e vjetr vlersojn se situata e punsimit nuk pritet t prmirsohet edhe pr shum muaj t tjer. Ekonomistt n Shqipri kan paralajmruar se rnia e t ardhurave nga emigrantt mund t krijoj probleme t rnda strukturore n ekonomin shqiptare. Gjat vitit 2008, n Shqipri hyn 833 milion euro nga emigrantt, me rnie 12 pr qind kundrejt vitit 2007. Banka e Shqipris mendon se vendi yn mund ta humbas potencialin aktual t rritjes ekonomike t fuqishme, n rast se nuk merren masa pr t zvendsuar t ardhurat n rnie nga remitancat. N konkluzionet e raportit t politiks monetare pr gjashtmujorin e par t ktij viti, BSH-ja u bashkohet deklaratave t disa ekspertve vends e t huaj, q paralajmrojn pr vshtirsi afatgjata t krijuara nga kriza aktuale dhe nevojn pr reform t rndsishme. N tri vitet e fundit, remitancat kan ndjekur nj prirje t qart rnse nga 14.6 pr qind t PBB-s q ishin n vitin 2005, n rreth 10.6 pr qind n vitin 2008. N terma vjetor, n vitin 2008 remitancat shnuan nj rnie prej rreth 6 pr qind kundrejt vitit 2007, ndrsa pr tremujorin e par t vitit 2009 rnia vjetore ishte 7.7 pr qind, thot Banka e Shqipris.
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009
AKTUALITET
Ish-ministri i Mbrojtjes: Dokumenti konfidencial sht drguar n prokurori nga drejtori i Policis s Shtetit
Prgjimi
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009
OPINION
ALFRED CAKO
gjedhjet e prgjithshme t qershorit ishin m t kalkuluara pr nga rezultati i krkuar, n krahasim me t gjitha zgjedhjet e tjera n periudhn e sistemit demokratik modern shqiptar. Kjo ndeshje u fitua nga/ me ndihma/n e arbitrit (prfaqsuesve ndrkombtar). Nga t trija palt pjesmarrse n gar pozit, opozit, arbitr - ky i fundit u b m prcaktues se kurr ndonjher pr rezultatin e prodhuar. Natyrisht ky ndikim bhet n nj mnyr t sofistikuar, pasi nuk sht problem q kt rezultat t brisht arbitri ta kalonte edhe nga ana tjetr dhe PD t ndodhej sot n t njjtin pozicion q sht PS-ja. Mjafton t lvizeshin fitoret e 3-4 mandateve t diskutuara dhe ndryshimi do t ishte 6-8 vende n Parlament n favor t PS. Z.Edi Rama inatin e ka me frontman-t e Elits, por bn sikur ia hedh fajin hajdutit Berisha. Rezultati anti-Berish natyrisht q nuk mund t ndodhte, pasi Edi Rama gaboi gjat opozicionit t tij jo vetm ndaj tij, por edhe n raport me prfaqsuesit kryesor t elits s Perndimit t akredituar zyrtarisht n vendin ton, sidomos n raport me interesat amerikane n Shqipri, pr katr vjet rresht. Me kt rezultat q prodhoi nj mazhoranc me dominim t brisht n Parlament spikatin disa dukuri t cilat mund t japin nj vektor rezultant me ndikim multidimensional n jetn e shqiptarve. S pari u shkurorzuan nga pushteti absolut q krkonin t fitonin si z.Berisha, ashtu edhe z.Rama me amendamentet e tyre kushtetutore prpara zgjedhjeve. Tashm ata e kuptojn se jan shum delikat n pozicionet e tyre, si pr t ushtruar kompetencat ligjore e institucionale n raport me abuzimet, ashtu edhe n pozicionin e tyre negociues me interesat e Perndimit, ka do ti detyroj ata q t ndrgjegjsohen pr t qen m globalist n disa siprmarrje t tyre dhe t bhen kshtu edhe mbrojts t interesave t Elits, qoft n axhendn e tyre politike rajonale, qoft n at ekonomike. Pra me kt rezultat t prodhuar ata jan kthyer n politikan stooge, bufon. S dyti, Berishs, q duket si m i fort pr shkak t pozicionit t tij dominues n jetn e vendit, i vendosn si hije Metn. Ky sht nj politikan i sponsorizuar n t majtn shqiptare s bashku me binjakun e vet, Majkon (t cilin e shiti kur ky i fundit krkonte ta hidhte prfundimisht n humner Nanon n zgjedhjet pr kreun e PS-s m 1999, duke i rrmbyer vendin e Kryeministrit), prej ndrkombtarve,
qysh prej nj dekade. Ashtu si e pata parashikuar n nj shkrim tjetr n kt gazet, atij iu la posti i shuttle diplomat dhe i zv.kryeministrit, e jo ai i kryeparlamentarit, si flitej rndom para 2 muajsh. Njkohsisht, nprmjet rrmbimit t 20% t posteve politike t qeveris, Meta do t bhet nj melhem dhe vaksin n drobitjen nga pensionimi i gjat tek armata intelektuale q ndodhet pran PS, me origjin nga administrata puniste, armat q nga padurimi i pati rrmbyer njher pishtart n vitin 1997, sapo Berisha krijoi nj krisje n marrdhniet e tij me Perndimin, si dhe pr shkak t rrethanave t krijuara nga axhenda e Perndimit me ish-Jugosllavin dhe Kosovn. Kjo axhend n Shqipri, atbot kishte funksionuar mbi bazn e nj formule t thjesht hegeljane veprim, kundrveprim, zgjidhje (n ngjashmri me formuln e Hegelit tez, antitez, sintez). Pr shkak t melhemit t 20%-it t pushtetit roz, virusi Berisha i protestave n rrug gjat viteve 97-2003, nuk do t rezultoj i fort prej imitimit q krkon ti bj Rama n form dhe prmbajtje. S treti, ndoshta pr her t par, nga dshira pr t dobsuar dhe kontrolluar lidert e t dy krahve, ndrkombtart krijuan kushtet teorike pr nj republik t fort parlamentare n Shqipri. Dihet se te ne, pr 18 vjet ka pasur nj dominim t dukshm t nj republike qeveritare, pr shkak t mazhorancave t mdha, ka ka zhvlersuar rolin e deputetit n jetn e vendit dhe ka mbajtur n tonalitete superiore vendimet dhe iniciativat qeveritare dhe t kryeministrave. Por tham teorikisht, pasi n mazhorancn e tanishme delikate parlamentare nuk shquajm ndonj brtham t fort politike q t dij t shfrytzoj kt superioritet n marrdhniet me Kryeministrin, i cili nga ana e vet, me nj guxim paksa naiv dhe populist u b sfidant dhe krcnues me ta qysh pa filluar jeta e re kuvendore (me siguri q doktori e ka nj
Nse Rama sht rehabilituar dhe ka pranuar, pas vizits s tij t fundit n SHBA, pr tu br un i mir, atij mund ti prtypen kto skema afatshkurtra radikale, pr ta rifutur n garn me stafeta q bjn kraht politik do katr vjet
politike, t cilt i ka t grupit t tij dhe q i duhen si ekspert pr bashkqeverisje. Nga ana tjetr, po t shohim radikalizimin e veprimeve t Rams, kuptojm se ai me kt gur t ngelur n dor krkon t vras disa zogj. S pari ai krkon t masturboj militantt e vet me iden e nj presioni real (ai e di q kjo nuk mund t ndodh) nprmjet s cils do ta shfronsojn shum shpejt ekipin blu. Ai po i mashtron ata me dritn e protestave n fund t tunelit shum t gjat t opozits me Ramn n krye t tyre. Me kt formul ai do mbetet i vetm nn dritat e skens roz prball rivalit t vet serioz, modest dhe me eksperienc, z.Lakrori dhe ekipit t tij t padukshm. Ai synon tu thot militantve se grupi kundr tij krkon nj detant me Berishn (n fakt ky grup inteligjent krkon detant me arbitrin pr t mos ngrn ekipi i tyre ndonj gol tjetr off side m 2013), kurse un jam shpresa e juaj, ndaj m rizgjidhni q t rilind shpejt pushteti juaj. Duke pasur timonin e vendimeve
nprmjet levs s Arkimedit t pushtetit t PS-s, z.Rui, Rama synon t trysnoj edhe Berishn e ndrkombtart derisa ata ta pranojn me shpejtsi si negociator pr marrveshje. Natyrisht q Rama synon t mos i pranoj tani kto negociata, t cilat m pas do t duhet ti prdor si parashuta justifikuese pr t zbritur n terrenin normal politik t jets s vendit. Ai, nse do ti vin kto oferta negociuese, do ti shtyj pr momentin para zgjedhjeve pr kryetar t PS-s, duke i prdorur si nj make up ndaj profilit t tij politik dhe pr imazhin se ai sht i vetmi tempull real i PS-s. S dyti, me kt politik t brisht Rama krkon tu thot ndrkombtarve se gabuat kur m mashtruat dhe m mort gjith buzqeshje pr dore pr t m hedhur n gremin; un jam i fort dhe i kam disa shigjeta t mijat dhe do ti prdor ato njlloj si i prdori Berisha kundr rrekjeve tuaja 6-7 vjeare pr ta zvendsuar at dhe, pr t m pranuar e rehabilituar edhe mua njlloj si bt me t n 2005. S treti ai krkon t bhet si nj Zeus n Olimpin roz, duke flakur prej saj strategjistt e tjer sfidant t tij si Blushi, Malaj, Islami e Co. Natyrisht q pr ti mbijetuar ktij revolucioni kulturor politik kinez t Rams, tashm pr kt grup do t ishte e vshtir do skem statutore dhe nnshtrimi ndaj verdiktit t tij t radikalizimit, i cili pr nga arritjet nuk do t jet tjetr, si e tham, vetm se nj furtun n got. N anijen roz t PS-s tashm ka rn flamuri i bardh i paqes s gjat nanoiste t t kundrtave dhe n vend t tij sht ngritur flamuri i kuq i piratit Rama me skull and bones (kafk dhe kocka) n t dyja ballinat e saj. Me thikn e Ruit ndr dhmb, Rama po prpiqet t mbyll disa dritare me kanata t vjetra nga ka thithur oksigjenin e saj PS-ja. Dhe me sa duket, skema do ti funksionoj deri n rizgjedhjen e tij n krye t PS-s. Por m pas? A do t dij ai t shfrytzoj
pozitivisht feedback-un n ndrtimin e strategjive dhe taktikave pr t risjell ekipin roz n pushtet m 2013? A do t dij ai t krijoj nj detant me SHBA-n dhe frontman-t zyrtar t Elits n Shqipri? Apo do t vazhdoj t shtyhet me ta me brir si bri kto katr vjet? A i ka regjistruar ai si dshtime politikat e tija n raport me rrugn Durrs-Kuks, me Grdecin, me vrasjen e Kosta Trebicks, me vjedhjen e ors s Bushit, me korrupsionin Fazli etj? Kuptohet se kto rezistenca anti-amerikane Rama i ka br nga naiviteti i dits pr t prodhuar politik dhe jo pr t mbrojtur interesat e gjera popullore, aq m tepr q nj interpretim i till smund ti bhet absolutisht ndrtimit t rrugs Durrs-Kuks. Nse Rama sht rehabilituar dhe ka pranuar, pas vizits s tij t fundit n SHBA, pr tu br un i mir, atij mund ti prtypen kto skema afatshkurtra radikale, pr ta rifutur n garn me stafeta q bjn kraht politik do katr vjet. Por mendoj se kt kuturisje ai e ka si lvizje brounjane pr mbijetes dhe nga besimi te fuqia e tij institucionale si kryebashkiak, fuqia magnetike e t cilit ndaj brthams s sotme vendimmarrse (Rui, Leskaj & CO) qndron te joshja me favore t ndryshme ndaj tyre. Nga qndrimet e ndrkombtarve n fakt duket se nuk ka nj unison t plot n raport si me Ramn, ashtu edhe me zgjedhjet e fundit. Por deklaratat e zyrtarve m serioz dhe prgjegjs pr raportin ndaj zgjedhjeve kan qen si n prmbajtje, ashtu edhe n koh, kundr pozicioneve dhe qndrimeve t Rams, madje ato mund t konsiderohen si nj ftes ndaj kongresmenve roz pr ti gjetur Rams nj suksesor tjetr q t jet lojtar. Gjithsesi Rama do t jet n pozita m t dobta prball dyshes PD+LSI n zgjedhjet e ardhshme dhe nse ai nuk do t ishte m kryebashkiak, t part q do t zbrisnin nga anija e tij do t ishin backer-at (mbshtetsit) e tij t sotm, Ru & Co. Por ather do t jet von pr PS-n. Nse Rama humbet Bashkin e Tirans, ather PS duhet tu thot lamtumir edhe zgjedhjeve t 2013-s. Kongresment dhe militantt e thjesht roz, duke votuar me naivitet pr qndrestarin Rama, natyrisht q po ven nj bast t rrezikshm jo vetm me mandat opozitari 4-vjear, por ndoshta pr nj gjum letargjik opozitar t tyre 8-vjear. PS e pati (dhe e ka ende teorikisht me z.Lakrori) nj shans pr shpres me perspektiv 2013-n, por ajo nuk mbshteti fuqimisht grupin Blushi & Co. Gabime t tilla sjellin pasoja afatgjata pr grupet politike t do vendi.
t ndrmarra n territorin e Gazs. Europa Perndimore, me pakicn e saj t madhe myslimane dhe lvizjet e majta me ndikim, ka kursyer n t kaluarn m pak Izraelin sesa q ka qen rasti me SHBA-n. Por, BE-ja mbetet partneri m i madh tregtar i Izraelit. Ky fakt mund t'i shrbej Europs si mjet pr trysni, pr t bindur Izraelin t ndal procesin e zgjerimit t kolonive hebreje n territoret, t cilat palestinezt i krkojn pr shtetin e tyre t ardhshm-krkesa kryesore e SHBA-s dhe e palestinezve, para rifillimit t bisedave paqsore pr Lindjen e Mesme. Europa, n mnyr aktive, e ka shfrytzuar kt mjet, thot Richard Young, analist politik, prkundr faktit se BE-ja ka injoruar krkesn e Britanis q ti mohohet origjina speciale e prodhimeve izraelite, q prodhohen npr koloni. Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, ka refuzuar ti bindet krkess pr suspendimin e plot t aktiviteteve npr koloni prkundrazi, ai ka kumtuar planin pr ndrtimin e qindra shtpive t reja npr koloni. Qeveria e tij, ndrtimet e reja i ka portretizuar si hap t par drejt ngrirjes s aktiviteteve, por e ka t vshtir q kt tia shes bashksis
Shtetet e Europs kan ashprsuar retorikn, n momentin kur administrata e re e SHBA-s po tregon nj vullnet m t madh pr t krkuar prgjegjsi nga Izraeli. Lufta n Gaz, dimrin e kaluar dhe ngritja n pushtet e qeveris s djatht n Izrael, kan nxitur edhe m shum kritikat n adres t Izraelit, n kontinentin n t cilin gjenden disa prej aleatve dhe partnerve kryesor tregtar t Izraelit
ndrkombtare- n veanti kur dihet se Izraeli planifikon edhe kompletimin e 2500 shtpive tjera, ndrtimi i t cilave ka filluar m hert. Kritikat e Europs jan mjaft domethnse. Italia ka Kryeministrin m pro-izraelit n historin e ktij shteti, ndrsa Gjermania e konsideron veten si mbrojtse t shtetit, t themeluar pas Holokaustit nga ana e nazistve. Analisti izraelit, Jonathan Spyer, theksoi se armiqsia po arrin nj natyr ekstreme, e cila nuk sht par ndonjher m par. Nuk sht kjo nj klim ideale, t ciln Izraeli do ta dshironte mes vetes dhe partnerve t vet kryesor tregtar n BE, theksoi Spyer. N ann tjetr, zyrtari i Ministris s Jashtme t Izraelit, Itzhak Levanon theksoi se asnj kriz nuk mund t prish marrdhniet mes Izraelit dhe Europs. Ka disa zra q vijn nga disa an, por nuk kam guxim t them se ekziston njlloj armiqsie politike ndaj Izraelit, shtoi ai. Shenjat e paknaqsis ekzistojn. Britania, s fundi, ka shfuqizuar lejet e disa kompanive pr ti shitur pjes t armatimit Izraelit, pr shkak t brengs pr shfrytzimin e tyre gjat sulmeve n Gaz. Norvegjia vendosi t shes aksionet e veta n firmn Elbit
Systems, kompani izraelite e cila sht e prfshir n ndrtimin e murit ndars n Bregun Perndimor. Ministri i Jashtm i Suedis befas anuloi vizitn e tij n Izrael, pr shkak t grindjes rreth artikullit t publikuar n nj gazet suedeze, n t ciln ushtart izraelit u akuzuan pr trafikim t organeve t nxjerra nga kufomat e palestinezve t vrar. Qeverit europiane kurr nuk kan mbshtetur kolonit izraelite, por gjat muajve t kaluar kritikat jan ashprsuar dukshm. Retorika m e ashpr e europianve sht n prputhje me qndrimin e ri t SHBA-s, me rast administrata e re n Uashington ka devijuar nga kursi i prkrahjes s pa-rezerv pr Izraelin. Administrata e Barack Obama-s ka dnuar fuqishm planin m t ri t Izraelit pr aktivitetet e reja npr koloni. Pas nj kohe t gjat, Europa dhe Uashingtoni pr her t par po flasin me nj z, theksoi Yossi Mekelberg, drejtor i programit pr marrdhnie ndrkombtare n Regent College, me seli n Londr. Me gjith trysnin e shtuar, disa qeveri europiane po bjn prpjekje q marrdhniet me Izraelin t'i mbajn sa m miqsore q sht e mundshme. Marr nga AP
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009
OPINION
ANDREA STEFANI
rall mund t gjendet nj politikan q t manifestoj n mnyrn m arrogante se Edi Rama besimin absurd se mendjet e njerzve duhet tu nnshtrohen pa kushte fjalve q ai lshon, madje edhe kur kto fjal kundrshtojn njra-tjetrn. sht tamam arroganc e prijsit Zeus q bn edhe shiun, edhe diellin, edhe ern. Njerzit duhet ta besojn edhe kur pasi ka premtuar se do ta nxjerr politikn jasht kutis s televizorit, bn t kundrtn, futet m prnatshm n kutin e televizorit sa ia kalon edhe Berishs. Njerzit duhet ta besojn edhe kur pasi bhet kryetar i partis m t madhe politike n vend, pra kryepolitikan, nis e thot se nuk sht politikan. Pra njerzit duhet ti pranojn si t vrteta ato q thot Rama jo pse jan t vrteta, por pr faktin e thjesht se i thot Rama. Tamam nj marrdhnie si ajo q lakenjve t oborrit me Car Nikolln e Rusis t prshkruar nga Tolstoi. Por fjalt e Rams, kto koht e fundit kundrshtojn aq shum fjalt e Rams, sa t biesh dakord me to do t thot t biesh n kundrshtim me veten tnde, me Ramn vet, dhe me realitetin. Do t thot t biesh dakord me rrumpalln. *** Kur Rama thot q nuk duhet br bojkot, ather t gjith duhet t besojn q bojkoti sht antidemokratik, nj arm e politiks s vjetr, tipike pr Sali Berishn. Por kur Rama thot se duhet br bojkot, ather bojkoti duhet shpallur nga t gjith si nj mjet demokratik. Por kur befas Rama, me vetbesimin e tij pr t riprkufizuar dukurit dhe gjrat e ksaj bote, deklaron q bojkoti nuk sht bojkot, ather t gjith duhet t besojn se PS nuk po bojkoton Kuvendin, por po i imponon atij disa kushte nprmjet nj bojkoti q nuk sht bojkot. Dhe t gjith duhet ta besojn nj t till udi, sepse kshtu thot Edi Rama. Por t besosh q bojkoti nuk sht bojkot, sht si t besosh q mbreti lakuriq nuk sht lakuriq. Me qndrimin e tij, Rama dshmon se ka bindjen, ende pa ardhur n pushtet, se shqiptart jan turma e prulur e prralls s Andersenit q ishte e tmerruar t pranonte nj dika ashtu si ishte, q ishte e friksuar t pranonte q mbreti ishte lakuriq, vetm e vetm sepse mbreti thoshte se kish veshur rrobat m t bukura n dynja. Por ndoshta n kt pik Rama ndoshta ka t drejt. Shqiptart vazhdojn n shumic t mos mendojn me kokn e tyre por t bariut, t liderit. T mendojn me kokn e Rams. Por ndoshta edhe ekzagjeron kt dobsi t shqiptarve, duke besuar se servilizmi q e rrethon n selin e PS dhe kongreset e saj, karakterizon gjith shoqrin shqiptare. Gjithsesi,
edhe nse shqiptart vazhdojn t jen nga ata popuj q Fromm i prkufizon si dele, a sht misioni i nj politike t re dhe liderit t saj ti ndihmoj t mendojn vet, apo t shfrytzoj paaftsin e tyre pr t menduar? Rama po bn kt t dytn. Qndrimi i tij, n fakt jo vetm i tij, na kujton nj thnie t Adolf Hitlerit: Nuk kam ardhur n kt bot pr ti br njerzit m t mir, por pr t shfrytzuar dobsit e tyre. Dhe pr t mbetur te bojkoti q Rama po udhheq sot. Kur bojkoti prdoret pr nj kauz t drejt nga opozita, ai sht plotsisht i justifikuar, madje shptimtar pr demokracin. N kt kuptim shfaqen t gabuara edhe sugjerimet e disa diplomatve n Tiran, q e prjashtojn bojkotin si arsenal t nj politike demokratike. Por duke qen nj reagim ekstrem, bojkoti duhet t jet i justifikuar plotsisht dhe qartsisht. Edhe sot, e keqja nuk sht te bojkoti n vetvete, por te fakti q Rama nuk ka sjell prova dhe fakte q t prligjin bojkotin. Rama ka qen nj nga bashkautort e sistemit zgjedhor, t Kodit, t strukturave zgjedhore, madje ka prshndetur cilsin e votimeve n prfundim t tyre. Ndrkaq ka pasur momente, si ai pas tragjedis s Grdecit, kur bojkoti pr largimin e Kryeministrit ishte shum i prligjur, por Rama ka refuzuar
Rama detyrohet sot t shkoj n bojkot dhe protesta pikrisht sepse nuk ka br dje bojkot dhe protesta. Por nse dje mund t bnte bojkot dhe protesta sepse e drejta qe me t, a e ka sot akoma t drejt? E drejta nuk sht dika e fiksuar, por lehtsisht e migrueshme. Por mbi t gjitha, sht vet Rama q duke ia mohuar dje vetes pa t drejt t drejtn pr protesta, ia mohon edhe sot
ta zhvilloj duke e prbuzur si nj mjet t politiks s vjetr t Berishs. Sot, askush nuk e kundrshton dot Ramn m ashpr sesa vet Rama. Rama po shfaqet si nj lider i oroditur q po i bn gjrat m rrumpall se Doktori. Ai e anatemon bojkotin kur duhet dhe, ca muaj m von, e organizon pikrisht kur sduhet. *** E njjta gj mund t thuhet edhe pr protestat q po prflitet se Rama prgatitet t organizoj pr t kundrshtuar shkeljen e standardeve t zgjedhjeve. Pr nj koh t gjat protestat kan qen nj tabu n politikn e Re t Edi Rams. Madje pr shum vjet opozit thuajse nuk sht organizuar asnj protest. Nuk u organizuan protesta as ather kur qeverisja e Berishs me paprgjegjshmrin e vet vrau 26 njerz n Grdec. Edhe ather kur bhej fal pr jett e humbura t qytetarve, Rama i konsideroi protestat t paprligjura. Sepse gjoja pengohej hyrja e Shqipris pr n NATO. Brokulla! Edhe sot mund t thon se protestat mund t pengojn heqjen e vizave pr Shqiprin. Gjithmon politika mund t sjell argumente n dobi t saj, por jo gjithmon e vrteta sht me at q thot politika. Po dobia e Rams ku sht, kur nj her shpall tabu bojkotin dhe m pas
e organizon at, kur mallkon protestat dhe pastaj i nxit ato? dobi ka Rama dhe PS nga kjo strategji pa strategji, nga kjo oroditje mjetesh dhe taktikash q ngjason me nj rrumpall t vrtet? Dhe mbi t gjitha, cili sht zembereku, mekanizmi i artur i ksaj rrumpalle q far refuzoi dje me vendosmri si politik t vjetr, e propozon sot me entuziazm si politik t re? Prgjigjja sht e thjesht: interesi i Edi Rams pr t ardhur n pushtet. Nse dje 26 t vrart n Grdec duhej t trajtoheshin si skllevr apo viktima t domosdoshme n themelet e nj piramide faraonike (kjo i bie t jet NATO) dhe prandaj nuk duhej br shum zhurm dhe protesta pr ta, kjo ishte jo sepse Shqipria pengohej pr n NATO sikundr u tha, por sepse Rama mendonte se protestat mund tia vshtirsonin rrugn drejt pushtetit. Nse sot krkohet q t organizohen protesta, megjithse askush nuk ka vdekur s fundmi pr faj t qeveris, madje nuk ka as prova pr dhunim thelbsor t zgjedhjeve t 28 qershorit, kjo ndodh sepse prijsi Rama do q t ndodh, sepse kshtu sht m e prshtatshme pr Ramn q t qndroj n krye t PS dhe t vazhdoj n ambicien e tij pr t kapur pushtetin. Pra n thelb, bojkoti dhe protestat nuk kan t bjn fare me cilsin e zgjedhjeve. Zgjedhjet mbrohen shum koh para dits s votimeve dhe aq m pak disa muaj pas dits s votimeve pas pushimeve n Amerik. Zgjedhjet mbrohen me ca infrastruktura q pr 4 vjet me radh Rama nuk bri asnj protest pr t detyruar qeverin q ti ngrinte. Ndaj, nse pushteti sot i grabit votn, kjo do t thot se opozita nuk ka qen e aft t imponoj ndrtimin e nj sistemi q pengon maksimalisht vjedhjen e vots. Rama detyrohet sot t shkoj n bojkot dhe protesta pikrisht sepse nuk ka br dje bojkot dhe protesta. Por nse dje mund t bnte bojkot dhe protesta sepse e drejta qe me t, a e ka sot akoma t drejt? E drejta nuk sht dika e fiksuar, por lehtsisht e migrueshme. Por mbi t gjitha, sht vet Rama q duke ia mohuar dje vetes pa t drejt t drejtn pr protesta, ia mohon edhe sot. Kshtu gjithka n politikn e re sht e destinuar t bhet rrumpall, sepse nordi i saj, nuk sht ndonj ide, ideal apo parim i fiksuar, por thjesht nj ambicie pushteti e nj njeriu dhe nj klani rreth tij. Dhe ambicia sht dredharake. Ajo pranon si t prligjur at q i shrben momentalisht, pavarsisht se pak koh m par mund ta ket shpallur t ndaluar dhe t keqe pikrisht sepse nuk i shrbente ambicies. Ambicia sht e lngt, pa form. Ajo merr formn e ens q i shrben, q e mban. Ajo nuk ka nj form t vetn dhe po ashtu edhe ata q i shrbejn asaj. Prandaj dhe politika e re q formsohet rreth ambicies likuide t liderit, sht e dnuar t mbetet nj politik eklektike dhe pa form.
Futboll-diplomacia
J
avn e kaluar, Turqia dhe Armenia kumtuan synimin e tyre q t vendosin marrdhnie diplomatike, t hapin kufirin e mbyllur mes dy vendeve dhe t nisin nj seri t bisedimeve e masave pr forcimin e mirbesimit, t cilat kan pr qllim zgjidhjen e grindjeve shumvjeare dhe forcimin e bashkpunimit t ngusht. Pr t qen t sigurt, kto protokolle duhet t ratifikohen nga Ankaraja dhe Yerevani, prandaj ende mbesin pengesa t shumta politike. Por, marrveshjet e reja, me ndihmn e ndrmjetsimit t Zvicrs, mund t ndihmojn n transformimin e stabilitetit rajonal n rajonin e Detit t Zi. Gjithashtu, ato paraqesin nj lajm shum t mir pr interesat e SHBA-s dhe Europs. Kto zhvillime pozitive jan rezultat i drejtprdrejt i hapjes s realizuar n shtator t vitit t kaluar, kur Presidenti i Turqis, Abdullah Gul, pranoi ftesn e Presidentit t Armenis, Serzh Sargysian, pr t prcjell ndeshjen e futbollit mes kombtareve t Armenis dhe Turqis, e cila u zhvillua n Yerevan. Vizita ishte e paprecedent dhe theu akullin. Kumtesa e br javn e kaluar sht produkt i dialogut t heshtur dhe jozyrtar mes intelektualve nga radht e t dyja palve. Atmosfera e ndryshuar gjithashtu dshmon edhe pr ndikimin e udhheqsve t biznesit, t cilt dshirojn t shfrytzojn prfitimet e tregtis bilaterale, si dhe pr interesimin e figurave politike q ta largojn njher e prgjithmon nga tavolina kt problem shumvjear. Normalizimi i marrdhnieve mes Turqis dhe Armenis do t prodhoj prfitime pr rajonin dhe pr interesat transatlantike t siguris. S pari, hapja e kufirit do ti kontribuoj zhvillimit ekonomik t Armenis dhe do ta baraspeshoj pozitn e ktij vendi
N momentin kur kandidatura e Turqis pr antarsim n BE po prballet me sfida serioze, hapja ndaj Armenis mund tia sjell n kujtes Europs se Turqia m shum sht prodhues sesa konsumues i siguris n fqinjsin e Europs
ndrmjet Lindjes dhe Perndimit. Q nga shprbrja e Bashkimit Sovjetik, konflikti n Nagorni-Karabah ndrmjet Armenis s mbshtetur nga Rusia dhe Azerbajxhanit t mbshtetur nga Turqia, konflikt q shtyu Turqin q n vitin 1993 ta mbyll kufirin me Armenin, ka ndikuar q marrdhniet e Yerevanit me Perndimin t mbesin t pazhvilluara. Hapja e lidhjeve me Turqin do ti ofroj Armenis opsione t reja n skenn ndrkombtare dhe do ti kontribuoj zhvillimit ekonomik e stabilitetit t ktij vendi. S dyti, prmirsimi i marrdhnieve mes Armenis dhe Turqis mund t ket nj efekt t rndsishm demonstrues. Nse Turqia dhe Armenia mund ta ndryshojn kursin dhe zgjidhin konfliktin, i cili sht cilsuar si i pazgjidhshm, kjo mund t drgoj sinjale pozitive pr menaxhimin e krizave dhe zgjidhjen e
konflikteve, duke filluar nga Ballkani e deri n Kaspik e prtej. A mund t jet n radh konflikti i pazgjidhshm i Qipros? S treti, hapja e sinqert e Turqis ndaj Armenis do t forcoj qasjen e Ankaras ndaj politiks s saj t re t jashtme. Nga prmirsimi i marrdhnieve do t prfitojn edhe partnert transatlantik t Turqis. N momentin kur kandidatura e Turqis pr antarsim n BE po prballet me sfida serioze, hapja ndaj Armenis mund tia sjell n kujtes Europs se Turqia m shum sht prodhues sesa konsumues i siguris n fqinjsin e Europs. N fund, dy palt parashohin edhe krijimin e nj komisioni ndrkombtar pr t shqyrtuar ngjarjet kundrthnse q ndodhn n vitin 1915, t cilat kan ngarkuar marrdhniet mes Turqis dhe Armenis pr gati 100 vjet me radh. Marr nga Global Research
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009
AKTUALITET
11
Vodhi me dokumente t rregullta nga Banka e Kursimeve 250 milion lek t vjetra
dhe sht kryer duke zbatuar nj skem perfekte mashtrimi. Ndrsa arrestimi i tij sht br fare rastsisht teksa kalonte me biiklet, si pr karshillk, prpara policis s kryeqytetit. Ai sht dnuar me 11 vjet heqje lirie, ndrsa vendimi sht dhn n vitin 2000. Disa koh m par ai pretendonte se i kishte mbaruar dnimi prej amnistive t shumta, t cilat i kan ulur tre vite dnimi. Kote ka prpiluar vet t gjitha dokumentet dhe i ka dorzuar n gjykat duke krkuar lirin. Dhe sht shprblyer. Pas prpjekjeve t shumta
ai ka tuar lirin. Sipas dosjes hetimore, n vitin 1999 njra prej Bankave t Kursimeve raportoi se i ishin vjedhur 250 milion lek t vjetra, nj shum tepr e madhe pr kohn. Kjo alarmoi policin e Tirans, e cila u habit edhe m shum kur msoi se grabitja ishte kryer pa vn n prdorim armt apo dhunn. Nj djal i ri kishte hyr qetsisht n bank dhe kishte paraqitur dokumentet sikur ishte trashgimtari dhe pasardhsi i nj biznesmeni nga Berati, i cili sapo kishte vdekur. Me nj certikat vdekjeje n dor, nj grua q thoshte se ishte e veja
e biznesmenit dhe me aktin e trashgimis, Kote i ka krkuar arktares q ti jepte shumn e merituar. Nj verikim i shpejt i banks tregoi se gjithka ishte e vrtet dhe se djali i ri duhet t merrte parat q i takonin. Por pak koh m pas punonjsit e banks jan trembur kur kan par fantazmn e biznesmenit t vdekur, i cili krkonte parat q kishte depozituar. N kt moment u zbulua mashtrimi me emrin Klejdi Kote q prfshinte nj grua t rreme, nj punonjs banke t implikuar n shtje dhe katr falsikator dokumentesh. S..
Mungesa e avokatve mbrojts ka sjell dje srish dshtimin e procesit t 81-t radhazi
jra euro humbje, pasi do t enjte dhjetra forca t policis shoqrojn n gjykat t penduarin e bands. Ktu mund t shtohen edhe shpenzimet e gjykats dhe prokuroris q duket se nuk do t mbaroj asnjher. S..
Strategjia
Interpoli
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 12
AKTUALITET
Tiran
Nga prplasjet, nj person humb jetn, dy t tjer plagosen
re persona kan prfunduar n prangat e policis s kryeqytetit pr kontraband, ndrkoh q sht sekuestruar malli i tyre, me vler totale prej 120 mij eurosh. Operacioni pr zbulimin e linjs s kontrabands sht ndrmarr nga antikrimi ekonomik, n bashkpunim edhe me tatim-taksat, q ka sjell prangosjen e nj tregtari dhe dy shoferve autobussh, t cilt e ndihmonin t sillnin mallin nga Greqia n Shqipri. Pllumb Shelqezi dhe Romeo Karali jan dy shofert, q u prangosn t part dhe pas marrjes n pyetje treguan se malli i prkiste Shklqim Sadikut, i cili edhe ky u arrestua nga specialt e policis. Madje, n momentin e arrestimit, Sadiku po ngarkonte mallin n nj makin me targa t huaja. Gjat kontrollit n dyqane, policia zbuloi edhe nj tjetr tregtar veshjesh, i cili ndiqet penalisht n gjendje t lir. Operacioni Sipas t dhnave zyrtare, n kuadr t operacionit policor Udhtari, t realizuar nga specialistt e seksionit kundr krimit ekonomiko nanciar, n bashkpunim me agjentt e mbikqyrjes dhe operacioneve speciale, punonjsit e sektorit t forcave t posame n Drejtorin e Policis s Tirans dhe specialistt e strukturs s hetimit tatimor pran Drejtoris Rajonale Tatimore Tiran, u mundsua ar-
restimi n flagranc i tre personave t cilt prej kohsh dyshoheshin dhe survejoheshin pr aktivitet kontraband me Greqin. N pranga prfunduan Pllumb Ali Shelqezi, 36 vje, lindur dhe banues n fshatin Lundr, dhe Romeo Astrit Karali, 44 vje, lindur dhe banues n Tiran, shofer pran subjektit t nj agjencie private udhtimi. M pas u arrestua edhe Shklqim Ferat Sadiku, 36 vje, lindur n Dibr dhe banues n Tiran, tregtar si subjekt privat, deklaroi zyrtarisht policia. Dy personat e par, Pllumb Shelqezi dhe Romeo Karali, t cilt punojn
si shofer t autobusit t linjs t udhtarve Tiran-Athin-Tiran jan kapur n agranc te rruga Jordan Misja, n nj parkim autobussh pran vendit t quajtur Nyja e Betonit. N momentin e arrestimit, ata ishin duke kaluar mallin nga autobusi pr te mjeti tip Opel Vektra, me targa greke IHT 4344, i cili drejtohej nga Shklqim Sadiku. Pas hetimeve t kryera rezultoi se Sadiku sht edhe porosits i mallit. Pr kta persona, policia deklaroi se kishte informacione se sillnin nga Greqia nprmjet piks s kalimit kutar Kakavij, mallra industriale, si:
pantallona, xhins, kmisha, jelek xhinsi, xhaketa t ndryshme, funde dhe bluza t llojeve t ndryshme, t cilat i kalonin t fshehura n autobus, me qllim shmangien nga detyrimet doganore. Kontrolli N momentin e kapjes n agranc, tre shtetasit e msiprm po shkarkonin mallrat, t cilat i kishin fshehur n nj nga autobust e linjs s udhtarve, me targa TR 7215 L. Gjat veprimeve procedurale u ushtrua kontroll edhe n ambientet e subjekteve tregtare: Kushtrim Abazi dhe Shklqim Sadiku, q kishin porositur mallin, ku rezultoi se kishte mallra t pajustikuara me fatur tatimore, mall i cili u konskua n cilsin e provs materiale. Sipas policis, gjat operacionit u sekuestruan edhe autobusi i linjs, me targa TR 7215 L dhe vetura tip Opel vektra, me targa IHT 4344. Vlera e veshjeve kontraband, tashm t sekuestruara, arrin n 120 mij euro. Ndrkaq, policia tha se edhe Kushtrim Abazi u drgua pr ndjekje penale. Sipas t dhnave hetimore, edhe n dyqanin e tij u gjetn mallra kontraband, por n sasi m t vogl, kshtu q u la q ai t ndiqet penalisht n gjendje t lir. Ndrsa pr tre shtetasit e msiprm, materialet i kaluan Prokuroris, pr veprat penale t tregtimit dhe transportit t mallrave kontraband, kontrabanda me mallra t tjer dhe zbatimi i ligjit ndaj personave juridik.
azhdon aksioni i policis rrugore pr parandalimin e aksidenteve, ndrkoh q tre t till kan ndodhur ditn e djeshme, duke sjell nj t vdekur dhe dy t plagosur. Bashk me uniformat blu t Komisariatit t Qarkullimit Rrugor, n aksion jan bashkuar edhe efektivt e Patrulls s Prgjithshme, t cilt kan intensikuar punn pr goditjen e t gjith shkelsve t rregullave rrugor. Kshtu, pr tre aksidentet e ndodhura, policia ka arrestuar nj drejtues mjeti dhe ka drguar pr ndjekje penale n gjendje t lir dy t tjer. N lidhje me kt, policia deklaroi se specialistt e seksionit t hetimit t aksidenteve rrugore, kryen arrestimin n agranc t shtetasit Ledion Agron Patogu, 27 vje, banues n Tiran. Arrestimi i tij u b pasi te sheshi Rilindja n Laprak, prball godins 5-katshe, ku ndodhet kompania Intersig, duke drejtuar mjetin tip Volkswagen, me ngjyr gri, me targ TR 4445 C, ka aksidentuar kmbsorin A. B., 77 vje, i cili sht drguar n spital n gjendje t rnd shndetsore. Pak koh m von, ai gjeti vdekjen. Gjithashtu, policia tregoi se lloi procedimi penal n gjendje t lir pr Artur Lokn, 35 vje, banues n Yrshek, sepse rreth ors 08:40, duke drejtuar mjetin Ford, me targa TE 307147, ka aksidentuar kmbsoren Pashk Gjoka, 48 vjee, e cila ndodhet n spital jasht rrezikut pr jetn. Pr ndjekje penale n gjendje t lir u drgua edhe Dritan Osumi, 24 vje, banues n Shkoz, sepse rreth ors 12:45, n kryqzimin e rrugs Don Bosko, prball shkolls Harry Fultz, duke drejtuar motorin Lifan, pa targa, ka aksidentuar kmbsorin Mustafa Huta, 77 vje, i cili pas mjekimit n spital, ndodhet jasht rrezikut pr jetn dhe kurohet n banes.
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 13
@
Aktoret
Brigitte Bardot dhe Sophia Loren, dy ikonat e kundrta n prag t ditlindjes s 75-t. Edhe pse kan t njjtn mosh dhe t njjtn histori, ato vazhdojn t ndjekin rrug t ndryshme dhe kjo sht arsyeja e vrtet q i ka shndrruar n ikona NE FAQET 18-19
Edhe pse popullariteti i Bin Ladenit sht n rnie, sheiku ka arritur t gjej pasues t rinj
Skandali
FOTO E DITES
Kto jan vetm disa nga skulpturat gjigande t artistit francez, Xavier Veilhan, q do t ekspozohen n kopshtet e pallatit mbretror t Versajs nga data 13 shtator, deri m 13 dhjetor
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 14
NDRYSHE
N FORM
Steve Jobs e krijoi Apple-in n vitin 1976. U largua n 1985-n, pr tu rikthyer m pas n 1996-n
SMUNDJA
N janar t ktij viti, ai rrfen se sht i smur, por nuk heq dor nga kompania
N PUN
Pamjet e para t rikthimit t Jobs n pun jan ksuar n qershor t ktij viti
Personazh
n fund, Steve sht rikthyer. Pas gjasht muajsh munges pr shkak t smundjes dhe thashethemeve pr nj vdekje t mundshme, Steve Jobs ka hyr n sken mes nj duartrokitjeje t gjat. Jam i lumtur q ndodhem sot ktu, me t gjith ju. Si e dini, n trupin tim jeton mlia e nj personi 20-vjear, i cili vdiq n nj aksident. Pa t, sot nuk do t isha gjall, thot ai n fjaln e hapjes e m pas shton: Shpresoj q bujaria e tij t jet nj shembull pr t gjith dhe secili prej nesh t bhet nj dhurues organesh. M pas Steve falnderon komunitetin e Apple, veanrisht Tim Cook dhe t tjert q kan uar prpara punn time n mnyr kolektive. Problemet e tij shndetsore u bn publike n vitin 2004, kur ai tregoi se kishte nj form kanceri t rrall n pankreas. Ishte kuruar, por n vern e vitit 2006 ishte shfaqur srish i pafuqishm dhe kishte zra se smundja i ishte prsritur, mirpo kompania e kishte mohuar. M 5 janar t ktij viti, Jobs i shkroi Komunitetit Apple: Problemi sht se nj prishje hormonale m vjedh proteinat pr t cilat trupi im ka nevoj. Kurimi sht relativisht i thjesht dhe nuk ka shum q kam lluar kurn. Do t vazhdoj t punoj si administrator i deleguar i Apple. Por nnt dit m von mori lejen, pr arsye shndetsore m t ndrlikuara nga sa kujtonte. M vjen keq q zrat dhe kurioziteti mbi shndetin tim vazhdojn t jen shqetsues pr
MODELI I RI I IPOD-it
Prania e nj videokamere te iPod 9 e bn nj mp3 totalisht multimedial
I veshur me xhinse dhe nj bluz t zez, sht ende shum i dobt, me zrin paksa t ngjirur, por shum m n form se hern e fundit q u shfaq
mua, familjen time dhe t gjith ata q punojn te Apple. Kshtu, n munges t tij Jobs ia besoi drejtimin e kompanis deri n fund t qershorit Tim Cook. Si gjithmon i veshur me xhinse dhe nj bluz t zez, sht ende shum i dobt, me zrin paksa t ngjirur, por shum m n form n krahasim me hern e fundit q u shfaq n publik, n tetor t vitit t kaluar. Me kt rast, Jobs ka prezantuar iPod-t e rinj. Kan nj telekamera pr t regjistruar foto dhe video, m shum memorie pr kngt dhe lmat, dhe jan m pak t kushtueshm, sepse kriza nuk ka mbaruar ende, edhe pse pr Kupertinon (nj qytet periferik n Santa Klara), n realitet nuk ka nisur kurr. Me 225 milion aparate t shitura, iPod ka hapur nj biznes t ri pr kompanin e fuqishme Apple, e cila e lloi aktivitetin e saj me prodhimin e kompjuterve dhe tani po bhet gjiganti botror i elektroniks. Revolucionoi industrin e muziks dhe i hapi rrug suksesit t jashtzakonshm t iPhone, q sot sht nj prej konkurrentve m t tmerrshm (Jobs, kur e prezantoi n vitin 2007, e cilsoi si iPod-in m t mir t t gjitha kohrave). Pas tet vjetsh jet, lexuesi multimedial m i famshm i bots shet ende shum mir n
Europ dhe Shtetet e Bashkuara, por pr her t par n Japoni mposhtet nga nj Walkman dixhital Sony. Kshtu, Apple e transformoi n nj aparat konceptualisht t ndryshm, q nuk riprodhonte vetm t dhnat e shkarkuara nga kompjuteri, ose maksimumi t regjistronte leksione dhe konferenca, por e bri nj mjet t aft t magazinonte t dhna dhe ti hidhte menjher online, ose prmes nj kompjuteri. Filmat dhe fotograt prfundojn t gjitha n Youtube dhe Flickr, ku Apple vazhdon t mbretroj fal iPhone-it. Nga skena e Yerba Buena Center e San Franciskos, Jobs ka prezantuar nj tjetr risi: versionin 9 t imunes-it, programi pr t shkarkuar video dhe muzik nga kompjuteri dhe m pas pr ti transferuar tek iPod-i. Me modelin e ri t iPod-it mund t blihet edhe muzik. Pas 45 xhirove dixhitale, n Kupertino po provojn t lanojn modelin e vjetr 33: tani quhet iTunes LP, dhe prmban, prve kngve, libretin, shnimet e kopertins, fotogra dhe lma t rinj. Do t funksionoj? Jo domosdoshmrish: pjesa m e madhe e 8,5 miliard kngve t blera deri tani te iTunes Store jan pjes e nj albumi, por jan shitur si pjes t veanta. Por mbi t gjitha ka dyshime pr muzikantt: pr shembull, grupi Radiohead koht e
fundit ka publikuar vetm kng t pakuptimta dhe ka thn se nuk duan t regjistrojn nj disk edhe pr pak koh. Pjesa m e madhe e prezantimit u sht kushtuar videolojrave, q jan gjithmon n krye t klasikimit t Apple Store me iPhone-in dhe iPod Touch-in, t cilt tashm jan br konkurrent t drejtprdrejt t Psp s Sony-it dhe t Nintendo Ds. Pr momentin jan gati vetm 20 mij lojra, thuajse nj e katrta e totalit. Nj prej prodhuesve t pranishm n Keynote, Gameloft, thot se ka shitur 6 milion tituj: pr kt arsye Apple ka futur dje nj version rifreskimi t sistemit operativ t iPod Touch (dhe iPhone-it) 3.1, q sht prmirsuar dhe ka disa funksione t reja, si Genius Mix, me t cilin mund t bsh przgjedhje muzikore t personalizuara. Jobs nuk ka dhn shum informacione pr kompjuterin e ri portabl, pr t cilin po punon jashtzakonisht dhe q ndoshta do t dal n treg n vitin 2010, pr iPod Touch me uebkamera, dhe ardhjen e Beatles n iTunes Store. Beatles jan ndr grupet e pakta q mungojn ende n dyqanin m t madh virtual t muziks, dhe shum vet hidhnin hipoteza se lanimi i tyre do t bhej m 9 shtator, dat kjo q koincidon me publikimin e albumeve t tyre.
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 15
NDRYSHE
Shum prej tyre paguheshin 1000 euro, n kmbim t nj nate t kaluar me Kryeministrin. Biznesmeni italian ka treguar me detaje se si arrinte t siguronte dhe t onte n Pallatin Grazioli vajza n kmbim t favoreve. M shum se 30 vajza mendohet se kan qen n 18 mbrmje t organizuara prej tij
Tarantini:
Ja mendurit e Berluskonit, vajza, festa dhe drog
N
j numr prej 30 vajzash mendohet t ken qen t pranishme n 18 festa t organizuara n rezidencn luksoze t Kryeministrit italian, Silvio Berluskoni, brenda nj periudhe 5-mujore. Shum prej tyre u jan ofruar shuma prej nj mij eurosh, nse do ta kalonin natn me t dhe do ti ofronin Kryeministrit shrbime seksuale. Kto deklarata t bujshme doln pas marrjes n pyetje dhe hetimeve t nisura ndaj biznesmenit dhe ndrmjetsit t Silvio Berluskonit, Xhianpaolo Tarantini, nn akuz pr korrupsion dhe favorizim prostitucioni. I pyetur nga prokurort publik t Barit, Tarantini, nj biznesmen 35-vjear, tregoi emrat e grave q ai ka drguar n mbrmjet e Berluskonit dhe datat kur jan zhvilluar festat, ku vajzave u sht shrbyer shampanj dhe u jan dhn bizhuteri t shtrenjta si dhurata. Ai deklaroi para prokurorve se mes shtatorit t vitit 2008 dhe janarit t vitit 2009, rekrutoi vajza italiane dhe t huaja, prfshi ktu edhe nga Europa Lindore, pr t qen t pranishme n festa. Ato udhtonin drejt Roms, akomodoheshin n hotele dhe m pas oheshin n rezidencn e Kryeministrit Berluskoni, n Pallatin Grazioli, n makina me xhama t errt, kshtu q gazetart apo njerzit e tjer nuk mund t shihnin se far kishte brenda tyre. Pr m tepr, Tarantini deklaroi se t paktn njra prej vajzave q ai i kishte prezantuar Berluskonit kishte marr edhe kokain t ofruar prej biznesmenit 35-vjear. N at koh mendoja se vajzat dhe kokaina do t ishin elsi pr t arritur suksesin n shoqri. Doja t njihesha prej Kryeministrit dhe pr kt pagova nj shum t madhe parash pr t hyr n trustin e tij. Pr m tepr, duke njohur interesin e tij pr femrat, nuk bra gj tjetr vese e njoha at me vajza t bukura q i prezantoja si mikeshat e mia, u tregoi prokurorve n Bari. Tarantini prmendi edhe emrin e njrs prej vajzave, Vanesa Di Melio. Normalisht ajo nuk sht nj prostitut apo profesioniste seksi, por nse lindte nevoja, nuk ishte kundr pagess n shkmbim t favoreve seksuale, vazhdoi m tej ai. Sigurova q Di Melio ti ofronte shrbime seksuale Kryeministrit n dy raste n Rom: m 5 shtator dhe m 8 tetor t vitit 2008. M kujtohet q natn e 5 shtatorit ajo vendosi t qndronte dhe ta kalonte natn n Pallatin Grazioli. Tarantini ftoi katr vajza t tjera shum trheqse n nj tjetr fest t zhvilluar nga Kryeministri italian m 23 shtator t vitit 2008. Ai tha se njra prej tyre, Maria Teresa de Nicolo, pati nj takim intim me Kryeministrin 72-vjear. N pazaret e tij prfshiheshin edhe dy vajza t tjera, prostituta Ioana Visan dhe prezantuesja Barbara Guerra, q udhtuan drejt Roms pr nj fest n rezidencn e Berluskonit m 8 tetor t 2008-s. T dyja vajzat u paguan me nj shum t konsiderueshme parash pr t br seks me Kryeministrin italian, q e kaloi natn nn shoqrin e dy bukurosheve, tha ai. Tarantini tregoi para hetuesve se merrej me kt pun, pra me sigurimin e vajzave Kryeministrit, me shpresn se ai do e ndihmonte t lidhte nj kontrat biznesi me Agjencin e Mbrojtjes Civile Italiane. Megjithat, pas prezantimeve t para nuk ndodhi asgj. M 17 dhjetor 35-vjeari tha se rregulloi q 2 femra t tjera t shkonin n rezidencn e Berluskonit n Rom, n Pallatin Grazioli, dhe njra prej tyre, Kamila Kordeiro Karao, e kaloi natn atje. Mes emrave t tjer n list ishte edhe 42-vjearja Patricia DAdario, shoqruesja q i tregoi Daily Telegraph-it muajin e shkuar se ajo dhe nj tjetr prostitut kaluan mbrmjen me Kryeministrin 72-vjear, pasi kishin qen n nj nga mbrmjet e organizuara prej tij n nntorin e shkuar. Femra t tjera, emrat e t cilave u prmendn, kishin qen thjesht t pranishme n festa dhe n fund kishin marr rimbursimet pr shpenzimet e udhtimit. Mes tyre ishte edhe emri i Karolina Markonit, aktore dhe ish-pjesmarrse e Big Brother, modelet Barbara Guerra, Klarisa Kampironi, Mikaela Pribisova dhe e nderuara Xheraldine Semegini, q ka punuar n seksionin e Vipave n klubin e nats Billionaire n Kosta Smeralda n Sardenj. Nuk ka asnj sugjerim se ndonjra prej tyre mund t ket br dika t gabuar. Pr her t par, skandali seksual ka prekur edhe ann tjetr t politiks italiane. Tarantini tregoi se ai gjithashtu i ka siguruar femra edhe nj emri t shquar t opozits, t Partis Demokratike, Sandro Frisullo. Sandro Bondi, nj koordinator n partin e Kryeministrit italian, Silvio Berluskoni, tha se detajet e hetuesve gjat marrjes n pyetje t Tarantinit rreth mbrmjeve dhe prostitutave ishin t dyshimta dhe t errta. Deklaratat e reja duket se do ti hedhin m shum benzin zjarrit, pas zrave se ai i ka ditt e numruara n zyr pr shkak t marrdhnieve me Kishn Katolike, shtypin italian, Bashkimin Europian, madje dhe me antart e partis s vet. Nj gazet n pronsi t familjes Berluskoni, n mnyr t befasishme nisi nj sulm kt jav ndaj zotit Xhianfranko Fini, nj nga politikant ky n vend dhe ish-lider i s djathts. Il Giornale e cilsoi zotin Fini si qesharak dhe e akuzoi at se po prdoret nga opozita e majt. Lideri i Partis Katolike Konservatore, Pierferdinando Kasini, deklaroi: Epoka pas Berluskonit sapo ka nisur. Madje edhe nj nga aleatt e Kryeministrit italian, guvernatori i Sicilis, tha: Me siguri kan nisur t qarkullojn zra pr largimin e tij, t lidhur me jetn private t Kryeministrit.
Komenti
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 16
AKSION, LUFT
KINEMAJA ITALIANE
RUBRIKA: AVIACION
NATYRE
GJUHA E KODEVE
Regjisor: John Woo Aktor: Nicolas Cage Prmbajtja: Dy marinsa amerikan gjat Lufts II Botrore caktohen si truproja t ushtarve indian Navajo, gjuha e t cilve prdoret si nj kod i padeshifrueshm komunikimi. Ata do t bjn t pamundurn q indiant t mos bien n duart e armikut, pr t shmangur dhe zgjidhjen ekstreme urdhrin pr ti asgjsuar n rast rreziku...
ORA 21:00
NJERIU I YJEVE
Regjia: Giuseppe Tornatore Aktort: Sergio Castellitto, Tiziana Lodato, Franco Scaldati, Leo Gullotta etj.
ORA 19:30
Ora 19:30
ISHUJT E THESARIT
I emruar pr mimin Oskar dhe tues i 9 mimeve t tjera kinematograke. Xho Moreti sht nj mashtrues i cili hiqet si agjent i yjeve t kinemas n krkim t parave. Ai do t udhtoj npr Sicili, n krkim t viktimave, por do t bjer n dashuri me nj vajz...
U formuan mbi 6000 vjet m par, n prfundim t epoks s fundit t akullnajave, kur niveli n rritje i detit i shkputi nga toka. Dikur ishin maja kodrash, por m pas u bn ishuj, secili me nj karakter personal i shnuar nga ngjarjet historike. Shum bim dhe kafsh mbrritn ktu bashk me njerzit. Por pse disa krijesa jetojn n nj ishull dhe jo n t tjert, kjo sht ende nj mister.
ORA 20:00
FILM PREMIERE
HORROR
DRAM
NIGHTMARES
Regjisor: Andrzej Bartkowiak Aktore: Jet Li, DMX, Kelly Hu, Anthony Anderson, Tom Arnold, Mark Dacascos, Gabrielle Union, etj. Permbledhje: I lindur per te jetuar. Besnik ndaj kodit te nderit. I keq me kockat. Armiqte e vdekshem bejne miq te rrezikshem. Kur nje kriminel nderkombetar rremben vajzen e nje kapoje grupi hajdutesh dhe mbahet peng ne kembim te diamanteve te vjedhur...
Ora 20.45
Regjia: Vctor Garca Aktor: Effrey Combs, Amanda Righetti, Steven Pacey, Cerina Vincent, Andrew-Lee... Sara Uolf, e mbijetuara e vetme e masakrs n Shtpin e Tmerrit t Vannacutt-it, vret veten. E motra, Ariel, vendos t hetoj mbi vdekjen e saj. Fal ditarit t dr. Vannacutt-it, q Sara ia kishte drguar prpara se t vdiste, Ariel do t zbuloj t vrtetn e tmerrshme t shtpis famkeqe
ora 21:00
LEO
Aktort: Joseph Fiennes, Elisabeth Shue
ora 21:15
Historia e dy shpirtrave t lnduar, nj i burgosur dhe nj djal i ri, q lidhur nga ndjenja e prbashkt, ngushllohen duke dgjuar ndodhit e jets s njri-tjetrit...
Regjia: Len Wiseman Aktor: Kate Beckinsale, Scott Speedman, Michael Sheen, Shane Brolly, Erwin Leder Vampir dhe njerz-ujq jan zhvilluar fshehurazi, duke hedhur rrnj thell n qytetrimin njerzor. Selena, nj vampire bukuroshe dhe e fuqishme, zbulon synimet e armiqve pr t rrmbyer Majkllin, nj mjek t ri, q u prket njerzorve, pr t krijuar nj rac t re grabitqarsh t pamposhtur...
ora 23:00
06.20 07.00 08.58 09.00 09.20 09.23 09.30 11.25 11.58 12.00 12.20 12.27 13.25 14.58 15.00 15.30 15.35 17.00 17.28 17.30 17.50 18.00 18.30 19.28 19.30 20.00 20.05 20.40 22.30 23.02 23.10 01.00 01.35 02.15 03.10 03.25
Program TV Ritr. Fiks Fare i se enjtes TV Show premiere Wake up Programi i dites Lajme Moti Horoskopi Top Show Ritr. Disco Latin TN Ritr. Parajse Tropikale pj.280 Programi i dites Lajme Moti TN Ritr. Analia pj.120 (101) Talk Show ritr. Top Story Programi i dites Lajme Moti Select Pr. (direct) TF Pr. 100 vitrinat pj.1501 Programi i dites Lajme Moti TN Pr. Parajse tropikale pj.281, e fundit TN Pr. Analia pj.121 (102) Programi i dites Lajmet Moti Program TV Premiere Fiks Fare Film Artistik Premiere Miq per Koke 97 Lajme Moti Film Serial ritr. 24 ore pj.67, 68 (sez.3/19, 20) Lajme e Moti Program TV Ritr. Fiks Fare Select (rit) Lajme e moti Muzike
HOROSKOPI
DASHI DEMI BINJAKET
Fati sot nuk sht n ann tuaj, prandaj do t jet m mir t mos merrni iniciativa t nxituara. N qoft se sot do t hasni ndonj vshtirsi n pun ose familje, prpiquni t shikoni sjelljen tuaj ndoshta pak agresive. N mbrmje do ju rikthehet srish humori dhe do t kaloni momente t kndshme me partnerin e miqt tuaj. Hna n shenjn tuaj do ju bj paksa dembel. Nse jeni akoma me pushime, mundohuni t lodheni plotsisht sot, edhe nse do ju duhet t hiqni dor nga nj argtim. N qoft se jeni n pun, kushtojuni m shum vmendje aktiviteteve tuaja, sepse n t kundrt do t rrezikoni t bni gabime t pafalshme. Pr t shfrytzuar m mir kt dit, n nj periudh e cila paraqitet paksa e zymt, mundohuni t shihni edhe ant pozitive t gjrave e jo vetm ato q ju bezdisin, pr t mos rrezikuar kshtu t bheni nervoz e t ndrmerrni veprime q mund t vn n rrezik sfern private dhe at t financave. Yjet sot ju ndihmojn t jepni m t mirn e vetes edhe n kushte q nuk jan n avantazhin tuaj. Me vendosmri dhe guxim do t dini t kaloni shklqyeshm do penges. N marrdhnien n ift gjithka po shkon mir. Pranoni nj ftes pr dark. Sot limitoni sensin tuaj kritik dhe mundohuni t frenoni interesin tuaj pr t gjetur gabime n sjelljen e t tjerve, sepse vetm kshtu do t keni mundsi t jetoni n harmoni me personat q ju rrethojn. N pun do t hasni ndonj problem me kolegt ose superiort tuaj. N dark mundohuni t argtoheni nn shoqrin e miqve tuaj. Ndonjher mjafton pak pr t tuar ndonj favor nga nj person: nj buzqeshje, nj kompliment i kndshm ose nj gjest q tregon shqetsim n dukje. Yjet ju japin mundsin sot t bini m shum n sy, vetm se do ju duhet t veproni me zgjuarsi. Nj takim i kndshm do ju bj t jeni entuziast dhe mjaft t lumtur.
PESHORJA
AKREPI SHIGJETARI
Sot do t ndjeheni mjaft melankolik. Kujtimet e eksperiencave aspak t kndshme n t kaluarn, papritmas do t shfaqen duke ju shprqendruar nga knaqsit q ju ofron jeta n kto momente. Mos u lini hapsir mendimeve t zymta. Ndonj shqetsim i vogl me stomakun mund t lidhet me konsumin e tepruar t akulloreve ose pijeve me akull. Nn ndikimin e Hns negative te shenja e Demit, jeta n ift do t regjistroj ndonj tension t vogl. Kujdes me xhelozin tuaj dhe t partnerit: sepse mund t cenoj marrdhnien tuaj, sidomos kur nuk shprehet haptazi. Mundohuni t jeni m t arsyeshm e tolerant. Ambiciet tuaja sot do t rriten dhe kjo vjen si shkak i Saturnit n sektorin e dymbdhjet. Prpara se t bni krkesa n pun, merrni kohn e duhur pr t reflektuar, sepse rrezikoni duke pretenduar shum. N sektorin e ndjenjave do t dini t arrini gjithka q dshironi me sjellje e gjeste mjaft t kndshme e t dashura. Duke filluar nga nesr, parashikimet yjore pr shenjn tuaj do t jen pozitive. Ju pret me t vrtet nj dit e shklqyer, sidomos nga pikpamja profesionale. Do t shikoni ann pozitive t do situate dhe kjo do tju bj t ndrmerrni nisma q do t ken nj sukses t sigurt.
Eurobasket B1-A3
21:00
SS5
Dortmund-Bayern Wolfsburg-Leverkusen Livorno-Milan Getafe-Barcelona At Madrid-Racing Tottenham-Man Utd Hamburg-Stuttgart Espanyol-R. Madrid Lazio-Juventus Bordeaux-Grenoble Eurobasket D1-C3 Sevilla-Zaragoza
15:30 15:30 18:00 18:00 18:00 18:30 18:30 20:00 20:30 21:00 21:00 22:00
HD5 SS2 SS4 HD5 SS5 HD4 HD6 HD5 HD6 SS3 SS5 SS2
GAFORRJA
BRICJAPI
LUANI
UJORI PESHQIT
Sot, t gjith ju t dashur Ujor mund t zgjidhni m shum se nj problem nga momenti q do t prballeni me situata q do ti trajtoni me intelekt e kthjelltsi dhe jo me imagjinat. Zbritni me kmb n tok. Kontrolloni ushqimin: ndoshta po ushqeheni n mnyr mjaft t rregullt. Hna n sektorin e tret ju bn q sot t jeni mjaft t shoqrueshm. Sot do t shklqeni si yjet n qiell. Dita e sotme do t ket aspekte mjaft interesante edhe nn profilin profesional, sidomos n qoft se keni nj aktivitet tregtar ose t lidhur me sektort e komunikimit.
Maritimo-Braga Birmingham-Aston Villa Inter-Parma Fiorentina-Cagliari Siena-Roma Cardiff City-Newcastle Werder-Hannover 96 Villarreal-Mallorca Rennes-St Etienne Fulham-Everton Koln-Schalke 04 Valladolid-Valencia Belenenses-Benca Genoa-Napoli Xerez-Athletic Club Monaco-Paris SG Eurobasket A2-B1
E Diel 13 Shtator
12:15 13:00 15:00 15:00 15:00 15:05 15:30 17:00 17:00 17:15 17:30 19:00 19:00 20:45 21:00 21:00 21:00
SS2 HD5 HD6 SS2 SS3 SS5 SS4 SS2 SS5 HD5 HD6 SS2 SS5 HD5 SS2 SS3 SS5
VIRGJERESHA
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 18
NDRYSHE
@ @
Bardot dh
ur Sophia Loren mbushi 72 vjee, tre vjet t shkuara, ajo e festoi kt prvjetor, ve t tjerash, edhe me pozimin pr nj kalendar fotosh nudo. N kt prpjekje q doli me sukses, ajo konkurroi me femra q minimalisht kishin gjysmn e moshs s saj. Veshjet e holla prej mndafshi e taftaje vese ia shtuan bukurin trupore zonjs s kinemas dhe e shndrruan kalendarin n suksesin e saj t fundit. Nj ndihms i Paps n Vatikan madje deklaroi se nse Selia e Shenjt do t ndryshonte ndonjher mendimin e saj n lidhje me klonimin e njerzve, ky ndryshim do t kishte pr baz vetm bukurin e Lorenit dhe dshirn pr ta risjell at n jet. Po at vit, nj tjetr ikon e kinemas botrore, Brigitte Bardot, u fotografua teksa po shkonte n nj takim me ministrin e athershm t Brendshm t Francs, Nikolas Sarkozi, pr t diskutuar n lidhje me prpjekjet pr mbrojtjen e kafshve. Aktorja e famshme franceze sht njkohsisht dhe nj nga personat m t pasionuar dhe m t zjarrt t lufts kundr keqtrajtimit t kafshve. N at takim, Bardot kishte veshur nj kostum t zi, kishte vn shum grim dhe ishte prpjekur me t gjitha mnyrat pr tu shfaqur shum m e re nga ishte, duke shkaktuar kshtu nj efekt t kundrt. Kt muaj, pra kt shtator, kto dy ikona t kinemas dhe bukuris femrore do t mbushin plot 75 vje. Legjendat e viteve 60, Loren dhe Bardot, kan zgjedhur nj mnyr plakjeje shum t ndryshme nga njra-tjetra, duke shkaktuar reagime krejt t ndryshme nga publiku, ai i admiruesve t dikurshm dhe publiku m i ri. Ditlindjet e tyre prvijojn nj pyetje t pashmangshme: Cila sht mnyra m e mir e plakjes pr nj ikon kinemaje e pr m tepr bukurie? Shpesh problemi me nj ikon sht se ne i konceptojm ato t pandryshueshme, sidomos n rastin e ikonave t bukuris zike. Ne krijojm ikona n nj periudh kohore t caktuar dhe m pas duam q ato t vazhdojn t qndrojn t pandryshuara dhe n at periudh, mundsisht. Kurr nuk presim q simbolet tona t plaken. I duam t reja, t freskta dhe gjithmon me buz n gaz, si t ishin kukulla prej dylli. Por edhe nse plaken, do t donim q t plakeshin n variantin e So-
Dy ikonat e kundrta n p
K
phia Loren, pra t bukura dhe gjithmon me at aureoln e divave. N rastin e Bardot, ajo sht shndrruar n nj zonj t mome, q e tregon plotsisht moshn q ka mbi supe, pavarsisht gjith tentativave t saj pr ta fshehur nj gj t till. Por n raste t tilla, shpesh ikonat kur e shohin se bukuria e tyre, ajo q i shndrroi n ikona, ka pernduar njher e mir, vendosin q t trhiqen nga jeta publike dhe t shfaqen sa m pak para kamerave apo n TV. Bardot dhe Loren prfaqsojn tipe t ndryshme bukurish dhe dy mnyra t ndryshme plakjeje. Bardot ka zgjedhur q t jet nj plak e zakonshme, pa prdorur operacione plastike, duke u sforcuar t ket nj veshje e grim, por pa ndrhyrje t tjera artificiale. Ndrsa Loren ka zgjedhur q t jet seksi deri ditn e fundit t jets s saj dhe kjo, t paktn n rastin e saj, nuk ka asgj pr tu qortuar, pasi deri m tani ajo ia ka dal t jet unike pr moshn e saj. N vitet e suksesit dhe t fams s tyre, si Bardot, ashtu edhe Loren, prfaqsonin dy lloje t ndryshme bukurish femrore. Bardot, aktorja franceze q u b e famshme me lmat e regjisorit Roger Vadim, e veanrisht me lmin Dhe Zoti krijoi gruan, ishte femra-kotele me nj bukuri e feminilitet t brisht, q i oi shijet e njerzve n nj epok t re shijesh seksuale. Loren ishte nj pjesmarrse e konkurseve t bukuris, e cila vinte nga Napoli i Italis, qytet jugor dhe u b e famshme n kinema e madje toi si rrall kush n Itali nj mim Oskar pr filmin Dy gra. Ajo ishte ylli brun i kinemas, q emetonte sensualitet nga do pore e trupit t saj. Bardot dhe Loren kishin krijuar stereotipin brun dhe biond t bukuris femrore. Bardot ishte m shum nj kotele, ndrsa Loren shpesh bhej edhe tigresh dhe ishte m e sostikuar dhe me m shum forc e karakter. T dyja prfaqsonin stereotipat femror t vendeve nga vinin: Bardot nimfn franceze t femrs t konsideruar si lodr seksi, ndrsa Loren femrn e fort, shum sensuale dhe pak t pagdhendur t Italis. Por ndikimi q ato patn n fakt shkoi prtej prfaqsimit t ktyre stereotipave. N vitin 1960, kur nisi t lindte edhe periudha e nj lirie m t madhe seksuale n krahasim me hermetizmin dhe tabut e nj dhjetvjeari m par, Loren dhe Bardot nisn q t prfaqsonin shum m tepr se vetm femrn e vendeve nga vinin. Modelet e tyre nisn q t kaprcenin kufijt e tradicionales. Loren n mnyr shum skandaloze dhe t bujshme u martua me producentin e divorcuar italian, Carlo Ponti, n nj koh kur Italia nuk e njihte divorcin. Por ndrkoh thuhet se ka pasur marrdhnie edhe me ishPresidentin Kenedi, Peter Sellers dhe Omar Sharif. Ndrsa Bardot u martua 4 her resht. N fakt, biondja e konsideruar si kotele ishte shum sensuale n ekran dhe e shthurur n jetn e saj private. Pr t, lozofja ekzistencialiste, Simone de Beauvoir, shkruante n vitin 1962 se Bardot, m shum se nj viktim, sht nj grabitqare e vrtet.... Bardot sht nj eksport shum i rndsishm i Francs me t njjtn vler si marka e automobilave Renault. Joshja seksuale e Bardot nuk ishte thjesht nj veprim pr t trhequr meshkujt, por nj sd e hapur ndaj femrave t tjera. Ajo nuk t falte kur bhej fjal pr
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 19
NDRYSHE
he Loren
seksualitetin e saj, sepse t qent e till ishte thelbi i natyrs s saj. Ajo nuk kishte asgj t prbashkt me yjet e kinemas t epokave t tjera. Ishte natyrale, e lirshme, shpesh gjysm e zhveshur dhe e zbathur, nuk i plqente q t krihej, apo edhe t bnte shum makijazh. Ishte imazhi i liris s femrs dhe i rinis s saj t shpenguar e provokuese n nj epok q po sillte ndryshime shum t mdha. N fakt, ajo ishte ln e lir q t shprehte vetveten, pa asnj penges. Ishte e lir si nj mashkull q dshironte dhe arrinte t realizonte dshirat e saj. Ajo kishte t dashur, por mund ta linte at e t gjente t tjer. Nj pjes e fams s Bardot i atribuohet edhe shfaqjes s paparacve. Bardot ishte shum e zonja q ti miklonte ata dhe ti bnte t publikonin vetm ato q ajo dshironte, jo gjra t tjera. Ishin pikrisht paparact q e shndrruan n nj yll dhe i dhan fam n t gjith botn, dhe ajo ishte bashkpuntorja m e mir e tyre. Loren, ndryshe nga mnyra e hapur dhe shpesh spontane e Bardot, ishte shum m e kujdesshme pr imazhin e saj, pr mnyrn se si shfaqej n publik. Ajo ka qen gjithmon shum krenare pr pamjen e saj t jashtme dhe sht kujdesur n maksimum e deri n detaje pr ta paraqitur at gjithmon t freskt dhe t kuruar. Ajo e dinte se mund t fotografohej edhe nga njerz t rastsishm dhe duhet q t ishte shum e rregullt n paraqitje edhe jasht n rrug. N vitin 1979 dikush i bri nj set shum t gjat fotosh n revistn franceze Paris Match. Fotot ishin t fshehta dhe i ishin br ndrsa po knaqej n plazhin e jugut t Francs. Pasi e mori vesh nj gj t till, ajo i hodhi menjher n gjyq botuesit e revists dhe q ather askush nuk ka guxuar shum q t nxjerr foto t saja t paautorizuara. Bardot ishte shum origjinale dhe vetvetja, ndrsa Loren jepte vetm ato q ajo donte t shihnin t tjert prej saj. Ky dallim shum i madh mes dy aktoreve q prjetuan famn dhe suksesin n t njjtn periudh, pra at t viteve 60, bri q edhe rrugt e karrierave t tyre t merrnin drejtime t ndryshme. Pas shfaqjes n m shum se 50 lma t ndryshm, duke nisur q nga mosha 18-vjeare, Bardot lajmroi trheqjen e saj nga jeta publike para se t mbushte 40 vjee. Pas ksaj, ajo iu kushtua trsisht shtjes s mbrojtjes s kafshve, u shndrrua n vegjetariane dhe n vitin 1986 themeloi fondacionin q mban emrin e saj pr ruajtjen dhe mbrojtjen e kafshve. Vitet e fundit ajo toi reputacion pr sjellje t uditshme dhe gjithmon t justikueshme. N vitin 2008 ajo i shkroi nj letr t hapur ish-kandidates pr zvendspresidente t Shteteve t Bashkuara t Ameriks, Sarah Palin, duke e akuzuar q ishte nj grua pr faqe t zez dhe q nga viti 1997 sht akuzuar 5 her pr nxitje t dasive racore ndaj myslimanve t shumt q jetojn n Franc. Nga ana tjetr, Loren vazhdoi t punoj pa ndrprerje, pavarsisht moshs, dhe aktualisht po xhiron nj tjetr lm. Ajo ka deklaruar n nj intervist se ziku i saj sht n at form si pasoj e nj diete t vazhdueshme dhe t prditshme me makarona t prodhuara t Itali. Gjithka q shihni tek un sht vetm fal spagetit, ka deklaruar ajo. Soa nuk e ndryshoi dhe nuk e braktisi kurr karriern e saj. Ajo edhe sot vazhdon t jet nj yll, ndrkoh q ylli i Bardot ka koh q ka pernduar. Soa pr disa sht shum profesioniste dhe pavarsisht moshs, vazhdon t punoj, e kt nuk e bn m pr t fituar, por kryesisht pr tu knaqur dhe sepse kjo sht gjja q ajo di t bj m mir dhe q vazhdon ende ti plqej. Bardot nga ana e saj zgjodhi q t shptoj jetn e kafshve dhe pr tu marr me kafsht nuk sht e nevojshme q t dukesh e bukur. Megjithat, t dyja zgjedhjet n vetvete jan t admirueshme. Bardot, nj grua me nj fam dhe bukuri t jashtzakonshme n t ri, zgjodhi me vullnet t lir q t braktiste dritat e skens dhe t niste nj udhtim t ri e krejt t ndryshm me at t viteve t para t jets. Sharmi i saj ka qen gjithmon ai natyral, edhe pse sot ajo prpiqet uditrisht t bj nj makijazh shum t rnduar pr t fshehur paksa rrudhat n publik. Loren, nga ana tjetr, refuzon do lloj thashethemi q mund t prgojos daljen e saj n pension dhe vazhdon t ruaj pamjen e saj t jashtme prej ylli, n mnyr q t vazhdoj t bj at pun q ka br kur ishte e re, pra prej dhjetvjearsh t tr. shtja sht shum m e gjer se vetm ajo e Loren apo Bardot. N fakt, ato prfaqsojn dy mnyra t ndryshme t t prballurit me vitet q ikin dhe me pleqrin. Njra sht gruaja q nuk trhiqet nga ajo q ka br gjat gjith jets dhe q sipas t gjitha gjasave do t vazhdoj t mbetet e till deri n fund t jets, ndrsa tjetra sht gruaja q bri nj tjetr zgjedhje dhe ndrroi famn e statusin e nj ylli me nj tjetr linj jete. sht nj mnyr e thjesht n dukje, por n fakt shum kye. Loren dhe Bardot mund t ken t njjtn mosh dhe t njjtn histori, por me kalimin e viteve ato u shndrruan n dy gra me jet krejt t ndryshme, zgjodhn rrug t ndryshme. Kt muaj, t dyja do t festojn 75-vjetorin e lindjes dhe sigurisht n mnyra t ndryshme. Loren me pompozitet, ndrsa Bardot ka t ngjar vetm me macet e saj. Edhe n kt faz t avancuar t pleqris, ato vazhdojn t ndjekin linjat e tyre t ndryshme, dhe kjo ndoshta, prve bukuris s dikurshme, sht arsyeja e vrtet q i ka shndrruar n ikona.
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 20
NDRYSHE
M 11 shtator 2001 sulmoi Amerikn dhe terrorizoi botn. Sot popullariteti i Osama bin Ladenit ka rn mes islamikve. Por pavarsisht ksaj, sheiku ka arritur t gjej prkrahs t rinj mes maleve t Afganistanit dhe Pakistanit. Ja planet e tyre
Etapat
ORIGJINA
1979: Zyra e shrbimeve angazhon militant kundr pushtimit sovjetik n Afganistan
Situata n zonn ku qndron Al Kaeda sht tepr kaotike, sepse pjestart e saj mund t kultivojn ndrrat e tyre atomike. Afganistani sht i pasigurt. N Pakistan njerzit e Al Kaeds jan vendosur n zonat snore, fal lidhjeve familjare dhe politike
lvizje n mas. uditrisht nuk sht n Lindjen e Largt, ku q prej vitit 1998 Bin Ladeni ngrihet kundr hebrenjve dhe kryqtarve. Nuk sht as brenda kufijve t Kalifatit kjo mbretri islamike q liderit e Al Kaeds ndrrojn t krijojn. Toka e premtuar sht n Azi, n Pakistan, n Afganistan: sot qendra e asaj prleshjeje t ndrlikuar, q ndonjher e quajm edhe luft kundr terrorizmit. Skenari i ri i Al Kaeds ndryshon nga ai i vjetri. Nuk ka kryqtar, pushtues t tokave t shenjta t Profetit, por jan t pabest ushtart e NATO-s. Nuk
EMRI I ORGANIZATS
LUFTA E SHENJT
Bin Ladeni dshiron q lufta e shenjt t vazhdoj edhe pas trheqjes s sovjetikve
KRIJIMI
MISIONI
Rrjeti i organizon sulmet n vendet islamike, sepse dshiron ti liroj nga vendet perndimore
Ekziston nj tok e premtuar, ku Al Kaeda duket se ka arritur t mbrthej jo vetm aleat, por edhe nj lvizje n mas. uditrisht nuk sht n Lindjen e Largt, ku q prej vitit 1998 Bin Ladeni ngrihet kundr hebrenjve dhe kryqtarve
ka hebrenj, por jan hinduistt, q ekstremistt lokal i urrejn me t njjtn forc q Bin Ladeni urren izraelitt. Situata n zonn ku qndron Al Kaeda sht tepr kaotike, sepse pjestart e saj mund t kultivojn ndrrat e tyre atomike. Afganistani sht i pasigurt. N Pakistan njerzit e Al Kaeds jan vendosur n zonat fisnore, fal lidhjeve t tyre familjare dhe politike me talebant lokal. Grupit terrorist t Al Kaeds i jan bashkuar edhe disa banda islamike t Penxhabit, q n t kaluarn prdoreshin nga shrbimet
sekrete pakistaneze n luftn e fsheht n Kashmir. Rezultat i gjith ksaj sht, t paktn n fuqi, nj lvizje mase e devotshme ndaj xhihadit. Sythet e saj t para kan filluar t elin kt vit n Suat, provinc pakistaneze, ku talebant dhe aleatt e Al Kaeds kan zbuluar se far perspektivash ofron mbipresioni mes lufts s shenjt dhe lufts s klasave. Vrasja ose dbimi i pronarve t tokave, si dhe kthimi i tokave fshatarve-lufttar, u ka dhn talebanve konsensusin q m par nuk e kishin, por ka zgjuar edhe shtresn e lart shoqrore pakistaneze. Pr her t par, kjo e fundit ka ngjallur te talebant nj krcnim pr interesat e tyre dhe e ka uar ushtrin n mposhtje. Edhe pse ushtart kan br disa gjra t mira, ajo luft pakistaneze duket sikur sht n fillimet e saj. Mes protagonistve do t jen t drguarit e Al Kaeds. Ndikimi q kta t fundit kan te shokt pakistanez t lufts, sht ngritur mbi nj arsye t thjesht dhe universale: parat. Ata menaxhojn nj sasi t vogl parash. T ardhur kryesisht nga Europa dhe gadishulli arabik, ato para u sigurojn disa biznesmenve arab mbrojtjen e terrorizmit (pse jan kaq t rralla sulmet n Emiratet e Bashkuara?), disave dashamirsin e klerit radikal dhe gjith t tjerve sigurin se nj pjes e mir e njerzve gjaknxeht do t qndrojn n Afganistan dhe Pakistan, por larg gadishullit arabik. Gjithsesi, problemi m i madh i lufts kundr terrorizmit mbetet Osama bin Laden. Strofulla e fundit e sauditit sht Tora Bora, mali afgan.
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 21
AKTUALITET
autorit. Identifikimi i tij sht br nga dshmit e siguruara nga vendi i ngjarjes. N ort e vona t s mrkurs policia ka mundur t arrestoj E.Serjanin, n banesn e disa t afrmve t tij. Atij i sht komunikuar akuza e plagosjes s rnd me dashje. Gjat marrjes n pyetje, autori 15-vjear ka pranuar krimin e kryer dhe ka shpjeguar se Avni Haxhiaj punon si taksist dhe disa dit m par 15-vjeari e kishte marr at pr nj shrbim me taksi. Pr kt ai nuk i kishte dhn lekt, duke i premtuar se do ta likuidonte disa dit m von. Haxhiaj fillimisht ka rn dakord, por m pas ka njoftuar prindrit e tij, duke i sinjalizuar pr veprimin e t birit. N shenj hakmarrjeje, ai ka shkuar te parkingu ku ishte i punsuar 65-vjeari dhe duke tentuar ta nxjerr at t paaft e ka sulmuar kur sht zbuluar prej tij. Matilda Troka
Vlor
N ort e vona t s mrkurs policia ka mundur t arrestoj E.Serjanin, te disa t afrm t tij
i kishte marr borxh nj shum leksh, t cilat nuk ia kishte kthyer ende, ndonse kishin kaluar disa koh. Pr kt gj i moshuari kishte njoftuar edhe prindrit e 15-vjearit dhe i krkonte me ngulm. N shenj hakmarrjeje, E.Serjani arrin t futet n mjediset e parkingut privat, q ndodhet shum pran qendrs s qytetit t vogl t Ballshit. Ndrsa po ndrhynte n dern e nj makine pr ta hapur, ai sht dalluar nga roja, Avni Haxhiaj. Ky i fundit i sht afruar 15-vjearit pr ta ndaluar, por adoleshenti e ka qlluar at me lev n kok. Sikur t mos mjaftonte kjo, i mituri e ka goditur 65-vjearin me gur dhe drrasa. Pas ksaj ai sht larguar me vrap nga parkingu dhe n ndihm t t moshuarit kan shkuar banor t zons, t cilt kan par t gjith skenn. Ata kan marr Avni Haxhiajn dhe menjher e kan nisur drejt spitalit rajonal t Fierit n kushte t rnda dhe pothuaj pa shenja jete. Disa or m von ai ka rn n gjendje kome, gj q i ka detyruar mjekt e spitalit q ta drgojn at me urgjenc drejt Spitalit Ushtarak t Tirans. Haxhiaj ende nuk ka dal nga gjendja e koms dhe paraqet rrezik pr jetn. Policia sht njoftuar pr ngjarjen disa minuta pas ndodhjes s saj. Menjher uniformat blu kan nisur operacionin e kapjes s
Berat
Sarand
Nga marrja n pyetje e familjarve sht msuar se Avdylaj ka tentuar ti jap fund jets n nj moment depresioni. Jetesa e re n familjen Avdylaj ku kryefamiljarja vuante nga nj paraliz, rritja e vetme e nj fmij n mosh t re, mbajtja e familjes prej pes
antarsh duket se kan ndikuar negativisht n gjendjen emocionale t nuses s shtpis. Nga marrja n pyetje e bashkshortit sht msuar se 20-vjearja ndodhej ditt e fundit n stres, por askush nuk ka menduar q ajo do t tentonte ti jepte fund jets. Bashkshorti q
punonte n nj rm ndrtimi n fshat deklaroi se sapo sht kthyer nga puna e kishte gjetur t mrzitur t shoqen, e cila i kishte pohuar se nuk po prballonte dot jetesn n familje ku problemet dhe punt e prditshme binin mbi supet e saj. Ai ka pohuar se ishte prpjekur ta
qetsonte, por disa minuta m pas e ka gjetur t helmuar n dhomn e saj. Nga deklarimet e familjarve, por edhe nga hetimet e para sht msuar se shkak i ksaj tentative vethelmimi ka qen gjendja e rnduar psikologjike. M.Haxhialiu
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 22
AKTUALITET
d i h m a t e p re m t u a ra nga qeveria pr qindra familje t dmtuara nga trmeti, n komunat, Gjoric, Shupenz, Ostren, Zerqan, n Rrethin e Bulqizs, edhe pas katr ditsh nga rnia e tij, nuk po duken gjkundi. Ditn e mrkur, banort ishin njoftuar se do vinin pr ta ndihmat e shumpremtuara nga qeveria me ushqime dhe adra, ndaj dhe ishin grumbulluar pran dyerve t komunave prkatse, n pritje t tyre. Aty rreth orve t mesdits, nj helikopter i vetm zhurmoi n qiell, duke br q mijra banor t kthejn syt drejt tij, por shpresat e tyre pr ndihm jan shuar shum shpejt. Ndihmat n ushqime dhe adra kan qen t pakta. Kshtu e gjith sasia e ndihmave t ardhura merret vesh se ka qen vetm nga 5 kuintal ushqime pr banort e tre komunave, Gjoric, Shupenz, Zerqan, q jan tejet pak krahasuar me nevojat q kan banort e dmtuar n kto komuna. Ve ndihmave ushqimore, helikopteri qeveritar ka sjell edhe 70 cop adra, pr tu shprndar n kampingjet e rekomanduara pr tu ngritur n seciln nga kto komuna. Por, prpjekjet e autoriteteve vendore pr ngritjen e ktyre kampingjeve, ku deri m tani rezultojn vetm tre t till, duket se kan dshtuar pasi banort nuk pranojn t akomodohen n to, me pretendimin se nuk mund ti braktisin shtpit dhe bagtit. U bn katr net q me gjasht fmijt dhe gruan, flem n oborrin e shtpis, thot N. Tasha, banor i fshatit Gjoric. Kan ardhur disa flet adre, t cilat jan ngritur n nj vend t caktuar nga komuna, ku nuk ka shkuar askush, pasi i kemi larg shtpive tona ku kemi edhe bagtit, vijon t tregoj pr Shqip Tasha. Ndaj ne krkojm q t pajisemi me adra pr ti ngritur ato pran shtpive tona. Deri m tani, nuk kam marr si familje asnj gram nga ndihmat ushqimore. I pyetur se ku do ti kaloj nett n vazhdim, ai prgjigjet se do vazhdoj t flej s bashku me familjen n oborr, pasi ka frik t hyj n banes. Edhe pse nett kan filluar t bhen t ftohta - thot ai - deri m tani nuk kam pasur probleme shndetsore me fmijt. Edhe familja e Myrteza Izvirs n fshatin erenec t Komuns Gjoric ka t njjtin shqetsim. Myrtezai me gruan dhe fmijt sht vendosur prej tri ditsh n shtpin e vllait t tij, q nuk sht dmtuar rnd nga trmeti, ndrkoh q shtpia e tij sht krejtsisht e pabanueshme. Kemi pritur gjith kto dit pr t marr nj adr, q ta ngrem aty pran shtpis, ku kemi gjn e gjall dhe gjith pasurin ton, nse mund t quhet pasuri, thot Myrtezai. Vllai i tij, Selimi, thot se autoritetet vendore po tregohen shum indiferente ndaj atyre q kan psuar dme. Kjo fatkeqsi duket se po shfrytzohet pr t prfituar para nga disa persona t caktuar, ndrsa pr t dmtuarit nuk e an kokn njeri. Ndrsa ne bredhim zyrave pr t krkuar ndihm, komunart dhe ekspertt han dreka me kryeplakun, tha i irrituar Selim Izvira. Po e njjta situat
mbretron n t gjitha zonat e prekura nga trmeti t Rrethit t Bulqizs. Ndrkoh sipas autoriteteve vendore t komunave Gjoric dhe Shupenz, merret vesh se n kto dy komuna kan
ardhur dhe kan nisur punn q nga e mrkura tre grupe me ekspert inxhiniero-teknik, q do t vlersojn dmet e shkaktuara pr do banes, qoft e dmtuar trsisht apo pjesrisht.
Takimet
She i opozits shkon n familjet m t dmtuara nga lkundjet e 6 shtatorit
Aksioni
ndrsa transportonin n ort e nats sasin me bimn narkotike kanabis sativa me nj furgon me targa KR4141A. Bashk me bimn narkotike u sekuestrua edhe nj arm automatike me t ciln lviznin Edmond dhe Suel Xaka. Burimet policore bn t ditur se aksioni policor q oi n pranga dy vllezrit krutan dhe sekuestroi disa dhjetra kilogram bim narkotike t fshehur n makin dhe automatikun u b afr mesnats
s t mrkurs. Ndalimi i furgonit nuk ishte rastsor, por u b mbi bazn e informacioneve paraprake t marra n rrug operative, ndrsa mjeti po i afrohej Fush-Krujs. Burimet than se po punohet pr t zbuluar se ku do t prfundonte bima narkotike e cila paraprakisht dyshohet se do t drgohej pr prpunim dhe m pas tregtim n qytetin bregdetar t Durrsit. Hetimet pritet t zbardhin emra t tjer personash t prfshir n kultivi-
Traku
Gjirokastr
Vajzat nga Shqipria u gjetn fshehur n nj taksi t Kosovs, n pikn kutare t Kulls
nuk dinin as emrin, as vendndodhjen e saj. Zdhnsja e drejtoris s policis malazeze, Tamara Popovi, thot se pas hetimeve t bra t policis, motrat e mitura shqiptare jan dorzuar n Qendrn e Asistencs Sociale, ndrsa ndaj tre shtetasve shqiptar t dyshuar pr trafikim me qenie njerzore, sht br kallzim penal n Gjyqin Themelor t Rozhajs. Policia malazeze thot se dyshohet pr nj person nga Tirana, t cilit klientt i kishin paguar nga 2.800 euro pr ti nxjerr ilegalisht nprmjet Kosovs dhe Malit t Zi pr n Itali. Taksia nga Peja sht dashur ti transportoj klandestint deri n Rozhaj, e pastaj do ti merrte nj person, deri m tani i panjohur pr policin, pr ti drguar edhe dy motrat e mitura n Itali, ku pretendohet se i kan prindrit.
min, trakimin dhe shprndarjen e bims narkotike n Qarkun e Durrsit. Ndrkaq dje, n jug t vendit, ka vijuar operacioni i pagzuar me emrin Era e Jugut. Dje ai sht nalizuar me asgjsimin e rreth 1323 rrnjve kanabis n tri rrethe t Qarkut t Gjirokastrs, ndrkoh q ka nisur procedimi pr pes kultivues t bimve narkotike. Policia e Qarkut t Gjirokastrs, n nj aksion blic t zhvilluar n disa komuna t ktij qarku, ka mundur t gjej dhe sekuestroj nj sasi t konsiderueshme bimsh narkotike, ndrkoh q ka shpallur n krkim katr persona t cilt dyshohen se jan kultivues t tyre, si dhe nj shtetas t moshuar q do t ndiqet penalisht n gjendje t lir. Sipas njoftimit zyrtar t policis, sasia m e madhe e lnds narkotike u sekuestrua n Rrethin e Gjirokastrs, ku 651 rrnj jan asgjsuar vetm n Komunn e Cepos. Operacioni i policis ka vijuar edhe n Tepelen, ku n Komunn Qesarat, n Prroin e Koshtanit, u evidentuan dhe shkatrruan tre parcela t mbjella me 278 rrnj kanabis sativa. Ndrsa n fshatin To t Tepelens, n afrsi t prroit t fshatit, u gjet nj parcel e mbjell me 66 rrnj kanabis me gjatsi 100-300 centimetra t larta. Ndrkaq n dy operacionet e tjera t zhvilluara n fshatin Hormov dhe Kodr po n Tepelen, policia arriti t asgjsonte 118 rrnj kanabis ndrsa ka kapur n flagranc nj 80-vjear teksa po ujiste 13 bimt e mbjella n bahen e shtpis. Nijaz Kokona sipas Policis s Tepelens, do t ndiqet n gjendje t lir pr shkak t moshs. Va.Qy/En.Se.
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 23
AKTUALITET
rej shum ditsh n Kuks dhe m gjer flitet jo pa shqetsim se n mesin e muajit shtator do t mbyllet tuneli i Kalimashit, pr tu hapur i prfunduar krejtsisht vetm pas nj apo dy muajsh. Pyetm disa inxhinier shqiptar si dhe ndonj turk q punonte n tunel, por asgj zyrtare nuk u pohua pr kt shtje. Por shqetsimi q tuneli i Kalimashit, prkatsisht galeria e veriut, ishte vn n funksion ende pa u prfunduar, kishte ndezur me t vrtet nj debat edhe brenda personelit drejtues inxhiniero-teknik. Madje nj prkthyese q nuk deshi t identikohet, tha se pr shtjen e tunelit ishte zhvilluar dje nj mbledhje e posame mes tre kompanive: Bechtel, Enka dhe Savernik (q merret me sigurin e tunelit), si dhe me prfaqsues t qeveris shqiptare, prkatsisht t Drejtoris s Prgjithshme t Rrugve. Aty sht diskutuar pr tunelin dhe sht vendosur pr ecurin e mtejshme t puns pa e mbyllur galerin veriore, tha prkthyesja. Ajo shtoi se diskutimi, i cili mund t rihapej srish, ishte prqendruar m shum te kohzgjatja e pezullimit t trakut t mjeteve, se sa te fakti q do t mbyllet apo jo. Por nj burim tjetr jozyrtar tha se prderisa tuneli jugor
do t prfundoj pas dy muajsh, galeria veriore do t vazhdoj deri ather me gjith mangsit q paraqet. N mesin e galeris, n pjesn e pabetonuar vrehen deformime t dyshemes, sepse ende nuk sht shtruar bazamenti prfundimtar. Por nj teknik turk, me nj shqipe jo shum t qart, tha se tuneli nuk do t mbyllej. Stinn turistike e kemi kaluar, tani ka m pak trak n autostrad dhe m pak telashe n menaxhimin e hyrje-daljeve n tunel, tha ai, duke prsritur ndoshta nj argument t takimit t posam t zhvilluar pr kt shtje. Inxhiniert komentojn se ka qen vrtet nj guxim vnia n funksion e tunelit para se ai t
prfundonte. Vnia n pun e tunelit, q n fund t qershorit i ka sjell Shqipris rreth 1 milion turist, por edhe mbajtja e siguris s tunelit dhe menaxhimi i trakut t dendur, kan pasur kosto jo t vogl financiare, tha nj teknik shqiptar, duke dhn nj opinion t tijin. Tuneli i Kalimashit sht jo vetm vepra m e madhe infrastrukturore e vendit dhe m gjer, e cila ka kushtuar jo pak, por sht edhe vepra q u prfol aq shum dhe vazhdon t pritet sot e ksaj dite, kryesisht pr tejkalim shpenzimesh, abuzime etj. Por pr tunelin ka nj lum komentesh pozitive q i atribuohen Kryeministrit dhe askujt tjetr. Madje edhe zyrtar
rajonal n Kuks e kan thn publikisht se ai, tuneli, duhet t quhet Tuneli Berisha. Edhe vet Kryetarja e vjetr dhe e re e Parlamentit e ka quajtur kshtu. Ajo ka thn gjat fushats n Kuks se kjo autostrad do t quhet Autostrada Berisha. T pafundme e t pakursyera jan edhe komentet lavdruese t kosovarve etj. Por, komentet e ftohta nuk e lidhin tunelin vetm me fondet e shpenzuara, apo me leverdin strategjike pr shqiptart. Ai u inaugurua vetm pak dit para zgjedhjeve t 28 qershorit dhe sa m shum q largohemi nga kjo dat, aq m mir kuptohet edhe funksioni elektoral i tunelit, m sakt prdorimi i tij. Sidoqoft, hamendjet apo edhe debatet pr mundsin e mbylljes s tunelit, qoft edhe pr nj koh t kuzuar, kan shkaktuar zhgnjim tek udhtart. Ka prej atyre q komentojn kshtu: Do t qndrojm mbyllur, nuk do t lvizim derisa tuneli t rihapet. Nuk udhtohet m n rrugn e vjetr, tha nj tregtar q e bnte shpesh rrugn pr Tiran. Por ka dhe prej atyre, kryesisht nga njerzit m t informuar pr tunelin, q e argumentojn pozitivisht mbylljen e prkohshme. Pas nj apo dy muajsh do t hapen q t dyja galerit e prfunduara. M mir ather, tha nj puntor i autostrads.
T dhna teknike
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009
24
SOCIALE
PACIENTJA
TRANSPLANTI
FINANCIMI
I par u krye n Shqipri m dat 26 mars. Ndrhyrja u realizua nga nj grup i specializuar mjeksh dhe nga nj organizim rigoroz i puns n sall
E par shqiptare e cila ka marr si dhurat nga babai njrn nga veshkat e tij, sht vetm 19 vje. Vajza dhe babai i saj jan n gjendje t mir shndetsore
Pr pajisjen me infrastruktur, laborator, kapacitete mjeksore sht realizuar nga bashkpunimi mes nj projekti t KE-s dhe Rajonit t Puljas
Operacioni
iti 2009 nuk do t mbyllet pa kryer edhe nj tjetr transplant. Muaji tetor do t jet fatsjells pr nj tjetr pacient kronik me veshka. Ndrsa sht krijuar nj baz t dhnash pr pacientt me probleme t veshkave dhe ata t cilt krkojn t bjn transplant, me prparsi jan par moshat pediatrike. Edhe personi i dyt q do t transplantohet do t jet nj fmij. Analizat jan kryer, dhuruesi sht gjetur dhe iftet e prputhshmris, mes dhuruesit dhe pacientit q do t transplantohet jan t standardeve t duhura. Dhuruesi edhe kt her sht prind. Salla e kirurgjis n shrbimin e urologjis sht gati, po ashtu edhe mjekt, t cilt do t kryejn ndrhyrjen, zotrojn t gjitha aftsit e nevojshme, pacienti sht n list pritjeje dhe gjithka e nevojshme sht br gati. Lajmi sht konrmuar nga qendra spitalore universitare Nn Tereza, shrbimi i nefrologjis.
shrbimin e nefrologjis n QSUT, pr t gjith ata pacient t cilt duan t realizojn nj transplant. Pacientja e par q sht futur n salln e operacionit pr transplantimin sht Mitilda Gode, 19-vjearja ka nj veshk t re.
Operacioni ka rezultuar t jet i suksesshm. Vajza dhe babai i saj jan n gjendje t mir shndetsore dhe falnderojn stan pr punn. Ekipi i mjekve shqiptar, prbhej nga 6 neurolog, 3 imunolog dhe 5 nefrolog, dhe
asistohet nga 3 mjek italian t kliniks s Barit. Transplanti i par sht realizuar pr her t par n cilsin e ksaj lloj kirurgjie. sht shum e mirpritur nga dhjetra pacient q preken nga smundjet e rnda t veshkave.
Emancipimi
Institucionet n rrezik
Operacioni Kt her operacioni do t kryhet nga mjekt shqiptar nn asistencn e mjekve italian. Kjo sht e parashikuar n marrveshjen q shteti shqiptar nnshkroi me shtetin italian. Pas asistencs s tyre n trajnim, asistenc n realizimin e ndrhyrjes, asistenc me pajisje mjeksore, me eksperienc dhe me fonde tashm projektit mes dy vendeve i ka ardhur fundi. Menjher pas realizimit t transplantit t dyt, mjekt shqiptar do t duhet ta vazhdojn rrugn vet. Sakaq, afati pr realizimin e ndrhyrjes sht vendosur muaji tetor, por nj dat kse do t referohet nga specialistt menjher pas konfirmimit t mjekve italian. Pasi ata t drgojn shkresn se cilat jan datat kur mund t jen n Tiran pr t dhn asistenc gjat ndrhyrjes, Ministria e Shndetsis, bashk me qendrn spitalore universitare Nn Tereza do t bjn publike dhe datn e sakt se kur do t realizohet ndrhyrja. Transplantet Ashtu si sht deklaruar edhe m par do t jen nga 4 deri n 5 pacient n vit t cilt do t kryejn transplante n vendin ton. Kjo kosto mendohet se do t prballohet nga buxheti i shtetit. Baz pr przgjedhjen e pacientve do t jen disa kritere, kryesorja do t jet mosha, prputhshmria e t dhnave mes dhuruesit t veshks dhe pacientit q do t transplantohet, si dhe pacient t klasikuar si me prioritet. Sipas t dhnave, tashm n t gjitha spitalet e vendit sht n pun e sipr krijimi i rrjetit t t dhnave pr pacientt uremik, pacientt me probleme t veshkave sipas stadit t smundjes. Nj regjistr i veant ndodhet n
t cilave kan tuar 82, ndrsa n testimin praktik jan paraqitur 80 vajza prej t cilave kan tuar 60. Nga nj vzhgim n gjasht autoshkollat q ka aktualisht qyteti i Kuksit del q femrat e kurseve pr drejtues mjeti jan kryesisht gra t martuara t moshs 30-40 vjee, por nuk mungojn edhe vajzat e reja q duan t pajisen me leje drejtimi. sht domosdoshmri lvizja me makin, pr mua dhe pr shum t tjera makina llogaritet n nevojat e prditshme, thot Mariana 25 vjee me profesion msuese. Ajo dhe disa shoqe t saj mendojn q shoqria kuksiane e ka tejkaluar tashm mentalitetin se grat dhe vajzat duhet t jen vetm shtpiake apo n pun n institucione, kryesisht publike. Mariana tregon se n grupin e saj t kursit jan 22 gra e vajza q
pas disa ditsh do ti nnshtrohen testimit. Para viteve 90 n rrethin e Kuksit ishte vetm nj femr e pajisur me leje drejtimi pr automjet dhe q njihej pothuajse nga t gjith banort e rrethit dhe m gjer. N kohn q ne u bm shofer dhe lam kockat n kt zanat ishte vetm nj vajz shofere, ajo quhej Bukuroshe dhe ishte e aft tamam si ne, thot Xhemali 70 vje nga Kuksi, nj ish-shofer n parkun e transportit t mallrave. Pra q nj femr t mund t bhej shofere, ishte thuajse nj tabu. Tani n qytetin me m pak se 30 mij banor, vetm n dy vitet e fundit jan pajisur me leje drejtimi mbi 260 gra e vajza, q i shikon prdit teksa lvizin me makina n rrugt e Kuksit. S.Dida
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009
SOCIALE
25
uk do t ket asnj shtyrje afati, shkollat do t hapen m dat 14 shtator. Vendimi sht marr m shum se dhjet dit m par nga institucionet shndetsore dhe arsimore. Por pa nisur ende shkolla, Drejtoria e Shndetit Publik n Ministrin e Shndetsis, si dhe Instituti i Shndetit Publik, kan nisur t trajnojn dhe t shprndajn direktiva te msuesit e shkollave. Do t jen ata q do t kujdesen pr nxnsit e shkollave, pr monitorimin e situats dhe n t njjtn koh edhe pr shprndarjen e informacionit te nxnsit, msuesit, prindrit. Specialist t ISHP-s kan udhzuar mjekt e shkollave dhe specialistt e promocionit n t gjith vendin se si do tu duhet t veprojn pr t parandaluar prhapjen e shpejt t virusit. Higjiena Ve udhzimeve, kshillave dhe direktivave, ajo q sht theksuar dje nga specialistt e Institutit t Shndetit Publik ka qen lidhur me higjienn dhe pastrtin n institucionet arsimore. Konkretisht, sipas Gazmend Bejtjes, drejtor n Drejtorin e Shndetit Publik n Ministrin e Shndetsis, shkollat duhet t pastrohen dhe higjienizohen disa her n dit, higjiena personale dhe ajo vetjake duhet t jet kolona zanore gjat qndrimit t nxnsve n shkolla. Dezinfektimi i shkollave, larja e herpashershme e ambienteve t brendshme, higjiena personale e nxnsve, si dhe mnyrat si t mbrohen nga prhapja e virusit AH1N1 jan masat e rekomanduara n kt prag t fillimit t procesit msimor. Higjiena personale dhe e ambientit duhet t jen n nj nivel t lart. Kur ka shenja klinike t gripit, mir sht q nxnsit t mos paraqiten n shkoll dhe t marrin nj kurim t kujdesshm n ambientet e shtpis, nn udhzimin e mjekut, u shpreh drejtori i Shndetit Publik, Gazmend Bejtja. Problemi Problemi i shkollave edhe n kryeqytet mbetet kapaciteti i ujit dhe furnizimi i institucioneve arsimore n t njjtat orare dhe kohzgjatje njsoj si n lagjet e kryeqytetit. Ashtu si uji mbrrin n dyert e qytetarve do dit n rastin m t mir, tre her n dit, ashtu ndodh edhe n shkolla. Zakonisht shkollat 9- vjeare dhe ato t mesme nuk kan uj 24 or, prdorimi i banjave sht i kufizuar, ndrkoh q sanitaret pastrojn dhe higjienizojn me ato kushtet dhe ato mjete q i ndodhen. Pr sa i takon ujit, n banjat e shkollave zakonisht ka disa fui dhe kova uji, t cilat mbushen enkas pr kt pun, pr t lar dhe pr t fshir ambientet e shkollave sa her vjen uji. Pr sa i takon higjienizimit me mjete t posame apo solucione, kto ende nuk jan diskutuar se si do t prballohen nga shkollat. Asnj informacion nuk bhet i ditur, nse detergjentt higjienizues do t blihen nprmjet fondeve t posame apo nse shkollat duhet t kujdesen dhe t ndajn ve nj fond enkas pr kto produkte. Sakaq, fletpalosjet dhe udhzimet, posterat e materialet e tjera t sensibilizimit do t jepen nga Ministria e Shndetsis. Bashk me to shum shpejt do t nxirret n qarkullim edhe nj manual enkas pr prindrit. N kt manual do t prshkruhet e gjith puna dhe i gjith kujdesi q duhet t tregojn t afrmit n rast se kan n shtpi nj fmij t smur, masat dhe kshillat q duhet t ndiqen. L.Mixha
Rezultatet
shprndahen t gjitha listat dhe t afishohen pran fakulteteve prkatse. Ka qen nj proces i gjat dhe i lodhshm, si pr kontrolluesit e pikve, ashtu edhe pr maturantt dhe familjart e tyre. Por data 11 shtator sht konsideruar si faza e par e shpalljes
Imunizimi
Kshillat
do individ duhet t mbuloj fytyrn kur teshtin, apo kollitet, t hedh shamin e prdorur n vendin e duhur, t laj duart sa her kollitet e teshtin, apo sa her prek fytyrn. Duhet t jemi t kujdesshm ndaj nj shoku, apo shoqe, tek i cili konstatohet smundje t infeksioneve respiratore t poshtme dhe siprme, me shenja si koll, temperatur, dhembje gjoksi. Nse nj nxns apo msues konstaton se ka shenja t tilla, koll dhe temperatur, sht e kshillueshme q ai t mos shkoj n shkoll, por t vetizolohet, t qndroj n shtpi dhe t krkoj ndihmn mjeksore, derisa t shrohet dhe t zhduken shenjat q shfaq, sqaroi dje gjat seminarit, Gazmend Bejtja pr mjekt e shkollave. Sa i takon simptomave t gripit t zakonshm dhe atij H1N1, specialistt sqaruan se ky virus ka karakteristika t tjera nga gripi i zakonshm.
s rezultateve. M pas do t ket edhe faza t tjera, t vendeve vakante, spostimit t listave si dhe vendimeve t tjera q do t merren n ndihm t maturantve. N qytetet si Tirana apo Durrsi nuk mendohet se do t ket vonesa, afishimi i t dhnave t do kandidati pr student do t bhet n ort e para t mngjesit, ndrkoh q n qytete t tjera m t largta, rezultatet do t afishohen rreth mesdits. Pas publikimit t listave me emrat e studentve fitues do t filloj edhe regjistrimi i studentve. 11 universitetet publike n vend kan propozuar rreth 22 mij kuota pr studentt konkurrues. Numrin m t madh t pranimeve do ta ket Universiteti i Tirans, q ka propozuar pr t tet fakultetet e tij prbrse rreth 7200 kuota pranimi pr sistemin me koh t plot. Sipas udhzimit t specialistve t Ministris s Arsimit, edhe pse kandidatt do t shpallen fitues vetm n nj deg, pr ta ekziston nj shans tjetr pr nj preferenc m t mir. Kjo do ti jap mundsi t gjith atyre nxnsve, t cilt njkohsisht kan aplikuar edhe n universitetet e huaja dhe do ti vazhdojn atje studimet. Ata nuk do t paraqiten n fazn e par t regjistrimeve, duke krijuar kuota t parealizuara. Prej tyre do t prfitojn kandidatt q jan shpallur fitues n nj preferenc t ult, por duke mbetur nj vend bosh n nj preferenc m t lart, programi automatikisht do ti ngjis ata n degn e krkuar. Por kandidatt duhet t ken br regjistrimin paraprak n fakultetin ku fillimisht kan fituar.
Ankimimi
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009
BOTE
27
Duke folur qart dhe me nj oratori pr tu adhuruar, kreu i Shtpis s Bardh prsriti se sht koha kur mbshtetja e dy partive sht e domosdoshme
Reforma n sistemin shndetsor publik, propozuar nga Shtpia e Bardh, do t kushtoj m pak se sa kemi shpenzuar pr luftrat n Irak dhe Afganistan
Nuk do t rri duarkryq teksa shoh q interesa t veanta prdorin t njjtat teknika pr ti mbajtur gjrat ashtu si jan. Nse do t prpiqen t ngatrrojn prmbajtjen e planit, do tu krkojm prova. Nuk jam Presidenti i par q e ka pr zemr
kt shtje, por jam i vendosur t jem i fundit. N fjalimin e tij, Obama ka prsritur vazhdimisht at q e kishte thn edhe m par, por u prpoq t tonte rezistencn e nj kongresi t ndar mes atyre q e mbshtesin me entuziazm
ndrhyrjen m t madhe t shtetit n sistemin shndetsor dhe atyre q kundrshtojn kategorikisht ndrhyrjen e shtetit n kt sektor. Koha e grindjeve ka prfunduar. Tani sht momenti pr t vepruar, prfundoi ai.
Berluskoni
krcnues, u shpreh: Me katr krimet pr t cilat sht prgjegjse n total, rrezikon 18 vjet burg. Akoma nuk kam vendosur ta denoncoj. Kryeministri nuk kurseu as nj sulm t ri pr shtypin: Ka nj dezinformin. Shoh t citohen npr gazeta gjra q un nuk i kam thn. Pr kt arsye pas katr muajsh nisa shtjen gjyqsore kundr Repubblica-s dhe Unita-s. Nn shnjestr prfundoi edhe Il Pais dhe gazetari i saj: Nuk duhet t jemi prars. Duket q ju lexoni vetm Unita dhe Repubblica dhe mund t shtoj edhe shum gjra q ju shkruani n gazetn tuaj, por preferoj ti evitoj. Me kt hap shkohet drejt rnies s tirazhit, t lexuesve dhe publicitetit. Kshtu shkohet drejt falimentimit dhe mendoj se El Pais duhet t dij dika. N fund, nj prfundim madhshtor dhe nj vetvlersim i llahtarshm: Jam Kryeministri m i mir n 150 vjet histori.
Lirimi
nj kal me shal t art. Nga Palestina kan telefonuar shum gra q donin t martoheshin me Muntazer. Bush ka dal nga skena
dhe njeriu q goditi me kpuc Presidentin Bush, do t dal nga burgu. Fillimisht gazetari irakian, pr gjestin ndaj Presidentit
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 28
KULTURE
Michele Placido acarohet gjat konferencs pr shtyp, pas shfaqjes s lmit t tij, ndrra e madhe. Nj gazetare e pyet se prse ka zgjedhur ta realizoj lmin me shtpin lmike Medusa t Silvio Berlusconi-t. Kaq ka mjaftuar q regjisori t shprthej n t brtitura
Filmi
Pr her t par botohen n nj vllim t vetm, artikujt kritik, recensione, por edhe shnime letrare q Vedat Kokona botoi n shtypin e kohs mes viteve 1937-1944. Mban titullin Quo Vadis letrsi shqipe dhe shkrime t tjera kritike
Filmi sjell edhe nj her n kujtes historin e studentve borgjez n luft me baballart dhe t rinjt e klass puntore me thelb proletar, prfshir nga nj sfond klasik dashurish dhe miqsish
ur Vedat Kokona guxoi t hedh mes rreshtave t gazets Tomori m 1942 artikullin Quo vadis, letrsi shqipe?, shprthyen debatet. I kthyer nga Franca, ather ishte nj i ri 29-vjear q spikaste. Nj i ri q kultura me t ciln ishte brumosur ia lejonte t shkruante kritik letrare, t hidhej n polemik e t shnonte emrin n kolonat publicistike t shtypit t kohs. Prball mendimeve t tij pr letrsin shqiptare do t vendoseshin figura t tilla si At Zef Valentini, Nik Barcolla, Dom Nikoll Mazreku, Gjon Karma. Kokons iu deshn gjasht numra q ta mbante gjall argumentin. Shkrime t tjera kritike apo reeksione botoi n shtypin e kohs. Pr her t par vijn t prmbledhura n nj libr. Titullohet Quo Vadis letrsi shqipe dhe shkrime t tjera kritike. E bija, Mirvjeni, e cila gzon t drejtn e botimit, sht kujdesur edhe pr kt prmbledhje. I ka shkruar mes viteve 1937-1944. Kokona i ka botuar atkoh n kolonat e Drita, Tomori dhe Revista letrare. Jo do her vendoste posht tyre emrin e tij t vrtet. I rmoste me pseudonime t ndryshme: Hekuran Lumi, Davet, Lush Bardhi, Selam Opinga etj. Pr shum koh kan mbetur atje. Kur kan kaluar vite, ka shum gjasa q ato et ku shkruante i riu Kokona t jen shetuar vese nga ndonj studiues me qllime t qarta pr ka krkonte. N nj parathnie t shkruar posarisht pr kt botim, Aurel Plasari e quan nj rizbulim t Vedat Kokons. Nprmjet ktij botimi zbulohet nj faqe e re e bashkndihms s Vedat Kokons n letrat shqipe: ajo e kritikut letrar, madje e polemistit...N letrat shqipe, q vuajn ende mungesn e kritiks s vrtet pr t ciln brengosej Vedat Kokona n vitet 40 t shekullit t kaluar, ribotimi n kt prmbledhje i teksteve t tij t zgjedhura kritike e polemike - edhe si degz e gjymtuar - sht ngjarje riemancipuese. Emancipuese, n e dain kshtu ata q nuk kan qen ndonjher n dijeni t tyre..., shkruan Plasari duke e quajtur kritikn e Kokons modeste. Modesti q, sipas tij, rrjedh nga vet koncepti q ai kishte pr letrsin shqipe, duke u kujdesur ta shoh pa zmadhime a teprime. N dialogun mes kritikut dhe lexuesit ai nnlloj i kritiks letrare i quajtur feuilleton kritik, i shrbeu Kokons si rruga m e drejtprdrejt pr t promovuar vlerat letrare. Edhe vetm n tri ciklet e prmendura kjo lloj kritike nuk mund t mos lexohet si akt snikrie i kritikut, q aderon n disa vlera t caktuara ose refuzon disa t tjera, t cilat nuk i duken
autentike. Por nuk i mungoi bashkndihms s tij as nnlloji m n dukje plebe i kritiks letrare: recensioni,-prej tij n kt prmbledhje lexuesi do t gjej vetm dispakshembuj,- q i mungon sot aq ndjeshm shtypit shqiptar sa t dallohet si unikal vullneti i nj t vetmit koleg ton pr ta mbajtur at n jet, prej vitesh, diku n nj knd reviste, vazhdon m tej Plasari. Petku modest i kritikut letrar, sht nj ndr ant e personalitetit t tij. Nga Kokona shohim sot n vitrinat e librarive fjalort voluminoz shqip-frngjisht dhe anasjelltas. T parin e botoi q hert, m 1932. Si njohs i mir i gjuhve t huaja: frngjisht, anglisht, italisht, rusisht, Kokona do t sillte n shqip autort m t njohur
botror, mijra faqe proz e mijra vargje poetike. Ana Karenina e Leon Tolstoit, Fundrinat e Maksim Gorkit, Saga e Forsajtve e Xhon Goll-Suarthit, David Koperfild t Dikensit, Udha e Volokolamskut e Aleksandr Bekut, Stuhi n Gang e Rabindranat Tagores etj. Si prozator tregimtar e m von romancier, do t ishin t tjera shprfaqje t tij. N vitet 60, n periudhn e tret t krijimtaris dhe pjekuris s tij artistike, shkroi dramn Hijet e nats, poemn e dramatizuar Lulja e shega apo romanin triologjik Me valt e jets. Qndrimi neutral q Kokona mbajti ndaj regjimit, nuk e shprbleu pr at q prfaqsonte. Nderimet do ti vinin vite m von kur vet ai po i afrohej fundit natyror t jets.
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009 29
Nprmjet ktij botimi Italo-shqiptart, tradita dhe kultura q erdhi nga Ballkani zbulohet nj faqe e re e bashkndihms s Vedat Kokons n letrat shqipe: ajo e kritikut letrar, madje e polemistit...N letrat shqipe, q vuajn ende mungesn e kritiks s vrtet pr t ciln brengosej jo rrfen identitetin e nj poVedat Kokona n vitet pulli mes viteve 1400 deri n A vitet 1800, mundson njohjen 40 t shekullit t dhe thellimin m tej n gjuhn, traditat, zakonet dhe kulturn kaluar, ribotimi n kt e nj komuniteti t ardhur nga Ballkani drejt Italis. E pikrisht prmbledhje i teksteve atyre, arbreshve t Italis, u sht kushtuar nj ekspozit e veant, t tij t zgjedhura kritike e cila sht inauguruar para pak ditsh n qendrn e studimeve dhe krkimeve Francesco Grisi e polemike - edhe si n Carosino, Taranto. Titulluar Arbresht. Kultura dhe qytetrimi i degz e gjymtuar nj populli. Shnime udhtimi, ajo do t qndroj e hapur deri m 30 - sht ngjarje tetor. Pr t realizuar kt veprimtari t rndsishme, organizatorve riemancipuese u jan dashur vite t tra studimi
Veprimtaria
Arbresht n nj ekspozit
jo vetm drejt komuniteteve q vazhdojn t flasin gjuhn e arbrit, por edhe te komunitetet q e kan humbur at. Carsino, ku sht elur ekspozita, sht nj vend arbresh, por q banort e vendit me kohn e kan harruar gjuhn. Megjithat me an t ksaj ekspozite ku rrfehet historia, letrsia, arti, muzika dhe tradita e arbreshve, ata do t ken mundsi t njihen m nga afr me kulturn e tyre.
Projekti
uk di pse, por nj gj sht e sigurt pr mua se, sadoher q dua t shkruaj dika pr letrsin shqipe, m duket sikur kjo sht nj shtpi e vogl, fare e vogl, ende n ndrtim e sipr, pa themele t forta, ku dy shemra prleshen dit e nat dhe n vend q t duhen e t shkojn mir pr lumturin e shtpis, kacafyten dhe grihen njra me tjetrn. Tasi Pika, ndjes past, kritik i kripur, kur donte t prleshej me ndonj nga ata q merrej me shkrime, a e dini se si vepronte? Lshonte brezin q krkonte sherr dhe ai q tia shkelte kishte t bnte me t: i hidhej si kaposh n kok dhe i binte pa mshir derisa t shfryhej m mir. Kshyu m ka ngjar dhe mua sot. Dua t shfrehem nga nj pesh e rnd q m ka qndruar mbi zemr. Kjo pesh ka shum koh q m rri atje dhe nuk m l t qet. E kam fjaln pr shum gjra. Pik s pari e kam fjaln te varfria e mshirshme e letrsis shqipe. Cila sht kjo letrsi shqipe pr t ciln sht shkruar dhe sht br nj bisedim i gjat? Ekziston me t vrtet nj letrsi shqipe? Ksaj pyetjeje askush nuk sht i zot tia mohoj prgjigjen pozitive: do t na thot se letrsia shqipe si poezi ekziston te Naimi, te Fishta, ajupi, Asdreni, Mjeda, Prenushi, Noli, Poradeci, Koliqi, Asllani. Vargu i poezis ndahet pastaj n vargje t tjera, si pr shembull kemi poezin epike q paraqitet n shqip nga Naim Frashri n veprn Historia e Sknderbeut, Qerbelaja; At Gjergj Fishta kndon trimrit dhe jetn heroike t maleve t veriut tek vepra Lahuta e Malsis; kemi sonetet epike t Mjeds n volumet Lissus dhe Scodra. Un e dija poet epik Mjedn dhe i jepja njfar rndsie ktij autori pr merit t kujdesit q tregonte n t hartuarit e soneteve dhe n zellin e merituar t krkimit t fjalve dhe t krahasimeve, po m ndodhi? Nj dit m ra n dor nj libr dhe n Mbasthann e saj kndova pr habin time m t madhe kto fjal, t cilat po i rreshtoj ktu m posht pa hequr dhe pa shtuar as edhe nj grm. Bhet fjal pr nj libr folklori dhe autori pasi shpjegon rndsin e madhe q ka grumbullimi i kngve dhe i zakoneve tona, pasi tregon
Pik s pari e kam fjaln te varfria e mshirshme e letrsis shqipe. Cila sht kjo letrsi shqipe pr t ciln sht shkruar dhe sht br nj bisedim i gjat? Ekziston me t vrtet nj letrsi shqipe?
bukurit e hershme t jets son patriarkale, hidhet n nj lm q se kishte aspak n mendje, q se kishe n mendje ti, por q autori e kishte fare mir. E llon pra frazn kshtu: Gjuhn e maleve e monte tek sve i paharrueshmi D.Ndre Mjeda. Edhe n pleqni rrekej me njoht, me mbledh e me xan imtimet, shprehet, thanet, ftyrat retorike, aq t prshtatshme dhe t bukura, e fjalt e rralla qi tingllojn n goj t banorit t maleve. Kah i ndiet knaqej e i rritej jeta. E pra, D. Ndre Mjeda ishte e asht ma i madhi letrar e poet lirik shqiptar n vshtrimin ma t plotin e fjals, ndera e lumnia e kombit, veprat e t cilit jan pak, por kan n veti shije klasike t veueme letrsije s vrtet: jan ixhi. Kush e studion thell e don me gjikue me akull t mendes paansisht e pa smir ut locus sit veritati, do t pohoj se Dom Ndre Mjeda rri krah pr krah me poett ma t mdhajt e bots letrare. Nuk e di se ndjeni ju kur kndoni dika t till, por mua, pa dashur m shkrepet
gazi. M duket sikur kjo cop sht parodi. ...Ju siguroj se si nj njeri pa smir dhe paansi q kndoj veprat e Mjeds dhe me akull t mendjes, si doni ju q t jem, nuk arrij kurr t kuptoj vlern e lart q u caktoni ju veprave t autorit t Scodra-s. N vend q t mburrem duke menduar se edhe Shqipria jon e vogl t ket fatbardhsin t ruaj n gjirin e saj t varfr nj Himalaja t topogras letrare, m vjen t qesh kur krkoni ta krahasoni me gjenit e panumrt t ksaj bote, emrat e t cilve nuk ma bn zemra ti z me goj se m vjen keq pr Mjedn dhe pr letrsin time. Keni dashur ta ngrini n qiell Mjedn. Dhe prse? nevoj kishte Mjeda pr lavdrimin e pakushm, pr kurorn q keni grshetuar me fardo lule dhe ia keni plasur mbi kok? Secili autor, n ka nj vler, e ka n veprat e tij. Lvdatat dhe kritikat as e ngren dhe as e ulin, Nj panegjirik i kot dhe pa vend nuk sht vese nj humbje kohe. Tomorri, 15 shkurt 1942
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009
30
SPORT
Shkurt
TRAJNERI
dhe pse n fushn e lojs Shqipria ka ndryshuar, e njjta gj nuk mund t thuhet pr futbollin n prgjithsi n vendin ton. Mbi t gjitha pr kushtet n t cilat luhet sporti m popullor n bot. Pas barazimit historik 1:1 me Danimarkn, q prishi serin negative q zgjaste prej m shum se 40 vjetve me nordikt, u regjistrua nj episod aspak i kndshm. Nga dushet e dhomave t zhveshjes n stadiumin Qemal Stafa ka dal vetm uj i ftoht. Nj gj e till i ka rn n sy treshes turke t gjyqtarve, t cilt kan raportuar menjher te delegati i prcaktuar nga UEFA pr ndeshjen e s mrkurs, italianit Danilo Filakione. Zyrtari nuk e priti mir faktin q bilbili kryesor, turku Kuneit akir, dhe asistentt e tij, Bahatin Duran e Tarik Ongun ishin t detyruar t laheshin me uj t ftoht, duke u ankuar: far po thoni, far ndodh ktu. Nuk ka mundsi q t ndodh dika e till. Mungesa e kushteve minimale vetm sa e ka komplikuar situatn e Shqipris n syt e t drguarit t UEFA-s, i cili m par ishte acaruar me sjelljen e tifozve, q vetm pak sekonda pas mbarimit t ndeshjes pushtuan fushn. Filakione u krkoi zyrtarve t Federats Shqiptare t Futbollit largimin e menjhershm t njerzve, ndrsa ishte i paknaqur edhe pr faktin se pista u improvizua n vend konferencash, ku trajneri Josip Kuzhe dhe lojtart analizuan paraqitjen e skuadrs. Te delegati i takimit, pr mungesn e ujit t ngroht n dushe jan ankuar edhe danezt. Nj pjes e madhe e lojtarve t prfaqsueses s drejtuar nga Morten Olsen u detyruan t shkojn n hotel pa u lar, ndrsa nuk munguan edhe m t guximshmit, q provuan ndjesin e dushit me uj t ftoht. Mbi kt fakt kan ironizuar edhe mediat daneze. E prditshmja Ekstrabladet shkruante: N rubinetet e stadiumit Qemal Stafa, q furnizonin dushet e prfaqsueses daneze mungonte uji i ngroht. N Tiran Danimarka provoi (jo vetm n kuptimin gurativ, pr rezultatin zhgnjyes) nj dush t ftoht. Ky problem, i impiantit q me vshtirsi plotson paramet-
MILANI Prpara Danimarks dhe gjyqtarve turq t ndeshjes s mesjavs, dushet e ftohta t Qemal Stafs i kan provuar edhe lojtart e Milanit, pas miqsores s 12 majit me Kombtaren B
rat minimal pr zhvillimin e ndeshjeve ndrkombtare, i shkaktuar nga menaxhimi i keq rrezikon ti kushtoj shtrenjt FSHF-s. Natyrisht q delegati nuk do t hezitoj t raportoj t gjitha problemet q ka vn re pas ndeshjes dhe Shqipria rrezikon t gjobitet nga FIFA pr marrjen e masave t dobta organizative. Mungesa e nj stadiumi modern ku prfaqsuesja jon mund t luaj sht nj problematik e ngritur prej kohsh. Episode t tilla skandaloze n Qemal Stafa, nuk jan t padgjuara. M par dushin me uj t ftoht e kishin provuar edhe yjet e Milanit, n miqsoren e 12 majit q kuqezinjt e drejtuar n at koh nga Karlo Aneloti zhvilluan me Kombtaren B. Filipo Inzagi ka dal tejet i mrzitur nga dushet pa uj t ngroht, ndrsa legjenda e futbollit italian, Paolo Maldini, shprehte t gjith habin e tij me dy fjal kuptimplota: Mamma mia!, si pr t thn far ndodh n kt vend...
Shtypi danez
t protagonistit shqiptar t ksaj ndeshjeje, Bogdanit, i cili konsiderohet tashm si hero edhe prej tyre, pasi me rezultatin 1-1 ka qen njkohsisht nj ndihm pr suedezt, q cilt fal golit t tij tashm shikojn m shum shanse pr kualikim. Un jam i knaqur q munda t ndihmoj Suedin, sht
shprehur Bogdani pr gazetarin suedez t SPORT-Expressen, n ort e vona t s mrkurs. Suedezt i jan mirnjohjes Bogdanit pr golin q i shnoi rivalit direkt t tyre. Ishim n nj gjendje t mir, shton sulmuesi. Ishte nj ndeshje e bukur. Danimarka sht nj ekip i fort, por kemi luajtur n shtpi dhe shfrytzuam momentin ton t mir. Shtatlarti shqiptar ka sqaruar se n momentin q ka shnuar as q e ka pasur mendje se po ndihmonte Suedin, por thjesht ishte i lumtur pr golin ndaj nj prej ekipeve m t mira n grup. Kemi prmirsuar shum pas ardhjes s trajnerit t ri, kemi punuar shum edhe faktikisht. Ndeshjen e fundit n kto eliminatore Shqipria do ta luaj pikrisht kundr Suedis m 14 tetor 2009,
prandaj Bogdani i paralajmron suedezt se kuqezinjt duan pik: Do t jet nj ndeshje e vshtir, si n Danimark, por ne do t japim m t mirn. Ne nuk vijm ktu pr tju ndihmuar, por synojm t marrim pik. Gjithsesi, ai i uron suedezt q t tojn n sdn direkte me Danimarkn. T dyja ekipet luajn mir. Por do m plqente t tonte Suedia. U gzova q mort tri pikt ndaj Malts. Tani pa fat Suedi!, nnvizon Bogdani, i cili n lidhje me pyetjen Tani ju jeni hero n Suedi, far mendoni pr kt?, prgjigjet: Mir, shum faleminderit. Jam i knaqur q ndihmova Suedin t ket m shum shanse pr kualikim. Por jam m i knaqur q ne bm nj ndeshje t mir ndaj Danimarks, prfundon Bogdani. A. Manallari
Shprblimi
E ardhmja
shqip
E PREMTE, 11 SHTATOR 2009
SPORT
31
sueses. Nuk dorzohem, kritikat nuk m trembin. Do t vazhdoj punn time me Kombtaren, deklaroi Maradona, i cili sht vn nn shnjestrn e mediave dhe ka humbur prkrahjen e
GRUPI
Argjentina ka zbritur n vendin e pest n grupin e Ameriks Jugore, me 22 pik. Selesion rrezikohet seriozisht, pasi Uruguai dhe Venezuela jan vetm 1 pik larg
tifozve. N sondazhet e zhvilluara, sipas 70 pr qind t tifozeris, faji pr situatn aktuale q po kalon skuadra sht i trajnerit. Mund t shkruajn far t duan, madje pr kt shtje
mund t bjn edhe nj spektakl televiziv, mua nuk m intereson. Nuk kam frik nga askush. Q prej moshs 15-vjeare luftoj me ju gazetart dhe nuk kam ndrmend t trhiqem tani q jam 48 vje. Kritikat nuk m bjn asnj prshtypje, mbi t gjitha nse vijn nga njerz t paaft Do t qndroj n krye t skuadrs, nuk m duket e prshtatshme ta dramatizojm situatn. Nse do t na duhet t luajm n play-off, do t luajm. Edhe n 1994-n Argjentina luajti me Australin dhe u kualifikua pa probleme n Botrorin e SHBA-s, shtoi trajneri. Humbjet kan prishur marrdhniet e trajnerit me disa lojtar: tensioni n dhomat e zhveshjes nuk sht sekret. Do ta zgjidhim kt situat brenda skuadrs. Nuk e kisha imagjinuar kurr se do t ndodheshim n kt situat, por ky sht realiteti. N dy ndeshjet e mbetura kemi ende shanse t kualifikohemi. Do t zhvillojm biseda me lojtart pr t kuptuar se far nuk funksionon, prfundoi trajneri i Argjentins.
Shkurt
IFFHS
j klasikim i ri sht stiluar nga IFFHS, Instituti Botror i Historis dhe Statistikave t Futbollit. N kt rast ka m shum qartsi, pasi n krkimin e skuadrs s shekullit pr Europn sht marr n ekzaminim periudha nga 1901-2000, duke i dhn 8 pik pr do ndeshje t tuar n Champions League dhe 4 pr barazimet, sukseset n Kupn UEFA vlejn 6 pik (3 barazimet) dhe jan marr n konsiderat edhe ndeshjet n Kupat e Kupave, Mitropa Cup, Kupa Latine e Superkupa e Europs. Reali i Madridit rezulton n krye t klasifikimit special: Real Madrid (563,50 pik), Juventus (466), Barcelona (458), Milan (399,75), Bajern Mynih (399), Inter (362), Ajaks (332,75), Liverpul (300,25), Sport Lisboa dhe Benfika (299), Anderleht (231), Manester Junajtid (220).
Inter
Kapelo nuk ka ndrmend t ndalet dhe thekson pa frik se Anglia mund ta toj Botrorin
aftsit pr t transformuar muret n dominues t bots. Jo rastsisht faqja e par e t prditshmes prestigjioze i sht dedikuar e gjitha Kombtares me thirrjen Afrika e Jugut, po vijm! dhe ku duket fotoja e Stiven Xherrard, i cili t mrkurn ka shnuar nj dopjet. Nj tjetr foto, kt e her e Frenk Lampard (edhe ai autor i dy golave), me dy gishtat e zakonshm ngritur nga qielli n kujtim t nns e tij t adhuruar, Pat, e cila nuk sht m, dominon faqen e par t Daily Mail, q prshndet gjithashtu Klasin botror t anglezve dhe m pas celebron Mbretin Kapelo,
ose e thn ndryshe, njeriun q sipas The Guardian ka ditur t realizoj nj transformim t jashtzakonshm t nj skuadre, e cila dy vite m par dukej shum pran disfats. Nj njeri q as nuk e ka ndrmend t ndalet dhe q thekson pa frik se Anglia mund t fitoj Botrorin, n faqet e Daily Mirror, duke shtyr kshtu 3 Luant drejt trofeut n Afrik. Daily Telegraph nderon dhe i jep meritat Gjuetarit t fantazmave, Kapelo, i cili ka ln pas ankthin e t gjitha anktheve. Ndrsa The Independent et praktikisht pr mision t prfunduar. Deklarata entuziaste e trajnerit i jep shtytje The Sun-it t bj nj sondazh online pr mundsit e Tre Luanve anglez pr t tuar Botrorin: Deri dje n mbrmje ishin n nj avantazh t leht prgjigjet Jo (52% kundr 48%). Daily Sport hedh nj hap m prpara se t tjerat, kur shkruan Bota, n duart tona dhe e shoqron me nj foto t trofeut prestigjioz, ndrsa Daily Star shkruan Jemi perfekt me Kapelon dhe sht srish trajneri italian q e ka gjith botn n dor. E vetmja not stonuese e nj nate perfekte ishte prplasja n fund mes Xhon Territ dhe kroatit Ivan Klasni (mes t tjerash, i sapoardhur n Premier League n form huazimi te Boltoni). Kapiteni anglez e ka akuzuar kundrshtarin se e ka pshtyr. Nuk ka qen nj gj e plqyeshme, as e bukur pr tu par, lexohej te The Sun. Klasni sht personi i par q m ka pshtyr. Mendoj se e ka br, sepse ishte i zhgnjyer pr humbjen, por ky sigurisht nuk mund t jet nj justikim.
KAPELO
Anglezt n delir pas deklarats s trajnerit: Anglia mund ta toj Botrorin. Nata magjike e Uembllit largon fantazmat kroate fal gjuetarit italian
eklaratat e Zlatan Ibrahimovi (Interi toi trofe fal meje) nuk e uditn presidentin zikaltr, Masimo Morati. Ai tha: Kjo sht nj prej karakteristikave t tij, e atyre karakteristikave q na dhuruan tri tituj. Nuk habitem aspak, shpjegoi numri 1 i kampionve t Italis. Nse tifozt do ta frshllejn? Nuk mendoj se ky mund t quhej nj skandal. Gjithsesi, mendoj se Ibra ka ln nj kujtim t mir n zemrat e interistve. M i ashpr reagimi i mbrojtsit Marko Materaci. Shum faleminderit Zlatanit pr tri kampionatet. Me t do t takohemi t mrkurn, deklaroi ai. U krkoj tifozve q ti kundrprgjigjen me indiferenc. Kjo do ta vras m shum Ibrn. sht e vrtet q ai na ndihmoi t tonim, por ne ishim nj skuadr.
CSKA e Mosks