ISSN:1306-3111 e-Journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 2, Article Number:D0055

FINE ARTS Received: November 2010 Accepted: February 2011 Series : D ISSN : 1308-7290 2010 www.newwsa.com

Hazan Kurtaslan M. Salih Ergan Nigde University Selcuk University hazan.kurtaslan@hotmail.com Nigde-Turkey

FLT RETMNDE KULLANILAN DL TEKNKLER ZERNE BR NCELEME ZET Bu aratrma, flt retiminde kullanlan dil tekniklerinin incelenmesi zerine yaplmtr. Bu ama dorultusunda Gzel Sanatlar ve Spor Liseleri flt retmenlerine anket uygulanmtr. Anket ile, flt retmenlerinin, retim programnda belirtilen dil tekniklerinin retiminde kullandklar metotlar, uyguladklar yntem ve teknikler tespit edilmeye allmtr. Anketten elde edilen bulgular frekans ve yzde dalmlarna gre ele alnp tablolar halinde sunulmutur. Anket sonularna gre, dil tekniklerinin retiminde ortak yntemler ve metotlar kullanld, flt retim programnn dil teknikleri asndan yeterli bulunmad, dil tekniklerinin retimi aamasnda problemlerle karlald ve bu problemlerin zellikle dilin az iindeki konumundan kaynakland tespit edilmitir. Flt eitimcilerinin yeni yntem ve teknikleri izleyerek bilgi birikimlerini arttrmalarnda dzenlenecek olan seminer ve atlye almalarnn faydal olaca dnlmektedir. Anahtar Kelimeler: alg Eitimi, Flt Eitimi, Flt retim Program, Dil Teknikleri, Flt retim Yntemleri AN EXAMINATION OF THE TONGUE TECHNIQUES USED IN THE FLUTE CURRICULUM ABSTRACT The research study was conducted in order to examine the tongue techniques used in flute curruculum. To achieve this aim, a questionnaire was applied to the flute teachers employed at Fine Arts and Sports High Schools. With the questionnaire, the techniques and procedures has been implemented by teachers in teaching the tongue techiniques stated in the flute curriculum. The findings obtained through the questionnaire were analyzed in terms of frequency and percentage distribution and presented in tables. According to the results of the questionnaire, it was found out that common procedures and methods were used in teaching the tongue techniques, the flute curriculum was not found to be adequate in terms of tongue techniques, problems were encountered in the process of teaching tongue techniques and these problems particularly resulted from the position of the tongue in the mouth. It is thought that the seminars and workshops to be organized useful for flute teachers in observing new methods and techniques and increasing their knowledge. Keywords: Instrument Training, Flute Training, Flute Teaching Programmer, Tongue Techniques, Flute Teaching Methods

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

1. GR (INTRODUCTION) Yan tutularak alnmas sebebiyle flt enstrman Trkiyede ounlukla yan flt adyla bilinmektedir. Ardley (1996: 11)e gre flt Bir ucundan flenerek ya da bir fleme delii ile parmak delikleri olan her dde flt denilebilirse de bu ad genellikle yalnzca, bir delikten flenerek seslendirilen alglar iin kullanlr. Bu tr alglar yan (ya da yandan) flemeli fltler diye snflandrlr ve yatay tutularak alnr. Bir baka tanma gre; Tahta fleme alglar grubunda yer alan flt, ince silindirik biimde, saa doru yere paralel ve yan tutularak alnr. (Say, 1992: 511) alg eitimi, her yataki mzik eitiminde ve mzik eitiminin her trnde (genel, amatr, mesleki) en temel boyutlardan biridir. Eitimin bilisel, devinisel, duyusal davranlarnn tmn birden ieren bir etkinlik olmas bakmndan son derece nemlidir (Kutluk, 2001: 11). alg eitimi yoluyla renci; yeteneini gelitirecek, mzikle ilgili bilgilerini zenginletirecek, mzik beenisini yksek dzeye karmaya alacaktr. Ayrca alg eitimi yoluyla renciler mziksel iitmelerini, birlikte mzik yapma yeteneklerini gelitirecekler, dzenli ve disiplinli alma alkanlklar edineceklerdir. Ulusal ve evrensel mzik sanatn alg eitimi yoluyla tanma frsat bulacaklar, izledikleri konserler ile eletirme gc kazanacaklardr. (Tebliler Dergisi, 1996, s: 282) alg eitiminin boyutlarndan biri olan flt eitimi, retmen ve renci arasnda birebir gerekleen ve planl olarak yrtlen eitim srecidir. Bu sre iinde renci, flt hakknda teknik bilgi ve beceriler kazanmaktadr (Yayla, 2000: 10). Akku (1996: 164)un alg retimi tanmndan yola kldnda flt retimi; flt almay renmenin gereklemesi ve flt seslendirmek iin bireyin davranlarnda teknik ve estetik nitelikli yeni davranlar gelitirmek amacyla uygulanan srelerin tmdr. Bu, bir iletiim srecidir. Flt retim srecinde bilgi, beceri kazanlr ve davranlar gelitirilir, estetik anlay edinilir ve kiilik oluumu salanr. Flt retim sreci iinde renciye kazandrlmas dnlen belli bal teknik bilgiler unlardr: nefes alp verme teknii,duru ve tutu teknii, dudak ve parmak pozisyonu, vibrato ve dil teknikleri(Altes, 1956; Graf, 1991; MEB, 2008; Tatu, 2006; Yayla, 2000: 63-68; www.guzelsanatlar.gazi.edu.tr/muzik/tanimlar). Aada aratrmann konusunu oluturan flt retiminde kullanlan dil tekniklerinin incelenmesine yer verilmitir. 1.1. Tek Dil Teknii (Single-Tongue Technique) Tek dil teknii, flt almada temel tekniklerin banda yer alr.Bir ya da iki nota eer legato ba ile balanm ise, bunlar dilin bir hareketi ile birbirlerinden ayrlrlar. Bu dil hareketleri pek ok deiik biimlerde, gerekli grlen durumlarda uyg ulanabilir. Bu dil hareketleri tek dil ya da ift dil hareketleri ile ayrt edilebilir. Tek dil hareketi her ton da zellikle uygulanmaldr. Dil ucu tu hecesi sylerken grtlaktan itilir, hafif vurulur ve abuk bir ekilde geri ekilir. nemli olan itme hereketini doru yapabilmektir. Tek dil hareketi, sadece ar ya da yava pasajlarda uygulanr. rnein, leme ve altlamalarda hep ayn kalr. Tek dil hareketinin alnan paralarda hz yavalatt yerlerde hzl pasajlar geebilmek iin ift dil hareketi uygulanr. (Prill?: 18,19)

237

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

Tek dil tekniinin retiminde tu,t,du,d....vb fleme teknikleri kullanlmaktadr. Seilen fleme tekniklerinden birisi ile tek dil teknii uzun sesler zerinde yavaa uygulanarak iyice pekitirilmelidir.Doru yaplan bir tek dil, daha sonra renilecek olan ift dil ve dil tekniklerinin kolay ve abuk renilmesine yardmc olacaktr.

(Yukarda rnek olarak yazlm olan egzersiz G.Gariboldi Metottan alnmtr) ekil 1. Tek dil tekniine ilikin rnek ett (Figure 1. Sample etude for the single-tongue technique) 1.2. ift Dil Teknii (Double-Tongue Technique) ift dil teknii, doru renilmi tek dil tekniinden sonra dzenli yaplan altrmalar ile daha kolay kavranlabilir. Taffanel ve Gauberte gre (1923: 92, 94) ift dil teknii; alnacak para hzl ise tek dil yetersiz gelebilir. Bu durumda ift dile gerek duyulmaktadr. Dilde itme ve ekme hareketi vardr ve te-ke ile telaffuz edilir. te-ke telaffuzunda bir zorluk yaanyorsa bu iki dil hareketinin eitliinden kaynaklanabilir. Balangta elde edilen ton ke hecesinde zayf ve bo bir ses gibi olacaktr. Bu nedenle renci bu telaffuzun uygulamasn, ton ve telaffuzda ayn nitelii elde edene kadar; bu iki dilin hareketinin eitliini srekli aklnda tutarak yapmaldr. ift dil genellikle ok hzl nota artnda kullanlmas gerekiyorsa da balangta yava uygulanmas daha yararl olacaktr. Bylelikle renci kuvveti ve akl ikinci notaya verir. Ayrca dilde byk bir kolaylk elde eder ve tek ile ift dile uygun olan paralar kolaylkla alabilir. Unutulmamaldr ki, bu telaffuz hzl yapldnda dinleyenlere tek dil izlenimi vermelidir. ift dil tekniinin retiminde kullanlan balca fleme teknikleri unlardr: tu ku , t k , du gu , d g. Seilen fleme tekniklerinden birisi zerinde alr, tempo derece derece arttrlarak geliim gzlenir. allacak olan yeni ett ve eserler sayesinde ift dil teknii pekitirilmi olur.

238

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

(Yukarda rnek olarak yazlm olan egzersiz G.Gariboldi Metottan alnmtr) ekil 2. ift dil tekniine ilikin rnek ett (Figure 2. Sample etude for the double-tongue technique) 1.3. Dil Teknii (Triple-Tongue Technique) dil teknii genellikle l ritm gruplarnn almn kolaylatrmak amac ile kullanlr. l ritmlerde tek dil vuruu kullanamayacak kadar hzl olduunda te tempoyu azaltsn diye yeni bir birleim oluturulur. Bu telaffuz dil vuruu olarak adlandrlr (Taffanel and Gaubert, 1923: 108). dil tekniinde az iinde dilin hareketi vardr: itme, ekme ve tekrar itmedir. Yaplan bu hareketin kopukluk olumadan belli bir uyum ierisinde birbirlerini btnlemeleri iin abalanmaldr. l dil hareketleri, dile dzgnlk salar ve mkemmellii btnler. ki ses arasnda eitlie ulamay mmkn klar. Daha nceki altrmalarda geen tam uyumluluk kavramlarn anlayacak dzeyde olmayan bir renci, takip eden altrmalar da anlayacak durumda olmayacaktr(Gariboldi, ?: 37). ift dil tekniinin retiminde kullanlan fleme teknikleri dil teknii retiminde de benzer ekilde kullanlmaktadr. Bunlar: tu ku tu, t k t, du gu du, d g d dr. Prille gre lemeleri staccato syleyebilmek iin; d g d artiklasyonu kullanlr. Bu yumuak artiklasyonu semekle, rencinin az aba ile byk geliim gstermesi salanr (Prill?: 19)

239

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

(Yukarda rnek olarak yazlm olan egzersiz G.Gariboldi Metottan alnmtr) ekil 3. dil tekniine ilikin rnek ett Figure 3. Sample etude for the triple-tongue technique) Dil teknikleri, amatr ve mesleki mzik eitimi veren kurumlarn retim programlarnda ya da eitimcilerin kendi oluturduklar retim programlarnda yer almaktadr. Gazi niversitesi Mzik Eitimi Anabilim Dal lisans 1 ve lisans 2 ders program ierii incelendiinde dil tekniklerine yer verildii grlmektedir (http://www.guzelsanatlar.gazi.edu.tr/muzik/yeniprogram2.htm). Mzka Okulu flt mfredat program incelendiinde, 1.ve 3.snfta dil tekniklerine yer verildii grlmektedir (Yayla, 2000: 67-68). Aratrmann rneklem grubunu oluturan Gzel Sanatlar ve Spor Liselerinin(GSSL) flt retim program incelendiinde; tek dil tekniinin 9.snfta Flt almada Temel Teknikler bal altnda; ift dil tekniinin 11.snfta Flt alma Teknikleri bal altnda ve dil tekniinin 12. snfta Flt alma Teknikleri bal altnda verildii grlmektedir(Milli Eitim Bakanl Ortaretim Genel Mdrl, 2008). 2. ALIMANIN NEM (RESEARCH SIGNIFICANCE) Aratrma, flt retiminde kullanlan dil tekniklerinin incelenmesi amacyla yaplmtr. Bu ama dorultusunda GSSLde grev yapan flt retmenlerinin, retim programnda belirtilen dil tekniklerini retirken kullandklar metotlar, uyguladklar yntem ve teknikleri incelemek amacyla grleri alnmtr. Aratrma, gelecek yllarda hazrlanacak olan flt retim programlarna ve flt metotlarna katk salamas bakmndan nem tamaktadr.

240

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

3. YNTEM (METHOD) Bu aratrmada tarama modeli ve anket kullanlmtr. Tarama modeli ile flt metotlarna ve flt retim programlarna ulalmtr. Dil tekniklerinin retiminde karlalan glkler, kullanlan yntem ve metotlar hakkndaki grleri tespit etmek amacyla GSSL flt retmenlerine anket uygulanmtr. Aratrmann evrenini Trkiyede flt eitimi veren GSSL flt retmenleri oluturmaktadr. Aratrmada evrenin tmne ulalmas hedeflenmitir ancak ulalamamtr. 47 GSSLdeki flt retmeninden 20sine ulalmtr. Aratrmann rneklemini GSSLdeki 20 flt retmeni oluturmaktadr. GSSL flt retmenlerine uygulanan anketin gelitirilmesi aamasnda alanyazn incelenmi ve sorular hazrlanmtr. Anket, ak ve kapal ulu sorulardan olumutur. Kiisel ve konu ile ilgili sorudan oluan bir deneme formu hazrlanmtr. Deneme formu farkl ehirlerdeki Mzik Eitimi Blmlerinde grev yapan flt eitimcilerine inceletilmitir. GSSL de grev yapan flt retmenlerine uygulanmtr. n deneme sonucunda ankete son ekli verilmitir. Flt retmeni bulunan 47 ildeki GSSLye gnderilen ankete, 20 flt retmeninden yant gelmitir. Aratrmada anket formlar yoluyla elde edilen veriler; nce veri kodlama formlarna ilenmi daha sonra frekans (f) ve yzde (%) dalmlarna gre zmlenmitir. Ankette, baz sorular iin birden fazla kkn iaretlenebileceinin belirtilmesi nedeniyle oklu cevaplar kabul edilmi ve tablolarda toplam frekans ve %lere yer verilmemitir. 4. BULGULAR (FINDINGS) Bu blmde aratrmaya ait bulgular yer almaktadr. Elde edilen bulgular tablolar halinde sunulmu ve aklamalar yaplmtr. Tablolarn yorumlarna sonu blmnde yer verilmitir. Tablo 1. Dil tekniklerini retirken kullandnz yntemler nelerdir? sorusuna ilikin GSSL flt retmenlerinin grleri (Table 1. Views of FASHS flute teachers regarding the question: What are the methods you use for teaching the tongue techniques?) Seenekler (Options) f % Ett ve egzersizler iinde 20 100 Kk paralar iinde 6 30 Tablo 1den elde edilen bulgulara gre; flt retmenlerinin %100nn ett ve egzersizler iinde, %30unun kk paralar iinde dil tekniklerini rettii tespit edilmitir.

241

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

Tablo 2. Tek dil tekniini retirken en sk kullandnz fleme teknikleri hangileridir? sorusuna ilikin GSSL flt retmenlerinin grleri (Table 2. Views of FASHS flute teachers regarding the question: What are the blowing techniques you use for teaching the single-tongue technique?) Seenekler(Options) f % Tu 18 90 T 10 50 Ta - Te - Du 3 15 D 7 35 Da - De - Tablo 2den elde edilen bulgulara gre; flt retmenlerinin %90nn tu, %50sinin t, %35inin d ve %15inin du fleme tekniklerini kulland tespit edilmitir. Tablo 3. Tek dil teknii retiminde en sk kullandnz ettlerin bulunduu metotlar hangileridir? sorusuna ilikin GSSL flt retmenlerinin grleri (Table 3. Views of FASHS flute teachers regarding the question: What are the methods that include the etudes you most frequently use while teaching the single-tongue technique?) Ettlerin Bulunduu Metotlar f % (Methods in the Etudes) T.Wye 7 35 E.Prill 5 25 G.Gariboldi 10 50 H.Altes 7 35 M.Moyse 5 25 P.Taffanel and P.Gaubert 5 25 E.Khler 4 20 GSSL Ders Kitab 20 100 Tablo 3den elde edilen bulgulara gre; flt retmenlerinin %100nn GSSL ders kitabnda bulunan ettleri, %50sinin G.Gariboldi, %35inin T.Wye, %35inin H.Altes, %25inin E.Prill, %25inin M.Moyse, %25inin P.Taffanel and P.Gaubert ve %20sinin E.Khler metotlarnda bulunan ettleri kulland tespit edilmitir. Tablo 4. Tek dil tekniini retirken en sk karlatnz problemler nelerdir? sorusuna ilikin GSSL flt retmenlerinin grleri (Table 4. Views of FASHS flute teachers regarding the question: What are the problems that you encounter the most frequently while teaching the single-tongue technique?) Seenekler (Options) f % Dilin az iindeki hareketinden kaynaklanan 20 100 problemler Dilin sa ve sol el ile olan koordinasyonundan 16 80 kaynaklanan problemler

242

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

Tablo 4den elde edilen bulgulara gre, flt retmenlerinin tek dil tekniini retirken en sk karlatklar problemlerin, %100nn dilin az iindeki hareketinden, %80inin dilin sa ve sol el ile olan koordinasyonundan kaynakland tespit edilmitir. Tablo 5. ift dil tekniini retirken en sk kullandnz fleme teknikleri hangileridir? sorusuna ilikin GSSL flt retmenlerinin grleri (Table 5. Views of FASHS flute teachers regarding the question: What are the blowing techniques you use for teaching the double-tongue technique?) Seenekler(Options) f % Tu ku 18 90 T k 16 80 Ta ka - Te ke 2 10 Du gu 2 10 D g 7 35 Da ga 7 35 De ge - Dier(k t) 1 5 Tablo 5den elde edilen bulgulara gre; flt retmenlerinin %90nn tu ku, %80inin t k, %35inin d g, %35nin da ga %10unun te ke, %10unun du gu ve %5inin dier (inici diziler iin k t) fleme tekniklerini kulland tespit edilmitir. Tablo 6. ift dil teknii retiminde en sk kullandnz ettlerin bulunduu metotlar hangileridir? sorusuna ilikin GSSL flt retmenlerinin grleri (Table 6. Views of FASHS flute teachers regarding the question: What are the methods that include the etudes you most frequently use while teaching the double-tongue technique?) Ettlerin Bulunduu Metotlar f % (Methods in the Etudes) G.Gariboldi 15 75 Taffanel and Gaubert 17 85 E.Prill 15 75 GSSL Ders Kitab 20 100 Tablo 6dan elde edilen bulgulara gre; flt retmenlerinin %100nn GSSL ders kitabnda bulunan ettleri, %85inin Taffanel and Gaubert, %75inin G.Gariboldi ve %75inin E.Prill metotlarnda bulunan ettleri kulland tespit edilmitir. Tablo 7. ift dil tekniinin retiminde en sk karlatnz problemler nelerdir? sorusuna ilikin GSSL flt retmenlerinin grleri (Table 7. Table 4- Views of FASHS flute teachers regarding the question: What are the problems that you encounter the most frequently while teaching the double-tongue technique?) Seenekler (Options) f % Dilin az iindeki hareketinden kaynaklanan problemler 20 100 Dilin sa ve sol el ile olan koordinasyonundan kaynaklanan 16 80 problemler Dier(diyafram nefesi oturmam ise, nefes ve dil arasndaki 1 5 koordinasyon eksikliinden kaynaklanan problemler) 243

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

Tablo 7den elde edilen bulgulara gre; flt retmenlerinin ift dil tekniini retirken en sk karlatklar problemlerin, %100nn dilin az iindeki hareketinden, %80inin dilin sa ve sol el ile olan koordinasyonundan, %5inin de dier (diyafram nefesi oturmam ise, nefes ve dil arasndaki koordinasyon eksikliinden) kaynakland tespit edilmitir. Tablo 8. dil tekniini retirken en sk kullandnz fleme teknikleri hangileridir? sorusuna ilikin GSSL flt retmenlerinin grleri (Table 8. Views of FASHS flute teachers regarding the question: What are the blowing techniques you use for teaching the triple-tongue technique?) Seenekler(Options) f % Tu ku ku 18 90 T k t 16 80 Ta ka ta - Te ke te 2 10 Du gu du 2 10 D g d 7 35 Da ga da 7 35 De ge de - Dier(k t k) 1 5 Tablo 8den elde edilen bulgulara gre; flt retmenlerinin %90nn tu ku tu, %80inin t k t, %35inin d g d, %35inin da ga da, %10unun te ke te, %10unun du gu du, %5inin dier (k t k) fleme tekniklerini kulland tespit edilmitir. Tablo 9. dil teknii retiminde en sk kullandnz ettlerin bulunduu metotlar hangileridir? sorusuna ilikin GSSL flt retmenlerinin grleri (Table 9. Views of FASHS flute teachers regarding the question: What are the methods that include the etudes you most frequently use while teaching the triple-tongue technique?) Ettlerin Bulunduu Metotlar(Methods In The Etudes) f % G.Gariboldi 10 50 GSSL Ders Kitab 20 100 Karma Ettler 10 50 Gam almalar 2 10 Tablo 9dan elde edilen bulgulara gre; flt retmenlerinin %100nn GSSL ders kitabnda bulunan ettleri, %50sinin G.Gariboldi metodunda bulunan ettleri, %50sinin karma ettleri ve %10unun gam almalarn kulland tespit edilmitir. Tablo 10. dil tekniinin retiminde en sk karlatnz problemler nelerdir? sorusuna ilikin GSSL flt retmenlerinin grleri (Table 10. Views of FASHS flute teachers regarding the question: What are the problems that you encounter the most frequently while teaching the triple-tongue technique?) Seenekler (Options) f % Dilin az iindeki hareketinden kaynaklanan 20 100 problemler Dilin sa ve sol el ile olan koordinasyonundan 16 80 kaynaklanan problemler 244

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

Tablo 10dan elde edilen bulgulara gre; flt retmenlerinin dil tekniini retirken en sk karlatklar problemlerin %100nn dilin az iindeki hareketinden ve %80inin dilin sa ve sol el ile olan koordinasyonundan kaynakland tespit edilmitir. Tablo 11. Dil tekniklerini flt retim programnda belirtilen nite iinde uygulamakta msnz? sorusuna ilikin GSSL flt retmenlerinin grleri (Table 11. Views of FASHS flute teachers regarding the question: Have you been implementing the tongue techniques within the unit stated in the flute curriculum?) Seenekler(Options) f % Evet 10 50 Hayr 10 50 Toplam 20 100 Tablo 11den elde edilen bulgulara gre; flt retmenlerinin %50sinin evet cevab ile dil tekniklerini programda belirtilen nite iinde uygulad, %50sinin de hayr cevab ile programda belirtilen nite iinde uygulamad tespit edilmitir. Tablo 12. Flt retim program dil teknikleri asndan incelendiinde sizce yeterli midir? sorusuna ilikin GSSL flt retmenlerinin grleri (Table 12. Views of FASHS flute teachers regarding the question: In your opinion, is the Flute Curriculum adequate when examined in terms of tongue techniques?) Seenekler (Options) f % Yeterli 2 10 Yetersiz 18 90 Toplam 20 100 Tablo 12den elde edilen bulgular gre; GSSL flt retmenlerinin %90nn dil teknikleri asndan incelendiinde retim programn yetersiz bulduu, %10unun da program yeterli bulduu tespit edilmitir. 5. SONU VE NERLER (CONCLUSION AND SUGGESTIONS) 5.1. Sanular (Conclusion) Tablo 1den elde edilen sonulara gre; retmenlerin tamam dil tekniklerini ett ve egzersizler iinde retmekte bunun yansra basit kk paralar iinde de retmektedir. Elde edilen bu sonulara gre, retmenlerin dil tekniklerini ncelikle ett ve egzersizler iinde rettikleri anlalmaktadr. 5.1.1. Tek Dil Tekniine likin Sonular (Conclusions Related to Single-Tongue Technique) Tablo 2den elde edilen sonulara gre; tek dil tekniinin retiminde en ok tu, t, d, da, te, du fleme teknikleri kullanlmaktadr. Bal olan iki notay birbirinden ayrabilmek iin tek dil hareketi kullanlmaktadr. Tek dil teknii genellikle temposu ar olan ett ve eserlerde kullanlmaktadr. Tablo 3den elde edilen sonulara gre; tek dil tekniinin retiminde retmenler en ok, GSSL ders kitabnda bulunan ettleri, G.Gariboldi, T.Wye ve H.Altes metotlarnda bulunan ettleri tercih etmektedir. 245

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

Tablo 4den elde edilen sonulara gre; retmenler tek dil tekniini retirken iki problem zerinde younlamtr. Bunlar; dilin az iindeki hareketinden ve dilin sa ve sol el ile olan koordinasyonundan kaynaklanan problemlerdir. Dilin az iindeki hareketi doru olmad zaman, fltten nitelikli ses elde etme gl yaanacaktr. Dilin sa ve sol el ile olan koordinasyonunun eksikliinde ise, ritmin aksamas ve doru seslerin elde edilmesi gleecektir. 5.1.2. ift Dil Tekniine likin Sonular (Conclusions Related to Double Tongue Technique) Tablo 5den elde edilen sonulara gre; ift dil tekniinin retiminde en ok tu ku, t k, d g, da ga, te ke, du gu fleme teknikleri kullanlmaktadr. retmenlerin ift dil tekniini retirken ortak ve farkl fleme tekniklerinin olduu anlalmaktadr. Tek dil hareketi kullanlamayacak kadar hzl olan ett ve eserlerde ift dil teknii uygulanmaktadr. ift dil tekniinde nemli olan; kullanlan fleme tekniindeki dilin itme ve ekme hareketinin sanki tek dil teknii uygulanyormu gibi duyulmasn salamaktr. Tablo 6dan elde edilen sonulara gre; ift dil tekniinin retiminde retmenler en ok, GSSL ders kitabnda bulunan ettleri, Taffanel and Gaubert, G.Gariboldi ve E.Prill metotlarnda bulunan ettleri tercih etmektedir. retmenlerin bu metotlar tercih etme sebebi olarak, kolay anlalmas ve renci seviyelerine uygun olmas sonucuna varlabilir. Tablo 7den elde edilen sonulara gre; retmenler ift dil tekniini retirken daha ok dilin az iindeki hareketinin doru yaplmamasndan kaynaklanan problemlerle karlamaktadr. Bu tip bir problem, flt alarken tartmn aksamasna ve ikinci heceye denk gelen notadan doru ve temiz ses elde edilemesine engel olacaktr. kinci olarak retmenler, dilin sa ve sol el ile olan koordinasyonundan kaynaklanan problemlerle karlamaktadr. Dil ve parmaklar ayn anda hareket etmedii zaman seslerin yerlerine zamannda gelmemesine yani ritmin aksamasna neden olacaktr. Ayrca ankete katlan bir retmen tarafndan Dier olarak belirtilen seenekte, ift dil teknii altrlrken nefes kullanma tam olarak anlalmadnda, nefes ve dil arasndaki koordinasyondan kaynaklanan problemlerin olabilecei belirtilmitir. Doru kullanlamayan bir nefes, dil ve el koordinasyonunu olumsuz ynde etkileyecektir. 5.1.3. Dil Tekniine likin Sonular (Conlusion Related to Triple-Tongue Technique) Tablo 8den elde edilen sonulara gre; dil tekniinin retiminde en ok tu ku tu, t k t, d g d fleme teknikleri kullanlmaktadr. Ankete katlan bir retmen tarafndan belirtilen Dier seeneinde ise, k t k tekniinin kullanld ifade edilmitir. alnacak parann ritmi tek dil uygulanamayacak kadar hzl ise, burada dil teknii kullanlmaldr. l gruplarda kullanlan dil hareketi, dil vurularnn doru ve uyumlu yaplmas ile pekimesi salanacaktr. Tablo 9dan elde edilen sonulara gre; dil tekniinin retiminde retmenler en ok, GSSL ders kitabnda bulunan ettleri, G.Gariboldi metodunda bulunan ettleri ve karma 246

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

ettleri tercih etmektedir. Karma ettler ad altnda retmenlerin, farkl metotlardan alnan ettler ya da kendi yazdklar ettleri kullandklar sonucuna varlabilir. rencilerin alglamalarna gre, farkl ett ve eserlerin kullanlmas bu tekniin pekimesine katk salayacaktr. Tablo 10dan elde edilen sonulara gre; retmenler dil tekniini retirken daha ok, dilin az iindeki hareketi ve dilin sa ve sol el ile olan koordinasyonundan kayna klanan problemler yaandn belirtmitir. Tek dil ve ift dil tekniklerinde olduu gibi dil tekniinde de dikkat edilmesi gereken noktalar benzerlik gstermektedir. rnein, dilin az iindeki hareketinin doru ve zamannda yaplmas, dilin sa ve sol el ile olan koordinasyonunun salanmas dil tekniinde de nemle zerinde durulmas gereken hususlardandr. 5.1.4. Flt retim Programna likin Sonular (Conclusions Related to Flute Teaching Programe) Tablo 11den elde edilen sonulara gre; retmenlerin %50si, dil tekniklerini retim programnda belirtilen nite iinde uygulamakta olduunu, %50si ise, retim programnda belirtilen nite iinde uygulamamakta olduunu belirtmitir. Belirtilen nite iinde dil tekniklerinin uygulanmamasnn sebebi olarak, renci seviyelerinin farkl olmas sonucuna varilabilir. Tablo 12den elde edilen sonulara gre; retmenlerin ou(%90) dil teknikleri asndan incelendiinde flt retim programn yetersiz bulmaktadr. retmenlerin, dil tekniklerine ait nite almnn ksa ifade edilmi olmas ve ya dil teknikleri retimine ayrlan srenin az bulunmas gerekesiyle program yeterli bulmuyor olmalar mmkndr. 5.2. neriler (Suggestions) MEB tarafndan hazrlanan flt retim program incelendiinde; retmen, rencilere yol gstermeli, sanatsal yeteneklerini ortaya karmalarna yardmc olmal ve rencilerin renmesini kolaylatrmak iin gerekli koullar oluturmaldr (Milli Eitim Bakanl Ortaretim Genel Mdrl, 2008). Bu maddelerden yol karak retmenlere, dil tekniklerini uygulamal olarak renciye altrmalarnn yansra niin renilmesi gerektii, hangi durumlarda hangi dil tekniine ihtiya duyulaca ve bu tekniklerin ne gibi kolaylklar salayacann anlatmas nerilmektedir. rencinin fltteki bir teknii hangi amala rendiini bilmesi, enstrmanda daha donanml hale gelmesini salayacaktr. Aratrma sonularna gre flt retmenleri, dil tekniklerini ett ve egzersizler ile kk paralar iinde altrmaktadr. Dil tekniklerinin retiminde kullandklar metotlar i inde en ok, GSSL ders kitab, G.Gariboldi ve Taffanel and Gaubert kullanlmaktadr. Aratrmac tarafndan GSSL flt retmenlerine dil tekniklerini retirken kaynak olarak kullanabilecei; P.Bernold La Technique de Embouchure, Suzuki Flute School, E.Wagner Foundation to Flute Playing ve F.Devienne Methode de Flute adl metotlar nerilmektedir. Ett kitaplar olarak; G.Gariboldi 30 Easy and Progressive Stadies For Flute, M.Moyse 24 Petites Etudes Melodiques, J.Anderson 24 Studies Op.15, Taffanel-Gaubert 17 Grand Exercices Journaliers de Mecanisme ve T.Boehm Twenty-four Capriccios, eser olarak da; Carl Stamitz Sol Majr Konerto, Saint Saens 247

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

Ascanio bale mziinden Adagio ve Variation, Jack Ibert Flt Konertosu nerilmektedir. rencilerin dil tekniklerini doru bir ekilde kavrayabilmeleri iin metronom kullanmalar nerilmektedir. Metronom, yeni renilen bir tekniin doru bir ekilde renilmesini salamak iin de kullanlabilir. nce yava metronom hznda beceri kazandrlmaya allr, daha sonra kazanlan beceriyi pekitirmek amacyla metronom hz arttrlr. Dil teknikleri retimi tamamlandktan sonra renciye dinleti, konser ya da herhangi bir etkinlikte renilen bilgileri evresine sunma frsat verilmelidir. Konser, rencinin algsnda rendiklerini sunduu eitici ve retici bir etkinliktir. Flt eitimcilerine ynelik, her yl seminer ya da workshop dzenlemesi nerilmektedir. retmenlerin, yeni retim yntemleri ve tekniklerinden haberdar olmalar ve bilgi birikimlerini arttrmalar bakmndan nemli olacaktr. Aratrmann rneklem grubunu temsil eden GSSLnin retim program incelendiinde, flt dersi iin gelitirilen iki retim program olduu tespit edilmitir. Programlarn birincisi 2000 ylnda, ikincisi 2008 ylnda yaymlanmtr. Var (1996: 12)a gre programlar, eitilenlerin davran standartlarndan, renme ve retim etkinliklerine dein, almalara klavuzluk etmekte ve bir arac rol oynamaktadr. Bu tanmdan hareketle GSSL flt retim program, renci merkezli bir yaklamla, ortak becerileri ve alana zg becerileri kazandrmay amalayarak hazrlanmtr (Milli Eitim Bakanl Ortaretim Genel Mdrl, 2008). GSSLde flt dersi iin gelitirilen programlar, Program Gelitirme zel htisas Komisyonu tarafndan hazrlanmtr. Yedi kiiden oluan komisyonda, flt brannda Cumhurbakanl Senfoni Orkestrasndan bir flt sanats ve iki GSSL flt retmeni grev almtr. Flt dersine ynelik bir programn gelitirilmesinde brana ynelik komisyon yelerinin saysnn arttrlmas nerilmektedir. Program gelitirme, gerek okul iinde gerek okul dnda, milli eitimin ve okulun temel amalarn etkinlikle gerekletirmek zere dzenlenen ierik ve etkinliklerin uygun yntem ve tekniklerle gelitirilmesine ynelik koordine abalarn tmdr (Var, 1996: 17). Hazrlanan programn gelitirilmesi aamasnda programn istenilen niteliklerde bir program olmas ok gl bir olaslk bile olsa, bu niteliklerin gerekte byle olup olmadnn, uygulamada da byle gereklerip gereklemediinin nesnel bir biimde kantlanmas gerekir (Uan, 2005: 65). O nedenle hazrlanan taslak program iin, flt eitimcileri ve sanatlarn grleri alnmal, pilot uygulamalar yaplmaldr. Programn uygulama aamasnda retmenlerden gelen neriler dikkate alnarak belirli srelerde programn gelitirilme ve iyiletirilme almalar yaplmaldr.

NOT (NOTICE) Bu makale, Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde algi (Flt) Eitimi Mfredat Programinda Belirtilen Dil Teknikleri retiminin ncelenmesi zerine Bir alma balkl yksek lisans tezinden yaplmtr. 248

e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts, D0055, 6, (2), 236-249. Kurtaslan, H. ve Ergan, M.S.

KAYNAKA (REFERENCES) 1. Akku, R., (1996). AGSLden Mezun Olan rencilerin renci Giri Davranlarnn alg Eitimi Bakmndan Deerlendirilmesi. I. Ulusal Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri Sempozyumu 5-7 Eyll. Bursa: Uluda niversitesi Eitim Fakltesi Yaynlar. 2. Alts, H., (1956). Famous Complete Flute Method. Volume I. Paris: Editions Musicales: Alphonse Leduc. 3. Ardley, N., (1996). ev.Halim Spatar. Mzik. Verona-talya: Mandadori Basmevi. 4. Gariboldi, G., (?). Mthode Complte de Flte. Paris: Editions Musicales: Alphonse Leduc. 5. Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blm, Mzik retmenlii Lisans Program Ders erikleri, http://www.guzelsanatlar.gazi.edu.tr/muzik/yeniprogram1.htm (Eriim Tarihi:09.09.2010) 6. Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blm, Mzik retmenlii Lisans Program Ders erikleri, http://www.guzelsanatlar.gazi.edu.tr/muzik/yeniprogram2.htm (Eriim Tarihi: 09.09.2010). 7. Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blm, Mzik retmenlii Ders erikleri, http://www.guzelsanatlar.gazi.edu.tr/muzik/tanimlar.htm (Eriim Tarihi: 09.09.2010). 8. Graf, P.L., (1991).Check-Up. Mainz: B. Schott Editions. Printed in Germany. 9. Kutluk, ., (2001). Trkiyedeki Mzik retmeni Yetitiren Kurumlarda Piyano Eitimi, Yaymlanmam Doktora Tezi. Ankara: Gazi niversitesi Fen Bilimleri Enstits. 10. Milli Eitim Bakanl, (1996). Tebliler Dergisi. Cilt: 59, Say: 2455, Ankara. 11. Milli Eitim Bakanl Talim Terbiye Kurulu Bakanl, (2000). Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi Mzik Blm alg (Flt) Dersi retim Program. Ankara. 12. Milli Eitim Bakanl Ortaretim Genel Mdrl, (2008). Trk ve Bat Mzii alglar Flt Dersi retim Program. Ankara: Devlet Kitaplar Mdrl. 13. Prill, E., (?). Schule Fr Bhmflte. Zimmermann Frankfurt. 14. Say, A., (1992). Mzik Ansiklopedisi. Ankara: Sanem Matbaas. 15. Taffanel ve Gaubert., (1958). Mthode Complte de Flte. Paris: Editions Musicales: Alphonse Leduc. 16. Tatu, G., (2006). Flt Metodu. stanbul:Pan Yaynclk. 17. Uan, A., (2005). Mzik Eitimi Temel Kavramlar- lkeler Yaklamlar ve Trkiyedeki Durum. Ankara: nder Matbaaclk Ltd. ti. 18. Var, F., (1996). Eitimde Program Gelitirme Teori ve Teknikler. Ankara: Alkm Yaynclk. 19. Yayla, A.A., (2000).Gzel Sanatlar Eitimi Blm Mzik Eitimi Anabilim Dal Flt Eitiminde rencilerin Psiko-Motor Alan Hedef ve Davranlara Ulama Dzeyleri. Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits.

249