Su kirlilii, istenmeyen zararl maddelerin, suyun niteliini llebilecek oranda bozmalarn salayacak miktar ve younlukta suya karma olaydr.

Suyun yararl kullanmn etkileyecek miktarda kimyasal ve fiziksel ya da biyolojik maddelerin katlmasyla kalitesinin bozulmasn ifade eder. Su kirlilii antropojin etkiler sonucunda ortaya kan, kullanm kstlayan veya engelleyen ve ekonomik dengeleri bozan kalite deiimleridir.

Su kirliliinin bir baka tanm ise, su kaynann kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik zelliklerin olumsuz ynde deimesi eklinde gzlenen ve dorudan veya dolayl yoldan biyolojik kaynaklarda, insan salnda, su rnlerinde su kalitesinde ve suyun dier amalarla kullanlmasnda engelleyici bozulmalar yaratacak madde ve enerji atklarnn boaltlmasn ifade etmektedir.

 Konutlar, Endstri kurulular, Termik santraller, Tarmsal sanayi atklar, gbreler, Kimyasal mcadele ilalar, Nkleer santrallerden kan scak sular Toprak erozyonu gibi sreler ve maddeler su kirliliini meydana getiren balca kaynaklardr. Bunlarn hepsi dorudan doruya veya dolayl olarak canl ve cansz varlklara zarar vermektedir.

Su kirlilii, ev ve endstri atklarnn su ortamna, artlmakszn boaltlmalar; tarmda verimlilii arttrmak amacyla doal ve yapay maddelerin su ortamna tanmalar gibi sebeplerle ortaya kmaktadr. Dnyann byk kesiminde su kaynaklar fazlasyla ypratlmaktadr. Endstri atklar, kanalizasyon sular, tarmsal amal kullanlan sular; nehirleri, glleri kimyasal maddelerle ve atklarla ar bir ekilde doldurmakta ve su kaynaklarn zehirlemektedir.

 Yer alt Sular ve Kirlilii Yamur suyu yeryzne indii andan itibaren kirlilik orannda ani bir art olur. Hayvansal ve bitkisel artklar, doal ve suni gbreler, pestisitler ve mikroorganizmalar su ile yeraltna doru tanr. Suyun yzey ksmlarndaki toprak tabakasndan szlmesi sonucunda, zemin cinsi zelliklerine de bal olarak kalitesinde nemli miktarlarda art olur. Askdaki maddelerin tamamna yakn topraktaki szlme yoluyla uzaklar. Bunun sonucunda mikroorganizmalar byk lde azalrken, suyun karbondioksit miktar artar, oksijen miktar ise azalr.

Yeralt suyu kirlenmesinin en byk sebebi, evsel ve endstriyel atklarn artlmadan alc ortamlara verilmesidir. Kat, sv ve gaz atklar alc ortama verildikten sonra; iklim durumuna, topran yapsna, yeryz ekline, atn cinsine ve zamana bal olarak yeralt sularna karr. Ayrca zirai mcadele ilalarnn ar ve bilinsiz kullanm nemli bir kirlilik sebebidir. Kanalizasyon sisteminin bulunmad yerlerde, tuvalet ukurlarndan ve gbrelerden szan kirli sular yeralt suyuna kararak, zellikle yaz aylarnda lmlere yol aan bulac hastalklara sebep olmaktadr.

 Yerst Sular ve Kirlilii Akarsu, gl ve denizler yerst sularn olutururlar. Dnya nfusunun hzla artmasna ramen su kaynaklarnn sabit olmas, bu kaynaklarn kirletilmemesini ve ok iyi kullanlmasn gerektirmektedir. Bununla birlikte; taraf denizlerle evrili olan ve ok sayda yerst ve yeralt su kaynaklarnn bulunduu lkemizde sular, evsel ve endstriyel atklarla kirlenmektedir. Bu atklarn artlmadan su yataklarna verilmesi, kat atklarn dzensiz olarak alc ortama braklmas, ayrca bilinsizce yaplan zirai ilalama ve gbrelemeden dolay yerst sular kirlenmektedir. Son yllarda sanayi ve teknolojinin hzla gelimesi sonucu kyden kente g olay artm, bu durum hzl ve dzensiz yaplamaya yol amtr.

Sanayinin evre zerindeki olumsuz etkisi dier faktrlerden ok daha fazladr. Sanayi kurulularnn; sv atklar ile su kirliliine, buna bal olarak gelien toprak ve bitki rts zerinde ar kirlenmelere sebep olduu ve doa tahribine yol at bilinmektedir. Zirai mcadele iin yaplan ilalamalarda, havadaki ila zerrelerinin rzgarla sulara tanmas veya tarm ilalar retimi yapan fabrikalarn atklarnn su kaynaklarna artlmadan verilmesi sebebiyle sular kirlenmektedir. Dier yandan kimyasal gbrelerin bilinsizce ve ar kullanm da zamanla topra oraklatrmakta, bunun sonucunda hem topran verimi dmekte, hem de yeralt sularna szmas ve yzey su aklaryla birlikte yerst sularna karmas neticesinde su kirliliine sebep olmaktadr.

Gl Kirlilii:

Gl kirlenmesinin ana unsurlar akarsular ve atmosferik olaylardr. Akarsularla tanan znm ve askdaki maddelerin nemli miktar erozyon ve kimyasal znme sonucu oluur. Ayrca asit yamurlar da kirlilii artrmaktadr. Gle karan kirleticilerin byk bir ksm akarsular, endstriyel atklar ve drenaj yoluyla tanmasna karlk, atmosferle kirliliin tanmas da son derece nemlidir. Havadaki kirleticilerin yalar ve rzgar gibi atmosferik etkenlerle uzun mesafelere tanmas ve yerst sularna karmas sonucu su kirlilii meydana gelmektedir.

Deniz Kirlilii:

lkemizin taraf denizlerle evrili olduundan deniz kirlilii hayati nem tamaktadr. Denizlerin tamaclk ve turizm amacyla kullanlmas, evsel, endstriyel atklarn artlmadan veya ksmen artlarak denize verilmesi, deniz kazalar sonucu meydana gelen petrol akntlar, akarsulardan denizlere ulaan tarmsal atklar, kirlenmeyi meydana getiren balca etkenlerdir. Deniz kirliliine sebep olan atklar belirli bir zamanda, bir blgedeki kirlenme younluuna bal olarak insan salna ve evreye olumsuz ynde etki etmektedir.

Akarsu Kirlilii:
Akarsular; kk dereler, yamur, kar ve kaynak sularyla beslenirler. Kanalizasyon sular, fabrika atklar ile havay kirleten etkenlerin yamur ve yzey aklaryla tanmas, tarmsal faaliyetler sonucu oluan pestisit ve gbre gibi kimyasal atklar, akarsular kirleten balca etkenlerdir. Akarsular ve okyanuslar belli bir seviyeye kadar olan kirlilii artma zelliine sahiptir. Bu snr aldnda suda ar kirlilik ve bozulma balar. Akarsularn baz etkenlerle kirlenmesi sonucu akarsularda mevcut olan ekolojik denge bozulmakta, bitkiler ve hayvanlar olumsuz ynde etkilenmektedir.

lkemizde su kirlilii kontrolleri ve denetimleri, evre Bakanl tarafndan yaynlanan Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde belirtilen esaslar erevesinde gerekletirilmektedir. Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii, alc ortama (deniz, gl, dere, vb.) dearj edilebilecek maksimum kirletici miktarlarn ve bu miktarlarn almas durumunda uygulanacak cezai hkmleri tanmlar. Ayni ekilde yerel belediyeler tarafndan yaynlanan kanalizasyon ebekesine dearj kriterleri de bulunmaktadr.

Ama: lkenin yer alt ve yerst su kaynaklar potansiyelinin korunmas, En iyi biimde kullanmnn salanmas, Su kirlenmesinin nlenmesini srdrlebilir kalknma hedefleriyle uyumlu bir ekilde gerekletirmek zere gerekli olan hukuki ve teknik esaslar belirlemektir.

Kapsam: Su ortamlarnn kalite snflandrmalar Kullanm amalar Su kalitesinin korunmasna ilikin planlama esaslar ve yasaklar Atk su boaltm ilkeleri Boaltm izni esaslar Atksu altyap tesisleri ile ilgili esaslar Su kirliliinin nlenmesi amacyla yaplacak izleme ve denetleme usul ve esaslarn kapsar.

 Her tr kirletici kaynan bir izin belgesine balanmas Kta ii yzeysel sularn, yer alt sularnn ve deniz sularnn eitli kullanm amalarna gre snflandrlmas Atk su artmnda teknik ve ekonomik adan uygun artma yntemlerinin seilmesi, trofik olduu belirlenen veya trofikasyon riski olan doal ve yapay gl, glet , koy, krfez gibi hassas su alanlarna yaplacak dearjlarda azot ve/veya fosfor gideriminin yaplmas.

- Gler, ., obanolu, Z. Su Kirlilii. T.C. Salk Bakanl, Temel Salk Hizmetleri Genel Md., evre Sal Temel Kaynak Dizisi No : 12, Ankara 1994. - Su Kirlilii, evre ve Orman Bakanl Yaynlar, http://www.styd-cevreorman.gov.tr/su_kirliligi.htm - www.belgeler.com/blg/glc/cevre-bilimleri-cevrekirliligi-ve-sonuclari - www.cevreonline.com