You are on page 1of 54

B GIO DC V O TO

TRNG I HC THNG LONG


----------------- ------------------
TIU LUN
GIO DC TH CHT V SC KHE

H v tn: Trn Th| Hng Nhung


MSV: A14001
Lp: QA21a9
Nm hc: 2009 - 2010
H Ni: 03/2010

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
LI NI AU
Con ngi trong qu trnh tin ho, ! "inh t#n trong "$ %u tr&nh '(i t$
nhi)n * hnh th+nh '+ ,ht tri!n nh-ng ./ n0ng nh 1h23, nh43, 56i 78o tr9o::: Tr4i
qu& qu trnh ";ng, 1on ngi * nh<n 5it r=ng "$ th+nh th>1 11 ./ n0ng tr)n "?
gi@, A1h nhiBu trong 'iC1 tD .iD thE1 0n, ! 1F th! hnh th+nh nh-ng ./ n0ng F
1hG 1F thHng qu& t<, 7u3Cn thng Iu3)n, tJ F 11 5+i t<, th! 1h%t r& i: CF th!
nFi th! K>1 th! th&o LTDTTM hnh th+nh 1Nng '(i "$ tin ho 1O& 7o+i ngi thHng
qu& 1on ng 7&o Png '+ %u tr&nh "inh t#n '(i thi)n nhi)n:
Th .Q RIR, S 1hTn Uu * Iu%t hiCn DPt thu<t ng- VTh !cW LXh3"i1&7
8Ku1&tion - Gio K>1 th! 1h%tM, h+D nghY& 1O& nF 7+ DPt 7o2i hnh gio K>1 nh=D
Ku3 tr '+ ,ht tri!n 16 th!: CNng '(i "$ tin 5P .hHng ngJng 1O& tin 5P 7o+i ngi
'+ th$1 tiZn TDTT ng+3 1+ng ,hong ,h@ th .hi niCD TDTT '(i h+D nghY& 5)n
trong '+ 5)n ngo+i 1O& nF 1[ng .hHng ngJng th&3 \i:
]g+3 n&3 h+D nghY& th! K>1 '(i nghY& rPng 7(n 7+ DPt qu trnh gio K>1 #ng
thi 1[ng 7+ DPt ho2t Png '0n ho I* hPi, 7%3 "$ ,ht tri!n 16 th!, t0ng 1ng th!
1h%t, nTng 1&o "E1 .ho^ 7+D _1 trng 16 54n: ]F 7+ hiCn t`ng I* hPi _1 thN 5&o
h+D gio K>1 th! 1h%t, TDTT th+nh tA1h 1&o '+ r9n 7u3Cn thTn th!: TDTT 7+ nh-ng
ho2t Png ,h>1 '> 1ho DPt nBn 1hAnh tra, I* hPi, .inh t nh%t anh, #ng thi 1[ng
1hau "$ 4nh hSng '+ h2n 1h 1O& nBn .inh t, 1hAnh tra, I* hPi F:
Gio K>1 th! 1h%tb c+ DPt 7o2i hnh gio K>1 D+ nPi Kung 1hu3)n 5iCt 7+ K23 hd1
'<n Png LPng t1M '+ ,ht tri!n 1F 1hO A1h 11 t; 1h%t '<n Png 1O& 1on ngi:
eng 5+ t& thng nFib V#$c %h&' l (ngW, Vc) *$c %h&' l c) t"t c+W: Th<t '<3,
"E1 .hf8 7uHn 7uHn 7+ DFn qu+ 'H gi ;i '(i 1h@ng t&: TJ nh-ng "u3 nghY n+3 D+
trong nh-ng ng+3 7Z 7(n, trdng 2i 1O& i ngi, 1Tu DS gu 1ho nh-ng 7i 1h@1
t;t h, 5&o gi 1[ng 7+ 7i 1h@1 "E1 .ho^: V+ Dong (1 1F DPt "E1 .ho^ t;t 7+ (1
D6 1hung 1O& to+n nhTn 7o2i 1h@ng t&:
ii!u `1 iBu F, Trng 2i hd1 Th0ng cong * & 5P DHn Gio !c th
ch"t - *$c %ho, .t h`, "ong "ong 1Nng 11 DHn hd1 .h1 trong 1h6ng trnh +o
t2o 1O& nh+ trng nh=D tr&ng 5a 1ho "inh 'i)n to+n trng nh-ng .in thE1 tJ 16
54n n to+n KiCn 'B "E1 .ho^: ThHng qu& DHn hd1 n+3, Dji "inh 'i)n t$ nTng 1&o
"E1 .ho^ tTD th!, t2o 1ho Dnh DPt ,hong 11h ";ng 7+nh D2nh, DPt 54n 7Ynh t$
tin '+ t$ IT3 K$ng `1 1ho Dnh DPt n, ";ng '0n ho, 1F th! r9n 7u3Cn Ddi ./
n0ng '+ Eng K>ng 7Tu K+i nh-ng .in thE1 * `1 hd1 '+o trong 1uP1 ";ng:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

3

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
B+i Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t - *$c %h&' `1 'it tr)n 16 "S
ti, thu .in thE1 gi4ng K23 tr)n 7(,, qu& tr& 1Eu t+i 7iCu '+ qu& th$1 tiZn 1uP1
";ng: C%u tr@1 1O& 5+i ti!u 7u<n g#D 11 ,hgnb
Xhgn kb #$c %h&' ( t/m @u>n trng cA> *$c %h&'
Xhgn l. Gio !c th ch"t
Xhgn m. BhCng ;h; Dng *inh cE truyFn 5iGt 3>m
Xhgn n. HIn JKng cC th - HIn JKng Im Cng
Xhgn o. BhCng ;h; hLt thM th'o %inh nghiGm cN truyFn OPhL cng Dng *inhQ
Xhgn p. Pinh lc huyGt Ro thSc hnh To> J); J"m huyGt ;h!c h2i *$c %h&'
Xhgn q. BhCng ;h; th gi+n th/n %inh t; trung t tMng OThiFn Dng *inhQ
Gio K>1 th! 1h%t .hHng 6n thugn 1hG 7+ th! K>1 16 5r, thugn tus '+ .hHng
1hG nh gi 7`ng ho 5=ng th+nh tA1h 1O& 11 DHnb 1h23 1$ 73 ngrn, K+i, nh43 I&,
nh43 1&o, t3 t2, I+ 6n, I+ .u,::: D+ nF ,h4i 7+ gio K>1 "E1 .ho^ to+n KiCn: BSi
', "$ tin 5P 1O& .ho& hd1 ./ thu<t * gF, ,hgn 1hu3!n \i tAnh 1h%t, 16 1%u 1O&
7&o Png tJ 16 5r, gi4n 6n "&ng 7&o Png trA F1, iBu .hi!n thit 5a D3 DF1 tinh
'i, ,ht Dinh "ng 1h, Iv 7s thHng tin:::: 1ho n)n gAo K>1 th! 1h%t ,h4i gi@, "inh
'i)n hi!u rw "E1 .ho^ th$1 "$ .hHng ,h4i 7+ "E1 nh&nh, "E1 D2nh 1O& 16 5r, D+
1xn 7+ .ho^ D2nh 'B tTD 7s thgn .inh, .h4 n0ng t$ iBu 1hGnh thA1h nghi, 1Tn 5=ng
h+i ho+ '(i DHi trng ";ng, 1F n, ";ng 7+nh D2nh .t h`, '(i ho+n 14nh th$1 t,
1F .h4 n0ng Eng Iv h`, 7s '(i Ddi t1 Png 5in \i 1O& DHi trng thi)n nhi)n '+ I*
hPi, nTng 1&o ngyng rung Png, 14D I@1 1[ng nh .h4 n0ng 1hau $ng, nTng 1&o
1h%t 7`ng ";ng '+ .h4 n0ng t$ 1hO, ,h>1 '> t;t 1ho hd1 t<,, nghi)n 1Eu '+ 7&o Png,
_1 5iCt 7+ ;i '(i 7$1 7`ng trA thE1 tr^ - nh-ng t+i n0ng t6ng 7&i 1O& %t n(1:
1 3UiV thng 9W nm =979
Sinh vin
Trn Th Hng Nhung
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

4

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
MC LC
LI NI AU
Phn I
SC KHE V TAM QUAN TRNG CUA SC KHE
Tr>ng
I - |nh nghia:zzzzzzzzzzzzzzzzz:zzzzzzzzzzzz {
II - Tm quan trng cua sc khoezzzzzzzzzzzzzzzz:zz |
Phn II
GIO DC TH CHT
I - Khi nim
k: Gio K>1 th! 1h%tzzzzzzzzzzzzzzzz:zzzzzzz::: kl
l: TDTT trong trng hd1zzzzzzzzzzzzzzzz:zzzz:: kl
II - Chc nng, nghia cua TDTT
k: ChE1 n0ng nTng 1&o "E1 .ho^ th
chtzzzzzzzzzzzz:::
ko
l: ChE1 n0ng gio K>1 '+ r9n 7u3Cn "E1 .ho^ tinh thgn............. ko
m: ChE1 n0ng quTn "$...................... kp
n: ChE1 n0ng .inh t........................ kp
o: } nghY& 1hAnh tra - ngo2i gi&ozzzzzzzzzzzzzzzz::: kp
III - ~$ 4nh hSng 1O& t<, 7u3Cn TDTT di vi cc h thng co
quan trong co th
k: ~$ 4nh hSng 1O& t<, 7u3Cn TDTT ;i '(i hC '<n Png..... kq
l: ~$ 4nh hSng 1O& t<, 7u3Cn TDTT ;i '(i hC hH h%,....... kq
m: ~$ 4nh hSng 1O& t<, 7u3Cn TDTT ;i '(i hC tugn ho+n.... kq
n: ~$ 4nh hSng 1O& t<, 7u3Cn TDTT ;i '(i hC ti)u ho.... kq
o: ~$ 4nh hSng 1O& t<, 7u3Cn TDTT ;i '(i hC thgn .inh.... kq
IV - Cc nguyn tc trong tp luyn TDTT
k: ii!u rw 'B 54n thTn th$1 "$ 1gu tha.............. k{
l: RT3 K$ng niBD tin, s 1hA tin thO............... k{
m: T<, 7u3Cn to+n KiCn, 1h@ trdng hiCu qu4 th$1 t.......... k{
n: i)n tr thng Iu3)n t<, 7u3Cn................. k{
o: ho21h t<, 7u3Cn h`, 7s tugn t$, nTng Kgn.......... k{
p: TuTn th8o qu3 7u<t t$ 54o 'C "E1 .ho^............. k|
V - Cc ch trong tp luyn TDTT
k: c+D t;t 1Hng t1 1hutn 5a 'B thTn th! '+ tTD 7s......... k|
l: Ch@ s tr&ng ,h>1 t<, 7u3Cn.................. k|
m: Chutn 5a K>ng 1> t<, 7u3Cn.................... k|
n: c+D qu8n '(i K>ng 1> "Tn 5*i................. k|
o: Tnh hnh thi tit .hA h<u.................... l
p: hSi Png............................ l
q: C1 '%n B trong '<n Png................... l
{: Th4 7fng............................. lk
|: TrD "&u '<n Png........................ lk
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

5

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
Phn III
PHONG PHP DNG SINH CO TRUYEN VIJT NAM
I - Khi nimzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz:: lk
II - Tc dng cua vic tp luyn::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: lm
III - Phm vi v di tung cua phuong php dung sinh c truyn
k: Xh2D 'i Eng K>ng........................ lm
l: ;i t`ng 1hAnh * thv nghiCD 1F .t qu4........... lm
Phn IV
CAN BANG CO TH - CAN BANG AM DONG
I - Khi nim v cn bng c thzzzzzzzzzzzzzzzzzz ln
II - Khi nim v cn bng m duongzzzzzzzzzzzzzzz: ln
Phn V
PHONG PHP HIT THO THEO
KINH NGHIJM CO TRUYEN (KHI CNG DNG SINH)
I - Khi nim
k hA 1Hng Kyng "inhzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz: lo
l CTn 5=ng 16 th!zzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz::: lo
m CTn 5=ng TD K6ngzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz:: lo
II - XhTn tA1h t1 K>ng ,h6ng ,h, hAt thS th8o .inh nghiCD 1\
tru3Bn - .hA 1Hng Kyng "inh (tho bng)
k: u3 trnh t<, 7u3Cnzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz lp
l: T th ng#ib TYnh td&..................... lp
m T th Engb iiC, .hA TD K6ng............... lq
n T th n=Db ngd& 1Hng.................... lq
o 2o Kn .hA 1Hng th8o 'xng 1hTu thi)n.............. lq
Phn VI
KINH LC HUYJT O THJC HNH
XOA BP BM HUYJT PHC HOI SC KHE
I - Khi nimzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz:: l{
II - Tc dng cua xoa bp bm huytzzzzzzzzzzzzzzz:: l{
III - Mt s bnh hc dung sinh vin thung mc phai
k: BCnh &u guzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz l|
l: ]gi 5a 1<n thazzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz:: l|
m: BCnh &u 7ngzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz:: m
Phn VII
PHONG PHP TH GIN THAN KINH,
TP TRUNG T TONG (THIEN DNG SINH)
I - Khi nim v Thin dung sinhzzzzzzzzzzzzzzzz::: mk
k: ThiBn anh:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: mm
l: ThiBn Dinh "tzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz: mm
II - S pht trin cc pht trin
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

6

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
k: ThiBn ngu3)n thO3zzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz: mq
l: ThiBn 2i thJ&zzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz:: m{
m: ]h 7&i ThiBnzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz::: m|
n: T\ " ThiBnzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz::: m|
III - Tc dng cua Thinzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz: nk
IV - Mt s tu th ngi Thin v ngi Thin dng phuong php,
dng cchzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz:
np
V - Gii thiu cch luyn tp tp trung tu tuong vi BaBa Nam
KeVaLamzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz:
o
Kt lun
Phn I
SC KHE V TAM QUAN
TRNG CUA SC KHE VI CUC SNG
I - NH NGHA SC KHE
Th8o anh nghY& 'B "E1 .ho^ 1O& T\ ChE1 t Th Gi(i LiO- or7K
i8&7th Org&ni&tionMb
X#$c %ho, l mUt trng thi hon ton tho+i mi c+ (F th ch"tV tIm th/n
( TY hUiV ch$ %hng ;h+i l chZ l %hng c) JGnh tt h>y tn ;h[
Hon ton thoai mi v mt th cht l: io2t Png th! 7$1, hnh Kng, 0n,
ngO, tnh K>1,z t%t 14 11 ho2t Png ";ng tr)n Bu S tr2ng thi t;t nh%t ,hN h`,
'(i tJng 7E& tu\i:
Hon ton thoai mi v mt tm thn l: Bnh &n trong tTD h#n: Bit
11h 1h%, nh<n '+ 6ng gu '(i 11 10ng thng trong 1uP1 ";ng:
Hon ton thoai mi v mt x hi l: ]ghB nghiC, '(i thu nh<, O ";ng:
n "inh I* hPi `1 4D 54o:
Khng c bnh tt hay tn ph l: KhHng 1F 5Cnh 'B th! 1h%t, 5Cnh tTD
thgn, 5Cnh 7i)n qu&n n I* hPi '+ "$ &n to+n 'B D_t I* hPi:
CF DPt "E1 .hf8 t;t nh%t 7+ DPt trong nh-ng qu3Bn 16 54n 1on ngi KN thuP1
5%t . 1hOng tP1, tHn gio, 1hAnh .in 1hAnh tra h&3 iBu .iCn .inh t - I* hPi n+o:
Th8o anh nghY& tr)n, Dji ngi 1h@ng t& 1gn 1hO Png ! 1F DPt "E1 .ho^
t;t: Cgn 1hO Png tr&ng 5a 1ho Dnh .in thE1 'B ,hxng 5Cnh '+ r9n 7u3Cn "E1
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

7

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
.ho^: Th$1 h+nh Kinh Kyng h`, 7s, 7u3Cn t<, TDTT ,hN h`,, &n to+n 7&o Png
'+ .hD 5Cnh anh . ! 1hO Png trong 'iC1 ,hxng '+ 1h-& 5Cnh:
! 1F "E1 .ho^ t;t '(i "$ nj 7$1 1O& Dji 1 nhTn 7+ 1h& O D+ 1gn 1F "$
Fng gF, 1O& 14 1Png #ng, 1O& to+n I* hPi trong 11 '%n B &n "inh, 'iC1 7+D
'+ gio K>1 h&3 1> th! h6n nh 11 '%n B 'B DHi trng '+ 'C "inh &n to+n
th$1 ,htDz
Vai tr cua sc kho l rt quan trng di vi di sng cua con ngui.
N dem li cho chng ta mt li sng lnh mnh, mt cuc sng vui tuoi lc
quan v nhng thnh cng nhu mong di trong cuc sng. Ngui ta vn
thung ni: C sc h!" # c t$t c%, ai cng nhn thc duc nghia cua
cu ni ny nhung khng phai ai cng c nhng thi quen v phuong php
rn luyn d mang li cho mnh mt sc kho sung mn. Trong thi bui
kinh t th| trung hin nay, khi sc p cua cng vic cng bao diu lo toan
trong cuc sng d to ra cho mi ngui mt cn bnh m ngui ta thung
gi l bnh str&s th bin php tt nht d cn bng chnh mnh l tp
luyn TDTT hng ngy.
Trong thi di hin nay, chng ta dang hng say hc tp v lao dng
vi mong mun rng cuc sng cua mnh v ngui thn s tro nn tt dp
hon nhung nhiu khi ta li bt cn lng qun di sc kho cua chnh ban
thn mnh, dn khi nhn thy tc hi cua diu d th c khi chng ta d
phai ch|u mt ci gi qu dt. Trong cuc sng c rt nhiu diu c gi tr|
nhung chng du s tro nn v ch khi ta khng c sc kho.
]g`1 72i, ngi 1F "E1 .ho^ K#i K+o 1F th! "? `1 t<n hSng r%t nhiBu
niBD 'ui trong 1uP1 ";ng: Tr(1 ti)n, hd "? 7uHn 14D th%3 Dnh 1F O .h4 n0ng
! ho+n th+nh nhiBu 1Hng 'iC1, hd "? 14D nh<n `1 niBD h2nh ,h@1 .hi Dnh
7+ ngi 1F A1h 1ho I* hPi: V+ '(i tTD 7s tho4i Di, niBD 721 qu&n 3)u i th
5Cnh t<t 1[ng "? .hF .hu%t ,h>1 hd:
II - TAM QUAN TRNG CUA SC KHO VI CUC SNG
Trong 7i .)u gdi to+n KTn t<, th! K>1 ng+3 lqmk|np B1 i# 1F nFib 4\i
mUt ngi In %ho, mnh l R"t n:c mnh l-n mUt ;h/nV m\i mUt ngi In
yu :t l R"t n:c yu Ri mUt ;h/n]]]: Th$1 t, tJ 54n thTn Dji 1h@ng t& .hi ;D
&u 5Cnh t<t, 7$1 5%t txng tTD, .hHng th! th$1 hiCn `1 nh-ng K$ anh, .hHng
th! 7+D `1 nh-ng cng vic c hiu qua nhu mong mun, cuc sng b| tr
tr bi quan, chn nan, sa st tinh thn....
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

8

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
Trong gi& nh 1h@ng t&, nu 1F ngi
;D &u 5Cnh t<t, 14 nh+ 7o 7rng, t;n
.uD tiBn 1O& 1ho 'iC1 1h23 1h-&,
thu;1 D8n, ,h4i ti)u h&o thi gi&n i
72i, 1h0D "F1 ngi 5Cnh::: CF nhiBu
gi& nh * 5a .iCt quC ' 1F ngi nh+
&u ;D 7Tu K+i: Trong 16 qu&n, nu 1F
ngi ;D 1Hng 'iC1 s b| bo do, dnh
tr, khng giai quyt k|p thi...
Trong qun di, nu c ngui m th
sc chin du s b| giam st , s
phi hp thiu dng b, chp v....
Nhu vy, sc kho cua mi ngui s
anh huong dn ton b cuc sng gia
dnh ni ring v cc hot dng kinh t -
chnh tr| cua x hi ni chung.
CF DPt 1Tu hfi 7(n `1 _t r& 7+ Dji
ngi 1h@ng t& * K+nh `1 5&o nhi)u thi
gi&n 1ho 'iC1 tD hi!u .in thE1 'B "E1
.ho^ '+ 1gn ,h4i 7+D g 1ho "E1 .hS8 1O&
1hAnh Dnh DPt 11h 1hO Png igu ht
Ddi ngi .hi ,ht hiCn r& Dnh 1F 5Cnh
7@1 F D(i tD 11h 1ha tr| thm ch c
cha di
.hi 1[ng .hHng triCt !: ChG mt s rt t ngui l bit chm lo cho sc kho
cua c nhn mnh, phng chng bnh tt, chm ch luyn tp TDTT hng
ngy mt cch khoa hc, c bi ban v duy tr vic tp luyn d trong thi
gian di. Chnh v hiu r duc tm quan trng cua sc kho m Bc H d
ra li ku gi ton dn tp th dc v chnh Bc cng nu tm guong cua
ban thn mnh T' t() ng* n! c+ng t,p th- ./c000 d khuyn khch mi
ngui cng tp theo.
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

9

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
Huong ng li ku gi cua Bc,
trong nhng nm qua phong tro luyn
tp TDTT, nng cao sc kho cua nhn
dn ta d ngy cng lan rng. Hy d
vo nhng bui sng trong lnh, ti
nhng cng vin hay ti nhng vun
hoa thm ch l trn va h cua cc
dung ph, chng ta s d dng bt gp
nhng hnh anh rt dp duc to ra t
nhng con ngui hng say luyn tp th
thao, khng phn bit d l cc em nho
hay cc c gi,
7+ ,h> n- h&3 +n Hng ' th! th&o .hHng 5&o gi ,hTn 5iCt tu\i t1 '+ gi(i tAnh:
T3 1[ng 1hAnh 7+ nh-ng 1on ngi * th$1 "$ hi!u rw `1 "E1 .ho^ 1F tgD
qu&n trdng nh th n+o:
]g+3 n&3, 1Nng '(i "$ ,ht tri!n
.hHng ngJng 1O& %t n(1, ,hong tr+o
7u3Cn t<, th! th&o nTng 1&o "E1 .ho^ ng+3
1+ng `1 1h@ trdng 14 'B 5B rPng 7n
1hiBu "Tu: hHng nh-ng 4ng '+ ]h+
n(1 t& qu&n tTD t(i '%n B n+3 D+ ng&3
14 t2i 11 16 qu&n IA nghiC,, trng hd1
1ho dn nhng ngui dn, tt ca du
thc duc vic luyn tp th thao d c
duc mt sc kho tt nhm gp phn
tch cc vo vic bao v, xy dng v
pht trin t nuc.
Sau nhng gi lm vic mt nhc, cng thng, vic luyn tp TDTT thu
gin v giai tr l mt nhu cu thit thc. cc tr choi vn dng, cc hnh
thc biu din TDTT lun duc coi l mn n tinh thn gip cho cuc sng
lnh mnh v tuoi vui.
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

10

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
]Fi tFD 72i, Dji 1 nhTn Bu n)n 4D
54o 1ho Dnh DPt tr2ng thi th<t t;t 'B tinh
thgn, trA tuC, r9n 7u3Cn nTng 1&o th! tr2ng,
tgD 'F1 '+ 14 "$ t&o nh* trong ,hong 11h
Eng Iv: c+D t;t `1 nh-ng iBu n+3
1hAnh 7+ 8D t(i 1ho 1h@ng t& DPt "E1 .ho^
to+n KiCn:
;i '(i 11 52n th&nh ni)n nFi ri)ng th
Dong 11 52n h*3 nh( r=ng 1h@ng t& 1hAnh
7+ t6ng 7&i 1O& %t n61, '+ ' th 11 52n
1[ng Jng qu)n 1Tu nFib Sc h!" # v1n
2u3 nh$t c45 67) ng87).
Phn II
GIO DC TH CHT
(Th dc th thao trong trung i hc)
I. KHI NIJM
1. Gio dc th cht (GDTC) l mt trong mc tiu gio dc ton din
cua ang v Nh nuc ta, v nm trong h thng gio dc quc dn.
GDTC duc hiu l: 9:u; tr<nh s8 ph=m nh>m g);! ./c v 6! t=! th?
h@ tr"A h!n th)@n vB th- ch$t v nhCn c;chA nCng c5! h% nng #m v)@cA v
D! .) tuE) th c45 c!n ng87)F0
GDTC cng nhu cc loi hnh gio dc khc, l qu trnh su phm vi
dy du dc dim cua n, c vai tr chu do cua nh su phm, t chc hot
dng cua nh su phm ph hp vi hc sinh vi nguyn tc su phm.
GDTC 1hi& th+nh h&i D_t t6ng ;i P1 7<,b D23 hd1 Png t1 Lgio Kyng
th! 1h%tM '+ gio K>1 t; 1h%t th! 7$1: Trong hC th;ng gio K>1 nPi Kung _1
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

11

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
trng 1O& GDTC duc gn lin vi gio dc, tr dc, dc dc, m dc v
gio dc lao dng.
GDTC l mt linh vc TDTT x hi vi nhim v l: Gh;t tr)-n t!n
.)@n c;c t1 ch$t th- #'cA v trn cH sI 6 ph;t tr)-n c;c nng #'c th- ch$tA J%!
6%m h!n th)@n th- h<nhA c4ng c1 sc h!"A h<nh thnh th&! h@ th1ng v t)?n
hnh h!n th)@n 6?n mc cn th)?t c;c K nng v K L%! 2u5n trng ch!
cuMc s1ng. ng thi chuong trnh GDTC trong trung hc nhm giai
quyt cc nhim v gio dc d l: Tr5ng J )?n thcA K nng v rNn
#u*@n th- #'c ch! hc s)nh s)nh v)nF0
2. Th dc th thao trong trung i hc
GDTC o nuc ta thung duc gi l TDTT trung hc, n l mt b phn
quan trng cu thnh nn TDTT v cng l mt b phn quan trng d cu
thnh nn gio dc o trung hc, dng thi n cng l nn tang cua TDTT
ton dn.
TDTT trung hc tro thnh mt giao dim cua s kt hp gia gio dc
v TDTT, l mt trong nhng trng dim cua s pht trin TDTT.
]Pi Kung 1h6ng trnh GDTC trong trung i hc duc tin hnh
trong ca qu trnh hc tp cua sinh vin trong nh trung: Trang b| nhng
kin thc hiu bit v sc kho ton din; nm duc mt s k nng luyn
tp, la chn bi tp ph hp; Rn luyn tinh thn t chu, sng to, ng xu
tt bng cc hnh thc:
^ Gi hc TOTT chPnh h!;:
c+ hnh thE1 16 54n nh%t 1O& GDTC duc tin hnh trong k hoch hc
tp cua nh trung. V vic do to co ban v th cht, th thao cho hc
sinh sinh vin l nhim v cn thit, nn truc ht phai c ni dung thch
hp d pht trin cc t cht th lc v phi hp vn dng cho hc sinh
sinh vin. ng thi, gip cc em c trnh d nht d|nh d tip thu duc cc
k thut dng tc TDTT.
Vi mc tiu chnh cua vic do to co ban v th cht v th thao trong
trung hc l: QRc t)?n 2u; tr<nh 6! t=! nng #'c 6=t thnh tPch tr!ng th-
ch$t v th- th5! c45 hc s)nh s)nh v)nA ph;t tr)-n c;c t1 ch$t th- #'cA ph;t
tr)-n nng #'c tCm #3A t=! 3 thc t,p #u*@n TOTT th87ng Lu*nA g);! ./c
68Sc 6c tPnh cH J%n v #Tng nhCn 6=! ch! s)nh v)n.
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

12

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
B4n thTn gi hd1 TDTT 1F s nghY& qu&n trdng nhiBu D_t ;i '(i 'iC1 qu4n 7s
'+ gio K>1 1on ngi trong I* hPi: ViC1 hd1 t<, 11 5+i t<, th! K>1, 11 ./ thu<t
Png t1 7+ iBu .iCn 1gn thit ! 1on ngi ,ht tri!n 16 th! DPt 11h h+i ho+,
54o 'C '+ 1Ong 1; "E1 .ho^, hnh th+nh n0ng 7$1 1hung '+ 1hu3)n DHn:
^ Gi hc ngoi %ho - tS t;.
c+ nhu 1gu '+ h&D thA1h trong .hi nh+n rji 1O& mt b phn sinh vin vi
mc dch v nhim v l gp phn pht trin nng lc, th cht mt cch
ton din, dng thi gp phn nng cao thnh tch th thao cua sinh vin.
Gi hc ngoi kho nhm cung c v hon thin cc bi hc chnh kho v
duc tin hnh vo gi t hc cua sinh vin, hay dui s hung dn cua
gio vin TDTT, hung dn vin.
]go+i r& 1xn 11 ho2t Png th! th&o qugn 1h@ng ngo+i gi hd1 5&o g#Db
cu3Cn t<, trong 11 1Tu 721 5P, 11 gi4i thi %u trong '+ ngo+i trng `1 t\
1hE1 h+ng n0D, 11 5+i t<, th! K>1 'C "inh 1h;ng DCt Dfi h+ng ng+3, 1[ng nh
gi t$ 7u3Cn t<, 1O& hd1 "inh "inh 'i)n, ,hong tr+o t$ t<, 7u3Cn r9n 7u3Cn thTn
th!: io2t Png ngo2i .ho '(i 1hE1 n0ng 7+ Png 'i)n 7Hi .uo nhiBu ngi th&D
gi& t<, 7u3Cn 11 DHn th! th&o 3)u thA1h, gF, ,hgn nTng 1&o "E1 .ho^ ,h>1 '>
hd1 t<, '+ "inh ho2t:
T1 K>ng 1O& GDTC v cc hnh thc su dng TDTT c chu dch p
dng trong cc trung hc l ton din, l phuong tin d hp l ho ch d
hot dng, ngh ngoi tch cc, gi gn v nng cao nng lc hot dng, hc
tp cua hc sinh sinh vin trong sut thi ky hc tp trong nh trung,
cng nhu dam bao chun b| th lc chung v chun b| th lc chuyn mn
ph hp vi nhng diu kin cua ngh nghip trong tuong lai.
TDTT 7+ DPt ho2t Png '0n ho - I* hPi, 7%3 "$ ,ht tri!n 16 th!, t0ng
1Sng th! 1h%t, nTng 1&o "E1 .ho^ 7+D _1 trng 16 54n: ]F ,h>1 '> 1ho DPt
nBn 1hAnh tra - .inh t I* hPi nh%t anh '+ #ng thi 1[ng 1hau "$ 4nh hSng 1O&
nBn 1hAnh tra - .inh t I* hPi F:
Ngui ta chia ra lm hai phm tr: Th- ./c v th- th5!
a. Th dc:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

13

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
L nhng hnh thc tp luyn d
gi gn v nng cao sc kho cho ban
thn ngui tp, khng mang tnh cht
thi du, xp dng cp, tranh huy
chuong. Th dc mang tnh cht
phong tro, qun chng, cho mi di
tung x hi, pht trin trn tinh
thn t chu v thc t gic.
]hn chung, luyn tp th dc c th chia thnh ba nhm theo tc dng
ni chung ln co th con ngui:
- T<, 7u3Cn 'B 16 5r,b 1hng h2n nh u;n K^o nh=D 1h0D "F1 1hE1 n0ng
'<n Png 1O& 16 '+ 11 .h(,: C1 5+i t<, 8ro5i1 nh i 5P '+ 1h23 t<, trung
'+o 'iC1 t0ng "E1 1hau $ng 1O& hC tugn ho+n: B+i t<, n&8ro5i1 1hng h2n
nTng t2 ho_1 1h23 n(1 r@t t0ng "E1 D2nh 1O& 16 trong thi gi&n ngrn:
- T<, 7u3Cn '(i .hA hu3t tinh thgnb 1hng h2n nh 'iC1 hH h%,, hAt thS,
nh=D 1h0D "F1 1hE1 n0ng '<n Png .hA hu3t, th gi*n '+ t<, trung tinh thgn:
C1 5+i t<, thi 1$1 qu3Bn, .hA 1Hng, og& 7+D t0ng "$ 7u thHng .hA hu3t '+
h(ng tinh thgn '+o 11 Png t1 t<, 7u3Cn: TJ T3 7+D t0ng .h4 n0ng t<, trung,
r9n 7u3Cn trA nh(:
- T<, 7u3Cn th K>1 r%t qu&n trdng trong 'iC1 gi- hn "E1 .ho^ th 1h%t g#D
1F trdng 7`ng, th hnh '+ I6ng, 16, .h(,, tng cung hot dng cua h
min d|ch. Tp luyn tinh thn lm vng chc h thn kinh, lm hot ho
cc hot dng v kh huyt.
b. Th thao:
c cc ni dung tp luyn nng cao k thut, chin thut, chuyn mn
d thi du, xp hng thng thua, tranh huy chuong vng, bc, dng. C th
coi th thao l cc hot dng khai thc thnh tch, chuyn su cua th dc.
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

14

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
Th! th&o th+nh tA1h 1&o K+nh 1ho nh-ng
ngi 1F t; 1h%t th 7$1 t;t, 1F n0ng .hiu
'+ "$ "&3 D), 1;ng hin ton tm ton
cho s nghip th thao, phai tun thu ky
lut v cc qui d|nh nghim ngt v
chuyn mn.
Th! K>1 7+ nBn t4ng, 7+ 1S "S 1O& th! th&o.
Th thao thnh tch cao khuyn khch
dng vin cho th dc.
ChAnh ' hi!u rw .hi niCD n+3, ! ,ht tri!n ,hong tr+o qugn 1h@ng 7u3Cn t<, nTng
1&o "E1 kho vi thc t gic v rng khp, Bc H d ra li ku gi ton
dn tp th dc ch khng ra li ku gi ton dn tp th thao l nghia ny.
II- CHC NNG V NGHA CUA TH DC TH THAO
1. Chc nng nng cao sc kho th cht:
ho& hd1 '+ th$1 t 1hEng Dinh r=ng t<, 7u3Cn TDTT l phuong php
hiu qua, tch cc nht trong vic nng cao sc kho, tng cung th cht.
Thng qua cc hot dng, vn dng khoa hc hp l, thng qua co ch y
hc, sinh hc d cai thin v nng cao hiu qua cua qu trnh trao di cht,
trao di kh, tng hp nng lung phn giai v diu phi cc cht dinh
dung, nng lung trong co th, nng cao sc kho v pht trin th cht.
2. Chc nng gio dc v rn luyn sc kho tinh thn:
Tu3 1h P I* hPi, qu&n niCD 1hAnh tra,
11 hnh thE1 tHn gio, tAn ngyng '+ nh<n
thE1 1O& 11 qu;1 gi& tr)n th gi(i .hHng
gi;ng nh&u, nhng t%t 14 Bu 1oi trdng t1
K>ng 1O& TDTT nht l trong gio dc.
Khu gi kch thch lng yu t quc,
tinh thn t ho don kt dn tc.
Gio dc tinh thn t chu, ban linh,
lng t tin, tnh trung trc v cao
thung.
GDTC o trung hc, TDTT gip cho hc sinh sinh vin nng cao th cht,
rn luyn tinh thn, n d|nh tm l, nng cao phm cht do dc v ng xu x
hi.
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

15

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
3. Chc nng qun s:
Trong 1uP1 %u tr&nh "inh t#n '+ 54o 'C qu3Bn 7`i 1O& 11 5P 721, 5P tP1,
qu;1 gi&zTDTT d gp phn tch cc trong vic hun luyn th lc, k
nng
1hin %u 1ho 5inh "/: C1 DHn t<, 5rt
5uP1 trong quTn Pi '+ ng+nh &n ninhb
Ch23, nht3, 56i 7Pi, 'w thu<t 1hin %u, t$
'C ::: 7uHn 7+ nPi Kung hu%n 7u3Cn qu&n
trdng trong 1h6ng trnh +o t2o '+ 1F s
nghY& _1 5iCt trong 'iC1 nTng 1&o "E1 1hin
%u, s 1hA .i)n 1ng, tinh thgn qu3t 1hin
qu3t thrng 1O& quTn Pi:
4. Chc nng kinh t:
TDTT v kinh t c mi quan h tuong h. Khi dnh gi gi tr| san xut
th t cht cua ngui lao dng l tiu chun quan trng nht, trong d sc
kho v th lc v tinh thn cua ngui lao dng l tiu ch du tin d la
chn, tuyn dng ngui lao dng.
Mt khc luyn tp TDTT thung xuyn gp phn nng cao sc kho,
phng v chng duc bnh tt, gp phn giam chi ph cha bnh tn km
cho dng dao ngui lao dng v qun chng. Ngoi ra s pht trin cua
TDTT dc bit l nhng mn thi du dnh cao nu duc t chc o mt d|a
dim no d s ko thm hng lot cc loi d|ch v: du l|ch, thuong mi,
thng tin, xy dng . c anh huong tch cc dn s pht trin kinh t o
vng d, dt nuc d.
5. nghia chnh tr| - ngoi giao:
CNng '(i '0n ho nghC thu<t TDTT d dng gp vai tr ht sc quan
trng trong vic dt nn mng cho cc mi quan h chnh tr|, ngoi giao
gia cc dn tc, quc gia. Cc hot dng TDTT, thi du giao luu gp phn
lm ch cc mi quan h d gn gi, tn trng, hiu bit ln nhau, to tin
d cho cc hp tc kinh t, chnh tr|, ngoi giao . Mt khc trong cc giai
thi du quc t khi vn dng vin hoc don vn dng vin nuc no dot
giai v d|ch th l c quc gia d duc ko ln cao nht, quc ca nuc d
duc vang ln dem li vinh quang v nim t ho cho dn tc, cho dt nuc
d.
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

16

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
III- SJ NH HONG CUA TP LUYJN THE DC TH THAO I
VI CC HJ THNG CO QUAN TRONG CO TH
1. S anh huong cua tp luyn TDTT di vi h vn dng:
Thng Iu3)n t<, 7u3Cn TDTT c th tng cung cc cht cua xuong, sc
mnh co bp, tinh thn n d|nh v bin d hot dng cua cc khp t d m
nng lc hot dng cua co th d duc nng ln, xuong v khp duc cu to
thnh.
Thng Iu3)n t<, 7u3Cn TDTT x dy mnh s pht trin chiu cao cua
cc em thiu nin nhi dng.
2. S anh huong cua tp luyn TDTT di vi h h hp:
hi t<, 7u3Cn TDTT co th di hoi nhiu hon v oxy, chnh v vy m tn
s h hp tng ln t d nng cao duc chc nng cua cc co quan trong h
thng h hp lm cai thin co nng h h hp.Co h hp duc pht trin
dn c lc, c sc bn, c th ch|u dng lung vn dng ln.
Dung tch sng tng ln, tng cung hp th oxy v thai kh cacbonic.
3. S anh huong cua tp luyn TDTT di vi h tun hon:
T<, 7u3Cn TDTT c th nng cao chc nng cua tim, tng nhanh tc d
tun hon mu, nng cao chc nng cua h thng huyt quan.
Tit kim ho trong lm vic cua tim. Tin hnh vn dng nh nhng
o mt lung vn dng, tn s mch dp v bin d bin di huyt p o
ngui thung xuyn tp luyn TDTT nho hon ngui bnh thung v khng
d b| mt moi, hi phc nhanh, tng tnh dn truyn cua huyt quan.
4. S anh huong cua tp luyn TDTT di vi h tiu ho:
]0ng 7$1 ti)u ho 1O& K2 Kg3 '+ ruPt t;t "? 1F nhiBu 4nh hSng t;t ;i '(i
"E1 .ho^ 1on ngi: Thng Iu3)n t<, 7u3Cn TDTT s nng cao duc cng
nng tiu ho cua d dy v rut, tng cung s kho mnh cho gan, dng
thi c tc dng tr| liu v phng nga mt s bnh v h thng tiu ho.
5. S anh huong cua tp luyn TDTT di vi h thn kinh:
iC th;ng thgn .inh .h;ng 1h 11 7o2i h+nh 'i 1O& 1on ngi, thng Iu3)n
t<, 7u3Cn TDTT s lm nng cao nng lc lm vic cua cc t bo thn kinh
o di no, nng cao tnh linh hot v s hung phn cua h thn kinh, phan
ng nhanh, tng thm tc d linh hot v s chun xc nh|p nhng cua
dng tc.
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

17

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
Ngoi ra thung xuyn tp luyn TDTT cn c th phng nga duc
bnh suy nhuc thn kinh.
IV- CC NGUYN TAC TRONG TP LUYJN TDTT
1. Hiu r v ban thn thc s cu th|:
]gu3)n tr1 n+3 Iu%t ,ht tJ th$1 t 7+ 1hG 'iC1 t<, 7u3Cn TDTT, rn luyn
thn th lm vic. Cn c vo tnh trng thc t cua ban thn c nhn v
hon canh bn ngoi d xc d|nh mc dch tp luyn, la chn mn th
thao thch hp, sp xp hp l thi gian vn dng v lung vn dng.
2. Xy dng nim tin, ch tin thu:
T<, 7u3Cn TDTT l qu trnh t ban thn tp luyn, t ban thn hon
thin. Nu nhu khng t gic th ngui khc cng bt lc. Tp luyn TDTT
c th nng cao sc kho c hiu qua. T gic trong tp luyn TDTT v
trong qu trnh tp luyn c duc s vui v sang khoi.
3. Tp luyn ton din, ch trng hiu qua thc t:
]gu3)n tr1 t<, 7u3Cn to+n KiCn 7+ 1hG thHng
qu& t<, 7u3Cn TDTT lm cho hnh thi co th,
chc nng t cht co th v t cht tm l
du duc pht trin ton din hi ho.
]Pi Kung '+ 5iCn ,h, t<, 7u3Cn n)n ,hong
,h@ & K2ng, trnh t<, 7u3Cn nhng 5+i t<, 1hG
,ht tri!n DPt 7o2i t; 1h%t n+o F: Trong Dji 7gn
t<, 7u3Cn TDTT c th dng mt mn no d
lm chnh s cn li l nhng ni dung tp
luyn ph.
n: i)n tr thng Iu3)n t<, 7u3Cnb
u;n 2t `1 D>1 A1h t<, 7u3Cn 5rt 5uP1 ,h4i thng Iu3)n th&D gi& t<,
7u3Cn TDTT. Ch c thung xuyn tham gia tp luyn TDTT, sp xp hp
l nhng mn vn dng m ban thn yu thch v hng th, lp ra mt k
hoch rn luyn co th mt cch khoa hc mi c th khng ngng tng cung
th cht c hiu qua. Rn luyn thn th m bo gia chng thi gian cng di
th s mt di cng r rt hon, rn luyn thn th trong thi gian ngn s khng
c hiu qua r rt.
5. K hoch tp luyn hp l tun t, nng dn:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

18

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
]gu3)n tr1 tugn t$ t0ng Kgn 1hO 3u 7+ 1hG .hi "r, I, nPi Kung, P .hF,
thi gi&n '+ 7`ng '<n Png t<, 7u3Cn 1gn 10n 1E '+o qu3 7u<t ,ht tri!n 1O& 16
th! '+ ngu3)n 7s 1O& 7`ng '<n Png h`, DE1, 1F . ho21h, 1F tin trnh !
tng buc nng cao yu cu lm cho co th khng ngng thch nghi, th
cht tng buc duc nng cao.
6. Tun theo quy lut t bao v sc kho:
u;n 2t `1 "E1 .ho^ t<, 7u3Cn th<t t;t 5rt 5uP1 ,h4i tuTn th8o nh-ng
qu3 7u<t .ho& hd1 trong t<, 7u3Cn, #ng thi t0ng 1ng "$ giD "t 1O& 54n
thTn, 54o 'C "E1 .ho^ 1O& 54n thTn: T0ng 1ng t$ 54o 'C "E1 .ho^ 1F th! 7+D
gi4D 5(t nh-ng 1h%n th6ng .hHng 1gn thit:
V- CC CHU TRONG TP LUYJN TH DC TH THAO.
1. Lm tt cng tc chun b| v thn th v tm l:
ii!u rw 'B tnh tr2ng 16 th! 54n thTn, iBu 1hGnh t;t 'B tr2ng thi tTD 7s, iBu
qu&n trdng nh%t 7+ 1Hng t1 1hutn 5a ! ho2t Png 1$1 nhd1:
2. Ch trang phc tp luyn:
)u 1gu 16 54n 'B 3 ,h>1 trong ho2t Png TDTT 7+ gdn nhh, trong .hi '<n
Png ,h4i 1; grng ht DE1 1F th! .hHng D_1 qu nhiBu ! qugn o qu n_ng
4nh hSng n n0ng 7$1 '<n Png:
]go+i r& trdng i!D ,h4i 7+ tiCn :
hi 7$& 1hdn tr&ng ,h>1 n)n 7$& 1hdn
nh-ng tr&ng ,h>1 rPng r*i, nhh nh+ng ho_1
nh-ng tr&ng ,h>1 1F tAnh +n h#i:
hi I8D '+ 7$& 1hdn tr&ng ,h>1 t<,
7u3Cn 1gn 1h@ s ngu3)n tr1 tJ Kg3 n
Dfng : ])n 10n 1E '+o tnh trng pht
nhit cua co th trong qu trnh vn
dng d cn nhc vic coi bo o ngoi
sau khi vn dng, phai mc qun o
ngoi k|p thi boi l vn dng d tot
m hi ra rt nhiu rt d dn dn cam
lnh.
3. Chun b| dng c tp luyn
Tr(1 .hi tin h+nh t<, 7u3Cn TDTT cn phai lm tt cng tc chun b|
dng c tp luyn m mn th thao d yu cu.
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

19

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
4. Lm quen vi dng c sn bi
Tr(1 .hi t<, 7u3Cn TDTT cn phai tin hnh xem xt, hiu r v dng
c sn bi tp luyn, dng thi cn phai kim tra nhng dng c cn phai
su dng v sn bi xem c vn d g khng, c ph hp khng, kim tra
diu kin bn xung quanh xem c g anh huong dn tp luyn hay khng.
5. Tnh hnh thi tit kh hu
Tnh hnh thi tit .hA h<u 7+ DPt nhTn t; .hHng th! .hHng 1h@ s trong t<,
7u3)n TDTT, iBu .iCn thi tit, .hA h<u t;t "? 4D 54o t;t 1ho t<, 7u3Cn TDTT
duc tin hnh bnh thung.
Cn phai dc bit ch vic tin hnh tp luyn TDTT trong dc th
thi tit lnh. Hiu r dc dim, chc nng co th trong hon canh dc th,
lm tt cng tc chun b| ph hp.
6. Khoi dng
Tr(1 .hi tin h+nh nh-ng '<n Png t;i & 5rt 5uP1 ,h4i 7+D t;t nh-ng 5+i
t<, .hSi Png: hSi Png t;t 1F th! nTng 1&o "$ hng ,h%n 1O& hC th;ng trung
.hu thgn .inh '+ .hr1 ,h>1 tAnh 1O& 1hE1 n0ng 11 16 qu&n nPi t2ng, 1[ng
,hxng ngJ& `1 "$ ,ht "inh 1h%n th6ng '<n Png, iBu 1hGnh t;t tr2ng thi
'<n Png:
7. Cc vn d trong vn dng
50 UC'c 6)-mU v Uh( h$p #n h5)U0
Trong .hi 1h23 S 11 1$ 73 trung 5nh '+ K+i thxng Iu%t hiCn "&u .hi 1h23
DPt thi gi&n .hHng 7Tu hiCn t`ng tE1 ng$1, .hF thS, 14D gi1 1hTn n_ng,
Png t1 .hHng 1xn nha, nh+ng: iiCn t`ng n+3 gdi 7+ 1$1 i!D:
~&u .hi Iu%t hiCn 1$1 i!D 1hG 1gn
gi4D t;1 P 1h23 thA1h h`,, hAt thS "Tu,
.i)D tr '(i Png t1 1h23 'B tr(1 th
nh-ng 14D gi1 .hHng t;t Ko 1$1 i!D t2o
r& "? D%t i, Png t1 "? nha, nh+ng, nhh
nh+ng 1F 7$1 trS 72i, n0ng 7$1 7+D 'iC1 72i
5rt gu `1 nTng 7)n: iiCn t`ng n+3 `1
gdi 7+ hH h%, 7gn h&i:
J0 ChR 3 tPnh hSp #3 g)V5 #8Sng v,n
6Mng v c87ng 6M v,n 6Mng
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

20

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
C0n 1E '+o th$1 tr2ng 16 th! ! IT3 K$ng DPt . ho21h '<n Png t6ng Eng,
"r, I, 7`ng '<n Png '+ 1ng P '<n Png .hi 5rt gu .hHng n)n qu 7(n !
trnh vic pht sinh nhng chn thuong.
8. Tha long
Th4 7fng 7+ DPt ,h6ng ,h, ti)u gi4D DCt Dfi, th$1 tiZn "$ ,h>1 h#i th
7$1 1O& 16 th!: ThHng thng D+ D+ nFi, "&u .hi 1on ngi th&D gi& '+o 11
ho2t Png .a1h 7iCt D+ KJng ho2t Png ng&3 7<, tE1 th "? .hF 1F th! ,ht "inh
hiCn t`ng 1hFng D_t, 5a ng%t th<D 1hA 1xn Kn t(i nh-ng h<u qu4 nghi)D trdng
.hF 7ng:
hi .t th@1 11 '<n Png, 5rt 5uP1 ,h4i th$1 hiCn 11 '<n Pg th4 7fng 7+D 1ho
16 th! 1hu3!n tJ tr2ng thi '<n Png 10ng thng "&ng tr2ng thi '<n Png 3)n tYnh:
~&u .hi '<n Png, _1 5iCt 7+ "&u nh-ng '<n Png .a1h 7iCt nh%t anh ,h4i
tin h+nh th4 7fng:
9. Tm sau vn dng
~&u '<n Png .hHng `1 trD n(1 72nh ho_1 56i 7Pi:
~&u '<n Png n)n tin h+nh trD '(i n(1 %D 7+ DPt ,h6ng ,h, ti)u trJ
DCt Dfi 6n gi4n '+ KZ th$1 hiCn nh%t: ]u(1 %D '+o .ho4ng n - nnC 7+ thA1h
h`,, thi gi&n trD .ho4ng k - ko ,h@t:
Phn III
PHONG PHP DNG SINH CO TRUYEN VIJT NAM
I - KHI NIJM
c+ DHn .ho& hd1 nhTn th!, 1F 7s 7u<n .ho& hd1 K$& tr)n ,h6ng ,h, 7u<n
Hng '+ trit hd1 1O& ,h6ng Hng: L phuong php th dc ton din bao
gm th dc co khp, ni tng, thn kinh. Kt hp hi ho, tinh giam, chn
lc nhng thnh t cua phuong php dung sinh c truyn, cc mn phi
v thut, kh cng, yoga, xoa bp bm huyt. uc dc kt t nhng tinh
hoa truyn thng, kinh nghim hng ngn nm v c kha nng ng dng
rng ri trong thc t cuc sng.
VP ./:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

21

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
OG 7+ DPt 7;i 7u3Cn t<, '+ .in thc d c t lu di, 95 cua n l
t thc tin. YOGA l mt h thng cua nhiu k thut lm sao cho thn
th v tr no khoe mnh. N l mt khoa hc lm th no dem li s hi
ha hon ton v qun bnh cho di sng. Bng chng l nhng ai luyn
tp YOGA du dn du c sc kho tt.
OG r%t h-u A1h, nF t$ t2i nh
nh "ng D_t tri h&3 .hHng .hA, nF
.hHng thuP1 5%t 1E DPt &i, DPt
qu;1 gi& n+o h&3 DPt KTn tP1 n+o ,
D+ nF 7+ 1O& 14 nhTn 7o2i: OG
* `1 ,ht tri!n t2i 'Nng i3 *
c2, ~6n h+ng ng+n n0D 'B tr(1 tJ
nh-ng nh+ nghi)n 1Eu 1\ I& thHng thi: id qu&n "t thTn th! '+ tTD trA 1on
ngi DPt 11h "Tu I&: id 1[ng nh<n rw 11 Png t1 1O& 11 7o+i Png '<t .h1
nh&u, hd 5rt 1h(1 nh-ng t th F '+ thv nghiCD tr)n 1hAnh thTn th! 1O& hd:
F 1hAnh 7+ 7s Ko t2i "&o nhiBu 5+i t<, `1 7%3 t)n tJ 11 1on th@: ]h-ng t th
3og& F `1 gdi 7+ ~] '+ 1F th! 1F t(i o: t th:
~] 1F nghY& 7+ DPt t th, nF 1F th! gi- `1 DPt 11h tho4i Di '+ KZ
1hau: C1 5+i t<, OG 1F 7i)n qu&n n hC th;ng thgn .inh, h6i thS, to+n 5P
16 qu&n nPi t2ng '+ _1 5iCt 7+ hC th;ng nPi tit: "&n& 7+D t0ng "E1 D2nh hC
th;ng nPi t2ng '+ 7+D 1ho 1h@ng ho2t Png DPt 11h iBu hx&: T1 K>ng 7(n 1O&
"&n& 7+ tr)n 11 tu3n nPi tit: C1 tu3n tit Iu%t 11 horDon8 LnPi titM '+o
Kxng Du '+ tu th8o F D+ 1h@ng t& 14D th%3 nh-ng 7o2i tnh 14D .h1 nh&u:
VA K> tu3n gi, tr2ng LTh3roiK g7&nKM tit Iu%t Th3roIin: ]u tit Iu%t qu
nhiBu horDon8 1on ngi 14D th%3 nFng n43 '+ tTD trA KZ 1u gi<n: ]u tit
Iu%t qu At horDon8 1on ngi 14D th%3 tr Pn '+ "u3 nh`1:
C1 t th OG t2o "E1 u, tJ nhiBu
,hA& .h1 nh&u tr)n 11 ,hgn 1O& 16 th!
1on ngi gi;ng nh DPt 7o2i Io& 5F,
nhh: iBu n+3 7+D t0ng "E1 .i!D "ot
1hE1 n0ng @ng 1O& 11 tu3n: hi 'iC1
iBu tit horDon8 trS n)n quTn 5nh, nF
1[ng 1Tn 5=ng tnh 14D 1O& 1h@ng t&,
gip chng ta kim sot tt hon nhng
xu hung tnh cam xu nhu gin hn,
ganh ty, thm mun, s hi..
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

22

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
igu ht 11 5Cnh t<t Bu Ko 1hE1 n0ng 5%t to+n 1O& 11 tu3n: C1 "&n&
OG 7+ 11 th t$ nhi)n nh%t ! 1h-& tra t%t 14 11 7o2i 5Cnh t<t 7i)n qu&n n
'%n B nPi tit: ]hiBu 7o2i 5Cnh tTD "inh 7s 1[ng 1F th! 1h-& KZ K+ng nh .t
h`, _1 5iCt 11 "&n&: C6 th! '+ trA n*o 7i)n hC '(i nh&u qu& 11 .)nh n0ng
7`ng r%t tinh 'i Ltrung tTD n0ng 7$`ngM '+ n*o 5P: C1 5+i t<, OG 7+D 1ho
nh-ng .)nh 7`ng tinh t '+ trung tTD tinh thgn D2nh 7)n: t qu4 7+ t& 14D
th%3 tinh thgn D2nh h6n "&u .hi t<, "&n& Bu _n:
"&n& 1[ng 7i)n qu&n n hC th;ng hH h%,: B=ng 11h thS "Tu '+ tho4i Di
trong .hi 7u3Cn t<, "&n& gi@, t& 7+D 5in D%t t%t 14 nh-ng 10ng thng nghi)D
trdng 'B '<t 1h%t 7n tinh thgn '+ 1ho t& "E1 ";ng .hi t& 7u3Cn t<, Bu _n:
II - TC DNG CUA VIJC TP LUYJN PHONG PHP DNG
SINH TONG HP CO TRUYEN
- ]Tng 1&o th! 7$1, ,h>1 h#i '+ t0ng 1ng 1hE1 n0ng '<n Png 1O& hC th;ng
16 .h(,, 16 5r,:
- T0ng 1ng ,h4n I2 thgn .inh 7inh ho2t, .huo 7uo, 1hE1 n0ng th0ng 5=ng:
- T0ng 1ng 1hE1 n0ng ho2t Png 1O& 11 16 qu&n t2ng ,hO:
- Gi4i tf& 11 E1 1h tTD 7s, th gi*n thgn .inh, t<, trung t tSng, 1Tn 5=ng
TD K6ng, iBu hx& .hA tJ F 1F th! iBu 1hGnh DPt "; r;i 7o2n 1hE1 n0ng '+
1h-& `1 DPt "; 7o2i 5Cnh:
- T0ng 1ng .h4 n0ng gi&o ti,, 7+D 1hO thgn .inh trong Eng Iv I* hPi '+
1F .h4 n0ng t$ 'C .hi 1gn thit:
- ]Tng 1&o "E1 1hau $ng 1O& 16 th! '+ ngyng rung Png, 14D I@1 ,ht
hu3 nPi 7$1, 7xng t$ tin '+ "ng t2o trong hd1 t<, '+ 1Hng t1:
III - PHM VI V I TNG CUA PHONG PHP
1. Phm vi ng dng
CF th! Eng K>ng 1ho Ddi ;i t`ng I*
hPi, Ddi 7E& tu\i, Ddi 7@1, Ddi n6i, trong
'+ ngo+i n(1:
2. i tung chnh d thu nghim
c kt qua
- ~inh 'i)n 11 trng 2i hd1 '+
Trung hd1 1hu3)n nghiC,:
- Tgng 7(, trA thE1, 7&o Png trA F1, ngi n(1 ngo+i:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

23

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
- ]gi 1&o tu\i, hu trA, ngi 1F "E1 .hf8 3u:
- ]gi t+n t<t, DN, 1TD i1:
Phn IV
CAN BANG CO TH - CAN BANG AM DONG
I - KHI NIJM VE CAN BANG CO TH
Th8o qu&n niCD 1O& 3 hd1 1\ tru3Bn, nu 16 th! D%t th0ng 5=ng, .hA hu3t
tr trC, .hHng 7u thHng, "$ '<n h+nh thiu "$ #ng 5P th 1hr1 1hrn 1F 5Cnh
thHng th 5%t th;ng, th;ng th 5%t thHng:
50 C J5 #!=) m$t cCn J>ng cH th-:
- %t 1Tn 5=ng hC th;ng '<n Pngb I6ng, 16, .h(,:
- %t 1Tn 5=ng hC th;ng 1hE1 n0ng 7>1 ,hO ng[ t2ng:
- %t 1Tn 5=ng hC th;ng thgn .inh:
J0 Ngu*n nhCn:
- T th 7+D 'iC1, hd1 t<,:
- c+D 'iC1 qu "E1:
- V<n Png qu At .hHng #ng 5P:
- n u;ng .hHng #ng 5P, thE1 0n .uD ,htD 1h%t, 1F P1 h2i:
- C0ng thng thgn .inh L"tr8""M:
II - KHI NIJM VE CAN BANG AM DONG
Theo trit hc phuong ng, hc thuyt m duong l ct li d nhn
nhn dnh gi v nhn d|nh trong nhn sinh v v tr hai mt di lp m
duong lun lun vn dng, bin ha khng ngng tuong thi, tuong tc, to
ra mun vn trng thi hnh th diu tung cua mi s vt, s vic.
50 Ngu*n nhCn cH J%n:
- UD K6ng 10n hj:
- UD K6ng ti)u trSng:
- UD K6ng 1hu3!n hF&:
J0 Wng ./ng tr!ng ph=m trX v,n 6Mng:
- Png '+ tYnh
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

24

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
- C6ng '+ nhu:
- ChO Png '+ th> Png:
- } thE1 '+ 'H thE1:
- B4n 1h%t '+ hnh t`ng:
Phn V
PHONG PHP HIT THO THEO
KINH NGHIJM CO TRUYEN (KHI CNG DNG SINH)
I. KHI NIJM
1. Kh cng dung sinhb
c qu trnh luyn cho kh sinh ra dy du, vn hnh thng sut khin
co th duc diu ha m duong, thch nghi tt vi cc bin di mi trung,
phuong php ny gip rn luyn th lc v ch con ngui, luyn tp n c
th gip chng ta phng chng v cha tr| duc mt s loi bnh nhu dau
khp, dau thn kinh toi, dau du, mt ngu.
2. Cn bng co th:
Th8o qu&n niCD 1O& 3 hd1 1\ tru3Bn, nu 16 th! D%t 1Tn 5=ng, .hA hu3t tr
trC, .hHng 7u thHng, "$ '<n h+nh thiu #ng 5P th 1hr1 1hrn 1F 5Cnh, VThHng
th 5%t th;ng, th;ng th 5%t thHngW:
50 C Y #!=) m$t cCn J>ng cH th-:
%t 1Tn 5=ng hC th;ng '<n Pngb R6ng, 16, .h(,:
%t 1Tn 5=ng hC th;ng 1hE1 n0ng 7>1 ,hO, ng[ t2ng:
%t 1Tn 5=ng hC th;ng thgn .inh:
J0 Ngu*n nhCn:
T th 7+D 'iC1, hd1 t<,:
c+D 'iC1 qu "E1:
V<n Png qu At .hHng #ng 5P:
n u;ng .hHng iBu P, thE1 0n .uD ,htD 1h%t, 1F P1 h2i:
C0ng thng thgn .inh L"tr8""M:
3. Cn bng m duong:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

25

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
Th8o trit hd1 ,h6ng Hng, hd1 thu3t TD K6ng 7+ 1;t 7wi ! nhn nh<n
nh gi '+ nh<n anh trong nhTn "inh '+ '[ tr> h&i D_t ;i 7<, TD K6ng 7uHn
7uHn '<n Png, 5in ho .hHng ngJng, t6ng thHi, t6ng t1, t2o r& DuHn '2n
tr2ng thi hnh th! KiCn t(ng 1O& Ddi "$ '<t, "$ 'iC1:
50 Ngu*n nhCn cH J%n:
UD K6ng 10n hj:
UD K6ng ti)u tr(ng:
UD K6ng 1hu3!n ho:
J0 Wng ./ng tr!ng ph=m trX v,n 6Mng0
Png '+ tYnh:
C6ng '+ nhu:
ChO Png '+ th> Png:
} thE1 '+ 'H thE1:
B4n 1h%t '+ hnh t(ng LhiCn t`ngM:
C>1 5P '+ #ng 5P:
II. PHAN TICH TC DNG PHONG PHP HIT THO THEO KINH
NGHIJM CO TRUYEN - KHI CNG DNG SINH (THO BNG)
Th8o qu&n i!D 1O& 1\ tru3Bn ,h6ng Hng, 5>ng 7+ k n6i tA1h t> n0ng
7`ng 1hAnh 1O& 16 th! L&n iBn, .hA h4iM 11 trng ,hi 'w thu<t, .hA 1Hng,
og&::: Bu nh%n D2nh '%n B t<, trung .hA S 5>ng:
1. Quy trnh luyn tp
gu ti)n 7+ 5(1 1hutn 5ab 1hj t<, ,h4i t6ng ;i 3)n tYnh, "21h "?, ,h4i
thong .hA, .hHng `1 "ng qu L .^o gT3 1hFi Drt M, .hHng nFng qu 1[ng
.hHng 72nh qu: VB 1 nhTn, 1gn "r, I, 1Hng 'iC1 ! 1F O thi gi&n t<, 7u3Cn,
.hi t<, .hHng ,h4i 7o 7rng 'B 'iC1 g: _1 qugn o qu rPng, .hHng 5F 1h_t
thTn, .hHng t<, 7@1 qu no, qu Fi ho_1 7@1 &ng "&3 r`u: Chutn 5a tinh thgn
tho4i Di tr(1 .hi 7u3Cn t<,:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

26

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
2. Tu th ngi: Tinh ta
- ThS thu<n 1hiBub
T th ng#i:
iAt ,hnh thS thFt:
Su di m thoai mi.
- Tho nguc chiu:
+ Tu th ngi.
+ Ht tht tho phnh.
+ Su di m thoai mi.
3. Tu th dng: Hip kh m duong
- T th 5&n gu:
- ]2, thi)n tr4 a&:
- ]2, a& tr4 thi)n:
- iBu hx& nhTn .hA:
4. Tu th nm: nga cng
- ThS thu<n 1hiBu:
- ThS ng`1 1hiBu:
5. o dn kh cng theo vng chu thin
T3 7+ ,h6ng ,h, .hA 1Hng ,h;i h`, gi-& ng#i thiBn '(i 'iC1 .h&i thHng
]hTD, ;1 h&i .inh D21h 7(n nh%t, 5i!u t`ng qu&n trdng nh%t 1O& h&i th+nh t;
TD, K6ng trong 16 th!: C1h thS n+3 gi@, 1ho n0ng 7`ng `1 '<n h+nh th8o
qu/ 2o nh%t anh:
- Brt gu tJ D21h ]hTD tAnh tJ tr)n Iu;ng g#m c cc huyt sau: Ngn
giao (pha trong li hm trn di din vi ngn trung), tha tuong, thin
dt, dan trung (chnh gia ngc), cuu vi (dui xuong c mt dt), kh hai
quan nguyn (dui rn ba phn), hi m (dim o gia b phn sinh dc v
hu mn).
- 21h ;1 `1 tAnh tJ K(i 7)n g#Db trng 1ng L;t ";ng 1u;i 1NngM,
DCnh DHn L1hAnh gi-& thrt 7ngM, 7inh +i, 2i 1hN3 LK(i ;t ";ng 1\ thE qM,
,hong ,hO, 51h hPi LGnh guM, %n ng L1hAnh gi-& h&i gu D+3 .uo r&M '+
nhTn trung:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

27

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
hi t<, ngi t<, 1F th! ng#i tr)n gh, 1hTn 5uHng thwng 1h2D D_t %t ho_1
I, 5=ng: iCng '+ Drt .hu, h, 7ng thng, '&i h6i thu 72i, 5uHng 7fng ,hgn
5>ng, 1=D h6i & '+o, gu 7yi 1h2D n(u r0ng tr)n, h&i 5+n t&3 @, tr)n h&i
Ni ho_1 &n 1huo nh&u ! tr(1 5>ng, h&i gu ngFn 1i 1h2D nh&u DiZn "&o
14D th%3 tho4i Di, KZ K*n DBD 16 5r,: V<n .hA tJ tJ n t%t 14 11 hu3Ct 2o,
' thgn Tu .hA F n)n S Tu 1F s t%t S F 1F .hA, n)n t<, trung t tSng S Tu
ho_1 Kn i Tu th 1hr1 1hrn .hA "? S F, "? th8o t(i n6i t& Du;n:
ViC1 t<, 7u3Cn .hA 1Hng 1F th! t2o r& nh-ng t1 Png 4nh hSng t;t h,,
gi@, A1h 1ho 1hE1 n0ng "inh 7s 1O& 11 5P ,h<n trong 16 th! nhb 5P ,h<n hH
h%,, ti)u hF&, hC th;ng tugn ho+n Du '+ hC thgn .inh:
]go+i r&, 'iC1 t<, 7u3Cn .hA 1Hng 1xn gi@, A1h 1ho hd1 'i)n r& t0ng "E1
D2nh tinh thgn nhb t<, trung t tSng, tAnh t$ 1hO, t$ .i!D "ot nPi tTD, tTD
h#n th&nh tanh '+ 5nh tYnh ! 1F DPt i ";ng tnh 14D &n hx& .hr1 ,h>1 `1
nh-ng trS ng2i 5%t thng trong i ";ng h+ng ng+3: ! 2t `1 th+nh qu4
trong 7@1 t<, 7u3Cn .hA 1Hng tN3 th8o ho+n 14nh hd1 'i)n n)n tuTn h+nh nghi)D
1hGnh th8o DPt thi gi&n 5i!u t<, 7u3Cn Bu _n h+ng ng+3 '(i nh-ng 5+i t<,
thA1h nghi tJng 5(1 DPt, tugn t$ tiBn h+nh 1ho h`, 7s:
Phn VI
KINH LC HUYJT O THJC HNH
XOA BP BM HUYJT PHC HOI SC KHE
I - KHI NIJM VE KINH LC, HUYJT O
- Th8o 3 hd1 1\ tru3Bn ,h6ng Hng, .hA hu3t trong 16 th! 1on ngi `1
7u Kn trong 11 ng .inh L1h23 Kd1 16 th!M '+ 721 D21h Lng nhnh 1h23
ng&ngM t(i nuHi Kyng tJng 5P ,h<n, tJng t 5+o 1O& 16 th!:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

28

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
CF 12 dung kinh chnh v 2 mch
Nhm v c (chy chnh gia truc v
sau co th). Mi dung kinh lc c lin
quanti h thng thn kinh v chc
nng cua mt b phn co th. Cc dim
quan trng nm trn cc dung kinh lc
ny gi l huyt. Trong h thng cc
huyt lic cc huyt chnh, c anh
huong quan trng ti mt s chc nng
cua tng vng, tng b phn co th, gi
l di huyt
Lth8o 3 hd1 hiCn 2i 11 i!D n+3 t6ng Eng '(i 11 i!D t<, trung, i!D n@t
gi&o nh&u 1O& hC th;ng KT3 thgn .inh 1hE1 n0ng, D r;i thgn .inhM:
II - TC DNG CUA XOA BP BM HUYJT
- c+D 1ho D21h Du K(i K& `1 7u thHng, K& K^ Dan D+ng, h#ng h+o
h6n, 16 .h(, '<n h+nh KZ K+ng h6n:
- A1h thA1h '+o 11 hu3Ct 'a, hu3Ct 2o, '+o hC th;ng thgn .inh 1hE1 n0ng
7+D 1ho .hA hu3t 7u thHng, 16 th! KZ 1hau, iBu 1hGnh 1Tn 5=ng TD K6ng gi@,
16 th! '<n h+nh #ng 5P:
- CF th! ,hxng, 1h;ng '+ 1h-& `1 DPt "; 7o2i 5Cnh:
III - MT S LOI BJNH HC NG SINH VIN THNG
MAC PHI
1. Bnh dau du:
CF th! &u 'Nng thi K6ng, '@ng 1hn, &u nhE1 nv& gu, &u "&u g3
50 Ngu*n nhCn:
- , hu3t 1&o, th<n h, thi)n gu th;ng,
'i)D D[i, 'i)D Io&ng, h2 ng hu3t, thi!u
n0ng tugn ho+n n*o, 14D 1@D:
J0 C;ch LZ #3
- ]h-ng 5Cnh D&ng tAnh th$1 th!, 'i)D
nhiZD 1gn ,h4i th8o 1hG anh 1O& 51 "Y
1hu3)n .ho&:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

29

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
- ]h-ng 5Cnh 7s D&ng tAnh 1h%t r;i 7o2n 1hE1 n0ng nhb hc hnh cng
thng, dc sch qu nhiu, bn hc thiu nh sng, thi tit thay di dt
ngt, thiu mu ln no, vn dng qu tai, khng thch hp. c th diu
chnh bng cch day n mt s huyt: bch hi, n dung, du duy, duong
bch, thi duong, hp cc.
2. Ngui b| cn th|
50 Ngu*n nhCn
- ChO 3u Ko r;i 7o2n 1hE1 n0ng 'B Drt, hd1 h+nh 10ng thng, d1 "1h n6i
thiu nh "ng, thiu 1h0D "F1 Drt thng Iu3)n:
J0 C;ch LZ #3
- i2n 1h 11 ngu3)n nhTn gT3 5Cnh:
- Xh6ng hu3Ctb K6ng 521h, tnh Dinh, to4n tr@1, ng 3)u, t3 tr@1 .hHng,
#ng tv 7i)u:
- B%D 5\ tr`b %n ng, thi K6ng:
3. Bnh dau lung
50 [nh ngh\5
c+ triCu 1hEng 1O& nhiBu 7o2i 5Cnh .h1 nh&u, D_t .h1 Ko 1hau t4i trdng
thng Iu3)n 1O& to+n 5P 16 th!, "inh ho2t, '<n Png h+ng ng+3, 7&o Png n_ng
nhd1 Bu 7%3 hng ,h%n 7+D g;1 n)n 1F th! nFi h6n | ngi 5a 5Cnh &u
7ng S DE1 P n_ng nhh .h1 nh&u:
J0 Ngu*n nhCn:
Do thoi hF&, g&i Hi, 'Hi hF& 1Pt ";ng, 7C1h Y& CD, Ko '& <,, K*n KT3
1h=ng, Ko nPi th6ng, 'i)D th<n, 'i)D 2i tr+ngz
c0 C;ch LZ #3:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

30

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
hHng ng#i qu 7Tu S DPt t th
1; anh, .hHng ng#i 7C1h nghi)ng 'ho
1Pt ";ng, 1\ g3, .hHng '<n Png, 7&o
Png qu "E1: CF th! t<, DPt "; Png
t1 _1 tra 1Pt ";ng "&ub
- 9o Kuji 7ng:
- rn 1h+o D_t tri:
- rn Io&3 gu:
- G<, Dnh:
- Ci 1+3:
Phn VII
PHONG PHP TH GIN THAN KINH,
TP TRUNG T TONG (THIEN DNG SINH)
I - KHI NIJM VE THIEN DNG SINH
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

31

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
c+ ,h6ng ,h, 7+D 1ho 5P n*o 7+nh D2nh
L.iCn n*o ,htM gi4D thi!u nh-ng tgn "; "Fng
7o2n Png trong n*o, gi@, 1ho th&nh tTD tYnh
trA, t<, trung t tSng .hHng ! 1ho nh-ng t2,
niCD I8n '+o, gi@, 1ho gu F1 "ng "u;t, s 1hA
Dinh Dn, .i)n nhn, tinh thgn th&nh th4n, tTD
h#n tho4i Di 'ui t6i:
ThiBn thng `1 hi!u 7+ ng#i 3)n, trgD
t D_1 tSng, ,hTn tA1h ho_1 "u3 nghY 'B DPt
7u<n 1E, DPt 5+i
th6 ho_1 DPt 5+i .inh: Hi .hi nF 1[ng `1 hi!u 7+ ng#i Iu;ng , nhrD Drt 72i
'+ gi- 1ho trA F1 .hHng "u3 nghY g 14, nh '<3 gi- 1ho tTD trA `1 th&nh th4n
5=ng 11h trnh thot 11 '%n B: C4 h&i 11h hi!u n+3 Bu .hHng @ng '(i s
nghY& A1h th$1 'B ThiBn og&:
Theo thut ng Yoga, Thin duc gi l Dhyana nghi l dng chay
cua tm tr. y l mt trng thi tinh khit v tp trung cao d khi tm
tr xui chay khng g ngn tro, hon ton dm mnh trong nghi v
Thc V Tr. Mc d, mt ngui mi nhp mn, mi lc ch c th gi cho
tm tr tp trung vo Thin trong vi giy m thi, nhung vi s gip sc
cua cc k thut Thin d duc diu chnh cho thch hp vi kha nng mi
c nhn, ngui tp s dn dn dt duc tu duy v cam nghi cao ca.
Khi Thin d tro thnh chu quan, nghia l khi tm tr cua ngui Thin
mo rng v hn dn ni khng thc c nhn no cn tn ti, d l lc d
dt duc ng Nht V Tr, gi l Samadhi, trng thi ny duc gi l
Anandam hoc Chn Phc V Tr v thc hon ton duc giai thot
khoi nhng tri buc cua ban ng v dng ho vo Thc Duy ]h%t D)nh
D&ng trong '[ tr>, nu .hHng, "E1 D2nh tTD trA "? 5a ti)u t&n ' "$ ,hTn trA nPi
t2i '+ ngo2i t2i: ! iBu .hi!n tTD trA trong .hi ThiBn, 1h@ng t& 1gn 1F i!D t<,
trung: TTD trA Du;n i n iBu g thA1h th@, ' th nh "v K>ng DPt &ntr&
ho_1 DPt rung Png TD th&nh _1 5iCt, tTD trA "? `1 h(ng 'B iBu thA1h th@
nh%t:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

32

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
} ThE1 VH i2n. Mantra theo t nguyn,
c nghia l ci giai thot tm tr. Trong khi
Thin, tm tr ta tp trung ln t ny. Cc
Mantra (ci giai thot tm tr) l nhng t cua
ngn ng Phn, c nhng tnh cht sau:
+ Nh|p nhng
+ C kha nng to ra s tp trung.
+ C kha nng to ra tuong.
hi 7u3Cn ThiBn 2t .t qu4 th anh `1 tTD, .hi th&nh tTD tYnh trA th gu
F1 Dinh trit, th%u "u;t Ddi 7? tnh, "$ '<t `1 .hr1 ghi trong trA nh(, ThiBn
anh "? 8D n trA tuC, 7+D 1hO tTD 7s thgn .inh '+ Eng Iv I* hPi t;t:
Th8o nghi)n 1Eu ngi t& & r& 5;n 2i ngu3 16 th gi(ib
- %t 1Tn 5=ng "inh thi:
- BNng n\ KTn ";:
- C2n .iCt ngu#n n0ng 7`ng:
- Thiu h>t nhTn t+i
Trong F ngu3 16 thiu h>t nhTn t+i 7+ th8n 1h;t, th .Q lk 7+ th .Q cua nn
kinh t tri thc, du tu khai thc ngun ti nguyn cht xm, tr tu d dua nn
kinh t tng truong l mt hung di tt yu cua tt ca cc quc gia.
]gi t& I8D ThiBn 7+ DPt ,h6ng ,h, th! K>1 thgn .inh h-u hiCu, 1h;ng
72i ~tr8"" '+ 11 5Cnh 1F ngu3)n nhTn tJ tTD 7s: ThiBn 7+ ,h6ng ,h, .h&i th1
ngu#n t+i ngu3)n trA tuC, 1h%t ID, r9n 7u3Cn tTD tAnh 1on ngi, .h4 n0ng 7+D
1hO thgn .inh '+ Eng Iv I* hPi:
- Trung u;1 ngi t& * , K>ng ,hu, TYnh td& Kyng thgn ! nTng
1&o trA tuC 1ho th&nh thiu ni)n :
- ]h<t B4n, O3 5&n gio K>1 * & '+o 1hAnh .hF& gi hd1 TYnh td& .h&i
trA trong 11 trng Trung hd1:
- n P, 5P gio K>1 * qu3t anh 1ho K23 og& S tr)n m trng Ti!u
hd1 '+ Trung hd1:
- /, trong gio trnh ~ng t2o trong .inh Ko&nh 1O& trng 2i hd1
~t&norK, ngi t& * & 1h6ng trnh K23 og&, .hA 1Hng, ThiBn:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

33

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
- nhiBu n(1 ,h6ng TT3, 'iC1 1 nh+ 51 hd1:'iCn "Y, gio ", tin si.
luyn tp thin d tro thnh mt vn d bnh thung v Thin ngy cng lan
rng anh huong tch cc cua n trong vn d hon thin con ngui.
iiCn n&3, 1h- ThiBn `1 "v K>ng r%t nhiBu ! KiZn t4 nhiBu 11h th$1 t<,:
Trong Xh<t gio, 1h- ThiBn `1 KNng ! 1hG anh h&i 11h th$1 t<, "&u T3:
C1h th$1 t<, DPt gdi 7+ ThiBn anh L"&D&th&M, '+ 1i thE h&i gdi 7+ ThiBn
inh ~t LVi,&""&n&M:
1. Thin d|nh (Samatha]
c+ 11h t<, trung s tSng '+o DPt '<t '+ .hHng ! 5a 1hi ,h;i 5Si g .h1:
T& 1hdn DPt B D>1 nh h6i thS 1hng h2n, '+ 1h@ tTD th8o Kwi h6i thS r& '+o:
Trong 11h th$1 h+nh n+3 "&u DPt thi
gi&n huTn t<,, tTD trA 1O& 52n "? `1 &n 7+nh,
3)n tanh, ' nh-ng s tSng 70ng I0ng 7Pn IPn
n tJ nh-ng 14D thd * 5a 1rt Et: V th ;i
'(i "$ th$1 t<, n+3, 52n 1gn ,h4i 1F DPt "$ 1;
grng 7(n n6i tTD trA 1O& 52n, ' h6i thS .hHng
1F g _1 5iCt, .hHng 7*ng D2n, .hHng ,hi)u
7u, h&3 h%, Kn:::h6i thS r%t 7+ tgD thng:
]F 1hG 1F nh th, ' '<3 52n ,h4i 1; grng nhiBu h6n:Trong 11h thiBn n+3,
52n .hHng 1gn ,h4i "ng t2o 5%t 1E DPt hnh 4nh n+o: ChG 1gn 1h@ tTD th8o Kwi
h6i thS: ~&u DPt thi gi&n th8o Kwi h6i thS, Kgn Kgn h6i thS "? trS n)n nhh
nh+ng, Bu _n, '+ 52n "? trS n)n trgD 7_ng h6n::: THi 5it 1F nh-ng 7i .hu3)n
n)n t<, thiBn anh ! gi@, .hHng 5a , hu3t 1&o, ' thiBn anh 7+D 1ho nha, tiD
<, t;t h6n: T3 7+ DPt 11h th$1 t<, ! `1 3)n tanh: B2n 1F th! 1hdn nh-ng
B D>1 .h1 nh&u ! t<, trung "$ 1h@ tTD 1ho n .hi D+ 52n 14D th%3 Dnh
'+ B D>1 1h@ tTD trS n)n Pt: ~&u DPt thi gi&n t<, 7u3Cn n DE1 P n+3 th
gdi 7+ "$ hx& nh<,:
2. Thin minh st (Vipassana) hoc Thin qun
c+ 11h th$1 t<, th8o 1i nhn th%u o th t tSng 1O& 52n "? `1 DS
rPng: B2n .hHng 1gn ,h4i 1hdn nh-ng B D>1 _1 5iCt ! t<, 1h@ tTD, ho_1
,h4i hx& nh<, '(i 1h@ng: ]hng 52n 1hG 1gn nhn, qu&n "t ! hi!u rw "$ '<t
nh nF 7+: hi n+o 52n th%3 rw "$ '<t nh nF 7+ th 52n "? th%3 nh-ng 14D I@1
th<t 7+ 'H thng: di thE 52n th%3, ngh8, ngvi, nD, >ng 1h2D t%t 14 nh-ng
.hi niCD trJu t`ng::: nh-ng 14D gi1 1O& 52n, .s E1 h&3 s nghY &ng tr)n +
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

34

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
th&3 \i, '+ tTD tSng 1O& 52n 1[ng ' th D+ \i th&3::: Ch@ng Iu%t hiCn DPt
7@1 r#i 1h@ng 5in D%t: Trong ThiBn Vi,&""&n&, 1h@ng t& gi- s niCD 1O& "$ 'H
thng Lho_1 th&3 \iM nh 7+ DPt 11h ! qu&n "t nh-ng 14D thd: T3 .hHng
,h4i 7+ DPt trit 7s h&3 DPt "$ tin tSng 1F tAnh 11h Xh<t hd1, D+ T3 7+ th%3
`1 VH thng - th%3 Ddi '<t DPt 11h th%u o, '(i 1_, Drt 1O& hi!u 5it, !
5it rw Ddi "$ '<t nh 1h@ng 7+: T3 .hHng ,h4i 7+ 11h ,hTn t1h nh-ng "$ '<t
! nh gi r=ng 1h@ng nh th n+3 h&3 th .h1 - '+ .hi "$ '<t .hHng nh t&
nghY, t& 72i tD 11h "u3 on ngu3)n nhTn t2i "&o: V(i "$ th$1 t<, 'B 1i th%3
r;t ro, 1h@ng t& .hHng ,hTn tA1h h&3 th&3 \i "$ '<t th8o s 1O& Dnh: Trong
11h th$1 t<, n+3, 1h@ng t& 1hG .i)n nhn qu&n "t ! th%3 nh-ng g Iu%t hiCn "?
5in D%t, 1ho KN tr)n ,h6ng KiCn tinh thgn h&3 '<t 1h%t: hi 10n '+ trgn
Ku3)n '(i nh&u th s thE1 7iBn Iu%t hiCn: ~&u F 7+ 14D gi1 th6ng ho_1 ghut
;i '(i nh-ng g 1h@ng t& th%3, ngh8, ngvi, nD, >ng 1h2D: T%t 14 nh-ng t)n
gdi, nh-ng s tSng, nh-ng 1h- '+ .hi niCD, 1h@ng t& _t r& th8o .inh nghiCD
1O& "$ 14D thd:
Xhgn 7(n i ";ng 1O& 1h@ng t& `1 K$& tr)n "$ ,hn on "&i 7gD ' 1h@ng
t& .hHng hi!u 1[ng nh .hHng 1hau tD txi "$ th<t: V '<3 ;i '(i DPt ngi
.hHng tGnh thE1, 1uP1 ";ng Kng nh 1hn 1hng, 7Pn IPn, nh%t 7+ 7@1 D+
nh-ng th%t 'dng h&3 &u 5u#n I43 n: V+ nh '<3, ngi F KZ 5a .hOng
ho4ng thgn .inh, ' hd * .hHng qu&n "t `1 "$ '<t nh 1h@ng 7+:
Trong K&nh tJ Xh<t gio, 1h@ng t& KNng 1h- Xh, LDh&DD& or Dh&rD&M 1F
nghY& 7+ "$ th! nh nF 7+ - 7u<t thi)n nhi)n: hi 1h@ng t& qu&n "t '+ th$1
t<, ,h,, 1h@ng t& DS rPng t tSng 1O& 1hAnh Dnh ! hi!u rw "$ '<t nh nF
7+: ]h '<3, 1h@ng t& "? .hHng 1xn ,h4n Eng DN qung, 1h23 th8o nh-ng 14D
thd 1h@ng t& * hi!u `1, '+ '(i "$ hi!u 5it n+3, 7+ DPt 5rt gu 1ho "$ tJ 5f
1h23 th8o 14D thd: Ch@ng t& .hHng 5a nh-ng 5B ngo+i 1O& "$ '<t 7+D D Drt,
'+ 1h@ng t& 5rt gu gi4i thot 1ho 1hAnh Dnh .hfi "$ r+ng 5uP1:
! `1 tGnh thE1 .hHng ,h4i 7+ ! trS th+nh nh th D+ 7+ ";ng nh th:
V th, 1h@ng t& h*3 t<, qu&n "t ng&3 5T3 gi I8D nh th n+o, h6n 7+ 7+D 11h
n+o ! trS n)n nh th trong t6ng 7&i: ]g#i n6i T3, 1h@ng t& qu&n "t thTn th!
nh nF 7+: ThTn th! thuP1 'B thi)n nhi)n, ,h4i .hHng n+o C6 th! 1on ngi
thuP1 'B %t, nF 1gn `1 nuHi Kyng 5=ng nh-ng thE1 tJ D_t %t:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

35

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
B2n .hHng th! ";ng 5=ng .hHng .hA ho_1 thv
nh<, 1*ng th$1 ,htD tJ h+nh tinh h&3 'C tinh: B2n
1gn ,h4i 0n nh-ng thE1 0n `1 nuHi Kyng '+ 7(n
7)n tJ tri %t ng3: hi D+ 16 th! h ho2i, nF trS 'B
1t 5>i, nF h th;i, D>1 rv& '+ trS n)n DPt '(i %t:
]F 1hG th8o 1hu trnh t$ nhi)n 1O& "inh '+ KiCt, 1O&
th+nh '+ ho2i: T%t 14 nh-ng g "inh r& "? 7(n 7)n, gi+ i
'+ r#i 1ht : T%t 14 Ddi thE trong thi)n nhi)n 1ho n '[
tr>, 1[ng 1F thi h2n 1O& 1h@ng "inh r#i 1ht, 5rt gu
'+ .t th@1: T%t 14 nh-ng g 1h@ng t& nh<n th%3 '+ 1F .hi niCD Bu tr)n + th&3
\i 1h@ng 'H thng, ' th .hHng 1F g 1F th! 7+D 52n h+i 7xng 7Tu K+i:
V(i "$ th$1 t<, ,h,, 1h@ng t& qu&n "t "$ 5%t nh s 1O& 11 14D thd: B2n
h*3 ! s I8D, trong 1uP1 ";ng 1O& 52n, .hi 52n Du;n `1 nh s tJ nh-ng 14D
thd th "$ thf& D*n n+3 1hG ngrn h2n, KN h2nh ,h@1, 1[ng 1hG trong giT3 ,h@t '+
r#i th nF 1[ng th&3 \i: BSi ' trong s thE1 14D thd, .hHng 1F tAnh 1h%t thng
1xn: V '<3 14D thd 7uHn \i th&3 '+ ' "i D), thiu hi!u 5it, n)n 1h@ng t& h&3
xi hfi qu ng n6i nh-ng 14D thd: Ch@ng t& h&3 h3 'dng, xi hfi, t2o r& O
Ddi thE ! r#i "&u F 14D th%3 th%t 'dng, 1hn 1hng, h;i ti1, '(i nji th;ng
.h\ gi+, 5Cnh, 1ht:
T3 7+ 11h I8D Iut s thE1 1O& 14D thd: T tSng 1F th! "u3 nghY DPt 11h
trJu t`ng, 1F th! t2o r& O thE s .in '+ hnh 4nh, 1F th! 7+D 1ho Ddi '<t trS
n)n Iinh h, h&3 thH I%u: ]F 1F th! 5in DPt tr2ng thi tJ "&ng h,, h2nh ,h@1
t(i &u (n, thH .C1h, .h\ "S b tJ thi)n +ng n a& ng>1: ]hng .hHng 1F
thi)n +ng h&3 a& ng>1 thng tr$1, 5Si ' t%t 14 Bu 7+ 'H thng: Trong 7@1
1h@ng t& th$1 t<, thiBn, 1h@ng t& 5rt gu 5it `1 nh-ng gi(i h2n, th%3 rw "$
5%t nh s, tAnh 1h%t th&3 \i 1O& 14D thd 1h@ng t& 1[ng 5rt gu hi!u r=ng
.hHng 1F g 7+ tHi h&3 1O& tHi, t%t 14 1hG 7+ &n&tt&, 'H ng*:
V '<3, .hi hi!u rw iBu n+3, 1h@ng t& 5rt gu gi4i thot 1ho 1hAnh 1h@ng t&
.hfi nh-ng r+ng 5uP1 '(i nh-ng tr2ng thi 1O& 14D thd: hHng ,h4i 7+ 1h@ng t&
1hn ghut 1h@ng nhng ! hi!u rw th$1 1h%t 1O& 1h@ng:
T3 7+ DPt "$ th<t 1gn `1 th%u hi!u, .hHng ,h4i 7+ niBD tin: n&tt&
.hHng ,h4i 7+ niBD tin 1O& Xh<t gio nhng D+ 7+ DPt 1hEng nghiCD th$1 "$:
BT3 gi nu 52n .hHng 1hau 5f thi gi&n ! tD hi!u iBu n+3, '+ ' th "u;t
1uP1 ";ng 1O& 52n, 52n tin r=ng 52n 7+ thTn th! n+3: 01 KN Hi 7@1 52n 1[ng
1h`t nghY, e, tHi .hHng ,h4i 7+ thTn n+3 7@1 52n d1 DPt 5+i th6 gT3 hEng
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

36

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
.hSi ho_1 DPt o2n 'B trit 7s D(i: B2n 1F th! nghY th<t 7+ h&3 qu, ' Dnh
.hHng ,h4i 7+ thTn th! n+3, nhng 1hAnh 52n Tu 1F 1hEng nghiCD `1 iBu
F: Cho KN 1F nh-ng ngi r%t thHng thi "? nFi, 1h@ng t& .hHng ,h4i 7+ thTn
th!, thTn th! .hHng ,h4i 7+ tHi nhng th<t r&, nFi th KZ, nhng th<t "$ 5it th 7+
'iC1 .h1: Ru3)n qu& 'iC1 th$1 t<, ThiBn, .hi 1F `1 "$ hi!u 5it 'B tAnh 1h%t
th<t 1O& "$ '<t, 1h@ng t& 5rt gu 1Si trFi 1ho 1hAnh 1h@ng t& .hfi nh-ng r+ng
5uP1 th&D rD: hi 1h@ng t& .hHng 1xn xi hfi, h&D Du;n th 1h@ng t& "?
.hHng 1xn h;i ti1 h&3 1hn n4n, &u 5u#n .hi 1h@ng t& .hHng `1 nh-ng g
1h@ng t& Du;n:
Do F, .hi th$1 t<, thiBn, th
1h@ng t& "? th%u hi!u rw r+ng 'B "$
'<t 1[ng nh tAnh 1h%t th<t 1O&
1h@ng: Ch@ng t& 1F th! th%3 '^ h,,
'^ 1&o qus, "$ "ung "(ng, 1[ng
nh "$ I%u IA, "$ &u (n, nji .h\
&u, 7+ nh-ng tr2ng thi 'H thng:
]u 52n th<t "$ hi!u iBu n+3 th 52n
1F th! "ung "(ng '+ 1hau $ng t%t
14 nh-ng g 1F th! I43 r& 1ho 52n:
Th<t r&, 5+i hd1 1O& 1uP1 ";ng 7+ hd1 1hau $ng nh-ng g 1h@ng t& .hHng
thA1h n6i 1h@ng t& 1[ng nh n6i 1uP1 ";ng, ! trS n)n .i)n nhn '+ tv t h6n '+
"? .hHng qu 1h@ trdng n nh-ng g 5%t to+n n6i nh-ng 14D thd: Ch@ng t& 1F
th! thA1h Eng '+ 1hau $ng 1[ng nh 1h%, nh<n tAnh 11h \i th&3 1O& "$ '<t, !
.hHng 1xn 5D 'Au '+o 1h@ng n-&: hi 1h@ng t& .hHng 1xn #ng hF& Dnh '(i
"$ '<t, 1h@ng t& "? .inh nghiCD `1 54n 1h%t th<t 1O& Dnh: Pt 1i g F
trong "21h, "ng "u;t, hi!u 5it: hHng 1xn "$ 7C thuP1 gi-& t& '+ '<t: hHng 1F
1O& tHi h&3 tHi::: .hHng 1F g ! 5D 'Au '+o h&3 ,h4i 2t 1ho `1:
]h-ng 7i K23 1O& E1 Xh<t gi@, 1h@ng t& th%3 rw `1 "$ '<t nh 1h@ng
7+: ]h-ng 7i K23 & 1h@ng t& n "$ hi!u 5it: ]h-ng 7i n+3 .hHng ,h4i 7+
nh-ng 7i r0n h&3 gio iBu D+ 1h@ng t& 5uP1 ,h4i 1h%, nh<n h&3 tin tSng:
Ch@ng t& .hHng hd1 nh-ng 7i K23 1O& E1 Xh<t nh hd1 5+i nhng D+ hd1
nh-ng 7i n+3 ! t$ nhr1 nhS Dnh ,h4i 7uHn tGnh thE1, "ng "u;t '+ 1h@ s n
nh-ng g &ng Iu%t hiCn 1[ng nh 5in D%t:
T3 7+ DPt 11h 7uHn 7uHn th8o Kwi '+ qu&n "t .hHng ngJng nghG 'B nh-ng
hiCn t`ng 1O& 14D thd: hi 1F `1 thTn th! n+3 '+ ";ng trong DPt I* hPi nh
hiCn n&3, &i &i trong 1h@ng t& 1[ng 14D th%3 5a 5E1 I@1 ,hgn n+o: di "$ KiZn
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

37

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
5in r%t nh&nh:::tru3Bn hnh '+ D3 DF1 hiCn 2i, I8 1P::: Ddi thE Kng nh
tin tri!n S DE1 P .h nh&nh: Th<t 7+ h&3, th<t 7+ no nhiCt '+ thA1h th@, '+
Ddi thE hnh nh thu h@t Ddi gi1 qu&n 1O& 1h@ng t&: Chng h2n S cuTn Hn,
! s I8D, 1h@ng t& "? th%3 nh-ng 5A1h 1h6ng qu*ng 1o Di gdi 1h@ng t& KNng
r`u '+ thu;1 7: ~$ 1h@ s 1O& 1h@ng t& `1 Di gdi ! ti)u th>, 11 gi1 qu&n
7uHn 7uHn tD .iD nh-ng .A1h thA1h D(i 1ho "$ 14D thd: R* hPi '<t 1h%t 7uHn
.A1h thA1h 7xng th&D 1O& 1h@ng t&, ! 1ho 1h@ng t& ,h4i I+i tiBn, '+ "? .hHng
5&o gi h+i 7xng '(i nh-ng g Dnh &ng 1F: c@1 n+o 1[ng ,h4i 1F g .h1 h6n,
t;t h6n, h, h6n, ngon h6n, D(i h6n nh-ng thE 1O& ng+3 hHD qu&::::V+ 1E ti,
t>1 nh th, 11 gi1 qu&n 1O& 52n 5a 5&o thE Di gdi, 7Hi .uo:::
]hng .hi 1h@ng t& 5(1 '+o thiBn ,hxng, 1h@ng
t& .hHng n T3 ! nhn nh&u, ho_1 ! 1ho nh-ng #
'<t trong ,hxng 7Hi 1u;n: ]hn Ddi '<t ! nhr1 nhS
7%3 Dnh, n)n t<, trung t tSng '+o DPt '<t &n 7+nh,
ho_1 tD hi!u '+ "u3 ngD 'B 54n 1h%t 1O& "$ '<t:
Ch@ng t& 1gn ,h4i 1hEng nghiCD iBu n+3 t$ n6i 54n
thTn Dji ngi:
hHng 1F "$ gi1 ngP 1O& &i .h1 1F th! 7+D 1ho Dnh trS n)n gi1 ngP:
T3 7+ DPt 'iC1 7+D xi hfi n6i t$ tTD: hHng th! n+o 8D "$ gi1 ngP 1O&
ngi .h1 ! gi@, Dnh gi1 ngP: T3 7+ DPt 16 hPi ! .hu3n .hA1h '+ 1hG
Kn 1ho nh-ng &i Du;n t$ thE1 tGnh: ThiBn ViCn 7+ n6i t2D tr@ ! .h&i tha t
tSng 1O& 1h@ng t&: T3 7+ DPt 16 hPi Ku3 nh%t 1O& 1h@ng t& ! th$1 t<, ThiBn
.hi 1h@ng t& &ng D&ng `1 thTn ngi:
OTrLch trong _ Th' m'it>tion t'>ching o` 5'n] #um'ho]a 4in`uln'**. Th'
B>th to th' b'>thl'** o 4c Th>nh 0chQ
II - SJ PHT TRIN CC PHI THIEN
Trong "$ ,ht tri!n 11 ,hi ThiBn t& th%3 1Fb
1. Thin nguyn thuy (Nh| tha Thin)
E1 Th THn K$& tr)n p 10n p trgn p thE1 D+ K23 ,h 1h%, ng* t(ng, qu&
hC gio 7s ngu3)n thO3 g#D 11 inhb n Thnh , { Thnh 2o, kl ]hTn
Ku3)n, m Xh, %n, i+Dz TN3 10n 5Cnh 1O& C tv D+ 7%3 ,h, ;i tra: Chng
h2n nh ngi n_ng th&D K>1 qun TE niCD RE: ]hiBu "Tn h<n qun TJ 5i,
n_ng ngu "i qun ]hTn Ku3)n: ]hiBu 7o2n tSng qun h6i thS, gdi 7+ tu un:
]go+i tu un 1xn 1F tu ChG, ngng 5_t 'dng tSng, gi- tTD th&nh tanh, 5uHng
KEt s niCD, ho_1 h+nh inh "t TuC: T3 7+ 7;i tu gu ti)n 10n 54n E1 Xh<t K23
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

38

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
1ho Dji C tv tD 1hj th&nh 'rng trong h&ng Png, 5)n 5 "u;i, 1hj 'Et thT3 1ht
trong rJng, K(i g;1 1T3, ho_1 1hj n+o thA1h h`, ! nj 7$1 h+nh tr tu t<,:
i+nh gi4 tu nh '<3 2t tJ ~6 thiBn L7& K>1 "&nh hQ 721M, ]ha thiBn Lanh
"&nh hQ 721M, T&D thiBn L7& ho&n hQ `1 'ui 'i KiCuM, TE thiBn L5uHng ht t2,
niCD `1 th&nh tanhM:
TE thiBn thuP1 'B ~r1 gi(i, 1[ng gdi 7+ ThiBn ,h+D ,hu 1hEng tJ Tu-+-
ho+n, T-+-h+D, -n&-h+D tu th)D DPt 5u(1 2t n 5;n hHngb hHng VH
5i)n IE, ThE1 VH 5i)n IE, VH "S h-u IE '+ Xhi tSng ,hi ,hi tSng IE thuP1 'B
VH "r1 gi(i: CPng 1hung 7+ tD thE anh, tu th)D DiCt t<n anh: 2t n anh
n+3 1hEng qu4 c& in:
2. Thin di tha
Xh, ThiBn n+3 ,ht tri!n tJ ,h 1h%, ng* t(ng i '+o tnh: nh hSng hC
gio 7s Bt ]h*, iD C6ng, c0ng Gi+: Tu3 1F nh-ng D>1 nh ThiBn ]gu3)n
ThO3: Chng h2n 5<1 B# Tt tu o ,h,b un t&D DuPi, un nhTn Ku3)n t&D
DuPi, un Xh<t t&D DuPi, un 5%t tanh t&D DuPi, un 7>1 KiCu ,h, DHn:
i)ng 7>1 KiCu ,h, DHn 1Fb
k- ~\ tE1 DHn, ,h, D h6i thS tJ k n k tJ k n k, ng0n trJ 7o2n
tSng, .hHng niCD "&nh .hSi, tin '+o anh:
l- TN3 DHn, ,h, .hHng 1gn D, 1hG th8o h6i thS r& '+o .hHng niCD tSng
g .h1:
m- ChG DHn, ,h, ngng tTD s '+ h6i thS:
n- un DHn, ,h, qun tSng thTn th! tJ gu n 1hTn trong ngo+i nh6
nh(,, 1hi& 1h^ th%u rw: TJng ,hgn 'H thng gi4 h`,:
o- io+n DHn, ,h, Io&3 'B qun t$ tTD, "r1 %D 1h8 <3 Bu KiCt:
p- Tanh DHn, ,h, 7+D 1ho trong "21h thTn tTD, u K>1 Bu 7_ng:
V(i ,h, un, h+nh gi4 qun tJ gi4 t(ng th%3 th<t t(ng, tE1 '+o th! tnh
1hTn nh: ThiBn th8o tHng Thi)n Th&i 1O& ng+i TrA Gi4 2i ~ Eng K>ng ,h,
Trung un cu<n 1O& ng+i cong Thd tu t&D qun: un .hHng, un gi4, un
trung: Cho r=ng 1i ,h, Ko Ku3)n "&nh, .hHng 1; anh, tE1 qun .hHng: Th!
tnh 11 ,h, 7+ .hHng nhng Ku3)n h`, t2D 1F, .hHng th<t, 1[ng gdi 7+ un
Gi4, hHng Gi4 Bu 5uHng 5f 1hG 1xn nh%t tTD 1h6n nh 1[ng gdi 7+ un
Trung 2o C nh%t nghY&: ]h th ThiBn 2i ThJ& ggn '(i ThiBn THng, nhng
1xn .h1 5iCt S 1hj 1F ,h, ! tu, 1F qu4 ! 1hEng: Cxn 5)n ThiBn THng th
.hHng 1F ,h, K23 ngi, .hHng 1F qu4 ! 1hEng r1:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

39

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
3. Nhu lai Thin
Thi . nh<n thE1 1O& 1h@ng C tv .h 1&o, 1ho n)n E1 Xh<t gi4ng .inh
Xh, io&, c0ng ]ghi)D, ]it B+n, K23 7;i tu ciZu nghY& th`ng thJ&, 1hG thng
Tri .in Xh<t, ]h c&i t2ng tTD: T%t 14 1h@ng "&nh Bu 5nh ng ,h, tnh, ,h4i
nh<n `1 1i th%3 5it tnh Xh<t 1O& Dnh, tTD ng3 7+ ho ]h c&i: B# Tt tu
nh th 2t .t qu4 g#D ol 5<1 tu 1hEng tJ Th<, TAn, Th<, Tr>, Th<, i2nh,
Th<, i#i i(ng, Th<, a& n ng Gi1 '+ DiCu Gi1 7+ Xh<t, ]h c&i:
4. T su Thin
c+ ,h, DHn tru3Bn thJ& TTD n 5rt gu tJ ,h, hPi n@i cinh ThEu, E1
ThA1h C& 1gD 1+nh "8n & 7)n, 2i 1h@ng Bu ng6 ng1, .hHng &i hi!u 3u 1hG
1O& ng+i: Du3 1F trSng 7*o & i& C& Di, 1h@D 1hAD 1i: Do F, E1 Xh<t
nFib T& 1F 1hnh ,h, nh*n t2ng, ]it B+n KiCu tTD, th<t t(ng 'H t(ng, n&3
tru3Bn 1ho & i& C& Di,:
TJ F Kxng thiBn n P 7gn 7`t tru3Bn n B# B 2t & 14 th43 l{ i: hi B# B
2t & nh<n gio 1hG 1O& ~ ,h> Bt ]h* & c& 7)n ng "&ng Hng P, thng n
Trung u;1 '+o n0D ol T:c, g_, c6ng V[ .hHng IEng h`, .h 16, ng+i qu& Gi&ng
Br1 '+o %t ]g>3 | n0D ;i '1h t2i Png 1hN& Thiu cTD 5=ng 7i .h&i thab aHhdng
l; (n tSV truyFn ri-ng ngoi gioV chZ thdng (o tImV th"y tnh thnh Bhta]
u& 1Tu 1hu3Cn n TTD gi-& " t\ B# B 2t & '+ nha t\ iuC h4 t&
th%3 thiBn ,hong .hng anh tTD tE1 Xh<t, 7%3 TTD n TTD, .hHng r+ng 5uP1
gio iBu
nh E1 Xh<t * K23 ,h\ thHng 1ho 543 1h@ng C tv:
n i c>1 T\ iuC ]0ng D_1 KN ng+i 7%3 anh iuC 7+D 10n 54n, '+ 7%3 mp
1_, ;i Eng ! ,h tTD tr> 1h%,, th! nh<n `1 54n 7&i 'H nhEt '<t nhng 1F DPt
th&3 \i 7(n qu& 7i K23 1O& ng+ib ]u .hHng gT3 nhTn th .hHng 1F qu4: Do '<3
Jng t2o t1: ]g+i * trS th+nh ThiBn T\ n\i ting qu& 7i K23 6n gi4n n+3:
]h '<3 D>1 A1h 1O& ThiBn 7+ 1hG thng '+o tTD: >1 ti)u 1O& ThiBn 7+ 2t
n gi1 ngP gi4i thot: Cho n)n gio 7s 1O& E1 Xh<t nFi 1hung 7+ 7%3 tTD gi1
ngP 7+D nxng 1;t, ThiBn tHng nFi ri)ng 1[ng 7%3 tTD gi1 ngP 7+D nxng 1;t: V+
t%t 14 ,h, DHn 1O& 2o Xh<t 1[ng 7%3 tTD gi1 ngP 7+D nBn t4ng:
Gi1 ngP 7+ nh<n rw 1hTn t(ng 1O& '2n ,h, 7+ tnh .hHng, nghY& 7+ nh<n
ng&3 trong "&nh tv tE1 ]it B+n, ,hiBn n*o tE1 B# B, 1h@ng "&nh tE1 Xh<t, 'H
Dinh tE1 2i trA 1h6n nh Bt nh*: V<3 ThiBn '+ Gi1 #ng nghY& nh nh&u
.hHng .h1:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

40

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
CF ngi 1ho ThiBn 7+ KZ 5a 721 ng '+ ttu hf& nh<, D&, nFi nh th
.hHng ,h4i 7+ @ng: BSi ' nh-ng ,h, ThiBn trong Xh<t gio 1hAnh th;ng K23
'B inh TTD in Tnh: Cxn 1F nh-ng ,h, thiBn ngo+i 2o Xh<t, KZ r6i '+o t+
.in i)n 4o: Th n+o 7+ thiBn ngo2i 2o
ThiBn ngo2i 2o 7+ 7;i tu .hHng ,h4i 1O& Xh<t gio, thng 'dng 1gu .hHng
th! gi4i qu3t `1 7uTn h#i "&nh tv, g#D 1Fb
^ Th)Bn _!g5: c+ 7;i tu 1F tr(1 E1 Xh<t
h+ng ng+n n0D, Ko 11 2o "Y tn Dnh n6i ho&ng
'rng, I& 7nh "$ #n no 1O& th gi&n, tD 'B 7;i
";ng Dinh trit, ta1h tYnh t2o th+nh h&i ,hib
i&th& og&, 1hu3)n 7u3Cn t<, thTn th! 1hau $ng
'(i thi gi&n, Dong `1 ";ng 7Tu, ";ng .hf8:
- `5a5 _!g5: cu3Cn t<, s 1hA trS th+nh n0ng 7$1
thHng tuC, 8D Ti!u ng* hx& nh<, '+o 2i ng*:
DY nhi)n hd 1[ng 1F thgn thHng, nhng .hHng 1F
7<u t<n thHng:
- Th)Bn Lu$t hn: ChO tr6ng 1on ngi 1F h&i ,hgn I1 '+ h#n: Xhgn I1
hd 1ho r=ng ,hA& tr(1 '+ "&u Kd1 I6ng ";ng ]hTD '+ ;1 D21h 7)n t(i Gnh
gu, 1F nh-ng 5A hu3Ct 7u 1hu3!n gdi 7+ 7uTn I&: S 11 7uTn I& ng3 '+ DS
hP, "d n6i ,hA& "&u Io3 gu "? `1 Iu%t h#n, 5&3 i 1h;n n+3, 1hj nd, g_,
14nh "inh tnh, 'dng tSng &D D) th&D 1h%,, rt "? 5a i)n 7o2n:
- Th)Bn th5) tc: Th&i 7+ goD ht thnh th&i, tE1 7+ h6i thS: & h6i thS
Iu;ng &n iBn ! 7u3Cn tinh hF& .hA, 7u3Cn .hA hF& thgn, 7u3Cn thgn hun h:
]h '<3 .t `1 thnh th&i L&nh nhiM, "? 1F thgn thHng '+ ";ng 7Tu, 1xn gdi 7+
Xhi ThiBn tu Ti)n:
- Th)Bn phm phub Ch@ tTD '+ ./ I4o nh thHi Di)n, 4o thu<t :::
- Th)Bn th)ng #)ngb Ch@ tTD 'dng tSng 'B DPt %ng thi)ng 7i)ng n+o F,
KN .hHng 1F th<t ! Dong nh<, '+o I1 Dnh 5&n 1ho .^ .h1 thE g, nh tra
5anh, nFi h)n Iui, 1gu K&nh 7`i ':':::
- T th)Bnb Ch@ tTD 7u3Cn ,hN 7+D ,hu, D ;i ! D) h2i ngi, ho_1 gi4
trx D& thu<t 7J& 4o ngi D) th8o, ! .iD tiBn t+i, '<t K>1:::
TFD 72i, 11 thE ThiBn tr)n T3 Dong "$ Dgu nhiCD '+ .uo K+i tu\i thd:
ThiBn Xh<t Gio nh=D .h&i DS trA tuC, quut "21h 'dng tSng 'H Dinh hHn D,
nh<n rw 1uP1 ";ng hiCn t2i, t$ thrng '+ 7+D 1hO 7%3 Dnh, trS th+nh gi1 ngP gi4i
thot "&nh tv .h\ &u:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

41

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
III - TC DNG CUA THIEN
ThiBn Kyng "inh 7+ 5P DHn 1\ tru3Bn ng+3 n&3 &ng 1F r%t nhiBu ngi
th8o hd1 ' nh-ng t1 K>ng ng ng21 nhi)n 1O& nF: T3 7+ ,h6ng ,h, 7+D
1ho 5P n*o 7+nh D2nh L.iCn n*o ,htM gi4D thi!u nh-ng tgn "; "Fng 7o2n Png
trong n*o, gi@, 1ho th&nh tTD tYnh trA, t<, trung t tSng khng d cho nhng
tp nim xen vo, gip cho du c sng sut, ch minh mn, kin nhn, tinh
thn thanh than, tm hn thoai mi vui tuoi, yu di.
Th8o t1 gi4 T h8o ThA1h inh iin th 7`i A1h 1O& 'iC1 thiBn h+nh nh
DPt ,h6ng ,h, 7u3Cn t<,, '<n Png th! K>1 trong 1uP1 ";ng h+ng ng+3 ! 7+D
"&o 1h@ng t& 1F DPt VThTn th! .hf8 D2nh trong DPt tinh thgn Dinh DnW:]h
'<3 ! hi!u rw h6n 7`i A1h 1O& thiBn h+nh nh "$ '<n Png, t& h*3 tD hi!u '<n
Png 7+ nh th n+o r& "&o
V<n Png 7+ DPt qu trnh KiZn r& gi-& 1on ngi '+ thi)n nhi)n, trong qu
trnh F 1on ngi 5=ng ho2t Png 1O& 1hAnh Dnh 1&n thiC, '+o, iBu hx& '+
7+D 1hu3!n hF& '<t 1h%t gi-& Dnh '+ thi)n nhi)n: V<n Png .hHng th! thiu
;i '(i 1on ngi, 1hng .h1 n+o thE1 0n ;i '(i "$ ";ng 1O& 1h@ng t& '<3: V
nF 7+ nh-ng ho2t Png 7i)n t>1 .hHng KJng nghY 1O& "$ ";ng:
V<n Png h&3 7&o Png 1F l D_t b V<n Png 5=ng nh-ng ho2t Png 16 5r,,
1hTn, t&3 ':':: F 7+ "$ '<n Png 5)n ngo+i: V<n Png 5=ng hC thgn .inh, "$ "u3
nghY, tD txi 7+ "$ '<n Png 5)n trong h&3 7+ '<n Png trA F1:
Trong qu trnh tin hF& 1O& 1on ngi ngo+i "$ ho2t Png 1O& 11 16 5r,
trong 11 1Hng 'iC1 nh "0n 5rn, hi 7`D, 1xn hiCn h-u 1Nng '(i 'iC1 tD r& nh-ng
gi4i ,h,, .inh nghiCD trong 'iC1 7+D, F 7+ "$ '<n Png 1O& trA F1:
TJ thi E1 Xh<t "$ '<n Png `1 th! hiCn qu& ,h, thiBn h+nh, .inh
h+nh, i .h%t th$1, '+ 7+ DPt ,h6ng tiCn 1hAnh trong T0ng o+n, i tJ t> 721 n+3
n qu;1 %, .i& ':'z 7uHn 7uHn 7+ "$ '<n Png iBu _n, ngo+i "$ Ki 1hu3!n 1O&
to+n thTn, E1 Xh<t 1xn K23 11 Thg3 T h8o 7@1 n+o 1[ng ,h4i 1hnh niCD
tYnh gi1, qun 1hiu 11 ,h, nh=D nhi, ,h>1 11 ,hiBn n*o, F 7+ "$ '<n
Png h&3 7&o Png trA F1 trong thiBn h+nh:
Cho n)n 'iC1, '<n Png trong thiBn h+nh 7+ qu trnh .hHng th! thiu ;i '(i
5%t 1E ngi Xh<t tv n+o nFi ri)ng, '+ nhTn 7o2i nFi 1hung:
;i '(i Dji thi 2i, Dji KTn tP1, Dji a& ,h6ng th<D 1hA Dji gi& nh, Dji
1 nhTn 1F th! 1F nh-ng tru3Bn th;ng ri)ng 'B 11h t<n K>ng ho2t Png th 7$1 !
r9n 7u3Cn thTn th! '+ 1Ong 1; "E1 .hf8: ji 16 th!, Dji 7E& tu\i 1[ng 1F nh-ng &
thA1h ri)ng ;i '(i DPt ,h6ng ,h,, DPt th! 7o2i, DPt .Q thu<t 7u3Cn t<,:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

42

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
Xh6ng ,h, i 5P trong thiBn anh LthiBn h+nhM 7+ DPt DHn th! K>1 '<n
Png .hHng nh-ng ;i '(i ngi gi+ D+ 1xn 1ho Ddi ;i t`ng, ' nF 7+ DPt
ho2t Png KZ '+ 8D 72i nhiBu hiCu qu4: T$u 1hung 72i 'iC1 i 5P trong thiBn
h+nh g#D nh-ng 3u t; 1hAnh "&u b
k- C; grng .i)n tr t<, 7u3Cn thiBn h+nh
nh DHn th! th&o Dnh & thA1h, 1oi nF nh
7+ ngi 52n .hHng th! I& `1:
l- hHng n)n h%, t%, h&3 gx 5F D+
,h4i tho4i Di trong thiBn h+nh:
m- t h`, '(i 'iC1 0n u;ng @ng Kinh
Kyng, ngO nghY @ng gi - ,hxng ngO
.hHng 1h<t qu - 3)n tGnh - thong Dt:
n- cu3Cn t<, hAt thS iBu _n, .hHng nh&nh .hHng 1h<D:
o- cuHn 7uHn 7@1 n+o 1[ng gi- tTD &n tYnh, .hHng "` h*i, rgu 7o, 5$1 tE1
':'z V nF 7+ ngu3)n nhTn 1hAnh 4nh hSng n "E1 .hf8 1O& 1h@ng t&:
]ha, ";ng K#n K<, 1O& thi . hPi nh<, thi n&3 7+ ngu3)n nhTn gT3 r&
nhiBu 1hEng 5Cnh 1ho 1on ngi nh ~tr8"", .hOng ho4ng tTD 7s, D%t ngOz
]hiBu ngi * t;n .hHng At tiBn 521 '+ thi gi&n ! 1h23 1h-& nhng t1 K>ng
nhiBu .hi 72i .hHng nh Dong Du;n: CF DPt 5iCn ,h, 6n gi4n .h1 D+ 72i 1F
hiCu qu4 .h 1&o F 1hAnh 7+ t<, ThiBn: ThiBn anh gAu, &n anh tinh thgn: Tinh
thgn .hf8 D2nh tE1 hC thgn .inh Png '<t 7n th$1 '<t ho2t Png \n anh: hi
hC thgn .inh 1Tn 5=ng, 11 16 qu&n "inh hd1 trong 16 th! "? ho2t Png 5nh
thng, 1h@ng t& "? h2n 1h r%t nhiBu 5Cnh Ko r;i 7o2n 16 n0ng "inh r& nh ung
th, ti!u ng, "tr8""z '+ 1uP1 ";ng t& "? `1 &n 721: ]u Dji ng+3 5f r& 1hJng
m ,h@t ng#i ThiBn @ng 11h t& 1F th! t2i 7<, "$ 1Tn 5=ng 1ho 16 th!: CF nhiBu ./
thu<t & r& & 5P n*o '+o tr2ng thi tTD .hHng - tE1 rjng r&ng: Trong tr2ng thi
n+3, 'f n*o Ln6i 1hu3)n Iv 7s thHng tinM "? `1 Dt I& '+ nghG ng6i: hi 2t `1
tr2ng thi n+3 t& "? 14D nh<n 16 th! 1F "$ 5in \i 72 .:
Thin dung sinh cn duc p dng d pht trin kha nng tp trung,
rn luyn ch. Ngui tp Thin dng phuong php s c kha nng tp
trung v mt thn kinh rt cao, kha nng khai thc v xu l thng tin t d
cng duc tng ln gp nhiu ln. Khi tp trung duc nghi, tnh chnh
xc cua vn dng v tu duy cng s tro ln rt linh hot. Khng ch c th,
phuong php thu gin thn kinh tp trung tu tuong ny cn gp phn diu
ha tm tnh, hon thin hon v nhn cch. Ngui tp Thin thung c kha
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

43

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
nng gi tm trng tht bnh tinh truc nhiu vn d, s kim ch di khi
cng mang li cho con ngui nhng thnh cng nht d|nh.
B)n 12nh F, ThiBn Kyng "inh 1xn `1
"v K>ng nh DPt 5iCn ,h, ! .A1h thi1h "$
"ng t2o, t Ku3 7ogi1'+ 14 nh-ng t Ku3 trJu
t`ng: Th8o nh tAnh ton 1O& 11 nh+ nghi)n
1Eu th tiBD n0ng 1on ngi D(i 1hG `1 "v
K>ng k: ThiBn anh 1F th! gi@, 52n .h&i
DS th)D 11 n0ng 7$1 1xn 72i: hi 2t tr2ng
thi tTD .hHng, 11 thHng tin r;i 7o2n &ng
n=D trong hC Iv 7s thHng tin n=D S 'f n*o "?
duc loi bo, thay vo d l s sng sut.
Trong "$ "ng "u;t F, 1h@ng t& 1F th! t<, trung to+n 5P t Ku3 '+o nh-ng
1Hng 'iC1 qu&n trdng: hi tiBD thE1 `1 .h&i DS, nhiBu .h4 n0ng _1 5iCt
.h1 1O& 1on ngi 1F th! `1 ,ht hu3 trong F 1F 14 nh-ng tiBD n0ng `1
1oi nh 7+ n0ng 7`ng "i)u nhi)n '+ .hi F 1h@ng t& "? tJng 5(1 2t t(i "$ gi1
ngP: iiCn n&3 S DPt "; n(1 1F nBn gio K>1 ti)n tin th ,h6ng ,h, ThiBn
Kyng "inh 1xn `1 & '+o gi4ng K23 trong 11 trng hd1, th<D 1hA trong
11 16 qu&n ! .h&i th1 tiBD n0ng 1O& 1on ngi, ,ht hu3 '+ +o t2o nhTn t+i
1ho %t n(1:
]go+i r&, ThiBn 1xn 7+ ,h6ng ,h, 5#i Kyng nhTn 11h: ]hTn 11h thHng
thng `1 hnh th+nh ng&ng qu& "$ hun @1 1O& 11 nBn gio K>1, 2o E1,
nghC thu<t ':'z nhng iBu F 1h& hn 7+ hnh th+nh DPt nhTn 11h trdn 'hn:
Trong Kxng 1h43 1uP1 ";ng, 1F DPt "; ngi ' 5a D) ho_1 5Si 11 K>1
'dng, nh K&nh 7`i, qu3Bn th ':'z D+ hd +nh ,h4i n@, Dnh trong 11 nBn
gio K>1, nghC thu<tz, .hi Eng tr(1 Ddi ngi hd 7uHn tf r& 7+ DPt ngi 1F
nhTn ,htD 1&o th`ng,ho_1 h+nh 'i trong "ng, nhng th<t 1h%t trong tTD hd 72i
1hE& g3 nh-ng K* tTD ng "` '+ nh-ng TD Du quG qu3Ct: Ch@ng t& 1F th!
gdi nh-ng ngi F 7+ nh-ng ngi 1F nhTn 11h h&i D_t: Do F 1h@ng t& .hHng
th! ho+n to+n tin tSng 11 nBn gio K>1, 2o E1, nghC thu<t 1F th! 'un th+nh
DPt nhTn 11h ho+n D/: ]h-ng 7uTn 7s gio K>1, ho_1 11 ti)u 1hutn 2o E1,
ho_1 nh-ng thtD D/ nghC thu<t KN 1F 1&o h, n Tu, 1h@ng 1[ng 7+ nh-ng
,htD 1h%t `1 tru3Bn Kn tJ 5)n ngo+i '+o D+ thHi, 1ho n nh-ng , 7$1 u3
qu3Bn 1[ng 1hG 7+ nh-ng K>1 1gu 5)n trong 1 nhTn, t%t 14 Bu .hHng .h h`,
'(i DPt nhTn 11h ho+n D/:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

44

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
ThiBn 7+ ,h6ng ,h, t;t nh%t ! 5#i Kyng nhTn 11h, 5Si thiBn 7+ "$ t$
gi1 1&o P ,ht Iu%t tJ nPi tTD D+ 2t `1 "$ th0ng ho& nhTn 11h: Gio K>1,
2o E1, nghC thu<t ;i '(i ngi h+nh thiBn D+ nFi, 1h@ng 1hng 1F t1 K>ng
g ' 1h@ng 1F th! th&3 \i th8o ho+n 14nh, thi 2i, '+ ;i t`ng: ThiBn 7+ tr$1
nh<n r& 1i tr2ng thi tYnh 7_ng, t$ Ko 'H 5i)n tu3Ct ;i n6i Dnh, n)n thiBn .hHng
'&3 D`n ngo2i Ku3)n, 1[ng 1hng 1gn 7<, '0n t$: V th thiBn 7+ ,h, DHn hu%n
7u3Cn tTD 7inh DuHn i .hHng th&3 \i:
Th$1 t<, h+nh thiBn 7+ "$ 7Pt 5f 11 7(, 'dng niCD 1O& 1i tHi, 7Pt D*i 7Pt D*i
1ho n .hi n+o 5Fng Kng 1O& 1i tHi .hHng 1xn n-&: Cho n)n ngi h+nh thiBn
.hHng 1gn ,h4i tr&ng "E1, tr&u 1hu;t g tr(1 D_t ngi .h1 D+ t$ nF trong "ng
ho_1 1[ng .hHng ' "v& \i D+ ,h4i 1h%, nh<n ,h>1 tNng nh-ng , 7$1 5)n ngo+i,
iBu F 1hng .h1 n+o g#ng Dnh 1hau Ddi &u (n ! 1rt 5f i .h;i u:
i+nh thiBn 7+ tuTn th8o ,h6ng ,h, tu t<,, Kgn Kgn KEt 5f 11 'dng niCD,
1ho n .hi 2t `1 trnh P 'H niCD: c@1 5%3 gi, Ddi h+nh 'i Png t1 1O&
1h@ng t& Bu `1 "oi "ng, h(ng Kn @ng DE1: Pt nh*n qu&n D(i 'B nhTn
"inh, '[ tr> `1 DS r&, 1wi 7xng n+3 "? .hHng 1xn 7+ 5i!n .h\, h&3 DPt 5E1
tr&nh g(D ghi1, D+ 7+ DPt 5E1 hd&, DPt 54n h`, t%u tu3Ct 'i, 1h@ng t& "? nhn
i 5=ng 1_, Drt 5nh ng '+ g3 tr+n tnh th6ng: Cho n)n 1h@ng t& .hHng
1gn ,h4i tru3 1gu 1i g, '+ 1[ng 1hng 1gn 5f 1i g, tr1h nhiCD 1O& 1h@ng t&
7+ IT3 K$ng 1on ngi 1O& t& ho+n D/ h6n:
E1 Xh<t * K23b TrA tuC '+ ,h(1 E1 1O& 1h@ng "&nh .hHng Tu .hHng
5=ng Xh<t: ]u nh 1h@ng t& "i)ng n0ng th$1 h+nh thiBn th ngu3Cn 'dng 1O&
1h@ng t& nh%t anh "? th+nh hiCn th$1: B%t 7u<n 7+ gi+ tr^ gi tr&i, .hHng ,hTn
5iCt .^ trA ngi "6, .^ D2nh ngi gg3 Dxn, 1[ng 1hng D+ng n 1hE1 K&nh
a& 'a tHn gio, 1nh 1v& thiBn 7uHn rPng DS 1h+o Fn 1h@ng t&:
Th gi(i ng+3 n&3 g3 nh-ng 9
nun '+ 10ng thng 'B tTD trA: Con
ngi 7uHn 7uHn t%t 5<t D+ 1[ng 1hng
1F O thi gi ! ho+n t%t Ddi 'iC1 D+
hd * ho21h anh: T;1 P '+ DE1 ho2t
Png 1&o 1O& th gi(i hiCn 2i &ng
7+D t\n h2i trA F1 '+ hC thgn .inh nh23
14D 1O& 1h@ng t&:
u;n 1h;ng tr4 h-u hiCu '(i "$ 9 nun '+ 10ng thng gT3 r& 5Si 1uP1 ";ng
trong DHi trng ng+3 1+ng g&3 grt n+3, 1on ngi 1gn ,h4i 2t `1 "$ hi!u
5it "Tu I& 1[ng nh .i!D "ot `1 trA F1 1O& Dnh: TrA F1 7+ trung .hu 1O& Ddi
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

45

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
"u3 nghY '+ 14D gi1 1O& 1h@ng t&, '+ nF 1[ng 7+ DPt 5P ,h<n 1O& 1on ngi 5a
t1 Png nhiBu nh%t 5Si nh-ng iBu .iCn 1O& DHi trng ";ng: u;n gi4D thi!u
nhng t1 K>ng ,h> 1F h2i 1O& DHi trng gT3 r&, 1h@ng t& ,h4i 5it iBu 1hGnh
11h thE1 1h@ng t& 7i)n hC '(i DHi trng:
T%t 14 11 tHn gio tr)n th gi(i Kng nh t<, trung '+o 5& iBub
- hD ,h 1hTn 7s
- ]h<n thE1 `1 %ng T;i C&o
- 2t n 1uP1 ";ng 'Ynh 1vu ho_1 1wi 'Ynh ,h@1:
T%t 14 Bu nFi n DPt hnh thE1 hiCn h-u 1&o h6n '+ hd * gdi iBu F
5=ng nh-ng 1i t)n .h1 nh&u, 1hng h2n nh th`ng gi(i, thi)n ng, 1Eu rji,
1wi ,h@1, ~&tori, nit 5+n, gi4i thot:':': THn gio 5rt ngu#n tJ .ht 'dng 1O&
1on ngi 7+ Du;n '`t 7)n tr)n 1uP1 ";ng '<t 1h%t '+ tTD trA ! 5(1 '+o th
gi(i D+ 1h@ng t& gdi 7+ 1wi tTD 7inh: ]g+3 n&3, '%n B 'B 1wi tTD 7inh * gT3 r&
nhiBu 5;i r;i '+ th%t 'dng: ]hiBu ngi, _1 5iCt 7+ gi(i tr^, * D%t 7xng tin '+o
nh-ng tru3Bn th;ng tHn gio 1hAnh th;ng '+ * .hHng 7+D 1ho hd 2t `1 11 D>1
ti)u: ]hiBu '%n n2n * `1 & r&, .hHng 5it 11 tHn gio 1F 5i!u hiCn `1 nh-ng
g D+ 11 ngi B I(ng * n)u r& h&3 .hHng: CF iBu g 5a 5f qu)n h&3 .hHng 1F
,h4i E1 tin * trS th+nh Ka o&n h&3 .hHng io_1 nh<n thE1 * trS th+nh gio iBu
]h-ng 7+n "Fng thE1 tGnh D(i 'B tHn gio '+ tTD 7inh * ";ng K<3 tJ nh-ng
\ nt 1O& 11 tHn gio 721 h<u, nh%n D2nh n 1hAnh 3u tAnh 1O& nhiCD '> 1O&
hdb .inh nghiCD '+ nh<n thE1 'B ChTn 7s: Trong "; nh-ng ,hong tr+o tTD 7inh
D(i thE1 tGnh n+3, .ho& hd1 1\ I& 1O& og& '+ ThiBn, 5rt ngu#n tJ ,h6ng
Hng, ng+3 1+ng `1 ,h6ng TT3 qu&n tTD: Pt trong nh-ng 7s Ko 1O& tnh
hnh n+3 7+ ,h6ng ,h, th$1 tiZn '+ .ho& hd1 1O& nF:
CNng '(i tr+o 7u tin 5P 1O& .ho& hd1 ./
thu<tzgi(i tr^ ng+3 n&3 .hHng "n "+ng 1h%, nh<n
5%t 1E 7s thu3t ho_1 gio iBu n+o nu nF .hHng
,hN h`, '(i nh-ng .hD ,h .ho& hd1 '+ .hHng
K$& tr)n 7u<n 7s: og& nh%n D2nh .hA& 12nh th$1
tiZn 1O& 1on ng tTD 7inh 1h@ng t&: ]F .hHng 1gn
n '^ h+o nhong 5)n ngo+i, 1[ng .hHng 1gn n
nh-ng 5(1 7Z nghi ho_1 1h%, nh<n .inh i!n n+o:
]gi t& 1F th! thuP1 5%t 1E E1 tin n+o Lho_1 .hHng 1F E1 tin n+o 14M D+
'n th&D gi& '+o og& '+ ThiBn: V th n)n .hHng 1F tr&nh 1h%, gi-& og& '+
11 tAn iBu tHn gio: Thng Iu3)n 7u3Cn t<, ThiBn gi@, 1ho 1on ngi `1
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

46

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
"ng "u;t h6n trong tAn iBu 1O& Dnh Lho_1 .hHng 1F tAn iBu n+oM ' 1hTn tri
tTD trA Kgn Kgn DS rPng '+ 1on ngi "? KZ ti, nh<n tr2ng thi th0ng ho& 1O&
nh<n thE1:
V(i nh-ng t1 K>ng n)u tr)n th ,h6ng ,h, th gi*n thgn .inh t<, trung t
tSng qu4 IEng ng ! `1 , K>ng '+o 1uP1 ";ng h+ng ng+3 1O& 1h@ng t&:
]F "? 8D 72i 1ho 1h@ng t& DPt th! tr2ng tho4i Di '+ nhiBu th+nh 1Hng trong
1uP1 ";ng:
IV - MT S T THE NGOI THIEN V NGOI THIEN UNG
PHONG PHP, UNG CCH
hi t<, trung t tSng, ! 2t `1 D>1 A1h th gi*n '+ 5nh &n 1ho tTD
trA, ngi t<, 1F th! nghY n nh-ng 14nh qu&ng D+ Dnh & thA1h ho_1 * tJng
tr4i qu& nh rJng thHng 52t ng+n, giF th\i 'i 'u, 5*i 1t trrng IF&, "Fng 5i!n
nh%, nhH, nh-ng1nh #ng 7@& r r+o, giF th\i Di)n D&n h&3 14nh n@i non hNng
'Y, 11 th1 n(1 trrng xa. nm hoc ngi thoai mi o mt noi yn tinh,
thong mt, mt khp nh, ht tho diu ha, tho ra chm v ht vo tht
su.
T<, trung t tSng nghY n 14nh qu&n *
anh, hnh Kung rw r+ng qu&ng 14nh nh &ng
hiCn r& tr(1 Drt Dnh: c_ng 7? qu&n "t ! tJ
tJ tin n rung h`, gi-& ngi '+ 14nh, th%3
Dnh hx& t&n '+o 14nh ho_1 qu)n i 54n thTn
Dnh:
! t0ng 1h%t 7`ng 1O& 5+i t<, 1F th! "v K>ng th)D nh-ng TD th&nh )D Kau
1O& Y& nh21 h&3 nh-ng 7i dn mut m. Chng ta cng nn luu rng, kt
qua cua bin php Thin l khc nhau do kha nng tp trung tu tuong cua
mi ngui l khc nhau. iu ny ty thuc vo cn co v cc diu kin tr
duyn khc nhu ch d n ung, sinh hot, giao tip. nhung bin php tt
nht d luyn tp thnh cng chnh l lng nghe co th mnh.
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

47

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
Nhu mt v| thin su ni: Ngi thin
nghia l cam thy hi lng vi vic ngi khi
ta ngi, hi lng vi vic di khi ta di. l
chnh mnh d diu g dn vi ta, khng b|
cam xc chi phi. dt duc diu d, phai
tp luyn thung xuyn, hy thu nghim,
cam nhn vic d v n tht s khng tn
thi gian.
Td& thiBn 1gn DPt 10n ,hxng 3)n tYnh: n
u;ng 1hJng D$1, gi4D thi!u nh-ng D;i gi&o
ti, th "$:
Ch tnh ton nghi suy phai quy, tt xu, cng khng theo bn ny
chng bn kia. Hy dng li mi to tc vn hnh cua tm thc, ngay ca
nim mun thnh Pht cng nn dp tt. Diu ny vn dng khng ch
trong thi ta thin m sut mi dng tc trong ngy.
B2n n)n 5rt gu td& thiBn '+o 5u\i "ng "(D thE1 K<3, tr(1 .hi t<, th! K>1
'+ 0n "ng: ]u 52n 1hdn th$1 t<, tr(1 .hi ngO "? 5%t 7`i ' 52n "? KZ 5a 16n
5u#n ngO 7Hi .uo ho_1 "u;t DPt ng+3 7+D 'iC1 t#n dng 72i trong gu 52n 5it
5&o t2, niCD 1h& gi4i qu3t: B2n n)n D_1 qugn o 5=ng '4i DBD, rPng r*i:
Tr(1 ht tr4i DPt t%D nCD 'uHng K+3 .ho4ng
l in1h8" Lto2 1>M, ng&3 gi-& _t 7)n tr)n DPt 1i
g;i ng#i nhf L5# o+nM ! ng#i: ]u .hHng 1F 5#
o+n 52n 1F th! KNng DPt 1i g;i thng g%, Hi
72i: ]v& DHng "&u _t tr)n 5# o+n '+ ng#i ng&3
thng '-ng '+ng: CF nhiBu 11h ng#i, nhng '(i
nh-ng ngi D(i 5rt gu 1F th! ng#i .i!u
in iCn h&3 ng#i 5n .it gi+: ]h-ng ngi
thng D_1 Uu ,h>1 r%t .hF ng#i 5n .it gi+ h&3
to+n .it gi+, 1F th! ng#i thiBn tr)n gh h&3 ng#i
th8o .i!u ]h<t B4n:
- Ng) )-u M)?n [)@nb C1h thE nh%t '+ 6n gi4n nh%t 7+ 11h ng#i .i!u
in iCn LBurD8"8 ,o"itionM, 14 h&i 1hTn I, 1huo nh&u _t Bu tr)n CD:
- Ng) b;n c)?t d) eH5#f L!tus p!s)t)!n]: T th 5n .it gi+ 7+ _t 1hTn tri
7)n Ni ,h4i: Tu3 nhi)n 1F th! th&3 \i,1hTn tri 1F th! _t K(i '+ 1hTn ,h4i _t
tr)n Ni tri:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

48

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
- Ng) T!n c)?t d) egu## L!tus p!s)t)!n]: T th to+n .it gi+ 7+ h&i 1hTn
`1 .ho '+o nh&u, tr(1 ht _t 5+n 1hTn ,h4i 7)n Ni tri r#i 8D 5+n 1hTn
tri _t 7)n Ni ,h4i: uo "t 1hTn '+o trong thTn ! ng#i `1 7Tu h6n: Cxn 5+n
t&3 tri ! 7)n 5+n t&3 ,h4i, ho_1 ng`1 72i: i&i 5+n t&3 ! 7)n h&i 7xng 5+n
1hTn, nh-ng ngFn t&3 1h#ng 7)n nh&u, h&i gu ngFn t&3 1i 1h2D '+o nh&u n=D
ng&3 1hiBu r;n, 1Ni 1hw 'J& HD hHng 7+ `1 :
R6ng ";ng ho+n to+n thng Eng, .hHng nghi)ng 5)n tri 1[ng .hHng ng4
5)n ,h4i, .hHng 1@i t(i tr(1 1[ng .hHng ng4 'B ,hA& "&u, 7j t&i thng '(i '&i '+
7j D[i ng&3 n6i r;n: cyi 1h2D h+D tr)n, DiCng ng<D, Drt hu DS: T3 7+ t
th to2 thiBn @ng 11h, '-ng 1h*i '+ h-u hiCu nh%t: Tu3 nhi)n, iBu qu&n trdng
nh%t 1O& td& thiBn 7+ tTD to2:
- Ng) )-u Nh,t b%n eS&)h5 p!s)t)!n]: T
th ng#i n+3 7+ ng#i tr)n DPt gh nhf, h&i 1hTn
! K(i 1hTn gh: C[ng 1F th! KNng DPt 1i g;i
nhf _t 7)n tr)n h&i 1hTn '+ DHng ng#i tr)n F:
- Ng) Trn dh? eCh5)r p!s)t)!n]: ~&u 1Nng
7+ 11h ng#i tr)n gh '(i h&i 5+n 1hTn _t tr)n
D_t th4D: C[ng 1F th! ng#i tr)n 5# o+n _t tr)n
gh: T th 7ng 1[ng gi;ng nh 11 th ng#i
tr)n:
])n 1h@ s 5%t 1E .i!u ng#i thiBn n+o th I6ng ";ng 1[ng ,h4i ho+n to+n S 'a
th thng Eng, .hHng nghi)ng 5)n tri 1[ng .hHng ng4 5)n ,h4i, .hHng 1@i t(i
tr(1 1[ng .hHng ng4 'B ,hA& "&u, 7j t&i thng '(i '&i '+ 7j D[i ng&3 n6i r;n:
ChiBu 1hF, D[i ng&3 gu ngFn t&3 1i, h&i tri t&3 ;i IEng h&i 54 '&i, Drt
DS km nhn .hHng qu o t%1 '(i DPt gF1 P 'J& ,h4i Lno PM Lnu Drt nhrD
ho+n to+n "? KZ 5a ngO, 1xn DS rPng qu th "? KZ 5a ton 7o2n ' nhn th%3 ngo2i
14nhM: G6ng D_t 5nh th4n, DiCng h6i DGD ! 1ho 11 16 5r, tr)n D_t `1
gi*n r&: iBu n+3 r%t 1gn thit 1ho hC thgn .inh:
- ThI v! r5 tr!ng #Rc t5 Th)Bnb iAt "Tu 5=ng D[i g3 5>ng r#i thS r&
5=ng DiCng nhh nh+ng: iCng ng<D 72i, DHi '+ r0ng 'J& .hAt nh&u, 7yi ! 7)n
tr)n: TJ T3 'B "&u 1hG hAt thS 5=ng D[i Bu Bu, nh9 nhh .hHng 1; grng:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

49

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
iBu qu&n trdng 1O& to2 thiBn 7+ tTD to2
tE1 7+ 7+D th n+o ! tTD .hHng 1xn i Kong
Ku\i t& 5+, ht n6i n+3 n 1h;n .h1: ]hng
Du;n tTD to2 1h@ng t& ,h4i 7+D th n+o
Tr)n ngu3)n tr1, 1h@ng t& ,h4i gi4D thi!u tJ
tJ nh-ng s nghY Di)n D&n trong gu, D(i 5rt
gu tJ nhiBu niCD 'B At niCD r#i 'B DPt niCD
'+ "&u 1Nng 7+ .hHng 1xn DPt niCD n+o: TJ
tJ, tTD 1h@ng t& `1 trong "ng h6n '+ tJ "$
'rng 5_t niCD, t$ nhi)n 5P1 ,ht "$ hi!u 5it
"ng "u;t: hHng DPt niCD trong gu 1hAnh 7+
;i t`ng 1O& thiBn:
CF r%t nhiBu ,h6ng ,h, .h1 nh&u '+ Xh, ThS 7+ 5(1 10n 54n, 7+ 5+i hd1
'y 7xng 1O& 11 ,h, thiBn t<,: ThS 7+ "$ ";ng, 7+ n0ng 7$1 ";ng 1xn, 7+ tTD i!D
11 ho2t Png 1O& 16 th! 1h@ng t&: TTD '+ h6i thS 1O& 1h@ng t& 7+ DPtb .hi 1h@ng
t& tE1 5$1, h6i thS trS n)n h\n h!n, .hi tTD 1h@ng t& 14D th%3 &n 721 tho4i Di,
h6i thS trS n)n iBu ho+, KZ 1hau: V th 1h@ng
t& 1gn iBu ho+ h6i thS DPt 11h t$ nhi)n qu&
7j D[i '+ 1h@ tTD '+o 14D thd 'B h6i thS n6i
&n iBn L,hgn 5>ng K(i r;nM, ho_1 7+ h6i thS
'+o r& n6i h&i 7j D[ L1hG n)n 1hdn DPtM: C4D
thd n+3 7+ D>1 A1h thiBn t<, 16 54n 1O& 1h@ng
t&: hi tTD 1h@ng t& nghY 1hu3Cn .h1, 1h@ng
t& n)n tE1 .hr1 gdi nF trS 'B '(i h6i thS '+o r&:
ThTn S Tu th tTD S F:
V Dji ngi 1F DPt tTD .h1 nh&u n)n 1[ng .hF nFi 1F DPt ,h, tu n+o ,
K>ng 1hung 1ho t%t 14 Ddi ngi `1: V '<3 E1 Xh<t * 1hG K23 nhiBu ,h,
.h1 nh&u ! Dji ngi tN3 10n 16 , K>ng:
Pt "; nh-ng ,h, DHn n+3 nh "&ub
- :u;n t8Ing: 1h@ tTD qun "t "Tu I& 'B DPt B D>1 r@t trong gio 7s:
- Tr< chRb 1h@ tTD t>ng niCD nh-ng 1Tu 1h@ g#D nh-ng 1h- 5A tn:
- N)@m Gh,t: 1h@ tTD niCD K&nh hiCu Xh<t -Di-+:
- Th5m th)Bn: 1h@ tTD th&D DPt 1Hng n ho_1 DPt tho2i gu:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

50

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
CF th! 7iCt .) 1hi tit DPt "; ,h, DHn thiBn hiCn h+nh nh "&ub
- ThiBn T2i iiCn Li8r8 &nK ]o 8Kit&tionM
- ThiBn ]iCD Xh<t
- ThiBn TT3 T2ng
- ThiBn inh ~tb &h&"i ~&3&K&
- ThiBn unb &hn Ch&h
- ThiBn T+o Png L_1 ChiuM
- ThiBn CHng n
- ThiBn Tho2i gu ::
]hng, KN 7+ ,h, n+o 1h0ng n-& th 'iC1 th$1 h+nh 1[ng 7+ trnh t$ &
tTD tJ tr2ng thi nhiBu 'dng tSng 'B tr2ng thi At 'dng tSng r#i 'B nh%t tTD,
'B "&u tJ tJ 2t n 'H tTD, r#i 7iZu tTD, ngng KEt Kxng "u3 nghY Di)n D&n,
7i)n t>1 1O& s thE1: ]h+ Xh<t qu&n niCD r=ng "$ "u3 nghY 7i)n t>1, Di)n D&n,
1O& s thE1, 1xn gdi 7+ tTD 'i)n s D*, tE1 7+ tTD s 'dng tSng 1h23 nht3 nh
1on '`n, 1on ng$&, 1F t1 h2i 7+ * 1h8 D D%t ChTn TTD, TrA TuC Bt ]h*:
i+nh gi4 n)n 1hdn DPt ,h, DHn thA1h h`, '(i 10n 16 1O& Dnh, '+ .hi
th$1 h+nh th n)n th8o tHng 1hG 1O& ,h, DHn F D(i 1F .t qu4: V+ KN th$1
h+nh th8o ,h, DHn n+o 1[ng n)n 1F DPt 'a thg3 h(ng Kn: Xhgn tr)n 1hG 1F
D>1 A1h h(ng Kn 11h ng#i thiBn 16 54n 1ho nh-ng &i D(i 5rt gu hd1 thiBn:
V - GII THIJU CCH LUYJN TP TP TRUNG T TONG VI
BABA NAM KEVALAM
C1 nh+ .ho& hd1 "&u DPt thi gi&n tD txi * tD th%3 nhiBu 7o2i "Fng n*o
5P 1O& 1on ngi
1. Sng Beta ( - wave) b 7+ DPt 7o2i Du "Fng n*o 5P K&o Png r%t nh&nh
'+ .hHng Bu, h6n km 1hu .giT3: & "; 1h@ng t& Bu 1F 7o2i "Fng n*o n+3: ]F
th! hiCn tr2ng thi ,hTn tn, .hHng ngJng K&o Png 1O& tTD trA 1on ngi 5nh
thng g3 7o Tu, gi<n K-, "` h*i '+ th%t 52i:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

51

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
2. Sng alpha (o - wave): 7+ DPt 7o2i Du
"Fng 1h<D h6n nhiBu '+ Bu _n, .ho4ng { 1hu
.giT3: C1 nh+ .ho& hd1 * tD th%3 trong tr2ng
thi 7+n "Fng &7,h& tTD trA 1on ngi 7rng Kau h6n,
quTn 5nh h6n, th gi*n h6n, 1Nng 7@1 F 1on
ngi r%t IHng Io ' "ng "u;t trong VDPt tr2ng
thi s thE1 th&nh tanh r%t KZ 1hauV: ]gi 1F `1
7o2i "Fng n+3 14D th%3 .h h6n, 1F th! ho+n th+nh
1Hng 'iC1 '+ gi4i qu3t 11 '%n B t;t h6n: ]h-ng
ngi .h1 1[ng 3)u Dn hd h6n:
C1 th$1 nghiCD tr)n nh-ng &i th$1 h+nh ThiBn qun ng- L&ntr&
8Kit&tionM '(i t th ho& "8n, "&u DPt thi gi&n 7u3Cn t<, 1ho th%3 ngi h+nh
thiBn 7uHn 7uHn S tr2ng thi &7,h&:
3. Sng Theta (y - wave): CuP1 thA nghiCD ti, t>1 trong nhiBu n0D, 11 nh+
.ho& hd1 tD th%3 r=ng '(i ThiBn thng Iu3)n, 11 "Fng &7,h& 1h<D 72i th+nh
"Fng th8t& Ln-{ 1hu .giT3M: co2i "Fng n*o 5P n+3 7+D 1ho "$ th&nh tYnh '+
tr2ng thi &n 721, g3 tnh th6ng 5)n trong `1 "Tu h6n:
CF nhiBu ./ thu<t thiBn .h1 nh&u b
- T<, trung '+o h6i thS
- cgn 1huji h2t
- ]hn ngdn 9n 1g3 h&3 DPt i!D 5)n ngo+i
- C; grng 7+D 1ho tTD tr;ng rjng, nghY 'B 1i .hHng, iBu n+3 .hHng th!
`1 ' 54n 1h%t 1O& tTD 7+ "u3 niCD
TJ 'iC1 nghi)n 1Eu 1ho th%3 r=ng .t qu4 t;t nh%t 7+ "v K>ng DPt ./ thu<t
gdi 7+ V]TV: V&nV 1F nghY& 7+ trA, VTr&V 1F nghY& 7+ gi4i ,hFng: &ntr&
7+ DPt TD th&nh _1 5iCt "v K>ng trong .hi 7u3Cn t<, t<, trung t tSng: UD
th&nh 1O& nF t2o r& DPt rung Png n+o F 1F th! gi4i ,hFng 1i TrA .hfi t%t 14
nh-ng .hu%3 Png: ]h-ng qun ng- L&ntr&M n+3 Iu%t ,ht tJ ting Xh2n, DPt
ngHn ng- _1 5iCt `1 11 ogi ,ht tri!n tJ nhiBu ng+n n0D: F 7+ nh-ng TD
th&nh 5)n trong 1O& hC th;ng thgn .inh 'i t 1O& nhTn 7o2i: &ntr& 7+ ngHn ng-
1O& thTn th! 1on ngi '+ tTD trA 1on ngi: ]h-ng qun ng- n+3 `1 7_, 72i
trong .hi thiBn Lt<, trung t tSngM: ]F gi;ng nh DPt 7o2i nh21 5)n trong 16
th!, 5in \i Kgn Kgn 7+n "Fng 58t& nh&nh th+nh 7+n "Fng &7,h& '+ "Fng th8t&:
;i '(i nh-ng ngi D(i 5rt gu, qun ng- n+3 7+b BB ] Vc:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

52

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
} nghY& 1O& BB ] Vcb 7+ DPt 7o2i t$ .Q D tha: ]u DPt
ngi 7uHn 7uHn "u3 nghY ti)u 1$1b tHi &u, 3u, tC:: ngi %3 "? trS n)n &u, 3u,
tC th<t: ]u DPt ngi "u3 nghY tA1h 1$1, 7;i "u3 nghY n+3 "? 8D n 1ho hd
"E1 D2nh, 1Nng "$ th&3 \i trong 1uP1 ";ng: VB2n nghY nh th n+o th "? th+nh
nh th %3V :
k: ]g#i t th io& ~8n nu 1F th!, nu .hHng 52n 1F th! ng#i trong DPt t
th tho4i Di n+o 1[ng `1:
l: ]g;i gi- 7ng th<t thng nhng tho4i Di, Drt nhrD 72i:
m: ThS, 1h<D th<t t$ nhi)n ! 7+D 7rng tTD:
n: Thu r@t trA r& .hfi th gi(i 5)n ngo+i: Jng nghY 'B 5%t 1E '%n B g, Jng
! s n ting Png 5)n ngo+i
o: i*3 tSng t`ng 52n &ng ng#i DPt n6i 3)n tYnh, 'rng '^, 1hG 1F DPt
Dnh 52n thHi LS Gnh n@i ho_1 12nh 5 h#M
p: B2n 14D th%3 th<t t$ Ko '+ 3)n 5nh
q: C; grng 14D nh<n tnh th6ng 1O& '[ tr> &ng 5&o qu&nh t&, nh DPt 2i
K6ng 'H t<n 1O& tnh th6ng '+ h2nh ,h@1: #i, 52n 7_, 72i BB ]
Vc trong trA 52n D*i D*i::iAt '+o nhtD trong trA BB ]: ThS r&
nhtD Vc:
B2n h*3 14D th%3 52n hx& 7+D DPt '(i 2i K6ng '[ tr> 1O& tnh th6ng '+
h2nh ,h@1 gi;ng nh DPt gidt n(1 hx& '+o 5i!n 14:
Ci n0ng 7`ng tA1h 1$1 1O& '[ tr> n+3
7+ tnh th6ng: hi t& 14D nh<n `1 tnh
th6ng 1O& '[ tr> trong "ng, t& 14D th%3
h2nh ,h@1: Ci h2nh ,h@1 5)n trong F "?
8D 72i 1ho t& "E1 D2nh h&3 n0ng 7$1 7+D
'iC1 t;t h6n: B&n gu t& 1F th! nghY nhiBu
thE, 1h& t<, trung `1: ]hng nu t&
7u3Cn t<, Bu _n, "$ t<, trung t tSng
1O& t& "? t;t h6n:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

53

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
`LI ICH
^ LS) Pch vB th- ch$t:
Xht "inh ,h4n Eng th gi4nb,th$1 h+nh h&i 7gn t6ng Eng '(i DPt gi%1
ngO "Tu:
Xht tri!n "inh 7$1 1ho "E1 .hf8
c+D 1h<D nha, <, 1O& tiD tra 1hEng 1&o hu3t ,:
]g0n 1h_n nh-ng 5Cnh 7i)n qu&n n "tr8"":
- LS) Pch vB t)nh thn:
Gi4D 5(t 14D gi1 .hHng &n to+n, 10ng thng '+ "tr8"":
Pt h(ng i '+ D>1 A1h th$1 " trong 1uP1 ";ng
Gi& t0ng trA nh( trA thHng Dinh
T0ng "E1 1hau $ng '+ "$ hi!u 5it
Xht tri!n "$ quTn 5nh '+ .h4 n0ng hPi nh<,:
Gi& t0ng "$ 3)n 5nh 1O& trA
TrA thot .hfi "$ 4nh hSng 1O& gio iBu, D) tAn '+ "` h*i
Gi4D i "$ tu3Ct 'dng 1u .Gnh
iBu tra D%t ngO
Gi& t0ng "$ Dinh Dn
T0ng 1ng "$ t$ tin
T tSng trong "ng:
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

54

Trng i hc Thng Long - Bi Tiu lun L thuyt mn Gio !c th ch"t
KET LUN
3h (*A Tr87ng [=) hc Thng L!ng # tr87ng 6u t)n m=nh .=n ng
./ng c;c ph8Hng ph;p th- ./c .8ing s)nh cE tru*Bn v! JM m(n g);! ./c th-
ch$t ^ sc hj&0 bn c=nh nhVung J) t,p h)@n 6=) nh8 Jng JnA cu #(ngA
.5nc&sp!rtk th< cTn c c% m(n .8ing s)nh cE tru*BnA #u*@n hP c(ngA L!5
Jp J$m hu*@tA th)Bn .8ing s)nhk [)Bu n* 6l t=! nn s' ?t hSp h) hT5
g)V5 cE 6)-n v h)@n 6=)A v< v,* n 6l thu hRt 68Sc s' nh)@t t<nh th5m g)5 c45
c;c J=n s)nh v)n0
Ni (:i J+n thIn tiV thng @u> chCng trenh Ro to cA> 3h trng ti RY
nhn th$c rf Rgc *$c %h&' ( t/m @u>n trng cA> *$c %h&'] HhLnh (e (y m
ti th$c Rgc rKng m\i ngi chhng t> c/n ;h+i thng Tuy-n luyGn t; TbTT
:i nhiFu henh th$c R gii cho menh lun lun c) mUt cC th %h&' mnh ( to
cho cuUc *Nng th-m nhiFu RiFu tNt Rj; ( nhiFu niFm (uiV hnh ;hhc] kc JiGt
@u> *S hiu Jit cA> menh (F mn ThiFnV ti thSc *S c+m th"y y-u thLch mn hc
ny (e %hi t; ThiFn *l gih; R/u )c thnh thCiV c) thi gi>n th thi ( t> c) th
tn !ng nhing %ho+ng thi gi>n y-n tmnh him hoi ny R ti to li ngu2n
nng lgng RY m"t] Phi t> Jit cch Rt t:i trng thi En R0nh (F tinh th/n t> c)
th n ng ch ngS Rgc *tr'** ( (gt @u> %hAng ho+ngV En R0nh tinh th/nV
lm tng cng hG thNng minn 0chV chi> *, R>u R:n R cC th %hng ;h+i
RCng R/u (:i nhing n\i R>u th Tc] 3goi r> t; ThiFn *l tng cng %h+
nng hc t;V l>o RUng ( *ng to] bo R)V ThiFn r"t c/n cho cuUc *Nng cA>
m\i con ngi chhng t>]
b) v)?t cTn nh)Bu h=n ch? .! s' h)-u J)?t c h=nA r$t m!ng nh,n 68Sc
s' gp 3 chCn thnh c45 th* c( v c;c J=n 6- J) v)?t 68Sc h!n th)@n v
thu 68Sc ?t 2u% t1t hHn0
Q)n trCn trng c%m Hnm
#inh (i-n. Tr/n Th0 12ng 3hung 4#5. 678997 - L:;. <6=7>?

55

You might also like