NHM 01-LP EC003_1_102_T02

LI M U
D l cng khai hay ngm ngm th cng c khng t nhng v ph
sn tm c quc gia din ra trong sut thi k th gii lm vo khng hong
kinh t. C rt nhiu l do dn ti cuc khng hong ton cu ny nhng trong
phi k n tnh trng n cng trn lan nhiu nc. N cng kh kim sot
nhiu quc gia chnh l nguyn nhn khin nn kinh t phc hi rt chm
chp, mong manh v ng trc nguy c tip tc khng hong. Bt k t nc
giu c nht th gii nh M, hay Nht Bn cho ti nhng quc gia pht trin
chu u nh c, Php, Hy Lp, Ty Ban Nha, hay Trung Quc ch n ln
nht ca M v cc quc gia, tt c cc i gia ny u ang mc mt khon
n cng khng h nh. Vit Nam trong nn kinh t th trng v hi nhp cng
khng trnh khi tnh trng trn. Trong khi tch ly t ni b nn kinh t thng
qua chi tiu dnh ca quc gia lin tc gim th n cng lin tc tng, ngun
u t tng v ngn sch li ngy cng tr nn thm ht. V ng lo ngi hn
c l vay n nhng lm n km hiu qu v kh nng tr n ngy cng kh khn
hn. iu cng khin n cng Vit Nam tng cao v tin ti mc nguy
him.
N cng ang lm nng ngh trng Quc hi, m trong gy tranh ci
nhiu nht l quy m, tnh an ton v ti tr n cng. V vy nhm chng ti
quyt nh chn ti N cng Vit Nam, thc trng v gii php giai on
2008-2010 chng ta phn no hiu r hn thc trng n Chnh ph Vit
Nam nhng nm qua. Bn cnh l mt s xut gip chng ta thot khi
tnh trng ny.
Trong qu trnh nghin nhm hn cn nhiu thiu st, mong nhn c
s gp nhit tnh t thy v cc bn.

Nhm sinh vin thc hin

Page 1 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

PHN 1: TNG QUAN V N CNG

1.1.

Khi nim

N Chnh ph (hay cn gi l n cng hay n quc gia) l tng gi tr

cc khon tin m chnh ph thuc mi cp t trung ng ti a phng i vay.
Vic i vay ny l nhm ti tr cho cc khon thm ht ngn sch Nh nc v
thng c o lng bng phn trm so vi tng sn phm quc ni GDP.
1.2. Phn loi
Theo ngun gc:

N trong nc: L cc khon vay t ngi cho vay trong nc

N nc ngoi: L cc khon vay t ngi cho vay nc ngoi

Theo thi hn khon n:

N ngn hn: L cc khon n c k hn di 1 nm

N trung hn: L cc khon n c k hn t 1 nm n 10 nm

N di hn: L cc khon n c k hn trn 10 nm

1.1. Cc hnh thc vay n ca Chnh ph

Pht hnh tri phiu Chnh ph:

Tri phiu pht hnh bng ni t c coi l khng c ri ro tn

dng v Chnh ph c th tng thu thm ch in thm tin thanh ton c gc
ln li khi o hn.

Tri phiu pht hnh bng ngoi t c ri ro tn dng cao hn

v Chnh ph c th khng ngoi t thanh ton v ngoi ra cn c ri ro v
t gi hi oi khi n thi hn thanh ton.

Vay trc tip:

Vay tin trc tip t cc ngn hng thng mi hay cc th ch

siu quc gia nh Qu tin t quc t IMF,

Hnh thc ny c tin cy tn dng thp do kh nng vay

n bng hnh thc pht hnh tri phiu khng cao.
1.1. Tnh n Chnh ph
N Chnh ph thng c tnh ton o lng bng phn trm so vi
GDP. N thng c tnh ti tng thi k, giai on. Khi tnh ton n Chnh
ph ta thng hay vp phi mt s vn sau:

Lm pht:
Thm ht ngn sch thng khng iu chnh nh hng ca lm pht
trong tnh ton, v trong chi tiu Chnh ph cc khon tr li vay theo li sut
danh ngha trong khi ng l nn tnh theo li sut thc t ( Li sut danh ngha
bng li sut thc t cng t l lm pht). Trong nhng thi k lm pht cao v
n Chnh ph ln th nh hng ca lm pht l rt ln ti n cng.

Ti sn u t:
Cc nh kinh t cho rng nn tr tng ti sn ca ti sn Chnh ph trong
tnh ton n Chnh ph. Tuy nhin, tnh ton theo cch ny s gp phi vn
nhng g nn coi l ti sn ca Chnh ph v tnh ton gi tr ca chng nh th
no.

Cc khon n tim tng (N ngm)

Cc khon chi tr tr cp cho hu tr, bo him x hi, hay cc
khon Chnh ph ng ra bo m cho cc khon vay m trong tng lai khng
Page 1 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

c kh nng thanh ton cng cn c tnh vo n Chnh ph, bi l rt cuc

cng l tin do Chnh ph phi chi ra.
1.1. Tc ng ca n Chnh ph

Tnh trung lp ca n Chnh ph:

Quan im truyn thng cho rng ct gim thu c b p

bng n Chnh ph kch thch tiu dng v lm gim tit kim quc dn. S
gia tng tiu dng lm tng tng cu v thu nhp quc dn trong ngn hn
nhng dn n khi lng t bn t hn (do u t gim) v thu nhp quc
dn thp hn trong di hn.

Quan im Barro-Ricardo li cho rng bin php ct gim thu

c b p bng n Chnh ph khng kch thch chi tiu c trong ngn hn
v cc c nhn d tnh rng, hin gi chnh ph gim thu v pht hnh tri
phiu b p thm ht, th n mt thi im trong tng lai chnh ph s li
tng thu c tin tr n hoc in tin tr n (m hu qu l lm pht tng
tc). Do , ngi ta tit kim hin ti c tin ng thu trong tng lai
hoc mua hng ha v dch v s ln gi.
Hai quan im ni trn tuy khc nhau nhng cng xut pht t hnh vi
ca ngi tiu dng v do vy khi p dng cn nghin cu hnh vi ca ngi
tiu dng.
V hiu sut ca tc ng n Chnh ph ti s tng trng
ca nn kinh t:
Trong nhng nm gn y, hu ht cc nh kinh t u cho rng trong
di hn mt khon n Chnh ph ln lm cho s tng trng ca sn lng tim
nng chm li.

Page 2 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

PHN 2: THC TRNG N CNG TI VIT NAM GIAI ON 2008-2010

2.1.

Tnh hnh n cng th gii

Kinh t th gii va tri qua cn bo khng hong d di nht k t sau

cuc i suy thoi 1929-1933 v ang cht vt hi phc. Th nhng, s hi phc
hin nay ca kinh t th gii rt mong manh, bp bnh v khng loi tr kh
nng c th b suy thoi tr li bi nhiu nguyn nhn, trong tnh trng n
cng trn lan nhiu nc l mt nguyn nhn quan trng.
Trong nhng nm gn y, s quan tm ca th gii ang vo Hy
Lp, ni m ni n ang ln lng nc ny. N y nn kinh t nc ny
vo nguy c sp vi tng s n cng ln ti 300 t Euro (chim 124% GDP
nm 2009) v mc thm ht ngn sch hai con s, trong khi tng trng kinh t
tip tc m. Hin nay, Hy Lp l nc c mc n cng thuc loi nhiu nht ti
chu u so vi quy m nn kinh t v c v nh mt ngi bnh ang trong
thi k nguy kch. Mc tn nhim ti chnh ca nc ny b tt xung
hng BBB-. iu ny ng ngha vi kh nng i vay tin t bn ngoi tr nn
kh khn. Nu khng tr c, Hy Lp s tr thnh nc b v n, cc ch n s
tm cch sit n, v nh vy, nn kinh t nc ny s ri vo khng hong khi
m cc nh u t tm cch tho chy khi Hy Lp. Tnh trng n cng chng
cht khng ch l hin tng n l din ra Hy Lp hay Bng o v u-bai
gn y, m tr thnh hin tng kh ph bin trn th gii. Khng ring cc
nc ang pht trin mi i vay, m c nhng nc pht trin giu c cng mc
n.
Hin nay, M l con n ln thuc loi hng u th gii vi tng s n
ln ti 13.000 t USD, chim khong 93% GDP. Mc thm ht ngn sch ca
M nm 2010 d kin l 9,9%. iu ny bo hiu ni n ca M s tng ln ti
mc xp x 100% GDP vo cui nm nay.
K c Nht Bn, tng c thi ngi ta tng c th s mua ht nc
M, vy m by gi cng tr thnh mt con n c b vi mc n tng
ng vi 227% GDP v thm ht ngn sch d kin 10,2 % nm 2010.
Ri n Trung Quc, nc hin c coi l ch n nc ngoi ln ca
M v nhiu nc khc vi ngun d tr quc gia trn 2000 t USD, song cng
khng phi l khng mc n. Theo Gio s Victor Shih t trng i hc
Northwestern ca M, cc chnh quyn a phng ca Trung Quc vay
mn tng cng trn 11 nghn t nhn dn t (tng ng vi 1,68 nghn t
USD) t nm 2004 cho ti cui nm 2009 v Trung Quc c th s phi i mt
vi thm ht ngn sch khng l, chim hn 10% GDP trong nm 2010.
n , mt nn kinh t ln ang ln chu cng ang i mt vi
tnh trng n cng nng n. T l n so vi GDP nm 2009 ln ti 88,9% v
mc thm ht ngn sch nm 2010 d kin l 6,8%. Hin n b xp hng tn
dng quc gia BBB- ging nh Hy Lp.
Trong lin minh chu u (EU), hu ht cc nc u ang trong tnh
trng n nn. Ngay c c, nn kinh t mnh nht chu u, cng m mnh
trong n vi mc 84,5% GDP. N cng ca Php cui nm 2009 ln xp x
1500 t Euro, tng ng vi 82,6 % GDP, mc thm ht ngn sch 7,6 % v
Page 1 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

d kin cn tip tc vi mc 7,1% nm 2010. Tnh hnh ca Italy li cn ng

bun hn vi mc n cng ln ti 120 % GDP nm 2009 v d kin thm ht
ngn sch 5,6% nm 2010, trong khi tng trng kinh t tip tc kh khn
(-2,3%). Mt s nc nh Ty Ban Nha, B o Nha, Bng o, Ai-x-len
cng ang lm tnh cnh n nn bi t. Cc nc ny u c t l n gn ngang,
thm ch c nc cn ln hn GDP v thm ht ngn sch vt xa mc quy
nh (3%) ca EU, trong khi trin vng tng trng kinh t rt m m. Trng
hp Ty Ban Nha rt ng lo ngi v nhiu chuyn gia cnh bo rng Ty Ban
Nha c th s i theo con ng ca Hy Lp, bi vi ngn sch b thm ht
ngang mc 11,4% GDP, tng n cng v t tng ng 300% GDP - nhng
con s ny trm trng hn ca Hy Lp rt nhiu. Trong khi , tht nghip ca
Ty Ban Nha cng rt cao, ti 20% (4,5 triu ngi) v nht l h thng ngn
hng rt mong manh.
Tnh trng n gia tng n mc khng th chp nhn c nhiu nc
nh vy bo hiu mt trin vng khng my sng sa ca kinh t th gii. Mt
s kin cho rng, khng loi tr kh nng khng hong n xy ra ti mt trong
s mt xch xung yu nht hin nay s dn n mt cuc suy thoi kinh t mi
c th lan rng.
C th gii ang chm trong cn lc xoy n cng. Tt c cc nn kinh
t ln mnh trn th gii nh M, Nht Bn, c, Trung Quc; t chu M,
chu u ti chu u ang i u vi bi ton n cng v Vit Nam cng
khng nm ngoi vng xoy . Trong sut nhng nm gn y, giai on
2008-2010 n cng ca Vit Nam cng ang tng dn.
Vy thc trng n cng Vit Nam hin nay liu c an ton?
2.2.

Thc trng Vit Nam giai on 2008-2010

2.2.1. Quy m n cng

Chn ng t cuc khng hong n cng Hy Lp ang c nguy c lan
rng sang mt s quc gia EU khc khin cc nc, nht l nhng nc c n
cng ln v thm ht ngn sch kinh nin, phi nh gi li tnh trng ti kha
ca mnh. Ti Vit Nam, tnh trng n cng lin tc tng lm cho yu cu nng
cao cht lng qun l n cng ca Vit Nam cng tr nn cp thit. Theo
World Factbook n cng ca Vit Nam nm 2008 l khong 38% GDP, nhng
n nm 2009 tng nhanh ln mc 52,3% GDP. Cn theo B Ti chnh th n
cng ti Vit Nam nm 2009 ch mc 39% GDP. V trong nm 2010 th n
cng ln ti 56,7% GDP.
y ban Php lut Quc hi cng b khon n cng ti Vit Nam vo
khong 42% GDP. Trong khi , y ban Thng v Quc hi li a ra kt
lun rng n Chnh ph ang tng cao: t 33,8% GDP nm 2007 ln 36,2%
GDP nm 2008, 41,9% nm 2009 v ln 44,6% nm 2010, km theo l li
cnh bo n Chnh ph tng st mc trn cho php.
Vi cch tnh n cng ca T chc Thng mi v Pht trin Lin hp
quc (UNCTAD) c nhiu nc trn th gii s dng th n cng cn bao
gm c n ca doanh nghip nh nc theo c ch t vay t tr, n ca cng ty
c phn tng ng vi t l phn vn gp ca Nh nc, qu bo him x hi
m Nh nc s dng mua tri phiu hay u t vo cc cng trnh kinh t
trng im quc gia. M theo vy th n cng ca Vit Nam phi ln ti trn
Page 2 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

72% GDP, bi n ht nm 2008, tng d n ca cc tp on, tng cng ty nh

nc l 20% GDP, cha k l nhng con s thng k cha y , r
rng. Minh chng in hnh l trng hp Vinashin c tng s d n thc t ln
ti 120.000 t ng ch khng phi 86.000 t nh bo co. Theo s liu ca
Tp ch kinh t The Economist th tng n cng ca Vit Nam hin l 50,935 t
USD, tng ng 51,6% GDP.
Nh vy l ch ring vic tnh ton n cng cng gy ra nhng bt
cp. iu cho thy s thiu thng nht trong nh gi, thng k v thiu cht
ch, lin kt gia cc c quan qun l vn ny. Tuy mi con s phn nh mt
ci nhn khc nhau v mt vn c xem l sc khe ca mt nn kinh t
nhng n u cho thy rng quy m n cng ti Vit Nam ang ngy cng ln.
Biu 1: N cng v cn cn ngn sch ca Vit Nam (2007-2010)
(s liu 2010 l c tnh)
N cng ca Vit Nam tng nhanh trong bi cnh thm ht ngn sch
(c trong v ngoi d ton) tng t -7.3% GDP nm 2007 ln ti 9,6% GDP nm
2009 (theo EIU), trong khi thm ht ngn sch tr thnh kinh nin, u t li
khng ngng m rng ko theo lm pht v li sut cao khin cho vic ti tr n
cng ngy cng tr nn t . Mc thm ht vt xa ngng bo ng
5% theo thng l quc t, khin tnh bn vng ca n cng cng b gim st.
Trong khi , vi nhu cu tip tc u t pht trin, chc chn n cng ca
Vit Nam s cn tng trong nhiu nm ti. C th l, vi t l tit kim ni a
ch khong 27% GDP trong khi mc u t ton x hi mi nm khong 42%
GDP th Chnh ph s phi tip tc i vay rt nhiu (bn cnh vn u t nc
ngoi b p khon thiu ht u t). iu ny vi phm mt nguyn tc c bn
ca qun l n cng bn vng, l n cng ngy hm nay phi c ti tr
bng thng d ngn sch ngy mai. y l nguyn nhn chnh khin Fitch gim
xp hng tn dng di hn ca Vit Nam t BB-xung B+ (tc l thp hn mc
u t bn bc) vo cui thng 7-2010. Nh vy c th thy mi cng dn u
c quyn li v c trch nhim t cc khon vay ca Nh nc.
Biu 2: T l d n ca Chnh ph t nm 2007 n nm 2010

Page 2 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

B
Bng 1: Xp hng n cng ca mt s quc gia trn th gii
Bo co v ngn sch Nh nc tnh n 31/12/2009 tng s d n cng
bng 52,6% GDP, nm 2010 d n Chnh ph bng 44,3% GDP, d n quc gia
bng 42,2% GDP v d n cng bng 56,6% GDP. Xu hng gia tng n cng
ang mc bo ng, tc tng d n chnh ph bnh qun hng nm giai
on 2006-2010 l 24,3%. N cng ca nc ta nm 2010 mc 56,7%
GDP (GDP nm 2010 c thc hin l 1.951 nghn t ng). Trong :
N chnh ph khong 44,5% GDP.
N c chnh ph bo lnh khong 11,6% GDP (Quyt nh
s 1016/Q-TTg, ph duyt hn mc vay thng mi nc ngoi c
Chnh ph bo lnh nm 2010 l 1.600 triu USD).

N ca chnh quyn a phng tng ng khong 0,6%

GDP.

N nc ngoi ca quc gia so vi GDP khong 42,2%.

Ngha v tr n Chnh ph so vi thu ngn sch nh nc

khong18,9%.

Ngha v tr n nc ngoi trung di hn so vi xut khu

khong 5,1%.

Ch ch trng nhiu n ngng n lm mc t l phn trm trong GDP

theo mc tiu, cha quan tm ng mc n vn quan trng hn l kim
sot xu hng gia tng ca t l ny.
C th hn v vn n nc ngoi, n nc ngoi ca quc gia so vi
GDP bng 39%, thuc din quc gia c n nc ngoi va phi, nu xt theo
khuyn ngh ca Ngn hng Th gii (WB), theo trn 50% c cho l n
qu nhiu; ngha v tr n nc ngoi trung di hn so vi xut khu hng ha,
dch v ch bng 4,2% (WB cho php n 25%); d tr ngoi hi so vi n nc
ngoi ngn hn l 290% (khuyn ngh ca WB l trn 200%); ngha v tr n
Chnh ph so vi tng thu ngn sch nh nc 5,1% (ngng an ton ca WB l
di 35%)
Khng k n c Chnh ph bo lnh, trong tng s d n nc ngoi
Chnh ph gn 23,943 t USD, c n 19,325 t USD li sut t 1-2,99%; trn
1,5 t USD li sut t 3-5,99%; 281,7 triu USD li sut 0-99% v 919 triu
USD mc li sut 6-10%. Ngoi ra, hn 1,9 t USD d n cn li c p li
sut th ni theo li sut lin ngn hng ca th trng London (LIBOR)..
Page 2 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

C cu ng tin vay trong tng d n nc ngoi Chnh ph cng kh

a dng, c cho l c th hn ch ri ro v t gi, gim p lc ln ngha v tr
n nc ngoi ca Chnh ph.
So vi thi im cui nm 2005, con s gn 28 t USD n nc ngoi
tnh n ngy 31/12/2009 gp gn 2 ln (so vi 14,2 t USD), sau khi hng
lot cc khon vay ca WB, ADB, Nht Bn c chuyn vo ngn sch
trong nm va qua. Nh vy th tc gia tng n nc ngoi ca nc ta kh
nhanh trong trung v di hn mang li nhng bt n nht nh trong nn kinh t.
Nh vy th liu trong tng lai vi t l n nh vy v tc gia tng tng
i nhanh nh vy th n cng ni chung ca nc ta c ang lo ngi hay khng,
c an ton cha?
2.2.2. Tnh an ton ca n cng hin nay

Hnh 1: N cng ca Vit Nam trong nm 2010

Tnh ti 16h40 ngy 12/10/2010 (theo gi Vit Nam), hin th trn ng
h o n cng ca tp ch kinh t th gii The Economist s n cng ton cu l
39.942.437.066.497 (khong 40 nghn t USD). Theo , n cng ca Vit Nam
nm 2010 l 50,935 t USD (khong 51,6% GDP), v n bnh qun trn u
ngi l 580,91USD/ngi.

Page 1 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

Quc gia

N cng tnh trn u

ngi (USD)

Nht Bn

83697

Iceland

43286

Anh

26602

Php

31785

Malaysia

4184

Canada

37000

27683

Thi Lan

2064

Philippines

1071

Indonesia

743

Trung Quc

713.6

Vit Nam

580.91

Bng 2: N
cng tnh trn u ngi ca mt s quc gia ngy 12/10/2010
(Thng k da trn s liu ca tp ch The Economist)

Theo nh bng trn ta thy hin ti Nht Bn ang l nc c s n cng

trn u ngi ln nht th gii, ng sau l Iceland v mt s nc chu u v
mc n cng trn u ngi Vit Nam ch l 580.91 USD/ngi. So snh trn
bng 2 th n cng trn u ngi ca Vit Nam c xp vo hng thp trong
khu vc chu - khu vc c t l n cng trn u ngi thp. Khu vc c t l
n cng trn u ngi cao nht l chu u v Bc M v mc trung bnh l
khu vc Nam M.
Xt trn phng din n cng trn u ngi th n cng Vit Nam
cha cao v c cho l thp trong khu vc chu v trn th gii nhng xt v
n cng trn tng GDP th n cng Vit Nam c nh gi mc trung bnh.
T l n cng trn GDP v n cng trn u ngi u ch phn nh mt
cch phin din mc an ton hay ri ro ca n cng. Bi l, v nh Hy Lp,
n cng khong 100% GDP b ph sn th Nht Bn, n cng trn u
ngi c l cao nht th gii vn c coi l an ton. Do , an ton ca n
cng khng ch ph thuc vo nhng con s nu trn m ch yu ph thuc v
sc khe ca nn kinh t v kh nng tr n.
Vy n cng Vit Nam nhng nm gn y l an ton hay nguy him?
cn l mt cu hi gy tranh ci cho tt c cc nh kinh t hc trong nc v
trn th gii.
Page 2 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

Trong c cu n cng ch yu l n di hn. V d nm 2011 b tr 85

ngn t ng tr n so vi 590 ngn t thu ngn sch (tng ng 15%) th
vn an ton. Tuy nhin, nu phn thu cn li sau khi tr n v chi thng xuyn
ngy cng gim v tip cn n khng th vic vay n n ngng mt an
ton.
Theo TS. T Vn Trng, ng nhn nh an ton ti chnh quc gia
ang c nguy c vt ngng cho php. Bi tnh n 31/12/2009, n cng so
vi GDP chim 52,6%, trong n Chnh ph chim 41,9%, trong khi quy nh
ca Th tng v ch tiu n Chnh ph l 50%. Mc d n cng nm 2010 l
52,6%, n nc ngoi chim 38,8% v n cng l 57% GDP nm 2011.
B Keiko Kubota, kinh t trng ca Ngn hng th gii (WB) ti Vit
Nam nhn xt: Mc d mc n ca Vit Nam nh hn ngng nhng vn c
th gp cc c sc khng lng c nh GDP thp hn so vi d tnh, hay do
lm pht tng cao, t gi thay i, cc khon d phng khng nh d ton, th s
lm n cng tng ln. Theo b phi m bo n l bn vng v khon n
phi lnh mnh m Vit Nam th khng phi tt c cc khon n u lnh
mnh.
Cc chuyn gia ca WB hay IMF u cho rng n cng ca Vit Nam
vn l an ton. y ban Ti chnh - Ngn sch thy rng, vi d bo kh nng v
tc tng trng kinh t v thu ngn sch nh nc nm 2011, cng vi c cu
n cng ch yu l n di hn v hin vn kh nng tr n nn n cng ca
Vit Nam nm trong ngng an ton. Nhng do d n hin mc cao, xu
th c vay n trung v di hn vi li sut u i s gim dn, nn cn thay
i c cu ngun vn, bo m tr n n hn, gim dn vay n. iu mu cht
l phi tng cng hiu qu u t, m bo duy tr cc ch s n trong gii
hn an ton, ph hp vi tim lc ca t nc, y ban Ti chnh - Ngn sch
ca Quc hi nhn mnh.
ng Alex Warren Rodriguez, chuyn gia Kinh t trng ca Chng
trnh pht trin lin hp quc (UNDP) ti Vit Nam cho rng nu ch vo
ngng n cng tnh trn GDP l cha . Bi Vit Nam cha th d bo c
nhng iu s xy ra, m cn phi c mt thc o chun t cc nn kinh t
khc c hon cnh v iu kin kinh t tng t. Dn v d t trng hp ca
Argentina, mt quc gia d c mc n cng di 60% v ngn sch ti chnh
kh tt, nhng vn xy ra khng hong n, chuyn gia Alex Warren Rodriguez
phn tch: iu quan trng l chng ta phi gim st c thc trng kinh t v
m. N cng v n t xut pht t tnh hnh ti chnh, da trn tnh hnh kinh t
Vit Nam, th gii. Do cn m rng cch thc suy ngh v hiu v n v
phn tch n. Khi , mi d on c tnh hung n c th xy ra. V d vic
tng thu, c tc ng tt n ti chnh cng hin ti, nhng cng nh hng n
kh nng bn vng ca ti chnh cng v di hn. Trng hp ca Argentina,
trong nhng nm 90 ca th k trc, cc c quan ca Chnh ph Argentina, h
a ra chnh sch ti chnh cng rt tt, nh thm ht ngn sch di 3%, n
cng tnh trn GDP di 60%, lm pht thp, v Argentina cng l nc giu.
Tuy nhin, mi vic thay i ch trong 3 4 nm, ri ro xy ra nh hng
n ti chnh cng ca Argentina, dn n cuc khng hong n nc ny.
y l nhng v d cho ta thy tnh hnh ch thay i rt nhanh. N cng ca
Vit Nam nm 2010 l 56,6% GDP, d n chnh ph bng 44,3% GDP, d n
quc gia bng 42,2% GDP. Vay n nc ngoi gim, vay n trong nc tng.
Page 1 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

Mc d vy, mc d n chnh ph v n quc gia tng st mc trn cho php,

iu hnh ngn sch v m bo an ninh ti chnh trong nm 2010 gp kh khn.
Bn bo co thm tra (Ca ai? Vit v ci g?) cng ch ra rng, khi n
quc gia tng st mc an ton, vay n trong nc v nc ngoi gp kh khn
v phi vay vi li sut cao, dn ti an ninh ti chnh quc gia ng trc kh
khn cho cc nm sau.
Ngng n cng ca Vit Nam hn 50%. Du cc chuyn gia kinh t
quc t cho rng, ngng n cng hn 50% GDP ca Vit nam l c th chp
nhn c, nhng Vit Nam khng th ch quan. Thc t cho thy ngng n
hay quy m n ch l iu kin cn thit hn ch cc nguy c v ngn sch c
th xy ra.
Nh vy, trong khi tch lu t ni b nn kinh t thng qua ch tiu
dnh ca quc gia lin tc gim th n cng lin tc tng, ngun u t tng
v ngn sch li ngy cng tr nn thm ht. Mc thm ht ngn sch Vit
Nam vt xa ngng "bo ng " 5%. y l mc cn gy tranh ci. Th
d, theo mc chun ca khi EUR, th thm ht ngn sch khng c qu 3%
GDP mi c xt l thnh vin ca Khi. Tt nhin, h phi tr gi nh khng
hong n cng va qua v khng tun th nh vy theo thng l quc t,
khin tnh bn vng ca n cng cng b gim st.
N cng ca M hin nay chim ti 90% GDP (theo Wiki l 93%).
Trong c ti trn 60% l do B Ti chnh M pht hnh tn/tri phiu u
t ra nc ngoi, cn 32% l n do s dng Qu An ninh x hi (ch yu
dng qu lng hu ca ngi M). Nh vy 60% "n" c u t v mang li
li nhun cho Chnh ph M, mt phn c s dng lm ngun d tr bo
lnh.
i vi Vit Nam, ng lo hn c l vay n nhng lm n km hiu qu
v kh nng tr n ngy cng kh khn hn. Nguy c thy r khng gi ni
ti chnh quc gia trong ngng an ton. Thiu ht ngn sch ngy cng tng, t
l chi ngn sch nh nc thc hin so vi t l ngn sch Quc hi biu quyt
thng cch xa nhau khong 20%.
Biu 4: Thm ht
ngn sch ca Vit
Nam vi cc nc
trn th gii.
Ngun: Ngn hng
Th gii, Natixis, UB
Ngn sch QH M
(2010).

2.2.3. Ti tr n cng Vit Nam

Page 2 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

T nhng g xy ra trong thc tin, chng ta cng nhn nhn li

nhng g m bi chi ngn sch vi nhng u t qu hoang ph m khng cn
ngh n ri ro hay khng ong o c ri ro. V nh v Tp on Cng
nghip Tu thy Vit Nam Vinashin vi s n ln ti 86.000 t VND nhng
thc cht l ti 120.000 t VND.
Con tu ma Vinashin do tp on quc doanh qun l cha kp ra khi
vng vy trc sng gi vi m ngay trc bi ng tu ca mnh li t
di chc vi khon n khng l (hn 100.000 ngn t ng) cho ngi dn lao
ng ngho Vit Nam gii quyt!
Trong bo co ca B k hoch v u t th con s GDP bnh qun u
ngi nm 2010 ti Vit Nam c khong 1.200 USD, tc GDP ca c nc
nm 2010 c t khong 103 t USD th khon n ca Vinashin c xc
nh tng ng 6% GDP ca c nc nm 2010. Con s GDP trn y ch l
c tnh, tc l c th t, c th khng t, t t l n Vinashin trn GDP c
nc c th cao hn 6%.
Ring mt mnh Vinashin m khon n chim t l 6% GPD, trong
khi , khi Doanh Nghip nh nc vi tim nng ti chnh v ngun lc to ln
nhng mc li nhun thp, thm ch c doanh nghip l nhiu nm lin. Do
, mc n ca cc doanh nghip nh nc thc s l mt mi lo ngi cho nn
kinh t.
Hn na, trong nhng nm ti, nu nhng d n ang cn rt nhiu vn
nh d n ng st cao tc Bc Nam (56 t USD), d n xy dng th (60
t USD), nh my in ht nhn Ninh Thun (hn 10 t USD) c thc
hin th mc n cng s cn tng cao.
Nh vy c th thy vn n cng cha c quan tm ng mc;
cch tnh bi chi cha r rng. Vic vay n ca cc tp on c tnh vo bi chi
ngn sch hay khng? T bi hc ca Vinashin cho thy nu tp on ny b ph
sn th Chnh ph phi can thip v chu trch nhim vi cc khon vay ca tp
on. Tng bng ngm trong nhng mn n t bt u ni ln v c t
nht 300 triu USD n ca ring Vinashin bin thnh n cng ca quc
gia.
Ngy 15/9/2010, Vn phng Chnh ph k cng vn truyn t kin
ca Ph Th tng Nguyn Sinh Hng quyt nh cho Vinashin khon tin 300
triu USD tr n. Khi lng vay vn nc ngoi c chnh ph bo lnh
cho Vinashin nm 2009 mc gn 4 t USD, tng gp 4 ln mc 0,91 t
USD trong nm 2005. T trng n nc ngoi trong tng d n ca Chnh ph
cng tng ln mc 14,27% nm 2009, gp 2 ln mc 6,4% nm 2005. nm
2005- 2010, d n c Chnh ph bo lnh tng qua cc nm. Bnh qun 5 nm
qua tng khong 40%/nm. Trong , n trong nc tng khong 42%/nm, n
nc ngoi tng khong 38%/nm. T l d n c Chnh ph bo lnh so vi
GDP cng tng qua cc nm, bnh qun mc 7% GDP/nm, trong , bo lnh
vay n trong nc mc 5% GDP/nm v bo lnh vay n nc ngai mc
2% GDP/nm. Bo co ca Chnh ph Vit Nam ni nm 2010 c 20/21 n v
thuc khi tp on, tng cng ty 91 lm n c li, tr Vinashin. Nh vy chng
ta thy c thc trng u t cng ca Vit Nam qu quan liu, yu km,
khng mang li hiu qu, nu cha mun ni cn thua l.
Page 2 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

Trn y mi ch l n c mt trng hp in hnh v Vinashin.

Ngoi ra, Vit Nam cn rt nhiu nhng ti tr cng khng hiu qu. Chnh ph
i vay n u t nhng li khng lm cho ng tin sinh li thu li nhun
v tr li. Qu u i nhng a con cng, nhng tp on, doanh nghip Nh
nc m Chnh ph khin cho tnh trng n cng ca Vit Nam ngy mt
trm trng. Nu Nh nc vn tip tc ti tr n cng kiu ny th chc chn
Vit Nam s sm vt ngng an ton v n cng m hin chng ta ang
ngng cnh bo.
2.3.

Nguyn nhn dn n n cng

Ngun thu gim st l mt nguyn nhn dn ti tnh trng thm

ht ngn sch v gia tng n cng. Trn thu v hot ng kinh t ngm Vit
Nam l nhn t lm gim ngun thu ngn sch. Theo nh gi ca Ngn hng
Th gii (WB), kinh t khng chnh thc Vit Nam mc 15,6% GDP so vi
13,1% GDP ca Trung Quc v Singapore; 11,3% GDP ca Nht Bn. H thng
thu vi nhiu mc thu cao v b lut phc tp cng vi s iu tit d tha v
thiu hiu qu ca c quan qun l l nguyn nhn dn n tnh trng trn thu
v kinh t ngm pht trin Vit Nam. Vit Nam l mt trong nhng nc c t
l tham nhng cao. Khng ch c cng nhn vin chc khng chu np thu, m
vic nhn tin hi l cn kh ph bin t Trung ng n a phng.

Do s tip cn d di vi ngun vn u t nc ngoi v vic

s dng ngun vn khng hiu qu: Chnh ph gia tng huy ng vn trong t
bn ngoi nh vay nc ngoi, pht hnh tri phiu chnh ph. Vic chnh
ph chi tiu qu tay (phn ln cho c s h tng) m hu nh khng quan tm
n cc k hoch tr n dn n mc n ngy cng tng. Bn cnh , vi vic
Vit Nam gia nhp nhm nc thu nhp trung bnh, cc khon vay quc t u
i s dn khng cn na m thay vo l cc khon vay thng mi vi li
sut cao hn nhiu.

Nguyn nhn th ba l khi nhc n n cng, ngi ta cn phi

tnh n cc khon do chnh quyn a phng hoc doanh nghip i vay di
s bo lnh ca Chnh ph. Theo c tnh, khon vay ca doanh nghip hin
chim khong 10% tng d n cng v l khon ng lo ngi nht bi phn ln
l vay vi k hn ngn. Trong trng hp doanh nghip mt kh nng tr n,
Chnh ph ng nhin s phi gnh trch nhim vi t cch l ngi bo lnh.
Nh vy th n cng s tng ln.

Mc li sut cao khin vic vay mi v ti tr n cng tr nn

t hn, do vy nh hng ti tnh bn vng ca n cng. Mt bng chng
c th l ngay c khi mi sm thot khi suy gim kinh t th ch s CPI v li
sut Vit Nam tng nhanh tr li, cao hn nhiu so vi hu ht cc nn kinh
t trong khu vc. H qu l khi Chnh ph i vay bng cch pht hnh tri phiu
trong nc, li sut phi tr ln ti 11-12%. Tng t nh vy, khi Chnh
ph pht hnh tri phiu quc t, phi tr cng cao hn so vi cc i th cnh
tranh (nh Indonesia v Philippines) do mc ri ro cao hn.

Mt nguyn nhn su xa hn v cng khng km phn quan

trng chnh l hiu qu u t ca cc doanh nghip nh nc Vit Nam
cn km hiu qu, nn tham nhng, quan liu trn lanV nguyn tc, n cng
ca Vit Nam bao gm n ca Chnh ph, ca cc chnh quyn a phng v
phn vay ca doanh nghip do Chnh ph bo lnh. Tuy nhin, nhiu chuyn gia
Page 2 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

khuyn co cn tnh ti c phn doanh nghip Nh nc t i vay, v suy cho

cng nu doanh nghip c vn g, Nh nc vi t cch ch s hu cng s
phi ng ra x l thay, n c nh trng hp ca mt tp on kinh t quy
m ln gn y nh Vinashin chng hn.

Vic tip tc p dng cc bin php kch cu, tng trng cn

ch yu da vo u t, trong khi nhiu d n u t khng hiu qu, chm
tin . iu ny dn n t l bi chi ngn sch cao v Chnh ph phi vay n
b p.

Tnh bn vng ca n cng khng ch ph thuc vo cn cn

ngn sch m cn ph thuc vo mt s nhn t khc. u tin l tc tng
trng GDP. Tc tng GDP cao l iu kin cn tng ngun thu v t
thng d ngn sch. Tuy nhin, nu tng trng GDP ch do tng cc yu t u
vo vt cht (vn v lao ng) m khng tng c nng sut th chc chn n
mt lc no , tc tng trng s gim. C v nh iu ny s xy ra cho
Vit Nam trong khong 7-10 nm ti, v theo Vin Nghin cu qun l kinh t
trung ng, trong nhng nm gn y tc tng nng sut ca Vit Nam kh
thp, v tng trng GDP ch yu nh vo vic gia tng lao ng v vn. Theo
d bo ca EIU, tc tng GDP trung bnh hng nm ca Vit Nam s gim
cn khong 5% sau nm 2020 v 3-4% sau nm 2030.

Khng hong n cng cng n do vic chnh ph khng minh

bch cc s liu, chnh ph c gng v nn bc tranh sng, mu hng v tnh
trng ngn sch v nhng chnh sch sp ban hnh khc phc nhng kh
khn v ngn sch hay vn kinh t v m th hiu lc ca nhng chnh sch
s b hn ch nhiu.
Do tit kim trong nc thp dn n vic vay n cho chi tiu
cng cao dn n n cng ngy cng tng cao. Ngoi ra, h thng lng hu
cng to nn nhng gnh nng khng nh cho chi tiu cng.

Nu so snh gia mc gia tng n cng trong thi gian qua vi tc

tng trng GDP th vic Vit Nam mang n nh hin nay l khng ng.
Khng th ly mt s nc c t l n so vi GDP ti 200% bin minh bi
h l nhng nn kinh t pht trin, vic vay n c qun l rt cht v u t
hiu qu. Vit Nam th cha lm c iu ny.

Page 2 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

PHN 3: MT S KIN NGH V GII PHP

Nh trn phn tch v l lun v thc tin mt s nn kinh t ln
trn th gii, khi xem xt, nh gi n cng khng ch ch vo t l n/GDP
cao hay thp m quan trng hn l hiu qu s dng vn vay nh th no, tc l
qun l n cng c hiu qu, pht huy c cc tc ng tch cc ca n cng
v gim bt tc ng tiu cc ca n. Hiu qu s dng cc khon vay n ph
thuc nhiu vo chnh sch qun l cc khon vay ca ngn sch nh nc. Do
tnh cht khc bit gia ngun vay v ngun t thu v ph, vic qun l mt
cch cht ch i hi phi c cc c ch qun l ring bit i vi cc khon chi
t ngun vay n v cc khon chi thng thng (t ngun thu thu v ph). Theo
, cc khon chi t ngun vay n i hi phi c cc quy nh qun l cht ch
theo hiu qu u ra, m bo cc tiu ch v hon tr n (gc v li), tiu ch v
tin gii ngn v hiu qu s dng vn, tiu ch v gim thiu ri ro v cc
tiu ch khc. Nhng quy nh ny thng p dng vi mc i hi thp hn,
hoc khng p dng i vi cc khon chi tiu ngn sch thng thng (c
chi t ngun thu thu v ph). Vic c nhng quy nh v qun l ngn sch
ring bit i vi cc khon chi t ngun vay n c coi l mt tiu ch quan
trng trong vic nh gi tnh bn vng ca n cng ni ring v ngn sch nh
nc ni chung.
n cng c qun l cht ch t khu vay n, s dng v thanh ton
n n hn, nng cao hiu qu s dng, gi vng uy tn quc gia trong thanh
ton n, m bo an ninh ti chnh i vi cc khon n cng, hn ch ri ro,
cn thc hin tt mt s ni dung nh sau:
Mt l, Chnh ph cn xy dng k hoch chin lc v vay n
cng trn c s v ph hp vi k hoch pht trin kinh t - x hi, k hoch
thu, chi ngn sch nh nc trong tng giai on, thi k. K hoch chin lc
v vay n cng xc nh r mc ch vay (vay n ti tr thm ht ngn sch,
ti c cu n v cho vay li hoc vay ti tr cho cc chng trnh, d n u
t quan trng, hiu qu, vay nhm m bo an ninh ti chnh quc gia), mc huy
ng vn ngn hn, trung hn v di hn theo tng i tng vay trong nc v
ngoi nc, vi hnh thc huy ng vn v li sut thch hp. K hoch chin
lc v vay n cng cng cn ch r i tng s dng cc khon vay, hiu qu
d kin; xc nh chnh xc thi im vay, s vn vay tng giai on, trnh tnh
trng tin vay khng c s dng trong thi gian di hoc cha thc s c nhu
cu s dng.

Hai l, m bo tnh bn vng v quy m v tc tng

trng ca n cng, c kh nng thanh ton trong nhiu tnh hung khc nhau
v hn ch ri ro, chi ph. Mun vy, cn thit lp ngng an ton n cng;
ng thi thng xuyn nh gi cc ri ro pht sinh t cc khon vay n Chnh
ph trong mi lin h vi GDP, thu ngn sch nh nc, tng kim ngch xut
khu, cn cn thng mi, d tr ngoi hi, d tr ti chnh, qu tch ly tr
n

Ba l, kim sot cht ch cc khon vay v cho vay li v cc

khon vay c Chnh ph bo lnh. Chnh ph vay v cho vay li v bo lnh
vay l cc hot ng thng pht sinh khi doanh nghip cn huy ng mt
lng vn ln trn th trng vn quc t, nhng khng uy tn t mnh

Page 1 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

ng ra vay n. Khi , Chnh ph c th gip doanh nghip tip cn c vi

cc ngun vn quc t vi quy m ln, li sut thp. Cc khon vay v bo lnh
ny thc cht l ngha v ngn sch d phng, lm ny sinh nguy c ngn sch
nh nc phi trang tri cc khon n ca khu vc doanh nghip trong tng lai,
khi doanh nghip gp kh khn hoc mt kh nng thanh ton. Nguy c ny s
cng cao hn na khi Chnh ph vay v pht hnh bo lnh khng da trn
nhng phn tch thn trng v mc ri ro cng nh nng lc tr n ca doanh
nghip. Do , vic vay v cho vay li v bo lnh vay cn ht sc thn trng,
ch nn u tin cho cc chng trnh, d n trng im ca Nh nc hoc thuc
cc lnh vc u tin cao ca quc gia. Kim sot cht ch cc khon vay n
nc ngoi c Chnh ph bo lnh v vic cp bo lnh cho cc doanh nghip
vay n trong nc; khuyn khch pht trin m hnh hp tc cng - t .
Bn l, nng cao hiu qu v tng cng kim sot vo vic s
dng vn vay, vn c Chnh ph bo lnh. Chng ta cn nhn nhn v nh
gi li hiu qu u t cc d n tng cng hiu qu s dng ng vn, tng
cng hiu qu u t. Chng ta phi theo ui mc tiu pht trin kinh t i i
vi kim sot tin vay v vch ra k hoch tr n. y l vn ct yu m
bo cho kh nng tr n v tnh bn vng ca n cng. Chnh ph l ngi ng
ra vay n, nhng khng phi l ngi s dng cui cng cc khon vn vay, m
l cc ch d n, cc n v th hng ngn sch, cc doanh nghip; trong mi
trng hp, ngn sch nh nc phi gnh chu hu qu, ri ro trong ton b qu
trnh vay n. bo m hiu qu trong vic vay vn v s dng vn vay cn
phi tun th hai nguyn tc c bn l: khng vay ngn hn u t di hn,
vay thng mi nc ngoi ch s dng cho cc chng trnh, d n c kh
nng thu hi vn trc tip v bo m kh nng tr n; ng thi kim tra, gim
st cht ch, thng xuyn qu trnh s dng cc khon vay n, cc khon vay
c Chnh ph bo lnh, nht l ti cc n v s dng trc tip vn vay nh:
tp on kinh t, tng cng ty nh nc, ngn hng thng mi, cc d n u
t c s h tng.

Nm l, cng khai, minh bch v trch nhim gii trnh trong

qun l n cng. (Ngh nh 79 v qun l n cng c tin b khi cp ti
yu cu cng khai minh bch n cng v d tr ngn sch nh nc tr n
dn. Nhng nh kinh t hc ang trng ch Ngh nh 79 c trin khai s
cng b r hn nhng s liu kinh t hin nay) Vic cng khai, minh bch nhm
tng cng trch nhim trong qun l, s dng cc khon n cng v trch
nhim gii trnh ca cc c quan qun l n cng. thc hin tt nguyn tc
quan trng , n cng cn phi c tnh ton, xc nh y trong quyt
ton ngn sch nh nc v phi c c quan chuyn mn c lp kim tra,
xc nhn.

Su l, iu cn thit hin nay l Nh nc ta phi thay i m

hnh tng trng da vo vn, ci thin li nng sut v tng mc hiu qu
doanh nghip nh nc th mi c th tng cng chi tiu u t, s dng chnh
sch ti kha mt cch hiu qu. Do , vic nn lm l phi n nh li cc yu
t v m khc m bo tng trng bn vng trong di hn, tuyt i khng
chy theo ch tiu tng trng cao.

By l, pht hnh tri phiu v in tin l hai phng php gii

quyt bi ton thm ht ngn sch v tng vn u t, nhng li gy ra lm pht.
Hn na mc hiu qu s dng vn t Chnh ph cn qu km nn khi n

Page 2 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

cng ngy mt ln hn m li c tc ng thp ti kch thch tng trng kinh

t. S dng hai knh ny phi ng thi im v c nh gi ng tc ng nh
i qua li gia cc ch tiu v m c th c, mt cch hp l.
Tm l, cn gim thiu thm ht ngn sch quc gia. Do thm
ht ngn sch cn khon b p, h qu l kh nng tr n li cng km i. Hy
hc tp t bi hc chu u khi i ph vi khng hong hi u nm 2010.
H tng cng tit kim, gim tr cp, tng thu i vi ngi thu nhp cao,
thoi vn ti nhng doanh nghip lm n khng hiu qu... Kt qu l trong qu
II nm 2010, thay v tng trng m, kinh t chu u pht trin 1%.

Chn l, Nh nc ta nn y mnh hp tc quc t tm cu

cnh lc cn thit. Cng phi ni ti mt bt li i vi Vit Nam l h s ri ro
ca ta cn mc cao, 6,75%, li thm thanh khon thp, tn sut vay ca ta t
nn khi i vay bao gi ta cng phi vay vi li sut cao. Trong khi , Indonesia
v Phillippines tuy c h s ri ro tng ng Vit Nam nhng h vn c u
i hn khi i vay nh tnh thanh khon cao hn v tch cc hn trong hp tc
quc t.

Cui cng, khng nn u t vo cc siu d n ch v vay vn

qu d dng m khng tnh ti hiu qu u t v kh nng tr n.

N quc gia c th cao nhng vi c cu tr n v vay n hp l th mi

tng kh nng kch thch tng trng kinh t. Vit Nam cn cng khai v tnh
ton y cc khon vay, thu chi ngn sch, cc khon bo lnh ca Chnh ph
vi cc t chc, cc khon n ca doanh nghip nh nc. T mi c th a
ra k hoch vay mn, tr n v s dng vn cho ph hp.

Page 2 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

KT LUN
Nh vy, qua nhng phn tch trn phn no chng ta hiu c
tnh th ca kinh t Vit Nam ni chung v n Chnh ph ni ring. C th ni
Vit Nam ang ng gia ranh gii ca b vc thm. N cng Vit Nam tng
nhanh trong khi thm ht ngn sch th ko di sut bao nm qua. M rng u
t cng vi quy m ln nhng hiu qu u t li v cng thp km km theo
lm pht tng, li sut cng tng khin ti tr n cng cng t v mc n
cng ngy cng ln. Trong khi B Ti chnh cha a ra c mt chin
lc c th qun l n cng. Tt c nhng cu hi, thc mc v n cng, mt
bi ton ln cn gii quyt ngay th vn ang b b ng. Tnh an ton ca n
cng trong giai on ti s mc no? N cng s c ti tr ra sao? y
l cu hi ch i cu tr li t Chnh ph.

Page 1 of 21

NHM 01-LP EC003_1_102_T02

DANH MC TI LIU THAM KHO

www.cafef.vn
www.vneconomy.vn
www.doanhnhan360.com
www.vnbusiness.vn
www.bsc.com.vn
www.vcbs.com.vn
www.daibieunhandan.vn
www.tapchicongsan.org.vn
www.vietnamnet.vn
www.vnexpress.net
www.vi.wikipedia.org

TS. Trn Du Lch, Ti c cu u t cng Nhn trong mi

tng quan h thng vi s pht trin bn vng ca nn ti chnh quc gia Tp ch Pht trin kinh t s 243, thng 1/2011.

L Quc Hi, Tng quan kinh t Vit Nam nm 2010 v

khuyn ngh cho nm 2011 - Tp ch Nghin cu kinh t s 392, thng 1/2011.

Hong Vnh Long, Vinashin_bi hc cho chin lc pht

trin - Tp ch Nghin cu kinh t s 392, thng 1/2011.

Ngh quyt v vic nng cao hiu lc, hiu qu thc hin chnh
sch, php lut qun l, s dng vn, ti sn Nh nc ti Tp on, Tng cng
ty Nh nc.

Nguyn Vn Lch, Khng hong n ca Hy Lp: thc trng

v trin vng - Tp ch Nghin cu kinh t s 392, thng 1/2011.

Page 1 of 21