Moduli: Auditi energjitik ne paisje dhe sisteme utilitare

Tema: Ventilatoret dhe Ajerfryresit

Altin DORRI
Leksione te kursit: Auditues Energjie

OBJEKTIVAT
Tipet e ventilatoreve dhe aplikimet Karaktersitikat e vetilatoreve dhe kurbat e performances Faktoret qe ndikojne ne performancen e tyre Projektimi dhe kriteret perzgjedhjes Reniet e presionit dhe rezistencat (humbjet) e sistemit Strategji te ndryshme per kontrollin e prurjes Llogaritja e performances Mundesite per kursim energjie

Diferenca mes ventilatoreve, ajerfryresave dhe kompresoreve

Kriteri kryesor per dallimin mes tyre eshte shkalla e shtypjes (specific ratio) qe shpreh raportin mes presionit ne dalje me ate ne thithje

Tipet kryesore
Ne funskion te drejtimit levizjes fluidit: a) Ventilatore aksiale b) Ventilatore radiale (centrifugale)

Ventilatoret centrifugal
Lopata radiale (presion larte statik, temp larta, shpejtesi mesatare ) Lopata te kthyera para (temp ulta, shpejtsi vogla, volume medha, pres ulet) Lopata te kthyera mbrapa (me eficente, nuk mbingarkojne motorin)

Ventilatoret aksiale
Ventilatore me tub (presione te larta 250-400 mmKH2O, rendiment deri 65%) Ventilatore me drejtues rryme (presione deri 500 mmKH2O, rendimente te larta) Ventilatore tip helike (shpejtesi te ulta, temepratura mesatare, rendiment ulet)

Rendimenti ventilatoreve

Eficensa dhe humbjet

Ajerfryresit
Krijojne presione me te larta se ventilatoret deri 1.2 bar. Perdoren dhe ne sisteme vakumi (presione negative). Tipet kryesore jane centrifugale dhe me zhvendosje pozitive. Centrifugalet ngjajne me shume me pompat cetrifugale se ventilatoret, rotullime deri 15.000 rpm, presione 0.35 0.7 bar. Ajerfryresit me zhvendosje pozitive kane rotor, te cilet kapin ajrin dhe e drejtojne drejt karkases. Kane prurje konstante te pavarua\r nga karakteristika e sistemit. Perdoren ne aplikime qe priren per tu bllokuar mqs prodhojne presione te larta deri 1.25 bar. Kane nr rot te vogel deri 3600 rpm

Karakteristikat e rrjetit (sistemit)

Karaketristika e rrjetit I referohet presionit statik. Rezistenca e sistemit eshte shuma e renieve te presionit statik ne sistem dhe varet nga konfigurimi tubacionit, berylat dhe aparatet tjere sifiltra, vavola etj. Rezistenca e rjetit eshte funksion I katrorit te prurjes

Karakteristika ventilatorit

Pika e punes

Karakteristikat e sistemit dhe ventilatorit

Ligjet e ventilatoreve

Projektimi dhe zgjedhja e ventilatoreve

Faktoret baze per tipin dhe permasat e ventilatotrit jane: prurja dhe presioni ne dalje Prurja varet nga kerkesat e procesit (kembyes, djeges, etj), ndersa kerkesa per presion eshtee veshtire te llogaritet (kjo behet mes llogaritjeve te hollesishme: presioni kerkuar nga procesi + reniet e presionit) Performanca dhe eficensa

Projektimi dhe zgjedhja e ventilatoreve

Kufijte e sigurise, zakonisht jane 5% mbi kerkesat e prurjes max por mund te variojne sipas rastit (psh kaldajat deri 20-30%). Izolimi ventilatorit dhe mirmbajtja mekanike ka rendesi ne eficensen e tij.

Rezistencat e sistemit dhe reniet e presionit. Rezistencat e sistemit kane rol te ndjeshem ne performancen dhe eficensen e ventilatorit. Ato ndrushojne dhe sipas procesit (psh veshja e tubacioneve). Pra duhen kontrolluar periodikisht. Ne rezistence perfshihen gjithe paisjet e sistemit + linjen e tubacioneve +thithjen dhe shkarkimin (fig me poshte). Rezistencat jane funksion gjithashtu i densitetit dhe shpejtesise se gazeve

Strategjite e kontrollit te prurjes

Ndryshim i pulexhos

Farfalle ne dalje

Strategjite e kontrollit te prurjes

Lopata drejtuese ne hyrje

Motor me shpejtesi variabel

Lidhjet ne seri dhe paralel

Faktoret qe dnikojne ne zgjedhjen e metodes per regullimin e prurjes

Llogaritja e performances ventilatorit

Matja e prurjes Presioni statik Presioni dinamik (shpejtesise) Presioni total = Ps + Pd

Matjet dhe llogaritjet

Presioni dinamik/llogaritja e shpejtesise Llogaritja e shpejtesise

Llogaritja e densitetit

Prurja :

Rendimenti ventilatorit
Rendimenti mekanik ose rendimenti total dhe

Rendimenti statik

Fuqia e motorit matet permes analizyesit te fuqise dhe shumezuar me rendimentin e motorit jep fuqine ne hyrje te ventilatorit

Mundesite e ruajtjes energjise

Minimizimi kerkesen nga ventilatori Minimizimi sasise ajrit te tepert ne sistemt e djegies Minimizim i rrjedhjeve tne hyrje ne gazet e nxehta per te reduktuar ngarkesen ne tubin thithjes (furra, kaldaja etj). Ajri ftote ne thithje rrit ndjeshem ngarkesen sepse rritet densiteti. Minimizimi rrjedhjeve te ajrit ne hyrje dhe ne dalje te sistemit te kondicionimit Te tjera Ndryshimi rotorit me rotor me eficent (hyrje konike) Ndryshimi teresor ventilatorit me nje tjeter me eficent Regullimi i rotorit (permes zvogelimit te diametrit te tij) Ndryshimi shpejtesise permes reduktimit te diametrit te pulexhos Per kushte pune te ndryshueshme adapitmit motoreve me dy ose me shpejtesi te ndryshueshme. Aplikimi I lopatave drejtuese ne hyrje perkundrjet farfalles ne dalje Minimizimi rezistencave dhe renies se presionit duke permiresuar tubacionet Ndryshimi lopatave metalike me lopata qelqi me veshje plastike (GRP) si dhe lopatave me profil aerodinamik, sidomos ne ventilatoret aksiale Mundesia e perdoritmit te transmisioneve eficente me rripa te sheshte ose te dhembezuar ne vend te ripave trapezioidale te zakonshem per te reduktuar humbjet ne trasmision

Vleresimi performances ne ventilatore dhe ajerfryresa

Objektivat:
Perkufizimi termave te performances Vendet e matjes se presionit dhe prurjes Percaktimi pikave transversale ne tuba per matjken e shpejtesise Instrumentat per matjen e shpejtesise, tubi PITOT dhe anemometri Presioni statik, dinamik dhe ai total Korrigjimi densitetit, matja e shpejtesise dhe prurjes Metodat per llogaritjen e rendimentit

Audituesi
Te mase prurjen dhe presionin ne tubacionet e mbyllur Te korrigjoje densitetin ne varesi te kushteve te sistemit Te vleresoje rendimentin e ventilatorit

Qellimi testit performances

Percaktimi ne kushtet reale te punes te prurjes, fuqise ne hyrje dhe ritjen e presionit pergjate ventilatorit Krahasimi vlerave te matura me ato te prodhuesit dhe analizim i tyre

Termat e performances dhe perkufizime

Prurja: Q [m3/s] Ngarkesa totale: H [m] Rezistencat e sistemit tubacioneve Rendimenti pompes

Parametrat qe maten ne testime: Prurja, ngarkesa dhe Fuqia

Testimet
Instruksionet per testimet (ventilatori punon ne regull dhe ne kushte stabel) Vendndodhja e planeve te matjeve Pergjithshme (thithja, rrjedhje qete, paisjet) Gjatesia pjeses qe testohet (e drehte, uniforme, gjatesia jo me e vogel se 2De) Pjesa thithjes ventilatorit (skema si ne fig)

Testimet
Pjesa ne shkarkim e ventilatorit (shiko figuren)

Vendodhja e planit te matjeve nga gajtesia e matjes duhet te jete jo me pak se 1.25 De Vendodhja e pikave te matjes presionit: per presionin statik afer hyrjes dhe daljes per te evituar reniet presionit. Planet e tjera si ne figure

Matja e shpejtesis (Tubi Pitot)e

Shpejtesia mesatare

Llogaritja e shpejtesise dhe prurjes

Llogaritjet
Presioni statik (permes piezometrit) Fuqia ne hyrje Matja e fuqise permes analiziatoprit te fuqise ose duke matur tensionin, intesitetin atehere

Sistemi transmetimit

Levizes te tjere (MDB, avull, etj)

Faktoret qe ndikojne ne performance

Rrjedhjet, riqarkullimi dhe difekte te tjera ne sistem Vleresim jo I mire io rezistencave te rrymes ajrit. Aplikim I gabuar I te dhenave te mara nga testimi (provat) Humbje te konsiderueshme te nje komponenti qe gjendet shume prane daljes vetilatorit Shqetesimi si pasoje e nje pengese (komponent I sistemit) qe gjendet shume prane hyrjes Gabime gjate matjes (provave)

Pyetje
Faktori kryesor qe klasifikon ventilatoret eshte: a) Shkalla e ventilimit, b) shkalla e shtypjes c) numri lopata d) raporti kthimit Cili nga pitet e meposhte aksilae eshte me eficent: a) helike, b) radial, c) drejtues rryme, d) tub aksial Kombinoni tipet e meposhteme te ventilatoreve centrifugale

Cili nga relacionet e meposhteme eshte I sakte per prurje dhe shpejtesine

Pyetje
Perzgjedhja e nje ventilatori varet nga: a) prurja, b) peresioni statik, c) a&b, d) as (a) as (b) Eficensa e ventilatorit me lopata te kthyera mbrapa krahasuar me ate te kthyera para eshte: a) me e madhe, b) me e vogel, c) njejte, d) asnjera Ventilatoret aksiale jane te pershtatshem per keto maplikime a) prurje madhe ngarkese vogel, b) prurje e vogel ngarkese madhe, c) ngarkese madhe, prurje madhe, d) ngarkese vogel, prurje vogel Cilat nga menyrat e meposhte te regullimit eshte me efektive a) Farfalle ne shkarkim, b) lopata drejtuese ne hyrje, c) ndryshim kendit lopatave, d) ndryshim shpejtesie Cili nga tipet e ventilatoreve perdioret per presione te larta Centrifugale

Ushtrim
Nje ventilator ka prurjen 5400 mn3/h ajer, presion total statik 60 mmKH2O. Nqs rendimenti statik eshte 70% gjeni fuqine ne hyrje te ventilatorit.

Dime qe

Ose

Atehere fuqia