Gandhara Valaya Vidhaan (VGM-430)

Jeerj %eeveesoe evLeceeuee kee heg<he veb.
430
ISBN-978-93-84003-22-7
ieCeOejJeuee efJeOeeve
(eer ieewlece mJeeceer eCeerle ieCeOejJeuee ceb$e SJeb b

eer MegYeeveeee& efJejefele ieCeOejJeuee hetpee efJeOeeve kes DeeOeej mes)
Yee<eeefJeOeeve jeefe$eerpewve meceepe keer meJeexe meeOJeer, efoJeMeefe,

oes yeej [er.efued. keer ceeveo GheeefOe mes Deuebke=le
hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe
eer %eeveceleer ceeleepeer

eeJeCe ke=<Cee eefleheoe (13 pegueeF& 2014) kees eer ieewlece ieCeOej mJeeceer kes 2571 JeW ieCeOej
efoJeme hej eeefj$eeefvkee hejce hetpe ieefCeveerecegKe Deee|ekee efMejesceefCe eer %eeveceleer ceeleepeer
eje Ieesef<ele eer ieewleceieCeOej Je<e& (20142015) kes GodIeeve DeJemej hej ekeeefMele
efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve eje mebeeefuele
Jeerj %eeveesoe evLeceeuee

Fme evLeceeuee ceW efoiecyej pewve Dee<e&ceeie& kee hees<eCe kejves Jeeues efnvoer,
mebmke=le, eeke=le, keVe[, Debespeer, iegpejeleer, ceje"er Deeefo Yee<eeDeeW
kes veee, efmeevle, DeOeelce, Yetieesue-Keieesue, JeekejCe Deeefo
efJe<eeeW hej ueIeg SJeb Je=nod ebLeeW kee cetue SJeb DevegJeeo meefnle
ekeeMeve neslee nw~ mecee-mecee hej Oeeefce&ke
ueeskeesheeesieer ueIeg hegefmlekeeSb Yeer
ekeeefMele nesleer jnleer nQ~
-: mebmLeeefhekee SJeb esjCeeeesle :-
hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe eer %eeveceleer ceeleepeer

(oes yeej [er.efued. keer ceeveo GheeefOe mes Deuebke=le)
-: ceeie&oMe&ve :-
e%eeeceCeer Deeefe&kee eer evoveeceleer ceeleepeer

(heerSe.[er. keer ceeveo GheeefOe mes Deuebke=le)
-ekeeMeke-
-: efveoxMeke SJeb mecheeoke:-
efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve

pecyeterhe-nefmleveehegj (cesj") G.e., heesve veb.- (01233) 280184, 280994
kece&eesieer heer"eOeerMe mJeefmleeer jJeervkeerefle& mJeeceerpeer
Website : www.jambudweep.org,
www.encyclopediaofjainism.com
E-mail : jambudweeptirth@gmail.com Facebook : jaintirthjambudweep
-: eyebOe mecheeoke :-
COURTESY-JAIN BOOK DEPOT
peerJeve ekeeMe pewve
C/o Shri Nabhi Kumar Manav Kumar Jain

C-4, Opp. PVR Plaza, Cannaught Place, New Delhi-1
Ph.-011-23416101-02-03/Website : www.jainbookdepot.com
meJee&eOf ekeej ekeeMekeeOeerve
elegLe& mebmkejCe
(heefjJee|Oele)
2571 eefleeeB
eeJeCe ke=. eefleheoe Jeerj efve. meb. 2540

13 pegueeF& 2014
cetue
20/-.
kecheesepf ebie - %eeveceleer vesJeke&

pecyeterhe-nefmleveehegj (cesj") G.e.
(3)
(4)
mecheeokeere
Deee JekeleJe
kece&eesieer heer"eOeerMe mJeefmleeer jJeervkeerel| e mJeeceerpeer
e%eeeceCeer Deee|ekee evoveeceleer
hejce hetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&kee efMejesceefCe eer %eeveceleer ceeleepeer keer hesjCee
SJeb DeeMeerJee&o mes meved 1972 ceW efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve kes Debleie&le Jeerj
%eeveesoe ebLeceeuee keer mLeehevee ngF& Leer~
Fme ebLeceeuee kes eje Fve Je<eeX ceW 400 mes DeefOeke ebLeeW kee ueeKeeW keer mebKee ceW
ekeeMeve nes egkee nw~ Jele&ceeve egie keer hegkeej kees megvekej hetpe ceeleepeer ves yeeueke,
egJee, Je= leLee efJeeveeW kes efueS Gheeesieer hegmlekeW efueKekej Dehevee keerefle&ceeve mLeeefhele
efkeee nw~ efpemeceW Deveske efJeOeeveeW keer Yeer jevee keer nw~ ceeleepeer keer keuece kees efJeeece
veneR efceuelee nw eefo iebLe me=peve keg mecee kes efueS ke peelee nw lees GvnW Ssmee eleerle
neslee nw ceevees GheJeeme nes~ Jes Deheveer uesKeveer kees Deelcee keer Kegjeke mecePeleeR nQ efpememes
Meejerefjke DemJemLelee ceW Yeer ceeleepeer emeVe SJeb mJemLe vepej Deeleer nQ~ pewmes Yeespeve kes
efyevee Meejerefjke efMeefLeuelee Deeleer nw Gmeer ekeej ceeleepeer kees Yeer uesKeve kes DeYeeJe ceW
efMeefLeuelee kee DevegYeJe neslee nw~
meeefnle me=peve keer Fme e=bKeuee ceW ieCeOejJeuee efJeOeeve hegmleke Deehe ueesieeW kes
mece#e Dee jner nw~ FmeceW eer ieewlece ieCeOejmJeeceer eCeerle ieCeOejJeuee ceb$e SJeb eer
MegYeebeeee& efJejefele ieCeOejJeuee hetpee efJeOeeve mebmke=le kes DeeOeej mes hetpe ceeleepeer
ves Yee<ee efJeOeeve keer jevee keer nw~
peneB hetpe ieefCeveer eer %eeveceleer ceeleepeer eje efueKes iees keuhegce, meJe&leesYe,
FbOJepe Deeefo ye[s-ye[s efJeOeeveeW keer meejs osMe ceW Oetce ceeer ngF& nw JeneR Meebefle efJeOeeve,
veboerej efJeOeeve, $e+ef<eceC[ue efJeOeeve Deeefo ueIeg efJeOeeve eleske ceebieefueke DeJemejeW hej
efkees peeles osKes peeles nQ~ en hetpe ceeleepeer kee meejs efJeMJe hej yengle ye[e Ghekeej nw~
Fme Je<e& hejce hetpe ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer ves mecemle pewvemeceepe
kees ieewlece ieCeOej Je<e& ceveeves keer esjCee eoeve keer nw~ Jeerj efve. meb. 2540 eeJeCe ke=.
Skeced kees eer ieewleceieCeOej mJeeceer kee 2571 Jeeb ieCeOej efoJeme nw~ Fme efove eerieewlece
ieCeOej Je<e& keer Iees<eCee hetpe ceeleepeer eje keer pee jner nw~ JeerjMeemeve peebleer kes
MegYe efove YeieJeeve ceneJeerj mJeeceer keer, eer ieewlecemJeeceer keer hetpee kejW~ ieCeOejJeuee
efJeOeeve kejW SJeb eer ieewlecemJeeceer kes iegCeeW kee iegCeevegJeeo kejles ngS eer ieewlece ieCeOej
Je<e&, (20142015) meYeer YeJepeerJe, YeeieCe Guueeme kes meeLe ceveeSb, Ssmeer cebieue
YeeJevee nw~
YeieJeeve ceneJeerj mJeeceer kes Meemeve keeue ceW eer ieewlece ieCeOej mJeeceer kes iegCeeW kee iegCeevegJeeo
kejles ngS pewve meceepe keer meJeexe meeOJeer, efoJe Meefe, jeîeewjJe, efmeevle eesMJejer, egieeJee|lekee,
eeefj$eeefvkee hejce hetpe ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer ves pebyeterhe nefmleveehegj ceW Jeerj efve. meb.
2540, eglehebeceer heJe&, 2 ceF& 2014 kees eer ieewlece ieCeOej Je<e& ceveeves keer Iees<eCee keer Leer~ eeJeCe
ke=<Cee eefleheoe (13 pegueeF& 2014) kees eer ieewlecemJeeceer kee 2571 Jeeb ieCeOej efoJeme nw~ Fme
Gheue#e ceW Gme efove eer ieewlece ieCeOej Je<e& kee GodIeeve efkeee pee jne nw pees 13 pegueeF& 2014
eeJeCe ke=. Skece mes 2015 leke ceveeee peeSiee~ Fmekeer esjCee hetpe ceeleepeer ves heejme ewveue SJeb
he$eeeej kes ceeOece mes cenemeYee, cenemeefceefle, oef#eCe Yeejle pewvemeYee, egJee heefj<eo SJeb ceefnuee
mebie"ve Deeefo meYeer pewve mebmLeeDeeW kees eoeve keer nw~
Fme eer ieewlece ieCeOej Je<e& ceW eer ieewlece mJeeceer kes iegCeeW kee ieeve kejves kes efueS eer ieewlece
ieCeOej mJeeceer hegmleke kee SJeb eer ieewlecemJeeceer eCeerle ieCeOejJeuee ceb$e hej DeeOeeefjle ieCeOejJeuee
efJeOeeve kee ekeeMeve nes jne nw~
eer ieewlece mJeeceer YeieJeeve ceneJeerj mJeeceer kes eLece ieCeOej LeW~ meceJemejCe ceW eer ieewlecemJeeceer
kees oer#ee uesles ner ceve:hee&e %eeve nes ieee Lee~ FvneWves YeieJeeve ceneJeerj mJeeceer keer efoJeOJeefve kees
megvekej Devleceg&ntle& ceW eoMeebie keer jevee kej oer Leer~ YeieJeeve ceneJeerj DeLe&kelee& Deewj ieewlece mJeeceer
ebLekelee& ceeves iees nQ~ YeieJeeve ceneJeerj kes meceJemejCe ceW es ieewlece ieCeOej 30 Je<e& leke jnW SJeb Gvekes
mechetCe& %eeve kees eehle efkeee~ nce meYeer kee hejce meewYeeie nw efke Gvekes eje jefele ewleYeefe,
owJeefmeke eefleeceCe, heeef#eke eefleeceCe SJeb eeJeke eefleeceCe Deepe GheueyOe nw, efpevekee meYeer
meeOeg SJeb eleer eeJekeieCe eefleefove hee" kejles nQ~
Fme efJeOeeve ceW eer MegYeeveeee& efJejefele ieCeOejJeuee hetpee efJeOeeve mes DeefYe<eske hee" efoee
ieee nw SJeb mebmke=le efJeOeeve kes DeeOeej mes efJemleej mes Yee<ee efJeOeeve keer jevee hetpe ceeleepeer ves keer nw~
Fme efJeOeeve ceW ceC[ue hej YeieJeeve keer eeflecee mLeeefhele kejkes efJeOeeve kejvee eeefnS Deewj mebYeJe nes lees
Fme hegmleke ceW Deble ceW pees eer ieCeOejJeuee eb$e efoee nw Gmes leebyes hej yeveJee kej Gmekeer Megef kejJee
kej ceC[ue hej efJejepeceeve kejvee eeefnS Deewj Fme efJeOeeve kes eejcYe ceW pees eb$e kes DeefYe<eske keer
efJeefOe oer nw Gme efJeefOe mes eb$e kee Yeer DeefYe<eske kejvee eeefnS~
Ssmes ceneve ieCeOej heo kes Oeejer eer ieewlecemJeeceer eCeerle ieCeOejJeuee ceb$e hej DeeOeeefjle en
ieCeOejJeuee efJeOeeve DeefleMee ecelkeejer efJeOeeve nw~ Fmes kejkes meYeer Deheves peerJeve ceW jesie, Meeske kees
otj kej mJemLe, oerIee&eg kees eehle kejles ngS megKe mecheefe kees eehle kejW, ener cebieue keecevee nw~ hetpe
ceeleepeer oerIee&eg neW, mJemLe jnW Deewj Deheves Dece=leceeer JeeCeer mes nce meYeer kees eEmeefele kejles jnW, ener
efpevesvosJe mes cebieue eeLe&vee nw~
(5)
(6)
emleeJevee
ceeveJe leve keer Deveceesuelee yeleeles ngS Ske mLeeve hej efJeefeee$e+efege $e+ef<eeeW
kee DeleerJe Deeke<e&ke SJeb oemheMeea efe$eCe efkeee nw
-ye.keg.Fvot pewve (mebIemLe)

leerLekej keer OJeefve, ieCeOej ves megefve, Debie jes egefve %eeveceF&,
mees efpeveJej JeeCeer, efMeJemegKeoeveer, ef$eYegJeveceeveer hetpe YeF&~~
JeemleJe ceW osKee peeS lees leerLekej eYeg keer JeeCeer kees peve-peve leke hengBeeves Jeeues
es ieCeOej osJe ner nQ~ egieeefoyeee, eLece leerLekej YeieJeeve $e+<eYeosJe kes 84 ieCeOej
ngS nQ leLee 24 JeW leerLekej YeieJeeve ceneJeerj kes 11 ieCeOej~ Gve ieCeOej eYeg keer
Dee&vee kej nce Yeer Deheveer kece&keeefuecee kees Oeeskej mJeeb ceW Deelcepeesefle kees emhegefle
kej mekeles nQ~
400 ebLeeW keer jeefe$eer het. ieefCeveer eer %eeveceleer ceeleepeer keer meeefnefleke
uesKeveer ves peneB Ske Deesj FbOJepe efJeOeeve, keuhegce efJeOeeve, meJe&leesYe efJeOeeve Deeefo
ye[s-ye[s efJeOeeveeW keer jevee kej oer JeneR MeebefleveeLe efJeOeeve, veboerej efJeOeeve Deeefo ueIeg
efJeOeeveeW keer jevee kej meeOeejCe YeeeW kees Yeer Yeefeceeie& ceW eJe=e kej efoee keeeWefke
Deepe Jeefe Yeeweflekelee keer ekeeeeQOe ceW he[kej Deheves <eeJeMeke kele&JeeW kees Yetuelee
pee jne nw efkevleg DeelceMeebefle keer Keespe ceW DeJeMe lelhej jnlee nw~ Gmekeer en
lelhejlee peye Fve efJeOeeveeW keer Deesj kesefvle nesleer nw lees Jen Ske efJeMes<e ekeej keer
megKeevegYetefle kejlee nw~
hetpe ceeleepeer ves Fve efJeOeeveeW keer jevee kej peveceeveme hej pees Ghekeej efkeee
nw Jen egieeW-egieeW leke efejmcejCeere jnsiee~ GvneR efJeOeeveeW keer e=bKeuee ceW YeeeW keer
Yeefe kees Je=efbiele kejleer emlegle efJeOeeve jevee ieCeOejJeuee efJeOeeve Yeer Ske Devet"er
ke=efle nw efpemeceW GvneWves ieCeOej iegDeeW kee iegCeevegJeeo kejles ngS kene nw
ieCeOej kes iegCeeW kees ieeles euees, ceveJeebefle heue hee peeJeesies~
Yeeer mes DeIe& e{eles euees, Oeve megKe mebheo hee peeDeesies~~
meJe&eLece FmeceW ieCeOejJeuee eb$e keer DeefYe<eske efJeefOe yeleueekej lelheeeled
ieCeOejJeuee kes 48 ceb$eeW kes ceeOece mes 48 $e+efeeW kees veceve efkeee nw~ ieCeOejeW kees
veceve kejles ngS GvneWves Fve hebefeeeW ceW kene
veceve nw meJe& ieCeOej kees , ef p evneW v es kece& Deef j veeMes ~
veceve Gve $e+efeeW kees Yeer, efpevneW mes DeelceiegCe Yeemes~~
en ceeveJe leve, Deveceesue jleve, hee efJe<eeeW ceW cele hebme peevee~
YeJeefmebOeg Deiej lejvee eenes, efpeveejCe MejCe ceW Dee peevee~~
DeefCecee, ceefncee, ueefIecee, ieefjcee, eehleer eekeece F&eMf elJe JeMeer~
DeeleerIeele DebleOee&veer, efJeefeee keeceheer Deeoer~~
efJeefeee $e+ef ieg kees hetpees, legce Fvekee Jebove kej peevee~~en.~~
Fme ekeej ece-ece mes 48 $e+efeeW kees veceve kejles ngS Gvekeer eeefhle kee Gheee
yeleeee nw~ meecege ceW Fme efJeOeeve kees kejles-kejles Ssmeer DevegYetefle nesleer nw efke ns eYeg!
ceQ eeJeppeerJeve Deehekeer Fmeer ekeej Yeefe kejles ngS Deheves heehehegbpeeW kees hetCe&hesCe
ve kej hetCe& DeelceefJeMegef kees eehle kej uettB~
Yeefe ceW Meefe nesleer nw, en ele#eevegYetle yeele nw~ pees YeJepeve iegYeefehetJe&ke
FmeieCeOejJeuee efJeOeeve kees kejles nQ Gvekes jesie, Meeske, oefjlee, ceeveefmeke heer[e
Deeefo meYeer mebke otj nes peeles nQ leLee oerIee&eg, Gece mJeemLe, megkeerefle&, JewYeJe,
mebheefe Deeefo meYeer ceveesJee_eSB hetCe& nes peeleer nQ~ Yeues ner Deepe hebecekeeue ceW Jes
$e+efeeB veneR nQ efhej Yeer Gve ieCeOejeW keer Yeefe kee heue lees efceuelee ner nw~ eefleeceCe
ebLe$eeer ceW efueKee nw efke es 48 ieCeOejJeuee ceb$e eer ieewlecemJeeceer kes cegKe mes efvekeues
nQ~ lees Ssmes mee#eeled ieewlecemJeeceer kes eercegKe mes efve:me=le 48 ieCeOejJeuee ceb$eeW mes mebegle
Fme ieCeOejJeuee efJeOeeve ceW Gve 48 $e+efeeW kes Oeejer ieCeOej iegDeeW keer iegCeee&vee
kej eYeg Yeefe ceW levcee kejves Jeeueer Yeefeesjke OegveeW mes ege Fme ieCeOejJeuee
hetpeve kees kejkes Deehe Yeer leerLekej eYeg kes ieCeOejeW keer ceefncee kee iegCeevegJeeo ke=le,
keeefjle, Devegceesovee- hetJe&ke kejkes hetCe& Deeeflceke Meebefle kees eehle kejW leLee Ske efove
mee#eeled meceJemejCe ceW hengBekej Ssmeer cenevelece $e+efeeW mes ege ieCeOej heoJeer kees
eehle kejves keer YeeJevee kej ceeveJe heee&e kees meheue kejW ener cebieue YeeJevee nw~
Fme ieCeOejJeuee efJeOeeve ceW meJe&eLece ieCeOejJeuee DeefYe<eske efJeefOe nw~ efhej eer
ieewlecemJeeceer keer hetpee, Gmekes yeeo ieCeOejJeuee efJeOeeve eejcYe nw efpemeceW ieCeOej
Jeuee ceb$e SJeb Gmekee heeevegJeeo nw~ Gmekes yeeo eer MegYeeeveeee& ke=le mleJeve hee" nw~
efhej eer, er Deeefo <edosJeer keer hetpee nw~ Gmekes yeeo eLece Jeuee ceW 8 DeIe&, efleere
Jeuee ceW 16 DeIe&, le=leere Jeuee ceW 24 DeIe&, Fme ekeej kegue efceueekej 48 DeIe& SJeb
4 hetCee&Ie& nQ~ Gmekes yeeo peeceeuee, eMeefmle, cebieue Deejleer SJeb Yepeve nw~ en efJeOeeve
eer ieewlecemJeeceer jefele ieCeOejJeuee ceb$e hej DeeOeeefjle nesves mes yengle cenJehetCe& SJeb
jesieMeeske kees otj kejves Jeeuee nw~
(7)
(8)
hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe
efJe<eeevegeceefCekee
eer %eeveceleer ceeleepeer kee mebef#ehle-heefjee

-e%eeeceCeer Deeefe&kee evoveeceleer
pevcemLeeve-efkewleveiej (yeejeyebkeer) G.e.
pevceefleefLe-Deemeespe megoer 15 (MejohetefCe&cee) efJe. meb. 1991, (22 Deketyej meved 1934)
peeefle-DeeJeeue efo. pewve, iees$e-ieeseue, veece-keg. cewvee
ceelee-efhelee-eerceleer ceesefnveer osJeer SJeb eer essueeue pewve
Deepevce yeeee& ele-F&. meved 1952, yeejeyebkeer ceW MejohetefCe&cee kes efove
#egefuuekee oer#ee-ew$e ke=. 1, F&. meved 1953 kees ceneJeerjpeer DeefleMee #es$e (jepe.) ceW Deeeee&jlve
eer osMeYet<eCe peer cenejepe mes~ veece-#egefuuekee Jeerjceleer
Deeefe&kee oer#ee-JewMeeKe ke=. 2, F&. meved 1956 kees ceeOeesjepehegje (jepe.) ceW eeefj$eeeJeleea 108
Deeeee& eer Meebeflemeeiej peer keer hejcheje kes eLece heeOeerMe Deeeee& eer Jeerjmeeiej peer cenejepe kes
kejkeceueeW mes~
meeefnefleke ke=eflelJe-Demeneer, meceemeej, efveecemeej, cetueeeej, keeleb$e-JeekejCe, <edKeC[eiece
Deeefo ebLeeW kes DevegJeeo/erkeeSb SJeb ueieYeie 300 ebLeeW keer uesefKekee~
[er.efued. keer ceeveo GheeefOe-meved 1995 ceW DeJeOe efJe.efJe. (hewpeeyeeo) eje SJeb leerLekej ceneJeerj
efJeeefJeeeuee cegjeoeyeeo eje 8 Deewue 2012 kees [er.efued. keer ceeveo GheeefOe mes efJeYetef<ele~
leerLe& efvecee&Ce esjCee-nefmleveehegj ceW pebyeterhe, lesjnerhe, leerveueeske Deeefo jeveeDeeW kes efvecee&Ce,
Meeele leerLe& DeeesOee kee efJekeeme SJeb peerCeexej, eeeie-Fueeneyeeo (G.e.) ceW leerLekej $e+<eYeosJe
lehemLeueer leerLe& kee efvecee&Ce, leerLekej pevceYetefceeeW kee efJekeeme eLee-YeieJeeve ceneJeerj pevceYetefce kegC[uehegj
(veeueboe-efyenej) ceW vebeeJele& cenue veeceke leerLe& efvecee&Ce, YeieJeeve heg<heobleveeLe keer pevceYetefce keekevoer leerLe&
(efveke ieesjKehegj-G.e.) kee efJekeeme, YeieJeeve heee&veeLe kesJeue%eeveYetefce Deefn$e leerLe& hej leerme eewyeermeer
cebefoj, nefmleveehegj ceW pecyeterhe mLeue hej YeieJeeve MeebefleveeLe-kegbLegveeLe-DejnveeLe keer 31-31 heg Gegbie
Ke[dieemeve eeflecee, ceebieerlegbieer ceW efvecee&CeeOeerve 108 heg Gebgbie YeieJeeve $e+<eYeosJe keer efJeMeeue eeflecee,
ceneJeerj peer leerLe& hej ceneJeerj Oeece ceW hebeyeeueeefle cebefoj, efMe[ea ceW %eeveleerLe&, meccesoefMeKej ceW Deeeee& eer
Meebeflemeeiej Oeece Fleeefo~
ceneslmeJe esjCee-hebeJe<eeae pecyeterhe ceneceneslmeJe, YeieJeeve $e+<eYeosJe Debleje&êre efveJee&Ce
ceneceneslmeJe, DeeesOee ceW YeieJeeve $e+<eYeosJe cenekegbYe cemlekeeefYe<eske, kegC[uehegj ceneslmeJe, YeieJeeve
heee&veeLe pevcekeueeCeke le=leere meneeefyo ceneslmeJe, efouueer ceW keuhegce ceneceC[ue efJeOeeve kee Sself eneefmeke
Deeeespeve Fleeefo~ efJeMes<ehe mes 21 efomecyej 2008 kees pecyeterhe mLeue hej efJeeMeebefle DeeEnmee meccesueve
kee Deeeespeve ngDee, efpemekee GodIeeve Yeejle keer lelkeeueerve je^heefle eerceleer eefleYee osJeerefmebn heeerue
eje efkeee ieee~
Mew#eefCeke esjCee-pewve ieefCele Deewj ef$eueeske efJe%eeve hej Debleje&êre mebieeser, jeêre kegueheefle
meccesueve, Feflenemekeej meccesueve, veeeeOeerMe meccesueve SJeb Deve Deveske jeêre-Debleje&êre mlej kes
mesefceveej, Dee@veueeFve pewve FvemeeFkeueesheeref[ee Deeefo~
jLe eJele&ve esjCee-pecyeterhe %eevepeesefle (1982 mes 1985), meceJemejCe eerefJenej (1998 mes
2002), ceneJeerj peesefle (2003-2004) kee Yeejle YeceCe~
Fme ekeej efvele vetleve YeeJeveeDeeW keer peveveer hetpe ceeleepeer efejkeeue leke Fme JemegOee kees
megMeesefYele kejleer jnW, ener cebieue keecevee nw~
e.meb.
efJe<ee meteer
1. ieCeOejJeuee DeefYe<eske efJeefOe

2. eer ieewlece ieCeOej mJeeceer hetpee
3. ieCeOejJeuee efJeOeeve eejcYe
(ieCeOejJeuee ceb$e SJeb heeevegJeeo)
4. DeLe ieCeOejJeuee hetpee
5. DeLe mleJeve (eer MegYeeveeee& ke=le)
6. DeLe ceOeefmLele <ed osJeer hetpee
7. DeLe eLece Jeuee hetpee
8. DeLe efleere Jeuee hetpee
9. DeLe le=leere Jeuee hetpee
10. peeceeuee
11. ieCeOejJeuee efJeOeeve eMeefmle
12. ieCeOejJeuee efJeOeeve keer cebieue Deejleer
13. eer ieewlecemJeeceer keer cebieue Deejleer
14. Yepeve
15. ieCeOejJeuee eb$e
he= meb.
1
5
9
12
16
18
19
23
32
42
45
46
47
48
eLece Jeuee ceW 8 DeIe&

efleere Jeuee ceW16 DeIe&
le=leere Jeuee ceW 24 DeIe&
kegue 48 DeIe&
kegue hetpee2, DeIe&48,
hetCee&Ie&4, peeceeuee2~
(2)
Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee
Fefle ev$eesej:
ieCeOejJeuee eb$e kee DeefYe<eske
DeLe ieCeOejJeueeev$emveheveced
velJee efmeb efJeMegsb, efevcee$eb ueeskecetOe&ieced~
leoes mLeehees kegcYeb, Jeeefjhetjb efnjCepeced~~1~~
Fefle keueMemLeeheveced
ieb i eeef o Jejheeveer ew - ef n & c eevoveMeer l euew : ~
Megelceheocee{b, mveheeeefce ieCesefMeveced~~2~~
eR vecees YeieJeles ieCeOejJeueeee eb eR tb eQ : De efme Dee G mee Deeefleees
hed efJeeeee eeQ eeQ vece: iebieeefoleerLe&heefJe$elejpeuesve mveheeeefce mJeene~
Fefle leerLeexokeeefYe<eske:
Deeee&
ieCeOejJeuee eb$e DeefYe<eske efJeefOe

DeLe ev$eesej: (ev$euesKeveefceleLe&:)
Devegghed
<edkeesCeeeceOes leg, #ceeceOe: eeR e cemlekes~

Den PedJeeR eR efueKeslheeex, oef#eCes Jeecele: eceeled~~1~~
eeroef#eCe meeCeJeeefme, Dee G mee menescekeced~
keesCes<Jeeefleees hed, meJesve mLeeheesled eceeled~~2~~
keesCeevlejs efJeeeee, mJeene <e[d yeerpeceeefueKesled~
keesCeees<eg efueKesled eerer-Oe=eflekeerefle&celeerefvoje:~~3~~
Jemeg de ef$enes<eg, he$es<eg $e+efcev$ekeeved~
efueefKelJee ceeeee Jese, eeW b ieCeOeejkeced~~4~~
ev$eb YetceC[ueeshesleb, efueefKelJee mLeeheesled megOeer:~
mJeCex hesLeJee leeces, Yetpex mebefmeefkeejkeced~~5~~
JeveievOee#eleheg<hew-vezJesewoeaheOetheheueefveeew:~
eees ieCeOejJeueeb, kecee&keYeeJeefveceg&kelew~~3~~
eR ieCeOejJeueeee DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
Devegghed
hegC[^s#egveeefuekesjeefo-jmew jcew: MegYeeJenw:~

eR vecees YeieJeles ieCeOejJeueeee eb eR tb eQ : De efme Dee G mee
Deeefleees hed efJeeeee eeQ eeQ vece: heefJe$elejs#Jeeefojmesve mveheeeefce mJeene~
Fleer#JeeefojmeeefYe<eske:
eees ieCeOejJeueeb, kecee&keYeeJeefveceg&kelew~~
meJeeiehegefow jcew, jepewIee&Ceeefomeefleew:~
Deeefleees hed efJeeeee eeQ eeQ vece: heefJe$elejIe=lesve mveheeeefce mJeene~
(3)
Fefle Ie=leeefYe<eske:
MegYe:w efmveiOewJe&j#eerj:w , MegkeueOeeveesppJeuew: hejw:~
Deeefleees hed efJeeeee eeQ eeQ vece: heefJe$elejogiOesve mveheeeefce mJeene~
Fefle ogiOeeefYe<eske:
hegCeefheC[wefjJeeKeC[w:, efmLejwo&efOeefYeleYew:~
Deeefleees hed efJeeeee eeQ eeQ vece: heefJe$elejoOvee mveheeeefce mJeene~
Fefle oOeefYe<eske:
ueJebiesueemegkehet&jetCez: hetCez: megieefvOeefYe:~
Gle&eeefce meodYekelee, ieCesMeb kece&nevees~~8~~
Deeefleees hed efJeeeee eeQ eeQ vece: heefJe$elejmeJeez<eefOeefYe: mveheeeefce mJeene~
(4)
Fefle meJeez<eefOemveheveb
eleg J e& i ez e f j Jees o d Y et l ew eleg < kekeueMeece= l ew : ~
Deeefleees hed efJeeeee eeQ eeQ vece: heefJe$elejeleg<keueMew: mveheeeefce mJeene~
Fefle eleg<keueMemveheveced
kehet&jevoveJe-Jeewie&vOeesokew: MegYew:~
Deeefleees hed efJeeeee eeQ eeQ vece: heefJe$elejievOeesokesve mveheeeefce mJeene~
Fefle ievOeesokeeefYe<eske:
eobiemebefieleesesve, eeefle heeheb ve=Ceeb #eCeeled~
leohe&es efvepes cetOve&Ieb efleefle keLeb cece~~11~~
Fefle iebOeesokeJevoveced
mveheefelJesefle es Yekelee, eeevles ieCeveeekeced~
YegkelJee mJeYe&theob cegeew, megKeeevles megKewef<eCe:~~12~~
Fefle heg<heebpeefue:~
~~Fefle eerieCeOejJeueeev$emveheveb meceehleced~~
(5)
eer ieewlece ieCeOej hetpee

ieerlee bo
ieCeheefle ieCeerMe ieCesMe ieCeveeeke ieCeerej veece nQ~

ieCeveeLe ieCemJeeceer ieCeeefOehe Deeefo veece eOeeve nQ~~
Gve FbYetefle ieCeerv ieewlece mJeeefce ieCeOej kees pepetB~
mLeehevee kejkes eneB meye keee& ceW ceb i eue Yepet B ~ ~1~~
eR eerieewleceieCeOejhejcesefved! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerieewleceieCeOejhejcesefved! De$e efle efle " " mLeeheveb~
eR eerieewleceieCeOejhejcesef ved! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
DeLeekeb-vevoerej hetpeve eeue
jsJeeveefo kee Megefe veerj, yeenj ceue OeesJes~

legce ejCeve Oeeje osle, Deblece&ue KeesJes~~
eer ieewlece ieCeOej osJe, hetpetB ceve ueekes~
meye $e+ef efmeef Yejhetj, nesJeW legce Oeekes~~1~~
eR eerieewleceieCeOejmJeeefceves pevcepejece=legefJeveeMeveee peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceueepe ebove Ievemeej, leve kee leehe njs~
legce heo hetpee lelkeeue, Deblelee&he njs~~eer ieewlece.~~2~~
eR eerieewleceieCeOejmJeeefceves mebmeejleeheefJeveeMeveee eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
lebogue efmele cegeehe, Oeeskej Yej ueerves~
legce heo Deeies Oej hegbpe, Deelece iegCe eervns~~eer ieewlece.~~3~~
eR eerieewleceieCeOejmJeeefceves De#eeheoeehlees De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ebheke Jej njefmebieej, megjle megceve efueee~
legce keecepeeer heo hetpe, efvepeceve megceve efkeee~~eer ieewlece.~~4~~
eR eerieewleceieCeOejmJeeefceves keeceyeeCeefJeOJebmeveee heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
uee[t yejheer hekeJeeve, megJejCe Leeue Yejs~
efvepe #egOee efveJeejCe nsleg, legce heo hetpe kejW~~
(6)
eer ieewlece ieCeOej osJe, hetpetB ceve ueekes~

meye $e+ef efmeef Yejhetj, nesJeW legce Oeekes~~5~~
eR eerieewleceieCeOejmJeeefceves #egOeejesieefJeveeMeveee vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j efMeKee epJeeue, oerheke peesefle peues~
legce heo hetpele lelkeeue, Deblej peesefle peues~~eer ieewlece.~~6~~
eR eerieewleceieCeOejmJeeefceves ceesnevOekeejefJeveeMeveee oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
oMeiebOe megiebefOele Oethe, KesJele Oetce G[s~
efvepe DeMegYe kejce neW Yemce, Gmekeer Oetce G[~s ~eer ieewlece.~~7~~
eR eerieewleceieCeOejmJeeefceves Dekece&onveee Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
yeeoece megheejer mesJe, Gece heue ueeTB~
ieCeveeLe ejCe egiehetpe, Jeebe
f le heue heeTB~~eer ieewlece.~~8~~
eR eer ieewleceieCeOejmJeeefceves cees#eheueeehlees heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue iebOeeefoke Jemeg Je, ueskej DeIe& keB~
Deveghece efvepeheo kes nsleg, legce heo Yeefe keB~~eer ieewlece.~~9~~
eR eerieewleceieCeOejmJeeefceves DeveIe&heoeehlees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ieg ejCeve peue keer Oeej, oskej Meebelf e keB~
meye peie ceW Meebleer nsleg, MeebleerOeej keB~~eer ieewlece.~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
Jekegueeefoke kegmegce cebieee, heg<heebpeefue kej ceW~
meye efJeIve Decebieue oes<e, veeMetB Fke heue ceW~~eer ieewlece.~~11~~
efoJe heg<heebpeefue~
peehe- eR eerieewleceieCeOejmJeeefceves vece (108 ee 9 yeej)~
peeceeuee
oesne
hejceyee hejceelcee, hejceevebo efveueerve~

ieeTB legce iegCeceeefuekee, nesJes YeJeogKe#eerCe~~1~~
jesuee bo
pee pee ieCeOej osJe, pee pee iegCe ieCe mJeeceer~

ceneJeerj efpeveosJe, meceJemejCe ceW veeceer~~
pee pee efJeIve mecetn, veeMeke efJee eefmee~
mehle$e+ef heefjhetCe&, eej efJe%eeve mece=e~~2~~
FvYetefle legce veece, ceneefJeYetefle eoelee~
yeeeCe kegue DeJelebme, ieewlece iees$e efJeKeelee~~
Meee cenesoefOe leerCe&, heebe Meleke legce e$ee~
legce mece ner oes Yeele, ieefJe&le meefnle mege$ee~~3~~
deeme" efove heele, eYeg keer efKejer ve JeeCeer~
meewOeceX Gheee, keervees Deefle megKe"eveer~~
ieewleceMeeuee ceeefnb, Je=he Oej Deeee~
legce meye efJeeeOeerMe, Fmemes legce leke Deeee~~4~~
cesjs ieg ceneJeerj, Deelece Oeeve ueieees~
Yetue ieee ceQ DeLe&, pees pees Mueeske he{ees~~
eefo oes DeLe& yeleee, lees legce efMe<e yevetB ceQ~
veefnb lees nesJees efMe<e, cegPe ieg kes es entB ceQ~~5~~
$ewkeeueb Fleeefo, peye en Mueeske he{e nw~
DeLe& yeesOe mes nerve, ceve Deeee& ye{e nw~~
euees ieg kes heeme, ceQ MeeeeLe& keBiee~
legce nes e$e Depeeve, ieg mes DeLe& kentBiee~~6~~
GYee Yeele kes meeLe, meye efMe<eeW kees ueskes~
eues Fb kes meeLe, meceJemejCe DeJeueeskes~~
(7)
(8)
ceevemlebYe efvenej, ceeve ieefuele ngDee meeje~

Jeeve peeleg YeieJeeved mlegefle he Geeje~~7~~
efvepe efceLeelJe efJeveeMe, efpeveoer#ee kees ueervee~
efoJeOJeefve lelkeeue, eieer YeefJe megKe oervee~~
eoMeebie cee ebLe, ieewlece ieg ves keerves~
ieCeOej heo kees heee, meye $e+er Oej ueerves~~8~~
Jeerj eYet efveJee&Ce, kes efove kesJeue heeees~
Fv meYeer efceue Deee, iebOekeger jeJeeees~~
kesJeue%eeve keueeCe, hetpee Fv jes nQ~
kesJeue%eeve ceneve, ue#ceer kees Yeer pepess nQ~~9~~
Fmeer nsleg meye ueesie, oerheeJeueer efveMee ceW~
ieCeheefle ue#ceer osefJe, hetpeW Oeveefe ceve ceW~~
yeejn Je<e& efJenej, YeefJe GheosMe efoee nw~
hegve DeIeeefle efJeveeMe, cees#e eJesMe efkeee nw~~10~~
ieCeOej hetpee mele, meJe&mebheoe osJeW~
Oeve Oeeveeefoke hetj, cees#e mebheoe osJeW~~
Fme nslet nce Deepe, ieCeOej ejCe pepes nQ~
kesJeue%eeve ekeeMe, nslet Deehe Yepes nQ~~11~~
oesne
eewyeermeeW efpevejepe keer, ieCeOej ieCevee peeve~

eewon meew yeeJeve kener, efleveheo pepetB ceneved~~12~~
eR eerieewleceieCeOejhejcesefves peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
oesne
pees hetpeW ieCeOej ejCe, kejW efJeIveIeve neve~

peie kes meye megKe Yeesie kes, ece mes ueW efveJee&Ce~~
~~FleeMeerJee&o~~
eejcYe
Cecees DeefjnbleeCeb, Cecees efmeeCeb, Cecees DeeFefjeeCeb~
Cecees GJepPeeeeCeb, Cecees ueesS meJJemeentCeb~~
ieCeOejJeuee ceb$e
Cecees ef p eCeeCeb ~ Cecees Dees e f n ef p eCeeCeb ~ ~
Cecees hejceesefnefpeCeeCeb~ Cecees meJJeesefnefpeCeeCeb~~
Cecees DeCebleesefnefpeCeeCeb~ Cecees keesyegerCeb~~
Cecees yeerpeyegerCeb~ Cecees heeoeCegmeejerCeb~~
Ceceess mebefYeCCemeesoejeCeb~ Ceceess meebyegeCeb~~
Cecees heeseyegeCeb~ Cecees yeesefne yegeCeb~
Ceceess GpegceoerCeb~ Ceceess efJeGueceoerCeb~~
Ceceess omehegJJeerCeb~ Ceceess eGomehegJJeerCeb~~
Ceceess Debie- ceneefCeefcee-kegmeueeCeb~~
Cecees ef J eGJJeFef [ d { heeeCeb ~ ~
Ceceess efJeppeenjeCeb~ Ceceess eejCeeCeb~~
Ceceess heCCemeceCeeCeb~ Cecees Deeieeme-ieeceerCeb~~
Ceceess DeemeerefJemeeCeb~
Ceceess efoefefJemeeCeb~~
Ceceess GiieleJeeCeb~ Ceceess efoeleJeeCeb~~
Ceceess leeleJeeCeb~ Ceceess ceneleJeeCeb~
Cecees IeesjleJeeCeb, Ceceess IeesjiegCeeCeb~~
Ceceess Ieesj hejkekeceeCeb~ Ceceess IeesjiegCe-yebYeeejerCeb~~
Ceceess Deeceesmeefn-heeeCeb~ Ceceess Kesuueesmeefn-heeeCeb~~
Ceceess peuueesmeefnheeeCeb~ Ceceess efJehheesmeefnheeeCeb~~
Ceceess meJJeesmeefnheeeCeb~ Ceceess ceCeyeueerCeb~~
(9)
(10)
Ceceess JeefeyeueerCeb ~ Cecees keeeyeueerCeb~~

Ceceess KeerjmeJeerCeb~ Ceceess meefhhemeJeerCeb~~
Ceceess cengjmeJeerCeb~ Ceceess DeefceemeJeerCeb~~
Ceceess DekeKeerCe-ceneCemeeCeb~ Ceceess JeceeCeeCeb~~
Cecees ef m eeeoCeeCeb ~ Cecees
YeeJeoes
cenef o -ceneJeer j -JeceeCe-yeg ef j meer C ees es e f o ~
pemmebefleeb Oeccehenb efCees, lemmebefleeb JesCeefeeb heGbpes~
keeSCe Jeeee ceCemee efJe efCeeb, mekekeejS leb efmejhebecesCe~~
ieCeOejJeuee ceb$e kee heeevegJeeo

MebYeg bo
ceQ vecetB efpeveeW kees pees Den&ved, DeJeOeerefpeve cegefve kees vecetB vecetB~
hejceeJeefOe efpeve kees vecetB leLee, meJee&JeefOe efpeve kees vecetB vecetB~~
ceQ vecetB DevebleeJeefOe efpeve kees, De keesyege
f egle meeOeg vecet~B
ceQ vecetB yeerpeyegeregle cegefve, heeoevegmeeefjegle meeOeg vecetB~~1~~
mebefYeVeeesle=egle meeOeg vecetB, ceQ mJeebyeg cegefvejepe vecetB~
eleske yeg $e+ef<ejepe vecetB, hegefve yeesefOele yeg cegveerMe vecetB~~
$e+pegceeflecevehee&e meeOeg vecetB, ceQ efJehegueceleeregle meeOeg vecetB~
ceQ vecetB DeefYeVe megoMehetJeea, eewoMehetJeea cegefvejepe vecetB~~2~~
DeebieceneefCeefceekegMeueer, vecetB vecetB efJeefeee$e+ef eehle~
efJeeeOej$e+ef<e kees vecetB vecetB ceQ, mebele eejCe$e+ef eehle~~
ceQ e%eeeceCe cegveerMe vecettB, DeekeeMeieeefce cegefvejepe vecetB~
DeeMeerefJe<eegle $e+ef<ejepe vecetB, erefJe<eegle cegefvejepe vecetB~~3~~
ceQ
ceQ
ceQ
ceQ
GelehemJeer vecetB oerhleleefhe, vecetB lehlelehemeeOeg veceBt~

vecetB ceneleheOeejer kees, De Ieesjleheesegle meeOeg vecetB~~
vecetB IeesjiegCeegle meeOet, ceQ Ieesjhejeece meeOeg vecetB~
vecetB IeesjiegCeyeeeeefj, Deeceew<eefOeeehle cegveerMe vecetB~~4~~
(11)
#Jesueew<eefOeeehle cegveerMe vecetB, peuueew<eefOe eehle cegveerMe vecetB~

efJeeg<e Deew<eefOeegle meeOeg vecetB, meJeez<eefOe eehle cegveerMe vecetB~~
ceQ veceBt ceveesyeefue cegefveJej kees, ceQ Jeeveyeueer $e+erMe vecetB~
ceQ keeeyeueer cegefveveeLe vecetB, ceQ #eerjeeJeer cegefvejepe veceBt~~5~~
ceQ
ceQ
ceQ
ceQ
Ie=leeeJeer cegefvejepe veceBt, ceQ ceOegeeJeer cegefvejepe vecetB~

Dece=leeeJeer meeOeg vecetB, De#eerCeceneveme meeOeg vecetB~~
JeOe&ceeve $e+erMe vecetB, ceQ efmeeeleve mecemle vecetB~
YeieJeved cenefle ceneJeerj, eer JeOe&ceeve yegef<e& vecetB~~6~~
Mesj bo
efpemekes efveke ceW Oece&heLe kees eehle efkeee ntB~

Gvekes efveke ner efJeveeJe=efe Oeej jne nBt~~
efvele keee mes Jeeve mes Deewj ceve mes GvneR kees~
heb eeb i e vecemkeej keB Yeef e YeeJe meeW ~ ~
DeLe efpeveieCeOejJeueee%eeefle%eeheveee ceb[uemeesheefj efoJe heg<heebpeefueb ef#ehesled~
(12)
DeLe ieCeOejJeuee hetpee

DeLe mLeehevee
eewyeesue bo
lepe&DeeJees yeeeW legcnW efoKeeeW.......
DeeJees nce meye kejWs Dee&vee, ieCeOej osJe eOeeve keer~

efpeveJej efoJeOJeveer kees PesueW, eoMeebie egleJeeve keer~~Jebos ieCeOejced-4
De[leeefueme $e+er kees OeejW, eoMeieCe kes F&ej nQ~
eb$ehe nQ ceb$ehe nQ, leb$ehe Yeer heefjCele nQ~~
Ssmes ieg kees Jebove kejles, efceues jen keueeCe keer~~DeeJees.~~
eer ieCeOej ieg keer hetpee mes, meJe&efJeIve mebnej kejW~
pJej Deeflemeej Deeefo jesieeW kee, #eCe Yej ceW heefjnej kejW~~
Deeeveve kej pepeles Fvekees, efceues peeself e efvepe %eeve keer~~DeeJees.~~
eR eerieCeOejmecetn! De$e Sefn Sefn mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eerieCeOejmecetn! De$e efle efle ": ": mLeeheveb~
eR eerieCeOejmecetn! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
lepe&cesjs osMe keer Oejleer....
ieCeOej keer Deee&, mekeue efJee ceW Meebefle megOee yejmeees~

ieCeOej keer......
DeieefCele veefoeesW kee veerj efheee, veefnb Deye leke heeme yegPee heees~
Fme nsleg Deehekeer hetpee kees, kebeve Peejer ceW peue ueees~~
iegheo ceW Oeeje kejles ner....meye ceve keer heeme yegPeeeW~~
ieCeOej keer......
eR PJeeR eeR Den De efme Dee G mee Deeefleees hed efJeeeee eeQ eeQ
vece: peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ieCeOej keer......
(13)
YeJe-YeJe ceW jesie Meeske mebke, ceeveme osnpe ogKe heees nQ~~
Fmeefuees Deehekeer hetpee kees, ebove kesMej efIeme ueees nQ~~
ieg heo ceW ee&ve kejles ner....leve ceve Meerleue nes peees~~
ieCeOej keer......
vece: eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
ieCeOej keer......
veej megKe heeves keer Fe mes, og:Ke Deveble G"ees nQ~
mejmeeW mece megKe veefnb efceuee efkebleg, YeJeoefOe ceW ieesles Keees nQ~~
Fmeefuees Oeewle efmele De#ele ues..... nce hegbpe e{eves Deees~~
ieCeOej keer......
vece: De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
ieCeOej keer......
cekejOJepe ves leerveeW peie ceW, efvepe Mej mes peve kees JeMe efkeee~
eYeg kes ejCeecyegpe ceW Deekej, Jen Yeer lees #eCe ceW JeMe ngDee~
FmeefueS legcnejs ejCeeW ceW...... nce heg<he e{e megKe heeeW~~
ieCeOej keer......
vece: heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
ieCeOej keer......
en #egOee efheMeeeer efheb[ ueieer, nce kewmes gkeeje heeeW~
legce hejceeveboece=le heerles, Fmeefuees eYees! MejCes Deees~~
(14)
vewJese e{ekej legce mevcegKe.......nce hejce le=efhle kees heeeW~~

ieCeOej keer......
vece: vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
ieCeOej keer......
efceLeelJe DebOesjs ceW nceves, veefnb efvepe kees efkebefeled heefneevee~
eYeg legce nes kesJeue%eeve mete&, Fmeefuees Gefele mecePee Deevee~~
oerheke mes legce Deejefle kejles ......ceve kee DebOesj efceeeW~~
ieCeOej keer......
vece: oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
ieCeOej keer......
Meeele efpevecebefoj ceW DemebKe Yeer, Oethe Ie[eW ceW Deefive peues~
efvepe megjieCe megjefYe Oethe Kesles, leye Oetce oMeeW efoMe ceW hewues~~
nce Oetheeeve ceW Oethe Kese....efvepe kes meye kece& peueeeW~~
ieCeOej keer......
vece: Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
ieCeOej keer......
Debietj Deveej Deece kesuee, heue Devebveeme ues Deees nQ~
Jej cees#e cene heue heeves kees, legce efveke e{eves Deees nQ~~
heue mes hetpee kejkes YeieJeved ...... jlve$ee efveefOe hee peeeW~~
ieCeOej keer......
(15)
vece: Heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
ieCeOej keer......
peue iebOeeefoke Jemeg DeIe& efuees, GmeceW veJejlve efceueees nQ~
efvepe YeeJe DehetJe&-DehetJe& efceues, en DeeMee ueskej Deees nQ~~
ejCeeW ceW DeIe& e{e kejkes....... veJeefveef $e+ef hee peeeW~~
ieCeOej keer......
vece: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
eefiJeCeer bo
veeLe heokebpe ceW MeebefleOeeje keB~

efJee ceW Meebefle nesJes ener keecevee~~
DeeefOe meye otj neW efee ceW Meebefle nes~
Yeefe mes eehle nes Meebefle Deelebeflekeer~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
veeLe kes iegCe megceve Deepe egve kes efuees~
efJee ceW eMe megjefYe hewueleer nw eYees!~~
heg<he Debpeefue mecehe&Ce keB esce mes~
hegCe mebheefe heeTB megeMe Je=ef nes~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~
(16)
DeLe mleJeve
(eer MegYeebeeee&ke=le)
yemebleefleuekee
yegdeew<eOeerjmemegefJeefeeosMeJeere&
Jeesceefeeef&lehemee meefnleeved cegveerMeeved~
melkesJeueeJeefOeceve:heefjieeved megyeerpe
melkees<"yegefheomeeefjleee eefmeeved~~
eesle=ved megefYeVemegieJeeb ueIegotjlees#e
mheMe&eJeesjmeefvekee, Jejveeefmekeeveeced~
Jesle=ve megieesejieCeeved oMemeJe&hetJe&
Jesle=ved efveefceekegMeueeved mlegcens cen<eeaved~~2~~ egiceb~~
eleskeyegJejJeeefoieCeeved eOeerkeeved
yegeef&egefekeefueleeved efveJe mleJeerefce~
efJed efKeuuepeuuehejceecemeg meJe&lee~
jesieeheneved JemegefJeOeeved Jejef<eew:~~3~~
Meeotu& eefJeeere[f leced
kegJee&les ueIeg JeeiMeew megYeefJeveeb ce=legb efJe<esCe egOee~
elheeCeeJeefhe ogiOeceOJece=lemeled eepeeYeb peeeles~~
ogYeexpeb ieefoleeekew: megheefleleb iendCeefvle Jeeees vejeb
mlemleeved cegKeefiJe<eece=leIe=leeeeeeefJeCees veewcenced~~4~~
Deeee&
ueefIeceeieefjceeceefncee eekeecewMJee&keeceefhelJew:~
JeOeveeefhleJeMeOeelew: mleewecf e cegveerved efJeefeeefi& eleeved~~5~~
Meeotu& eefJeeere[f leced
Yegeb e$e efoves ie=ns eeflepevewve& #eereles leefves~
les<eb e megYeesefpelesefKeuevejs e$e efmLeleb le$e es~~
meJex veeefkevejeoe: megKeleee efle<"efvle legeJeveew~

les#eerCeeefocenevemeeueeiegCee YeevletYees meJe&le:~~6~~
Ghepeeefle:
Devlecegn& t exve egleb mecemleb, Oeeeefvle es ke<"efJe<eeocegee:~
he"efvle ueeskeb veefmelegb #eceeeebieguee ef$eOee les yeefuevees YeJevleg~~7~~
Deeee&
efoefJepeueoueheuekegmegceyeerpeeefiveefMeKeemeg peeveghebef eielee:~
eejCeveeceeved Fces efeeef&egeeved veceeefce e Jewleeved~~8~~
Ghepeeefle
Geb leheesoerhlelehemlehevleg lehleb lehees Ieesjlehees cene~
es mehleOee Ieesjhejeeceee yeeeefhe les mevleg efJeos ef$eieghlee:~~9~~
yemebleefleuekee
veeveeleheesefleMeeueyOecenef&cegKee:
metee&oees cegefveJeje peieleeb eeevle:~~
kegJe&vleg $e+efefveeeb MegYeevkeme
mebIeme og<ogejf leeefve njvleg mevle:~~10~~
(Fefle ieCeOejJeueemleJeveb meceehleced~~)
DeLe ceC[uemeesheefj heg<heebpeeEue ef#ehesled~
(17)
(18)
DeLe ceOeefmLele <ed osJeer hetpee

(ceC[ue hej meeceves 6 osefJeeeW kes 6 DeIe& e{eJeW)
Mesj bo
meewOece& Fv ceeve hee o keceue hes pees~

eerOeve megheg$e yegef kees osleer nQ Yee kees~~
eerosJeer es leerLexMe ceele kees meoe mesJeW~
ieCeOej ejCe Yeee FvnW nce DeIe& kees osJeW~~1~~
eR eerosefJe! Fob DeIe ie=neCe ie=neCe mJeene~
er osJeer cenehee o keceue ceW efvele yemeW~
YeeeW kees ueppee Deeefo iegCeeW kees pees os mekeW~~
efpeveceele kees Devegjeie YeeJe mes meoe YepeW~
ieCeOej ejCe Yeee FvnW nce DeIe& mes pepeW~~2~~
eR erosefJe! Fob DeIe ie=neCe ie=neCe mJeene~
mejJej efleefieb kebpe ceWs osJeer Oe=leer keneR~
Oewee&efo iegCeeW kees meoe YeeeW kees os jneR~~
efpeveJej emet keer Yeefe mes mesJee meoe kejW~
ieCeOej ejCe Yeee kees DeIe& os megKeer kejW~~3~~
eR Oe=efleosefJe! Fob DeIe ie=neCe ie=neCe mJeene~
o kesmejer keceue ceW keerefle& osJeer efvele yemeW~
meye peve kees es Yeesie megeMe Deeefo os mekeW~~
efpeveceele keer mesJee kejW ieCeOej ejCe veceW~
Fvekees e{eles DeIe& keerefle& ueeske ceW YeceW~~4~~
eR keerefle&osefJe! Fob DeIe ie=neCe ie=neCe mJeene~
o cenehegb[jerke ceW yeger megjer jnW~
es Yeso%eeve yegef os efpeveYeefejle jnW~~
efpeveceele keer mesJee kejW heefjJeej meceslee~
ieCeOej ejCe Yeee pepeW nce DeIe& meceslee~~5~~
eR yegefosefJe! Fob DeIe ie=neCe ie=neCe mJeene~
(19)
o hegb[jerke kebpe ceW ue#ceer megjer keneR~

efpeveosJe kes Meemeve keer ue#ceer ye{e jneR~~
efpevejepe eYet keer kejW mesJee megYeefe mes~
ieCeOej ejCe Yeee FvnW nce DeIe& mes pepeW~~6~~
eR ue#ceerosefJe! Fob DeIe ie=neCe ie=neCe mJeene~
hetCee&Ie&oesne
eer er Oe=efle keere|le, yeger ue#ceer veece~

n osJeer hetCee&Ie& mes, pepetb keb mecceeve~~
eR eerDeeefoosJe: Fob hetCee&Ie ie=CnerOJeb ie=CnerOJeb mJeene~
DeLe eleske DeIe&

oesne
ieCeOejieg kes $e+efcee, ceb$e megDe[leeueerme~

heg<heebpeefue kej hetpentB, vecetB vecetB vele MeerMe~~
DeLe ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
DeLe eLece Jeuee hetpee

lepe&meodjen hes peerJeve vewee ueiee........
MebYeg bo
Yeeer mes DeIe& e{eles euees, Oeve megKe mebheo hee peeJeesies~~sks e.~~
keceeX kees peerles Jes efpeve nQ, Deeeee& GheeOeee meeOet Yeer~
efpevekeer cegefve keer Deee& kej uees, Deelece megKe Yeer hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~1~~
yengefJeOe Deeflemeej jesie nwpee, Deeefoke meye oes<e efJeveMe peeles~
meye kece& Me$eg Yeer otj YeieW, meye $e+ef mece=er heeJeesies~~
~~ieCeOej.~~2~~
(20)
Iej heg$e efhelee heefjpeve hegjpeve, es Deheves veneR hejees nQ~

YeieJeeve kees Dehevee ceeve euees, efpeveiegCe mebheod hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~3~~
eR Den Cecees efpeCeeCeb efpevesYe: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~1~~
pees DeJeOeer%eeve OejW cegefveJej, efpeve yevesb cegefe kees Jej uesles~
Jes Deelce jmeemJeeoer eYeg nQ, Gve vecele DeJeefOe hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~1~~
veevee efJeOe kes pJej jesie veMes, leve ceW ceve ceW Yeer Meebleer nes~
$e+erOeejer ieCeOej hetpee, kejles YeJeoefOe lej peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~2~~
ceeee kes DebOesjs ceW eeCeer, veefnb %eeve efkejCe hee mekeles nQ~
iegJeeW keer MejCe ceW Dee peeJees, efhej %eeve peesefle hee peeJeesiess~~
~~ieCeOej.~~3~~
eR Den Cecees Deesenf efpeCeeCeb DeJeefOeefpevesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e mJeene~~2~~
pees cegefve hejceeJeefOe hee uesles, Gme ner YeJe mes efMeJe eehle kejW~
legce Gvekeer MejCe ceW Dee peeJees, efpeveOecee&ce=le hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~1~~
YeeeW kes efMejesjesie meye ner, veMe peeles efpeveJej Yeeer mes~
hejceeJeefOe efpeve keer Yeefe kejes, hejceeJeefOe kees hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~2~~
veeveeefJeefOe kes mebkeuesMe efkees, %eeveeJejCeeefo yebOee kejles~
Fve keceeX mes gkeeje nes, Ssmeer egeer hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~3~~
(21)
eR Den Cecees hejceesefnefpeCeeCeb hejceeJeefOeefpevesYe: DeIe efveJe&heeceerefle

mJeene~~3~~
pees cegefve meJee&JeefOe %eeveer nQ, ef$eYegJeve kes cetle& meYeer peeveW~
Fvekees Yeer cegefe Fmeer YeJe mes, veceles egeer hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~1~~
YeeeW keer meJe& ves$e JeeOeer, ieCeOej Yeeer mes veMe peeleeR~
meJee&JeefOe %eeve efceuesiee legcnW, efvepe Yeso%eeve hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~2~~
Fve cegefveeeW keer ee Yeeer, YeJeoefOe mes heej ueiee osieer~
legce Fvekeer MejCe ceW Dee peeJees, efhej %eeve $e+ef hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~3~~
eR Den Cecees meJJeesefnefpeCeeCeb meJee&JeefOeefpevesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~4~~
efpevekeer DeJeOeer kee Deble veneR, Jes ner Deveble DeJeOeer ceeveW~
es kesJeue%eeveer $e+ef<e nesles, Fvemes efvepejMceer heeJeesies~~
~~ieCeOej.~~1~~
ieCeOej Yeeer mes veeveeefJeOe, Yeer keCe& jesie veMe peeles nQ~
Fefve efJe<eeeW kees lepeles ner, efvepe %eeve Deleerefve heeJeesies~~
~~ieCeOej.~~2~~
meye peve ceW kesJeue%eeve Yeje, en kecee&JejCe Gmes {kelee~
kewmes efJeveeMe nes keceeX kee, Yeeer mes Meeer heeJeesies~~
~~ieCeOej.~~3~~
eR Den Cecees DeCebleesefnefpeCeeCeb DevebleeJeefOeefpevesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~5~~
(22)
pewmes kees"s ceW Oeeve YejW, meye he=Leked he=Leked jn mekeles nQ~
Jewmes ner keesyegef cegefve kees, veceles yeger hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~1~~
veevee kegMetue ieguceeefo jesie, meye Goj jesie veMe peeles nQ~
efpeve keesyegef keer hetpee mes, ceeveme Meebleer hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~2~~
ceefle %eeveeJejCe #eeesheMece mes, yeger ceW DeefleMee Dee peelee~
legce Fve cegefveeeW keer Yeefe kejes, OeejCee Meefe hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~3~~
eR Den Cecees keesyegerCeb keesyegef$e+efmebhevvesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~6~~
peeW yeerpe mes Kesle heueW keesmeeW, leeW %eeve ye{s efpeve cegevf eeeW kee~
Gve yeerpe yegef $e+ef<e kees hetpees, legce %eeve efkejCe hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~1~~
efnekeer Je eeme mebenefCe Deeefo, veevee efJeOe jesie efJeveMe peeles~
efpeve yeerpeyegef keer hetpee mes, legce hetCe& mJemLe nes peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~2~~
Deelcee ceW %eeve Deveble Yeje, keceeX ves Fmekees #eerCe efkeee~
iegYeefe mes Fmes ye{ekej legce, DeekeeMe kees Yeer t peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~3~~
eR Den Cecees yeerpeyegerCeb yeerpeyegef$e+efmebhevvesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~7~~
(23)
pees Ske cee$e heo he{les ner, mebhetCe& ebLe kee DeLe& kejW~
en heoevegmeejer yegef $e+ef, pepeles Fmekees hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~1~~
meye peve kes yewj hejmhej kes, ieCeOej hetpee mes otj YeieW~
Deeheme ceW hejce eerefle nesieer, $ewueeskee esce hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~2~~
meye hee" eeo kej kej YetueW, OeejCeeJejCe mce=efle njlee~
$e+ef<eeeW keer heojpe efMej hes Oejes, mcejCe Meefe hee peeJeesies~~
~~ieCeOej.~~3~~
eR Den Cecees heeoeCegmeejerCeb heeoevegmeeefjCeeryegef$e+efmebhevvesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene ~~8~~
oesne
efpeve mes heoevegmeeefj leke, $e+efeehle ieCeveeLe~

hetCe& DeIe& mes hetpentB, vecetB veceekej ceeLe~~1~~
eR Cecees efpeCeeCeb eYe=efle heeoeCegmeeefjheele$e+efeehlesYe: ieCeOejsYe:
hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
DeLe efleere Jeuee hetpee

DeLe ceb[uemeesheefj efleereJeuees (oues) heg<heebpeefueb ef#ehesled~
lepe&ieescesMe pee ieescesMe.....
Deelcepeesefle, pee Deelcepeesefle, cece oe efJejepees-2~

nce ener YeeJevee kejles nQ, Ssmee Deeves Jeeuee keue nes~~
nes veiej-veiej ceW efpeveYeeer, meejs peie ceW MegYe cebieue nes~~
~~nce.~~1~~
(24)
ees$esefve kes Glke= #es$e kes, yeenj kee Yeer pees megve ueW~
mebKeeleeW eespeve leke ceeveJe, heMeg kes meye Meyo mecePe Yeer ueW~~
mebefYeVe eesle=yeger cegefve kees, Jebove kejles ceve GppJeue nes~~
~~nce.~~2~~
pees hejce lehemee kejles nQ, Jes ner Ssmeer $e+er heeles~
Fvemes peve-peve kee efnle kejkes, Jes cegefe JeuueYee hee peeles~~
Fve cegefveeeW keer hetpee kejles-2, cesje peerJeve Yeer GppJeue nes~~
~~nce.~~3~~
ceeveJe kes Keebmeer eebme Deeefo, veevee jesieeW keer Meebleer nes~
meye heer[eeW Yeer lel#eCe ner, veMe peeJeW eefo efpeve Yeeer nes~~
Ssmes ieCeOej ieg kees Jebole, meye efJeIve veMeW megKe DeefJeeue nes~~
~~nce.~~4~~
eR Den Cecees mebefYeCCemeesoejeCeb mebefYeVeeesle=lJe$e+efmebheVesYe: DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~~9~~
nce ener YeeJevee kejles nQ, Ssmee Deeves Jeeuee keue nes~~ske.~~
nce ener YeeJevee kejles nQ, Ssmee Deeves Jeeuee keue nes~
nes veiej-veiej ceWs efpeveYeeer, meye peve-peve kee MegYecebieue nes~~
~~nce.~~1~~
pees peve ieg kes GheosMe efyevee, mJeecesJe yeesOe kees heeles nQ~
Jes mJeebyeg $e+er Oejles, YeeeW keer yegef ye{eles nQ~~
Fve cegevf eeeW kees Jebove kejles-2, cesje ceve DeefleMee GppJeue nes~~
~~nce.~~2~~
en leve veevee jesieeW kee Iej, veej nw Ie=efCele DeheeJeve nw~
Fme leve mes mebece OeejCe kej, cegevf e yeveles lejCe Je leejCe nQ~~
Ssmes cegefveeeW keer hetpee kej-2, cesje peerJeve Yeer GppJeue nes~~
~~nce.~~3~~
(25)
pees keefJelee De JeeefolJe Meefe, DeefleMeeeer heekej Yeer efvemhe=n~

efpeveOece& eYeeJeve kejW melele, efvepecegefejcee ceW Yeer memhe=n~~
Ssmes ieCeOejieg kees Jebole, cesje ceve efvepe ceW efveeue nes~~
~~nce.~~4~~
eR Den Cecees meebyegeCeb mJeebyeglJe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~10~~
pees Gukee heleve Deeefo ueKekej, Jewjeie efuees mebece OeejW~~
Ssmes cegefve ner eleske yeg, neskej DeieefCele peve kees leejW~
Fve cegefveeeW keer hetpee kejles-2, Yeeer OJeefve kee keesueenue nes~~
~~nce.~~1~~
pees cegveer yengle efJeOe lehe leheles, Jes cegefe jepe kees hee uesles~
Ssmes cegefve kes ejCeesoke mes, peve cemleke heeJeve kej uesles~~
Fve ieg keer hetpee kejves mes-2, cesje peerJeve Yeer GppJeue nes~~
~~nce.~~2~~
hejJeeoer efceLee efJeee kes, ceo mes efpeveOece& efJejesOeer neW~
MeeeeLe& kegMeue hejcele Yesoer, efpeveOece& eYeeJeke yeger nes~~
Ssmes ieCeOej ieg mJeebyeg, Fve Jebove mes megKe DeefJeeue nes~~
~~nce.~~3~~
eR Den Cecees HeeseyegeCeb eleskeyeg$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~11~~
pees iegDeeW kee GheosMe megveW, yeesefOele nesb jlve$ee OeejW~
DeeFme cetueiegCeeW mes egle, Jes meeOet YeJeeW kees leejW~~
Fve iegDeeW keer hetpee kejles-2, efceue peeJes hetpee kee heue nes~~
~~nce.~~1~~
(26)
efpevekeer Yeeer mes eesj uegsjeW, kes Yee mJeeb efJeveMe peeles~
pees efnle efcele Yee<ee meefceefle OejW, meye peve kees leefhe&le kej heeles~~
Ssmes ieCeOej ieg kees Jebole, cesje ceve DeefleMee efveMue nes~~
~~nce.~~2~~
en ceesnveere nw ceneMe$eg, meye keceeX kee en jepee nw~
Fmekee oMe&ve ceesnveere Yeso, veMeles mecekelJe ekeeMee nw~~
#eeefeke mecekelJe efceues cegPekees-2, cesje peerJeve Deefle GppJeue nes~~
~~nce.~~3~~
eR Den Cecees yeesenf eyegeCeb yeeseOf eleyeg$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e
mJeene~~12~~
ceve Jee leve mes Deefle mejue ceveesiele, meYeer Jemleg kees pees peeveW~
Jes $e+pegceefle ceve hee&e%eeveer, cetefle&ke heoeLe& kees ner peeveW~
Gve cegevf eeeW keer hetpee kejles-2, meye peve ceve ceW Yeer nueeue nes~~
~~nce.~~1~~
meye peve kees Meebelf e kejW ieCeOej, Fme $e+peg$e+er kees hee kejkes~
meye Jewj efJejesOe lepes lel#eCe, Fve ieg keer ejCe MejCe Deekes~~
meye %eeve mJeeb ner eieefle neW, efvepe Deelcee ceW ceve efveeue nes~~
~~nce.~~2~~
eLeceevegeesie kejCeevegeesie, ejCeevegeesie he{les-he{les~
Jeevegeesie kes hee$e yeves, efpeveJeeCeer kees he{les-he{les~~
Fve $e+ef<eeeW kees Jebove kejles-2, cesje peerJeve Yeer GppJeue nes~~
~~nce.~~3~~
eR Den Cecees GpegceoerCeb $e+pegceefle$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~13~~
(27)
pees peve kes mejue kegefue ceveiele, mebhetCe& cetle& Jemlet peeveW~
Jes efJehegueceleer cevehee&e cegefve, Fme YeJe mes mekeue kece& neveW~~
Ssmes efmeeW keer hetpee kej-2, YeeeW kee ceve Deefle efvece&ue nes~
~~nce.~~1~~
efpevekeer Yeeer mes yengegle %eeve, eie nes hejceevebo efceues~
efpevekes Jevove mes %eeve mete&, eies efvepe oe mejespe efKeues~~
Ssmes ieCeOej ieg kees Jebole, cesje ceve DeefleMee efvece&ue nes~~
~~nce.~~2~~
pees heeBe ceneele heeBe meefceefle, leerveeW ieghleer kees Oejles nQ~
Jes vejleve kees heeJeve kejkes, efvepe DeelceefveOeer kees Jejles nQ~~
Fve cegefveeeW kees Mele-Mele Jebove, cesje peerJeve Yeer GppJeue nes~~
~~nce.~~3~~
eR Den Cecees eqJeGueceoerCeb efJehegueceefle$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~14~~
ieejn DebieeW oMehetJeeX kees, he{kej oMehetJeea cegefve Fvemes~
peye oMeJeeb hetJe& he{s leye ner, efJeeeosJeer kes Deeves mes~~
pees eeefjle mes efJeeefuele veefnb neW-2, Fve veceles Deelece efvece&ue nes~~
~~nce.~~1~~
Fve iegDeeW keer Yeeer kejles, mebhetCe& Meee kee %eeve efceues~
ele Meerue hetCe& nes peeles nQ, Fve pepeles %eeve eYeele efKeues~~
Ssmes ieCeOej keer hetpee kej, cesje ceve efvepe ceW efveeue nes~~
~~nce.~~2~~
Fve cegefveeeW kee ele yeeee&, $ewueeskeehetpe kenueelee nw~
Fve MejCeeiele ceW Deeves mes, eeefj$e efJeceue nes peelee nw~
Fve cegevf e keer hetpee kejves mes-2, ueewkeebelf eke megjheo kee heue nes~~
~~nce.~~3~~
(28)
eR Den Cecees omehegJJeerCebb oMehetefJe&lJe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle

mJeene~~15~~
pees eewon hetJeeX kes %eelee, eglekesJeue%eeveer heo ueYeles~
Gvekes ejCeeW kee Deeee ues, #eeefeke meceefkele Yeer hee mekeles~~
es hejes#e mes ef$eYegJeve peevesb-2, Fve Yeeer mes egleefveefOe heue nes~~
~~nce.~~1~~
Fve ieg keer Yeeer mes lel#eCe, efvepe-hej kee Meee %eeve nesJes~
mJehej meceeefJeod ieCeOej ieg, De%eeve heeheceue Yeer OeesJeW~~
Fve ieCeOej kee Jebove kejles, cesje ceve efvepe ceW efveMeue nes~~
~~nce.~~2~~
pees Deele&jew ogOee&ve jefnle, MegYe Oece&-Megkeue kes Oeeveer nQ~
Fve ieg keer ceefncee DeodYegle nw, es heeles efMeJe jpeOeeveer nQ~~
Fve ieCeOej keer hetpee kejles-2, cesje peerJeve Deefle GppJeue nes~~
~~nce.~~3~~
eR Den Cecees eGomehegJJeerCebb elegoM& eheteJf e&lJe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e
mJeene~~16~~
lepe&en veboveJeve, en megcevemeJeve....
YeJeefmebOeg Deiej lejvee eenes, efpeveejCe MejCe ceW Dee peevee~~ske.~~
mJej Jebpeve ue#eCe efevn mJehve, veYe Yeewce Debie es Dee" efveefcele~
Fvemes MegYe-DeMegYe yeleeles pees, Gvekes $e+er Deebie efveefcele~~
Fve cegefveeesW kee Jebove kejkes, hetpeve kej hegCe kecee peevee~~
~~en.~~1~~
es peerJeve-cejCe Deeefo %eelee, efhej Yeer mecejme kee heeve kejW~
efvepeMegkeueOeeve kes eje ner, meye kece&veeMe efMeJeveeefj JejW~~
(29)
(30)
Gve ieCeOej keer hetpee kejkes, hejceeveboece=le hee peevee~~

~~en.~~2~~
eR Den Cecees DebieceneefCeefceekegmeueeCeb Deebieefveefcee%eele=lJemebheVesYe:
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~17~~
es DeelcemegOeejme heerles nQ, Fvekee Jebove kej n<ee&vee~~

~~en.~~2~~
eR Den Cecees efJeppeenjeCeb efJeeeOejlJe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e
mJeene~~19~~
DeefCecee ceefncee ueefIecee ieefjcee, eehleer eekeece F&efMelJe JeMeer~

Deeleer I eele Deb l eOee& v eer , ef J eef eee keeceheer Deeoer ~
efJeefeee $e+ef ieg kees hetpees, legce Fvekee Jebove kej peevee~~
~~en.~~1~~
peue pebIee leblet heue Je heg<he, es yeerpe ieieve De esCeer nQ~

Fve hej eueles veefnb peerJe cejW, Dee"eW efJeOe eejCe $e+er nQ~~
Fve eejCe $e+er iegJeeW keer, hetpee kej hegCe kecee peevee~~
~~en.~~1~~
es $e+er pees cegefve heeles nQ, Jes efJe<Cegkegceej meMe nesles ~

cegefveeeW keer j#ee kejkes Jes, meeefleMee hegCe Yeeieer nesles ~~
ieCeOej Yeeer mes Fefle heue, heekej DeeleceefveefOe hee peevee~~
~~en.~~2~~
eR Den Cecees efJeGJJeFefheeeCeb efJeefeee$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e
mJeene~~18~~
Fvekeer Yeeer mes ve Jemleg kee, %eeve ceveesiele %eeve efceues~

Fvekes emeeo mes efJeefee kej, DeefleMee $e+er Yeer mJeeb efceues~~
Fve hejceevebo jmeemJeeoer kees, veceles efvepemegKe hee peevee~~
~~en.~~2~~
eR Den Cecees eejCeeCeb eejCe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~20~~
peeleerefJeee kegueefJeee lepe, leheefJeee Oej pees meeOet nQ~

efJeeevegJeeo he{kej Yeer cegefve, ceeves efJeeeOej meeOet nQ~~
es efJeeeDeeW mes keece ve uesW, Fvekeer hetpee kej megKe heevee~~
~~en.~~1~~
hetjye YeJe kes mebmkeejeW mes, peeW keer leeW %eeve eie neslee~
iegcegKe mes efJevee meefnle he{kej, Jewveefeke %eeve efJekeefmele neslee~~
ee lehe yeue mes e%ee eies, Fve cegefve kee Jebove kej peevee~~
~~en.~~1~~
pees cenemeeOeg mebeceOeejer, lehekej De%eeve neles nQ~

Fvekeer Yeeer mes ieieve ieceve, Meeer Yeeefeke peve heeles nQ~~
ieCeOej keer e%ee mJeeYeeefJeke, es e%eeeceCe cenecegefve nQ~

Deewlheefeke efJeveepe kece&pe De, heefjCeeefceke e%ee eGefJeOe nQ~~
(31)
(32)
Deeet DeJemeeve %eeveOeejer, e%eeeceCeeW kes iegCe ieevee~~

~~en.~~2~~
eR Den Cecees heCCemeceCeeCeb e%eeeceCe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e
mJeene~~21~~
Fve Yeeer mes efJes<e efces, Fvemes ceve heeJeve kej peevee~~
~~en.~~2~~
eR Den Cecees DeemeereJf emeeCeb DeeMeereJf e&<elJe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e
mJeene~~23~~
eefo eeseOf ele nes cegevf e ken osJesb, cej pee lel#eCe peve cej peeJeW~
veefnb efkebleg efoiecyej cegefve Ssmee, og<ke=le keYeer Yeer kej heeJeW~~
Fvekes DeJeueeskes efJe<e Glejs, legce Fvekeer MejCe ceW Dee peevee~~
~~en.~~1~~
Fvekes osKes DemJemLe peerJe, neW hetCe& mJemLe Oeve-Oeeve YejW~
es erefJe<e ieCeOej ke=heeueg, meye peve kee ner Ghekeej kejW~~
Fvekeer hetpee kej mLeeJej-$eme, ke=le meye efJeIve veMee peevee~~
~~en.~~2~~
eR Den Cecees efoefefJemeeCeb efefJe<elJe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e
mJeene~~24~~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
ceveg p ees ej heJe& l e hee l es , Feveg m eej veYe ceW ef J enjW ~

DeekeeMeieceveeejer Jes cegefve, lehe yeue mes $e+er eehle kejW~~
Fve cenemebeceer cegefveeeW keer, Deee& kej heehe veMee peevee~~
~~en.~~1~~
eeCeerJeOe kee heefjnej kejW, jlve$ee meeOeve ceW jle nQ~
Fvekes emeeo mes Debleefj#e ceW, ieceve Meefe efceue peeleer nw~
Fve ieCeOej keer hetpee kejkes, efpeveiegCe mebheeer hee peevee~~
~~en.~~2~~
eR Den Cecees DeeieemeieeceerCeb DeekeeMeieeefce$e+efmebheVesYe: DeIe
neueenue efJe<e kee penj e{e, efpevekes JeeveeW mes otj Yeies~
Ssmeer DeeMeerefJe<e $e+ef OejW, Jes peve-peve kee Ghekeej kejW~~
Fve ieCeOej ieg kee Deeee ues, ogKe mes gkeeje hee peevee~~
~~en.~~1~~
veeveeefJeOe JeeOeer mes heeref[le, ee oefjlee mes ogKeer nges~
Fve ieg kee DeeefMe<e efceueles ner, meye ogKe mes peve ceve cege nges~~
hetCee&Ie&oesne
ieCeOej $e+ef<eJej meeOegieCe, mebefYeVe eesle= Deeefo~

efefJe<e leve $e+efegle, pepele efces meye JeeefOe~~
eR Den mebeYf eVeeesle= eYe=elf e efefJe<eevleef& eehlesYe: hetCee&Ie efveJe&heeceerelf e mJeene~
DeLe le=leereJeuee hetpee

DeLe ceb[uemeesheefj le=leereJeuees (oues) heg<heebpeefueb ef#ehesled
lepe&kejes keueeCe Deelece kee, Yejesmee nw veneR heue kee .....
veceve nw meJe& ieCeOej kees, efpevneWsves kece& Deefj veeMes~

veceve Gve $e+efeebs kees Yeer, efpevneW mes DeelceiegCe Yeemes~~ske~~
(33)
hejeece Ieesj nw efpevekee, ef$epeie mebnej ceW #ece nQ~

peueefOe Mees<eCe Oeje efveieueve, eYe=efle meye keee& kej heeles~~
~~veceve.~~1~~
efJejesOeer kes Jeeve keerefuele, mJeeb nesles ener heue nw~
ieg keer Yeefe mes efveefele, meYeer peve F heeles nQ~~
~~veceve.~~2~~
eR Den Cecees GiieleJeeCeb Gelehe:$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~25~~
veceve Gve $e+efeesW kees Yeer, efpevneW mes DeelceiegCe Yeemes~~ske~~
yengle GheJeeme kejkes Yeer, efpevneW keer oerefhle ye{ peeJes~
efyevee Deenej kes Yeer Jes, Delegue Meeer ye{eles nQ~~
~~veceve.~~1~~
cenecegefve oerhleleheOeejer, cegefekevee JejCe kejles~
Yeefe mes mewve mlebYeve, Yee kej eMe keceeles nQ~~
~~veceve.~~2~~
eR Den Cecees efoeleJeeCeb oerhlelehe:$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~26~~
DeefOeke GheJeeme kejves mes, cet$eceue Deeefo veMe peeJeW~
kejbs Deenej veefnb veernej, Ssmeer $e+ef heeles nQ~~
~~veceve.~~1~~
cenecegefve lehleleheOeejer, Deleerefve megKe kes DeefOekeejer~
FvneW mes Deefive mlebYeve, Meefe hee eMe keceeles nQ~~
~~veceve.~~2~~
eR Den Cecees leeleJeeCeb lehlelehe:$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~27~~
(34)

DeveskeeW $e+ef mes mebegle, cenelehe pees meoe leheles~
osn keer keebefle mes MeesYesW, meYeer kes ogKe veMeeles nQ~~
~~veceve.~~1~~
Yeefe mes veerj mlebYeve, Meefe kees Yee hee peeles~
kejW nce Jebovee Fvekeer, es DeeleceefveefOe efoueeles nQ~~
~~veceve.~~2~~
eR Den Cecees ceneleJeeCeb cenelehe:$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e mJeene~~28~~
Ieesj lehe $e+ef pees OeejW, meg yeejn lehe meYeer leheles~
Yeebkej Jeve ceW jn kejkes, DeYee heo Jes ner heeles nQ~~
~~veceve.~~1~~
kejW mehee&efo efJe<e kees otj, jesieeoer efJeveeMeW Yeer~
ef$eefJeOe eesieer cenecegefve es, mJeeb efMeJeOeece heeles nQ~~
~~veceve.~~2~~
eR Den Cecees IeesjleJeeCeb Ieesjlehe:$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~29~~
veceve Gve $e+efeeW kees Yeer, efpevneW mes DeelceiegCe Yeemes~~ske~~
cegveer kes Ieesj iegCe$e+er, [js meye Yetle esleeoer~
ueeKe eewjeefme GejiegCe, Oejbs efvepeOeece heeles nQ~~
~~veceve.~~1~~
keee keeceue eYe=efle jesieeoer iegYeeer mes veMe peeles~
FvneW keer Yeefe hetpee mes, Yee efvepe efmeef heeles nQ~~
~~veceve.~~2~~
eR Den Cecees IeesjiegCeeCeb IeesjiegCe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~30~~
(35)

hejeece Ieesj nw efpevekee, ef$epeie mebnej ceW #ece nQ~
peueefOe Mees<eCe Oeje efveieueve, eYe=efle meye keee& kej heeles~~
~~veceve.~~1~~
cenecegefve Jeerlejeieer nQ, DeMegYe efkebefeled veneR kejles~
YeeieCe efmebn kes Yee kees, otj kej meewKe heeles nQ~~
~~veceve.~~2~~
eR Den Cecees IeesjiegCehejkekeceeCeb IeesjiegCehejeece$e+efmebheVesYe: DeIe
IeesjiegCe yeeeejer cegefve, DeKebef[le yeeeejer nQ~
hejce Meebleer OejW efvepe ceW, DeKebef[le meewKe heeles nQ~~
~~veceve.~~1~~
GheJe jesie keueneoer, Jewj ogefYe&#e JeOe yebOeve~
Yetleesleeefo Yee veeMeW, pees ieg hetpee jeeles nQ~~
~~veceve.~~2~~
eR Den Cecees IeesjiegCeyebYeeejerCeb IeesjiegCeyeeeeefjlJe$e+efmebheVesYe:
lepe&lepe efoee es[ Iej yeej, keggbye heefjJeej Oeej cegefve yeevee.....
eer ieCeOej ieg YeieJeble, ceneiegCeJeble, vecetB efMej veeTB~

Yeeer mes DeIe& e{eTB~~
efpevekee mebmheMe& hejce Deew<eefOe, meye jesie Meeske ogKe njs legjle~
Gvekeer hetpee Yeeer kej heehe veMeeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~1~~
(36)
es cegevf e Deeceew<eefOe $e+ef OejW, efvepe Deelcee kees Yeer mJemLe kejW~
Fvekes ejCeeW kee Deeee ues megKe heeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~2~~
pees pevcepeele ner Jewj OejW, Jes ieg Yeeer mes esce kejW~
Fvekeer Yeeer mes efvepe ceW eerefle ye{eTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~3~~
eR Den Cecees DeeceesmeefnheeeCeb Deeceew<eefOe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e
mJeene~~33~~
efpevekes leve kee ceue efkebefeled Yeer, meye jesie Meeske nj oslee Yeer~
Gve Kesueew<eefOe cegevf e kes ejCeeW efMej veeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~1~~
jesieer cegefve keer mesJee kejles, pees ceve ceW iueeveer veefnb Oejles~
Gvekees nes Ssmeer $e+ef eie iegCe ieeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~2~~
pees Ssmes ieg keer Yeefe kejW, Dehece=leg veeMe oerIee&eg OejW~
Fvekees hetpele ner efvepe Deelece efveefOe heeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~3~~
eR Den Cecees KesuueesmeefnheeeCeb #Jesueew<eefOe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e
mJeene~~34~~
leve kee yeeefnj ceue peuue kene, es Yeer Deew<eefOe mece eie jne~
Fve peuueew<eefOe cegefve veceles jesie veMeeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~1~~
lehe leheles leve heeJeve neslee, meye peve kes ogKe oeefjo Oeeslee~
Ssmes iegDeeW kes iegCe ieekej n<ee&TB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~2~~
pees ceve kes Yece kees otj kejsb, JeeIeeefo pebleg Yeer Yeerefle njW~
Ssmes ieg kees hetpele efveYe&e yeve peeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~3~~
eR Den Cecees peuueewmeefnheeeCeb peuueew<eefOe$e+efmebheVesYe: DeIe
(37)

efpevekeer hemesJe keCe Deeefo meYeer, leve ceue yeve peeles Deew<eefOe Yeer~
Fve $e+ef<eeeW keer $e+er kees MeerMe veceeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~1~~
pees ieg keer mesJee kejles nQ, Deenejoeve yeng osles nQ~
Jes hegCe meeefleMee YejW pepele megKe heeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~2~~
Fvekeer Yeeer mes Fme peie ceW, iepeceeefj GheJe Deeefo YeiesW~
Ssmes ieg keer hetpee mes Meebefle ye{eTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~3~~
eR Den Cecees efJehheesmeefnheeeCeb efJeeg<g eew<eefOe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e
mJeene~~36~~
efpevekes leve mes mheMe& Jeeeg, kejleer jesieer kees oerIe& Deeeg~
Gvekes ejCeeW keer Oetueer MeerMe e{eTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~1~~
pees cegefve meJeez<eefOe $e+ef OejW, meye JeeefOe efJe<eeefoke ke njW~
Gvekeer hetpee kej hetCe& mJemLelee heeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~2~~
pees mehe& efyegceejer mebke, vejceeefj GheJe Deeefo efJeefJeOe~
Fve ieghetpee mes otj YeieW megKe heeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~3~~
eR Den Cecees meJJeesmeefnheeeCeb meJeez<eefOe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e
mJeene~~37~~
pees Fke cegntle& ceW eoMeebie, efebleve kejles veefnb nese eeble~
Gve ceveesyeueer cegevf eeeW kees efveleeefle OeeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~1~~
Fve iegDeeW kes iegCe kees ieeJeW, cesje ceve megefmLej nes peeJes~
Fve YeieJebleeW kees oe keceue ceW ueeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~2~~
(38)
pees Deeceeefj Deeefoke mebke, Yeie peeles heMegDeeW kes yengefJeOe~

Fve ieg emeeo mes ceeveme Meefe ye{eTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~3~~
eR Den Cecees ceCeyeueerCeb ceveesyeue$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~38~~
pees eoMeebie kee hee" kejW, yeme Fke cegntle& ceW hetCe& kejW~
efhej Yeer veefnb Lekelee keb" GvnW efMej veeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~1~~
Fve cegefve kees Jeeve efmeef Jejleer, kesJeefue ceW efoJeOJeefve efKejleer~
Fve cegef ejcee heefle kes iegCe kees efvele OeeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~2~~
Depe ces<eceeefj mebke yengefJeOe, ieg hetpee mes veMeles meye ogKe~
yengYeesie DeYegoe megKeeo iegiegCe ieeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~3~~
eR Den Cecees JeefeyeueerCeb Jeeesyeue$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~39~~
mebJelmej Yeer GheJeeme kejsb, yeentyeefue mece Jees Meefe OejW~
Fve keeeyeueer kes ejCe oe ceW ueeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~1~~
es ef$eYegJeve kees Yeer Debiegefue hej, yeme G"e mekeW en Meefe eJej~
efMeJeOeece yemeW Ssmes ieg kes iegCe ieeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~2~~
iees ceefn<e ceeefj mebke veevee, iegYeefe njs en mejOeevee~
leveg Meefe ye{s efvepe Deelece iegCe efJekemeeTB, Yeeer mes DeIe& e{eTB~~3~~
eR Den Cecees keeeyeueerCeb keeeyeue$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~40~~
lepe& cesjs ceve cebefoj ceW Deeve.....
JebotB eerieCeOej iegCeKeeve, kejess cesjs keceeX keer neve~

veerjme ee efJe<ecee Yeespeve nes, heeefCe hee$e ceW Deeles hee nes~~
(39)
#eerjeJeer es $e+ef ceneve, kejes cesjs keceeX keer neve~~1~~

cegefejcee Fvekees ner eens, Yee Yeefeveo ceW DeJeieenW~
ceQ Yeer vecetB meoe iegCeKeeve, kejes cesjs keceeXW keer neve~~2~~
ieC[keceeuee keg #eeeoer, iegYeeer mes veMeleeR JeeOeer~
efceues Deelce Deejesie ceneve, kejes cesjs keceeX keer neve~~3~~
eR Den Cecees KeerjmeJeerCeb #eerjeeefJe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~41~~
kejheg ceW Deenej efoee pees, Kee Yeer Ie=lecee neslee Jees~
Ie=leeeJeer es $e+ef ceneve, kejes cesjs keceeX keer neve~~1~~
es cegefve efMeJeheo hee peeles nQ, nce Fvekes Deeee Deeles nQ~
Fvekes Yee yeves OeveJeeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~2~~
Ske oese $ee efove Deblej ceW, Fkeebleje Deeefoke pJej leve ceW~
meye efJeOe pJej veMeles ogKeoeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~3~~
eR Den Cecees meefhhemeJeerCeb meefhe&:eeefJe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~42~~
kejheg ceW keg Yeer Yeespeve nes, ceOegJeled ceOegj mJeeo heefjCele nes~~
Yee mJemLelee uenW ceneve, kejes cesjs keceeX keer neve~~1~~
Fvekes Jeeve ceOegj efee efnlekej, hegCe Goe mes Yee efMeJebkej~
vecetB vecetB es meewKe efveOeeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~2~~
efhee kegefhele mes yengefJeOe JeeOeer, Deumej Deeefo osn ceW JeeheeR~
iegYeeer mes mJeemLe ceneve, kejes cesjs keceeX keer neve~~3~~
eR Den Cecees cengjmeJeerCeb ceOegeeefJe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~43~~
heeefCehee$e ceW Deeee Yeespeve, Dece=le mece yeve peelee lel#eCe~
(40)
Dece=leeeJeer cegefve megKeoeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~1~~

Fvekes Jee Dece=lemece hees<eW, Yeeer kej peve ceve meblees<eW~
vecettB veceBt es mecemegKe Keeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~2~~
mce=efle Meeer ye{leer eefle#eCe, meye Ghemeie& otj neW lel#eCe~
Fve ieg keer keCee megKeoeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~3~~
eR Den Cecees DeefceemeJeerCeb Dece=leeeefJe$e+efmebheVesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e
mJeene~~44~~
Jeb o t B eer i eCeOej ieg C eKeeve, kejes s ces j s keceeX keer neve~
efpeme Iej ceW Deenej kejW cegevf e, Yeespeve #eerCe ve neslee Gme efove~~
mebKeeleeW kejles #egOe neve, kejes cesjs keceeX keer neve~~1~~
cegefve kes engbefoMe eej neLe ceW, peerJe DemebKes Ske meeLe ceW~
es De#eerCe $e+ef Deceueeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~2~~
meye peve JeMe neW iegYeeer mes, Fve De#eerCe $e+ef cegefve pepeles~
ceveJeMe kej eflettB efvepe Leeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~3~~
eR Den Cecees DekeKeerCeceneCemeeCeb De#eerCeceneveme$e+efmebheVesYe:
Je=efbiele ceefncee kes Oeejer, eYeg legce iegCe Deveble Yeb[ejer~
efpevekee kesJeue%eeve ceneve, kejes cesjs keceeX keer neve~~1~~
vecettB vecetB ceQ Yeefe YeeJe mes, cesje %eeve hetCe& nes eies~
meJe& megKeeW kes Deehe efveoeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~2~~
megieleer kes meeOeve ye{les nQ, jepeleb$e kes Yee veMeles nQ~
Je=ef DeelceiegCe keer Deceueeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~3~~
eR Den Cecees JeceeCeeCeb Je&ceevesYe: DeIe efveJe&heeceerelf e mJeene~~46~~
ke=ef$ece Deke=ef$ece efpevecebefoj, efmeeeleve keneles mebgoj~
(41)
efme#es$e Yeer hetpe ceneve, kejes cesjs keceeX keer neve~~1~~

%eeveefkejCe mes meJe&ueeske kees, Jeehle efkeee meejs Deueeske kees~
peiele Jeehle efJe<Cet YeieJeeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~2~~
efveMeefove ener ceb$e peheves mes, jepee Deeefoke JeMe ceWs nesles~
meJe& $e+efeeB neW JeMe Deeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~3~~
eR Den Cecees eqmeeeoCeeCeb meJe&efmeeelevesYe: DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~47~~
yeg $e+<eer kesJeue%eeveer nQ, hebekeueeCeke kes mJeeceer nQ~~
vecetB ejCe keceueeW ceW Deeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~1~~
meYeer $e+efeeW kees eieefle kej, efMeJeue#ceer kes ngS es Jej~
veceles veJeefveefOe $e+ef eOeeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~2~~
Fmes peheW pees Yeeer YeeJe mes, meYeer efmeefeeB eies Gvekes~
cenefle ceneJeerj YeieJeeve, kejes cesjs keceeX keer neve~~3~~
eR Den Cecees YeeJeoes cenefoceneJeerjJeceeCeyegefefjmeerCeb YeieJeles
cenefleceneJeerj Je&ceeveyegef<e&Ye: DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~48~~
hetCee&Ie&-vejsv bo
Ge leheeefoke mes YeieJeved, cenleer ceneJeerj eYet leke~

eewefyeme $e+ef meefnle cegefveeeW kes, veececeb$e nQ megKeeo~~
efMeJemegKeoelee cenef<e&eeW kees, DeIe& e{eTB efe mes~
meJe& GheJe ke otj kej, megKe heeTB egleJee mes~~1~~
eR Den Gelehe: eYe=efle cenefleceneJeerjJe&ceeveheeleef&eehlesYe: hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
MebYeg bo
De[leeefueme $e+er kes Oeejer, mebhetCe& cen<eea kees JebotB~

mebhetCe& jesie meye Meeske njW, Ssmes ieCeOejieg DeefYevebotB~~
(42)
Jejyegef mece=er kes oelee, jlve$ee Je=ef kejW $e+ef<eJej~

meye efmeef nsleg hetCee&Ie& keB, es ieCeOej ieg nQ YeJe Yeenj~~2~~
vece: hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
~~peehe ceb$e~~
vece: mJeene~
peeceeuee
Oegve veeefieve-cesje ceve [esues.....
pee pee ieCeOej, iegCe $e+erej, nce ieeeW legce peeceeue kees,
Jemeg Je mepeekej ueees nQ~
veive efoiecyej Jes<e Oeej kes, efheer keceb[ueg Oeeje~
cetueesej iegCe DeieefCele Gece, Oeej kes mJeelce mebJeeje~~eYet peer.~~
heJe&le hej e{, efvepe ceW Deefle {, efvele Oeeles Deelecejece kees,
Jemeg Je mepeekej ueees nQ~~1~~
eer<ce $e+let ceW heJe&le Thej, Je<ee& ceW le veeres~
Meerlekeeue ceW veoer efkeveejs, DeelceOeeve ceW efles~~eYet peer.~~
heeemeve mes, Ke[dieemeve mes, OeeJeW henves iegCeceeue kees,
leerLekej keer efoJeOJeveer megve, eoMeebie ceW ietbLeW~
YeJe DemebKeeW kees mebyeesOeW, elegie&leer mes tW~~eYet peer.~~
efvepe jeies<e, njkej DeMes<e, efvele eKeles meecejmeeue kees,
metjer kes eerme cetueiegCe, GheeOeee kes heefeme~
meeOet kes DeeFme ceeveW, leerveeW ceW es efveefMele~~eYet peer.~~
(43)
ieg ieCeOej kes, meye iegCe ecekeW, Fvemes nQ ceeueeceeue Jees,

oMe&ceesn kee cetue veeMekej, #eeefeke meceier~
"s meeleJeW iegCemLeeve ceW, kejW Oece& keer Je=er~~eYet peer.~~
esCeer hes e{s, eG Ieeefle nves, efhej heeles kesJeue%eeve kees,
cees#e ceeie& ceW efJeIve DemebKes, efkeme efJeOe ceeie& mejue nes~
ieCeOej ieg keer hetpee kejles, meJe& efJeIve efve<heue neW~~eYet peer.~~
ieg Yeeer mes, meye heehe veMeW, meye keee& efmeef lelkeeue nes,
yengefJeOe jesie Meeske ogKe oeefjo, ceeveme leehe DemebKes~
FefJeeesie Deefve eesie kes, Deele&Oeeve ogKekebos~~eYet peer.~~
iegJebove mes, DeefYevebove mes, veMe peeles ogKe ogJee&j pees,
ieCeOej ieg kes meJe& $e+efeeB, eie ngF egle ieeeW~,
Deve lehemJeer $e+ef<eeeW kes Yeer, keeflehee $e+ef keneeW~~eYet peer.~~
jme leeie kejW, jme $e+ef JejW, es kejW mJehej keueeCe kees,
Ge Ge lehe kejkes meeOet, oerhlelehees $e+eregle~
veefnb Deenej kejW efhej Yeer es, keee oerehf le Je=eregle~~ eYet peer.~~
Fve ejCe veceW, YeJe ceW ve YeceW, hee uesles efvepe iegCeceeue kees,
JeerjeYet kes meceJemejCe ceW, ieewlece yeeeCe Deees~
lel#eCe cegefveoer#ee ues kejkes, ieCeOej eLece kenees~~ eYet peer.~~
efpeve Yeeer mes, Jej ceb$e jes, De[leeefueme $e+erceeve kees,
(44)
ns YeieJeved nce MejCe ceW Deees, Ske eeevee hetjes~

kesJeue %eeveceleer yeme Skeefn, $e+er os ece etjes~~eYet peer.~~
kej pees[ Ke[s, legce ejCe he[s, os oes jlve$ee ceeue kees,
oesne
De[leeefueme ieCeOejJeuee, ceb$e vecetB eflengbkeeue~

eer ieCesMeiegosJe kees, vecetB vecetB veleYeeue~~12~~
vece: peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle mJeene~
ieerleebo
pees YeJepeve iegYeefe mes, ieCeOejJeuee hetpee kejW~

meye jesie Meeske oefj mebke, ceeveefmeke heer[e njW~~
oerIee&eg mJeemLe megkeerefle& JewYeJe, meewKe mebheefle efJemlejW~
jefJe %eeveceefle kes Goe mes peve, ceve keceue efJekeefmele kejW~~1~~
~~FleeMeerJee&o:~~
N:M
ieCeOejJeuee efJeOeeve eMeefmle

eerJeerjeYet kes meefVeOe ceW, efpeveves mJeOece& kees eehle efkeee~
Ssmes eerieewlece ieCeOej ves, $e+er ceb$eeW kees yevee efoee~~
De[leeefueme ieCeOejJeuee ceb$e, es cebieue ceb$e keneles nQ~
Fvekeer hetpee Yeeer kejles, meye efJeIve mJeeb veMe peeles nQ~~1~~
Fme Jeerj eYet kes Meemeve ceW, eerieewlece Deeefo ieCesMe nges~
eerkegbokegbo Deeeee&osJe, Fme egie ceW es cegveerMe nges~~
Fme kegb okegb o Deecveee ceW Meejo, ie yeueelkeejieCe Gece~
eeefj$e eeJeleea iegJej, eer Meebeflemeeiejeeee& eLece~~2~~
eerJeerjmeeiejeeee&Jee&, Fvekes ner heeOeerMe ceeve~
es cegPes Deeefe&keeele oskej, DevJeLe& %eeveceleer efoee veece~~
eer mejmJeleer ceeB kee emeeo, cegPekees pees meceiyegef efceueer~
egleosJeer keer mesJee kejles, ceve ceW Yeeer keer keueer efKeueer~~3~~
MegYeebeeee& jefele efJeOeeve, mebmke=le DeeOeej yeveeee nw~
efJemle=le efJeOeeve en Yee<eecee, DeefleMeeeer peveceve Yeeee nw~~
Jeerjeyo heeerme Meleke Gveerme, nefmleveehegj heew<eMegkeue hetvece~
ieefCeveer ceQves en hetCe& efkeee, eerieCeOejJeuee efJeOeeveesece~~4~~
Yeeefeke peve Fme Gece efJeOeeve, kees kejkes jesie Meeske veeMeW~
Oeve Oeeve Je=e
f Gece keerleea, hee efvepe ceW %eevepeeself e YeemeW~~
peye leke peie ceW efpeveJej Meemeve, efpeveOece& Deefnmb eecee peye leke~
leye leke Fme peie ceW en efJeOeeve, YeJeeW kees nesJes Meebleereo~~5~~
~~Fefle ieCeOejJeueeefJeOeeveeMeefmle:~~
N:M
(45)
(46)
ieCeOejJeuee efJeOeeve keer cebieue Deejleer

jeefe$eer-e%eeeceCeer Deeefe&kee eboveeceleer
lepe&ee@o cesjs Deepee js...........
Deejleer ieCeOej keer kej uees-2

$e+ef meceefvJele, meyekee kejW efnle, efvepe ceW meoe jle jnles~~ske.~~
cegefve ele OeejCe kej pees vej, Geese lehemee kejles~
lehe kes ner yeue hej Jes cegefve, veevee $e+er kees Jejles~~
Deejleer ieCeOej keer kej uees-2~~1~~~
eer efJe<Ceg kegceej cegveer kees, ngF& eehle efJeefeee $e+er~
Ghemeie& otj kej cegefve kee, nes ieF& meheue Gve $e+er ~~
Deejleer ieCeOej keer kej uees-2~~2~~
De#eerCe ceneveme $e+er, egle cegefve Deenej peneB nes~
Gvekeer $e+er mes Gme efove, De#ee Yeb[ej JeneB nes~~
Deejleer ieCeOej keer kej uees-2~~3~~
eejCe$e+er egle $e+ef<eieCe, DeekeeMeieceve kejles nQ~
{eF&erheeW kes Deboj, efJeejCe kejles jnles nQ~~
Deejleer ieCeOej keer kej uees-2 ~~4~~
keefuekeeue ceW keesF& cegefveJej, veeEn $e+ef eehle kejles nQ~
eboveeceleer efhej Yeer Jes, Meeeregle lehe kejles nQ~~
Deejleer ieCeOej keer kej uees-2 ~~5~~
N:M
(47)
eer ieewlece mJeeceer keer cebieue Deejleer

pee ieewlece mJeeceer, mJeeceer pee ieCeOej mJeeceer~
eoMeebie kes keee&, cevehee&e%eeveer~~ pee.~~
leerLekej ceneJeerj kes, efMe<e ecegKe ieCeOej~ mJeeceer.....
FvYetefle ieewlece en, veece efceuee megKekej ~~ pee.~~1~~
eeJeCe keg<Cee Skece, ieCeOej heo heeee~ mJeeceer ......
leerLekej ceneJeerj eYet mece, ieg legceves heeee~~ pee.~~2~~
efoJeOJeefve megve eYeg keer, egle jevee kej oer~ mJeeceer....
eoMeebie mes peie ceW, eglemeefjlee Yej oer~~ pee.~~3~~
Debie hetJe& egle DebMe Deepe Yeer, nw GheueyOe eneB~ mJeeceer....
elegjvegeesieeW ceW efveye Jen, %eeve eefme kene~~ pee.~~4~~
ieCeOej ieg keer Deejefle, $e+efefmeef osJes~ mJeeceer.....
hegve: eboveeceleer %eeveefveefOe, megKe mebheefle uesJeW~~ pee.~~5~~
N:M
(48)
Yepeve
lepe&efpevoieer heej kee ieerle nw.....
ieewlece ieCeOej keer JeeCeer megvees,
%eeve Dece=le kes mJeeoer yevees~
Jeerj eYeg efoJeOJeefve kees megvees,
Deheves Deelece ceW Gmekees iegvees~~ske.~~
Deepe nce meyekee en hegCe nw, heeee Oejleer hes vej pevce nw~
FmeceW efpeve Yeefe ner cegKe nw, ieg keer JeeCeer mes efMeJe meewKe nw~
Jeerj JeeCeer kee Dece=le eKees,
ieg ieewlece kes egle kees megvees~~ ieewlece.~~1~~
Deeeg<cevleeW ! megvee ceQves nw, es Jeeve ieCeOej mJeeceer kenW~
cegefveeeJeke es oes Oece& nQ, Meefemece Fvekee heeueve kejW~~
megob ces DeeGmmeblees megvees,
egle kee efevleve kejes Deew iegvees~~ieewlece.~~2~~
ieefCeveer eer %eeveceleer ceelee ves, ieCeOej JeeCeer yeleeF& nceW~
Gmekees eefleefove he{W nce meYeer, eboveeceefle Decej nes ke=leer~~
Jeerj eYeg kes ejCe ceW vecees,
ieg ieewlece kes Yeer heo vecees~~ieewlece.~~3~~
N:M

Gandhara Valaya Vidhaan (VGM-430)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Gandhara Valaya Vidhaan (VGM-430)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Jeerj %eeveesoe evLeceeuee kee heg<he veb.

(eer ieewlece mJeeceer eCeerle ieCeOejJeuee ceb$e SJeb b

Yee<eeefJeOeeve jeefe$eerpewve meceepe keer meJeexe meeOJeer, efoJeMeefe,

eer %eeveceleer ceeleepeer

efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve eje mebeeefuele

Jeerj %eeveesoe evLeceeuee

-: mebmLeeefhekee SJeb esjCeeeesle :-

hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe eer %eeveceleer ceeleepeer

e%eeeceCeer Deeefe&kee eer evoveeceleer ceeleepeer

-: efveoxMeke SJeb mecheeoke:-

efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve

kece&eesieer heer"eOeerMe mJeefmleeer jJeervkeerefle& mJeeceerpeer

COURTESY-JAIN BOOK DEPOT

peerJeve ekeeMe pewve

C/o Shri Nabhi Kumar Manav Kumar Jain

meJee&eOf ekeej ekeeMekeeOeerve

eeJeCe ke=. eefleheoe Jeerj efve. meb. 2540

kecheesepf ebie - %eeveceleer vesJeke&

kece&eesieer heer"eOeerMe mJeefmleeer jJeervkeerel| e mJeeceerpeer

e%eeeceCeer Deee|ekee evoveeceleer

-ye.keg.Fvot pewve (mebIemLe)

hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe

eer %eeveceleer ceeleepeer kee mebef#ehle-heefjee

1. ieCeOejJeuee DeefYe<eske efJeefOe

eLece Jeuee ceW 8 DeIe&

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

ieCeOejJeuee eb$e kee DeefYe<eske

ieCeOejJeuee eb$e DeefYe<eske efJeefOe

<edkeesCeeeceOes leg, #ceeceOe: eeR e cemlekes~

hegC[^s#egveeefuekesjeefo-jmew jcew: MegYeeJenw:~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

eer ieewlece ieCeOej hetpee

ieCeheefle ieCeerMe ieCesMe ieCeveeeke ieCeerej veece nQ~

jsJeeveefo kee Megefe veerj, yeenj ceue OeesJes~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

eer ieewlece ieCeOej osJe, hetpetB ceve ueekes~

hejceyee hejceelcee, hejceevebo efveueerve~

pee pee ieCeOej osJe, pee pee iegCe ieCe mJeeceer~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

ceevemlebYe efvenej, ceeve ieefuele ngDee meeje~

eewyeermeeW efpevejepe keer, ieCeOej ieCevee peeve~

pees hetpeW ieCeOej ejCe, kejW efJeIveIeve neve~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

Ceceess JeefeyeueerCeb ~ Cecees keeeyeueerCeb~~

ieCeOejJeuee ceb$e kee heeevegJeeo

GelehemJeer vecetB oerhleleefhe, vecetB lehlelehemeeOeg veceBt~

#Jesueew<eefOeeehle cegveerMe vecetB, peuueew<eefOe eehle cegveerMe vecetB~

Ie=leeeJeer cegefvejepe veceBt, ceQ ceOegeeJeer cegefvejepe vecetB~

efpemekes efveke ceW Oece&heLe kees eehle efkeee ntB~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

DeLe ieCeOejJeuee hetpee

DeeJees nce meye kejWs Dee&vee, ieCeOej osJe eOeeve keer~

ieCeOej keer Deee&, mekeue efJee ceW Meebefle megOee yejmeees~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

vewJese e{ekej legce mevcegKe.......nce hejce le=efhle kees heeeW~~

veeLe heokebpe ceW MeebefleOeeje keB~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

meJex veeefkevejeoe: megKeleee efle<"efvle legeJeveew~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

DeLe ceOeefmLele <ed osJeer hetpee

meewOece& Fv ceeve hee o keceue hes pees~

o hegb[jerke kebpe ceW ue#ceer megjer keneR~

eer er Oe=efle keere|le, yeger ue#ceer veece~

DeLe eleske DeIe&

#eerjeJeer es $e+ef ceneve, kejes cesjs keceeX keer neve1

Dece=leeeJeer cegefve megKeoeve, kejes cesjs keceeX keer neve1

efme#es$e Yeer hetpe ceneve, kejes cesjs keceeX keer neve1