Bhagwan Bahubali Vidhan (VGM-311)

Jeerj %eeveesoe evLeceeuee kee heg<he veb.
311
ISBN 978-93-80353-25-8
YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve

-jeefe$eerhejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe
eer %eeveceleer ceeleepeer

MejohetefCe&cee ceneslmeJe, 11 Deketyej 2011 kees pecyeterhe-nefmleveehegj ceW
hetpe ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer eje Ieesef<ele
eLece heeeee& eer Jeerjmeeiej Je<e& kes Devleie&le JesCetj kevee&ke ceW
28 peveJejer mes 5 hejJejer 2012 leke Deeeesefpele YeieJeeve yeengyeueer
cenecemlekeeefYe<eske ceneslmeJe kes DeJemej hej ekeeefMele
efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve eje mebeeefuele
Jeerj %eeveesoe evLeceeuee

Fme evLeceeuee ceW efoiecyej pewve Dee<e&ceeie& kee hees<eCe kejves Jeeues efnvoer,
mebmke=le, eeke=le, keVe[, Debespeer, iegpejeleer, ceje"er Deeefo Yee<eeDeeW
kes veee, efmeevle, DeOeelce, Yetieesue-Keieesue, JeekejCe Deeefo
efJe<eeeW hej ueIeg SJeb Je=nod ebLeeW kee cetue SJeb DevegJeeo meefnle
ekeeMeve neslee nw~ mecee-mecee hej Oeeefce&ke
ueeskeesheeesieer ueIeg hegefmlekeeSb Yeer
ekeeefMele nesleer jnleer nQ~
-: mebmLeeefhekee SJeb esjCeeeesle :-
hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe eer %eeveceleer ceeleepeer

-: ceeie&oMe&ve :-
e%eeeceCeer Deeefe&kee eer evoveeceleer ceeleepeer

-: efveoxMeve SJeb mecheeoke :-
mJeefmleeer kece&eesieer heer"eOeerMe jJeervkeerefle& mJeeceer peer
-ekeeMeke-
-: eyebOe mecheeoke :-
efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve
peerJeve ekeeMe pewve
pecyeterhe-nefmleveehegj (cesj") G.e.

heesve veb.- (01233) 280184, 280994
meJee&efOekeej ekeeMekeeOeerve
Website : www.jambudweep.org
E-mail : jambudweeptirth@gmail.com
eLece mebmkejCe
1100 eefleeeB
Jeerj efveJee&Ce mebJeled 2538

ceeIe Megkeuee $eeesoMeer
5 HejJejer 2011
cetue
20/-.
kecheesefpebie - %eeveceleer vesJeke&

pecyeterhe-nefmleveehegj (cesj") G.e.
cegke-mJeefmleke efevme& SC[ heefyuememe&, efouueer, cees.-08800274437
(3)
(4)
mecheeokeere
emleeJevee
mJeefmleeer kece&eesieer heer"eOeerMe

jJeervkeerefle& mJeeceer peer
Deepe mes 30-40 Je<e& hetJe& meceepe ceW ceC[ue efJeOeeveeW kees kejves keer hejcheje kece
Leer, eoe-keoe ner keesF& efJeOeeve Deeeesefpele efkees peeles Les, GmeceW ecegKe keejCe en
Lee efke henues mebmke=le ceW efJeOeeve nesves mes kejves Jeeues YeeeW kees efJeOeeve keer hebefeeeW
kee YeeJe mecePe ceW veneR Deelee Lee, Jes cee$e mJeene-mJeene kee GeejCe kejkes
Ske Leeueer kes eeJeue otmejer Leeueer ceW e{e efoee kejles Les hejvleg efheues 30-35
Je<eeX mes peye mes hetpe ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer ves megvoj-megvoj lepeeX
hej efnvoer ceW YeeJehetCe& efJeOeeveeW keer jevee keer nw, leye mes meceepe ceW Ske Deeee&keejer
heefjJele&ve osKeves kees efceuee nw, Deye lees Meeeo ner keesF& efove Ssmee jnlee nesiee, peye
osMe kes efkemeer ve efkemeer mLeeve hej hetpe ceeleepeer eje jefele efJeOeeve ve nes jne nes~
nceejer Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee mes ekeeefMele leerve meew ebLeeW ceW mes meJee&efOeke
ceebie ceC[ue efJeOeeveeW keer jnleer nw, Deye leke hetpe ceeleepeer keer uesKeveer mes Meebefle
efJeOeeve, efmeee efJeOeeve, keuhegce efJeOeeve, FvOJepe efJeOeeve, leerve ueeske
efJeOeeve, meJe&leesYe efJeOeeve, $e+<eYeosJe efJeOeeve Deeefo ueieYeie 50 efJeOeeveeW kee
uesKeve ngDee nw Deewj meYeer efJeOeeve meceepe ceW eefmeef kees eehle ngS nQ~
efJeOeeveeW keer Fmeer e=BKeuee keer veJeerve ke[er kes he ceW en YeieJeeve yeengyeueer
efJeOeeve nw, efpemeceW YeieJeeve yeengyeueer keer ceefncee mes heefjefele kejeee ieee nw~
hetpe ceeleepeer eje jefele meYeer efJeOeeveeW ceW en efJeMes<elee jnleer nw efke Fve hetpeeefJeOeeveeW keer hebefeeeW kees he{kej Yeefe kes meeLe-meeLe mJeeOeee kee Yeer hegCe eehle
nes peelee nw~
Fme ekeej emlegle YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve kees kejkes Deehe Deheves keceeX
keer efvepe&je nsleg heg<eeLe& kejW leLee ece-ece mes Ske efove ceeveJe peerJeve kes ejce
ue#e keer efmeef kejW, ener Deehe meyekes efueS cebieue esjCee nw~
ye. keg. meeefjkee pewve (mebIemLe)

egie keer Deeefo ceW YeieJeeve $e+<eYeosJe ves Meeele leerLe& DeeesOee veiejer ceW pevce
efueee~ efhelee veeefYejepe SJeb ceelee ceosJeer ves egJeeJemLee ceW YeieJeeve $e+<eYeosJe kee
efJeJeen eMemJeleer Deewj megvevoe veece keer oes meJe&iegCemecheVe keveeDeeW kes meeLe kej
efoee~ FveceW mes jeveer eMemJeleer ves Yejle Deeefo meew heg$e SJeb yeeeer veeceke Ske
kevee kees pevce efoee leLee megvevoe jeveer ves yeengyeueer heg$e SJeb megvojer kevee kees
pevce efoee~ Fme ekeej YeieJeeve $e+<eYeosJe Deheves 101 heg$e SJeb oes keveeDeeW kes
ceOe Ssmes megMeesefYele nesles Les pewmes efke DeekeeMe ceW Ske evcee Deewj Gmekes eejeW Deesj
DemebKe leejeieCe~
pes heg$e Yejle ves eeJeleea heo eehle efkeee leLee GvneR Yejle kes veece hej
nceejs osMe kee veece Yeejle he[e~ yeeeer SJeb megvojer keveeDeeW kees YeieJeeve
$e+<eYeosJe ves meJe&eLece De#ej efJeee SJeb Debke efJeee efmeKeekej efJeeeDeeW kee met$eheele
efkeee leLee Deve meYeer heg$eeW kees Yeer meYeer efJeeeDeeW SJeb keueeDeeW ceW hetCe& efve<Ceele
kej efoee~
YeieJeeve yeengyeefue leerLekej $e+<eYeosJe kes efleere heg$e neskej Yeer Deefleere
eefleYee kes Oeejer Les~ Jes keeceosJe nesves kes meeLe ner meeLe DeefleMee yeueMeeueer Les,
Gvekes Deboj mJeeefYeceeve ket-ketkej Yeje ngDee Lee~
F&meJeer meved 1965 ceW peye hetpe ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer ves
eJeCeyesueieesue leerLe& hej eelegcee&me efkeee, leye JeneB efJejepeceeve 57 heg Gegbie,
cevees%e, YeieJeeve yeengyeueer keer eeflecee kes mece#e GvneWves 15 efove leke DeKeC[
ceewvehetJe&ke Oeeve efkeee, efpemekes ceeOece mes GvnW efheC[mLe Oeeve ceW ner lesjnerheeW
kes 458 Deke=ef$ece ewleeueeeW kes oMe&ve ngS leLee ef$eueeskemeej, efleueeseheCCeefe
Deeefo MeeeeW ceW peeW kee leeW JeCe&ve heekej hetpe ceeleepeer kes n<e& kee heej veneR jne~
hegve: hetpe ceeleepeer keer YeeJevee kes Devegmeej Gme jevee kees Oejleer hej meekeej kejves
kee mebkeuhe efueee ieee Deewj Deepe Jen megvoj jevee nefmleveehegj leerLe& hej efveefce&le
neskej peve-peve keer ee kee kesv yeveer ngF& nw~ Gme eelegcee&mekeeue ceW hetpe
ceeleepeer ves YeieJeeve yeengyeueer keer Yeefe ceW Deveske mebmke=le-efnvoer keer jeveeSB keeR,
pees efke yengle eefme ngF& nQ~ GvneR jeveeDeeW ceW mes Ske YeieJeeve yeengyeueer mlees$e
(5)
(6)
nw, pees efke 51 MueeskeeW ceW efveye nw leLee eleske Mueeske kes meeLe Gmekee efnvoer
heeevegJeeo Yeer nw~ Gmeer mlees$e kees DeeOeej yeveekej hetpe ceeleepeer ves Fme YeieJeeve
yeengyeueer efJeOeeve keer jevee keer nw, Fme efJeOeeve ceW kegue 156 DeIe& nQ efpevnW 4
JeueeeW ceW efJeYee efkeee nw~ eLece Jeuee ceW 8 DeIe&, efleere Jeuee ceW 16 DeIe&,
le=leere Jeuee ceW 24 DeIe& SJeb elegLe& Jeuee ceW 108 veececeb$e kes 108 DeIeeX eje
hetpeve keer ieF& nw~ Devle ceW hetpe ceeleepeer ves oes peeceeueeDeeW kes ceeOece mes YeieJeeve
yeengyeueer kes mechetCe& peerJeve eefjle kee megvoj JeCe&ve efkeee nw~
efJeOeeve keer eejbefYeke Jebovee ceW efJejesOeeYeeme Deuebkeej ceW hetpe ceeleepeer ves
efueKee nwelegjenej leeie nw lees Yeer, mJeelce megOeejme heerles nQ~
eesOe-ceeve mes jefnle Denes! efhej Yeer ke<eee Deefj peerles nQ~~
<edkeeeeW keer oee heeueles, ceesnjepe eefle efveo&elee~
eefj$eele iegCe ceW cecelJe nw, efvepe Mejerj mes efvece&celee~~
hetpe ceeleepeer eje jefele YeieJeeve yeengyeueer keer hetpee YeeieCe ye[s ner
YeeJeYeefe mes he{les ngS osKes peeles nQ, FmeceW Deke keer oes hebefeeeB efJeMes<e
Je nQns eesie eeheefle yeengyeueer! legce heo keer hetpee kejles nQ~
legce mece ner Meefe efceues cegPekees, en ner DeefYeuee<ee jKeles nQ~~
Deepe eee: ueesie ken osles nQ efke YeieJeeve yeengyeueer kees Meue Leer efke ceQ Yejle
keer Yetefce hej Ke[e ntB........Gvekes efueS Ske yeele efJeMes<e efJeeejCeere nw efke
leJeeLe&met$e keer meeleJeeR DeOeee ceW 18 veb. kee met$e nw-efve:Meuees eleer DeLee&led
eleer eeJeke Meue jefnle nesles nQ Meue kes leerve Yeso nQ-ceeee, efceLee Deewj efveoeve~
YeieJeeve yeengyeueer Fve leerveeW ekeej keer Meue mes hetCe&le: efJejefnle Les DeLee&led ve GveceW
ceeee Leer, ve Jes efceLeeef Les Deewj ve ner GvneWves efkemeer ekeej kee efveoeve efkeee
Lee~ neB! Gvekes ceve ceW keYeer-keYeer en efJekeuhe nes peelee Lee efke cegPemes cesjs ye[s
YeeF& Yejle kees keuesMe ngDee nw~ Fve hebefeeeW kees hetpe ceeleepeer ves hetpeve keer
peeceeuee ceW Fme ekeej mebpeesee nwneslee efJekeuhe en keYeer-keYeer, cegPemes eeer kees keuesMe ngDee~
DeleSJe Dehes#ee Gvekeer Leer, Deeles ner kesJeue%eeve ngDee~~
peeW ner Yejle eeJeleea YeieJeeve yeengyeueer keer hetpee nsleg Gvekes mevcegKe DeeS,
Gmeer mecee YeieJeeve yeengyeueer kes ceve mes efJekeuhe otj nes ieee Deewj GvnW efoJe
kesJeue%eeve keer eeefhle nes ieF&~
Dele: hetpe ceeleepeer kee ncesMee en kenvee jnlee nw efke YeieJeeve pewmeer ceneve
DeelceeDeeW kes yeejs cesW keg Yeer efceLee eueehe kejves mes hetJe& efoiecyej pewve ebLeeW kee
DeOeeve DeJeMe kejvee eeefnS~
kevee&ke eeble kes eJeCeyesueieesuee ceW efJejeefpele YeieJeeve yeengyeueer kees osMeefJeosMe keer pewve pevelee ner veneR, pewveslej yebOeg Yeer GvnW Dehevee F osJelee ceevekej
ee mes cemleke Pegkeekej Dehevee peerJeve meeLe&ke kej uesles nQ~ Fme efJeOeeve keer
jevee hetpe ceeleepeer ves F&meJeer meved 2006 ceW Deeeesefpele YeieJeeve yeengyeueer
cenecemlekeeefYe<eske kes mecee keer Leer leLee mebIemLe yeeeeefjCeer yenveeW eje
eJeCeyesueieesuee ceW eLece yeej Fme efJeOeeve kees kejJeekej hejce emeVelee kee DevegYeJe
efkeee Lee, GvneR efoveeW ceW hetpe ceeleepeer kes heeJeve meeefveOe ceW pecyeterhe-nefmleveehegj
ceW Yeer Fme efJeOeeve kees mecheVe efkeee ieee~
Deye hegve: JesCetj (kevee&ke) ceW efJejepeceeve YeieJeeve yeengyeueer keer 35 heg
Gegbie eeflecee kes yeejn Je<eeae cenecemlekeeefYe<eske ceneslmeJe-28 peveJejer mes
5 hejJejer 2012 kes heeJeve DeJemej hej en efJeOeeve ekeeefMele neskej Deehe meYeer
kes mece#e emlegle nw, Fme efJeOeeve kees kejkes Deehe meYeer ceve-Jeeve-keeeyeue kes
meeLe-meeLe Deeeflceke yeue kees Je=efbiele kejW, ener Fmekeer meeLe&kelee nw~ Devle ceW
efJeOeeve keer ceefncee yeleeles ngS hetpe ceeleepeer ves efueKee nweer yeengyeueer efJeOeeve es, pees YeJe ee mes kejW~
Jes jesie-Meeske-oefj-ogKenj, meJe&megKe-mecheefle YejW~~
ceveyeue-Jeeve yeue eehlekej, leveg ceW Delegue Meeer YejW~
efvepe %eeveceefle kewJeue kej, efhej efmeefkevee JeMekejW~~
Fme ekeej Deehe meYeer eeJekeieCe Fme ceefnceeMeeueer efJeOeeve kees kejkes Deheves
ceveesjLe keer efmeef DeJeMe kejW, ener cebieue YeeJevee nw~
(7)
efJeOeeve keer jeefe$eer, hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe
eer %eeveceleer ceeleepeer kee mebef#ehle-heefjee

pevcemLeeve
pevceefleefLe
:
:
peeefle
ceelee-efhelee
Deepevce yeeee& ele
#egefuuekee oer#ee
:
:
:
:
Deeefe&kee oer#ee
meeefnefleke ke=eflelJe
leerLe& efvecee&Ce esjCee
-e%eeeceCeer Deeefe&kee evoveeceleer

efkewleveiej (yeejeyebkeer) G.e.
Deemeespe megoer 15 (MejohetefCe&cee) efJe. meb. 1991
(22 Deketyej meved 1934)
DeeJeeue efo. pewve, iees$e-ieeseue, veece-keg. cewvee
eerceleer ceesefnveer osJeer SJeb eer essueeue pewve
F&. meved 1952 ceW yeejeyebkeer ceW MejohetefCe&cee kes efove
ew$e ke=. 1, F&. meved 1953 kees ceneJeerjpeer DeefleMee
#es$e (jepe.) ceW Deeeee&jlve eer osMeYet<eCe peer cenejepe
mes~ veece-#egefuuekee Jeerjceleer
JewMeeKe ke=. 2, F&. meved 1956 kees ceeOeesjepehegje
(jepe.) ceW eeefj$eeeJeleea 108 Deeeee& eer Meebeflemeeiej
peer keer hejcheje kes eLece heeOeerMe Deeeee&
eer Jeerjmeeiej peer cenejepe kes kejkeceueeW mes~
Demeneer, meceemeej, efveecemeej, cetueeeej, keeleb$eJeekejCe, <edKeC[eiece Deeefo ebLeeW kes DevegJeeo/
erkeeSb SJeb 250 efJeefMe ebLeeW keer uesefKekee~ meved
1995 ceW DeJeOe efJe.efJe. (hewpeeyeeo) eje [er.efued.
keer ceeveo GheeefOe mes efJeYetef<ele~
nefmleveehegj ceW pebyeterhe lesjnerhe, leerveueeske Deeefo
jeveeDeeW kes efvecee&Ce, Meeele leerLe& DeeesOee kee
efJekeeme SJeb peerCeexej, eeeie-Fueeneyeeo (G.e.)
ceW leerLekej $e+<eYeosJe lehemLeueer leerLe& kee efvecee&Ce,
leerLekej pevceYetefceeeW kee efJekeeme eLee-YeieJeeve
ceneJeerj pevceYetefce kegC[uehegj (veeueboe-efyenej) ceW
vebeeJele& cenue veeceke leerLe& efvecee&Ce, YeieJeeve
heg<heobleveeLe keer pevceYetefce keekevoer leerLe& (efveke
(8)
ieesjKehegj-G.e.) kee efJekeeme, YeieJeeve heee&veeLe

kesJeue%eeveYetefce Deefn$e leerLe& hej leerme eewyeermeer
cebefoj, nefmleveehegj ceW pecyeterhe mLeue hej YeieJeeve
MeebefleveeLe-kegbLegveeLe-DejnveeLe keer 31-31 heg Gegbie
Ke[dieemeve eeflecee, ceebieerlegbieer ceW efvecee&CeeOeerve 108
heg Gebgbie YeieJeeve $e+<eYeosJe keer efJeMeeue eeflecee
Fleeefo~
ceneslmeJe esjCee
: hebeJe<eeae pecyeterhe ceneceneslmeJe, YeieJeeve $e+<eYeosJe
Debleje&êre efveJee&Ce ceneceneslmeJe, DeeesOee ceW YeieJeeve
$e+<eYeosJe cenekegbYe cemlekeeefYe<eske, kegC[uehegj
ceneslmeJe, YeieJeeve heee&veeLe pevcekeueeCeke le=leere
meneeefyo ceneslmeJe, efouueer ceW keuhegce ceneceC[ue
efJeOeeve kee Ssefleneefmeke Deeeespeve Fleeefo~ efJeMes<ehe
mes 21 efomecyej 2008 kees pecyeterhe mLeue hej
efJeeMeebefle DeeEnmee meccesueve kee Deeeespeve ngDee,
efpemekee GodIeeve Yeejle keer je^heefle eerceleer eefleYee
osJeerefmebn heeerue eje efkeee ieee~
Mew#eefCeke esjCee
: pewve ieefCele Deewj ef$eueeske efJe%eeve hej Debleje&êre
mebieeser, jeêre kegueheefle meccesueve, Feflenemekeej
meccesueve, veeeeOeerMe meccesueve SJeb Deve Deveske
jeêre-Debleje&êre mlej kes mesefceveej Deeefo~
jLe eJele&ve esjCee
: pecyeterhe %eevepeesefle (1982 mes 1985), meceJemejCe
eerefJenej (1998 mes 2002), ceneJeerj peesefle (20032004) kee Yeejle YeceCe~
Fme ekeej efvele vetleve YeeJeveeDeeW keer peveveer hetpe ceeleepeer efejkeeue leke
Fme JemegOee kees megMeesefYele kejleer jnW, ener cebieue keecevee nw~
(9)
( 10 )
efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve-mebef#ehle heefjee
Jeerj %eeveesoe ievLeceeuee kes meneesieer
efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve keer mLeehevee hetpe ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer
keer esjCee mes meved 1972 ceW jepeOeeveer efouueer ceW ngF& Leer~ mebmLeeve kee cegKe keeee&uee meved 1974
ceW nefmleveehegj cesW eejbYe ngDee~ Fme mebmLeeve kes Devleie&le Deveske ieefleefJeefOeeeB nefm leveehegj ceW leLee
Deve$e eue jner nQ1. meved 1972 mes Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee kes ceeOcee mes ueeKeeW ebLe ekeeefMele nes jns nQ~
2. meved 1974 mes Fme mebmLeeve kes cegKehe$e kes he ceW mecei%eeve efnvoer ceeefmeke heef$ekee kee
efvejblej ekeeMeve nes jne nw~
3. meved 1974 mes 1985 leke nefmleveehegj ceW pecyeterhe jevee kee efvecee&Ce keee& ngDee~
4. meved 1974 mes Deye leke pecyeterhe jevee kes Deefleefje Deveske efpevecebefojeW kee efvecee&Ce ngDee
nw-keceue cebefoj, leerve cetefle& cebefoj, Oeeve cebefoj, MeebefleveeLe cebefoj, Jeemeghetpe cebefoj, cebefoj,
meneket cebefoj, efJeeceeve yeerme leerLekej cebefoj, DeeefoveeLe cebefoj, Deeheo cebefoj, $e+<eYeosJe
keerefle&mlebYe, mJeefCe&ce lesjnerhe jevee, veJeenMeebefle efpevecebefoj SJeb eewyeermeer cebefoj~
5. pecyeterhe hegmlekeeuee efpemeceW ueieYeie 15000 ebLe mebenerle nQ~
6. Ceceeskeej ceneceb$e yeQke efpemeceW YeeeW eje efueKekej Yespes iees kejes[eW Ceceeskeej ceb$e pecee
efkees peeles nQ~
7. mecee-mecee hej efMe#eCe-eefMe#eCe efMeefJejeW leLee mebieesefeeW kes Deeeespeve efkeespeeles nQ~
8. eeef$eeeW kes Meg Yeespeve kes efueS jepee eseebme Yeespeveeuee kee mebeeueve~
9. eeef$eeeW kes "njves kes efueS DeeOegefveke megefJeOeeege [eruekeme heuewdme Jeeueer keF& Oece&MeeueeDeeW
leLee keesef"eeW SJeb yebieueeW kee efvecee&Ce efkeee ieee nw~
10. pecyeterhe heefjecee kes efueS veewkee efJenej, SsjeJele neLeer leLee ceveesjbpeve nsleg efceveer ^sve,
Petues Deeefo nQ~
11. %eeveceleer keuee cebefojced ceW nefmleveehegj kes eeeerve Fefleneme mes mebbyebefOele PeeBefkeeeB nQ~
12. leerLekej pevceYetefceeeW keer Jebovee SJeb Oeeefce&ke efheuceeW kee eoMe&ve kejves Jeeues efLeesj mes
meceefvJele nerjke peebleer Skemeesme~
efouueer, cesj", cegpehehejveiej, nefjej, PeeBmeer, eflepeeje Deeefo mes pecyeterhe mLeue leke Deeves
kes efueS efove Yej yemeW efceueleer jnleer nQ~
efo. pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve kes Devleie&le YeieJeeve ceneJeerj pevceYetefce kegC[uehegj (veeueboe)
efyenej ceW YeJe vebeeJele& cenue leerLe& leLee eeeie-Fueeneyeeo (G.e.) ceW efveefce&le leerLekej $e+<eYeosJe
lehemLeueer leerLe& kee Yeer mebeeueve neslee nw~
pecyeterhe SJeb Deve jeveeDeeW kes oMe&ve nsleg nefmleveehegj heOeejkej DeeOeeeflceke SJeb Meejerefjke
megKe keer eeefhle kejW~
efoiecyej pewve ef$e}eske MeesOe mebmLeeve kes Devleie&le Jeerj %eeveesoe ievLecee}e keer
mLeehevee meved 1972 ceW ngF&~ leye mes Deye leke }eKeeW keer mebKee ceW ievLeeW kee hekeeMeve
nes egkee nw Deewj efvejvlej nes jne nw~ iebLecee}e mes hee"keeW kees ievLe kece keercele ceW
heehle nes mekeW, Fme o=eq< mes ievLecee}e ceW Ske mebj#eke eespevee Deiemle meved 1990 mes
heejbYe keer ieF& nw~ Fme eespevee kes Devleie&le efvecve cenevegYeeJe Deye leke mebj#eke yevekej
Dehevee meneesie heoeve kej egkes nQ~
efMejesceefCe mebj#eke
1. eerceleer efvece&}e pewve Oe.he. mJe. eer hesceevo pewve, lelheg$e heoerhe kegceej pewve,
Keejer yeeJe}er, efouueer-6~
2. eerceleer megceve pewve Oe.he. eer efoeqiJepee eEmen pewve, Fboewj~
3. eer ceneJeerj hemeeo pewve mebIeheefle, peer-19, meeTLe SkemesvMeve, veF& efouueer~
4. eer censv heeue njsv kegceej pewve, metjpece} efJenej, efouueer~
5. eerceleer ceesnveer pewve Oe.he. eer megveer} pewve, heerle efJenej, efouueer~
6. eer osJesvo kegceej pewve (Oeens[e Jee}s) ieg[ieeBJe (nefj.)~
7. eerceleer Meejoe jeveer pewve Oe.he. mJe. efjKeyeebo pewve, yeeng yeueer SvkeuesJe, efouueer-92~
8. [e@. osJesv kegceej pewve, Yeesheeue (ce.e.)
9. eerceleer mebieerlee pewve Oe.he. eer mebpeerJe kegceej pewve, Mesjkees (efyepeveewj) G.e.
10. eer Deefveue kegceej pewve, oefjeeiebpe, efouueer
11. eer yeer.[er. ceoveeFke, cegcyeF&
12. eer Oevekegceej pewve, yeengyeueer SvkeuesJe, efouueer-92~
13. eer efpelesv kegceej pewve SJeb eerceleer megveerlee pewve keesef[ee, heueesefj[e, et.Sme.S.
14. eerceleer efJeceuee osJeer pewve Oe.he. eer DeesceekeeMe pewve, mJeeefueke veiej, nefjej
(GejeKeb[)~
15. eer Deefcele pewve SJeb mebYeJe pewve megheg$e eerceleer Deveerlee pewve Oe.he. eer cetueebo
pewve heeveer, efomehegj (keecehe) Deemeece~
16. eerceleer Deefpele kegceejer pewve Oe.he. eer censv kegceej pewve, Deesyesoguueeiebpe
(jeemesve) ce.e.~
17. eer veeefYekegceej pewve, pewve yegke ef[hees, meer-4, heer.Jeer.Deej. hueepee kes heers,
kevee@ huesme, veF& efouueer~
( 11 )
hejce mebj#eke
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
eer ceeBieer}e} yeeyet}e} hene[s, nwojeyeeo (DeevOe heosMe)~

[e@. hekeeMeevo pewve, 792 efJeJeskeevebohegjer, efmeefJe} }eFve, meerleehegj (G.he.)~
eer megcele hekeeMe pewve, ieppet keje, Meenoje, efouueer~
eer megveer} kegceej pewve, eje-megveer} wkemeeF&ume, mejOevee (cesj") G.he.~
eer hekeeMe ebo Decees}ke ebo pewve meje&He, meveeJeo (ce.he.)~
eer heegcve kegceej peJesjer, jeskeef[ee}sve, yeesjerJe}er (Jesm) cegbyeF&~
eerceleer Ge|ce}e osJeer Oe.he. eer keevleer hemeeo pewve, $e+<eYe efJenej, efouueer~
eerceleer G<ee pewve Oe.he. eer efJece} hemeeo pewve, $e+<eYe efJenej, efouueer~
eer Deevevo hekeeMe pewve (meewjce Jee}s) , ieebOeerveiej, efouueer~
eerceleer meefjlee pewve Oe.he. eer jepekegceej pewve, efkeoJeF& veiej, keevehegj~
mJe. eerceleer kew}eMeJeleer Oe.he. eer kew}eMe ev pewve , leesheKeevee yeepeej, cesj"~
eer Yeevesv kegceej pewve, eje-eer efJeee pewve, Yeiele eEmen ceeie&, peehegj~
eer heoerhe kegceej Meeeqvle}e} efye}e}e, Devetheveiej, Fboewj, (ce.he.)~
eer megjsMeebo heJeve kegceej pewve, yeejeyebkeer (G.e.)~
eer veLeceue heejmeceue pewve, keuekeee-7~
eerceleer mJe. MeebleeyeeF& Oe.he. eer keceueebo pewve, meveeJeo (ce.e.)~
eer heebo pewve keeefjee, efouueer
eer DeeMeg pewve, keeuekee peer, veF& efouueer
mebj#eke
1. mJe. eer DevevleJeere& pewve SJeb mJe. eerceleer DeeoMe& pewve kes megheg$e eer ceveespe
kegceej pewve, cesj"~
2. eerceleer jepetyeeF& ceelesMJejer eer efMeKej evo YeeF& osJesvo kegceej }Keceer evo
pewve, meveeJeo (ce.he.)~
3. eer efeceve}e} egvveer}e} oesMeer, keerkee mêr, cegcyeF&~
4. eerceleer DeCeeyesve cevvetYeeF& keesef[ee, meer.heer. Qke jes[, cegcyeF&~
5. eerceleer leejeyesve evot}e} oesMeer, Hesve efyepe, cegcyeF&~
6. eer jefle}e} egvveer}e} oesMeer, cegcyeF&~
7. mJe. eerceleer ceLegjeyeeF& KegMee} evo pewve, eje-eer jleve evo KegMee} evo
ieeBOeer kes megheg$e eer Oeve kegceej, DeMeeske kegceej, efMejerMe kegceej, Oece&jepe ieeBOeer
He}ve (cene.)~
( 12 )
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
eer Meebefle}e} KegMee} evo ieeBOeer, He}ve (meeleeje) cene.~

eer Devevle }e} Het}evo He[s, Deke}tpe (mees}ehegj) cene.~
eer nerje}e} ceeefCeke}e} ieeBOeer, Deke}tpe (mees}ehegj) cene.~
eer peekegceej KegMee}ebo ieeBOeer, Deke}tpe (mees}ehegj) cene.~
eerceleer yeoeceer osJeer ceelesMJejer eer heoce kegceej pewve iebieJee}, keevehegj (G.he.)~
eerceleer kece}eosJeer Oe.he. mJe. eer censvo kegceej pewve, IeCs Jee}s n}JeeF&,
oefjeeiebpe, veF& efouueer~
eerceleer G<eeosJeer Oe.he. eer eJeCe kegceej pewve, eeJe[er yeepeej, efouueer~
eer cegkesMe kegceej pewve, keje MenbMeener, eeBoveer eewke, efouueer~
eer ngkeceerebo ceebieer}e} Meen, Oeeveceb[er, Goehegj (jepe.)
eer efkejCe evo pewve, keje Oetef}eeve, eeBoveer eewke, efouueer~
eerceleer efJece}eosJeer Oe.he. eer ceneJeerj hemeeo pewve Fbpeer. efJeJeske efJenej, efouueer
eerceleer G<eeosJeer Oe.he. eer DeMeeske kegceej pewve (Keske[e efveJeemeer), yenjeFe (G.he.)~
eerceleer }er}eJeleer Oe.he. eer njerMe evo pewve, Mekejhegj, efouueer~
eer og}erevo pewve, yeengye}er SvkeuesJe, efouueer~
eer jefle}e} kesJe}evo ieeBOeer keer hegCe mce=efle ceW, heeheg}j heefjJeej, metjle (iegpe.)~
eerceleer YebJejerosJeer Oe.he. eer meoemegKe pewve heeb[dee keer mece=efle ceW Fvoj evo
megcesjce} pewve heeb[dee efMe}ebie (cesIee}e)~
eerceleer meesnveerosJeer Oe.he. eer levemegKejee mes"er, Hewvmeer yeepeej, ieewneer (Deemeece)~
eerceleer OeehetyeeF& Oe.he. eer kemletj evo pewve, jeceiebpe ceC[er (jepe.)~
eer efceve}e} evYeeve pewve, keefJeveiej ieeefpeeeyeeo (G.he.)~
eerceleer Mekegvle}eosJeer Oe.he. eer megjsMeebo pewve (yele&ve Jee}s), Keg[yeg[e ceesnuuekee,
osnjeotve (G.he.)~
eer osJesvo kegceej iegCeJevle kegceej eWiee, ye[veiej (ce.he.)~
eer efoiecyej pewve meceepe, lenmeer} Helesnhegj (yeejeyebkeer) G.he.~
eer cevvee}e} jece}e} pewve [tbiejJee}e, Yeevehegje (cevomeewj) ce.he.~
eer Fvoj evo kew}eMe ebo eewOejer, meveeJeo (ce.he.)~
eer hekeeMe evo Decees}ke evo pewve meje&He, meveeJeo (ce.he.)~
mJe. eer efJece} evo pewve, jKeyeevo omejLe mee, meveeJeo (ce.he.)~
eer Deepeeo kegceej pewve Meen (meveeJeo Jee}s), Fvoewj (ce.he.)~
eerceleer meg<ecee pewve Oe.he. eer jekesMe kegceej pewve, ceJeevee (cesj") G.he.~
eerceleer kegmegce pewve Oe.he. eer jcesMeevo pewve, efkeMevehegjer, yeeiehele jes[, cesj"~
( 13 )
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
eerceleer efkejCe pewve Oe.he. eer heoce hemeeo pewve S[Jeeskes, cesj" (G.he.)~
eerceleer efJece}eosJeer Oe.he. eer efpeves vohemeeo pewve "sskesoej, es[jce} jes[, veF& ef ouue
er~
eerceleer #eceeosJeer pewve, ceOegyeve, efouueer~
eerceleer kece}eosJeer Oe.he. eer jepesvo kegceej pewve es[jkee, "eCes (cene.)~
eer Deefpele hemeeo pewve yeyyespeer, eer jepekegceej eJeCe kegceej pewve, }KeveT~
eer heYee evo ieesOee, 45 Yeiele Jeeefkee, efmeefJe} }eFve, peehegj-6 (jepe.)~
eer ieesheerevo efJeefheve kegceej pewve, mejOevee wv neGme, iebpeceb[er, mejOevee~
eerceleer jlevemegvojer osJeer Oe.he. eer Jeerjevo pewve (efekeve Jee}s), et[erJee}er
ie}er, eewke yeepeej, }KeveT~
[e@. megYee<eevo pewve, jeleevee[e keueerefveke, jeleevee[e yeepeej, peesOehegj (jepe.)~
eer heceeso kegceej pewve (cegpeHeHejveiej Jee}s) 35 Se.Jeer.jes[, vet ceekex, Lejhekevee,
jebeer (efyenej)~
eer efJepesvo kegceej pewve, kes.-1/20 cee@[} eGve, efouueer~
eer kew}eMe ebo pewve, 45 Yeiele Jeeefkee, efmeefJe} }eFve, peehegj (jepe.)~
eer meg Yee<eebo pewve, eer ef o. pewve heeMJe&veeLe ew lee}e, 405 [e@. cegKepeea veiej, ef ouueer~
eer megYee<e evo pewve meje&He, efkewleveiej (yeejeyebkeer) G.he.~
eer evomesve pewve, eje-megcesjevo, evomesve pewve, meypeer ceC[er, venewj (efyepeveewj)~
eer megOeerj kegceej pewve pes.F&., vevo efkeMeesj pewve, Meejoe venj KeC[, MeenpeneBhegj~
eer megkegcee}ebo pewve, ceesleer ^ seE[ie kecheveer, er.Deej. Heg keve jes [, Hewvmeer yeepeej
, ieew neer ~
eer Deefve} hegueefkele mes"er, yeer 1/122, hespe-2, DeMeeske efJenej, efouueer-110052~
eer evoceesnve yebme}, 11, hetmee jes[, kejes}yeeie, veF& efouueer-5~
eer ef iejOej hemeeo Deeceeso hemeeo pewve, pewve Jem$ee}e, kee}er ceekex, efmeJeeve (ef yenej)
~
eer meleerMe evo pewve, 31 efmeefJe} }eFve, ce.veb.-10, meskej-2, eFhe-5 Peebmeer~
eer mJehe evo keeme}erJee}, veee yeepeej, Depecesj (jepe.)~
eer ng}eme evo mes"er, DeeesOee Megiej efceume, jepee kee menmehegj, efye}ejer (G.he.)~
eer celeer efkejCe os Jeer pew ve Oe.he. eer vejs vo keg ceej pew ve, efmeef Je} }eFve, meer leeheg j he(G.
.)~
eerceleer meblees<e pewve Oe.he. eer heJeerCe kegceej pewve, yeejeyebkeer (G.he.)~
eer metjpece} heg$e eer efJeveerle kegceej pewve, ceesnuuee iebpekeje hetjCeje hetjCepee,
pewve efJe}e, cegjeoeyeeo (G.he.)~
mJe. eer efMeKej evo pewve, efcyej keceerMeve Spesv, Mebkejiebpe, neheg[ (G.he.)~
eerceleer jepesMJejer pewve ceelesMJejer eer jekesMe pewve 31, efmeefJe} }eF&ve, meerleehegj~
eer jepekegceej pewve, cewmeme& jefJeolle hesceevo pewve yeejoeves Jee}s, Meeceiebpe, yejs}er~
( 14 )
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
eer ye}Jeerj pewve, eje-peevekeer SkemeWMeve efjHeeFvejer, ieeBOeeriebpe, MeenpeneBhegj~

eer hevvee}e} mes"er, [erceehegj (veeiee}Q[)~
eer Jeerjsvo kegceej pewve, F&oieen kee}esveer, Deeieje (G.he.)~
eer heesKehee} pewve, eje-veeJesuer cessue Fbef[ee, ceeveeEmen ies, De}erie{ (G.he.)~
eerceleer jeqMce pewve Oe.he. eer efJepee kegceej pewve, oefjeeiebpe, veF& efouueer~
eerceleer efJece}e osJeer Oe.he. eer heceeso kegceej pewve Fbpeer., MeenpeneBhegj (G.he.)~
mJe. eerceleer kew}eMeJeleer pewve Oe.he. eer kew}eMe evo pewve Fbpeer., leesheKeevee
yeepeej, cesj"~
eerceleer DeCe kegceej veeboskej Oe.he. YeeT meensye veeboskej, ceg}gv[ (Jesm) cegcyeF&~
eer Yeeieevo ceveer<e kegceej "esef}ee, eje-efkejve SpeWmeer, heess. yegjnevehegj, (ce.he.)~
eer kew}eMeevo jepekegceej pewve jeJebkee, hees. efyemeJeeb (meerleehegj) G.he.~
eerceleer efJeeeJeleer pewve, jepeewjer iee[&ve, veF& efouueer~
eer Deevevo hekeeMe pewve (meewjce Jee}s) SJeb megheg$e eer ceove kegceej, heoerhe kegceej
SJeb heJeerCe kegceej pewve, Oece&hegje, ieeBOeerveiej, efouueer~
eerceleer DeCee pewve, Oe.he. heJeervo kegceej pewve, heerlecehegje, efouueer~
eerceleer heg<heeosJeer, Oe.he. censvo kegceej pewve, heg<heebpe}er SvkeuesJe, efouueer~
eer yeeyet}e} leesleejece pewve, YegmeeJe} (cene.)~
[e@. Deveghece pewve, megoecee veiej, Fboewj (ce.he.)~
eer efJevee kegceej pewve, pJew}me&, ojeryeeke}eb, efouueer~
mJe. eer Deevevo hekeeMe pewve Meeeqvleefhee, pecyeterhe-neqmleveehegj (cesj") G.he.~
eerceleer jepeg}yeeF& Oe.he. eer vesceerevo pewve }esne[s, hees. keeshejieeBJe (cene.)~
eer Oevvee}e} ieesOee, ceunejiebpe, Fboewj (ce.he.)~
eer megveer} kegceej ceveespe kegceej pewve, efPe}efce} kee}esveer, efouueer~
eerceleer DeeMee pewve Oe.he. eer jepesMe kegceej pewve yeDee meeiej (G.he.)~
eer heejmece} [tbiejce} peer heeveer hees. ces[leeefmeer, veeieewj (jepemLeeve)~
eer Deefve} kegceej pewve (ieg[ieebJe Jee}s) efheeoMe&veer efJenej, efouueer-92~
eerceleer ke=<Cee yeeF& vesceerveeLe pewve, heer. Jee}s, nwojeyeeo (DeevOe heosMe)~
eerceleer cebpet}lee pewve Oe.he. eer heYeele evo ieesOee, veee yeepeej, Depecesj (jepe.)~
eer heceeso kegceej pewve, heejme efhevme&, Meenoje-efouueer~
eer eeboce} Deefve} kegceej mejeJeieer, efkeMeveiebpe (efyenej)~
kegceejer Deefoleer megheg$eer eer Dehees}es peer pewve meewieeveer, Fboewj~
eerceleer cebpet}lee Oe.he. heYeeevo ieesOee-veee yeepeej, Depecesj~
( 15 )
96. eer meges kegceej Mewuesv kegceej pewve, [euveiebpe (PeejKeb[)~

97. eerceleer peleveosJeer ue#ceerebo pewve, esVeF& (leefceuevee[g)~
98. eerceleer meKeeF& pewve Oe.he. eer peerleceue pewve, ce[evee (keese) jepe.~
99. eer ceesefnle pewve heg$e cegkes Me pewve, peieVeeLe pewve heneef[ee, helesnhegj (MesKeeJeer) epe.~
j
100. eer vejsMe pewve yebmeue, ieg[ieeBJee (nefj.)~
101. eerceleer jleveyeeF& Oe.he. jepesv ekeeMe keesef"ee, keese (jepe.)~
102. eerceleer meblees<e pewve Oe.he. eer Depeerle kegceej pewve, efYeJee[er (jepe.)~
103. eerceleer esceuelee pewve Oe.he. eer megMeerue kegceej pewve, ceuee[ (cegcyeF&)~
104. eer jepesv kegceej hebeewefueee, Fboewj (ce.e.)~
105. mJe. eer ceesnveueeue nsceebo ieebOeer, meleeje (cene.)~
106. eerceleer Deejleer pewve Oe.he. eer ekeeMeebo pewve MeerMes Jeeues, Fueeneyeeo (G.e.)
107. [e@. eerceleer efJeceuee pewve efJeceue, efhejespeeyeeo (G.e.)~
108. eer eegcve kegceej pewve eser mee., Decejebo pewve meje&he, ueKeveT (G.e.)
( 16 )
YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve kee vekeMee
ceC[ue hej eej JeueeeLece Jeuee ceW -8 DeIe&,

efleere Jeuee ceW -16 DeIe&,
le=leere Jeuee ceW -24 DeIe&,
elegLe& Jeuee ceW -108 DeIe&,
kegue-156 DeIe&,
1 hetCee&Ie&
1 hetCee&Ie&
1 hetCee&Ie&
1 hetCee&Ie&
4 hetCee&Ie&
Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee
(2)
meewce cetefle& kees Meeble Jeer kees, osKe-osKe DevegkejCe kejW~

Meeble YeeJe mes pevcepeele Yeer, etj Jewj ogYee&J e njW~ ~
Jeve kes Je=#e heg<he-heue egle nes, DeefleMee Pegkeles peeles nQ~
ceeveeW Yekeleer ceW efJeYeesj nes, Pegke-Pegke MeerMe veceeles nQ~~5~~

(eer yeengyeueer Jebovee)
-oesne-
pee pee yeentyeefue eYees! eer efpeveJej efpevemete&~

vecetB DevevleeW yeej ceQ, YeJekeceefueveer mete&~~1~~
-eewyeesue bo-
yeengyeueer kewueeMeefiejer hej, peekej efpeveoer# ee ueskej~

Ske Je<e& kee ceneeesie ues, Ke[s ngS efveeue neskej~~
keece eesej keeceYeesie lepe, keeceosJe ceo njles nQ~
eesie eecee Oeeveueerve nes, eesie eesej yeveles nQ~~2~~
YeefeYeeJe mes oMe&ve-Jebove, kejles YeeefekeieCe Deekej~
ceeveeW hetpeW ejCe keceueegie, veerue keceue kees uee-ueekej~~
Ssmee Yeeve kejeles heCeOej, mehe& efhejW TBes heCe kej~
ejCeeW ceW yeuceerk e yeveeeW, hegbkeejW efv eYe& e neskej~~3~~
ye[s esce mes nefjCeer Yeer, efmebneW kes yees heeue jner~
JeeIe efMeMet kees otOe efheueekej, ieee Denes! efhej ee jner~~
peele efJejesOeer peerJe meYeer, Deeheme ceW cew$eer YeeJe kejW~
neLeer-efmebn-e=ieeue-mehe&, KejieesMe meYeer efceuekej efJeejW~~4~~
uelee Jeuuejer efvepe heg<heeW mes, heg<heJe=ef kejleer jnleeR~

ceOegkej kes ceOegj mJej mes, iegCeieeve meoe kejleer jnleeR~~
megKeo heJeve yen jner megiebefOele, uelee [eefueeeB efnueleer nQ~
ceeveeW Jeveue#ceer Yegpeemeefjle, uee mes vele&ve kejleer nQ~~6~~
<ed $e+leg kes meye heue heg<heeefoke, heefuele hetueles nQ Jeve ceW~
eesieerej oMe&ve mes ceeveeW, nef<e&le nesles nQ ceve ceW~~
Jeveeer[e kes efueS JeneB hej, efJeeeOeefjeeB Deeleer nQ~
eesieerej kees vecemkeej kej-kej efJeefmcele nes peeleer nQ~~7~~
eesieueerv e leveg hej efyet, mehee&efoke eer[e kejles nQb~
uelee YegpeeDeeW leke e{leer nQ, yeng Jevepebleg efJeejles nQ~~
uelee cebpejer ne-ne kej, mehe& kees otj Yeieeleer nQ~
efhej Yeer ceeveeW DeefOeke esce mes, ner Dee-Dee ueie peeleer nQ~~8~~
Denes! Oeeve nw Oeve Oeve, Oeve Oeve eesiecee cege nw~
meoe Ke[ s nQ Oece&O eeve ceW, veneR keoeef eled lebe nw~~
efJeeeOej peesefleJelej megj, kes efJeceeve ke peeles nQ~
Glej-Glej kej meye oMe&ve-hetpeve kejkes megKe heeles nQ~~9~~
neLeer nefLeveer keceue he$e ceW, eerleer mes peue ueeles nQ~
Yeefe YeeJe mes yeengyeueer kes, eer ejCeeW ceW e{eles nQ~~
Denes! eYet keer DeodYegle ceefncee, osKe-osKe meye eefkele ngS~
cevees ceesefnveer megboj efJe kees, osKe-osKe meye cegefole ngS~~10~~
efeee npeejeW es[eR efhej Yeer, cegefejcee mes eerefle kejW~
jepe Yeesie mebheefe ceW efvemhe=n, kece&Me$eg mes eg kejW~~
(3)
ceveefmepe nes ceve kees JeMe ceW kej, ceveespe ceo kee veeMe efkeee~
Fefve megKe ceW efvemhe=n nes Yeer, efvehece megKe keer DeeMe efkeee~~11~~
elegjenej leeie nw lees Yeer, mJeelce megOeejme heerles nQ~
eesOe ceeve mes jefnle Denes!, efhej Yeer ke<eee Deefj peerles nQ~~
eefj$e ele iegCe ceW cecelJe nw, efvepe Mejerj mes efvece&celee~~12~~
meye peerJeeW ceW esceYeeJe nw, veneR efkemeer mes celmej s<e~
hebece ieefle kees ceve Glmegke nw, elegie&leer ogKe mes efJes<e~~
jlve$ee efveefOe kes mJeeceer nQ, efhej Yeer Deeefkebeve Denes!~
hebe hejeJele&ve mes [j kej, heeee efveYe&e hebLe Denes!~~13~~
meye peie mes Jewjeieer neskej, Deelce iegCeeW ceW jeieer nQ~
eesieer efvepeevebo megKe Yeesieer, Megelece Devegjeieer nQ~~
%eeveer Oeeveer ceewveer leeieer, Dekebhe efveeue megces mece~
cenecevee ns ceneeYeeJeer , { eef l e%e nQ cenevelece~~14~~
yeengyeueer Yegpeyeueer oesy e&ueer, ceveesy eueer nQ keeeyeueer~
efveye&ue Yeer eYeg mes yeue heeles, Deelceyeueer Yeer ceneyeueer~~
Meerle leg<eej eer<ce Je<ee&efoke, meYeer hejer<en menles nQ~
cene hejer<en efJepeeer mJeeceer, ceneseeselehe kejles nQ~ ~15~~
cene lehe:eYeeJe mes yeger, efJeefee meJeez<eefO e $e+er~
Deeefo meYeer $e+efeeB eie nes, kejleeR peve peve keer efmeer~~
hejvleg eesi eer eesi eueerve nQ, veneR eeespeve Fvemes nw~
peve-peve Deekej efJe<e jesieeefoke, keefveJeejCe kejles nQ~~16~~
-oes ne-
vecetB vecetB yeentyeueer, iegCe jlveekej efme~

legce hetpee efevleeceCeer, osJes veJeefveefOe $e+ef~~17~~
DeLe eer yeengyeueerhetpeee%eeefle%eeheveee ceb[uemeesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
(4)
cene leheesyeue mes osJeeW kes, Deemeve kebefhele nes peeles~

yeej-yeej meye MeerMe Pegkeeles, vecemkeej nQ kej peeles~~
meye mebkeuhe-efJekeuhe jefnle eYeg, Deelce Oeeve ceW efveeue nQ~
Ske Je<e& GheJeeme hetCe& kej, MegkeueOeeve kes mevcegKe nQ~~1~~
Gme ner efove Yejlesej Deekej, efJeefOeJeled hetpee kejles nQ~
yeengy eueer lelkeeue hejce, kes Jeue%eeves ej yeveles nQ~ ~
yeengyeueer kee oe keoeefeled, mJeuhe efJekeefuhele nes peelee~
Yejle kees cegPemes keuesMe nes ieee, Yeele=esce en peie peelee~~2~~
Dele: Yejle kes hetpeve kejles, kesJeue%eeve ekeeMe ngDee~
efvepe DehejeOe efveJeejCe keejCe, Yejle eLecele: veceve efkeee~~
kesJeue%eeve met e& kes Gieles , osJ eeW kes Deemeve keebh es~
cegkeg keesef Pegke iees mJeeb, keuhegce mes megheg<he yejmes~~3~~
mJeieeX mes Fveefoke Deekej, pee pee pee OJeefve kejles nQ~
iebOekeger keer jevee kejkes, eYeg keer hetpee kejles nQ~~
$e efhejs {gj jns ebJej, efmebnemeve ogbogefYe OJeefve nesleer~
cebo megiebefOele heJeve eue jner, heg<heeW keer Je=er nesleer~~4~~
Yejlesej yeng nef<e&le neskej, Deveghece hetpee kejles nQ~
veefnb meceLe& nw mejmJeleer, peve keee JeCe&ve kej mekeles nQ~~
Yeele=esce Oecee&vegjeie, pevceevlej kee mebmkeej ceneve~
kesJeueheo keer Yeefe eej kes, efceueves mes JewefMee ceneve~~5~~
Denes! Ske kes ner efveefcee mes, Yeeefeke peve kee ceve efKeuelee~
efhej peye eejeW ner efceue peeJeW, n<e& heej keee nes mekelee~~
iebieepeue keer nw peueOeeje, iebOe megiebefOele ebove nw~
ceesleer kes De#ele keuhegce, heeefjpeele kes MegYe megce nQ~~6~~
Dece=lecee vewJese jlve kes, oerhe ceueeefieefj Oethe cene~
keuheJe=#e kes heue jlveeW kes, DeIe& e{eJeW es Dene~~
<edKeb[eefOehe Yejle eesej, mJeeb hegpeejer Yee peneB~
eesie eesej hetpe kesJeueer, hetpeve kee keee "e" JeneB~~7~~
(5)
megj efkeVej iebOeJe& Keiesej, vejheefle hetpeve kejles nQ~

pee pee ceneyeueer yeentyeefue, pee peekeej Gejles nQ~~
kesJeue%eeve peesefle mes eYeg ves, peiele ejeej osKe efueee~
meyekes mJeeceer Debleee&ceer, meyekees efnle GheosMe efoee~~8~~
Fv vejsv cegveeR ceOe ceW, yeengyeueer eYeg MeesYe jns~
eeJeefle& efpele Ieeeflekece&efpele, Deveghece megKe kees eehle ngS~~
ceveefmepe ceo&ve cevegkegue JeOe&ve, kecee&efJe kees onve efkeee~
cegefvepeve oe mejesn Yeemkej, mJeelcemeewKe Deevebo efueee~~9~~
osMe-osMe ceW efJenej kejles, Oecee&ce=le yejmeeles nQ~
kesJeue%eeve mete& efkejCeeW mes, YeJe keceue efJekemeeles nQ~~
elegie&leer heefjJele&ve kes ogKe, mes YeJeeW kees yeee efueee~
efMeJeheLe Ye heefLeke peve-peve kees, cegefeceeie& MegYe efoKee efoee~~10~~
-oes ne-
kesJeue%eeveeoMe& ceW, ueeskeeueeske mecemle~

Fke ve#e$e meceeve nw, vecetB vecetB megKecemleg~~11~~
DeLe kesJeue%eeveen&vleue#ceereehleee eer yeengyeefueejCekeceueees: heg<heebpeefueb ef#eheseld~
Deeheo efieefj hej peekej kes, ef$ekejCe eesieefvejesOe efkeee~
kece& DeIeeleer Yeer efJeveeMe kej, efve:esememegKe eehle efkeee~~
hejceevebo megKeemheo Deveghece, ueeske efMeKej hej peeles nQ~
Melesv hetefpele cegefvepeve Jebefole, ef$epeie F&Me kenueeles nQ~~1~~
pee pee ns $ewueeskee efMeKeeceefCe! pee F#Jeekeg JebMe Yet<eCe!~
pee pee pevce pejece=efle Yeenj! pee pee ceesn ceuue etjCe!~
pee pee kece&Me$eg ceoYebpeve, efvele efvejbpeve vecees vecees~
efme Meg hejceelce efeobyej! efevcee peesleer vecees vecees~~2~~
-oes ne-
eeryeentyeefue efmeeYeg, hejceevebo megKekeej~

mJeelceefmeef kes nsleg ceQ, vecetB DevebleeW yeej~~3~~
DeLe hejceefmeefheoeehleee eeryeengyeefueejCekeceueees: heg<heebpeefueb ef#ehesled~
eer yeengyeueer hetpee

-mLeehevee-MebYeg bo-
Je=<eYesej kes megle yeengyeueer, eYeg keeceosJe leveg megvoj nQ~

cegefveieCe Yeer Oeeve kejW efe mes, efvele pepeles ejCe hegjboj nQ~~
efvepe Deelecejme kes DeemJeeoer, efpevekee efvele Jebove kejles nQ~
Gve eYeg kee nce Deeeveve kej, Yeeer mes Dee&ve kejles nQ~~1~~
eR eeryeengyeueermJeeefceved! De$e DeJelej DeJelej mebJeew<ed Deeeveveb~
eR eeryeengyeueermJeeefceved! De$e efle efle ": ": mLeeheveb~
eR eeryeengyeueermJeeefceved! De$e cece meefVeefnlees YeJe YeJe Je<ed meefVeOeerkejCeb~
-DeLe Deke-MebYeg bo-
YeJe YeJe ceW peue heerles-heerles, Deye leye veefnb le=<ee meceehle ngF&~
Fme nslet efpeveheo hetpetB ceQ, peue mes en Fe Deepe ngF&~~
ns eesie eeheefle yeengyeueer, legce heo keer hetpee kejles nQ~
legce mece ner Meefe efceues cegPekees, en ner DeefYeuee<ee jKeles nQ~~1~~
eR eeryeengyeueermJeeefceves pevcepejece=legefJeveeMeveee peueb efveJe&heeceerefle mJeene~
leve Oeve keggcye keer een oen, efveleeefle ceve kees meblehle kejs~
ebove mes efpeveheo ee&le ner, ceve kees DeefleMee meble=hle kejs~~
eR eeryeengyeueermJeeefceves mebmeejleeheefJeveeMeveee eboveb efveJe&heeceerefle mJeene~
efvepe Deelece megKe kees keceeX ves, yeme Keb[-Keb[ kej og:Ke efoee~
efvepe megKe DeKeb[ efceue peeJes yeme, GppJeue De#ele mes hegbpe efkeee~~
eR eeryeengyeueermJeeefceves De#eeheoeehlees De#eleb efveJe&heeceerefle mJeene~
(7)
eYeg keeceosJe neskej kes Yeer, Deefj keeceosJe kees Yemce efkeee~
Fme nsleg megiebefOele heg<he yengle, legce ejCekeceue ceW e{e efoee~~
eR eeryeengyeueermJeeefceves keeceyeeCeefJeOJebmeveee heg<heb efveJe&heeceerefle mJeene~
eYeg Ske Je<e& GheJeeme efkeee, ngF& keeeyeueer $e+er efpememes~
cesje #egOe jesie efJeveeMe kejes, hekeJeeVe e{eTB yengefJeOe kes~~
eR eeryeengyeueermJeeefceves #egOeejesieefJeveeMeveee vewJeseb efveJe&heeceerefle mJeene~
kehet&j efMeKee peieceie kejleer, yeenj ceW ner Geesle kejs~
oerheke mes legce Deejefle kejkes, Deblej ceW %eeve Geesle kejs~~
eR eeryeengyeueermJeeefceves ceesnebOekeejefJeveeMeveee oerheb efveJe&heeceerefle mJeene~
Jej Oethe megiebefOele Kes kejkes, mebhetCe& heehe kees Yemce kejW~
efvepe iegCe mecetn keer eeefhle nsleg, efpeve heo hebkepe keer Yeefe kejW~~
eR eeryeengyeueermJeeefceves Dekece&onveee Oetheb efveJe&heeceerefle mJeene~
ceveJeebefle heue heeves nslet, yengleske osJe kee MejCe efueee~
veefnb efceuee es heue Deye leke Yeer, Fme nsleg mejme heue Dehe& efoee~~
eR eeryeengyeueermJeeefceves cees#eheueeehlees heueb efveJe&heeceerefle mJeene~
peue ebove lebogue heg<he e, oerheke Jej Oethe heueeW mes egle~
#eeefeke ueyOeer efnle %eeveceleer, en DeIe& mecehe&Ce keB melele~~
(8)

eR eeryeengyeueermJeeefceves DeveIe&heoeehlees DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
-oesne-
MeebleerOeeje ceQ keB, yeengyeueer heohee~

Deelebefleke megKe Meebeflecee, efceues efvepeelece mee~~10~~
Meeblees MeebefleOeeje~
pegner ecesueer keslekeer, ebheke njefmebieej~
heg<heebpeefue Dehe&Ce keB, efceues meewKe Yeb[ej~~11~~
efoJe heg<heebpeefue:~~
DeLe eleske DeIe&

(eLece Jeuee kes Dee" DeIe& )
-oes ne-
yeengyeueer YeieJeeve nQ, iegCe Devevle kes veeLe~

heg<heebpeefue mes hetpekej, YeefJepeve ngS ke=leeLe&~~1~~
DeLe ceb[uemeesheefj eLeceJeuees Dekeesesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
efmeefeob cegefveieCesv-MelesvJebeb,
keuhegceb MegYekejb Oe=eflekeerefle&mee~
heeheehenb YeJeYe=leeb YeJeJeeefOe&heesleceevece heeoegieueb hegosJemetvees:~~1~~
-eewyeesue bo-
efmeefeo cegefveieCe mes Jebefole, meew FveW mes efvele Jebefole~

Gece keuheJe=#e MegYekeejer, Oe=efle keerefle& kes meove ceefnle~~
YeJeYe=lepeve kes heehenjCe, eYeg YeJe peueefOe kes heesle ceneve~
Je=<eYeosJemegle yeengyeueer kes, ejCe keceue ceW keB eCeece~~1~~
eR meJe&efmeefeoeekeee mebmeejmecegesejCeheesleeeceeveee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~1~~
(9)
mehleef&MeeefueieefCeveeb mlegefleieesejme,
eg$ees efJeefpele-efJeeceeeheme~
OeevewkeueervelevegefveeueJelmejme,
leme eYeesjnceefhe mleJeveb efJeOeemes~~2~~ egiceb~~
mehle$e+efegle eej %eeveOej, ieCeOej Yeer mlegefle kejles~
ef-peuue Deew ceuue eg ceW, eeJeefle& kees Yeer peerles~~
Ske Je<e& leke Oeeveueerve nes, efveeue leve mes Ke[s eYees~
Ssmes eer yeengyeueer efpeve keer, ceQ Yeer mlegefle keB Denes~~2~~
eR meJe&ef&meceefvJelecenemeeOegmlegefleeehleee mebJelmejOeeveueerveee
eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~2~~
ns veeLe! kece&JeMelees nleMeefeyegef:,
mleeslegb leLeeefhe leJe YeefeJeMeeod elesnb~
Yeskeesefhe Meefecemeceer#e peJesve Yekelee,
ieved ce=le: megjheob veveg efkeb ve Jeehveesled~~3~~
ns efpeve! kece& Goe mes ceQ ntB, Meefenerve Deew yegefefJenerve~
efhej Yeer leJe Yeeer JeMe neskej, mlegefle kejves kees Geceueerve~~
Meefe efJeeejs efyeve ceW{ke Yeer, Yeeer JeMe nes legjle euee~
ceejie ceW ner cejkej megjheo, heeee keee veefnb Denes Yeuee~~3~~
eR Meefeyegefnervew: YeefeJeMemlegeflekejCeeselepeveJeebefleheueeoevemeceLee&e eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~3~~
lJeVeecehetlejmevee ueIeg efoJeJeeCeeR,
eeb ef$eueeskepeveJeMekejeR efJeOees~
mlees$eee les efejJeCe&heoe cevees%ee:,
lemee: keLeb keefleheee ve JeMeerYeJebefle~~4~~
eYeg leJe veece ceb$e mes heeJeve, jmevee Pe ner eehle kejs~
cevenj ef$eYegJeve peve JeMekeejer, efoJe megJeeCeer heehe njs~~
(10)
ns YeieJeved! leJe mebmleJe nslet, efej JeCe& heo mes cevenj~

Gme jmevee kes JeMe veefnb neWies, keee keeflehee megvoj De#ej~~4~~
eRr lJelmebmleJeveheefJe$emeJe&peveJeMekeeefjCeerJeeCeereehleee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~4~~
efkeb Mekeeles iegCekeLee efpeve! ceefOewmles,
mee#eeones! megjieg: #eceles ve Jeegb~
Godielees efJeeefle heef#eieCeevee#eg:,
ceeresle esod epeefle efkeb veefn nemeleeb me:~~5~~
ns efpeve! cegPe pewmes leJe iegCe kee, JeCe&ve keee kej mekeles nQ?
peye megjieg Yeer meecege leJe, Yeeer ceW De#ece jnles nQ~~
Denes! ieieve ceW G[les he#eer-ieCe keer eefo DebOes peve Yeer~
ieCevee kejles nBmeer hee$e, keee neWies veneR cet{ yeger~~5~~
eR DevevleiegCekeLeveemeceLe&YeJepeveeYeerefhmeleheueeoee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~5~~
Deemleeb efpevesv! leJe mebmleJeveb efn leeJeled,
veeceeefhe vetveefcen efmejmeeeveb meeled~
keeceeLe&oeeYeeoeefe e osnYeepeeb,
heeret<eefyebogjefhe le=efhlekejes ve efkeb Jee~~6~~
ns efpeveJej! leJe mebmleJe keer lees, yeele otj ner jns ceiej~
meecege veece ceb$e Yeer lesje, efme jmeeeve mes ye{kej~~
peie peve kees Fefle heueoeeer, DeYeeoeve Yeer oslee nw~
keee Dece=le kee Ske efyebog Yeer, le=hleereo veefnb neslee nw~~6~~
eR lJeVeececee$emeJe&efmeefkeejkeece=leee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~~6~~
ns keeceosJe! MegYeJeCe& nefjlmegiee$e!
kesveesheceeb leJe kejesefce meceesefhe keesled~
(11)
vetveb YeJeeved Keueg YeJeeMe SJe ueeskes,

le=hebefle vees peveMees cegngjer#eceeCee:~~7~~
ns eYeg keeceosJe! Deefle megvoj, nefjle JeCe& MegYe leveg MeesefYele~
efkememes Ghecee keB legcnejer, eefo legce mece peve neW Fme peie~~
efveefele ner eYeg legce mece legcener, Fme peie ceW megvoj DeleSJe~
yeej-yeej peve kes ie legcekees, ueKeles le=hle ve nesles osJe~~7~~
eR meJeexheceeveesheceseefJejefnleee keeceosJeheoeehleee eeryeengyeefuemJeeefceves
DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~7~~
veeLe! lJeobefIeegiemeblelemesJeceevee:,
peesefleie&Cee DeieefCelee jefJeebcegKee:~
oerefhlemlJemebKemegjJe=boceleerle lesefmle,
leguee YeJebefle efkeceg les leJeoerefhlekeevlee~~8~~
veeLe! Deehekes ejCe keceue keer, efvele mesJee kejves Jeeues~
mete&-eb nQ cegKe efpevneWW cebs, DeieefCele peesefle<e megj meejs~~
leJe leveg oerefhle DemebKe megjeW keer, oerefhle GuebIeve kej MeesYes~
osJeosJe! leJe oerefhle keebefle kes, legue osJeieCe veefnb nesles~~8~~
eR mete&eveefOekeoerefhleOeejkeee peesefle<keosJeeefoefYeJeefoleee
-hetCee&Ie&-
Jeke$eb lJeoereOeJeueesppJeuekeerefle&keebleb,
jceb efJekeejYeeMeeskeefJe<eeootjb~
mcesjb megmeewcecelegueb megYeieb eMeebleb,
n<eexlkejwpe&veceveebefme njlepeeb~~9~~
veeLe! Deehekee cegKe nw OeJeueesppJeue keerle a keebleer mes keeble~
Deefle jceCeere efJekeej Meeske Yee, ceo efJe<eeo mes otj efveleeble~~
cebo neme egle Delegue megYeie nw, meewce Meeblecee ceneeMeeble~
n<eexlkej mes efvele eefle meye peve, ceve kees njlee nw YeieJeble~~9~~
(12)

-oes ne-
eYeg DevevleiegCe kes Oeveer, OeeveeeOej Oeerj~

hetpetB DeIe& e{ee kes, heeTB ceQ YeJeleerj~~10~~
eR YeeMeeskeefJe<eeoefJejefn le-ceboceboenefmeleeeceeveememeefn leee
efmeheoeehleee eer yeengyeefuemJeeefceves hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~~
(efleere Jeuee kes 16 DeIe&)
-oes ne-
Oeeve ee kes DeefOeheleer, yeengyeueer cegefveveeLe~

megceve e{ ekej hetpentB, vecetB veceekej ceeLe~~
DeLe ceb[uemeesheefj efleereJeuees <ees[Mekeesesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
OeeveefmLeles lJeefe efJeYees! MegkeJeCe&keebleb,
lJeeb Jeer#e cegefeueuevee uelees ueleeveeb~
cevesncesle meceJeCe&ceJesle lege,
DeeefMue<eefle mce jnefme efmLelece$e ceesoeled~~1~~
efJeYees! Oeeve ceW ueerve Deehekeer, Megke meceeve nw keebefle ceneve~
uelee yeneves cegefe jcee ner, ceeveeW DeeF& efveke megpeeve~~
he JeCe& leJe nefjle osKe, meceJeCe& mecePe mebleg ngF&~
jnefme Ke[s eYeg osKe legcnW, Deeefuebieve kejleer cegefole ngF&~~1~~
eR nefjodJeCe&keeefvleOe=ledceeOeJeerueleeJesefle efmLejosnee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~1~~
eesieelemeVeoes lJeefe mebefmceleeme:,
JeuueeefYeJesefleleveg: he=LegkeuheJe=#e:~
ueeskeesejeYegoemeewKeheueb ooeefme,
lJeeceglegcele SJe pevee: eebefle~~2~~
(13)
eYees! eesie mes emeVe ceve leJe, mebefmcele cegKe ekeefle kejlee~
yesueeW mes leveg Jesefle Gece, DeodYegle keuheJe=#e efoKelee~~
ueeskeesej DeYegoe meewKe heue, cegeerheue kees Yeer osles~
Deveghece keuheJe=#e ueKe eYeg kees, Dele: meYeer Deeee uesles~~2~~
eR eesieueerveemeVeoemebefmcelecegKekeceueee ueeskeesejmeewKeoevemeceLee&e eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~2~~
efJeIveewIeefpeled! cejkeleeYe! meceblelemlJeeb,
mebJesde Yeer<eCeheCee efJe<eohe&pege:~
JeuceerkejvOeieleefveie&leke=<Ceveeiee:,
oerIe lJeoerehe=LegosnefiejeJeoerJeved~~3~~
ns efJeIveewIeefJeefpeled! cejkeleceefCeosn! Deehekes eejeW Deesj~
Jesefle kejles Yeer<eCe heCeOej, efJe<e mes ege Yeebkej Ieesj~~
Jeeceer kes efeW mes efvekeues, keeues veeie yengle efove leke~
eYeg kes Fme efJeMeeue leveg heJe&le, Thej eer[e kejW cegefole~~3~~
eR OeevewkeleeveefeeYeer<eCemehe&i eCeJesefleee meJe&efJ eIvenjee
DeepevcepeeleyengJewjefJekeejYeeJee:,
efmebneYe=leefKeuepeblegieCee DeheerlLeb~
OeeveeYeeJeJeMelemleJe eEneYeeJeb,
lekelJee efceLe: hejceMeeblecegheemele lJeeb~~4~~
pevcepeele yeng yewj YeeJeegle, Deefle efJekeej kees eehle peYeer~
efmebn-nefjCe, vekegueeefo mehe&ieCe, peele efJejesOeer peerJe meYeer~~
Denes! Oeeve kes ner eYeeJe mes, etj YeeJe kees lepeles nQ~
hejce Meeble eYeg kees Gheemeles, eerefle hejmhej Yepeles nQ~~4~~
eR OeeveeYeeJeefv eefceepevcepeeleJewjJeefpe&l eefmebn ce=i eeefoieCemesefJeleheeoheeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~4~~
(14)
lJeeceeefeleme efpeve! ces kegkece&yebOee:,

etjlJece$e penleg lJejceodYegleb eEke~
mJeeefceVemeeleefJeefJeOeeke=leer: megYeefe:,
mebeeceeleefhe MegYes keefLeleb lJeewJe~~5 (keguekeb)~~
ns efpeve! lesje Deeee uesles, cesjs Yeer keg kece& efJeheeke~
DeMegYe etj heue veefnb osJeW eefo, FmeceW efJemcee keee ns veeLe~~
mJeeefceved! lesjer meodYeeer lees, efJeefJeOe Demeele eke=efleeeW kees~
MegYe eke=leer ceW mebece kejleer, Ssmee legceves kene Denes!~~5~~
eR YeefeeYeeJeeomeeleeefoeke=efle-meeleemJeheheefjCecevekeejkeee
OeeveefmLeles meefle megjemevekebheceevee:,
peelee cegng: megjieCeee veefleb JelevJeved~
OeevewkeOege& efpeve! les efo OeejkeeCeeb,
kebheerYeJebefle YeefJeveeb efkeue kece& eewje:~~6~~
Oeeve ueerve peye Ke[s Deehe Les, megjieCe kes Deemeve kebhes~
hegve: hegve: Jes megjieCe Deeles, vecemkeej kejles jnles~~
ns OeevewkeOege& efpeve! legcekees, pees ceve ceW OeejCe kejles~
efveefele ner Gve YeJepeveeW kes, kece& eesj kebefhele nesles~~6~~
eR OeeveeYeeJeelmegjemevekebheefJeOeeekeee meJe&kece&efvecet&uevemeceLee&e
osJee Ghesle efJevecebefle Yepebefle Yekelee,
eewje Dehesle Yeele:! eheueeeceevee:~~
ueeskes YeJebefle e efJeYeesvlejcesleosJe,
DemlesJe Jee$e ceefncee cenleeceefevle:~~7 (egiceb)~~
megjieCe Deekej YeeerhetJe&ke, Yepeles vecemkeej kejles~
leJe Yeeer mes kece& eesj, YeeYeerle ngS Pehe Yeieles~~
(15)
megj Deemeve Deew eesj GYee kes, kebheve ceW Flevee Deblej~
DeLeJee espeveeW keer ceefncee, nw Deefevle peie ceW megKekej~~7~~
eR osJeemegjceveg<eJebefoleejCekeceueee kece&Me$egheueeevekeejkeee
MeeuebkegjeYeleveg yeengyeueerMe! eesies,
ueerveb ueleeefYejefnefYe: heefjle: megpegb~
lJeeb Jeer#e Kesejjcee yeng efJemceesve,
Yekelee efveJeejCeheje cegngjsJe le$e~~8~~
MeeefueOeeve Debkegj mece megboj, he Denes! yeentyeefue F&Me~
eesie ueerve ceW uelee Deewj, meheeX mes Jesefle eerefle meefnle~~
Ssmes eYeg kees osKe eefkele nes, efJeeeOeefjeeB efJemcee egle~
hegve: hegve: Gve uelee mehe& kees, otj kejW LeeR Yeeer egle~~8~~
eR efJeeeOejerefYeue&leeefoefveJeejCeYeefeeehleee meJe&peveefJemceekeeefjleheejCemeceefvJeleee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~8~~
keeeze lew: efkeefceefle efJeIvecelees ve les eeked,
heeeVe ueeYeceYeJeled meceleesYeeesefn&~
lee SJe YeefejmeYeejYejwceg&veerv!
mJeemeeb YeJeefmLeefle ueIeg mJele SJe eeg:~~9~~
Fve keeeeX mes keee eYeg legcekees, uelee mehe& mes efJeIve ve Lee~
veblej ueeYe ve ceevee legceves, oesveeW ceW meceYeeJe meg Lee~~
Gve efJeeeOeefjeeW ves kesJeue, Yeefe YeeJe jme mes hetefjle~
mJele: mJeeb kes YeJe kece kejkes, Yeeer kee heue efueee Gefele~~9~~
eR hejcemeecemegO eejmeheevele=h leee mJeYeJeefm Leefl eIeelekeee
mebJelmejwkelevegefveeue! Meueotj,
lJeeeveke=oee cenleeojsCe~
(16)
lJeeb yegefefJeefeejmeew<eefOeeejCeeee:,
meJe&&eesefhe Je=Ceglesmce efkeceodYegleb leled~~10~~
eesie ueerve eYeg Ske Je<e& leke, efveeue leveg ns Meue jefnle~
es Oeeve mes Deekeef<e&le nes, ceevees yeng Deeoj mes egle~~
yegef efJeefeee jme Deew<eefOe, eejCe Deeoer $e+efeeB meYeer~
eYees! Deehekees JejCe efkeee Lee, GmeceW keg Deeee& veneR~~10~~
eR ceeeeefceLeeefveoeveMeueefJejefnleee SkeJe<e&Oeeveueervelevegefveeueee
lJeeeveJevepeee <e[leg&peelee:,
Je=#ee: megheg<heheueYeejvelee: yeYetJeg:~
Je=efb lJeeerMe! kegmegcewe heuewe velee,
hetpeeb veefleb efJeoefOeJeble FJe ejspeg:~~11~~
Deehe Oeeve mes nef<e&le Jeve kes, <ed $e+leg kes le yesue meYeer~
heg<he-heueesW mes meefnle Yeej mes, vele nes ceeveeW PegkeW meYeer~~
heg<heeW mes Je<ee& leJe Thej, heue mes hetpee Yeefe kejW~
PegkeW Yeej mes eCeceve kejles, MeesYeW ceeveeW Yeefe YejW~~11~~
eR OeeveeYeeJeeled<e[leg&heg<heheueegieheoglheefeefveefceekeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~11~~
Gegbieosn! YejleeefOeheefpeled! leJeeeked,
efMe<ees yeYetJe Yejlesejeejlveb~
jlve$eeb hegvejJeehe megefmeefeeb,
ceesnwkeefpeled! ef$eYegJevewkeiegye&YetJe~~12~~
meJee heeBe meew Oeveg<e Ge leveg, ns YejleeefOeheefpeled! eesieerMe!
Yejleeefe kee eejlve leJe, efMe<e yevee Lee meyekees peerle~~
hegve: Deeheves efmeefeecee, jlve$ee kees eehle efkeee~
ns ceesnwkeefJeefpele! yeentyeefue!, ef$eYegJeve kes ieg ngS Dene~~12~~
eR hebeMelehebeefJebMeefleOeveg:eceeCeesegbieosnee YejleeefOeheefpeles eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~12~~
(17)
$e$eeemevemegeecejheg<heJe=efYeeeeefoJeJee-DeevekeleJe&Meeskew:~~
meleeeflenee&efJeYeJewefpe&ve! Yeememes lJeb,
osJeemegjwve&jieCewe Je=leeshepeeb~~13~~
$e$ee efm ebn emeve eecej, heg< heJe=e f Yeeceb[ ue nw~
efoJeOJeefve Deew ogbogefYe yeepes, le DeMeeske Yeer MeesYe jns~~
ns efpeve! eeeflenee& es Dee"eW, leJe eYeglee yeleueeles nQ~
osJe-Demegj-cevegpeeefoke ieCe mes, Jesefle De#ee megKecee nQ~~13~~
eR megjheg<heJe=eeefoceneeeefl enee&eehleee megjemegjvejsveefohetefpeleheeoheeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~13~~
DeefmceVeveeefoYeJekeeveveoeJeceOes,
oboeceeveYeeYeerlepeveme og:Keb~
YeefeefJe&Yees! leJe efvecetueefelegb #ecee esled,
kees Jee leee veefn efJeveMeefle leehensleg:~~14~~
Fme Deveeefo YeJe keeveve ceW, oeJeeveue Deiveer Ye[ke jner~
GmeceW meye mebmeejer eeCeer, Pegueme jns YeeYeerle Deleer~~
efJeYees! Yeefe leJe Gve meye ogKe kees, efvece&tueve ceW me#ece nes~
hegve: peieled kee keewve og:Ke pees, Gme Yeeer mes otj ve nes~~14~~
eR mebmeejeJeerceOeYeceCeMeerueeeefCeieCeesjCemeceLee&e eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~14~~
pevceevlejeefpe&leefveOeeefvekeeefeleeee:,
yebOeee Ieesjlej-leehekeje Je=LewJe~
kegJeefle les kegkeog:Kecemeleefveboeb,
efveIvebefle MeeefceJe veeLe! efJeheekekeeues~~15~~
YeJe-YeJe ceW Deefpe&le DeMegYeeefoke, kece& efveOee efvekeeefele pees~
Ieesj Yeebkej og:Ke leeheeo, veeLe! Goe ceW Deeles pees~~
(18)
Jes Demele efveboe keg heue, osles efyeve efoes veefnb veMeles~~
Goe keeue ceW Mee Ieele mece, oe efJeoerjCe Yeer kejles~~15~~
eR DevevlepevcemebefeleeMegYeeeMemkeerefle&-DeeefomeJe&kece&efJeveeMevemeceLee&e
lJeefcyeefvece&ue-cegKeecyegpeJeer#eCesve,
hegCeebkegjeslheguekekebegefkeleebieYeepe:~
veeMeb eeebefle ueIeg lesefhe efn mebMee: ke:,
efmeeblemet$ekeefLeleb keLeceveLee meeled~~16 (egiceb)~~
eYeg leJe eeflecee kes efvece&uecegKe, mejefmepe kes DeJeueeskeve mes~
hegCeebkegj mes hegueefkele efpevekee, jesceebefele leveg neslee nw~~
Jes peve Peefleer DeMegYe kece& kees, ve kejW nw mebMee keee~
Yeefe efvekeeefele kece& keeleer, nQ efmeeble Jeeve efhej keee~~16~~
eR YeieJevcegKekeceueeJeueeskevecee$esCe meJee&meeleekece&Ieeleveme#eceee
hetCee&Ie&-
Gefpe IeesjYeeo-JemeveecyegOescee
og:KeeeghetjefveJenw: ke=leJeke$emeevb~
Jeer#eeieleb hejcekeeefCekeme lesvle:,
mJeeefceved! keLeb Jeefle vees keLee lJecesJe~~17~~
Ieesj Yeebkej ogKe JeeefjefOe mes, ceQ Gefivecevee neskej~

Deeee ntB eYeg heeme Deehekes, og:Keeet mes cegbn Oeeskej~~
osKe cegPes ns hejce keeefCeke! oe Deehekee efJele ve nes~
keee Ssmee nes mekelee nw? ns veeLe! Deehe ner cegPes kenes~~17~~
oesne- eer yeentyeefueefmeeYeg! pepetB Deehe heohee~
njes Decebieue efJeIveIeve, nes cegPe Dehegvepe&vce~~17~~
eR YeJeog:Kemeblehlepeveeveeb hejcekeeefCekelJeYeeJeheefjCeleee eeryeengyeefuemJeeefceves hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~~17~~
(19)
(le=leere Jeuee kes 24 DeIe&)

-oes ne-
Ieele Ieeefleee kece& kees, efkeee %eeve kees hetCe&~

heg<he e{eTB Deehe heo, kejes nceW megKe hetCe&&~~
DeLe ceb[uemeesheefj le=leereJeuees elegefJeMeledkeesesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
keg$e eeeefce leJe heeoegieb efJenee,
ueeskes$e og:efKepeveJelmeue! ces lJecesJe~
Deehleeled peveeved Keuegefvejer#e mecemleog:Kecegsue-ceeepeefle vetveefcen eefmeb~~1~~
veeLe! Deehekes ejCeebyegpe kees, es[ keneB Deye peeTB ceQ?
ns og:efKelepeveJelmeue! cesjs, legcener veeLe nes Fme peie ceW~~
Deehle peveeW kees osKe ogKeer kes, meYeer og:Ke Fke #eCe ceW ner~
ekeefle nes Gsefuele nesles, peie ceW en meteer mee ner~~1~~
eR YeepeveJelmeueiegCemeceefvJeleee meJe&YeJeog:KeefveJeejCemeceLee&e
peeveejeej peieefppeve! ieesefhelewefn&,
efJe%eeefhelew: efkeceOegvee lJeceJewef<e meJe~
ef#eeb efJeOelmJe keCeeb ceefe ns ke=heeyOes!
j#e emeero vee Meebeflecevebefleceeb ceeb~~2~~
ns efpeve! peiele ejeej peevees, keneR efheevee keee legcemes~
keee efJe%ehleer ieghle jKetB Deye, eYeg legce meYeer %eeve jKeles~~
ke=heeefmebOeg ns ke=hee kejes Pe, cesjer Yeer j#ee keerpes~
nes emeVe Deye cegPe hej YeieJeved! Deveble Meebleer kees oerpes~~2~~
eR meJe&ejeej%eeekekewJeue%eeveeehleee YeJepeveMejCeeoeekeee
meJe&me heee& Fn veeLe! efejb YeefcelJee,
eebleesefmce kesefhe veefn og:KeefveJeejCesne&:~
(20)
eglJee meke=efppevejJes! eefLeleb eMemles,

heeoecyegpeb {cevee Denceeefeleesefmce~~3~~
veeLe! meYeer kes heeme ieee ceQ, Fme peie ceW efej YeceCe efkeee~
og:Ke efveJeejCe ceW mecejLe veefnb, keesF& Deye ceQ eeble ngDee~~
yeej-yeej leJe keerleea megvekej, ns efpevejefJe! {ceve neskej~
ceQves leJe ejCeebyegpe kee Deye, Deeee efueee veeLe! megKekej~~3~~
eR mebmeejYeceCeYeerleMejCeeieleYeJepevej#ekeee eeryeengyeefuemJeeefceves
eod eod ceee YeJeYeJes efpeve! og:Keceehleb,
$ewueeskeeefJeled! lJeceefhe Jeseflme leosJe meJe~
meJexMe! mebeefle YeJeeved YeJeleeb eosJe,
kele&Jeceefmle kegleeb cece leleceeCeb~~4~~
ns efpeveJej! YeJe-YeJe ceW ceQves, pees pees og:Ke heees pewmes~
ef$eYegJeveefJeled! Gve meye og:KeeW kees, legcneR peeveles nes Jewmes~~
meyekes F&Me! Deehe nQ Fme #eCe, pees kele&Je Deehekee nes~
Jener keerefpees veeLe! cegPes Yeer, nesiee Jener eceeCe Denes~~4~~
eR YeieJeejCekeceuemecehe&C eYeeJemeefn leYeJepeveJelmeueee
veeeb JeefleeefcelegceerMe! peveeseyeg:,
Mekeveesefle efkebleg YeieJeved! lJeefceneefKeue%e:~
$ewueeskeeveeLe! Fefle efJeegle SJe lemceeled,
veeeb keg<Je cece kece&keoefLe&leme~~5~~
De%eeveer peve veee Jeefleece, kej mekeles nQ ns YeieJeved!
efkebleg Deehe meJe&%e osJe nQ, ef$eYegJeve heefle Yeer nQ YeieJeved~~
Fme peie ceW nw ener eefmeer, ef$eYegJeve j#eke veeLe legcneR~
keceexoe mes heeref[le cesje, veee kejes Pe mener-mener~~5~~
eR mJekece&efveefce&leowJeMe$egeoeevevleog:KeefveJeejCeme#eceee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~5~~
(21)
efJe#esheCeOJeefvehegeYegYeefeeb$eeled,
efveie&le otjefJeYegkeCe&heLes efJeMebefle~
MeyoemleJesMe! eefo Jee efkeceg lewefJe&jeieeled,
osJeemleg Meemevejlee: Keueg keCe&ebefle~~6~~
OJeefve efJe#esheCe kegMeue Yeefecee, eb$e veeLe! Gmemes eiesW~
Meyo Jeie&Cee otj eYet kes, ejCeeW leke efveefele hengBeW~~
DeLeJee Gve MeyoeW mes keee eYeg, legcekees Jeerlejeielee nw~
leJe Yeeer JeMe efpeveMeemeve ceW, jle megjieCe megve uesles nQ~~6~~
eR YeefeYeeJeesefjleveeveeMeyoJeCe& jefelemlegeflekeejkeYeeefekepevemeJe&Jeebefleheueoeekeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~6~~
lJelheeoheeceLeJee mecegheeefeleeveeb,
ueeskeeefleMeeefehe=LeghegCemeceefpe&leeveeb~
Meerele SJe lejmee efJeheo: mJeeb efn,
yeb e ceesegceefhe keejCecesJe YeeJee:~~7~~
DeLeJee efpeve! leJe ejCe keceue kee, efvele Deeee uesves Jeeues~
ueeskeesej DeefleMeeMeeueer, yeng hegCeyebOe kejves Jeeues~~
YeJepeveeW kes meYeer ke, mJeecesJe ve nes peeles nQ~
etBefke yebOe Deew cegeer nslet, YeeJe cegKe ner keejCe nQ~~7~~
eR lJeejCekeceueesheemekeeefleMeeefehegCeeehleee eeryeengyeefuemJeeefceves
ns eesieeeYe=efonsefJeeesievesmebeesiepeeleceefhe og:Kecemetved efvenbefle~~
pebleese&oerMe! YegJevesceefveMetveb,
heeoecyegpeb leJe Yepesled efkeceg leme ves:~~8~~
eesieeeOej! Fme peie ceW nQ, FefJeeesie-Deefvemebeesie~
Fvemes ngDee og:Ke peerJeeW kes, eeCeeW kee Yeer kejs efJeeesie~~
(22)
leJe heeoecyegpe meye Deefve mes, Metve peieled ceW F kens~

eefo Gvekee peie Deeee uesJes, Gvekees keee Deefve nesJes?~~8~~
eR meJee&le&OeeveefJejefnlemeJexheueeeheCeo#eee eeryeengyeefuemJeeefceves
heeoebeflekesefhe leJe heelegefjlemlelees ces,
ne! nble! OeeJeefle ceve: kejJeeefCe efkeb veg~
Jeemleeb jeflemlJeefe efveces<eceMes<eheeheb,
Deefivemhegefuebie FJe mee onleern efkeb ve~~9~~
ns j#eke! leJe ejCe efveke ceW, Yeer cesje ceve FOej-GOej~
Ietce jne nw nee! nee! ceQ, kenes keB keee Deefle og<kej~~
DeLeJee jnves oes eYeg legPe ceW, eerleer efveefce<e cee$e keer pees~
Deefive keCeer mece DeefKeue heehe kees, keeeW veefnb Yemce kejsieer Jees~~9~~
eR ceve:efmLejerkejCemeceLe&eYegYeefekeejkeYeJepevemeblegefkejee
mecekelJeoeb eefleke=efleb leJe es he=efLeJeeb,
efvecee&heebefle efpevehegbieJe! YeefeYeepe:~
Oeveemle SJe YegJeve$ee#eesYekeeefj,
yeOvebefle leerLe&kejhegCecenes! efkecevew:~~10~~
ns efpevehegbieJe! Yeefe YeeJe JeMe, Fme he=LJeer hej pees YeefJepeve~
leJe cetleea mecekelJe eoeeer, efvecee&efhele kejles iegCeceefCe~~
Jes ner cevegpe Oeve Fme peie ceW, YegJeve$ee ceW #eesYekejer~
leerLekej eke=leer kees yeebOeW, Denes! Deve keee hegCekejer?~~10~~
eR eeryeengyeefuecetefle&oMe&veeYeeJeelmecekelJejlveeehlekejCemeceLee&e
Jeehleef$eueeskeefmelekeerefle&megceeOeJeerefYepeg&b levegb le=ef<elee#egefYejer#eceeCee:~
(23)
lJeeb es ef$eueeskeefleueke! eefleceJeleerleb,

Oeeebefle leeved ve efmelekeerefle&ueleeMvegles efkeb~~11~~
ef$eYegJeveJeeheer esle keerefle&, ceeOeJeer uelee mes Jesefle leve~
pees YeefJe le=ef<ele ves$e mes efvejKeW, ceve Jee leve mes kej eCeceve~~
ns ef$eYegJeve kes efleueke! Devethece, legcekees pees efvele eefle Oeeles~
Gvekees Yeer efmele keerefle& uelee, efvele Jesefle kejleer veefnb kewmes~~11~~
eR $ewu eeskeeJeehlekeerefle&ueleeJeseflelJeodyeengyeefueYeefekeejkeYeJepeveeYeerefhmeleheueeoeekeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~11~~
es lJeeb eebefle {YeefeYejsCe les<eg,
$ewueeskeepeblegieCeceeeeoeveMeefe:~
peeesle efe$eefcen efkeb mJeecesJe YeefemlemewJe meJe&cevegketueeleern ueeskes~~12~~
pees peve {Yeeer mes efveYe&j, lesje Deeee uesles nQ~
Jes ef$eYegJeve peve kees Deeee, osves ceW mecejLe nesles nQ~~
FmeceW keee Deeee& eYees! mJeecesJe legcnejer Yeeer ner~
Fme peie ceW Gme Yeeefeke kes, Devegketue meYeer kees kejleer ner~~12~~
eR meJe&peveeeeoeveMeefeOeejkeeYegYeefekejCehegYeeefekepeveevegketueheueeoevemeceLee&e eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~12~~
es lJeeb vecebefle oes oOeles mlegJebefle,
lJeemevewkeJeeveb e Jenbefle cetOvee&~
les<eeb megje Deefhe veefleb mleJeveb megJeeeb,
kegJeefle efveleefcen kee cevegpeme Jeelee&~~13~~
pees legcekees veefle kejles ceve ceW, Oejles efvele mlegefle kejles~
leJe Meemeve kes ner JeeveeW kees, cemleke mes OeejCe kejles~~
(24)
megj Yeer Gvekeer veefle-mlegefle, kejles Dee%ee cemleke Oejles~

efhej cevegpeeW keer yeele Denes! keee, Jes efvele ner Devegej yeveles~~13~~
eR YeieJeodYeefemlegefleveeflekeejkeYeeieCeeveeb meJe&pevehetpeheoeeheCemeceLee&e eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~13~~
heMebefle keewlegkeefOeesJe hejsefjlee Jee,
es lJelmJeheiegCeYeefeheueeveefYe%ee:~
ceesoeVecebefle e MegYeb heueceehvegJebefle,
leke&jemJeoveJeVeceveb ve JebOeb~~14~~
pees keewlegke yeger ee hej mes, esefjle eYeg kee oMe& kejW~
eens leJe mJehe-iegCe-Yeeer-heue mes Yeer DeveefYe%e jnW~~
eefo Jes Yeer cego mes veefle kejles, heue MegYe efveefele heeles nQ~
efceeer eKeves mece heue efceuelee, eYeg eCeceve veefnb efve<heue nw~~14~~
eR YeefeheueeveefYe%epeveeveeceefhe meJee&YeerefhmeleheueeoevemeceLee&e
YeefeOeg&veer leJe efJeYees! keueg<eb Oegveerles,
veeveeefJekeuhenleogceve: hegveeefle~
mebmeejIece&YeJeleeheceheekejesefle,
jeieeodefJeotjeefle cees#eheob ooeefle~~15~~
efJeYees! Deehekeer Yeeer ner, peve-peve kes keuce<e Oeesleer nw~
yeng efJekeuhe mes heeref[le otef<ele, ceve kees heeJeve kejleer nw~~
Fme mebmeej leehe mes pevceW, meye mebleehe otj kejleer~
DeMegYe jeie mes otj neleer, cees#e ceneheo kees osleer~~15~~
eR YeeefekepevemeJe&efJekeuheotjerkejCemeceLee&e cees#eheoeeheCeme#eceee
efkeb peefuhelewye&ngefJeOewYeg&efJe veeefmle efkebefeled,
eVeece peeleg veefn JeMeceghewefle Yekelee~
(25)
oes<eweg&peesefhe efpeveosJe! leJe emeeoeled,

ueeskes$e osnYe=le Fheuee YeJebefle~~16~~
yengle keLeve mes keee nes keoeefeled, Ssmeer keesF& Jemleg veneR~
Fme peie ceW eYeg leJe Yeeer mes, pees veefnb peve kees efceues mener~~
ns efpeveJej! oes<eeW mes egle Yeer, leJe emeeo mes levegOeejer~
Fme peie ceW Fefle heue kees, efveefele hee uesles megKekeejer~~16~~
eR eYegYeefeeYeeJeeled meJe&peveJeMekejCeee meJe&oes<eefJeveeMekeee
osnme jesiecehenee efpevemleJesve,
efceLeeMee kegceob efJeueebekeej~
eesodYetleev-efpeveefyebye-efJeueeskeceeve:,
Oeewleeef#eJee<heJeove: me mecebleYe:~~17~~
osnjesie peye otj ngDee efhej, leerLekej mleJeve efkeee~
efceLeeer kes Keess ceo kees Yeer #eCe ceW ve efkeee~~
ekeefle ngF& eveYeg eeflecee, kes oMe&ve kej eer mJeeceer~
n<ee&et mes cegKe Oeesee Lee, mecebl eYe ieg veeceer~~17~~
eR efpevemebmleJeveeYeeJesC e efceLeelJeeefokece&efJ eveeMevemeceLee&e
meeeoYeemkej! ogjblekegleJeYeepeeb,
SkeebleJeeo#eefCekeb kegceleebOekeejb~
lJelmetefejefMceefYe-jjb e efJeveeMeeved e:,
yebOew: keuebkemeefnleeshekeuebkeosJe:~~18~~
meeeo kes Yeemkej! ogmlej, Keess efceLeeer kes~
Skeebleer pees #eefCekeJeeefo nQ, kegcele DebOesje nw meyekes~~
leJe meteer efkejCeeW mes YeieJeved! otj Yeieeee eerieg ves~
kece&yebOe mes osnmeefnle Yeer, Jes DekeuebkeosJe ieg Les~~18~~
eR kece&keuebkeotef<eleefeeebOekeejefJeveeMekeYeemkejee eeryeengyeefue-mJeeefceves
(26)
ueeskes ecelke=eflekejb leJe veece ceb$eb,

peuheppevee Devegheceeb efeeceehvegJebefle~
efe$eb leosJe eefo veece meceerefnleeLee&:,
vees eebleg JeMeefcen pevceefve pevceYeepeeb~~19~~
peie ceW ecelkeeefj ns YeieJeved! lesje veece ceb$e Deveghece~
YeefJepeve Gmekees peheles-peheles, hee uesles ue#ceer Deveghece~~
nw Deeee& ener Fme peie ceW, YeJeeW kes ceve Jeebefle heue~
eefo lel#eCe veefnb heue peeJeW lees, Yeeer kee heue ngDee efJeheue~~19~~
eR hejceecelkeeefjkelJevveececeb$eeYeeJeeled meJe&JeebefleheuesgkeJee_ehetCeeakejCemeceLee&e eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~19~~
meg%eeveJeere&megKeoMe&veveevlehe!
kewJeueueeseve! efJejeie! efnleevegMeemle:!~
ns efmeefkeeble! efpeve! yeengyeueerMe! osJe!
eerieescesMe! leJeheeoegieb eJebos~~20~~
ns eYeg Deveble oMe&ve-%eeveer, Deveble megKecee-Jeere& mJeYeeJe~
Jeerlejeie kewJeue %eevecee, ueeseveegle efnle DevegMeemeke~~
ns eer efmeefkeeble ns YeieJeved! yeengyeueer mJeeefceved! efpeveJej~
ns eer ieescesMe leJe ejCeebyegpe kees JeboBt efvele efeOej~~20~~
eR JeerlejeiemeJe&%eefnleesheosefMeiegCemeceefvJeleee Devevleelegeeehleee
keecesMeefpeled! eefleke=efleb leJe ueeskeeeefce,
yeebpeefueb eefjkejerefce e mebmleJeerefce~
Yetceew cegngceg&ngjleerJe efveIe=<e Yeeueb,
Yekelee veceeefce ceneeefce Yepeeefce eees~~21~~
ns keecesMe efJeefpeled! leJe eefleke=efl,e kee DeJeueeskeve efvele keB~
neLe pees[ Debpeueer keB, YeieJeved! efvele eefle mebmleJeve keB~~
(27)
Yet hej yeej-yeej Deefle Yeeer-egle ueuee kees efIeme kejkes~

vecemkeej kej hetpee-mesJee, Deee& keB eYees! cego mes~~21~~
eR efpevecegKeeJeueeskevee_peefuekejCeeefoYeefeesefjleYeJepeveeMeehetCeeakejCemeceLee&e eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~21~~
DeejeOeeeefce leJe hegCeiegCeeved mcejeefce,
lJeecesJe veeLe! meleleb efo Oeejeeefce~
SJeb lJeoereejCeeypecegheemeceeveeled,
cegbebefle ceeb ve keLecee mJekece&yebOee:~~22~~
DeejeOeve ceQ keB hegCeiegCe-ieCe kee efvele mcejCe keB~
veeLe! legcneR kees melele oe ceW, OeejCe keB megOeeve keB~~
Fme efJeOe leJe ejCeejefJebo kee, keB Gheemeve Yeeer mes~
Deepe hegve: kegkece& yebOe keeeW, kej cegPekees veefnb es[Wies~~22~~
eR YeJepeveoekeceueefmLelemeJe&YeeJeveemeheueerk ejCeo#eee
ueeskewkeveeLe! efpeve! lJeeb MejCeb ieleesefmce,
ceeshes#eCeb cece keg<Je oeeb efJeOelmJe~
ceeb heeefn YeepeveJelmeue! mebhegveerefn,
og:Keebkegjb ouee efmeheob veemJe~~23~~
ns ef$eueeske kes Ske veeLe! efpeve! MejCe legcnejer Deeee ntB~
oee kejes cele kejes Ghes#ee, cece Deefle ee ueeee ntB~~
j#ee kejes Yeepeve Jelmeue! cegPekees veeLe! heefJe$e kejes~
ogKeebkegj kees oueve kejes, eYeg efmeerheo kee oeve kejes~~23~~
eR MejCeeieleMejCeee meJe&og:KeouevemeceLee&e efmeheoeehekeee
cetefle&: eYees! efvehecee megeMeesueleeefYeeg&ee megyeengyeefuevees efpeveheme les$e~~
(28)
eflesefejb peeleg pewvecelee efveleb,

eecegb[jepeefmelekeerefle&ueleeefhe leveeled~~24~~
eYees! Deehekeer cetleea Deveghece, megeMeueleeDeeW mes Jesefle~
ns yeentyeefue! ns efpeveheefle! leJe, cetleea legbie meleeJeve heg~~
efles Yet hej efej keeueeJeefOe, pewveOece& peeMeerue jns~
eecegb[jee efke GppJeue keerleea-yesueer Yeer efJemleej uens~~24~~
eR keerefle&ueleeJesefleyeengyeefuecetefle&efejmLeeefeYeJeveeeLe&veehetefjleee
MeeelepewveOece&mebj#eCemeceLee&e eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~24~
~
-hetCee&Ie&-
FlLeb meceeefnlecevee: mleJeveb ef$emebOeb,

kegee&led eYees! leJe megOeerefJe&Oegleeveke=le:~
Deen&vlemeewKemegheuesve meneefejeled me:,
%eevesve MeesefYeleceefle: meceghewefle efmeefb~~25~~
Fme efJeOe meeJeOeeve efele neskej, Deveke=le mes efJejefnle ceve~
eYees! Deehekeer mlegefle kees pees, kejles $eekeeefueke yegOepeve~~
efpeve Deenle meewKe melheue men, %eeve megMeesefYele ceefle efpevekeer~
%eeveceleer Jes efveefele heeles, OegJe Deelebefleke efme ieleer~~25~~
-oes ne-
eeryeentyeefue osJe legce, keeceosJe heo F&Me~

hetjCe DeIe& e{ee kes, vecetB vecetB vele MeerMe~~1~~
eR lelhetpeeheueen&vleue#ceermeceefvJelekewJeue%eeveheoeeheCemeceLee&e
hejceefmehejcesefves eeryeengyeefuemJeeefceves hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
(elegLe& Jeuee kes 108 DeIe& )
eer Jelmeeefoceneue#ceer-ueef#eleesegbieefJeenced~
veecveeceMelesveenb, mlees<es eerieesccesefMeveced~~
(29)
-meesj"e-
eer yeentyeefue F&Me, mekeue Decebieue kees njW~

pepetB veceekej MeerMe, heg<heebpeefue Dehe&Ce keB~~1~~
DeLe ceb[uemeesheefj elegLe&Jeuees DeesejMelekeesesheefj heg<heebpeefueb ef#ehesled~
eR eerceles eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~1~~
eR yeengyeefueves eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~2~~
eR veeefYeveh$es eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~3~~
eR veeYeseveboveee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~4~~
eR meewveboseee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~5~~
eR megjcesMeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~6~~
eR heewoveeheevesMeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~7~~
eR meJee&efleMeemeeceepeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~8~~
eR jepeet[eceCees eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~9~~
eR efJeYeJes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~10~~
eR meceJe=eefMejmes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~11~~
eR eeueueeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~12~~
eR oerIe&ueeseveee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~13~~
eR DebmeeJeuebefyeeJeCeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~14~~
eR YeemJeodYetegie meodOeveg<es eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~15
~~
eR F&<elheervenveJes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~16~~
eR eeieC[ee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~17~~
eR ebhekeveeefmekeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~18~~
eR jekeeefveMeekejee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~19~~
eR kegefueeele kegbleueee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~20~~
eR kebyegeerJeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~21~~
eR iet{pe$eJes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~22~~
eR efmebnmkebOe efJeYeemegjeeeeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~23~~
(30)
eR DeepeevegJeenJes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~24~~

eR GegbieheerveJe#emes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~25~~
eR cenekejee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~26~~
eR keb"erjJekees eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~27~~
eR efvecveveeYees eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~28~~
eR he=Legefvelebyekeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~29~~
eR JeemeejmeceeveesjJes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~30~~
eR {pebIeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~31~~
eR meceeceee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~32~~
eR cenelespemes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~33~~
eR cenesoeefJeenee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~34~~
eR efeeoMe&veee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~35~~
eR meceee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~36~~
eR meceeveeJeeJeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~37~~
eR Oece&%eee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~38~~
eR MegYeue#eCeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~39~~
eR keeceosJeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~40~~
eR ceneJeeree&e eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~41~~
eR meeJe&Yeewceeleeheefpeles eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~42~~
eR YetheeOe#eee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~43~~
eR ceneYeeieee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~44~~
eR eg$ee efJeMeejoee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~45~~
eR DeepeJebpeJemeej%eee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~46~~
eR Jeerlejeieee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~47~~
eR cenelehemes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~48~~
eR MeecetOeexoeuemelkeeeeslmeiee&e eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~49~~
(31)
eR ceneOe=lees eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~50~~

eR lehe:#egefYeleveekesMeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~51~~
eR ueyOe&es eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~52~~
eR DeIeYebpeveee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~53~~
eR megjsMeeehlehetpe&es eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~54~~
eR keueeCe iegCecebef[leeeeeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~55~~
eR ceeOeJeerJeuueefjYeepeefJecebieueefJeenee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe
efveJe&heeceerefle mJeene~~56~~
eR kesJeueekeexoeeefebleceefncves eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle
mJeene~~57~~
eR DeleerefveeLe&Mes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~58~~
eR efvejbyejee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~59~~
eR efvejenejee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~60~~
eR efvejeYejCe megvojee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~61~~
eR DeefveoxMeebiemeg<eceee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~62~~
eR Yeeefpe<CeJes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~63~~
eR YegJeveeseceee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~64~~
eR efveeleelceves eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~65~~
eR emeVeelceves eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~66~~
eR meJe&%eee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~67~~
eR meJe&oMe&veee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~68~~
eR YeJeueeskeheefj$ee$es eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~69~~
eR ceesne[byejKeb[veee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~70~~
eR ceneeesefieves eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~71~~
eR ceneheee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~72~~
eR heeheheebMegefJeOetveveee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~73~~
eR efeoevevoceeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~74~~
(32)
eR meeJee&e eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~75~~

eR MejCeeielej#ekeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~76~~
eR hejbpeesefle<es eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~77~~
eR hejbOeecves eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~78~~
eR hejcesefves eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~79~~
eR hejelhejee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~80~~
eR hejceelceves eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~81~~
eR hejyeeCes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~82~~
eR Oece&heeret<eJe<e&Ceee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~83~~
eR mJeebYegJes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~84~~
eR Meeeleee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~85~~
eR Meebleee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~86~~
eR metefjmJehveheueeoee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~87~~
eR efvejbpeveee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~88~~
eR efveefJe&keejee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~89~~
eR es#ekeeerefleJeOe&veee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~90~~
eR peeseflecet&le&es eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~91~~
eR ieYeerjelceves eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~92~~
eR keueeCeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~93~~
eR DeCeeremes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~94~~
eR Deegleee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~95~~
eR MegYeiegCeesppJeueee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~96~~
eR ves$es eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~97~~
eR ceneremes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~98~~
eR yeesOemeJe&ieee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~99~~
eR cees#eue#ceerhelees eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~100~~
eR osJeosJeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~101~~
(33)
eR meJe&cegveeref[leee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~102~~

eR veerjpemes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~103~~
eR efvece&ueee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~104~~
eR meewceee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~105~~
eR mJeYeeJeceefnceesoeee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~106~~
eR pewveceefnceemeeef#eCes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~~107~~
eR eEJeOeMewueefMeKeeceCees eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene~
~108~~
-hetCee&Ie&-
Fceeb veeceeJeefueb hegCeeb, efpe<Cees: eerieesccesefMeve:~

eee he"les emleg, me: meelkewJeueyeesOeYeeked~~1~~
DeeegjejesiemeewYeeie-ceespemlespeescenod eMe:~
Devesveee&efle e: Meg:, efeeb eehveesleceveejerced~~2~~
lepe&-(pee ieescesMe.....)
pee yeengyeueer pee yeengyeueer, cece oe efJejepees-2~~

nce ener YeeJevee kejles nQ, Ssmee peerJeve kee eefle#eCe nes~
nes jmevee hej legce veece ceb$e, DevegYeJe ceW %eeveece=le keCe nes~~nce.~~
eYeg Ske Je<e& leke Oeeve ueerve, kewJeue%eeve kees eehle efkeee~
MegYe iebOekeger ceW efmLele nes, DeieefCele YeJeeW kees yeesOe efoee~~
efhej efmeeuee ceW pee hengBes, YeeeW kees Yeer efMeJeoeeke nes~~nce.~~
pees Yee Deehe hetpee kejles, Jes meJe& ogKeeW kee #ee kejles~
efhej mJeeb meJe& megKe hee kejkes, DeieefCele iegCe jlveekej yeveles~~
kewJeue %eeveceefle efceues MeerIe, yeme ener keecevee hetjCe nes~~nce.~~
eR Deblejbieevevleelege-yeefnjbieeeefleneee&efoefJeYeteflemeceefvJele-eerceoeefo
DeesejMeleveececeb$eefJeYetef<eleee efmehejcesefves eeryeengyeefuemJeeefceves hetCee&Ie
efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
(34)
peehe- 1. eR meJee&Yeerefhmeleheueeoeefeves eeryeengyeefuemJeeefceves vece:~

2. eR Devevleyeueeehlees eeryeengyeefuemJeeefceves vece:~
3. eR eeryeengyeefuemJeeefceves vece:~ (leerveeW ceW mes efkemeer Ske ceb$e
keer peehe kejW~)
peeceeuee
-MebYeg bo-
pee pee eeryeengyeueer YeieJeved, pee pee ef$eYegJeve kes efMeKeeceCeer~

pee pee ceefnceeMeeueer Deveghece, pee pee ef$eYegJeve kesefJeYeeceCeer~~
pee pee Deveble iegCeceefCeYet<eCe, pee YeJe keceue yeesOeve Yeemkej~
pee pee Deveble ie %eevehe, pee pee Deveble megKe jlveekej~~1~~
legce ves$e eg peue ceuue eg, ceW eeJeefle& kees peerle efueee~
eeer ves es[e eejlve, Gmeves Yeer legce heo MejCe efueee~~
efhej nes efJeje YejleeefOehe keer, Devegceefle ues efpeveoer#ee ueskej~
eYeg Ske Je<e& kee eesie efueee, OeevemLe Ke[s efveeue neskej~~2~~
efve:Meue Oeeve kee ner eYeeJe, meJee&JeefOe%eeve ekeeMe efceuee~
cevehee&e efJehegueceleer $e+er mes, DeefleMee %eeve eYeele efKeuee~~
lehe yeue mes DeefCecee ceefnceeefoke, efJeefeee $e+efeeB eke ngF~
Deeceew<eefOe meJeez<eefOe Deeefoke, Deew<eefOe $e+er Yeer eke ngF~~3~~
#eerjeeJeer Ie=le ceOegj Dece=le, eeJeer jme $e+er eieer LeeR~
De#eerCe ceneveme Deeuee keee, mebhetCe& $e+efeeB ekeer LeeR~~
Jes Ge-Ge lehe kejles Les, efhej Yeer oerhleer mes oerheceeve~
Jes lehle Ieesj Deew ceneIeesj lehe, leheles efhej Yeer Meefeceeve~~4~~
Fve $e+er mes veefnb ueeYe GvnW, efhej Yeer Fbeefoke veceles Les~
Keie Deekej eYeg keer $e+er mes, efvepe jesie efveJeejCe kejles Les~~
meheeX ves Jeeceer yevee efueee, eYeg kes leve hej e{les jnles~
efyet Deeefoke yeng pebleg JeneB, eYeg kes leve hej eer[e kejles~~5~~
(35)
yeemebleer yesue e{er leve hej, heg<heeW keer Je<ee& kejleer LeeR~
cejkele ceefCemece megboj leve hej, yesueW Deefle cevenj efoKeleer LeeR~~
meye peele efJejesOeer peerJe JeneB, Deeheme ceW esce efkeee kejles~
neLeer veefueveeroue ceW peue uee, eYeg heo ceW e{e efoee kejles~~6~~
eYeg Ske Je<e& GheJeeme hetCe& kej, MegkeueOeeve kes meccegKe Les~
Gme ner #eCe YejleeefOehe ves Dee, hetpee keer DeefleMee Yeeer mes~~
neslee efJekeuhe en keYeer-keYeer, cegPemes eeer kees keuesMe ngDee~
Fme nsleg Dehes#ee Gvekeer Leer, Deeles ner kesJeue%eeve ngDee~~7~~
lel#eCe megjieCe ves iebOekeger, je kejkes DeefleMee hetpee keer~
Yejlesej Yeeer ceW efJeYeesj, yengefJeOe jlveeW mes hetpee keer~~
eYeg ves efoJeOJeefve mes peie kees, GheosMee hegCe efJenej efkeee~
efhej Mes<e kece& kee veeMe efkeee, Deew cegeer kee meeceepe efueee~~8~~
-oes ne-
Oeve Oeve yeentyeueer, eesieeesej ceeve~

hetCe& %eeveceefle nsleg ceQ, vecetB vecetB peie ceeve~~9~~
eR eeryeengyeueermJeeefceves peeceeuee hetCee&Ie efveJe&heeceerefle mJeene~
Meeblees MeebefleOeeje~ efoJe heg<heebpeefue:~
-ieerlee bo-
eeryeengyeueer efJeOeeve es, pees YeJe ee mes kejW~

Jes jesie Meeske oefj ogKenj, meJe&megKe mebheefle YejW~~
ceveyeue Jeeveyeue eehle kej, leveg ceW DelegueMeeer OejW~
efvepe %eeveceefle kewJeuekej, efhej efmeefkevee JeMe kejW~~1~~
~~FleeMeerJee&o:~~
(36)
ye[er peeceeuee
-oes ne-
eeryeentyeefue! Deehekees, vecetB-vecetB Mele yeej~

leJe eeflecee efevleeceCeer, efebeflele heue oeleej~~1~~
Yejlejepe ves heesovehegj ceW, yeengyeueer keer cetefl e& cene~
Yeefe YeeJe mes keer mLeeefhele, hebeMeleke Oeveg legbie cene~~
megj-vej-cegefvepeve eefleefove hetpeW, YeefeYeeJe mes oMe& kejW~
ceneceefnce efpeveefyebye oMe& mes, pevce-pevce kes heehe njW~~2~~
kevee&ke ceW eJeCeyesueiegue, DeefleMee #es$e eefme cene~
Yeyeeng eglekesJeefue ieg keer, ngF& meceeOeer es peneB~~
evieghle meceed efoiebyej, cegefveJej keer ieg Yekeeer kee~
Me efoKee mcejCe kejelee, iegYeeer YeJeeefyOe veewkee~~3~~
vesefceeb efmeebleeeJeleea ieg Jej kes efMe<e eOeeve~
eecegb[jee eefLele iegCeYetef<ele, eeJekekegue DeJelebme ceneve~~
efJebOeefiejer heJe&l e kes Thej, meeeJeve heg legbie cene~
Deefle cevees%e cetefle& mLeeefhele keer, Jeerlejeie keer Jeer cene~~4~~
Oewe& Jeere& ieebYeere& meewce MegYe, iegCe cetleea ceW eie Denes~
meecege ceW ner oMe& os jns, yeengyeueer mee#eeled Denes~ ~
uebefyele nQ IegveeW leke yeent, veemee ef efJekeejjefnle~
efmcele cegKe ekeefle kejlee, Devle:keeueg<e efJe<eeojefnle~~5~~
meheeX kes cegKe keer efJe<e Deiveer, ejCeeW kee Deeee heekej~
Meeble nes ieF& pee pee Yegpeyeefue, Meebefle megOeecee jlveekej~~
pee pee mekeue ceOe eg$ee, ceW Yejlesej kees peerlee~
jepeYeesie megKe leeie cegefe kes, efueS Deeojer efpeveoer#ee~~6~~
Yejlejepe ves mekeue efoefiJepee, kej pees peekeerleea heeF&~
Jees ner ee he cetefle&ke yeve, peieceie peesefle pJeefuele DeeF&~~
meye peve yeere yeengyeefue eYeg keer, eoef#eCee $ee oerveer Leer~
ef hej Yeer eYeg mes lee eflejmke= ,le ueef ppele mece ner Gme #eCe Leer~~7~~
(37)
Jener keerefle& eer eesie{ kees, uelee e mes Jes{ efueee~

DeeeJeefOe ceenelce eke kej, jner peiele meye Jeehle efkeee~~
mJeevegYetefle jme jefmeke peveeW kes, ceve meceg keer Je=ef kejW~
Oeeveece=le kee yeesOe keje kej, meye mebkeuhe-efJekeuhe njW~~8~~
kejvee veneR jne keg Yeer, ke=leke=le eYees! Yegpe uebefyele nQ~
veneR YeceCe kejvee peie ceW Deye, Dele: ejCe egie Deeefuele nQ~~
osKe egkes meye peie keer ueeruee, Debblejbie Deye osKe jns~
megve-megve kejkes Meebefle ve heeF&, Dele: efJepeve ceW Ke[s nges~~9~~
Je<ee& $e+leg ceW cesIeosJe, Yeeer mes peue DeefYe<eske kejW~
Meerle keeue ceW efnce keCe megvoj, Meke&jmece DeefYe<eske kejW~~
cesIe hebefeeeB efIej-efIej DeeleeR, F#et jme FJe efoKeleer nQ~
hegve: mete& keer efkejCe megvenjer, Ie=le DeefYeefmebeve kejleer nQ~~10~~
hetCe& eb je$eer ceW Deekej, Yeefe YeeJe mes cegefole ngDee~
ogiOeeyOeer Dece=lemece efkejCeeW, mes eYeg kee yeng vnJeve efkeee~~
MeefMe peeslmvee Megkeue Oeeve mece, MegYe oner ues Deeleer nQ~
Yeefe YeeJe mes mveheve kejleer, jnleer le=efhle ve heeleer nQ~~11~~
Yeemkej osJe mene kejeW mes, kesMej ebove kees ueskej~
nef<e&le esce Yeefe mes ieodieo, nes DeefYe<eske kejW efoveYej~~
eke=leer osJeer efvepe meg<ecee mes, efvele eefle hetpeve kejleer nQ~
ceOegj nemecee megceve Je=ef kej, peve-peve kee ceve njleer nQ~~12~~
cegefvepeve eeJekeieCe Dee-Deekej, oMe&ve-Jebove kejles nQ~
Yeeer mes nef<e&le ceve ieodieo, nes yeng mleJeve Gejles nQ~~
meewce cetefle& kees osKe-osKekej, jesceebefele nes peeles nQ~
pevce-pevce ke=le heehe otj kej, esceeet kees yeneles nQ~~13~~
osMe-efJeosMeeW mes peve Deeles, keewlegke mes oMe&ve kejles~
efMeuhekeuee meeQoe& osKeles, ceve ceW yeng nef<e&l e nesl es~ ~
Gvekes ceve kee n<e& YeeJe Yeer, heehehegbpe kee veeMe kejs~
Yeefe efyevee De%eelehe ner, hegCe kece& kee yebOe kejs~~14~~
(38)
eeke=le he Devethe efvejbyej, efvejeYejCe leveg MeesYe jne~

peie keer keuee me=ef ceW Deveghece, keuee he meeQoe& Dene~!
oMe&keieCe DehetJe& Meebleerjme, kee DevegYeJe kej megKe heeles~
ener he Fke hejce Meebefleeo, veneR Deewj en ken peeles~~15~~
veeefmlekeJeeoer Yeer oMe&ve kej, yeng efJeefmcele nes peeles nQ~
efpevecele ef<e efceLeeer kes, Yeer cemleke Pegke peeles nQ~~
Oece&esefn cetefle&OJebmeke Yeer, ejCeeW ceW vele ngS Denes~
ecelkeej mes peve-peve kes ceve, Deeeee&efvJele ngS Denes~~16~~
oef# eCeJeemeer pewv esl ej Yeer, eYeg kees F osJ e kenles~
ceveeskeecevee hetjer nesleer, og:Ke oeefj ke njles~~
efebleeceefCe heejme keuhegce, ceve efebeflele heueoeeke nQ~
Jeerlejeie efJe oMe& Denes!, Deveghece Deefeble heueoeeke nQ~~17~~
egie-egie mes en cetefle& peiele kees, MegYe mebosMe megveeleer nw~
eefo megKe Meebefle efJeYeJe eenes, meye leeie kejes efmeKeueeleer nw~~
eefo veej Oeve Fefve megKe lepe, leveg efvece&ce yeve peeJeesies~
DeefJeveej Deveble megKe hee, $ewueeskee Oeveer yeve peeJeesies~~18~~
pee pee mebJelmej efveeue leveg! pee pee cene lehemJeer nes~
peeleheOej! efJee efnlebkej! pee pee cene cevemJeer nes~~
veeefYejepe kes heew$e ceoveleveg, hegosJeelcepe vecees vecees~
ceele megveboemegle YejleeefOehe-vegle heeoecyegpe vecees vecees~~19~~
Fv-vejsv-cegveerv Yeefe mes, efIeme-efIeme MeerMe eCeece kejW~
efueKeer Yeeue ceW kegkece& jsKee, ceeveeW efIeme-efIeme veeMe kejW~~
efelmegKeMeebefle megOeejme oelee, YeefJepeve $eelee vecees vecees~
efMeJeheLeveslee Mece& efJeOeelee, ceve-Jee-leve mes vecees vecees~~20~~
pees peve YeefeYeeJe mes eYeg kee, iegCe mebkeerle&ve kejles nQ~
vej-megj kes DeYegoe Yeesiekej, efve:eseme kees heeles nQ~~
cegefvepeve oe mejesnyebOeg! YeefJe kegcegoWog! vecees vecees~
Yegefecegefe heueeo! iegCe efmebOeg! ns peie yebOeg! vecees vecees~~21~~
(39)
ns og:efKele peveJelmeue! MejCeeiele-eefleheeueke! yeengyeueer~

$eeefn $eeefn ns keCeeefmebOees! heeefn peiele mes ceneyeueer~~
pee pee cebieuecee ueeskeesece, pee pee MejCeYetle peie ceW~
pee pee mekeue Decebieue og :Kenj! pee peeJeblees eYeg peie ceW~~22~~
pee pee ns peie hetpe! efpevesej, pee pee eer ieesccesej keer~
pee pee pevce ce=legnj! megKekej! pee pee ees ie ees ej keer ~~
pee pee ns $ewueeskee efnlebkej, meye peie ceW cebieue keerpes~
pee pee jlve$ee hetleea kej, kesJeue%eeveceleer oerpes~~23~~
-oes ne-
eJeCeyesueiegue leerLe& hej, meeeJeve heg legbie~

eer yeentyeefue cetefle& kees, pepele uenW YeefJe hegCe~~24~~
eR Devevleyeueeehlees eeryeengyeefuemJeeefceves peeceeuee ceneIe efveJe&heeceerefle
mJeene~
-ieerlee bo-
eeryeengyeueer efJeOeeve es, pees YeJe ee mes kejW~

Jes jesie Meeske oefj ogKenj, meJe&megKe mebheefle YejW~~
ceveyeue Jeeveyeue eehle kej, leveg ceW DelegueMeeer OejW~
efvepe %eeveceefle kewJeuekej, efhej efmeefkevee JeMe kejW~~1~~
~~FleeMeerJee&o:~~
Fefle yeengyeueer efJeOeeveb meceehleced~
(40)
eer yeengyeueer efJeOeeve eMeefmle

eer Meebefle kegbLeg DejveeLe eYet ves, pevce efueee Fme Oejleer hej~
en nefmleveeiehegj leerLe& Jebe, jlveeW keer Je=ef ngF& eneB hej~~
eneB pecyeterhe yevee megboj, efpevecebefoj nQ ceefncee cebef[le~
cesje eneB mebIe meefnle efveJeeme, mJeeOeee Oeeve mes nw efnleeo~~1~~
eer yeengyeueer kee en efJeOeeve, ceb$eeW kee GeejCe megKeeo~
en leve kee meJe&jesie njkej, DeefleMee Meeer oslee meblele~~
Jeerjeyo heeerme meew yeefeme ceW, MegYe ceeIe Megkeue lesjme efleefLe ceW~
en efJeOeeve jevee hetCe& efkeee, nesJes cebieuekej meye peie ceW~~2~~
eerceled eeefj$e eeJeleea, Deeeee& Meebeflemeeiej iegJej~
yeermeJeeR meoer kes eLece metefj, Fve heeeee& Jeerjmeeiej~~
es oer#ee iegJej cesjs nQ, cegPe veece jKee Lee %eeveceleer~
Fvekes emeeo mes ebLeeW keer, jevee kej ngF& DevJeLe&celeer~~3~~
eer eJeCeyesueiegue leerjLe hej, yeentyeefue keer eeflecee megboj~
eecegb[jee efveefce&le eeflecee, Fke npeej Je<e& mes nw efmLej~~
eer vesefceev efmeevleeeJeleea iegJej kes meefVeOe ceW~
ngF& eeCe eeflee Fve eYeg keer, en DeefleMeekeejer nQ peie ceW~~4~~
eer yeengyeueer eYeg keer hetpee, YeeefekeieCe efveleeefle efkeee kejW~
efpeveMeemeve osJe-osefJeeeB Yeer, YeeeW keer j#ee efkeee kejW~~
peye leke nefmleveehegj ceW megces-heJe&le, peye leke MeefMe-mete& jnW~
leye leke cegPe ieefCeveer %eeveceleer ke=le, en efJeOeeve peeMeerue jns~~5~~
~~ Fefle eMeefmle: meceehlee~~
YeieJeeve yeengyeueer keeJe eefjle

F&meJeer meved 1965 ceW hetpe ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer ves eJeCeyesueieesue
leerLe& eelegcee&me kes ceOe YeieJeeve yeengyeueer keer Yeefe ceW Deveske mebmke=le-efnvoer
mlegefleeeW keer jevee keer, efpeveceW YeieJeeve yeengyeueer keeJeeefjle, pees efke 111 heeeW
ceW nw, G>eceW mes YeieJeeve yeengyeueer kes Oeeve kee JeCe&ve kejves Jeeues keg hee eneB
emlegle nQ-
yeengyeueer kewueeMeefiejer hej, peekej efpeveoer#ee ueskej~

Ske Je<e& kee ceneeesie ues, Ke[s ngS efveeue neskej~~
Yeesie eesej Yeesie Yeesieles, eeveJes menme jeefveeeW ceW~
efhej Yeer eesieer eesieeYeemeer, pewmes keceue jns peue ceW~~57~~
keece1 eesej keeceYeesie lepe, keeceosJe ceo njles nQ~
neeve2 eefleceeeesie { nes, eesie3 eesej yeveles nQ~~
jnefme4 Ke[s efveeue keuhegce, nefjle5 JeCe& leveg MeesYe jne~
uelee e6 mes cegeer kevee, meJeCe&7 eYeg kees osKe Dene~~58~~
JeCe& he kegue iegCe meMe ueKe, heg<he ceeue ues Jejleer nw~
MegYe Skeeble eosMe osKekej, esceeefuebieve kejleer nw~~
hejceevebo megKeece=le DevegYeJe, mes keg-keg ie cegkegefuele8 nw~
DeefJeefVe megKe mes ner ceeveeW, keeeeslmeie& leveg Deeefuele nw~~59~~
Yeefe YeeJe mes oMe&ve-Jebove, kejkes Yeeefeke ieCe Deekej~
ceeveeW hetpeW ejCe keceue egie, veerue keceue kees uee-ueekej~~
Ssmee Yeeve kejeles Depeiej, mehe& efhej TBes heCe kej~
ejCeeW ceW Jeuceerke9 yeveeJes, hegbkeejW efveYe&e neskej~~60~~
ye[s esce mes nefjCeer Yeer, efmebneW kes yees heeue jner~
JeeIe efMeMet kees otOe efheueekej, ieee Denes efhej ee jner~~
1. keeceosJeheo kes Oeejer~ 2. Ske Je<e&~ 3. Oeeve kes mJeeceer~ 4. Skeeble ceW~
5. yeengyeueer kee Mejerj JeCe& nje Lee~ 6. yeneve mes~ 7. Deheves ner jbie Deewj peeefle kee~
8. yebo~ 9. Jeeceer~
(42)
peeleefJejesOeer peerJe meYeer, Deeheme ceW cew$eer YeeJe OejW~

neLeer-efmebn-Me=ieeue-mehe&-KejieesMe meYeer efceuekej efJeejW~~61~~
meewce cetefle& kees Meebefle Jeer kees, osKe-osKe DevegkejCe kejW~
Meeble YeeJe mes pevcepeele Yeer, etj Jewj ogYee&Je njW~~
Jeve kes Je=#e-heg<he-heue egle nes, DeefleMee Pegkeles peeles nQ~
ceeveeW Yeefe ceW efJeYeesj nes, Pegke-Pegke MeerMe veceeles nQ~~62~~
uelee Jeuuejer1 efvepe heg<heeW mes, heg<heJe=ef kejleer jnleeR~
ceOegkej2 kes ceOegj mJej mes, iegCeieeve meoe kejleer jnleeR~~
megKeo heJeve yen jner megiebefOele, uelee [eefueeeB efnueleer nQ~
ceeveeW Jeveue#ceer Yegpeemeefjle, uee mes vele&ve kejleer nQ~~63~~
<ed $e+leg kes meye heue-heg<heeefoke, heefuele hetueles nQ Jeve ceW~
eesieerej oMe&ve mes ceevees, nef<e&le nesles nQ ceve ceW~~
Jeve eer[e kes efueS JeneB hej, efJeeeOeefjeeB Deeleer nQ~
eesieerej kees vecemkeej kej-kej efJeefmcele nes peeleer nQ~~64~~
eesieueerve leveg hej efyet, mehee&efoke eer[e kejles nQ~
uelee YegpeeDeeW leke e{leer nQ, yeng Jevepevleg efJeejles nQ~~
ueleecebpejer ne-nekej, mehe& kees otj Yeieeleer nQ~
efhej Yeer ceeveeW DeefOeke esce mes, ner Dee-Dee ueie peeleer nQ~~65~~
Denes! Oeeve nw Oeve-Oeve, Oeve Oeve eesiecee cege nw~
meoe Ke[s nQ Oece&Oeeve ceW, veneR keoeefeled leve nw~~
efJeeeOej peesefleJelej megj, kes efJeceeve ke peeles nQ~
Glej-Glej kej meye oMe&ve-hetpeve kejkes megKe heeles nQ~~66~~
neLeer-nefLeveer keceuehe$e ceW, eerleer mes peue ueeles nQ~
YeefeYeeJe mes yeengyeefue kes, eerejCeeW ceW e{eles nQ~~
Denes eYet keer DeodYegle ceefncee, osKe-osKe meye eefkele ngS~
ceevees ceesnveer megvoj efJe kees, osKe-osKe meye cegefole ngS~~67~~
1. Jesue~ 2. Yecej~
(43)
efeee npeejeW es[eR efhej Yeer, cegefejcee mes eerefle kejW~

jepe Yeesie mecheefe ceW efvemhe=n, kece&Me$eg mes eg kejW~~
ceveefmepe1 nes ceve kees JeMe ceW kej, ceveesp2e ceo kee veeMe efkeee~~
Fefve megKe ceW efvemhe=n nes Yeer, efvehece megKe keer DeeMe efkeee~~68~~
elegjenej leeie nw lees Yeer, mJeelce megOeejme heerles nQ~
eesOe ceeve mes jefnle Denes! efhej Yeer ke<eee Deefj peerles nQ~~
eefj$e ele iegCe ceW cecelJe nw, efvepe Mejerj ceW efvece&celee~~69~~
meye peerJeeW ceW esce YeeJe nw, veneR efkemeer mes celmej s<e~
hebece ieefle kees ceve Glmegke nw, elegie&leer ogKe mes efJes<e~~
jlve$ee efveefOe kes mJeeceer nQ, efhej Yeer Deeefkebeve Denes!~
hebe hejeJele&ve mes [j kej, heeee efveYe&e hebLe Denes~!~~70~~
meye peie mes Jewjeieer neskej, Deelce iegCeeW ceW jeieer nQ~
eesieer efvepeevevo megKe Yeesieer, Megelece Devegjeieer nQ~~
%eeveer Oeeveer ceewveer leeieer, Dekebhe efveeue megces mece~
cenecevee ns ceneeYeeJeer, {eefle%e nQ cenevelece~~71~~
yeengyeueer Yegpeyeueer oesye&ueer, ceveesyeueer ns keeeyeueer~
efveye&ue Yeer eYeg mes yeue heeles, Deelceyeueer Yeer ceneyeueer~~
Meerle leg<eej eer<ce Je<ee&efoke, meYeer hejer<en menles nQ~
cene hejer<en efJepeeer mJeeceer, ceneseeselehe3 kejles nQ~~72~~
cene lehe:eYeeJe mes yeger, efJeefeee meJeez<eefOe $e+er~
Deeefo meYeer $e+efeeB eie nes, kejleeR peve-peve keer efmeer~~
efoJe ceve:hee&e %eeveef&, Ieesj hejeece oerhle cene~
DeefCecee ceefnceeefoke DeeceMe&, peuueew<eefOe Deew #eerjeJee~~73~~
Dece=leeeJeer ceOegjeeJeer, cenevemeeuee 4 De#eerC e nQ~
keee-Jeeve-ceve yeue $e+Oeeefoke, cegefeJeOet otleermece nQ~~
1-2. keeceosJe~ 3. Deefle Ge-Ge~ 4. De#eerCeceneveme Deewj De#eerCeceneuee~
(44)
hejvleg eesieer eesieueerve nQ, veneR eeespeve Fvemes nw~

peve-peve Deekej efJe<e jesieeefoke, keefveJeejCe kejles nQ~~74~~
cene leheesyeue mes osJeeW kes, Deemeve kebefhele nes peeles~
yeej-yeej meye MeerMe Pegkeeles, vecemkeej nQ kej peeles~~
meye mebkeuhe-efJekeuhe jefnle eYeg, Deelce Oeeve ceW efveeue nQ~
Ske Je<e& GheJeeme hetCe& kej, MegkeueOeeve kes mevcegKe nQ~~75~
Gme ner efove Yejlesej Deekej, efJeefOeJeled hetpee kejles nQ~
yeengyeueer lelkeeue hejce, kesJeue%eeves ej yeveles nQ~~
yeengyeueer kee oe keoeefeled, mJeuhe efJekeefuhele nes peelee~
Yejle kees cegPemes keuesMe nes ieee, Yeele=esce en peie peelee~~76~~
Dele: Yejle kes hetpeve kejles, kesJeue%eeve ekeeMe ngDee~
efvepe DehejeOe efveJeejCe keejCe, Yejle eLecele: veceve efkeee~~
kesJeue%eeve mete& kes Gieles, osJeeW kes Deemeve keebhes~
cegkegkeesef Pegke iees mJeeb, keuhegce mes megheg<he yejmes~~77~~
mJeieeX mes Fveefoke Deekej, pee-pee-pee OJeefve kejles nQ~
iebOekeger keer jevee kejkes, eYeg keer hetpee kejles nQ~~
$e efhejs {gjs jnW ebJej, efmebnemeve ogbogefYe OJeefve nesleer~
cebo megiebefOele heJeve eue jner, heg<heeW keer Je=er nesleer~~78~~
Yejlesej yeng nef<e&le neskej, Deveghece hetpee kejles nQ~
veneR meceLe& nw mejmJeleer, peve keee JeCe&ve kej mekeles nQ~~
yeengyeefue kees en Meue Leer efke Yejle keer Yetefce ceW Ke[e ntB, Dele: kesJeue%eeve
veneR neslee Lee en eefmeef efpevemesve mJeeceer kes cenehegjeCe mes Demebiele nw~ mJeeceer
efpevemesve yeengyeefue mJeeceer kes meYeer $e+efeeB Je ceve:hee&e %eeve kee JeCe&ve kejles nQ Deewj
kenles nQ efke yeengyeefue kes ceve ceW keYeer-keYeer en YeeJe nes peelee efke Yejle kees cegPemes
keuesMe nes ieee, en Yeele=esce keer YeeJevee peeele nes peeleer Leer leLee GvneWves oer#ee
ueskej Ske Je<e& kee eesie efveece efueee Lee, Fme esce kes keYeer-keYeer nes peeves mes Yejle kes
Deeles ner hetpeve kejles ner kesJeue%eeve nes ieee~
(45)
Yeele=esce Oecee&vegjeie, pevceevlej kee mebmkeej ceneve~

kesJeueheo keer Yeefe eej kes, efceueves mes JewefMee ceneve~~79~~
Denes Ske kes ner efveefcee mes, Yeeefeke peve kee ceve efKeuelee~
efhej peye eejeW ner efceue peeJeW, n<e& heej keee nes mekelee~~
iebiee peue keer nw peueOeeje, iebOe megiebefOele ebove nw~
ceesleer kes De#ele keuhegce, heeefjpeele kes MegYe megce1 nQ~~80~~
Dece=lecee vewJese jlve kes, oerhe ceueeefieefj Oethe cene~
keuheJe=#e kes heue jlveeW kes, DeIe& e{eJeW es Dene~~
<edKeb[eefOehe Yejle eesej, mJeeb hegpeejer Yee peneB~
eesie eesej hetpe kesJeueer, hetpeve kee keee "e JeneB~~81~~
megjefkeVej iebOeJe& Keiesej2, vejheefle hetpeve kejles nQ~
pee-pee ceneyeueer yeentyeefue, pee-peekeej Gejles nQ~~
kesJeue%eeve peesefle mes eYeg ves, peiele ejeej osKe efueee~
meyekes mJeeceer Debleee&ceer, meyekees efnle GheosMe efoee~~82~~
1. heg<he~ 2. efJeeeOejheefle~
YeieJeeve yeengyeueer eeueermee

-e%eeeceCeer Deeefe&kee eboveeceleer
-MebYeg bo-
eer $e+<eYeosJe kees Jebove kej, leerLekej heo kees veceve keB~
Fme egie kes meyemes eLece efme, megDevebleJeere& kees veceve keB~~
efhej cees#eOeece peeves Jeeues, eYeg yeengyeueer kees veceve keB~
leerLekej megle eer keeceosJe, eYeg eeueermee kee he"ve keB~~
-oes ne-
Delegue Meefe yeentyeueer, kee ceve ceW Oej Oeeve~

iegCe ieefjcee egle keeeyeueer, kee keg keB yeKeeve~~
-eewheeF&-
pee nes keeceosJe legce mJeeceer, yeengyeueer eYeg ef$eYegJeve veeceer~

leerL ek ej kes heg$e keneS, eeJeefl e& mes Yeelee heeS~~
leerLe& DeeesOee pevce Yetefce Leer, hegCeceeer Jen heeheMetve Leer~
ceele megvevoe n<ee&F& Leer, veiejer ceW KegefMeeeB eF& LeeR~~
leerLekej eer $e+<eYeosJe ves, eYeg ue#eCe ueKe yeengyeueer ceW~
kene heg$e en keeeyeueer nw, mJeeefYeceeve en Deelceyeueer nw~~
meJee heeBe meew Oeveg keer keeee, nefjleJeCe& leve megvoj ceeee~
megvoefj veeceke yenve Ske Leer, yeengyeueer kes mebie Kesueleer~~
Fmeer lejn Yejleeefoke meew megle, SJeb yeeeer kevee mebegle~
ceele eMemJeefle Deefle emeVe Leer, leerLekej heefle heeS Oeve Leer~~
yeeeer megvoefj keveeDeeW ves, meJe&eLece efJeee ueer eYeg mes~
heg$eeW kees Yeer meYeer keueeSB, leerLekej eYeg mJeeb yeleeSB~~
oer#ee uesles mecee leele ves, meye heg$eeW kees Deueie jepe os~
Yejle kees jepecegkeg henveeee, Yegpeyeefue ves heesovehegj heeee~~
keeueevlej ceW Yejleeefe kee, Oej efJepee kej ee kee Lee~

meye YeeleeDeeW kees kenueeee, cegPes keeeW veneR MeerMe Pegkeeee~~
peye leke es cemleke ve PegkeWies, nce eeer kewmes yeve ueWies~
Fme Ievee mes meYeer Yeele ves, pee oer#ee ueer $e+<eYeveeLe mes~~
Ske yees heesovehegj jepee, yeentyeueer veece DeefOejepee~
yeesues veefnb Deveee mentBiee, ceQ lees jepee veneR kentBiee~~
pes Yeele cece efhelee legue nw, cegPeceW Yeer lees yeue Delegue nw~
eg #es$e ceW efveCe&e nesiee, eeJeefle& kee DeefJevee nesiee~~
ngDee Deefnbmeke eg GYee mes, ves$e eg, peue, ceuue eg Les~
yeengyeueer leerveeW ceW efJepeeer, ngS eeJeleea mes Depeeer~~
eeJeefle& ves ee ueieeee, Jen Yeer Gmekees ceej ve heeee~
pevelee ves Gvekees efOekekeeje, efkeee yeengyeefue kee peekeeje~~
Yegpeyeefue ceve Jewjeie meceeee, Yejle oe cecelee Yej ueeee~
#ecee YeeJe Yej euee efJejeieer, efhej ve yeves yeentyeefue jeieer~~
lepe veej JewYeJe keer ceeee, Yejlejepe kees Yeer mecePeeee~
jepe efJeYeJe lees meYeer gsiee, Jevee& efvepe meeceepe uegsiee~~
yeengyeueer ves oer#ee Oeejer, ceve ceW efheleg keer efMe#ee Oeejer~
Ske Je<e& leke kejer lehemee, Jeve pevlet kej jns hejer#ee~~
keF& $e+efeeB eie ngF& LeeR, peve keueeCe efveefcee ngF& Leer~
Ske efoJeme YejleeefOehe DeeS, oMe&ve hetpeve kej n<ee&es~~
yeengyeefue kees Fke efJekeuhe Lee, Yeele kees cegPemes ngDee ke Lee~
Fmes Meue veefnb ken mekeles nQ, eleer Meue efJejefnle jnles nQ~~
Fme efJekeuhe kees lepeles ner Jes, yeves kesJeueer yeengyeueer Les~
efheleg mes henues efMeJeheo heeee, es[ DeeS Deheveer eMekeeee~~
leye mes yeengyeueer keer eeflecee, yeveleer nw yengleske Deveghecee~
Fvekeer Yeeer Meeer osleer, cees#e eeefhle keer egeer osleer~~
(47)
(48)
meesj"e-
eeefueme efove hee&vle, pees en eeueermee he{s~

efveye&uelee nes Devle, Gve ceve leve Meeer ye{s~~
Jeerj mebJeled heeerme, meew yeeF&me Deeefeve megKeo~
Megkeuee efleefLe oMeceer, efleefLe keer en jevee mejme~~
ieefCeefve efMejesceefCe ceele, %eeveceleer efMe<ee kens~
veece ebovee Keele, keer en ke=efle Meeele jns~~
cegPe ceve kee De%eeve, otj kejs mecelee Yejs~~
ns eYeg cegP eceW %eeve, hetj Yejs mecelee js~ ~
yeengyeueer keer cetefle&, peneB-peneB megefJejepeleer~
$e+ef efmeef megKe hetefle&, JeneB-JeneB nes Meeeleer~~
YeieJeeve yeengyeueer keer Deejleer

-e%eeeceCeer Deeefe&kee eboveeceleer
lepe&peeefle pee pee ceeb mejmJeleer peeefle JeerCee Jeeefoveer......
peeefle pee-pee ieesccesej, peeefle pee yeentyeueer~

peeefle pee YejleeefOeheefle, efJepeeer Devethece Yegpeyeueer~~ske.~~
eer DeeefoveeLe egieeefoyeee, ef$epeieheefle efJeKeele nQ~
iegCeceefCe efJeYetef<ele DeeefoeYeg kes, Yejle Deewj yeentyeueer~~peeefle.~~1~~
Je=<eYesMe peye lehe Jeve eues, leye veee veerleer kej iees~
meekesleveiejerheefle Yejle, heesovehegjer yeentyeueer~~peeefle pee.~~2~~
<edKeC[ peerlee Yejle ves, ceve keer veneR DeeMee yegPeer~
efvepe eejlve euee efoee, efhej Yeer efJepeeer yeentyeueer~~peeefle pee.~~3~~
leve mes eYet efvece&ce ngS, Jeve pevleg eer[e kej jns ~
efmeer jcee Jejves eues, eYeg Jeerj yeve yeentyeueer~~peeefle pee.~~4~~
eYeg yeengyeefue keer veive cege, meerKe en efmeKeuee jner~
meye leeie kejkes eboveeceefle, legce yevees yeentyeueer ~~peeefle pee.~~5~~

Bhagwan Bahubali Vidhan (VGM-311)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bhagwan Bahubali Vidhan (VGM-311)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Jeerj %eeveesoe evLeceeuee kee heg<he veb.

YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve

eer %eeveceleer ceeleepeer

efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve eje mebeeefuele

Jeerj %eeveesoe evLeceeuee

-: mebmLeeefhekee SJeb esjCeeeesle :-

hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe eer %eeveceleer ceeleepeer

e%eeeceCeer Deeefe&kee eer evoveeceleer ceeleepeer

mJeefmleeer kece&eesieer heer"eOeerMe jJeervkeerefle& mJeeceer peer

efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve

peerJeve ekeeMe pewve

pecyeterhe-nefmleveehegj (cesj") G.e.

Jeerj efveJee&Ce mebJeled 2538

kecheesefpebie - %eeveceleer vesJeke&

mJeefmleeer kece&eesieer heer"eOeerMe

ye. keg. meeefjkee pewve (mebIemLe)

efJeOeeve keer jeefe$eer, hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe

eer %eeveceleer ceeleepeer kee mebef#ehle-heefjee

leerLe& efvecee&Ce esjCee

-e%eeeceCeer Deeefe&kee evoveeceleer

ieesjKehegj-G.e.) kee efJekeeme, YeieJeeve heee&veeLe

efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve-mebef#ehle heefjee

Jeerj %eeveesoe ievLeceeuee kes meneesieer

eer ceeBieer}e} yeeyet}e} hene[s, nwojeyeeo (DeevOe heosMe)~

eer Meebefle}e} KegMee} evo ieeBOeer, He}ve (meeleeje) cene.~

eer ye}Jeerj pewve, eje-peevekeer SkemeWMeve efjHeeFvejer, ieeBOeeriebpe, MeenpeneBhegj~

96. eer meges kegceej Mewuesv kegceej pewve, [euveiebpe (PeejKeb[)~

YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve kee vekeMee

ceC[ue hej eej JeueeeLece Jeuee ceW -8 DeIe&,

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve

meewce cetefle& kees Meeble Jeer kees, osKe-osKe DevegkejCe kejW~

YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve

pee pee yeentyeefue eYees! eer efpeveJej efpevemete&~

yeengyeueer kewueeMeefiejer hej, peekej efpeveoer# ee ueskej~

uelee Jeuuejer efvepe heg<heeW mes, heg<heJe=ef kejleer jnleeR~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

vecetB vecetB yeentyeueer, iegCe jlveekej efme~

YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve

cene leheesyeue mes osJeeW kes, Deemeve kebefhele nes peeles~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

megj efkeVej iebOeJe& Keiesej, vejheefle hetpeve kejles nQ~

kesJeue%eeveeoMe& ceW, ueeskeeueeske mecemle~

eeryeentyeefue efmeeYeg, hejceevebo megKekeej~

YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve

eer yeengyeueer hetpee

Je=<eYesej kes megle yeengyeueer, eYeg keeceosJe leveg megvoj nQ~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve

ns eesie eeheefle yeengyeueer, legce heo keer hetpee kejles nQ~

MeebleerOeeje ceQ keB, yeengyeueer heohee~

DeLe eleske DeIe&

yeengyeueer YeieJeeve nQ, iegCe Devevle kes veeLe~

efmeefeo cegefveieCe mes Jebefole, meew FveW mes efvele Jebefole~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve

ns YeieJeved! leJe mebmleJe nslet, efej JeCe& heo mes cevenj~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

vetveb YeJeeved Keueg YeJeeMe SJe ueeskes,

YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve

eYeg DevevleiegCe kes Oeveer, OeeveeeOej Oeerj~

Oeeve ee kes DeefOeheleer, yeengyeueer cegefveveeLe~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

YeieJeeve yeengyeueer efJeOeeve

eR DeepeevegJeenJes eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene24

eR ceneOe=lees eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene50

eR meeJee&e eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene75

eR meJe&cegveeref[leee eeryeengyeefuemJeeefceves DeIe efveJe&heeceerefle mJeene102