Genetika

Banako baten
ezaugarriak haren
ondorengoei nola
transmititzen zaizkien
aztertzen duen
Biologiaren atala da.
Kromosomak
Kiribildutako azido desoxirribonukleikoko (ADN)
molekula luze-luzeak dira.Bakarrik ikus daitezke
zelulak mitosiaz edo meiosiaz daudenean.

Espezien arabera kromosoma kopurua eta
kromosomen ezaugarriak aldakorrak dira.

Berezitasun multzoak espezie baten
kromosomak identifikatzeko balio du eta
kariotipoa deritzo.

Kromosomaren atalak
Kromosoma kopurua
Espezie bateko zelulen kromosoma kopurua
konstantea da. Adibidez, gizakiengan 46

Espezie gehienetan kopuru hori parea da (2n)
zelula diploideak.
Bikote bakoitzeko kromosomei homologoak
esaten zaie.
Zelula diploideek kromosoma berdineko pare
batzuk dituzte: autosomak, eta sexu kromosoma
pare bat: heterokromosomak.
Zelula batzuk kromosoma segida bakarra dute (n)
zelula haploideak.

Giza-kariotipoa eta kariograma
Geneak
Karakter baterako
informazioa duten
ADNaren zatiak dira.
Indibiduo baten geneen
multzoa genotipoa da.
Espezie baten karaktere
heredagarri guztientzako
gen multzoa genoma
deritzo.
Kromosoma homologoak eta gene
aleloak
Gene gainartzaileak eta
errezesiboak
Karakter bakoitzeko gutxienez bi alelo
daude, nahiz eta biak ez agertu beti
kanpora.
Karakterrak herentzia dominantea badu,
aleloak izan daitezke gainartzaileak =
dominanteak (A) edo errezesiboak =
azpirakorrak (a).
Karakterrak herentzia kodominantea edo
erdiko herentzia badu aleloak ekipotenteak
izango dira. (A), (B)
Karaktere dominanteak eta
errezesiboak
Karaktere dominante eta
errezesiboak
Karaktere dominanteak eta
errezesiboak
Karaktere dominanteak eta
errezesiboak

Karaktere dominanteak eta
errezesiboak
Karaktere dominanteak eta
errezesiboak
Genotipoa eta fenotipoa (herentzia
dominantea)
Genotipoa: Indibiduo baten geneen multzoa da.
Fenotipoa: Indibiduo batengan kanpora agertzen
diren geneak dira.
3 GENOTIPO
2 FENOTIPO
Genotipoa eta fenotipoa
(herentzia kodominantea)
3 GENOTIPO
3 FENOTIPO
Fenotipoa eta inguruaren eragina
Tenperatura, denbora, elikadura edo/eta beste
faktore batzuengatik karaktere genikoak zenbait
modutan ager daitezke
Genotipoa + inguruak = Fenotipoa

Fenotipoa eta inguruaren eragina
Fenotipoa eta inguruaren eragina
Mendelen legeak
Karaktere hereditarioaren
transmisio mekanismoak
determinatzea lortu zuen,
geneak eta kromosomak
existitzen zirenik ere jakin
aurretik.
1886an, Gregor Mendel
monje austriarrak liburu bat
argitaratu zuen
monasterioko baratzean
egindako esperimentuak
azaltzeko.

Mendelen legeak
3.Ondorioen azterketa estatistikoa
egiteagatik.
Bere esperimentuetan arrakasta izan zuen
hiru arrazoigatik:

1. Esperimentuetan erabilitako
materialagatik (Pisum sativum).
2. Karaktereak bakarka aztertzen hasi
zirelako.
Mendelen legeak
Mendelen legeak
Hau lortzeko polinizazio
prozedura delikatuak
erabili zituen.
Mendelen esperimentu
guztiak arraza garbiak edo
puruak gurutzatzen hasten
dira.

Mendelen legeak (Herentzia
dominantea)
Lege horren arabera arraza puruen arteko
gurutzaketaren ondorengo guztiak berdinak dira;
ondorengo hibridoak bai genotipoei dagokienez, bai eta
fenotipoei dagokionez ere.
LEHENENGO LEGEA: Lehenengo belaunaldi filialaren
uniformitatea
Mendelen legeak (Herentzia
dominantea)
Gametoak sortzerakoan karaktere jakin bat
determinatzen duten aleloak berezi egiten direnez,
bateratu egin daitezke atzera, zigotoa sortzean.
BIGARREN LEGEA: Karaktereen segregazioa
Mendelen legeak (Herentzia
dominantea)
Lege horren arabera,
karaktere bakoitza
determinatzen duten
geneak bakoitza bere
aldetik transmititzen
dira
HIRUGARREN LEGEA:
Faktoreen
independentzia

Mendelen legeak (Tarteko herentzia
edo herentzia kodominantea)
Kasu honetan aleloak
ekipotenteak dira
horregatik indibiduo
heterozigoto edo
hibridoek , bi aleloak
dituztenez, tarteko
ezaugarriak izango
dituzte.