Java e par:

ZHVILLIMI HISTORIK I BANKAVE

Fillet

e para t bankave
Zhvillimi i bankave n Evrop
Shrbimet e bankave gjat historis
(Kapitulli I. )
Prof. Dr. Afrim Alili
2/26/2014

Bankat dhe afarizmi bankar

Fillet e para t bankave

Bankat sht nj institucion i rndsishm q ka:
-ngjashmri me organizatat ekonomike/statuti ,
pjesmarrja,afarizmi
-specifikat, radhiten ne grupin e institucioneve t
veanta ekonomike
Bankat jan nj nga institucionet m t rndsishme t
nj ekonomie, pasi q ato jan burimi kryesor i kredive
pr individt, familjet si dhe institucionet dhe ndrmarrjet
e ndryshme.
2

Bankat dhe afarizmi bankar

2/26/2014

Fillet e para t bankave

Parashtrohet pyetja se kur jan paraqitur bankat e para ?
Gjurmt e para t bankave i gjejm:
nga viti 3000 para e.s n Azin qendrore n civilizimin e
sumerve
n Qipro/Tempujt e Eridonit
n Babiloni, hipoteka nga ligji Hamorabit i viteve
1955 -1913 para e.s, shtepia e njohur bankare Murashu
n kt koh (Babiloni) paraqiten edhe shtpit bankare
t quajtura Tezaur , prej emrit t ktyre shtpive rrjedh
edhe shprehja e sotme tezaurimi, q do t thot
trheqje e ndonj malli apo e parave nga qarkullimi
3

Bankat dhe afarizmi bankar

2/26/2014

Fillet e para t bankave

Roli i priftrinjve n kta tempuj-banka ishte i madh.
Ata udhheqnin t gjitha punt e ekonomike shtetrore
dhe ishin barts t
t gjitha aktiviteteve si dhe
bashkpuntort m t afrt t mbretrve.
Banka t tilla npr tempuj kan ekzistuar edhe te :
Asiriant
Hititt dhe
Egjiptasit e vjetr

Bankat dhe afarizmi bankar

2/26/2014

Fillet e para t bankave

n Greqin antike me zhvillimin e tregtis, zhvillohen
edhe punt bankare ne tempujt e njohur, Efoz Dellos e
Samos.
Punt e kmbimit t parave i kryenin bankiert e kohs
antike, t njohur me emrin trapezit (trapeza = tavolina,
banka ku jan kryer punt e kmbimit).

Ata filluan t merrem edhe me dhnien edhe hua t

parave dhe ktu shfaqet kapitali fajde dhe kamatat fajde.

Bankat dhe afarizmi bankar

2/26/2014

Fillet e para t bankave

n Rom, bankiert romak jan quajtur argentarius
(lat. Argentarium = argjend,para.) Ata kan pranuar
depozita, kan dhn hua me kamat fajde dhe i kan
kryer punt e qarkullimit t pagesave n vend dhe botn
e jashtme.
Shkatrrimi i perandoris Romake

Prfundim: bankat e para ishin institucione pr kmbimin e

parave, t cilat tr punn e kryenin n nj tavolin ose
dyqan t vogl, I cili ishte vendosur n vendin m frekuentues,
duke u ndihmuar kshtu udhtarve q vinin n qytet ti
ndrrojn monedhat e huaja me parat e vendit

Bankat dhe afarizmi bankar

2/26/2014

Zhvillimi i bankave n Europ

Bankat gradualisht u prhapen nga civilizimi klasik i
Greqis e i Roms n Evropn Veriore e Perndimore.

Periudha e feudalizmit t zhvilluar, operacionet bankare

jan kufizuar n kmbimin e parave.

N Mesjet, n Italin Veriore paraqiten kmbyesit e

quajtur campores (lat.cambio=kmbim)

N shek. XII-XIV, paraqiten templart /dy qendra

Paris e Londr
7

Bankat dhe afarizmi bankar

2/26/2014

Zhvillimi i bankave n Evrop

N vitin 1407 n Gjenov sht themeluar Banka e par

Casa di San Giorgio. Ajo ishte bank n kuptimin e plot t
fjals, e cila dispononte shuma t mdha mjetesh monetare si
dhe njkohsisht jepte hua t shumta.

Bankat shtetrore t Venedikut:

Banco di Rialto (1587-1617)

Banco del Giro (1617-1806)

N Italin Veriore n shek.e XIII-t pr her t par prdoret

edhe kambiali.

N shek. XV,XVI E XVII

Medici Banka n Itali dhe

Hochstetter Banka n Gjermani.
Bankat dhe afarizmi bankar

2/26/2014

Zhvillimi i bankave n Europ

N vitin 1694, themelohet n Angli Bank of England,

q konsiderohet si bank e par emisionare n
historin bankare.

N vitin 1716, n Franc, banka e par Banque

Generale. Kjo bank bri emisionin e banknotave
dhe u dha kredi personave privat dhe shtetit. U shua
1720. N vitin 1800, themelohet Banque de France,
e cila ishte bank qendrore dhe at e themeloi
Napoleoni pr financimin e luftrave.
9

Bankat dhe afarizmi bankar

2/26/2014

Zhvillimi i bankave n Europ

N shek.e XIX fillojn t themelohen bankat

aksionare, t cilat me koh ndryshojn rolin e
deritashm t huadhnsit dhe ndrmjetsuesit n
qarkull. e pagesave, kurse disponojn kapital t madh i
cili sht krijuar n procesin e koncentrimit te
bankave dhe shumave te mdha t mjeteve t huaja.

Zhvillimi mtejshm i bankave dhe lidhja m e ngusht

e kompanive industriale e bankare, ndikuan mbi
tendecat e shtuara t koncentrimit t kapitalit
financiar dhe n monopolizimin e bankave.
10

Bankat dhe afarizmi bankar

2/26/2014

Shrbimet e bankave gjat historis

Shrbimet kryesore t cilat bankat i ofronin gjat
historis:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
11

Kmbimi i kartmonedhave
Marrja e depozitave t kursimit
Ruajtja e gjrave t muara
Prkrahja e aktiviteteve t qeveris me an t
kredive
Hapja e llogarive rrjedhse
Kryerja e shrbimeve t besueshme
Bankat dhe afarizmi bankar

2/26/2014