PERPUNIMI I USHQIMIT

Pjesn m t madhe t t hollave njeriu i shpenzon pr ushqim. Gjithashtu sht e ditur se

mimet e pemve perimeve prgjat tr vitit psojn luhatje. Ne t gjith e dime se
cilsia e ushqimeve, vlerat ushqyese si dhe konsumimi I tyre prgjat tr vitit, kan nj
ndikim t konsiderueshm n shndetin ton dhe n rezultatet e puns son.
Njohurive t tanishme n lidhje me fiziologjin e t ushqyerit tregojn rndsin n rritje t
frutave dhe perimeve, ose derivateve t tyre, n ushqime standarde dhe funksionale.
Ajo qe sht e njohur, q nuk sht I mjaftueshm vetem perbersit te ushqimti te cilit
sherbejn si burim i energjis ose t prdoren pr t ndrtuar indet, por edhe ushqimi q
siguron funksionimin normal t trupit n t gjitha kushtet dhe format e veprimtaris
njerzore. Kta prbrs gjenden n fruta dhe perime.
Pr kt arsye sygjerohet, madje sht shum e dobishme dhe e domosdoshme q nj
pjes e pemve dhe perimeve t konzervohet, n mnyr q t mund t konsumohen gjat
tr vitit.
Shpesh her ndodh q n kopshtet tona, t kemi aq shum pem dhe perime, saq, n
kohn kur ato piqen, nuk mundemi ti shfrytzojm t gjitha. Poashtu sht shum e
rndsishme q ato t dim ti prpunojm. Nuk qndron konstatimi se ekziston ushqimi
dimror dhe ai veror, prandaj nuk mjafton q njeriu t konsumoj pem apo perime
vetm gjat stins verore, ngaq organizmit t njeriut ato i nevojiten gjat tr vitit
VETIT TEKNOLOGJIKE TE PEMEVE DHE PERIMEVE
Bazuar n apektin teknologjik, elementet baz q prcaktojn cilsin e frutave t pemve
dhe perimeve si lnd e par pr prpunim jan:
1.

Perberja mekanike (rendimenti) respektivisht sa ka ind ne gjithe frutin

2.

Perberja kimike

3.

Perberja teknologjike

1.Me prbrjen mekanike te frutit te pemeve apo perimeve kuptojme raportin ne mes mes
te pjeses se dobishme (shfrytzueshme) dhe pjeses qe perfaqeson mbetjet, mbeturinat
(brthama, levorja etj.).
2. Me prbrje kimike nnkuptohet prmbajtja(pjesmarrja) e te gjithe perberesve te
pemeve dhe perimeve duke perfshire edhe ujin. Si komponenta mete rendesishme kimike te
frutave te pemeve dhe perimeve konsiderohen:sheqernat,acidet, materiet qe percaktojne
ngjyren, pektina dhe materiet minerale.
3.Pjekuria Teknologjike sht faza kur jan plotsuar kushtet optimale per ruajtje
respektivisht konservimin e produkteve te pemeve dhe perimeve,

M posht sht e bashkangjitur kalendari I pjekjes s pemve. Me an t ktij kalendari

ua kujtojm kohn e pjekuris s pemve edhe pse kjo nuk prputhet me t gjitha trevat e
vendit ton. Prandaj duke u bazuar n kt kalendar, ju mund t filloni prgaditjet pr
prpunimin e pemve .
Gjeja me e rendesishme te frutat e pemeve per prpunim(ne prodhimet tona me te
shpeshta sic jan marmelat, pekmezi, xhemi,reqeli) sht qe frutat te jene te pjekura, nuk
duhet te jene te kalbura apo te mykura, te kene madhesi uniforme te frutit.
Kerkese tjeter sht qe uji i cili do te perdoret si shtojce per prpunim te jete i paster, i
shendetshem dhe pa pranine e ndonje arome te ndryshme. Kur ti merrni(pranoni) frutat e
pemeve, ju duhet se pari ti kontrolloni ato, dhe pastaj nse sht e nevojshme edhe duhet
ti pastroni me uje.
Perimet te cilat planifikoni ti prdorni ne prpunim sht e domosdoshme qe te pastrohen
me uje per shkak te mundesise se infektimit me baktere te cilat mund te gjinden ne toke.
Gjithashtu perimet duhet te jene te pjekura, jo te kalbura dhe gjithashtu jo te mykura.
Karakteristike e perbashket e frutave te pemeve dhe perimeve sht se ato para paketimit
ne kavanoz, duhet prpunuar termikisht pra duke prdorur temperatura te larta isjellim ne
nj gjendje qe njeriu mund te shfrytzoj i pa penguar ose i lirshem. Keshtu kemi te bejme
me pjekje, zierje, gatim etj.
Ketu duhet ditur se gjithmon temperaturat qe perdoren per keto operacione te jene sa me
te ulta qe te jete e mundshme, gjithashtu edhe koha e qndrimit te frutave te larta te jete
sa me e shkurte qe te jete e mundur. E gjithe kjo kontribuon ne produktin tone qe te duket
sa me i mire dhe te jete sa me i shendeteshem dhe i shfrytezueshem per konsumatorin.
Pas trajtimit te frutave te pemeve dhe perimeve me temperature (nxehtsi) respektivisht
prpunimit termike qrrini ne nj faze qe mund ti konservoni, respektivisht ti ruani dhe ti
prdorni me vone. Konzervimi sht proces qe shkatrron mikro-organizmat, ose pegon
zhvillimin e tyre te metejshem.

Pr prgatitjen e pemve pr prdorim m t gjat, gjat tr vitit, duhet marr pemt

trsisht t pjekura. Prandaj, me kt kalendar jua kujtojm kohn e pjekuris, edhe pse
duhet t kihet parasysh q kjo nuk prputhet me t gjitha rajonet e trevs son.

KALENDARI I PRGATITJES S PEMVE

Muajt
I
Boronica
Pjeshka
Ftoi
Rrushi
Molla
Dredhza
Gshtenja
Dardha
Manaferra
Mjedra
Kajsia
Rrush
frngu
Arrat
gjelbra

Ribes I zi
Fiku
Kumbulla
Qershia
Vishjna
Kumbulla e
verdh

II

III

IV

VI

VII

VIII

IX

XI

XII