ISKLJUITE TELEFONE

HVALA

UNIVERZITET U TUZLI
MAINSKI FAKULTET
ENERGETSKO MAINSTVO

DIPLOMSKI RAD
Projektovanje i izgradnja velikih hidroelektrana u skladu sa
zahtjevima savremenih elektroenergetskih sistema

mentor:
Dr. sc Indira Buljubai, doc.

Kandidat: Armis Halilovi

Tuzla, mart 2013. godine

1. UVOD
Pojam Energije je prestavljen fizikalnom veliinom kojom se opisuje

meudjelovanje i stanje estica nekog tijela, te njegovo meudjelovanje s

drugim esticama ili tijelima, odnosno sposobnost obavljanja rada.
Energija ne moe ni nastati ni nestati ve samo prelaziti iz jednoga u drugi

oblik pa stoga izrazi kao to su "proizvodnja", "dobijanje", "gubici",

"potronja", "pohrana" ili "tednja" energije u fizikalnom smislu nisu posve
tani, iako su u svakodnevnom govoru nezaobilazni.
Oblici energije obuhvataju izvore i vrste energije, zavisno od njihovog mjesta

u procesima transformacije:
- primarna energija
- sekundarna energija
- finalna energija
- korisna energija.

2. ENERGETSKA SITUACIJA U SVIJETU

Opskrba dovoljnim koliinama energije jedan je od kljunih uvjeta za opstanak i

razvoj nae civilizacije, stoga nije neobino da se u prognozama gospodarskog

razvoja bilo koje zemlje problemima opskrbe energijom poklanja najvea panja..
Energetski resursi su svi na Zemlji dostupni izvori energije koji mogu biti:
- neobnovljivi ili iscrpivi
- obnovljivi ili neiscrpivi.
Energetske rezerve obuhvataju postojee, do sada otkrivene i veim dijelom
ve iskoritavane izvore (obnovljive i neobnovljive), dok resursi obuhvataju
sveukupne, na Zemlji raspoloive izvore.
Izvori energije ili energenti su sredstva koje slue za pretvorbu energije,
odnosno koja su sama neki oblik energije (npr. ugalj, prirodni plin, uran,
elektrina energija, Sunce, vjetar itd). Goriva su izvori energije u fizikom,
stvarnom smislu (npr. ugalj, nafta, prirodni plin, vodik, drvo i sl), a s obzirom na
njihovu pojavnost u prirodi (agregatno stanje), mogu biti:
- kruta (npr. mrki ugljen)
- tena (npr. loivo ulje) i
- plinovita .

2. 1 Procjene potreba za energijom u svijetu

Prema procjenama potreba za primarnom energijom u svijetu (posljednji

zvanini podaci IEA publikacija iz 2007., podaci za 2005. godinu) sa 11435

Mtoe potroene primarne energije u 2005. god. oekuje se porast potreba na
17100 Mtoe (Ref. scenario) do 2030. god. ili cca 2,0 % godinje u periodu
2005. 2030. godine.

2. 2 Potronja energije u svijetu

Osnovna karakteristika potronje energije u svijetu, kao i u Evropi (pa i

regiji), je jo uvijek dominantna zastupljenost fosilnih goriva, koja su 1973.

godine u primarnom obliku koritena u iznosu od 86% (nafta ak 46% prije
naftne krize, a nuklearno gorivo samo 0.9%), a u 2005. godini fosilna goriva
kao nosioci primarne energije su koritena u iznosu od oko 80%, uz
smanjenje upotrebe nafte (35%) i znaajan porast primjene nuklearnog
goriva za proizvodnju elektrine energije.

Sl. 2.1. Udio goriva u ukupnoj primarnoj potronji u svijetu

Sl. 2.2. Udio goriva u ukupnoj finalnoj potronji u svijetu

3. POTREBA ZNAAJNIJEG KORITENJA

OBNOVLJIVIH IZVORA ENERGIJE
Uticaj na okoli jedan je od

znaajnih faktora u razmatranju prikljuenja

novih proizvodnih objekata na mreu.

Obnovljivost pojedinog izvora energije najlake pojmimo ako kaemo da je

obnovljiv izvor onaj iji se prosjeni dotok svake godine ponavlja, bez
smanjenja barem za ljudsko poimanje vremena.
Na temelju Kyoto Protokola mnoge zemlje trebaju smanjiti kombinovanu

emisiju staklenikih plinova razvijenih zemalja za otprilike 5 % u odnosu na

vrijednost iz 1990. godine, u razdoblju od 2008. do 2012. godine. Zemlje
Europske unije preuzele su obvezu smanjenja emisije staklenikih plinova
za 8%. Stvaraju se programi iskoritavanja obnovljivih izvora koji ukljuuju
vjetroelektrane, male hidroelektrane, fotonaponske izvore, zemni plin,
energiju iz otpada te iz biomase.

Sl. 3.1. Tri vala fosilnih godina i potreba za obnovljivim izvorima energije

4. HIDROENERGIJA
4.1 Energija vodotoka
Suneva enegija koja dopire do Zemljine povrine izaziva isparavanje vode

na povrinama okena, rijeka i jezera, ali i sa povrine tla i iz biljaka. Ta se

voda podie u obliku vodene pare na neku visinu i stvaraju se oblaci.
Oborine padaju na zemlju, pa ta voda ima potencijalnu energiju prema nivou
mora.
Koliina vode koja protie vodotokom u jedinici vremena (m3/s) ili protok nije

konstantna veliina, ve ovisi o oborinama, topljenju snijega, koliini vode

koja podzemnim putem dotie do vodotoka.
Aritmetika sredina dnevnih protoka u jednoj godini je srednji godinji protok,

a u nizu godina (25-40 godina) srednji viegodinji protok.

Radi to slikovitijeg prikaza tabelarno su dati podaci o iskoristivim vodenim

snagama i ostvarenoj proizvodnji u 2000. godini u HE, te grafikom je dan

prikaz iskoritenosti vodene snage u svijetu:

Tabela. 4.1. Podaci o iskoristivim vodenim snagama

Tehniki iskoristive
vodne snage
(TWh/god)

Ostvarena
proizvodnja
(TWh/god)

Iskoritenje vodnih
snaga (%)

Amerika
Europa
Bivi SSSR

6875
1330
2190

1210,5
620,9
227,9

17,6
46,7
10,4

Afrika
Azija i Pacifik

3140
5755

75,6
544,2

2,4
9,5

Svijet

19290

2679,1

13,9

 Krive vodnih koliina pokazuju promjenu protoka neke rijeke tokom mjeseci u

godini sa zimskim i ljetnim minimumom, te proljetnim i jesenskim

maksimumom;

Sl. 4.2. Kriva vodnih koliina

 Kriva na (sl. 4.2) je osnova za dobijanje promjene trajanja vodnih koliina iz

koje se vidi tokom koliko vremena se moe osigurati odreeni protok vode
(Slika 4.3).

Sl. 4.3. Kriva trajanja vodnih koliina

 Srednju godinju koliinu raunamo ako se povrina ispod krive podijeli s

vremenom:
(4.1)
Poznavajui ovisnost vodnog protoka i raspoloivog pada rijeke, odnosno

vodostaja, takoer mjerenjem, moe se ucrtati kriva promjene pada (slika

4.4) tokom godine.

Sl. 4.4. Ovisnost trajanja vodnih koliina, pada i snage

 Iz krive trajanja koliina i pripadnih visina moe se odrediti kriva raspoloive

snage P tokom godine pomou sljedeeg izraza:

P = g Q H [W]
(4.2)
gustina vode (uzima se priblina vrijednost 1000) [kg/m3]
g gravitaciono ubrzanje 9,81
[m/s 2]
Q volumni protok
[m 3/s]
H raspoloivi vodeni pad
[m]
Povrina ispod krivulje snage ini raspoloivu energiju u toku srednje godine:

(4.3)
Razlika izmeu gornjeg, dotonog nivoa vode i donje odvodne vode naziva

se statikim padom Hst. Ukupni pad HE naziva se bruto pad Hb, koji se
dobija ako se statiki pad uvea za kinetiku energiju ulazne mase vode
kojoj treba oduzeti kinetiku energiju vode na izlaznom presjeku;

(4.4)
Neto pad Hn, hidreoelektrane se dobija ako se od bruto pada oduzmu

gubici strujanja vode u privodnom dijelu sistema do ulaza u turbine;

(4.5)
Hst - statiki pad
- Kinetika energija ulazne mase vode
- Kinetika energija vode na izlaznom presjeku
hw suma gubitaka

4.2 Hidroelektrane
Hidroelektrana ili hidroelektrina

centrala je postrojenje u kojem se

potencijalna energija vode najprije pretvara u kinetiku energiju njenog
strujanja, a potom u mehaniku energiju vrtnje vratila turbine te, konano
u elektrinu energiju u elektrinom generatoru.
Energija koju HE proizvodi pretvorbom vodne energije pomou turbine i
elektrogeneratora u elektrinu energiju prema jednadbi je:
EHE = g H V A [J]
(4.6)
i snaga
PHE = = g Q H A

[W]

(4.7)

V zapremina vode koja protie kroz turbinu [m 3],

Q protok turbine [m3/s]
A stepen korisnog djelovanja agregata koji je jednak produktu T (turbine) i
G (elektrogeneratora) prema :
A = T G
(4.8)

 Stepen korisnog djelovanja turbine i generatora ovisi o tipu i veliini stroja u

projektnoj taki mogu iznositi: T = 0,85 do 0,96 i G = 0,96 do 0,98.

Zbir svih nominalnih snaga agregata instalisanih u HE daju nazivnu snagu
(PN) hidroelektrane, to obino odgovara maksimalnoj snazi HE:
PN = Pg + Pd + Pr

(4.9)

Pg garantovana snaga (dobija se analizom grafova optereenja potroaa)

Pd dodatna snaga (odreuje bez garancije, posebno za HE s ogranienom
mogunou regulacije vodnog toka)
Pr rezervna snaga:
Pr = PA + Ppr + Prm + Pdr
(4.10)
PA rezerva u sluaju iznenadnih kvarova (havarija), Ppr snaga koja se
koristi pri neplaniranim oscilacijama preoptereenja zbog odravanja
ravnotee. Prm rezerva za potrebe kratkih neplaniranih remontnih radova
neke HE ili TE u sistemu radi zamjene manjih dijelova, Pdr rezerva za
prekoplanska optereenja.

 Najvea energija koja se moe dobiti u vremenu T iz HE jednaka je:

Emax = PN T

(4.11)

U nekom razdoblju rada (T) hidroelektrane, kada e se mjenjati potronja

struje i protok vode, proizvedena e energija biti:

(4.12)

PHE transformirana snaga vode u elektrinu struju u vremenu T. Omjer

energije prema jednaini (4.11) i (4.12) jest koeficijent nazivne snage:
(4.13)
K moe iznositi od 0,29 do 0,45 za neke elektrane prema literaturi (za

vrijeme rada elektrane od 3 950 sati kroz godinu dana jest K = 0,45).

Sl. 4.5. Shema Hidroelektrane

5. KLASIFIKACIJA HIDROELEKTRANA
5.1 Podjela HE prema nainu koritenja
akumulacijske, kod kojih se dio vode prikuplja (akumulira) kako bi se

mogao koristiti kada je potrebnije

protone, kod kojih se snaga vode iskoritava kako ona dotie
reverzibilne ili crpno-akumulacijske, kod kojih se dio vode koji nije
potreban pomou vika struje u sustavu crpi na veu visinu, odakle se
puta kada je potrebnije.

Sl. 5.1. Akumulacijska hidroelektrana

Sl. 5.2 . Protona hidroelektrana

sl. 5.3. Reverzibilna hidroelektrana

5.2 Podjela HE prema smjetaju samih postrojenja

Prema smjetaju samih postrojenja, odnosno prema vodenom toku iju energiju
iskoritavaju, hidroelektrane mogu biti:
"klasine", na kopnenim vodotokovima: rijekama, potocima, kanalima i sl.
na morske valove,
na morske mijene: plimu i oseku.

Sl. 5.4. Hidroelektrana na valove

Sl. 5.5. Hidroelektrana na morske mijene

5.3 Podjela HE prema padu vodotoka

Prema padu vodotoka, odnosno visinskoj razlici izmeu zahvata i ispusta vode
(klasine) hidroelektrane se mogu podijeliti na:
niskotlane, s padom do 25 m (Kaplanove turbine)
srednjotlane, s padom izmeu 25 i 200 m (Francisove turbine)
visokotlane, s padom veim od 200 m (Peltonove turbine)

Sl. 5.6. Kaplanova (propelerna) turbina

Sl. 5.7. Francisova turbina

Sl. 5.8. Peltonova turbina

5.4 Podjela HE prema udaljenosti strojarnice od brane

Prema udaljenosti strojarnice od brane hidroektrane se dijele na:
pribranske, ija je strojarnica smjetena neposredno uz branu, najee
po dnu nje
derivacijske, ija je strojarnica smjetena podalje od brane.

5.5 Podjela HE prema smjetaju strojarnice

Prema smjetaju strojarnice hidroektrane se dijele na:
nadzemne, kod kojih je strojarnica smjetena iznad nivoa tla
podzemne, kod kojih je strojarnica smjetena ispod nivoa tla.

5.6 Podjela HE prema instalisanoj snazi

Prema instaliranoj snazi (uinku) hidroelektrane mogu biti:
velike (nekoliko stotina MW do preko 20 GW),
male (od 2 MW do 10 MW),
mikro (do 100 KW),
piko (ispod 5 kW).

5.6.1 Velike HE
Velike hidroelektrane su megagraevine i obino imaju snagu od nekoliko

stotina MW do preko 20 GW. Trenutno najvee hidroelektrane u pogonu

su: HE Tri klanca (Kina) 22,5 GW, HE Itaipu (Brazil/Paragvaj) 14 GW, He
Guri (Venecuela) 10,2 GW. U nastavku slijedi kratak opis dvije najvee
hidroelektrane na svijetu.
5.6.1.1 Velika hidroelektrana Tri klanca u Kini
Brana Tri klanca je najvea hidroelektrana na svijetu, nalazi se na rijeci

Jangce.
2009. godine putena u pogon.
Posjeduje 26 divovskih turbina proizvodi 85 milijardi kWh struje godinje (22
500MW 22,5 GW) (priblino 18 srednjih nuklearki), te e time biti
zadovoljeno 10% kineskih potreba.

Sl. 5.9. HE Tri

klanca Kina

5.6.1.2 HE Itaipu ( Brazil / Paragvaj )

To je zajedniki poduhvat Brazila i Paragvaja na rijeci Parana. Instalirana snaga
hidroelektrane je 14 GW, sa 20 generatora od po 700 MW. Rekord u proizvodnji
struje je postignut 2000. kada je proizvedeno 93,4 milijarde kWh energije (93%
ukupne potronje u Paragvaju i 20% ukupne potronje u Brazilu).

Sl. 5.10. HE Itaipu

5.7.1 Izbor osnovnih elemenata hidroelektrane

U izbor osnovnih elemenata HE spadaju:
Izbor tipa HE
Izbor broja agregata
Izbor tipa turbine
Izbor generatora
5.7.1.1 Izbor tipa hidroelektrane
pribranske eme
derivacijske eme
kombinovane eme
5.7.1.2 Izbor broja agregata
Najpovoljniji broj agregata se odreuje na osnovu energetsko-ekonomske
analize razmatranog postrojenja. Proraun specifine brzohodnosti za
usvojenu brzinu obrtaja (n) agregata e se vriti prema jednaini:
(5.1)

 Q protok (m3/s)
H napor (m)
n brzina obrtaja (ob/min)

5.7.1.3 Izbor tipa turbina

Izbor tipa turbina obavlja se simultano sa izborom broja agregata, jer je za

izbor broja agregata potrebno poznavanje radnih karakteristika turbina,

osnovnih gabarita, mase i kotanja agregata pojedinih veliina.
Usvajanjem brzine obrtanja generatora, odnosno agregata slijedi specifina
brzohodnost :
(5.2)
Iz nq bira se tip turbine i njezine glavne dimenzije.
Tabela. 5.1 specifina brzohodnost turbine
Pelton
Francis
Propelerna (Kaplan)

sporohodna

normalna

brzohodna

2 10
40 180

10 20
130 250

20 50
250 550
400 - 1200

5.7.1.4 Izbor generatora

Osnovni parametri koji definiu jedan hidrogenerator mogu se
podeliti u dvije grupe: a) parametri koji proistiu iz parametara
turbine: nominalni broj obrtaja, aktivna snaga, zamajni momenat i
b) parametri specifini za sam generator: faktor snage, prividna
snaga, nazivni napon i opseg regulacije napona.

Sl. 5.12. Generator HE

5.9 Uslovi ukljuenja hidroelektrana u EES

Proizvedena elektrina energija mora da zadovolji vie uslova, od kojih

poseban znaaj imaju uslovi dovoljnosti,

ekonominosti.

kvaliteta,

sigurnosti i

Ekonominost
Iznos investicijskog ulaganja u HE bitno utie na cijeli proraun kao i cijena
kapitala (godinje otplate kamata). Investicijski ulog u HE stvara se iz cijene
HE postrojenja (glavnog i pomonih) po kW instalisane snage, cijene
graevinskih objekata akumulacije, privoda i odvoda vode te zgrada HE.
Specifina investicija:
(5.4)
J ukupna investicijska sredstva (KM)
Pn nominalna snaga HE (kW).
Cijena energije:
(5.5)

E srednja godinja proizvodnja proizvodnja energije (kWh/god)

Iznos trokova za amortizaciju objekta i postrojenja koji ovisi o investicijskom

ulogu:
Io = A + J
(5.6)
koeficijent amortizacije
Ukupna se cijena energije dobije ako se sa Io oznai kompleks trokova koji
ukljuuje trokove za voenje i odravanje:
(5.7)
Dohodak HE ovisi o njenizoj instaliranoj snazi, te srednjoj godinjoj

proizvodnji energije.
D = ce E

(KM)

(5.8)

S dobivenom cijenom D izraunava se vrijeme angaovanja kapitala:

(5.9)

 Reciprona vrijednost daje koeficijent rentabilnosti:

(5.10)

Ako je, primjerice, T = 5 godina, tada je r = 0,2, odnosno 20%.

6. MOGUI SCENARIJ ZA BUDUI RAZVOJ

VELIKIH HE U BiH
Osnovni domai izvori energije u BiH su ugalj i hidroenergija, dok se zemni

gas i nafta uvoze. Struktura primarne energije je: ugalj: 56%, hidroenergija
10%, tena goriva 28% i gas 6%. U proizvodnji elektrine energije instalisani
kapaciteti termoelektrana i hidroelektrana su u odnosu 49:51, dok je
proizvodnja elektrine energije iz ova dva izvora u odnosu 75:25.
to se tie hidroenergije u BiH, tehniki potencijal (mHE i vHE) je oko 6800

MW i oko 24000 GWh/godinje (sa malim HE 700 MW i 2600 GWh/g).

Iskoriteni potencijal (1991 god) je oko 38% po energiji i 35% po instalisanoj
snazi to je najnie u Europi.
Nakon obnove postojeih objekata, EPBiH je pred novim izazovom izgradnje

novih EEO koji e osigurati:

Sigurnost snabdijevanja i energetsku neovisnost
Rast obima prodaje
Poveanje energetske efikasnosti
Smanjenje emisije staklenikih plinova
Koritenje domaih resursa

Sl. 6.1. Zastupljenost pojedinih energenata u energetskim

potrebama BiH

Planirani HE projekti EPBiH:

Prioritetni projekti do 2014 god:

1. HE Vranduk
2. HE Janjii
3. MHE na slivu Neretvice
4. HE Una Kostela Aneks
Ostali projekti u pripremi:

1. HE Ustikolina (60 MW, 247 GWh) 2015 2018 god,

2. HE aplje (12 MW, 56,8 GWh) 2015 2018 god,
3. HE Kruevo sa HE Zeleni vir (11 + 2,4 MW, 30,7 + 9,6 GWh) 2015 2018 god
4. HE Kovanii (13 MW, 68 GWh) 2017 2020 god.
5. HE Kabli, 52 MW
6. HE Han Skela, 12 MW
7. HE Ugar ue, 12 MW
8. HE Ivik, 11,2 MW
9. HE Vrletna Kosa, 11,2 MW
10. HE Glavatievo, (3x9,5 MW)
11. HE Bjelimii, (2x50 MW)
Ukupna snaga iz planiranih HE je P = 1170 MW

6.1 HE Vranduk
Elektroprivreda Bosne i Hercegovine treba da pone sa izgradnjom nove

hidroelektrane na rijeci Bosni nizvodno od Zenice, koja bi godinje trebala

proizvoditi neto vie od 96 GWh elektrine energije. Nova hidroelektrana
snage neto manje od 20 MW gradit e se na temelju ugovora o
tridesetogodinjoj koncesiji za koritenje vodnog dobra .

Sl. 6.2. Vodotok rijeke Bosne u mjestu Vranduk

6.2 HE Janjii
Ciljevi izgradnje HE Janjii snage 13,3 MW, kao dio veeg programa razvoja

energetskog potencijala rijeke Bosne, jesu godinja proizvodnja oko 68 GWh

elektrine energije, proirenje baze za proizvodnju energije u EPBiH i BiH,
poveanje bezbjednosti u snabdijevanju elektrinom energijom, doprinos
zatiti ivotne sredine i razvoju ekonomije BiH.

Sl. 6.3. Mjesto izgradnje HE Janjii

6.3 HE Una Kostela Aneks

Izgradnja ove hidroelektrane snage 6,5 MW se planira neposredno uz

postojeu elektranu. Investicija je oko 23,5 miliona KM a njena godinja

proizvodnja bi trebala biti oko 21,5 GWh. Poetak izgradnje se predvia
2014 godine, a proizvodnja 2017 godine.

Sl. 6.4. Planirano mjesto izgradnje HE Una Kostela Aneks

 Na osnovu dobivenih podataka o planiranim hidroenergetskim objektima u

BiH tehniki iskoristiv hidroenergetski potencijal na podruju FBiH i RS

prikazan je u sljedeoj tabeli:
Slivno podruje

Vodotok HE

Oekivana snaga
MW
HE Mostarsko blato
61
Litica
(u izgradnji)
Ukupno Litica
61
Ugar/HE Vrletna
25,5
Vrbas
kosa
Ugar/ HE Jajce II
15,67
Vrbas-glavni tok/HE
8,5
Han skela
Ukupno Vrbas
49,67
uica/CHE Vrilo
55
Cetina
Cetina glavni
55
tok/HE Kabli
Ukupno Cetina
110
Bosna-glavni
21
Bosna
tok/HE Vranduk
Ukupno Bosna
21
Drina-glavni tok/HE
3x22
Drina
Ustikolina
Drina-glavni tok/HE
7,7
aplje
Ukupno Drina
73,7
Neretva-glavni
2x50
Neretva
tok/HE Bjelimii
CHE Bjelimii
2x300
Neretva-glavni tok/
3x9,5
HE Glavatievo
Ukupno Neretva
728,5
Una-glavni tok/HE
2x36
Una i Sana
Unac
Sana/HE Gorade
60
Sana/HE Klju
49
Sana/HE Vrpolje
68
Ukupno Una
249
Ukupno Federacija BiH
1292,87

Prosjena godinja
proizvodnja
GWh

Slivno podruje

Vodotok HE

Oekivana snaga
MW

Prosjena godinja
proizvodnja
GWh

167
167
63
60
36
159
92
73
165
104
104
255
56,8
311,8
219
1029 (-1388)
108
1356
250
234
211
157
852
314,5 (-1388)

37,74
40,90
20,90
51,13

169,96
158,54
124,60
231,76

1675,10
1825,77
36,52
59,90
11,03

3619,02
4303,88
142,90
203,60
49,86

Vrbas-glavni tok
Ukupno Vrbas
Trebinjica
Gornji horizonti
Trebinjica-glavni
tok

287,68
395,13
256
482,08

1182,92
1579,28
488,20
1949,88

Ukupno Trebinjica
Una i Sana
Una
Sana
Ukupno Una i Sana
Neretva
Neretva
Ukupno Neretva
Biotica
Bosna
Ostali manji
vodotoci

738,08
10
45,96
55,96
30
30
28,20
23,35

2438,08
55,20
214,04
269,24
85
85
112
108,20

55,80
107,35
3152,29

343,80
564
9329,48

Drina

Sutjeska
Bistrica
Praa
Ostali manji
vodotoci

Drina-glavni tok
Ukupno Drina
Janj
Vrbas
Vrbanja
Ostali manji
vodotoci

Bosna-glavni tok
Ukupno Bosna
Ukupno Republika Srpska

7. ZAKLJUAK
Obnovljivi izvori energije predstavljaju veliku ansu da se umanji ovisnost od

fosilnih goriva. Do trenutka kada cijena eksploatacije fosilnih goriva postane

neprihvatljivo visoka mora da postoji jasna alternativa njegove zamjene.
Jasno je da trenutno ne postoji jedinstveni izvor obnovljive energije koji bi u
budunosti mogao da zadovolji sve nae energetske potrebe.
Prednosti koritenja hidroenergije u elektranama na rijekama su poznate:
nema potronje kisika, emisije CO2 i drugih polutanata, niska je proizvodna
cijena elektrine energije.
Procjenjuje se da e do 2020. godinja potronja elektrine energije u svijetu
iznostiti 22 000 TWh. Dio te potronje u budunosti e pokriti i
hidroelektrane, koje su od svih obnovljivih izvora energije najrazvijenije i koji
trenutno ine uvjerljivo najei udio u proizvodnji iz svih obnovljivih izvora
energije.
Hidroelektrane kao takve jo uvjek imaju svijetlu budunost u svijetu ali i kod
nas, pri emu treba obratiti posebnu panju na uslove zatite okolia
(pogotovo kod izgradnje velikih brana gdje nastaje problem preraspodjele
stanovnitva ija naselja budu potopljenja primjer Tri klanca).

HVALA NA PANJI