Konvertort AC/AC Shndrruesit

Klasifikimi: Konvertort te cilt shndrrojn sinjalin alternativ n nj tjetr

sinjal alternativ me tension t ndryshm, frekuenc, faz, ose form quhet,
konvertor AC/AC ose ndryshe shndrrues. Grupi i par i ktyre konvertorve
bashkon (unifies) frekuencn direkte t konvertorve q ndyrshon frekuencn
dhe formn e tensionit alternativ. Nj tjetr grup bashkon konvertort me
frekuemc DC ku radrizatori prdoret pr rregullimin e tensionit ose nj sistem
konstant tensioni ndrsa inverteri gjeneron nj tension me nj frekuenc
specifike me madhsi t caktuar.
Ciklokonvrtort: Ciklokonvertort mund t komutohen n mnyr natyrale.
Zakonisht ata prdoren n aplikime me fuqi t mdha deri n rendin e
megavatve. Me an t komutimit natyral bhet mbyllja e tirisotit,
ciklokonvertori sht paisja e vetme q mund t bj ndryshimin e tensionit dhe
rryms n vlern e dshiruar pr kto nivele t fuqis. Ciklokonvertort jan t
tipit 3-6-12 dhe 24 impulse. N baz t tipologjis ciklokonvertort mund t
ndahen n dy tipe: Ciklokonvertor direkt me nj hap dhe ciklokonvertor
indirekt me dy hapa.

Figura a tregon ciklokonvertorin indirekt monofaz.

N t majt dhe n t djatht t tij jan subkonverterat e furnizimit dhe t

kontrollit t ngarkess, prkatsisht, mund t operoj njkohsisht si inverter
dhe radrizator. Sinjali i referencs i cili komandon gate-in (portn ) e tiristorit,
prcakton frekuencn, polaritetin, dhe amplitudn e tensionit n dalje Us load.
Kjo do t thot se shfazimi i kndeve t ktyre subkonverterave varen nga kjo
referenc.

c.

N figurn b c d jepen format e valve n hyrje t frekuencs derisa shfazimi i

kndeve ndryshon nga vlera maksimale n vlern minimale t mundshme, n
varsi t madhsis s referencs. Praktikisht n figurn b shfazimi i kndeve a
sht n vlern minimale. Forma e vals e tensionit n daljes n vler t
reduktuar t referencs dhe tregohet n figurn c. Nse sinjali referencs
ndryshon n koh gjat cdo gjysm-cikli gjithashtu dhe shfazimi i kndeve

ndryshon prgjat ktij cikli. Kjo redukton prmbajtjen e harmonikave t

tensionit n dalje, si n figurn d.
Ciklokonvertort ofrojn operim t plot n t katr kuadratet. Pr t siguruar
tension pozitiv gjat kalimit t rryms n kuadratin e par n planin rrymtension, elsat VS5 dhe VS8 mbahen t hapur, VS6 dhe VS7 mbyllen,
ndrsa elsat VS1 me VS4 dhe VS2 me VS3 drejtojn tensionin duke
rregulluar kndet e shfazimit nga 0 ne 90 . Pr t mbajtur tensionin
negativ, kalojm rrymn positive n kuadratin e katrt, elsat VS5 dhe VS8
jan akoma t hapur ndrsa elsat VS1 me VS4 dhe VS2 me VS3
shndrrojn sinjalin duke rregulluar kndin e shfazimit nga 90 n 180 .
Pr t siguruar tension negativ kalojm rrymn negative n kuadratin e tret,
elsat VS6 dhe VS7 jan t hapur, VS5 dhe VS8 jant t mbyllur, derisa
elsat VS1 me VS4 dhe VS2 me VS3 drejtojn tensionin duke rregulluar
kndin e shfazimit nga 0 n 90 . Pr t siguruar tension pozitiv kalojm
rrymn n kuadratin e dyt, elsat VS6 dhe VS7 jan akoma t hapur ndrsa
elsat VS1 me VS4 dhe VS2 me VS3 kalojn n invers.
Diagrama e qarkut t ciklokonvertorit indirekt pr 6 imulse jepet ne figurn
21.

Paisja ka tre faza n hyrje dhe nj faz n dalje dhe prbhet nga dy ura
trefazore antiparalele.

Tiristort jan t mbyllur nga komutimi natyral i tensionit. Pr t siguruar nj

ngarkes rryme t dyfisht , konvrtori negativ, i cili mbart rrym negative
sht vendosur n paralel me at pozitiv. Nj kombinim i till i skems s
ciklokonvertorit njihet si komutim natyral n katr kuadrate . Konvertori
prodhon nj tension alternativ n dalje pr nj rrym n dalje dy-drejtimshe.
Pr t siguruar tension pozitiv dhe kalimin e rryms pozitive n kuadratin e
par t planit rrym-tension, elsat VS1 dhe VS6 pastaj VS2 dhe VS4 , dhe
m pas VS3 dhe VS5 drejtojn tensioni duke rregulluar kndin e shfazimit n
mnyr t vijushme. Pr t siguruar tension negativ kalojm rrymn pozitive n
kuadratin e katrt, e njjta gj pr elsat t cilt shkojn n pozicionet e tyre
duke rregulluar kndin e shfazimit n mnyr t vijushme. Pr t kaluar rrymn
negative, urat ndryshojn rolet e tyre VS7...VS12 duke i prshtatur me
VS1...VS6.
Pr nj komutim t lir t rryms nga njra ur n tjetrn, kndet e shfazimit
ndryshojn menjher mbi 45 dhe ura kalon ne pozicionin e inverterit.
Frekuenca e tensionit ne dalje nuk mund t jet m e lart se frekuenca e
teniosnit t ushqimit dhe sht gjithmon dy her m e vogl. Pr konverterin
me 6 impulse me tre faza n dalje t treguar ne figurn 22 krkohen jo m pak
se 36 tiristor pr skemn e dhn.

Fig22.
Kjo tregon se kta konvertor jan kryesisht t prdorshem gjersisht n
sistemet e elektroniks s fuqis, ku n degt paralele t tiristorve do t jen
t nevojshme t tjer qarqe konverterash.

Nj nga qarqet m t prhapur t konvertorve me frekuenc direkte jepet n

figurn 23.

Secili sub-konverter ka gjasht tiristor, tre pr t mbajtur ngarkesn pozitive t

rryms dhe tre pr t mbajtur negativen. Transformatori me tre pshtjella n
sekondar prdoret pr ushqimin e tiristorve. Nuk ka asnj diferenc nse
ngarkesa sht aktive apo pasive sepse operimi sht i mundur n t katr
kuadratet.
Rendi frekuencs varion nga
0<f <

mf 1
15

zakonisht konsiderohet si rendi m i prdorshm, ku f1 sht frekuenca e rrjetit

dhe m sht numri impulsive. Nse marrim n konsiderat efektet e
konverterit sht e rndsishme t kujtojm sistemin trefazor simetrik
sinusoidal t tensionit dhe rryms
Meqnse ciklokonvertort prmbjn vetm elsa dhe jo paisje akumuluese,
fuqia totale trefazore hyrse korrespondon me fuqin n dalje.