Metodat ne shkencat shoqrore, jan mjete te domosdoshme t hulumtimit, t cilat

mundsojne q t arrijm te rezultatet dhe njohurit e reja, apo ti korrigjojm ato ekzistuse.
N krahasim prej hulumtimeve shkencore q disponojn me sitrumente t shumta
metodologjike, me qasje t ndryshme teorike, shkencat politike kombinojn nj sere
metodasht qe jan te prbashkta apo te ngjashme pr te gjitha shkencat shoqrore.
Gjithsesi ne shkencat politike krkohet zotrimi i njohurive dhe teknikave te krkimit
shkencor. Objektivi i secilit hulumtim shkencor sht rritja e njohurive por edhe te kuptuarit
tone pr realitetin shoqror e politik. Kjo fillon me parashtrimin e nj apo me shum
pyetjevehulumtuse rreth problemit qe na preokupon ose fenomeni qe na interson, kto pyetje
rrjedhin apo udhhiqen nga ndonj teori/teorit duke i sfiduar prmes hipotezs/hipotezave e
cila/te cilat duhen prfundimisht te i nnshtrohen vlersimit e matjes neermjet testimit qe
rezulton me konkluzione ( Vujovic, 2009).
Procesi i krkimit shkencor prbhet nga disa faza qe jan te ndrlidhura me formulimin e
teoris, operacionalizimi, przgjedhja e teknikave krkimore, analiza dhe interpretimi i t
dhnave.
Qasja kryesore metodike n studime politike ndahen n qasjen normative, q konsistojn
rreth asaj se SI DUHET T JET vlera, shtja ose dika e jo si SHT, dhe n at empirike
e cila mundohet q realitetin politik t hulumtojn dhe interpretojn n mnyra sa m
objektive prmes vrojtimeve, prvojave, instrumenteve dhe metodave t caktuara shkencore
duke testuar tezat dhe matur te dhnat e fituara, n kuptimin e verifikimit dhe falsifikimit t
tyre ( spias tezs s Karl Popper-it). Duke u nisur nga qasjet se KA SHT ose edhe SI
SHT. Derisa qasjet teorike normative e vlersojn botn duke gjykuar m shum sesa
analizuar, ato empirike e prshkruajn at prmes observimeve sistematike dhe gjetjeve t
lidhjeve kausale.
Metodat e hulumtimit pr kah mnyra e veprimit mund t jen kuantitative dhe kualitative.
Prmes metods kualitative ose cilsore ne sigurojm kuptimin dhe sqarimin e rasteve
studimore, gjegjsisht objekteve t hulumtimit nga prizmi historik e filozofik. Duke
grumbulluar t dhnt e informatat me qllim t krahasimeve t rasteve apo duke u bazuar n
nj rast t vetm studimor. Ndrsa te metodat kuantitative ose sasiore mbeshtetemi tek t
dhnat numerike e q jan zakonisht t prezantuara n trajtn e statistikave. Kshtu shtjet e
hulumtuara prmes t dhnave t matura tentojm t interpretojm duke i shfrytzuar
indikatort e matsit pak a shum konkret, pr t ardhur deri t rezultatet e duhura.
Megjithat, se far informatash dhe studimesh do t ofrohen, varet n mas t madhe , se si
bhet studimi, konkretisht se prmes far metodash krkohen t dhnat, si analizohen dhe se

si interpretohen kto.
duke iu referuar studiuesit t spikatur illiam N.Dunn, hulumtimet n shkencat politike
zakonisht iu referohen dhe orientohen rreth pyetjeve si;

ka sht shtja pr t ciln krkohet zgjidhja?

far qasje duhet ndjekur pr t zgjidhur kt shtje?
far rezultate priten t arrihen?
A mundsojn kto rezultate zgjedhjen e shtes s caktuar
far masa shtes duhet ndrmare nse kto veprime nuk ishin t mjaftushme? Cila
alternativ duhet ofruar n kt rast?
( Dunn, 2008:8ff)
Si edhe kemi theksuar m hert studimi politologjik sht interdisiplinar prandaj
edhe metodat e saj jan t huazuara nga fusha tjera shkencore.
T gjitha keto disiplina si dhe metodat e tyre jan t ndrvarura edhe interferojn edhe
faktort tjer t cilat nuk duhet t anashkalohen. Ndrsa matjet e indikatorve brenda
politikave prkatse mund t bhen n forma statistikore, prmes figurave dhe t
dhnave qoft ekonomike apo nga anketimet e opinionit publik, ose prmbajtsore
prmes shqyrtimit legal, apo politik ose edhe n form t krahasimeve me politika t
ndryshme t vendeve tjera etj. Metod unike, ideale dhe t caktuar nuk ka, ajo varet
kryekput nga vet objekti i studimit.
Mirpo nj ndr mnyrat e hulumtimit me t shpeshta dhe m ta prhapura n shkenca
politike sht padyshim metoda krahasuese, e q njihet si metoda mbretrsh e
shkencave politike ( shih: Schubert/Bandelo, 2003:210) Kjo metdo nnkupton
krahasimin e dy apo m shum objekteve t studimit. Metoda komperative prbhet
prej konstatimit t ngjashmris dhe ndryshimeve b nes t dukurive t ndryshme, pr
shembull, t kuptohen dhe t interpretohen m mir shtete dhe politikat e caktuara t
tyre, shkalla e zhvillimeve ekonomike, niveli arsimor, administrimi, menaxhimi i
burimeve tj.
Krahasimet mund t bhn ndrmjet fushave, faktorve dhe aktorve t ndryshm, apo
edhe ndrmjet shteteve ose organizatave t ndryshme. N aspektin kohor mund t jen
diakron- pra n koh t ndryshme ose sinkron- n koh t njjt. Ndrsa n sfern
hapsinore studimet krahasimtare mund t jen:
Brendashtetrore (p.sh krahasimi i partive politike t nj vendi)
Ndrshtetrore ( si bie fjala krahasimi i t ardhurave mesatare apo shkalls s
papunsis mes dy apo m shum shteteve).
Nderregjionale ( modelet komperative mund t prdoren ndrmjet regjioneve
n disa aspekte si p.sh politikat e energjitiks n Ballkan dh Skandinavi apo
politikat tregtare ndrmjet Ameriks Latine dhe Azis qndrore etj.).
Globale (bhen krahasimet mes rendeve botrore n kohra t ndryshme m
karakter t prgjithshm si sht rasti ndrmjet Pax Romana dhe Pax
Americana ose hulumtimi pr ngrohjen globale, vrima e ozonit, popullsia
botrore, terrorizmi etj.)

Kjo metod ka vlern e vet praktike, sepse duke krahasuar dukurit e ndryshme
shoqrore, institucionet e ndryshme qeveritare dhe duke zbuluar vetite e njjta apo
t ndryshme nga ato krahasuse, Konstatohen prparsit apo magsit konkrete e
asaj qe dshirojm t studiojm dhe t njohim.
Jan t njohura raportet e shumta ndrkombtare, regjionale dhe kombetare q
bazohen n metoda krahasuese dhe qe publikohen periodikisht pr qshte t
caktuara. Bie fjala krkimet statistikore t numrit t veprave kriminale apo t
konflikteve t armatosura, shkalls s papunsis, barazis ms meshkujve dhe
femrave n tr vendet e bots nga institucionet qeveritare dhe organizatat
joqeveritare ndrkombtare, indeksi i zhvillimit njerzor ( Human Development
Index) nga OKB-ja, lirit politike nga Instituti Freedomhouse, shkalla e
korrupsionit nga organizata Transparency International, Conflict Barometer nga
fondacioni Bertelsman, e kshtu me radh.
Perve pr studime t politikave publike krahasimet e tilla prdoren sidomos n
marrdhniet ndrkombtare si dhe ekonomi. Mirpo, t dhnat e tilla krahasuese
pr analiza t politikave preferohen zakonisht pr nj numr m t vogl duke u
fokusuar m shum n prmbajtje sesa n prgjithsime t shtjeve prkatse.
Przgjedhja e rasteve studimore mund t bhet duke u bazuar n raste me
ngjashmri m t prafrta ( most similar systems design) dhe atyre me dallime
m t mfha ( most different systems design), Varsisht prej intencionit t
hulumtimit dhe vet natyrs s objektit t studimit bhet przgjedhja edhe e rasteve
studimore dhe numrit t tyre.
Nj metod mjaft e popullarizuar sht modeli i rasteve t veanta studimore
(case study), q mundson prqendrimin n nj fush t caktuar politike dhe
prfitimin e rezultateve me specifike. Prndryshe kjo mnyr, sht edhe klasike
apo te themi konvencionale gjat studimit t politikave publike. N kuadr t saj
mund t shrbehemi m intervista t ekspertve, analizave t dokumenteve dhe
dispozitave ligjore, analizave t ligjrimit, anketimeve etj.
Kurse hulumtimi i opinionit apo anketimi mbetet nj ndr metodat m t
prhapura dhe preferiara gjate kerkimeve t shumta rreth dukurove shoqrore e
politike. Sot zgjedhjet demokratike as qe mund te paramendohen pa anketime e
sondazhe t tilla. N politik, rezultatet e dala nga sondazhet t e tilla merren edhe
si indikator te sukseseve apo dshtimeve t politikave si dhe ndikojn mjaft ne
procesin e politikberjes dhe vendimarrjes. Madje edhe ekonomia aq shum e ka
pervetsuar krkimin e opinionit sa qe prbn nj komponent te pandar te tregut
dhe te marketingur.
Prve metodave te lartprmendura, ne shkenca shoqrore mjft e prhapur sht
edhe vrojtimi ( Observimi) si dhe eksperimentimi.

Gjithashtu edhe analiza prmbajtsore e teksteve dhe dokumenteve prbn nj

metod, e cila sidomos ne studime t politikave gavorizohet mjaft shume.
Dhe se fundi vlen te thuhet se metodat jn te varura nga teorit, ndrsa teorit te
ndrlidhura me hipoteza, e hipotezat me pyetjen hulumtuse dhe te gjitha kto me
te dhnat respektive te cilat duhet interpretuar dhe analizuar. Njohurit tona
shkencore si dhe rezultatet e hulumtimeve varen nga saktsia, objektiviteti si dhe
lloji adekuat i metods hulumtuse.

Pytje

1.Intervistimi mund te realizohet permes formave te ?

A. Intervistimit deklarativ
B. Intervistimit narrative
C. Intervistimit normative
2. Shpjegoni rendesin e besushmeris dhe validitetit per hulumtime shkencore?
3. Sqaroni shkurtimisht procesin e hulumtimit?
4. Anketimi i strukturuar mund te realizohet permes?
A. pytsorit
B. intervsites se hapur
C. Bisedes se fokusuar
5. Matja prmes ndryshores ordinale nuk perfshine kete matje?
A. Notat e shkolles
B. Rezultate ne sport
C. Te ardhurat personale
6. ka paraqet objektiviteti ne hulumtime shkencore?
7. Shtjelloni llojet e metodave te cilat kryesisht aplokohen ne shkenca politike?

1. Llojet e hipotezave
Hipoteza me pershkrim, klasifikim, eksplicite dhe me permbajtje pragmatike
2. Variabla e varur.
Ato qe jan ne qender te interesimit ton variabla te varuar jan atribute te cilat neve me se
shumti na interesojn ne hulumtim, pastaj keto variabla i vendosim ne lidhshmeri me variablat
tjer qe i pershkruajm i klasifikojm ose i shpjegojm ndersa variabla te cilat i pershkruajm i
shpjegojm variablat e varura i quajm variablat e pa varura e varura i shenojm me y te
pavarurat me x p.sh variable e varur kyqja ne jeten politike ndersa e varur si ndikon
informimi i qyetetarve ne jeten politike.
3. Hipotezat
Jan mendime tona per atributet e ndonje variable ose mendime per raportet med dy variablave
4. Nocionet jan paramendime te qensis te lendes dukuris dhe procesit ato dallohen nga kenda
dukuria te procesi qe nenkupton si pas kesaj faze paraprake te preocesit hulumtus
5. Anketa esht lloj i veqant per grumbullimin e te dhenave per qendrimet dhe mendimet jan
fakte ideore. Aplikimi i anketes 1. Anketimi individual, 2, Anketimi grupor nepermjet postes
3. Anketimi me telefon
6. Intervista eshte nje anket verbale per ndryshim nga anketa ne kuptim te ngusht ne te cilen
pyetja parashtrohet me shkrim dhe pergjigjia meret me shkrim, ne intervist pytjet behen
verbalishtndera pergjigjiet merren verbalisht, po ashtu kemi intervisten e lir e ngjashme me
biseden e zakonshme dhe perdoret kur deshirojm te deportohet thellsisht ne tematik intervista
e standardizuar esht elaborim formal dhe permbajtsor ku fjalimi i te pyeturit udheheqet
paraprakisht me pytje te pergaditura.
7. analiza e permbajtjs, eshte metod per grumbullimine te dhenave nga materjalet
informuse nga librat nga gazetat revistat radio stacionet ( kategorit e analizes se permbajtjes)
jan atribute variablat e permbajtjes perfaqsimit te cilat deshirojm ti caktojm ne ndonje
material informues, shembull nese na intereson se far permbajtje te besim katolik ka ne
shkolla.

8. Qellimet pragmatike ose shoqrore hulumtusit flasin per dobin e cila mund te rrjedh nga
baza e rezultateve hulumtuse per shfrytzuesit te cilet mund te sherbejn me rezultate e fituara
nese mund te percaktohemi per menyren e rezultatev te fituara flasin per problemet te cilat
probleme se pse qytetaret nuk jan aktiv ne jeten politke.
9. Hulumtimi Hulumtimi esht nje aktivitet shum i kerkuar i cili nuk mund te kryhet me
sukses nese paraparkisht nuk ka pergaditje per nxjerrjen e tyre per ket arsye para zbatimit te
hulumtimit duhet te perpunohen hollsisht te gjitha operacionet qe duhet te kryhen gjat

hulumtimit aktivitetet elaboruse qe duhen te kryhen ne nje hulumtim jan 1hulumtusit ti

mundesohet kontroll e mendimit dhe aktivitetev qe duhet kryhen gjat hulumtimit 2. Projekti i
realizuar mundeson permisimin e paramendimeve dhe aktiviteteve per konfrontimin dhe
menjanimin e dobsive 3. Projekti i realizuar esh nje dokument material qe u mundeson
hulumtusve t tjer pr te shprehur mendimet e tyre dhe me ket ndihmojn ne menjanimin e
veshtirsive dhe gabimeve.
10. Mostra e Analizes se permbajtjes gjat percaktimit te mostrave zakonisht kufizohemi ne
periudhat kohire qe me se shumti na interesojn dhe te cikat na bejn me te rendesishme
problematiken qe e percjellim ne periudhat e zgjedhura
11. Njesit e Analizes se Permbajtjes analiza e permbajtjes esht pikrisht matja, kurse matja eshte
numri i madhsive krahasuse te cilat maten ( madhesija e matjes ) me madhesi e njetit lloj ( njesia
matse ) kategorit analizes se permbajtjes jan madhesi matse keto jan atribute permbajtjeve te cilat
perfaqsimin e deshirojm ti caktojm me ndihmen e njesive matse qe shfrytzohen ne analizat
permbajtjes
12. Klasifikimi dhe perpunimi i t dhenave t dhenat jan fakte simbolike te regjistruara ne saje te asj
se me pervoj mund te shenohen e grumbullohen te dhenat ne hulumtim shkencor kalohet ne qdo
pervoj individual pervoj individuale esht gjithmon e kufizuar ndersa te dhenat ne hulumtim jan
reprezentative. Per ket arsye nuk esht befasi
13. Interpretimi i te dhenave eshte mendim i themeluar ne njohjen teorike per problemet tona
hulumtuse dhe ne grumbullimin e te dhenave per at problem njohurit teorike na orientojn ne at
dukur qe u perkasin dukurive me te cilat mendojm me te dhenat per to si dhe per perpunimin
perkatse te te dhenave te tilla
14. Ku sht dallimi ne mes te ndryshores se varuar dhe asaj te pavarur. Dallimi qendron ne faktin
se variablat e varuara zakonisht jan kritere ne baz te te cilave miratojn vendime dhe me te cilat do te
hulumtojm ne fushat te caktuara mir po keto jan edhe variabala te pavarura ku pa marr parasysh cila
esht e pavaru dhe cila e varur hulumtimi i problemit te till duhet te jet interdisiplinar ne fushat
politologjike dhe at ekonomike ku kerkohet kualifikimi me matje dhe interpretim e njers dhe tjetres
15. Projekti ideor esht nje dokument me te cilin hulumtusi deshiron te siguroj kushtet materiale dhe
shoqerore.
16. Pershkrimi shkencor zakonsiht lidhet me metodat e vrojtimi per grumbullimin e te dhenave
pershkrimi shkencor na jep nje veshtrim te pergjithshem ne dukurt dhe proceset mbi te themelohen
te gjitha nivelet e njohjev
17. Variablat jan atribute ndryshuse te dukurive ose proceseve te cilat kunatitativisht ose
kualitativisht ndryshojne.
18. Hulumtimet ex post facto kohve te fundit i kushtohet mjaft vemendje sepse mundeson
menyren e lir dhe te thjesht qe te vim deri te rezultate me te mira hulumtuse ne hulumtim.
19. Me grumbullime e te dhenave , hulumtimet shkencore arrin ne realitetet ku verifikojn vertetsin
e paramendimeve te nxjerrura per at realitet, ne baz te paramendimeve te tilla kemi percaktuar se
cilat fakte na interesojn
20. Metodat Socometrike me ndihmen e pytjeve te caktuara mundeson qe te arrim deri te
mikrostruktura e grupeve me te vogla.
21. Sa faza e pershkojn nje hulumtim dhe permdeni ato :
Pes fazat e para hulumtuse krijojne aktivitete teorike, prej gjasht dei ne njmbedhjet jan faza e
elaborimit te aktiviteteve empirike ne procesin hulumtus
1. Zgjedhja dhe defnimi i problemeve per hulumtim
2. Percaktimi i fushes se analizes shkencore
3. Definimi i nocioneve dhe analiza e nocioneve
4. Percaktimi i qellimit te hulumtimit

5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.

Parashtimi i hipotezave
Identifikimi dhe klasifikimi i variablave
Operacionalizimi i variablave
Percaktimi i projektit hulumtues
Zgjdhja dhe elaborimi i metodave per grumbullimin e te dhenave
Planifikimi dhe aplikimi i hulumtimit lidhur me aksionet ne terren
Klasifikimi dhe prpunimi i te dhenave
Interpretimi i te dhenave
Hartimi i raporteve shekencore

22. Dallimi ndemjet normatives dhe empirikes: Sipas ksaj ne shkencat shoqrore dallojm dy lloj
teorish teoria empirike qe ben fjal pr shoqrin se qfar duhet te jet ajo, vertetsia e teoris empirike
verifikohet duke i prshtatur mendimet e dukurive dhe proceseve per te cilat mendohet teoria
normative bn fjal pr ardhmrin per shoqrin qe deshirohet prandaj vertetsij e saj nuk mund te
verifikohet si vertetsi e teoris empirike
23. Dallimi ndermjet ndryshores nominale dhe asaj ordinale ; shkalla nomianle e shfrytzon gjat
regjistrimit te variacioneve te variablav kualitativ qdo variacion kualitativ fiton numrin e caktuar
shkalla ordinale jan pikrisht klasifikimet kuantitative dallimi ne rang asht 1 ndersa dallimet reale
mund te jen ndryshme dallimet e rangut te par dhe t dyt mund te jen me te mdha se sa dallimet