Mostrimi n

Auditim

Mostrimi
Pr t qen m efektiv Auditimet
duhet t prfshijn prdorimin e
mostres, por madhsit e mostres
duhet t jen t mjaftueshme n
mnyr q t kufizohet (Limitohet )
rreziku I auditimit n nj nivel t
ult . Pr t prcaktuar madhsit e
mjaftueshme t mostrave prdoren
disa metoda.

 Me rritjen e madhsis s bizneseve,

auditort sht dashur t
mbshteten n procedurat e
przgjedhjes s mostres,si mnyr e
vetme dhe m praktike pr sigurimin
e evidencs s auditimit .
Mbshtetja n moster sht nj nga
arsyet bazike q raportet e auditimit
trajtohen si shprehje e opinionit, e jo
si certifikim absolut t paraqitjes s
drejt t pasqyrave financiare .

Klasifikimi I Mostrave
Mbshtetja n mostr e auditimit,
qoft ajo statistikore apo jostatistikore ,sht proces I zgjedhjes
s nj grupi t njesive (t quajtur
mostr) nga nj grup I madh I njsive
(I quajtur popullim apo mas) dhe
shfrytzimi I karakteristikave t
mostres pr t nxjerr konkluzione
lidhur me karakteristikat e tr
popullimit apo mass.

 Supozimi I br sht q mostra do ti lejoj

auditort t ndrmarrin konkluzione t
sakta lidhur me popullimin.
Mbshtetja n mostr shoqrohet me
rrezik t mostrimit- Rreziku q konkluzioni
I arritur duke u bazuar n mostr mund t
jet I ndryshm nga konkluzioni I cili mund
t arrihej nse auditort do t
egzaminonin cdo njsi t popullimit.
Rreziku I mostrimit mund t reduktohet
duke rritur madhsin e mostres .Dhe
vetm ather kur auditort egzaminojn
t gjitha njsit e popullimit themi se
rreziku I mostrimit = 0 .

Mostra Statistikore dhe Jostatistikore

Mostra thuhet q sht jo-statistikore (e

bazuar n gjykim profesional) kur
auditort bjn vlersimin e rrezikut t
mostrimit duke u bazuar n gjykim
profesional n vnd t teknikave
statistikore.
Por kjo nuk do t thot q mostrat jostatistikore jan zgjedhje e mostres n
mnyr t pakujdesshme. N fakt si
mostrat statistikore ashtu edhe jostatistikore duhet t zgjedhen n at

 Shfrytzimi I mostrave statistikore nuk

nnkupton eliminim t gjykimit
profesional gjat procesit t zgjedhjes s
mostres.
Mostra statistikore I mundson auditorve
t masin dhe t kontrollojn rrezikun e
zgjedhjes s mostrs. Prmes teknikave
t zgjedhjes s mostres statistikore,
auditort mund ta specifikojn qysh
prpara rrezikun e mostrimit q ata
dshirojn ta ken n rezultatet e
mostrs dhe pastaj t llogarisin madhsin
e mostres e cila e mban rrezikun e

 Pasi q teknikat e zgjedhjes s mostres

statistikore bazohen n ligjet e
probabilitetit, auditort jan t aft ta
kontrollojn nivelin e rrezikut t
mostrimit gjat mbshtetjes n
rezultatet e mostres. Prandaj Mostra
Statistikore mund ti ndihmoj auditort
n :
1)Dizajnimin e mostrave m efikase
2)Vlersimin e mjaftueshmris s
evidencs s siguruar
3)Vlersimin objektiv t rezultateve .

Metodat pr zgjedhjen e
mostres prfaqsuese
Auditort duhet t dallojn mostren
statistikore prej mostres s
rastsishme. Mostra e rastsishme
sht thjesht nj metod e
zgjedhjes s mostres: ajo mund t
prdoret s bashku me mostren
statistikore dhe jo-statistikore.
Principi mbi t cilin bazohet zgjedhja
e rastsishme sht q cdo njsi n
popullim ka gjasa t njjta me qen

 Edhe pse zgjedhja e rastsishme e

mostres rezulton n nj moster t
paanshme, ajo nuk sht me doemos
prfaqsuese adekuate e popullimit.
Prap rreziku qndron pr shkak t
mundsis q mostra e zgjedhur mund t
mos I posedoj karakteristikat e popullimit.
Koncepti I mostrs s rastsishme krkon
q personi I cili bn zgjedhjen e njsive t
mos jet I influencuar ose I anuar gjat
procesit t zgjedhjes.
Prandaj zgjedhja e paanshme sht kusht

Teknikat pr zgjedhjen e
mostres s rastsishme
Teknikat m t shpeshta pr zgjedhje t
mostres s rastsishme prfshijn :
Tabelat e numrave t rastsishm ,
Gjeneruesit e numrave t rastsishm
dhe
Zgjedhjet sistematike .

Tabelat e numrave t
rastsishm
Nj nga metodat m t lehta t zgjedhjes
s njsive n mnyr t rastsishme
sht prmes tabelave t numrave t
rastsishm .
nj pjes t ksaj tabele e kemi
paraqitur , numrat e rastsishm n kt
tabel jan t organizuar n kolona t
cilat prmbajn numra 5 shifror , kjo na
mundson q t bjm zgjedhjen e
numrave n mnyr shum t leht ,
kolonat jan kryesisht arbitrare dhe nuk

Tabela e numrave t
rastsishm

 Hapi I par gjat prdorimit t ktyre

tabelave sht t krijohet nj prputhje
ndrmjet shifrave n tabel dhe njsive
t popullimit. P.sh. Nse transaksionet
prmbajn kto numra rendor A-001, B001 etj. Ather auditort mund t
vendosin t zvendsojn shkronjat me
numra .
M pas auditort mund t zgjedhin piken
startuese dhe rrugn sistematike e cila
prdoret pr leximin e tabels. Cdo rrug
e zgjedhur sht e pranueshme ,me

 Pr ta ilustruar supozojm q LL/A t nj

klienti jan t renditura n baz t
numrave nga 1 deri 5,000 dhe q
auditort deshirojn t zgjedhin nj
moster t rastsishme prej 50 llogarive ,
auditort vendosn t startojn nga fillimi
I kolons 2 dhe vazhdojn nga lart posht
, nga tabela zgjedhin si pjes t mostres
LL/A me numr 3942,1968 dhe 4837 .
Numri I ardhshm 8692 anashkalohet
pasiq asnjra prej llogarive t
arktueshme nuk e posedon at numr .
Dhe pastaj vazhdon me numrat e tjer

Gjeneruesit e numrave t
rastsishm

Edhe kur njsit e popullimit prmbajn

numra rendor, zgjedhja e nj mostre t
madhe prmes tabels s numrave t
rastsishm konsumon shume koh.
Auditort mund t prdorin programe
kompjuterike t quajtura gjenerator t
nr. T rastsishm pr t siguruar listn e
nr. T rastsishm e cila sht e
prshtatshme pr qfardo popullate t
dhn. Gj.n.r sht program standard I
prfshir n softuert e prgjithshm t

Zgjedhja Sistematike
Zgjedhja sistematike prfshin
zgjedhjen e cdo njsie t popullimit
duke ndjekur nj ose m shum pika
t rastsishme startuese .
Zgjedhja e mostres n mnyr
sistematike mund t mos rezultoj n
mostr t rastsishme n rast kur
rangimi I njsive n popullim bhet
n baz t renditjes s paracaktuar .

Metoda t tjera t zgjedhjes s

mostres
Dy metodat tjera q prdoren nga
auditort pr zgjedhjen e mostrs
jan zgjedhja Kuturu (e Rastit ) dhe
zgjedhja n blloqe .
Asnjra nga kto mtoda nuk
aplikojn metoda t probabilitetit pr
zgjedhjen e njsive t mostres . Pr
kt arsye ato nuk duhet t prdoren
gjat zgjedhjes s mostrs
statistikore .

 Zgjedhja Kuturu auditort zgjedhin njsit

nga popullimi n baza arbitrare , p.sh.
Zgjedhja e dftesave t pagesave bhet
duke hapur dosjet dhe duke zjgedhur
dftesat e pagesave pa marr pr baz
madhsin ,formen ose lokacionin e tyre
n dosje.
Zgjedhja n blloqe n baz t ksaj
metode mostra e zgjedhur prfshin t
gjitha njsit e periudhes s zgjedhur pr
testim ,renditjes numerike ose renditjes
alfabetike .

Shtresimi
Auditort shpeshher e ndajn popullimin
n shtresa para se t percaktohen pr
madhsin e mostrs dhe zgjedhjen e
njsive t mostrs .
Shtresimi sht teknik e ndarjes s
popullimit n nn-grupe homogjene t
quajtura Shtresa.
M pas kto shtresa mund t trajtohen
si t veqanta gjat zjgedhjes s mostres ,
rezultatet e mostrs mund t vlersohen
n mnyr individuale ose t kombinuara

Shmbull I shtresimit t
popullimit t LL/A

Planet e Mostrimit
Procedurat e prdorura t mostrimit
pr arritjen e objektivave t caktuara
t auditimit quhen plane t
mostrimit. Planet statistikore t
mostrimit mund t prdoren pr t
vlersuar karakteristikat e ndryshme
t popullimit pr cdo vlersun ose
norm e paraqitjes ose sasi numrike
.

Planet kryesore statistikore

t mostrimit t prdorura
n procesin e auditimit
prfshijn :

1) Mostra Atributive
2) Mostra zbuluese
3) Mostra e bazuar n ndryshore
(variabla) klasike
4) Mostra e bazuar n probabilitet
proporcional me madhsin ( PPS).

Mostrimi Atribuiv
Si sht theksuar m hert, mostrimi atributiv
prdoret kryesisht gjat testimin t kontrolleve t
brendshmen
rastet kur auditort dshirojn t vlersoj
normn e devijimit nga kontrollet e prshkruara.
Pr shembull, nse
mostra atributive zbulon q norma e devijimit
sht 5 pr qind n rastin ku norma e nivelit t
toleruar t
rrezikut t mostrimit sht +-3 pr qind, ather
auditort mund t nxjerrin prfundim q 2 deri
n 8 pr qind t
njsive n popullim mund t prmbajn devijime.

Prcaktimi i
qllimit t testit

Qllimi i testit t kontrollit sht t

siguroj evidenc n lidhje me dizajnin
dhe
funksionimin efektiv t kontrolleve t
brendshme. Auditort kryejn teste t
kontrolleve kur plani i auditimit prfshin
parashikimin q kontrollet jan duke
operuar me efektivitet t lart.

Definimi i
popullimit
Auditort duhet t prcaktojn q popullimi nga i
cili do t zgjedhet mostra sht i
prshtatshm pr arritjen e qllimin t caktuar t
auditimit. Pr shembull, nse
auditort dshirojn t testojn funksionimin
efektiv t kontrolleve t brendshme t
dizajnuara pr t siguruar q t gjitha drgesat
jan regjistruar si shitje, ather
auditort nuk do t zgjedhin mostrn nga ditari i
shitjeveky popullim sht krijuar
nga shitjet e regjistruara dhe nuk parashihet t
prmbajn drgesat e paregjistruara

 Procedurat thelbsore jan t dizajnuara pr

t zbuluar gabimet, si rezultat i gabimeve
t paqllimshme ose si rezultat i
mashtrimeve, t cilat mund t ekzistojn n
pasqyrat
financiare. N prputhje me kt, planet e
mostrimit t prdorura pr procedurat
thelbsore jan t dizajnuara t vlersojn
shumn e shprehur n dollar t gabimeve n
nj balanc (saldo, tepric) t caktuar t
llogaris. Bazuar n rezultatet e mostrs,
auditort mund t konkludojn nse balanca e
caktuar e llogaris prmban rrezik t
lart t gabimeve materiale.

 Prdorimi i mostrs pr testet e kontrollit

zakonisht
prfshin kto 8 hapa:
1. Prcaktimi i qllimit t procedurave
thelbsore.
2. Definimi i popullimit dhe njsis s mostrs.
3. Zgjedhja e tekniks s mostrimit.
4. Prcaktimi i madhsis s mostrs.
5. Zgjedhja e mostrs.
6. Testimi i njsive t mostrs.
7. Vlersimi i rezultateve t testit.
8. Dokumentimi i procedurave t mostrimit.