You are on page 1of 195

".

"

, , ,
, -

, 2014


, , , ,
-
*


*
:
-

-

*


*


*

,
*

CIP

1.

..........

2.

.......... 33

3.

.......... 59

4. ,

.......... 74

5.

.......... 99

6.

.......... 109

7.

.......... 116

8.

.......... 138

9.

.......... 161

10.

.......... 181

11.

.......... 197

Predgovor
Ovaa zbirka sodr`i odbrani fizi~ki zada~i od oblasti koi se
predvideni so programata po predmetot fizika 1 {to se predava na
Fakultetot za elektrotehnika i informaciski tehnologii.
Zbirkata e nameneta pred s za studentite od istiot fakultet i
ostanatite Tehni~ki fakulteti.
Vrz osnova na dolgogodi{noto iskustvo steknato pri rabota
so studentite, dojdovme do zaklu~ok deka najgolem problem kaj niv
pretstavuva primenata na ve}e steknatite teoriski znaewa od fizikata vo re{avawe na soodvetni problemi postaveni preku zada~i. So
ogled na toa {to ve}e postojat zbirki na re{eni zada~i po fizika na
makedonski jazik koi sodr`i golem broj na zada~i so razli~na te`ina,
nie se opredelivme da go pro{irime toj fond so zada~i za ~ie re{avawe
e potrebno solidno poznavawe na fizi~kite zakoni. Strukturata na
odbranite zada~i ovozmo`uva polesno razbirawe na su{tinata na
fizi~kite zakoni i pojavi.
Bidej}i zada~ite vo zbirkava se celosno re{eni i re{enijata gi
pratat detalni obrazlo`enija i diskusii, ovaa zbirka mo`e da poslu`i
i kako prira~nik od koj mo`e da se nau~i kako se re{avaat zada~i po
fizika. Dadenite re{enija ne se i edinstveni. Na{iot trud }e bide povreden dokolku predizvikame novi originalni idei za nivno re{avawe.
Pogolem broj na zada~i se ilustrirani so crte`i, {to isto taka ovozmo`uva podlaboko i sestrano razbirawe na poedini fizi~ki zakonitosti. Pri re{avawe na zada~ite dosledno e primenuvan Me|unarodniot
sistem na edinici (SI).
Na krajot na zbirkata se dadeni vrednosti na nekoi fizi~ki konstanti.
Iskreno im se zablagodaruvame na na{ite dolgogodi{ni profesori m-r Dimitar Ka~urkov i d-r Mihail Tolev koi{to so zadovolstvo
prifatija da bidat recenzenti na ovaa zbirka i n pomognaa so nivnite korisni zabele{ki i soveti Zbirkata da dobie vo kvalitet.
Vo isto vreme odnapred blagodarime na dobronamernite koi {to
kriti~ki }e gledaat na napi{anoto, a so toa }e pridonesat za podobruvawe na kvalitetot na slednoto preraboteno izdanie.

Avtorite

1.
1.1. .
. t1 = 4 s.
,
?
:
.
. 1.1 :

l1

at12
2l
a 21 .
2
t1

VI

v1

I
l1
P

.1.1

:

2l x

12l1

t 62

10l1

t x2

, a

2l1
t12
2l1

2l 6
t 62

12l1
t 62

t 6 t1 6 .

2 t 5 t1 5 .
t 52
t1
:
t 6 t 6 t 5 t1 ( 6 5 ) 0,85 s.

1.2. B BC 16 m/s.
4 m/s

?
AB = 400 m, a AC = 60 m.

A
. 1.2.1
:
t, D
(.1.2.2),

AD = v2t, BD = v1t, :
BD
AD

v1
.
v2

v1 B

v2
A
. 1.2.2
:

sin

BD
AD

sin , sin

AC
AB

sin

v1 AC
0,6 ,
v 2 AB

36,9 .

(1)

v2 (1)

v1 AC
.
sin AB

v2

sin = 1, ..:

v 2 min v1

AC
AB

2,4 m/s .

1.3. v2
v1. (.1.3.1).
t = 60 min
B s = 7,2 km .
.

B
v1
. 1.3.1

:
. 1.3.2 :

AB s v1 (t t X ) ,

(1)

tX
.

(v2+v1)t
A

A1

v1 t

v1tx

A2

(v2-v1)tx
. 1.3.2

t AA2 , AA1 .

AA2 (v 2 v1 ) t ,
1 v1t .
tX A2 B , A1 B .

A2 B (v 2 v1 )t X .
A1 A2 AA2 AA1 A1 B A2 B ,
(v 2 v1 ) t v1t v1t X (v 2 v1 ) t X ,

v2 t v2 t X ,
t tX .
(1) : v1

s
s

3,6 km/h 1 m/s .


t t X 2t

1.4. B,
,
AB (. 1.4.1). d = 1 km. AB
= 60. v1 = 2 m/s.
, AB
,
t = 3 min .
B

v1

A
. 1.4.1

10

:
AB ,
v 1 v 2
AB . v A v B . 1.4.2
:
v A v 2 cos v1 cos ,
(1)
v B v 2 cos v1 cos .

B
v2

v1

VB

v2

vA

v1

A
. 1.4.2
, s1
s2 :
s1 v A t (v2 cos v1 cos ) t ,
(2)
s 2 v B t (v 2 cos v1 cos ) t.
d
d s1 s 2 , v2 cos
2t
d
s1 d s 2 v1t cos 680 m .
2
(3)
d
s 2 d s1 v1t cos 320 m .
2
(2) , :

v 2 cos

d
.
2t

(4)

AB :

v 2 sin v1 sin .

(5)

11

(4) (5) :

tg

2v1 sin
t,
d

tg 0,624 ; 32.
(4) :
d
v2
3,3 m/s .
2t cos

1.5.
s = 400 km. v1 = 600 km/h.

vV = 60 km/h, = 30 AB .
.
:
,
AB ,
v V v A
v 1 , AB .
VV

v1

vA
. 1.5.1
1. O

v1 vV cos v A cos ,
vV sin v A sin ,
v
sin V sin .
vA
v1 vV cos v A 1 sin 2 ,

12

v1 vV cos v A 1

vV2

sin 2 ,

v A2

v1 vV cos v A2 vV2 sin 2 ,

v1 = 651,2 km/h

t1

s
0,61 h .
v1
VV

v2

'
vA
. 1.5.2
2. O

v 2 v A cos vV cos ,
v A sin vV sin ,
sin

vV
sin .
vA

v 2 v A 1 sin 2 vV cos ,

v2 v A 1

v2 = 547,3 km/h

vV2
v A2

sin 2 vV cos ,

t2

s
0,73 h .
v2

t = t1 + t2 = 1,34 h.
1.6.
v1.
v2. AB L , AB BC = ABC.

. v1 = v 2 ?

13

:
t L v1t (. 1.6),
v2t .
:

h 2 ( L v1t ) 2 (v 2 t ) 2 2 ( L v1t ) (v 2 t ) cos .

v2t
v2

A v1

L-v1t

. 1.6

e ednakov na 0, ..

dh
0
dt

2h

dh
(h 2 ) 0 ,
dt

L (v1 v 2 cos )
v12

v 22 2 v1v 2 cos

v1 = v2

L
.
2v

1.7. , .. B.
: , ,
AB ,
AB , B
. 2,5 km/h,
4 km/h, 2 km/h.

14

B, AB
?
:
v 1 , v
, t1
d = AB (.1.7) :

t1

v R1

d
v12 v 2

v2 C
v

v1

v1

vR1
A

vR2
A

. 1.7
'

t 2

AC , t 2'' v 2 C B, .1.7
:

t 2'

AC

vR2

AC
v12 v 2

t 2''

CB
v2

t 2 t 2' t 2''

d
v
(1 ) ,
v1
v2

CB d tg d

v
,
v1

15

AC d 2 CB .
t1 t2 , ,
:
t1
v1

1,1 ,
v
t2
(1 ) v12 v 2
v2
B
.

1.8.
(. 1.8.1). b = 600 m ,
' a = 400 m .
v1 = 2 m/s, v2 = 1 m/s, x
?

C
a

B'

. 1.8.1
:
. 1.8.2 :

t t1 t 2

16

x BC

,
v1 v 2

b 2 (a x) 2
x

.
v1
v2

(1)

b
v2

v1
x

C
a

B'

. 1.8.2
tmin,
, .. :

2 (a x)
dt
1

0,
dx v1 2 v b 2 (a x) 2
2
xa

v2 b
v12 v 22

53 m ,

x v2

t min

x BC

12 min .
v1 v 2

1.9. , AB, l = 1 m
,
,
(. 1.9.1).
v0 = 0,2 m/s.
t = 1,5 s .
.
B

. 1.9.1
17

:
. 1.9.2
xy, y
:

y l 2 (v 0 t ) 2 .
y
B

A
x=v0t

. 1.9.2
, v a
:

v02 t
dy

0,063 m/s ,
dt
l 2 (v 0 t ) 2

v02 l 2
d 2 y dv

dt
dt 2
l 2 (v 0 t ) 2

3/ 2

0,046

m
.
s2


, ..
l
t y t
5 s , v0
, y = 0.

1.10. , , h = 50 cm
(. 1.10.1). v0 = 0,2 m/s,
t = 2,5 s.

18

h
0

. 1.10.1
:
t x = v0t,
, . 1.10.2 :

tg

v0 t
h

v t
arc tg 0 .
h

y
A

v0

0 x=v0t

. 1.10.2
,
:

v h
d
2 0
0,2 rad/s .
dt h (v0 t ) 2

19

2 v03 ht
d 2 d

dt
dt 2
h 2 (v 0 t ) 2

0,08 rad/s 2 .

1.11. ,
. , l = 30 cm
, : t1 = 1s t2 = 2s
. .
:
,
a = g sin. 2 :

. :
at 2
l v0 t1 1 ,
2

l v0 t 2

at 22
.
2

v0 :

2l
cm
30 2 ,
t1t 2
s

a
g

arc sin

1, 75 .

1.12. .
a = 40 m/s2. t1 = 2 min? o
?
:
t1 :

h1 (a g )

20

t12
,
2

h2
h

v1
h1

. 1.12
t1 h :

h2

v12
,
2g

v1 = (a g)t1 t1.
:

h h1 h2

1 2
a
t1 (a g ) 886 km .
2
g

t t 1 t 2 , t2
h2, ..

t2

v1 a g

t1 ,
g
g

t t1

a
.
g

t t t3 ,
t 3

2h
g

h.

t1
(a a (a g ) ) 914,4 s .
g

21

1.13.
1
.
n
.
:
t h,

1
h . :
n
gt 2
h
2
g (t 1) 2
n 1
h
n
2

(t 1) s h

(1)
(2)

(1) (2), :
2

n 1 t 1

,
n
t
t 1
1
n 1
1
,
t
t
n
1
1
t

n 1 1
[n n(n 1) ],
n
n
t

n
n n(n 1)

1.14. ,
, = 45 .
v0 = 30 m/s.
t = 2 s
.
:

(. 1.14), t
- :

r1 x1i y1 j ,

22

: x1 0 ; y1 v0 t

gt 2
.
2

rx

r1 r 2
2

0
. 1.14
:

r2 x 2 i y 2 j ,
:

v0 x v0 cos ; a x 0 ,
v0 y v0 sin ; a y g .

x 2 v0 x t
y 2 v0 y t

axt 2
v0 t cos .
2

a yt 2
2

v 0 t sin

gt 2
.
2

t
- :

rx r2 - r1 r1 r2 ( x1 x 2 ) i ( y1 y 2 ) j
rx

( x1 x 2 ) 2 ( y1 y 2 ) 2 ,

rx ( x1 x2 ) 2 ( y1 y 2 ) 2 ,

23

gt 2
gt 2
,
rx (v0 t cos ) v0 t
v0 t sin

2
2

rx v0 t 2 2 sin ,

rx = 46 m.
1.15.
H = 2 m L = 5 m, v0 = 10 m/s (. 1.15.1). t = 0
a = 2,5 m/s2.
, .

?
v0
L
H

. 1.15.1
:

t1:

a t12
2

t1

2L
2s.
a

v0

H
x

S
D
. 1.15.2
24

v0 (. 1.15.2),
:
D v0 t ,

g t2
2

D v0

2H
,
g

2H
6,4 m .
g

v1 v0 a t1 5 m/s ,
:

v 2 v1 a t 2 0 t 2

v1
2s.
a

t2 :

s v1t 2

a t 22
5m
2

x D s 1,4 m .

1.16. H = 10 m
v0 = 25 m/s.
, 60%
.
)
.
)
.
:
v0
.

25

y
A
C
H

vy1

v1

vx1
vx
B
vy
v
. 1.16.1

D x

B (. 1.16.1) :

v v x2 v 2y ,

v v02 ( g t ) 2 .
cos
sin

v x v0

.
v
v
vy
v

yH
t

gt .
v

gt 2
.
2

2H
,
g

t .

.
:

v1 = 0,4 v.
:

26

v x1 v1 cos ; v x1 0,4v

v0
0,4v 0 ,
v

v y1 v1 sin g t1 ; v y1 0,4v

v y1 0,4 g

gt
g t1 ,
v

2H
g t1 .
g

) C:

v y1 0

y max

t1 0,4

y max

1 2
gt1 ,
2

2H
,
g

1
2H
g (0,4) 2
(0,4) 2 H ,
2
g
ymax = 1,6 m.

) D:

x max v x1 2t1 ,
x max 0,4v0 2 0,4

2H
,
g

xmax = 11,42 m.

1.17. h
. x1, x2, , xn
.
:
h

v 0 2 gh .

(1)

27

v0
ay

0 a
x
g

x1
A
x2

.1.17

( ) y
. 1.17).

x x0 v0 x t
y y 0 v0 y t

axt 2
.
2
a yt 2
2


(0, 0) x0 = y0 = 0:

v0 x v 0 sin

a x g sin

v0 y v 0 cos

a y g cos

(x1, 0):

t 2 g sin
.
2
t 2 g cos
.
0 0 v0 t cos
2
(3):
x1 0 v 0 t sin

28

2v0
,
g

(2)
(3)

(2):

x1 v 0

2v 0
g sin
sin
2
g
x1

2v 0

4v 02 sin
.
g

(1) :

x1 8h sin .
B (x2, 0):

v x v0 x a x t , v x v0 sin g t sin ,
v y v0 y a y t , v y v0 cos g t cos ,
t

2v
2v 0
v x v0 sin g 0 sin 3v0 sin ,
g
g
v y v0 cos g

2v 0
cos v0 cos .
g

vx , :

0 B; AB > 0A

v Ax 3v0 sin
x 2 v Ax t
y 2 v Ay t
y2 = 0 t

v Ay v 0 cos

axt 2
g t 2 sin
3v 0 t sin
.
2
2
ayt 2
2

v 0 cos

g t 2 cos
.
2

(4)

(5)

2v 0

, .
g
(4) :

29

2v
g sin
x 2 3v 0 0 sin
g
2
x2
(1) :

2v 0

8v02 sin
,
g

82h g sin

2(8 h sin ) .
g
n , :
x n n(8 h sin ) .
x2

1.18. , H = 12,5 m (. 1.18.1), .


B , 20% .
= 45, AB H / 2 .
D .
A

. 1.18.1
:
v v
1

(. 1.18.2) :

v 0,8v1 ,
:

30

v1 2 g

H
gH .
2
A

vx

B
H/2

D
vy

. 1.18.2
xy , x y :
gt 2
x vt , y
.
2
t :

H
H
, , t
.
2
g
t x ,
:
y

Dv

H
0,8 H 10 m.
g

. 1.18.2 :

tg

vy
vx

gt
1
, , 51,3 .

v 0,8

31

1.19.
(. 1.19.1). v 0

x h x.
.

h
x

. 1.19.1
:

:
gx 2
y 0 x tg 2
.
2v0 cos 2
y
v0
y0

xmax

. 1.19.2
: y h y 0 h x tg

gx 2
.
2v02 cos 2

y = 0, x = xmax :

h x max tg

32

2
gx max

2v 02

cos
2

; v0

x max g
cos 2(h x max tg )

II

2.
2.1. M = 20 kg,
, m 4 kg. 0,2. F.
: ) F 5,9 N; ) F 19,6 N.
:
. 2.1 :

ma1 F Ftr

(1)

Ma2 Ftr
m
M

a1
F
Ftr

a2

. 2.1
,
:

a a1 a 2 0 .

(2)

(1) (2):

F Ftr 1

.
a'
m
, a1 = a2, .. a` = 0, :
m

Fgr Ftr 1
,
M

Fgr F .

Fgr mg 1
9,4 N .
M

33

) F < Fgr , ..
a1 a2 a .
a, (1)
ma F Ftr .

Ma Ftr .
a

F
0,246 m/s 2 .
mM

Ftr

MF
4,9 N ,
mM

Ftr .
) F > Fgr, a1 a2, Ftr = mg = 7,84 N .

ma1 F mg .
Ma 2 mg .
a1

F mg
2,9 m/s 2 .
m

a2

m
g 0,392 m/s 2 .
M

2.2. 2
m1 m2. 2,
1.
.
:
. 2.2 :
Ftr1
Ftr2
F2
Q1
Q2 2 1
Qr Q2.
II x :

m1 a1 m1 g sin F2 Ftr1 ,

34

(1)

II

y:
0 Q1 Q 2 m 1 g cos .

(2)

x:

m 2 a 2 m 2 g sin Ftr 2 ,

(3)

0 Qr m 2 g cos .

(4)

y:

Q1
F2

Ftr2
Ftr1

a2

Q2
a1

Qr

m2g

m 1g

.2.2

(4)

Q r m 2 g cos Q 2 ,

(2)

Q1 m 2 g cos m1 g cos (m1 m2 ) g cos .

: a1 = a2 = 0 :
(3)

Ftr 2 m 2 g sin F2 ,

(1)

Ftr1 m1 g sin F2 m1 g sin m 2 g sin ,

35

Ftr1 (m1 m 2 ) g sin .


:

Ftr Q ,

Ftr1 1 Q1 ,
Ftr 2 2 Q2 .

(m1 m2 ) g sin 1 (m1 m2 ) g cos ,


m 2 g sin 2 m2 g cos ,

tg 1 ; tg 2 .

a1 > a2 > 0.

Ftr1 1Q1 1 (m1 m2 ) g cos ,


Ftr 2 2 Q2 2 m2 g cos .
(3) m2 a 2 m2 g sin 2 m2 g cos ,

a 2 g (sin 2 cos ) .
(1)

m1a1 m1 g sin 2 m2 g cos 1 (m1 m2 ) g cos


a1 g sin 2

: m1

m
m2
g cos 1 1 2 g cos .
m1
m1

2.3. m1
, . 2.3.1. , :
) m1
,
) .
.

36

II

m2
m1

. 2.3.1
:
II . 2.3.2 :

m 2 a 2 m 2 g Fz ,
m1 a1

(1)

Fz
m1 g sin m1 g cos ,
2

(2)

a1 2 a 2 .

(3)

Fz

a1
Fz/2

m2

a2

m1

. 2.3.2
(2) 2 m1 a1 Fz 2 m1 g (sin cos ) .
(1) m2

a1
m 2 g Fz .
2

, :

37

2m1 2 a1 m 2 g 2 m1 g (sin cos ) ,


2

a1

m 2 2 m1 (sin cos )
g.
m2
2 m1
2

) m1 , :

m2 2 m1 (sin cos ) 0 ,

1 > 0

m2
2 (sin cos ) .
m1
) (1)

Fz m 2 g
Fz m 2 g

Fz m2 g m2

a1
,
2

m2 m2 2m1 (sin cos )

2g ,
2
4m1 m 2

4m1 m 2 m 2 2m1 (sin cos )


,
4m1 m2

Fz 2m1 m 2 g

(2 sin cos )
.
4m1 m 2

2.4.
m1 m2
, . 2.4.1. .
) m2
?
)
?

m1

. 2.4.1
38

m2

II

:
II . 2.4.2
:
m 2 a m 2 g Fz ,

m1 a Fz m1 g sin m1 g cos ,
(m1 m 2 ) a m 2 g m1 g (sin cos ) ,
a

m 2 g m1 g (sin cos )
.
m1 m 2

Fz

m1
FR

Fz
m2

. 2.4.2
m 2 g m1 (sin cos ) g ,
m2
sin cos .
m1
) FR Fz cos Fz cos 2 Fz cos ,
90
FR 2 Fz cos
.
2
Fz m 2 g m 2 a ,
m m1 (sin cos )
Fz m 2 g m 2 2
g,
m1 m 2
m m2 m2 m1 (sin cos ) ,
Fz m 2 g 1
m1 m 2
mm g
Fz 1 2 (1 sin cos )
m1 m 2

) a > 0

39

FR

2m1m2 g
(1 sin cos ) cos .
m1 m2

2.5.
. 2.5.1. ,
.
m3. m1
? ? .
m3

m1
m2

. 2.5.1
:
:
m1 g sin m1 g cos m2 g ,

m1

m2
.
sin cos
m3
Fz2

Fz1
h1

Ftr

m1
Q2

h2
m2

m1g
m2g

. 2.5.2

40

II

m1 a m1 g sin m1 g cos Fz1

m 2 a Fz 2 m 2 g

(1)

Fz1 Fz2 ,
,

( Fz1 Fz 2 ) R I

m3 R 2 a
,
R
2

kade {to R e radius na makarata.

Fz1 Fz 2
(1) (2) a

m3 a
.
2

(2)

m1 g sin ( m1 g cos m 2 g )
.
m
m1 m 2 3
2

2.6. = 30,
a = 4 m/s2 . 2.6.1,
m1 = 10 g.
m2 = 50 g . = 0,2.
m2 h = 42,9 cm,
t = 0 v0 = 4 m/s .

m 1g

m2g

.2.6.1

41

:
(. 2.6.2),
m1 m2 m1a m2a,
:
m 2 a m 2 g Fz m 2 a ,
(1)

m1 a Fz m1 g sin m1 g cos m1 a cos m1 a sin .

(2)

Ftr Q (m1 g cos m1a sin ) .

Q
Fz

m1a

Fz

m1g

a'

m2a m2

Ftr

m2g

.2.6.2
(1) (2)

m 2 ( g a ) m1 g ( cos sin ) a (cos sin )


,
m1 m 2
a 5,89 m/s 2 6 m/s 2 .

m2 v0,

h v0 t

a' t 2
a' t 2

v 0 t h 0,
2
2

t1 / 2
t

42

v 0 v 02 2a ' h
a'

1
( v 02 2a ' h v 0 ) 0,1 s.
a'

II

2.7.
. 2.7, m1 = 0,1 kg, m2 = 0,3 kg. ,
.
:
m1 < m2,
m2 (. 2.7), :

m1 a1 Fz m1 g ,

(1)

m2 a 2 m2 g 2 Fz .

h2
m1 h1 = 2h2,
:

a1 = 2a2.

Fz

h1

(2)

Fz

Fz

m1g

2Fz
h2

(2) (1)
:

m 2g

2m1 a 2 Fz m1 g

m 2

m 2 a 2 m 2 g 2 Fz

2m1

. 2.7

2m1 m 2 a 2 m 2 Fz m1 m 2 g
2m1 m 2 a 2 2m1 m 2 g 4m1 Fz
3m1 m 2 g Fz (m 2 4m1 ) .
Fz

3m1 m 2 g
1,26 N .
m 2 4m1

2.8. v,
. , ,
?

43

:

, (. 2.8):

mv 2
At .
2
l
x
m-mx

mx

Ft

. 2.8

x (.. mx)
, ..:

Ft m x g ,

mx x
x
x
m x m Ft mg .
l
l
m
l

:
l

At Ft dx
0

mg
l
At

xdx

mg x 2

mgl
2

,
o

v
At:

mv 2 mgl

2
2
v2
l
.
g

2.9.
. = 45. 1 0,2 ,

44

II

2 0,12 .
?
.

m2
m1

. 2.9.1
:
m1 (. 2.9.2) ,
:

m1 g sin F1 Fz Fr 0 ,

(1)

Fr F2 F2.

Fz
Fz

a
F2

F1
m2g
m1g

F2

. 2.9.2

45

K m1 , m2
,
.
, :

Fz m2 g sin F2 0 .

(2)

(1) m1 g sin F1 Fr Fz
,
(2) Fz m 2 g sin F2

m1 g sin F1 F2 m2 g sin F2 ,
m1 g sin m2 g sin F1 2 F2 0 ,
F1 1Q1 1 (m1 m 2 ) g cos .
F2 2 Q2 2 m 2 g cos .
m1 g sin m2 g sin 1 (m1 m2 ) g cos 2 2 m2 g cos 0 / : m2 g cos
m1 1 22 ,

m2 tg 1

m1
1,8 .
m2

2.10. = 30
= 60 kg. l = 10 m
, m = 30 g
v = 100 m/s.
. . .
:

. 2.10 :
( M m)v1 ( Mv2 mv sin ) ,
x
(M + m)v1, Mv2 mvsin. v1
, v2
.

46

II

y
l

mv
mv sin

h
Mv2

. 2.10
:

v12
gh v1 2 gh ,
2
h l sin .
v1 2 gl sin .
v2
v2

M m
mv
sin ,
v1
M
M

M m
mv
M m mv sin
2 gl sin
sin 2 gl sin (

).
2 gl
M
M
M
M

2.11. M ,
. l, m . v1 ?
:
:

v 2 gh 2 gl sin ,
:

47

v x v cos 2 gl sin cos .

l
h

M
v1
v

. 2.11

,
:

Mv mv1 cos 0,
Mv mv1 cos .
:

v1

M 2 gl sin cos
m

2.12. H = 2R,
R .
, H1
? Trieweto da
se zanemari.
:
h ,

(. 2.12)
v2
m
mg cos ,
R

v 2 Rg cos ,

48

II

, :

Fc mg cos .
Fc

mg

.2.12
:

mgH

mv 2
mgh .
2

(1)

h :

h R R cos ,
mgH

m
Rg cos mgR(1 cos ),
2
3
2 R R R cos ,
2

cos

2
5
h R.
3
3


krugot :

mv 2
mg.
R
v2 (1)
, :

mgH 1 mg

R
5
2mgR H 1 R.
2
2

49

,
.

2.13. l .
. m
h. .
:
. 2.13 :

2h
.
g

v
v1

.2.13
:

l (v1 v)t .
:

Mv1 mv.
v1
l v(1
v

m
v.
M
m 2h
)
.
M
g
l

m 2h
(1 )
M
g

2.14. . 2.14.
R.

50

II

. AB BC .
h
C? C.
Trieweto da se zanemari.
:
i C . 2.14 :

Fc mg cos .
:

mvc2
mg cos ,
R
vc2 gR cos .

(1)

mg 2h

mvc2
,
2

vc2 4 gh .

(2)

h
B
h
(R-h)

.2.14
(1) (2) gR cos 4 gh

51

R
cos ,
4
R
h
h (1 ),
4
R
R
h .
5
h

. 2.14 :

Rh
h
cos , cos 1 ,
R
R
1
R/5
cos 1
1 ,
5
R
4
cos .
5

2.15. m,
= 60, v0
.
l = 1 m, v0min
. v0max
8 , .. Fz = 8mg?
:
:

I,


.

I :
2
mv 02 mv

mgh,
2
2
:
mv 2
mg.
l

Fc

mg
l

II

Fz
mg
Fc

. 2.15

52

v0

II

h l l cos ,
:

v0 gl (3 2 cos ) 6,26 m/s .


:
II:

mv12
mg ,
l
mv 2
8mg 1 mg ,
l
v12
7g
v12 7 gl.
l

II:
mv 02
mv 2
mgh 1 ,
2
2
2
v0 max 2 gh v12 .
II :
Fz

h l lcos

v 02 max v12 2 g (l l cos ),


v 02 max 7 gl 2 gl 2 gl cos ,
v 0 max gl (5 2 cos ) ,
v 0 max 7,67 m/s.

2.16. H,
R = 2/5H.
2 (. 2.16) A B

53

. .
:
A
(. 2.16):

mgH

mv A2
mgR(1 cos ) .
2

(1)

. 2.16
A B ,
AB :

AB

v A2 sin 2 2v A2 sin cos

,
g
g
AB 2 R sin ,

2 R sin

2v A2 sin cos
.
g

v A2

Rg
.
cos

(1) (2)

2 cos 2 3 cos 1 0,
3 1
cos
,
4
cos 1 1 0 ,
cos

54

1
2 60 2 120 .
2

(2)

II

2.17.
on = 5 rad/s. l
, = 100?
.
:


r (. 2.17).

r
Fc

mg

A
. 2.17
, mg Fc ( ) :

Fc sin ,
2
2

mg cos m 2 r sin ,
2
2

r l sin .
2

2 l sin 2 g cos ,
mg cos

g cos

2 .

2 sin 2

55

2.18. m = 1 kg
l = 51 cm = 45. = 20 kg,
.
.
1 = 0,1, 2 = 0,05.
:
(. 2.18):

mgh

mv 2
h
1mg cos
,
2
sin

v :

v 2 2 gh(1 1ctg ) 9 v 3 m/s .



:
mv cos (m M )v0 ,
v0 .

v0

m
v cos 0,1 m/s .
mM

mvcos
v
.2.18

:

56

II

(m M )v02
2 (m M ) gs,
2
v2
m 2 v 2 cos 2
s 0
,
2 2 g (m M ) 2 2 2 g
s

m 2 (1 1ctg ) cos 2
(m M ) 2 2

h.

2.19.
.
. = 30
0 0. ,
45. ! (
)

a=0
l
Fz
Fc

r1
mg

. 2.19.1
:
:
G
Fc,
Fz.

57

Fc
tg .
mg
mr1 2
tg .
mg

l sin
sin
,

g
cos
g
2l
.
cos
2

Fi
F c2

r2
G

. 2.19.2
:
,
0-0. Fc2,
G Fi
.

tg

Fc 2
,
mg Fi

tg

mr2 2
,
mg ma

r 2 l sin tg

2l

l sin 2
,
ga

ga
.
cos

(1) (2) :

g
ga

,
cos cos
cos
a g (1
),
cos
a 1,8m/s 2 .

58

III

3.
3.1. Da se opredeli (.3.1.1),
.
0,233.
:
:

ma mg sin Ftr .

(1)

Ftr

mg

. 3.1.1

:

M Ftr R I ,
a
I mR 2 ;
.
R
(2) (3) Ftr ma .
(1) ma mg sin ma a

(2)
(3)

1
g sin .
2

, 1/2
.
, Ftr Ftrs (
), ..

. 3.1.2

59

1
mg sin mg cos ,
2
tg 2 ,

25.
, > 0,223 >25, , < 0,223 < 25,
.
. 3.1.2.

mg sin R I , ..:

mg sin R I ,
I mR 2 mR 2 , , :

mg sin R 2mR 2

a
1
a g sin .
R
2

3.2. ,
, . 3.2.
m1 = 15 g m2 = 25 g
l = 15 cm. a = 10 rad/s, r1 r2 .

.
O'

m1

m2

l
r1

r2

O
. 3.2

60

III

:
:

Fz = m12r1,
Fz = m22r2.
,
0, :

m1gr1 = m2gr2.
l = r1 + r2 :
m1(l r2 ) = m2r2,

r2

m1l
,
m1 m 2

r1

m2 l
,
m1 m2

m1 r1 = m2(l r1 )

Fz m1 2

m2 l
1,39 N .
m1 m 2

Ek

I 1 2 I 2 2 m1 r12 2 m 2 r22 2

,
2
2
2
2

m 2
Ek 1
2

m2 l
m 2

2
2
m1 m2

m1l

,
m1 m 2

Ek = 0,104 J.

3.3.
' 3.3.
R1 = 20 cm
01 = 20 rad/s, .

61

,
. .
m1 = 80 kg m2 = 60 kg.

0'
R2

R1
. 3.3
:

t :

1 01 1t .

01 1

.
t
t,
2 = 2 t, 02 = 0.

2 2 2 .
t

, , :

Ft R1 I1 1 .. Ft R1 m1 R12

01 1

Ft R2 I 2 2 .. Ft R2 m2 R22

2
t

(1)
(2)

v

R
(1) :

Ft m1
(2):

62

v01 v
,
t

III

v
.
t

t :
m1
v01 .
(3)
v
m1 m 2
E0 :
I 2
m v2
E 0 1 01 1 01 .
2
2
t :
I 2 I 2
E E1 E 2 1 1 2 2 ,
2
2
2 2
2 2
( m m 2 )v 2
mR
m R
E 1 1 1 2 2 2 1
.
2
2
2
(3) :
m12
2
E
v01
.
2(m1 m 2 )

t :
Ft m2

Q = E0 E,
Q

2
2
m1v01
m12 v01
m1 m2
2
v01
,

2
2(m1 m 2 ) 2(m1 m 2 )

m1 m 2
2
R12 01
,
2(m1 m 2 )
Q = 274 J.

3.4. M R
r = R/2, .
.
m = M/4, .
l ?

63

0r

. 3.4.1
:
a1,
l :

2l
,
a1

(1)

a1 r

R
.
2

a1

0r

Fz
a
mg

. 3.4.2
II . 3.4.2, :

ma mg Fz ,
Fz R I

64

a = R,

(2)
(3)

III

MR 2
Mr 2
2
, o .
(3),
Fz :
I

3
Fz MR .
4

(4)

e (2) (4)
:

m
g
.
3
R
m M
4

(5)

(5) (1), :

l
.
g

t4

3.5. R
.
m.
l
. ,
. l,
n-
.

R
M

m
l

.3.5.1

65

:

, .. I1 > I0, 1 < 0 (.3.5.2).
:

I 0 0 I11 .
l

MR 2
MR 2

0
2

mR
2 m( R l ) 2 1 ,
2

n
1
MR 2 1 4mR 2 R .

4m
n

. 3.5.2

: ,
, .

3.6. m = 5 kg R = 0,2 m
t = 0
(. 3.6.1). ?
.

.3.6.1
:
II . 3.6.2 :

ma mg 2 Fz .

(1)

I 2 Fz R .

(2)

mR 2
.
2

(3)

Fz

mg
.3.6.2

66

III

(2) (3) :

4 Fz
.
m

(4)

(4) (1) :

Fz

mg
8,15 N .
6

:
a
.
R
(3), :

2g
32,7 rad/s 2 .
3R

3.7.
(. 3.7) m .

a
. 3.7
:

(, )
:

I k m a2 ,

(1)

k .

67

,
:
2

I1 k

ma
.
4 2

(2)



:
m

I 3 I 1 l 2 I 1 ,
(3)
4

.. (1) (3) :

k ma 2 4 I 1 3
l

m 2
l
4

1a 3
,
3 2

1
.
12


(1) :

1
ma 2 .
12

3.8. m R
, . 3.8.1.
koga }e se pridvi`i dolniot cilindar.

. 3.8.1

68

III

:
II 3.8.2 :
ma mg 2 Fz ,

(1)

2 Fz R I ,
I

(2)

mR 2
.
2


, ..:
1 2
at R Rt Rt 2 ,
2

a 2 R ,

a
.
2R

(3)

2Fz

(3) (2) :

mR 2 a
2 Fz R
2 2R
ma = 8Fz,

8Fz = mg 2Fz,
Fz

a
mg
. 3.8.2

mg
.
10

3.9. m r
naklon
M l,
.

( 2r l ).
:

( 1)

( 2). ,
:
h
E1 E Pc E Pj mgh ( Mg ) .*)
2

69


, ..:
Mgh 0 Mgh

, 2 .
E pj
2
2

(1)
M

(2)

. 3.9
2
:

E 2 E Kt E Kr

(m M )v 2 I 2

.
2
2

I 1 mr 2 ,
I 2 Mr 2 . :

v
.
r
E1 E 2 v 2.
I (m M )r 2 ,

h ( m M )v 2 ( m M ) r 2 v 2

2.
2
2
2
r
. 3.9 h l sin .
v:
mgh Mg

70

(2m M ) gl sin
.
2( m M )

III

3.10. R = 10 cm m = 100 g
l1 = 1 m,
0.
, 0
n1 = 5 vrt/min.
l2 = 30 cm. :
)
l2,
) .
:
)

L const. , .:
I 11 I 2 2 .

(1)

I1

2
mR 2 ml12 ;
5

I2

2
mR 2 ml 22 ,
5

2n1
2n2
2
.
60
60

(1) :

2
mR 2 ml12
5
n2 n1
;
2
mR 2 ml 22
5

) E k

I 2 22 I 112

;
2
2

n2 53,4 vrt/min 2 5,6 rad/s .

E k 0,134 J .

71

3.11. m = 10 g
M = 1 kg l = 0,5 m, (. 3.11.1).
, ,
?

l/2

l/2

0
m
. 3.11.1
:
:

L1 L2 ,

(1)

L1
0, L2 .

l
, L2 ( I 1 I 2 ) .
2
v , :
ml 2
Ml 2
I2
I1
4
3
, ,
0, .
L1 mv

0
v
m
. 3.11.2

72

III

(1) :

ml 2 Ml 2
l
) mv ,

4
3
2

6mv
,
4Ml 3ml

( I1 I 2 ) 2
l
( M m) g ,
2
2
:

1
m 3

(4M 3m)( M m) gl ,
v 357,1 m/s .

73

4. ,
4.1. a = 10 cm
= 700 kg/m3 (. 4.1).
.
. .
0 = 103 kg/m3.

. 4.1
:
, ,
:
G FA ,
2

g a 3 0 g a 2 h,

(1)

a h .
F
, F :

F FA G ,
F 0 ga 2 (h x) ga 3
F 0 ga 2 h 0 ga 2 x ga 3 .
(1) :

74

IV ,

F ga 3 0 ga 2 x ga 3 ,
F 0 g a 2 x .

F = kx, :

k 0 g a 2 .

T 2

a3
m
2
,
k
0 g a 2

T 2

a
, T 0,53 s .
0 g

4.2. x
= 2000 Hz (. 4.2). x
x0 = 50 cm.
200 Hz?
c = 340 m/s.

I
-x0

P
x0

. 4.2
:
I :

x x0 sin(t ) ,
:

dx
x0 cos(t ) .
dt

I, :

v m x0 .

75

, ..
P,
.
x0 ( ), P :
c
1 0
.
c vm
, v P 0 ,
x0 ( P) , :
c
2 0
.
c vm

P:

1 2 0 c
0 c

2v m
2

c v m2

2 x0
c x02 2
2

:
2

c
2c 0

0 ,
x0
x0
2


c 0

1
,

x0

33,9 rad/s .
4.3. x0,
(. 4.3).
x x
,
x .
x
0

x
. 4.3

76

IV ,

:
x,
(. 4.3).
, :

x v1 t1 ,
v1 x
, t1 x.
:

x x0 sin t .

(1)

v1 x0 cos t ,
x :

x x0 t1 cos t .

(2)

,
( cos t = 1):

x v 2 t 2 ,
x x0 t 2 .

(3)

(2) (3)
:

t1
x x0 t cos t
1

.
x
x0 t
t 2 cos t
(1) :

cos t 1 sin 2 t 1

x2
,
x02

77

t1

t 2

1
x02

x0
x02

x2

x02

4.4. 1 g
1 m. 0,4 m,
0,5 m/s.
?
:
t
:
1 2 1 2 1
k x0 k x mv 2 .
2
2
2
k :

mv 2
,
x2

x02

(1)

k .
, ,
:
1
Ek E p ,
2
:

Ep

1 2
k x1 .
2

x1 t1.
:
1
E k k x12 .
4
:

78

IV ,

1 2 1 2 1 2
k x0 k x1 k x1 .
2
2
4
:

x02

3 2
x1 ,
2

x1 x 0

2
.
3

(2)


t1 :
F k x1 .
k x1 (1) (2) :

mv 2
2
x0
,
2
3
x

x02

F 2,4 10 4 N .

4.5. . 4.5
k = 10 N/m.
100 N, 10
cm. ?
1 2 . . . ..
n

. . . ..
. . . ..
. 4.5
:
:

F k x .
:

79

x x1 x 2 ,
F
F F
.

k 0 k1 k 2
2 :
F p F1 F2 ,
k p x k1x k 2 x ,
k p k1 k 2 .
:

k2 k
.
2k 2
n ,
k s , :

k1 = k2 = kn k s

k
,
2
k
F k p x n x ,
2
2F
n
n 200 ,
k x
n 2n 400 .
k p n

4.6. m1 m2 (m2 > m1), ,


.
k. . 4.6.1.
.

m1

m2

. 4.6.1


(.4.6.2) :

m1l1 m 2 l 2 ,

80

(1)

IV ,

l1 l2
.

m1

m2

T
l1

l2
. 4.6.2

() (.4.6.3),
:

m1 (l1 x1 ) m2 (l 2 x 2 ) ,

(2)

F k ( x1 x 2 ) .

(3)

(2) (3) :

m
F k x1 1 1 .
m2
F k

m1 m2
x1 .
m2

m1

m2

T
l1-x1

l2-x2

. 4.6.3

:

F k1 x1 ,
:

k1 k

m1 m2
.
m2

81

T 2

m1
m1m2
2
.
k1
k (m1 m2 )


m2.

4.7. m = 2 kg (. 4.7.1)

k = 37,5 N/m. ,
?

. 4.7.1
:

x (. 4.7.2),

k
x , .
2
II :
d 2
M I I 2 ,
dt
0:
k
k
M x 2 R x 2 R.
2
2
Fe

82

IV ,

k/2

k/2

R
0

. 4.7.2
. 4.7.2 x

2Rtg

tg .
:

M k 2 R 2 R 4 R 2 k ,
d 2
I 2 M 0.
dt

:
mR 2
3
I
mR 2 mR 2 ,
2
2
d 2
4R 2 k

0,
3
2
dt 2
mR
2
d 2 8k

0.
dt 2 3m
,
:
8k
,
3m
:

83

3m
,
8k

T 0,9 s .

4.8. l = 1 m
,
0'
(. 4.8).
?
0
d
:

:

I
,
(1)
mgd

OO' :
ml 2
(2)
I I 0 md 2
md 2 .
12
(1) (2) :

T 2

I 2

. 4.8

l 2 12d 2
.
12 gd

dI
0
dd

l
2 3

0,28 m .

4.9. (. 4.9) m = 100 g


l = 1 m 0 , 25 sin t , .
T
t . , 2
7 .

84

IV ,

:
:

2
2

l
g

g
.
l

T
2 T
0,25 sin
0.
2
T 2
d
c
0,25 cos t .
dt
T
t
:
2
d
2 T
c
0,25 cos
0,25 .
dt
T 2
t = T/2
:
Fc m c2 l .
t

Fz mg m c2 l ,
d
Fz mg m( ) 2 l mg m0,25 2 2 l ,
dt
g
Fz mg m0,25 2 l mg (1 0,25 2 ) .
l

Fz

Fc

mg

. 4.9

4.10. , M R,
(. 4.10.1).
.
x
M
R
xc

R
M

R
R

. 4.10.1

85

. 4.10.2

T 2

I
,
mgs

m 3 M .
:

2R

xc

R
. 4.10.2

I IT 2 I D ,
2
I T MR 2 .
5
:

MR 2
M (2 R ) 2 ,
2
MR 2
47
2
I MR 2 2
4 MR 2
MR 2 .
5
2
5
s
:
ID

MR 2 MR 3 1 2 3

R.
3M
3

xc
. 4.10.2:

xc2 ( 2 R ) 2 R 2 , xc R 3.

47
MR 2
47
R
5
T 2
2
.
1 2 3
5 10 3 g
R
3M g
3
4.11.
l R
, : ) ; ) .
R = l /20.

86

IV ,

:
)
, :

l
.
g

T1 2
) :

T2 2
I

I
,
mg xc

2
mR 2 m (l R) 2 ,
5
xc l R .

T2 :

T2 2

2 R 2 5(l R) 2
.
5 g (l R)

, 2
R l/20:

T2 2
T2 T1

441,4 l
,
420 g
441,4
.
420

T T2 T1

2,4% .
T
T2

4.12. 0 = 1700 Hz
. t = 0
a = 10 m/s2.
340 m/s,
t = 10 s.

87

:
:

t t1 t 2 ,
t1 s, a t2
P.
:

v at1 ,
:

s
ct 2

at12
,
2

at12
at 2
t2 1 ,
2
2c

c .

t t1

at12
,
2c

2ct 2t1c at12 0 ,


t12

2c
2c
t1 t 0 ,
a
a

t1(1 / 2)

c2
a

2c
t,
a

t1 8,85s .
v at1 ,
v 88,5 m/s.

:
c vp
.
v v0
c vi
vp = 0 , :

88

IV ,

v0

c
1348,89Hz .
c vi

4.13.
x0 = 2 cm (. 4.13).
.

v = 3 Hz.

. 4.13
:
:

x x0 sin t ,
a x0 2 sin t .
:

a x0 2 x 0 4 2 2 .

, Fi = mamax, .
, .. ,
:

Ftr Fi ,

mg ma max mx 0 4 2 2

x 0 4 2 2
0,72 .
g

4.14. ,
,
x0 =
2 cm (. 4.14).
,
= 410-3?

89

x0
A

. 4.14
:
:

x x0 e bt sin(t ) .
=/2 rad

x x0 e bt cos t .
:

x A x0 .

B: x B x0 e bT / 2 cos(

2 T
) x0 e / 2 .
T 2

x0
.

S AB x A x B ,
S AB x0 x0 e / 2 x0 (1 e / 2 ) .
C:

xC x0 e bT cos

2
T x 0 e ,
T

S BC x B xC x0 e / 2 x0 e x0 e / 2 (1 e / 2 ) .
D:

x D x0 e

b 3T / 2

S CD xC x D x 0 e x 0 e

3

2

90



2 3T
cos

x 0 e 2 cos(3 ) x 0 e 2 ,
T 2

x 0 e (1 e / 2 ) .

IV ,

S S AB S BC S CD .... ,
S S AB [1 e / 2 e ...] S AB [1 e / 2 (e / 2 ) 2 ...] ,
q e / 2 ,
S

S AB
1 e / 2
= 20 m.
x0
1 q
1 e / 2

4.15. l
k (.4.15.1).

:
) ;
) .

. 4.15.1

) ,
:

l
1 g
1
.
g
2 l
) ,
F, .. F
(. 4.15.2):
F mg sin Fe cos
T1 2

Fe 2kx 2kl sin ,


F mg sin 2kl sin cos ,

91

cos 1

F (mg 2kl ) sin ,


F m( g

2kl
) sin mg ' sin ,
m

g'
1

2
l

1
2

Fe

mg 2kl
.
ml

mg

. 4.15.2
4.16. = 440 Hz
d = 4 m , (. 4.16.1).
3 3 ,

.

X
d

. 4.16.1
:
x.
:

u1 u 0 sin(t kx) .
x'2

x'1

x'0

X
x2
x

x1
d

. 4.16.2
92

x0

IV ,

(. 4.16.2), ,
dx,
:

u 2 u 0 sin{t k[ x 2(d x)] } u 0 sin{t k[ x 2(d x)]}


u 0 sin[t k (2d x)].
,
sin sin 2 cos

sin

, :

u u1 u 2 u0 sin(t kx) u0 sin[t k (2d x)]


2u0 cos(t kd ) sin[ k (d x)].
2u 0 sin k (d x) ,
.

:

2u 0 sin k (d x) 0 .
:

k (d x) n ,

2
,
c
nc
xn d
2 (d x n ) nc ,
,
2
x0 = 4 m, x1 = 3,61 m, x2 = 3,23 m.
k

(n 0, 1, 2, 3,.....)

2u 0 sin k (d x) 2u 0 ,
sin k (d x) 1,

k (d x n, ) (2n 1)

(n 0, 1, 2, 3.....).

93

x n, d (2n 1)

c
.
4

x0 = 3,81 m, x1 = 3,42 m, x2 = 3,04 m.


4.17. (. 4.17.1)
m = 5 kg,
k = 10 N/m. m = 10 g v0 = 200 m/s
. ,
. .

v0

. 4.17.1
:
,

,
, .. (. 4.17.2).

A
M+m

. 4.17.2
E1 :

E1 ET E K E pr ,
:

E pr 0 ; E1 ET E K ,

94

IV ,

E1

(m M )v12
,
2

v1 .
,
:
kA 2
.
E2
2
:

E1 E 2 ,
(m M )v12 kA 2

,
2
2

(1)

v1 :

mv0 (m M )v1 ,
v1

mv0
.
mM

(2)

O (1) (2) :

A mv 0

1
0,28 .
k (m M )

F kx (m M ) 2 x ,

k (m M ) 2
T 2

4 2
(m M ) ,
T2

mM
4,45 s.
k

95

4.18.
k. m h,
,
. .
.

m
h
M
. 4.18
:
h , v:

v 2 gh .
,
v1,
:
mv (m M )v1 v1

m 2 gh

.
(1)
(m M )

Mg x0,
.
x, :
kx0 Mg ; kx (m M ) g .
(2)


. :
( M m)v12 k ( x x0 ) 2 kA 2

.
(3)
2
2
2
v1, x0 x (1) (2)
, :

96

IV ,

m2 g 2
k2

2m 2 gh
.
k ( M m)

4.19. (. 4.19.1) d
l = 2 m.
.

. 4.19.1
:

(. 4.19.2)
: F1 = FZ sin.
. :
d
d
M 2 M 1 2 F1 2 Fz sin .
2
2

:
2 Fz cos mg .

:
d
l .
2

97

Fz

d/2

. 4.19.2
, ,
:
sin ;
cos 1 ,

d
d2
2 Fz
,
2
4l
2 Fz mg ,

M 2 Fz

M mg

d2
.
4l

T 2

J
J
l
2
2
,
3g
c
M
md 2
,
12
T 1,6 s .

98

5.
5.1.
(0 = 103 kg/m3) 3/4 .

l1 = 8 cm
m1 = 32 g
l2 = 4 cm, 2/3
. .
:
, (. 5.1),
.
G FA ,

mg 0V g ,
3
V g 0 V g ,
4
3
0 .
4
l1

(1)

l2

m1

. 5.1
, m1
, ..
.

99

FA, , G,
:

(G F A ) l1 m1 g l 2 ,
( V g 0

2
V g ) l1 m1 g l 2 .
3

(1) a,
.

2
3
3
3
0 a 0 a l1 m1l 2 ,
4
3

1
0 a 3 l1 m1l 2 ,
12
a3

12 m1l 2
,
0 l1

a 5,77 cm .

5.2. = 850 kg/m3


,
, . 5.2. ,
.
. (0 = 103 kg/m3).
:
, ,
, .. ,
:

0.


l
, sin .
2

, ,
:

100

lx
lx
x
.
2
2

x
l/2

l-x

mg
FA
. 5.2
:

mg

l
lx
sin F A
sin .
2
2

(1)

mg Vg , .. mg Slg ,
S .

FA 0V0 g , .. FA 0 S (l x) g .
(1)

, :
l
lx
slg 0 S (l x) g
,
2
2

x
1
,
0
l
x
0,387 .
l

101

5.3. h
S .
S0 << S.
, :
) ,
)
h .
:
1 2
(. 5.3) :

p a gh

v 2
2

pa

v 02
,
2

(1)

Q :

Q = Sv= S0v0.

(2)

(1) (2)
:

2 gh
S2
S 02

1
v
h

v0

. 5.3
102

(3)

) :
h

..

S >> S0,

S2
S 02

S2

S 02
S2
S 02

dh
,
v
h

dh
2 gh

2h
,
g

S
, t :
S0

S
S0

2h
.
g

(4)

) ,
:
h
(5)
v ,
t0
t0
h:

t0

h
2 gh
S2
S 02

S
S0

h
.
2g

(6)

(4) (6), :

t
2,
t0
.

103

5.4. r1 = 9 cm
r2 = 10 cm 0 = 800 kg/m3,
.
)
?
) 1
?
:
) FA 1
:

mg F A1 , .., Vg 0 g

V0
,
2

4
4
V (r23 r13 ) , , V0 r23 .
3
3

r2

r1
FA1
mg

. 5.4
:

0
2

1
r
1 1
r2

1 476

kg
m3

) 1,
:

104

mg F A2 , .., Vg 1 gV0 ,
1 :

V
0 400 kg/m 3 .
V0
2

5.5. D = 2 m
. h = D/4
. R .
:
R,

.

FR

ai

mg

g
. 5.5

(. 5.5) :
a
v2
.
(1)
tg c
g
gR
:
h 1
(2)
sin .
R 2
(1) (2)
:

v2

gR
3

5,66 m/s .

105

5.6. U- (. 5.6) S = 100 cm2,


= 1250 kg/m3,
, m1 = 0,5 kg 1 = 800 kg/m3.
.
:
V0 S h0 ,
V
h0 0 10 cm ,
S
m1
m
h1 1 6,25 cm .
V1
1
1 S

h1

h0

V1
V0

. 5.6
:

0 g h0 g h 1 g h1 .
0
h

V0
m
1 1
S
1 S

0V0 m1
4 cm.

S
h = h1 + h h0 = 0,25 cm.

5.7. .
h, M.

106

S,
. , ?
:
. 5.7 :

v 2 gh .
m
t F:

mv = F t,

Vv Ft ,

, V t
.

h
v
Ftr
. 5.7

V
vF .
t
:

F Qv ,
Q Sv F Sv 2 .
, F
:
F Mg ,

107

S v 2 2 Sgh
F
.

Mg
Mg
Mg

5.8. U- S = 2104 m2
v = 3 m/s.
F
F ? = 103 kg/m3.
:
m
t F:

2mv = F t ,
2 V v F t ,

, V t
.
v

. 5.8
2 Qv F ,

V
Q Sv , :
t
F 2 S v2 ,
F 3,6 N .

108

VI

6.
6.1. l1 = 25 m
S = 80 cm2.
l = 10 mm t1 = 20C.
) ?
) 20C,


= 105 C1,
8
2
y = 2 10 Nm .
:
) t1

l1 l 0 (1 t1 ) ,

(1)

l0 0C. t2,
, l 2 l1 (1 t ) , :

l 2 l 0 (1 t 2 ) .

(2)

(1) (2) t1 << 1 :

l l1 t ,

(3)

t = t2 t1 = 40C, :
t2 = 60C.
) :

F
l
Ey
,
S
l2
F
t = 20C. l = l2 at :

F S E y t 1,15 N .

6.2.
, T1 = 300 K.

109

.
200 ,

. .
:
, (I
II) . 6.2 :
m
m
p1V1 1 RT1 , p 2 V2 2 RT1 , V1 3V2 ;
M
M
m
m
p1V1 1 RT2 , p 2V 2 2 RT2 , V1 2 V2 ;
M
M

II

T1,V'1,p'1

T2,V''1,p''1
m1

m1

T1,V'2,p'2

T2,V'' 2,p''2
m2

m2
. 6.2

p1 3 m1
p V T
m
, p2 2 3 p1 k 3 p1 , p 2 k 2 p1 , 1 1 1 ;

p 2
m2
p1V1 T2
m1
V1 V2 V1 V2
p 2 p1 p 2 p1
k

110

7
.
6

8
V1 V1 ,
9
3k 1
p1
p1 ,
2k 1

VI

6.3. V1 = 20
t1 = 20C,
p1 = 120 105 Pa.
,
h = 30 m t2 = 5C?
:
:

p1V1 n RT1 ,
p 2V2 n RT2 .

p2 h :
p 2 p 0 gh .

:
V2 V1 V ,
p1V1 T1

p 2V2 T2

V2

p1V1T2
V1 V .
p 2 T1

p1T2
V
1 558 .
( p 0 gh) T1

6.4. H = 0,2 m
.
h = 0,15 m, 2 V = 47,5
T = 300 K.
p0 = 105 Pa.
:
1 2 . 6.4 :

p gh

v12
2

p0

v 22
2

(1)

111

p , v1 v2
1 2.
1 2, v1
v2 v2 :

v 2 2 gh

v 2 2 gh

..

2 ( p p0 )

nRT
2
p0
V

(2)

(3)

v1

v2

H
D

. 6.4
, ,
:

D v2
(3) (4) :

112

2H
.
g

(4)

VI

2H
2 gh
g

nRT
2
p0

D = 3,8 m.

6.5. (. 6.5)
S. ,
. 1 h1 = 0,7
m, p1 = 133,4 kPa,
T0 = 273 K. h2 = 0,4 m, p2 = 80 kPa
( 2). ,
T3 h3 = 0,5 m ( 3).
4 T4, h4 = 0,45 m, .
.
= 13,6103 kg/m3.

. 6.5

( 1 2).
:

p 1 V1
p V
2 2 ,
T1
T2

(1)

T1 = T2 = T0,

(2)

113

p1 p1 gh1 ;

V1 S ( H h1 ) ,
p 2 p 2 gh2 ; V2 S ( H h2 ) ,

(3)

p 1 p 2 , V1 V 2 1 2, .
(1), (2) (3) :

( p1 gh1 ) S ( H h1 ) ( p 2 gh2 ) S ( H h2 ) ,
..

p1 h1 p 2 h2 g (h12 h22 )
1,3 m .
p1 p 2 g (h1 h2 )

( 2 3).
:

p 2 p3
,

T2 T3
:

p 3 V3 p 2 V 2

,
T3
T2

(4)

(5)

p 2 p 2 gh2
p 3 p 3 gh3

V2 S ( H h2 ),
V3 S ( H h3 ).

(6)

(5) (6) :

( p 3 gh3 )( H h3 )T2
,
( p 2 gh2 )( H h2 )

(4) (7) :

p3 = 106,8 kPa T3 = 364,4 K.


( 3 4).

p3V3 p4 V4

,
T3
T4

114

(7)

VI

T4

( p 3 gh4 )( H h4 )
T3 452 K ,
( p 3 gh3 )( H h3 )

p 4 p3 gh4 46,8 kPa .

6.6. 1 m
h1 = 8 m 20C. h2
40C.
1 = 11 106 C1, 2 = 9 104 C1.
:
V1 t2 (. 6.6)
V2 .

V1 V2 .
V2

V'2
V'1

V1

. 6.6
:

V1 V1 (1 1 t ) , V2 V2 (1 2 t ) ,

d 2
4

h1 (1 1 t )

d 2
4

h2 (1 2 t ) , h2 h1

1 1 t
7,86 m .
1 2 t

115

7.
7.1. (. 7.1.1)
T
V
, max max a .
Tmin
Vmin
)

.
)

.
p

1
2
4
3
V

. 7.1.1
:

)
. 7.1.2 :

116

Q2 Q3
,
Q1 Q4

nCV (T2 T3 ) nRT3 ln

V3
V4

V
nRT1 ln 2 nCV (T1 T4 )
V1

VII

1
Q1
Q4

T max 2

Q2
T min
Q3

V min

3
V max

. 7.1.2

CV (Tmax Tmin ) RTmin ln

Vmax
Vmin

V
RTmax ln max CV (Tmax Tmin )
Vmin

CV

5
2

R , :

5 ( 1) 2 ln a
.
2 ln a 5 ( 1)

)
:
T
1
1 min 1 .

Tmax

7.2. ,
, ( 7.2.1). ,
p max
V
a 1 b.
V2
p min

117

4
V

. 7.2.1

:

, 7.2.2, :
Q4
,
1
Q1 Q3

V
nRT4 ln 4
V1
1
,
(1)
n C p (T2 T1 ) nC p (T4 T3 )
p
V max

Q1

2
Q2=0

Q4
V min

Q3

. 7.2.2
12

118

V1 V2

T1 T2

..

T1 V1

b,
T2 V2

4
V

(2)

VII
1

T3 p max T2 p min ,

23

.. T3 T2 a

(3)

p maxV1 p minV4 ,

41

..

V4 p max

a.
V1 p min

(4)

(2), (3) (4) (1), :

R C C
p

Rb ln a
1

C p 1 a

Cp
CV

C p CV 1
R

,
Cp
Cp

1 b ln a
.
1

1 a

7.3.
S = 0,03 m2.
p1 = 105 Pa p2 = 106 Pa A = 250 J.
T1 = 400 K ( = 1,4).
:

, 7.3:
1

T1 p1 T2 p 2 ,
:

119

p
T2 T1 1
p2

772 K .

n , .. nR:
p
p2 ,V 2 ,T2

p1 ,V1 ,T1

. 7.3

p1V1
.
T1

:
p1V1 nRT1

nR

j
| A | U nCV T n R (T2 T1 ) ,
2
j p1V1
A
(T2 T1 ) ,
2 T1
2 AT1
V1
1,075 dm 3 .
j p1 (T2 T1 )

p1V1 p2V2

V2

p1
V1 0,207 dm 3 ,
p2

V2
0,19 ,
V1
V V2
h 1
2,9 cm.
S

120

VII

7.4. 100 , .
?
:
T a p2 ,
a .
:
pV nRT nR a p 2 ,

V
,
nR a

V1 nR a

T1
,
a

V2 nR a

T2
.
a

:
V2

V1

V2

1
1
p dV
V dV
(V22 V12 ) ,
nR a V
2nR a

nR
T 415,7 J , n = 1mol.
2

7.5.
.
p0.
.
m,
l, S. ,
. : (1 q ) n 1 nq , q << 1.
:
(. 7.5) :

121

F ( p 2 p1 ) S .

p2

p1
l
. 7.5

p 0V0 p1 (V0 x S ) ,
p 0V0 p 2 (V0 x S ) ,

F p 0V0 (V0 x S ) (V0 x S ) S ,

xS
xS
V0 1
S .
F p 0V0 V0 1
V0
V0

x , .. x<<1, :

xS
1

V0

xS
1

V
0

xS
,
V0

xS
,
V0

Sx
S x
1
F p0 S 1
,
V0
V0

122

VII

T 2

2 p 0 S 2
x kx ,
V0

m
ml
2
.
k
2 p0 S k

7.6.
. 7.6, . V1 = 100 cm3.
x, 25%.
x?
S = S1 S2 = 10 cm2.

S1

S2
p2

p1
l

.7.6
:
. 7.6 :

V1 S1l ,

V2 S1 (l x) S 2 x ,
V2 S1l ( S1 S 2 ) x ,
V2 V1 Sx .

o, ;
:
TV 1 const .,
T1V1 1 T2V2 1 ,

123

T1 T T2 ,
T 0,25T1 .
T1V1 1 (T1 T )V2 1 ,
T1 ( S1 l ) 1 (T1 T )(V1 S x) 1 ,
1

S x
T 1
(1
) ,
V1
T1
1

V1
T 1
V
[1 (1
) ] 1 [1 (1,25) 1 ] ,
S
T1
S

x = 4,3 cm.
7.7.
. n n1 .
p1, p2, ..., pn V1, V2, ... , Vn. ,
,
.
.
.
:
,
:

piVi pi'Vi ' (i 1,...., n) ,

(1)

p1' p 2' ...... p n' p .

(2)

V1' V2' ........ Vn' V1 V2 ...... Vn .


(1) (2) p iVi pVi ' ,

Vi '

124

piVi
.
p

(3)

VII
n

(3)

Vi

i 1
n

'

i 1
n

Vi

i 1

i 1

piVi
,
p

:
n

p i Vi

i 1
n

pV
Vi i i
p

p i Vi

i 1

'

pV

i i

i 1

i 1

7.8.
0,1 m, 0,11 m.

1,01105 Pa, 127 ,
1,01106 Pa. = 1,3.
:
. 7.8 :

V1 p1 V2 p 2 ,
V1 V2 Sh .

h
V1
V2

.7.8

125

V1
p
2 ,
p1
V2
V2

p1 p1
V1
( Sh V2 ) ,
p2
p2
1

V2

p1
p
( Sh V2 ) ( 1 ) ( Sh V2 ),
p2
p2

V2

p1
Sh
p2

(1

p1
)
p2

1,76 10 6 m 3 ,

V1 Sh V2 1,06 10 3 m 3 .

:
1

T1 p1 T2 p 2 ,
:

p
T2 T1 ( 1 )
p2

p1V1 T2 T1

243 J .
1 T1

7.9. .
7.9.1.
1 mol
.

126

VII

p
1

2
V

. 7.9.1
:
. 7.9.2 :

T1 Tmax ,

T2 Tmin

Q2 Q1 Q2
A
,

Q1
Q1
Q1
Q1 , Q2
.

p
3

Q31

Q23
Q12
2
. 7.9.2

127

Q1 Q23 Q31 nCv (T3 T2 ) nC p (T1 T3 ),


A

1
1
pV ( p1 p2 )(V1 V2 ).
2
2

:
31

V3 V1
; V2 V3 .

T3 T1

23

p
p2
3;
T2
T3

p3 p1 .

p
T
V2 T3
2 2 .

p1 T3
V1 T1

(1)

p1 kV1 ,

12

p 2 kV2 .
p1V1 nRT1
p 2V2 nRT2
p1 p2 ,
:

kV12 nRT1
:
kV22 nRT2
V22
V12

T2
.
T1

(1) :

T32 T2
T3 T1T2 ,
T12 T1
A

T
1
1
1
(kV1 kV2 )(V1 V2 ) k (V1 V2 ) 2 kV12 (1 3 ) 2 ,
2
2
2
T1
A

128

T
T
1 nRT1
1
(1 3 ) 2 nRT1 (1 3 ) 2 .
k
2
2
k
T1
T1

VII

Q1
:

T1T2 2
1
nRT1 (1
)
2
T1
nC v ( T1T2 T2 ) nC p (T1 T1T2 )

7.10. .7.10 VT .
. V1 = 0,01 m3, V2 = 0,03 m3,
T1 = 300 K, T2 = 900 K. .
R = 8,31 J/(K mol).

V
V2

V1

3
T1

T2

. 7.10
:

:
Q
1 2 ,
(1)
Q1

A
,
(2)
Q1
Q2 , Q1 . A
.

129

V
V2

Q12

Q31

V1

Q23

3
T1

T2

. 7.10
:

PV nRT .

(3)

V T , P .
. 7.10.
3 1 Q31. . 7.10
31 , ..,
. Q12, Q23 Q31 :

Q1 Q12 Q31 ,
Q2 Q23 ,
Q12 nCV (T2 T1 ) ,

(4)

Q23 nC P (T2 T1 ) ,

(5)

Q31 nRT1 ln

V2
, n=1.
V1

(6)

CV

130

5
7
R 20,775 J/(K mol) C P R 29,085 J/(K mol),
2
2

VII

Q12 CV (T2 T1 ) 12465 J.

Q2
13 % .
Q1

7.11.
S = 100 mm2 m = 1 kg
t0 = 0 C. P = 500 W.
h = 1 m? p = 101,3 kPa,
Qi = 2,26 MJ/kg, cV= 4,19103 J/kg K.
. M = 18 g/mol.
:
Q t
0 100C,
m, .
:

Q mCV t m' Qi pV .
:

pV nRT

m'
pVM
RT m'
,
M
RT

m'

phSM
5,9 10 3 kg .
RT

Q mcV t m' Qi pV

867 s 14,4 min.


P
P

7.12. (. 7.12) S = 10-3 m2 P = 0,8 kW.


106 Pa, 25 C 27 C . :
) ,
) .

131

M = 29 g/mol. .

t1

t2 S

. 7.12
:
Q
,
t
Q e m t1
t2:
P

Q m c P (t 2 t1 ),
Pt m c P (t 2 t1 ),
m
P
.

t
c P (t 2 t1 )

:
j2
)R
(
CP
( j / 2 1) R
2
cP

,
M
M
M
C p , = 5
, R .

m
PM

.
t
R( j / 2 1)(t 2 t1 )
, :

Qm

132

m
0,41kg/s .
t

VII

Qm

lS
t

vS .

,
:

pV nRT2

m
RT2 ,
M

m V ,

RT2
v

Mp
,
RT2

Qm
,
S

Qm RT2
3,5 m/s.
MpS

7.13. = cP / cV
m1 = 20 g (He) m2 = 9 g (H2).
:
m1
:
Q1 cV 1m1t .
m2
:
Q2 cV 2 m 2 t .
:
QV cV mV t ,
cV
, mV = m1+m2 .
:

QV Q1 Q2 ,
cV (m1 m 2 )t cV 1 m1 t cV 2 m 2 t ,
cV

cV 1 m1 cV 2 m 2
.
m1 m2

133


:
c P (m1 m 2 )t c P1 m1 t c P 2 m2 t ,

c P1 m1 c P 2 m 2
,
m1 m2
c P c P1 m1 c P 2 m 2

.
cV
cV 1 m1 cV 2 m 2

cp


:
C
C
c P P ; cV V ,
M
M
,
:

CP

j2
j
R ; CV R .
2
2

He ( )

1 = 3.

H2 ( )

2 = 5.

m1
m
( j 2 2) 2
CP
M1
M 2 ( j1 2) M 2 m1 ( j 2 2) M 1m2

1,51 .
j1m1 j 2 m2
CV
j1m1 M 2 j 2 m2 M 1

M1
M2
7.14. .
m = 10 g t1 = 20 C.


.
t2 = 100 C,
. (R = 8,3 J/mol K, = 1,4, M = 29 g/mol).
( j1 2)

:
(.7.14)
:
p1 S kx1 ,
p 2 S kx2 ,

134

VII

p1 Sx1 p1V1 kx12 ,


p 2 Sx 2 p 2V2 kx22 .

x1

x2
. 7.14
x1 x2
,
.. :
( x 22 x12 )
A
,
2
p1V1 nRT1 ,

p 2V2 nRT2 .
:

n
RT ,
2
2C
n
n
Q U A nCV T RT RT ( V 1),
2
2
R
m
Q nRT ( j 1) 3RT
2172,4 J.
M
A

7.15. . 7.15 .
.
m1 = 12 g (He) m2 = 2 g

135

(He) , t0 = 10 C,
.
. T
.
:
(. 7.15):

p1 p 2 ,

p1

p1
V0
T0
m1

m1 RT0

;
M V0

p2

m 2 RT0
.

M V0

p2
V0
T0
m2

p2'
V2
T2

. 7.15
:

p 2 p' 2 ,
V0 V 2 ,
p 2V0 p ' 2 V2 .
p ' 2 p1 .

p 2 V2
m
2 ,
p1 V0
m1
p
m
( 2 )1 / ( 2 )1 / .
p1
m1
, Q1 Q2 .

136

VII

cV m1 (T T0 ) cV m 2 (T2 T ),
T
T

m1T0 m2T2
,
m1 m2

m1
m
T0 [1 ( 2 )1 / ].
m1 m 2
m1
p ' 2 V 2 nRT2 ,
nR

T2

p 2V 0
,
T0

p' 2 V2
m m
m
T0 ( 1 )( 2 )1 / T0 ( 2 )
p 2V 0
m 2 m1
m1

T0 ,

j 2 1,67 (j = 3).
j

T2 580 K .

137

8.
8.1. = 8,0 m
b = 6,0 m.

. h = 2,0 m.
:

. 8.1
. 8.1 a1 = a 2h tg .
:

sin
= n,
sin
1
sin = 1, sin = , ..:
n

tg tg arcsin .
n

1
= 3,41 m
n
1

b1 = b - 2h tg arcsin = 1,4 m.
n

a1 = a - 2h tg arcsin

138

VIII -

8.2.
= 30 n = 1,3.
.
a) = 45,
.
)
?
:

. 8.2
)
, :

sin
sin n sin , .. arcsin
.
n
8.2
, 90 - ,
.
,
, :

n sin sin .
. 8.2 90 180 ,
90 .

139

arcsin n sin arcsin n sin 90 64,31 .


) ,
, .. = 90.
:

1
n sin sin 90 1 , .. arcsin .
n
:

1
n

90 90 arcsin 9,72 .

:
min arcsin n sin 12,67 .

8.3.
= 60 n =
1,52?
:

90,
, ,
(. 8.3.2).
()

(. 8.3.1).
ABCD :

180 90 180 max 360 ,


..:

140

max 90

(1)

VIII -

. 8.3.1
, 2 = 90,
:

n sin 1 sin 2 sin 90 1


1
1 arcsin 41,14
n


ABC :

1 180 180
1 18,86
:

sin n sin
..:

arcsin n sin 29,43 .


(1),
:
max 90 59,43 .
,

(.8.3.2). 2 , ..

30 .

141

. 8.3.2
a:


sin n sin n sin ,
2
.. 49,46 . 19,46 .


, :

2 180 min 180 ,


min 2 38,92 .

8.4.
n1 = 1,6 n2 = 1,5
.
= 70.
? (n
= 1,33).
:
(. 8.4)
:

n sin n1 sin ,
:

142

VIII -

sin

n
sin 51,36 .
n1

. 8.4
,
, B C 60.
, ,
1, , :

60 90 180 , .. 30 21,36
n1 sin n2 sin 1 , .. 1 = 22,86.
,
1 1, , :

1 1 30 , .. 1 = 7,14
n2 sin 1 n sin 1 , .. 1 = 8,05.
:
= ( - ) - (1 - ) + (1 -1), = 18.

143

8.5. = 30
n1 = 1,5 n2 = 1,6
.
n1
n2. ?
:

. 8.5
, , :
n2 sin3 = sin3 = 1

3 = arcsin

sin 3 = 38,7.
n2

3 = + 2 2 = 8.7,
:
n1 sin2 = n2 sin2,
2 = arc sin n2
:

144

sin 2 = 9,3. . 8.5


n1

VIII -

1 = + 2 = 39,3.
, :
sin1 = n1 sin1

1 = arcsin(n1 sin1) = 71,8.


+ 1 = 90 = 18,2.

8.6. = 1 m
, .
.
d = 0,2 m n = 1,5,
= 30 .
) PP .
)
SP .
:

. 8.6
a) . 8.6 = + = + 30, :
sin = n sin

145

sin( + 30) = n sin , .. = 38,26


PP

d
sin 30 0,127 m .
cos

)
:

a
t t
c

t t t
,

t
t

d
d
cos 30
cos
cos
.

c
c
n

15%.

8.7. 1,8 m
60 .
l = 3m ,
.
:

. 8.7
. 8.7 ABC = 180 - ,
:

146

VIII -

r2 = h2 + (2l) 2 4lh cos (180 - )


r2 = h2 + 4l 2 + 4lh cos
r = 7 m.
ABC, :

sin sin 180


, .. = 12,86.

h
r
:
d = l tg = 30,228 = 0,68 m.

8.8. ( = 1 m-1)
p = 210 cm
.

d = 30 cm,
? ( ,

, ).
:

. 8.8.1

. 8.8.2


. n d
:

1
1m .
J

147


a PP p 2 f ,
d a h , (. 8.8.2).
AB CD , :

sin n sin

htg dtg

sin
n
sin
tg sin d

.
tg sin h

d
d
d

1,5 .
h d a d p 2 f

8.9.
,
.
.
,
.
.
:

. 8.9
. 8.9.

.
:

n1 n 2 n 2 n1

p
l
R

148

VIII -

,
.. p = , ..
l = 2R, :

n1 n 2 n 2 n1

2R
R
n 2 2n1 .
n1 = 1,
n2 = 2.

8.10.
n = 1,33.
R = 16 cm.
?
:

. 8.10
f

R
.
2

- n sin sin
,
- , -
.
, :

DE EFtg

149

DE EF1 tg ,
EF OF ; EF1 OF1 :

OF tg OF1 tg , .. ftg f 1 tg ,
f1 e .
tg sin ; tg sin, :

f1 f

tg
sin R 1
f

6 cm .
tg
sin 2 n


, :
= 1 + 22,
, ..:

2
1 1 2n
.
2n 1
R
R R
1
f 6 cm .
J

8.11. ( )
R -3R, .
n = 1,5,
.
:
-,
,

, :
= 21 + 2.
:

1
1
1
1 2
n 1
n 1 ,
J 1 n 1

R 3R 3R
R1 R2

150

VIII -

J2

2
.
R

2
n 1 2 2 2n 1 ,
R 3R
3R
1
3R
3
f
R.
J 22 n 1 8

J 2

8.12. p = 100 m .
1 mm. :
) ;
) ,
J = 25 D.

1
,
s
250
(
0,1 mm ). 250 km/h.
:
:

1
0,04 m .
J


(p << f), , .. l = f = 0,04
m.
) ()
:

P p
,
L l
p
P L 2,5 m .
l
z

)
, .. 0,04 m.
,
( ) :

151

S v t 200

km 1
s 0,22 m .

h 250

,
:

S p
l
, .. s S 0,088 mm .
s l
p
.

8.13.
,
v = 72 km/h p = 20 m ,
.
a = 0,1 mm.
f = 2 cm.
:

. 8.13
t, , ..:

AB v t
AB AB , .. AB P AB L .
:

152

l
L
l
, .. L P ,
p P
p

VIII -

1 1 1
, f p
p l f

f l . , AB :

LP

f
l
vt .
p
p

a = 0,1 mm
, :

t max

ap
5 ms .
vf

8.14. p = 75 cm
P = 20 cm
, L = 5 cm.
d = 32,5 cm , f1 =
15 cm.
?
:

, :

L
18,75 cm ,
P
1 1 1
, f 15 cm .
p l f
lp

d = 32,5 cm
(), :

l1

1
11,08 cm
1
1

p d f1


.
:

p l1 d 43,58 cm .
:

153

1 1 1
, .. l 22,87 cm .
p l f
l l 4,12 cm .

8.15. 30 cm
f = 20 cm .
,
d = 15 cm
n = 1,58?

. 8.15
:
:

1 1 1

p l f

.. l

p f
60 cm .
p f

,
, ,
:

1 1 1

p l f

.. l

p f
p f

8.15

, :

154

VIII -

p p

x
tg

x :

x BC BD CD
x d tg d tg

sin tg .
, :
sin n sin .. n .
:

p p d

n
1

d 1 ,
n
n


p 25 cm l 100 cm , :

l l l 40 cm .
8.16. d = 3 cm
, ,
f = 12 cm. p = 10 cm
,

. R .
:

. 8.16

155

1
1 1

p1 l1 f
l1 60 cm .
.
, :

1
1
2
,
l1 d l 2
R
l2

1
.
1
2

l1 d R


,
, ..:
l2 d f .
R 21 cm .

8.17.
. n = 1,6 ,
R = 20 mm. p1 = 50 cm
h = 6 cm.
.
:

.
,
.

, ..:

156

VIII -

u u1 u 2 u 3

l1 l 2 l 3
p1 p 2 p 3

(1)

p1, l1, p2, l2, p3 l3


:

1 1
1
,
p1 l1
f1

1
1 1
n 1 .
f1
R R

l1 = 12,46 cm.
, .. l1 = p2.
:

1
1
1
2

.
p2 l2
f2 R
l2 l2 = 5,55 cm.
, l2 = p3.
:

1
1 1
,
p3 l3 f 1
o l3 = 4,16 cm.
p1, l1, p2, l2, p3 l3
(1), :

u u1u 2 u 3

l1 l 2 l 3
0,08 .
p1 p 2 p 3

u u1 u 2 u 3

L1 L2 L3 L3
,

P1 P2 P3 P1

L3 u P1 0,5 cm .

8.18. .
, ,
, , .
d,
a,

a2
.
f d
d

157

. 8.18
:
,
:

1
1 1
1
1 1

.
p1 l1 f
p2 l2
f

(1)

l1 d p1 ,
p1 :
p 2 p1 a l 2 d p 2 d p1 a .
(1),
, p1:

1
1
1

,
p1 d p1 f
1
1
1

.
p1 a d p1 a f

158

VIII -

p1
l1

d a
. l1 d p1
2

d a
, (1)
2

, :

d a d a

2
p1 l1
2 1 d a .
2
f
d a d a 4
d
p1 l

2
2

8.19. T S
f = 0,5 m.
() = 15.

v = 0,31 m/s.

. SO 0,6 m ON 1 m .
:

. 8.19

159

v r .

vr

2
.
T

2
, :
T

(1)

, , ..
'

SS ( 8.19), :

p f
3m
p f

(1),
.. r NL sin 2 ,

NL l ON 2 m .
:

T 2

160

r
l ON sin 2
2
20 s .
v
v

IX -

9.

9.1. L = 1 m

= 0,5 m. SA
(n = 1,5) d = 12 m, SCA
C,
l = 5 mm SA.
.
:

. 9.1

C :

L1 L d nd .
2

S C
:
2

h
L1 L2 h 2 L 1 .
L

1 x 1 x / 2, x :

161

1 h 2
L1 L 1
2 L

1 h2

d n 1 .
2 L
2

= k - max = (2k+1)/2
- min. :

1 (2l ) 2

d n 1 88,5 ,
2 L
2

9.2.
d = 2,5 mm.
l = 100 cm
.
,
h = 10 m n = 1,5.
:

. 9.2
9.2
:

162

IX -

s12 l 2 x 2 ;
2

s22 l 2 x 2 ,
2

s22 s12 s2 s1 s2 s1 2 xd .

l >> x, s2 + s1

s2 s1

2l, :

xd
.
l

1 , 1
(n 1)h, .
x:

n 1h xd ,
l

l n 1h
2mm.
d

9.3. l = 600 nm

d = 2 mm.
h = 1 m. P
OO
.
,
P f.
OO.
:
S OO P
. t = 1/f, l = vt ,
. 9.4.1 MP
NP .

163

. 9.3
SN SM k. 9.3 :

d
d
h2 l 2 h2 l 2 k ,
2
2
:
d
2
d
2
l
l
2
2
k .
h 1
h 1
h2
h2
:
2
2

d
d
d

l
l

h
l

1 2
2
2 h 1 1

h 1
,

2 h2
2 h2
h l d

dl = h . :
l hf
mm
v
4,5
.
t
d
s

9.4.
n2 = 1,6,
n1 = 1,26.

164

IX -


= 580 m.
:

. 9.4

.
( n1,
n1 n2).
:

2n1d 2 z 1 .
2
z = 0 :

d min

4n1

115nm.

9.5. ,

1 = 640 nm ,
2 = 400 nm
. = 30o,
.
n = 1,5.
:

.
:

165

2nd cos 2k1 1


2nd cos 2k 2

1
2

max
min

:
k 2 2 2k1 1

1
2

:
k2

22

2k1 1 0,82k1 1.

k2 2k1 + 1 = 5; 10; 15. . . ,


2k1 + 1 , k1 = 2.
:

d min

2k1 11
4n cos

51
4 n sin
2

6,12 105 cm.

9.6. e d = 2mm
n = 1,44. , l = 600 nm.
.
:
AB BC CD ,
9.6:

2nd cos 2nd 1 sin 2 .

. 9.6

166

IX -

sin
sin 2
n 2nd 1
2d n 2 sin 2 .
n2
sin
,
,
= (2k + 1) / 2, :

2d n 2 sin 2 k ,
2

1
k 2

sin n 2
2
d

, 0 / 2
0 sin 1 , :
2d n 2 1

1 2dn

6,53 k 9,6 .

k :

7 64,01 ; 8 42,01 ; 9 11,96 .

9.7. .
b = 0,02 m h = 0,03 m.
= 500 nm,
= 30, .
)

0,1 mg.
) .
(n = 1,33 , = 1000 kg/m )

167

:
) .
:

2nd cos 2d n 2 sin 2 2 z 1 ,


2
z = 0:
d

4 n sin 2
2

0,1m.

m = V = b h d = 0,06 mg,
.
) :

2d n 2 sin 2 0 2 0 1 ,
2

= 532m, .

9.9. -,
S - d,

x.
n.
:
(
)
S1 S2 (. 9.8).
,

.
:

a / 2 d d n 1 ,
= (n1) . S1 S2 :

168

IX -

a 2d n 1 .

(1)

:
2

s12 D 2 x ;
2

s22 D 2 x ,
2

. 9.8
:
s22 s12 s2 s1 s2 s1 2 x a.

D >> x, s2 + s1 2D, :

s2 s1

xa
.
D

s2 - s1 = k,
:

xa
.
D

(1) :

D
.
2d n 1x

169

9.9. ,

n x n0 1 bx
n0 = 1,3
x = 50 mm x = 51 mm. b,
= 500 nm
= 10-4 rad.
:
(
) :

2 n ' d ' k ;
2

2 n ' ' d ' ' k 1


2

:
2 n ' ' d ' ' 2 n ' d ' .

(1)

tg , d = xtg x,
d x. d d,
(1)
:
2n0 1 bx ' 'x ' '2n0 1 bx 'x ' .

b :

2n0

x' ' x'

x' '2 x'2

9m 1.

9.10.
r0 = 3 mm
. R = 120 cm.

170

IX -


= 600 m.
:
9.10 :

R 2 r02 R x r52 R x d .
2

x2 d2
:
r2
r2
x 0 ;
xd 5 .
2R
2R
:

d r52 r02

21R .

(1)

. 9.10

( ) :

2 d 2 z 1 .
2

(2)

(1) (2) :

171

r5 r02 2 z 1 R 3,55 mm.


2

9.11. - R = 1 m
n1 = 1,52
n2 = 1,9.


= 500 nm
r10 = 1,90 mm.
:
k (. 9.11)
R 2 rk2 R d ,
2

. 9.11
( 9.10):

rk2
.
2R

2nd 2n

172

rk2
.
2R

IX -


.
:
1. n > n1; n > n2 / 2 -
2. n < n1; n < n2 / 2 -
3. n1 < n < n2 / 2.
1 2 k- :

2nd

2n

rk2

2k ,
2R 2
2

2k 1R 1,45.
2rk2

3 :

2nd 2n

rk2
2k ,
2R
2

kR
1,38.
rk2

n = 1,45.

9.12. 9.12.1

= 694 nm. r = 1 cm,
r = 2r / 3, a R = 8 m?
:
9.12.2 :
2d 2H h .

(1)

173

r2
;
2R

rA2 2r / 3 .

2R
2R
2

. 9.12.1

(2)

. 9.12.2

(2) (1) :

r2 4 r2 5
.
1
2R 9 2R 9

2d

5r 2

20 ,
9
2

9.13.
,
n. ,
, d.
.
:
,
= (n - 1) ,
:

d sin sin k .
:

174

IX -

sin sin n 1

9.14. d
q.
l.
,
n.
:

. 9.14 :

d sin n sin .

. 9.14
:

0 sin n sin
.. = arcsin (n sin).
:

min : k d sin n sin k ;


sin

k
n sin ;
d

n sin .

arcsin

175

9.15. 500 1 mm
= 5105 cm.
k
) 30 ) 0
:
9.15
= d(sin sin). = k.

. 9.15
) = 30; k = d(sin ).
= 90, k = 6,
.
) = 0; k = d sin, k = 4, .. .

9.16.
.
s = 1010 mm2 500 1 mm,
max ,
F = 10N ?
= 632 mm,
D = 1m. Ey = 2.11011 N/m2.
:
9.16
:
x D tg .

176

IX -

. 9.16
d sin = z = ,
sin = / d, = 18,42.
x = 333 mm. F d:

F
2000,95 mm.
d ' d d d 1
SE
y

x = D tg , = arcsin / d.
x = x - x= 0,1 mm.

9.17. = 530 nm
d = 1,510-6 m.

60 .
() n = 1,33.
:

. 9.17
9.17 :
nd sin d sin z .

(1)

177

M = 90o. = 60o,
. = 90o:

n sin 6,215 .

(1) z = 6:

1
d sin 6 70.

nd

arcsin

9.19. n = 1,6
dr = 210-6 m.
,
.
dp,min
,

= 30. .
:

drsin = z,
:

d r sin
333 nm.
z

. 9.18

178

IX -

2nd p cos 2d p n 2 sin 2 z .


z = 1:

d p min

2 n sin 2
2

110 nm.

9.19. n1 n2
d.

n1 n2 d ,

.
:

. 9.19

n1 n2 :

n2d sin n1d sin m,


:

179

| n2 sin n1 sin |

m
.
d

(1)

|a + b| |a| + |b|, :

| n2 sin n1 sin | | n1 sin | | n2 sin | n1 n2 .

(2)

(1) (2) :

| m |

n1 n2 .

|m| < 1, .. m = 0. ,
(1) ,
.
.

180

X -

10.

10.1.
?

. 1/10-
. l = 4108 m,
r = 2106 m.
.
:

:

ES
S
S

S
I
RS2 Z
2 .
S
RS Z


, :
E

I
2
S M

I
2
S Z

, :
SM

I
r 2 ,
RS2 Z


r. 1/10
.
:

IM

0,1 SM .
2

181

EM

IM
Ir 2
0,1
.
2
RZ M
2RS2 Z RZ2 M

RS2Z
EM
Ir 2
r2
0,1 2 2
0,1 2 1,25 10 6.
ES
2 RS Z RZ M I
2 RZ M

10.2. r
I, l
h ,
. ,
.
:

. 10.2
( 10.2) :
E1

182

I cos 1
; r12 l 2 h 2
r12

X -

, E1:

cos 1

l
l h
2

E1

Il
2

h2

3/ 2



:
E2

I cos 2
.
r22

r22 f 2 h 2
cos 2

r2

r2
h2 ;
4
f

r 2 / 4 h2
Ir
E2
.
3/ 2
2
2 r / 4 h2

10.3. 100 W
3% d = 30 cm.
k = 0,75.
.

1 W 683 lm.
:

a :

k = 75%
M kE.

183

:
E

I cos

d / 2 2

4I
.
d2

,
:

.
4


, :

P.
, , I :

4kP
1730 nt.
4 2 d 2

10.4. P = 100 W
h = 4 %
k = 0,75.
.
L = 2127 cd/m2.
(1 W = 683 lm).
:
4 %
:

P.
, :

184

.
4 4

X -

:
I cos 4 I

.
d / 2 2 d 2
:
E

M kE;

4kP
.
4 2 d 2

kP
31,2 cm;
2L

d
15,6 cm.
2

10.5.
,
h , l
, g .
:

. 10.5
S S.
:

185

I
I
2 cos .
2
h
r

E E1 E2
:

r 2 h 2 2l 2 2lh cos 180 ;


2

r h 4l 4lh cos .
2

r
2l

sin 180
sin

4l 2 sin 2
;
r2
1
1
4l 2 sin 2
E I 2 2 1
;
h

r
r2

cos 1 sin 2 1

1
1 4l 2 sin 2 / h 2 4l 2 4lh cos
E I 2
h
h 2 4l 2 4lh cos

10.6. R
2R ,
. 2R .
, F.
:

. 10.6

186

X -


(
)
:
I
I
E 2 2 cos .
r1
r2
:

;
4

1 1
2 2 cos .
E
4 r1 r2


( 10.6). S1OA :
S1O 2 R R 2 5 R 2 ;
2

r1 S1O R 5 R R 1,24 R,

S1CS2:

r22 r12 4 R 2 4r1R cos .


S1OA :

cos

S1 A
R
1

,
S1O
5R
5

4
r1R;
5
4 1,24 2
2
r22 1,24 R 4 R 2
R 3,31R 2 .
5
S1CS2 :
r22 r12 4 R 2

4 R 2 r12 r22 2r1r2 cos ,

187

:
cos

r12 r22 4 R 2
.
2r1r2

E 0,7

.
4R 2

10.7.
E = 104 lx. a = 20 cm
, J1 = 2 D J2 = 3 D.
?
?
:

. 10.7
,
:

J J1 J 2 1D ;
1
f 1 m.
J


. :

188

X -

.
S

,
:

E1

S
r 2

E E 2.
S1
S1
r1


:
tg

r
r
1 .
f
f a

E1 E

f2
E
f a 2

E1 1,56 104 lx.


,

:
E3 10 4 lx.

10.8. , H
I. H
,
r << H.
,
. n.

189

:

:

.
r 2


:
2
r
I I 1 2 .
2 H

. 10.8
10.8 r r1
r << H sin tg
:

r1 2Htg 2H ;
r Htg Htg H .
:

sin

n n;
sin

190

X -

2 H
2
2
r1
.

r H
1 n 1

r12

I
2 H 2
E 2
.
2
2
r
r 2
H n 1
I

10.9.
1 = 104 lx. = 20 cm
= 2 D.

. .
:

( 10.9).
1 .
:

E1r 2 ,
r .

. 10.9

. r1
r :

191

r1 f a

.
r
f
O :

E2

f 2
f2

E
5,1 103 lx.
1
r12 r 2 f a 2
f a 2


, ..:
E3 E2 E1 1,51 10 4 lx.

10.10. L = 106 nt,


S1 = 100 cm2.
l = 23 cm .
:
:

I
.
S cos

= 0:

.
S S

:
LS LP1 P2

S1 ,
p2

P1 P2 , p
( 10.10).

192

X -

. 10.10

,
.

;
S
S
LP1P2 12 LL1L2 21 ,
p
l
L1 L2 , l
. :

L L

P1P2 l 2
.
L1L2 p 2

:
P1 p
P
p
2 ;

L1 l
L2
l

L L 10 6 nt.
:
E

2,5 10 5 lx.
S L1 L2

10.11. I = 10 cd
p = 30 cm .
d = 5 cm
E = 40 lx. .

193

. 10.11
10.11 :

,
S

S .
S :

II

S
.
p2


.
l .
:
r
r
S
S

2
.
l ld
l
l d 2


S, :
E

194

I S
I
l2

.
p 2 S p 2 l d 2

X -

, ,
:

pd E I
1 p E I

0,075 m.

lp
0,10 m.
pl

10.12. R
.
R/2. E1
R ,
2R E2.
:

(.
10.12).
:

1 1
1
2
;
p l
f
R
R
R
pR
R
l
2
.
2p R R R 4

. 10.12

195


= , :

S
S
I 2 ,
2
p
l

I . :
I I

l2 1
I.
p2 4


. 2R :

E2

I
I
I
I
40 I

2
2 R p 2 R l 2 3R 2 9 R 2 81R 2
4

2
4

R :

E1

196

I
I
I
I
104 I

2
2
2
2
25 R 2
R p R l R
5R
4

2
4
104I 104 81
E1

E2 8,424E2 .
25R 2 25 40

299 792 485 m s1


c
0
4107 H m1
8,851012 F m1
e0
6,672 591011 N m2 kg2
g
6,626 075 51034 J s
h
6,022 1361023 mol1
NA
e

1,602 177 331019 C

u
p0
T0
g
mc
mp

1,660 540 21027 kg


101 325 Pa
273,15 K
9,806 5 m s2
9,109 3891031 kg
1,672 6231027 kg

mn

1,674 9281027 kg

96 485,309 C mol1

1,097 373 m1

e
p
n

2,426 3101012 m
1,321 4101015 m

Vm

22,414103 m3 mol1

R
k
b

8,314 510 J mol1 K1


1,380 6581023 J K1
5,670 51108 W m2 K4
2,897 756103 m K

13 594,04 kg m3

1,379 5911015 m

197

You might also like