Illich, Birra dhe e-Learning

Pse sht kjo? Pse, kur nj teknologji q m n fund mund t realizoj vet-prcaktuar
dhe
vet-organizuar modeleve arsimore q Illich argumentuar sht br e prhapur, sht ajo
n vend t aplikuar pr t prforcuar modelet e vjetra ai kritikoi pr forc? Antonio Dias
de
Figuereido, n fjalimin e tij presidencial n PROMETEUS t Komisionit Evropian
Nisma, e v at fuqimisht:
"Shumica zhvillimet aktuale n prdorimin e teknologjive moderne n arsim dhe
trajnim jan ... pak m shum se transpositions relativisht naive t mjediseve t reja t
paradigmat kritikuar shum edukative e s kaluars.
Nxitur nga nj forc e padukshme q na thrret pr t kaluarn, ne duket pr t mbajtur
vnien
theksi kryesisht n dhnien e informacionit, q sht, t prmbajtjes, pothuajse
plotsisht parasysh ndrveprimin dhe aktivitetin - kontekstin, krejtsisht t
rinovohet kontekste sociale dhe kulturore q teknologjit e reja jan duke u lutur pr t
ofruar
na. "[29].
Pr universitetet sidomos kjo paaftsia pr t shfrytzuar fuqishm i ri i hallakatur
aftsit e Internetit sht nj shqetsim. Si Diana Laurillard thekson [30], e lart
t msuarit ka t bj me pikpamjet, me blerjen e koncepteve dhe
dallimet e nj disipline, diskursit t tij; dhe kjo sht msuar mir prmes praktiks,
edhe pse i angazhuar n diskursin. Kjo krkon nj form e msimit t profesionit njohse
[31], ku nj angazhim i pasur bisedor mes nxnsit dhe msuesit mund t
t bhet; kjo nuk mund t arrihet vetm prmes msimit t fakteve. Interneti
siguron mjete t reja pr t mbshtetur kt, por VLEs kryesore nuk jan shfrytzuar ato.
Kshtu, ka nj mosprputhje n mes t asaj q njerzit jan duke br n internet, dhe
far
mjediset kryesore t msuarit jan t siguruar. Interneti fuqizon njerzit nga
duke i dhn mundsin e kontrollit mbi prmbajtjen dhe organizimin; shum VLEs
zhvendosur
gjeometrik i kontrollit m larg nga nxnsit dhe msuesit pr institucionale
menaxhimit.
Arsyet pr kt dshtim jan sistematike. Struktura e arsimit formal ka
bhen ossified, pas shekujsh t operacionit, dhe sht n gjendje t ndryshoj pr t br
prdorimin e
kto mjete t fuqishme t reja. Mekanizmat q jan prdorur pr t br t prhapura
qasja n arsimim e mundshme jan br t pashmangshme. Pr shembull, ndarja e
njohurive n lnd dhe lndve n kurrikuln e bri t mundur pr nj institucion
pr t strukturuar veten dhe t planifikojn se si ajo menaxhojn dhnien e msimit. Por
nga
embedding at n mnyr fort n kulturn arsimore ka penguar ndrdisiplinore
t msuarit, dhe sekuenca kurrikulare ka penguar nxnsit n nj gam t ngusht t
Opsionet pr traversing nj domain. Nxnsit jan vn n mshirn e nj subjekti dhe
Kurrikula me baz sistemi, dhe duhet t vlersohet dhe t renditura n mnyr q t
prshtaten ato n

11
sistemi. Nj shembull tjetr sht orari, i cili siguron nj mekanizm t fuqishm
pr t koordinuar nxnsit dhe msimdhnsit; por zakonisht ajo kufizon t msuarit pr
t marr vendin
n chunks gjatsi arbitrare dhe krkon q nxnsit kaloni nga subjekti n subjekt
me urdhr t kohs.
T dyja kto jan shembuj t nj qasje pr menaxhimin e kompleksitetit t madh t
njohuri nga njra an, dhe nxnsit nga ana tjetr. Ata jan asgj t bj me
t msuarit efektiv ose msim. Megjithat, pasi q n kt mnyr i arsimit ka organizuar
t bhet aq mbizotrues, pr shum diskutimi i pedagogjis sht br i hutuar
me eksplorimin e asaj q sht e mundur brenda ktyre kufizimeve. Politikant
argumentojn pr
nj kthim n msimdhnie formale - shkums dhe flasim - si n qoft se kjo paraqet
pedagogji t mir,
n vend t nj mnyr pr t menaxhuar nj klas t individve t ndryshm me nj t
vetme
msues pr t transmetuar nj program. Pr t br burgun e modelit formale edhe m
shum
t sigurt, nj sistem i prpunuar ekzaminim ekziston q reifies programin msimor, s
bashku
me nj makin botuese q shtyn materiale pr t prforcuar msimor dhe q
krkon shitje t mdha t ekonomis. Pra, ajo q filloi me qllimet m t mira, pr t
t siguroj qasje n arsim pr masat, dhe sht br nj justifikues vet
makin q bores dhe tjetrson shum mendjet ndritshme t rinj, ndrsa ata bindse
pr t "trajtimit" t gjat dhe m t gjat. Ky nuk sht faji i ndonj individi ose grupi: ajo
sht
nj pron e projektimit t sistemit arsimor, dhe teknologjive q ishin
n dispozicion kur ajo u ndrtua pr her t par.
Inerci e ngrehins prpunuar t sistemit t arsimit reziston ndryshimit, dhe kjo
krkon m shum se teknologjia apo pedagogjike t reja pr t br ndryshim t ndodh;
ajo
krkon redesign organizative. Pr kt ne kemi nevoj pr t rishqyrtojn themelore
Qllimet e arsimit, ajo q ne krkojm pr t arritur, dhe sa m t mir pr t br at.
Illich-s
Kritika sht e m shum rndsi se kurr, dhe ne duhet t marrin parasysh fjalt e tij. Si
mund
ne anasjell institucionet tona n mnyr q ata me t vrtet mbshtesin zhvillimin
arsimor e
popullsia jon, duke arritur dshirat dhe ambiciet e tyre duke respektuar tyre individuale
Historit dhe interesat? A duam njerzit q mund t angazhohen n debate pr rrym
shtjet shqetsuese, t cilt jan kurioz, krijues dhe t sigurt, t cilt mund t
identifikuar se far
ata duan t msojn dhe t menaxhuar msimin e tyre? Apo jemi t lumtur pr ta vetm
pr t
di shum fakte, dhe kan certifikata q vrtetojn kt? Nse kjo sht ish, sht

shkoll tradicionale apo universitet alternativa m e mir q kemi pr t arritur kt n

moderne
mosh?
Teknologjia sht siguruar mjetet q ofrojn mundsi radikale t reja pr arsim,
por thjesht duke shtuar teknologjis pr przierje ekzistuese nuk sht e mjaftueshme. Ne
duhet t prdorim
teknologji pr t zhvilluar pedagogjia m t mir, dhe m e rndsishmja, t redesign
organizat arsimore n t gjitha nivelet, nga kursi n sistemin kombtar, pr
lejojn prfitimet e mundshme pr t'u realizuar. Si mund t negocioj msuarit individual
Programet me nxnsit gjat gjith jets? Si dhe me t cilt mund t angazhohen ata n
Diskursi i shtigjet e tyre t zgjedhur t t msuarit? Si mund t koordinoj grupet e
nxnsve
pr t mundsuar t msuarit bashkpunues duke ruajtur individualitetin? far sht e
duhur
Roli i vlersimit? Cila sht mnyra m e mir e organizimit t institucioneve, dhe far
roli
q ata t luajn? far mund t bj qeveria pr t inkurajuar ndryshimin progresiv?
Birra na jep instrumentet pr t hartuar sisteme q mund t shfrytzojn plotsisht
potencialin e
teknologjit e reja pr t dyja organizohemi pa humbjen e lirive q
sistemin formal t arsimit imponon. Kjo nuk sht nj detyr e vogl, por as nuk sht e
pamundur.
Ne kemi nevoj pr t hartuar nj sistem q nxit prdorimin m t mir t aftsive dhe
njohja e msuesve dhe nxnsve, dhe inkurajon bashkpunimin n mes nxnsve,
midis msuesve, ndrmjet institucioneve, dhe n mes t arsimit, puns dhe kulturs;
12
dhe ne duhet t braktisim modelin aktual konkurrues q drejton wedges
n mes t njerzve. Kjo krkon ndryshim rrnjsor n t gjitha nivelet, por n qoft se ne
mund t kuptoj
mundsi q teknologjia na jep, ather ne mund t jet n gjendje pr t par nj fund
mrzin q shum nxns prvoj, pr certifikimin po vlersohen mbi t msuarit,
dhe t shtypjes s krijimtaris dhe kureshtje. Illich na ka dhn me njohuri
n pasojat shpesh paqllimshme t shkollimit formal, dhe Stafford Beer-s
njohuri n natyrn e organizatave t na jap mjete t fuqishme pr reinventing
institucionet arsimore. S bashku kto mund t ndihmoj stimuloj nj axhend
krkimore q
hulumton bashk-zhvillimin e pedagogjis, teknologjis dhe strukturn organizative.
Papritmas ka mundsi t reja; jemi t aft t mjaftueshme pr t kapur ato?