Elemente te zhvillimit te teorise se Edukimit ne Web

Elemente te zhvillimit te teorise se Edukimit ne Internet

1. Hyrje
2. Terminologji
3. Perfitimet nga te mesuarit ne Internet
4. Mendime per Edukimin ne Internet
5. Ndertimi i materialeve per te mesuarit ne Internet
6. Shkollat e te mesuarit
1. Shkolla bihevioriste e mendimit
2. Shkolla kognjitiviste e mendimit
3. Shkolla e mendimit konstruktivist
4. Teoria konektiviste dhe implikimet e saj per te mesuarin ne
Internet
 Hyrje

• Zhvillimet e reja teknologike kane krijuar

derivate te edukimit ne distance te cilat po
implementohen me sukses ne te gjitha fushat
e mesimdhenies dhe te mesuarit.
• Edukimi ne Internet po rritet me shpejtesi te
madhe dhe eshte per tu theksuar se sot
programet per doktoratura po ofrohen
pothuajse nga te gjitha institucionet me ne ze
te kerkimit ne bote.
 Hyrje

• Ka nje debat te vazhdueshem ne lidhje me

faktin se a e permireson te mesuarin perdorimi i
nje teknologjie te re ne mesimdhenie (Clark
2001). Eshte i mirenjohur fakti se teknologjite e
reja per shperndarjen e materialeve mund te
sigurojne per nxenesit akses eficient dhe ne
kohe te materialeve mesimore, sidoqofte (Clark
1983) pohon se teknologjite jane vetem pajisje
qe shperndajne instruksione, ato ne vetvete
nuk influencojne ne arritjet e studentit.
 Hyrje

• Kozma(2001) thekson gjithashtu se cilesite e

vecanta te kompjuterave nevojiten per te
sjelle modelet nga jeta reale dhe simulimet te
nxenesi, prandaj media nuk influnencon te
mesuarin. Kozma thekson se nuk eshte
kompjuteri ne vetvete qe e ben nxenesin te
mesoje por eshte dizenjimi i ketyre modeleve,
si dhe bashkeveprimi i nxenesve me to.
 Hyrje

• Metodat e shperndarjes se mesimit e rritin shkallen e

fleksibilitetit te mesimit duke i bere ato te kapshme
kurdohere dhe ne cdo kohe por te mesuarit duket te
perdorin instuksione te mesimdhenes te pranuashme
qe te kene efekt tek nxenesit.
Edhe shume autore te tjere i kushtojne
rendesi menyres se dizenjimit te mesimeve
online dhe ne me poshte do shikojne bazat e
teorise se edukimit per krijimin e mesimit ne
web dhe modele per dizenjimin e
mesimeve.
 Terminologji
Figure 1 Marrëdheniet midis llojeve të ndryshme të të mesuarit

Edukimi i Shperhapur

Edukimi
Tradicional Edukimi ne Distance

Edukimi i Perziere
Edukimi ne
Internet
 Terminologji
• Si rezultat mund ta perkufizojme te mesuarin
nepermjet web-it si nje proces ku web-i perdoret si
nje mjet per shperndare materialet dhe lejuar
nxenesit te punoje me to, te bashkeveproje ne
“mjedisin” shkollor qe e rrethon (tutoret, nxenesit,
materialet etj), te dale jashte ketij “mjedisi” dhe te
marre ndihme nga mjedise dhe burime te tjera ne
Internet, te gjitha keto me qellim qe te marre
njohuri, te zhvilloje botkuptimin, personalitetin dhe
eksperiencen e te mesuarit natyrisht duke
garantuar pavaresine dhe sigurine.
 Perfitimet nga te mesuarit ne Internet.

Le te rendisim me poshte disa nga elementet pozitive

per kete lloj te mesuari:
• ne mesimin ne Internet nuk ka rendesi vendndodhja
dhe largesia e studentet, ia mund te jete kudo mjafton
qe te kete ne perdorim teknologjite e nevojshme.
• studentet mund te punojne me keto matetiale ne cdo
ore te dites dhe ne cdo dite te vitit per aq kohe sa e
shohin ata te nevojshme (kjo menyre e te mesuarit
njihet me termin mesim asinkron ne Internet).
• studentet mund te shfrytezojne Internetin qe te
marrin materiale shtese, dhe te komunikojne me
eksperte te tjere te fushes se tyre.
 Perfitimet nga te mesuarit ne Internet.

• meqenese studentet mund te studiojne ne Internet

edhe duke qene te punesuar ose aktivizuar privatisht
ose ne shtet ju jepet mundesia qe te aplikojne
njohurite e marra direkt ne situata konkrete.
• fakti qe tutori ose instruktoti eshte larg nga nxenesi
ose studenti nuk do te thote qe ata nuk mund te
bashkeveprojne me njeri tjetrin ne kohe reale. Mesimi
ne Internet lejon komunikimi ne kohe reale midis
instruktorit dhe nxenesit, nxenes me nxenes etj.
• instruktoret mund ta kryejne drejtimin e procesit
mesimor ne cdo kohe dhe ne cdo vend.
 Perfitimet nga te mesuarit ne Internet.

• meqenese nxenesit do ti marrin materialet ne

Internet eshte me e lehte per tutorin ti
adresoje nxenesit ne materialet qe ju afrohen
me shume nevojave tyre.
• sistemet e te mesuarit te strukturuara mire e
ndihmojne nxenesin te zgjedhe materialet
mesimore bazuar ne nivelin e tij per te arritur
qellime te caktuara te mesimdhenies.
 Mendime per Edukimin ne Internet

Edukimi ne Internet eshte nje derivat i Edukimit

ne Distance keshtu qe problemet lidhur me te
mesuarit tek te rriturit ne pergjithesi jane aktuale
edhe per te mesuarin ne Internet. Bransford,
Brown and Cocking (1999) ne librin e tyre per
shkencen e re te te mesuarit, siguruan evidenca
se mjediset efektive te te mesuarit jane kuadruar
brenda konvergjences se kater rratheve te
mbuluar pjeserisht. Ata argumentuan se i
mesuari efektiv eshte nxenes-qender, njohuri-
qender, komunitet-qender dhe vleresim – qender.
 Nxenes – qender

Nxenes-qender sipas Bransford and...(1999)

perfshin ndergjegjesimin per strukturen e
njohjes unike dhe te kuptuarit qe nxenesi sjell
ne kontekstin e te mesuarit. Prandaj mesuesi
ben perpjekje qe te fitoje mirekuptimin e
nxenesve si parakusht per te mesuarin.
Ne me kujdes duhet te njohim se konteksti
nxenes – qender duhet te plotesoje edhe
nevojat e mesuesit, institucionit, shoqerise qe
siguron mbeshtetjen per nxenesin dhe klasen e
nxenesve.
 Nxenes – qender

Mjedisi i te mesuarit ne internet eshte nje

kontekst kulturor unik ne vetveten e tij. Keshtu
qe mesuesi efektiv i te mesuarit ne internet
eshte gjithmone ne gadishmeri per te pare
komfortin dhe kompetencen e nxenesve me
teknologjite e perdorura, dhe te siguroje nje
mjedis te qete per nxenesit qe te rritin
ndjenjen e tyre te efikasitetit te internetit.
 Njohuri - Qender

Te mesuarit efektive nuk mund te ndodhin

pa permbatje. Mesimi ne pergjithesi te
teknikave dhe te aftesive pa u perqendruar ne
nje fushe ose lende te caktuar eshte dicka e
kote. Bransford and ...(1999) ’argumenton se
te mesuarit efektiv percaktohet dhe kufizohet
nga teoria e lendes, gjuha dhe konteksti i
disiplines qe do te mesohet’.
 Njohuri - Qender

• Internet–i siguron mundesi te pafundeme per

tu futur me thelle ne burimet e njohurive,
duke siguruar keshtu mundesi te medha per te
rritur njohurite e tyre duke perfituar nga
mijera formate dhe kontekste te ndryshme.
Kjo mori e madhe burimesh infomacioni mund
te hutojne nxenesin keshtu qe eshte ne
detyren e mesuesit te mire qe te ndertoje me
kujdes skeletin e mesimit qe mbi te cilin
pastaj nxenesit te ngrene njohurite e tyre.
 Vleresim – Qender

• Vendosja e vleresimit ne qender eshte nje

element i rendesishem per edukimin ne
pergjithesi. Bransford ... (1999) ka bere prezente
nevojen per qe nje mjedis mesimdhenieje te
jete efektiv duhet te kete vleresimin ne qender
te tij. Kjo do te thote se vleresimet si sasiose si
ato formuese duhet tu sherbejne motivimit,
informimit dhe te sigurojne reagim tek te dy
nxenesit dhe mesuesit.
 Vleresim – Qender

• Te mesuarit ne web ofrojne shume mundesi

per vleresimet qe perfshijne mesuesit, por
gjithashtu edhe per ato qe perdorin influencen
edhe ekspertizen e bashkenxenesve dhe
eksperteve, ato qe perfshijne nxenesit per te
vleresuar vete te mesuarit e tyre si dhe ato ku
vleresimi behet nga makina.
 Vleresim – Qender

• Prandaj ne fund mund te themi se sfida e

edukimit ne internet eshte te siguroje nje nivel
te larte vleresimi si cilesor e sasijor, duke
ruajtur interesin dhe angazhimin e nxenesit pa
e mbingarkuar mesuesin dhe duke stimuluar
pune ne grup dhe komunitet.
 Komuniteti – Qender

Studentet mund te punojne se bashku ne nje

kontekst te mesuari ne Internet, qe se bashku
te krijojne njohurite e reja. Ideja eshte
zgjeruar nga Etienne Wenger ... (2002) me “
komunitetin e kerkimit“ per te treguar se si
nxenesit e sfidojne dhe e ndihmojne njeri
tjetrin gje qe con natyrshem ne ndertimin e
njohurive efektive dhe relevante.
 Komuniteti – Qender

• Si rrjedhim mund te themi se eshte sfiduese krijimi

dhe mbeshtetja e ketyre komuniteteve, dhe
ndryshimet per sa i perkasin vendodhjeve dhe
sinkronizimit, gjuhes dhe zhvillimit te nje prezence
sociale mund te jene thelbesore.
• Fleksibiliteti i komuniteteve virtuale na lejon per
me shume pjesemarrje te gjithaneshme por duhet
theksuar se nje mjedis i vetem qe ploteson te
gjitha kerkesat e studenteve nuk ekziston.
 Mendime per Edukimin ne Internet

• Duke shikuar te gjithe keto mundesi dhe/ose barriera te

krijonen per sistemin e te mesuarit ne Internet, dhe duke
u munduar te bejme adaptime ne lidhje me filozofine dhe
prijoritetet e ketij sistemi ne mund te «kemi nevoje per
nje teori te re te te mesuarit ne Internet qe te kete
nxenesin ne qender, qe te kete nje game te mundesish
vleresimi ne nje nivel te larte si cilesor dhe sasior dhe sa
me pak te varura nga mesuesi, te lejoje nje ndrim te
pershtateshem te te mesuarit individual me ate me ate
komunitet qender ne lidhje te plote me kontekstin aktual
te njohurive te nxenesit».
 Shkollat e te mesuarit

Shkolla bihevioriste.
Shkolla bihevioriste e mendimit influencuar nga
Pavllov dhe Skinner marrin si te mireqene se te
mesuarit eshte nje ndryshim ne menyren e
dukshme te te sjellurit shkaktuar nga nje nxites
i jashtem ne mjedis’ Skinner (1974).
Bihevioristet pohojne se sjella e jashtme, e
dukshme eshte tregues nese nxenesi ka mesuar
dicka ose jo dhe jo ajo se cfare nxenesi ka ne
koke.
 Shkollat e te mesuarit

• Shkolla Kognjitiviste.
Kognjitivistet pohojne se te mesuarit perfshin
perdorimin e memorjes, motivimit dhe te menduarit
dhe se reflektimi luan nje rol te madh ne te mesuarit.
Teorite kognjitiviste e shohin te mesuarin si nje
proces te brendshem dhe debatojne se sasia qe nxe
nxenesi varet nga aftesia perpunuese e tij dhe sasia e
perpjekjeve te bera nga nxenesi gjate procesit te te
mesuarit, thellesia e mendimit dhe perpunimit si dhe
struktura e njohurive ekzistuese te nxenesit
(Ausubel, 1974).
 Shkollat e te mesuarit
Shkolla Konstruktivistet.

Konstruktivistet pohojne se nxenesit

interpretojne informacionin dhe fjalet sipas
realitetit te tyre personal, te cilin e konceptojne
nga vezhgimet, perpunimi, dhe intepretimi dhe
pastaj e personalizojne informacionin ne
njohuri vetiake (Cooper 1993). Nxenesit
mesojne me mire kur ata mund ta
kontekstualizojne shpejt ate qe mesojne per nje
zbatim te shpejte dhe nje nenkuptim personal.
 Shkollat e te mesuarit
Shkolla konektiviste.

• Sipas Siemens (2004), konektivizmi eshte integrimi i principeve,

te zbuluara nga kaosi, rrjeti, kompleksiteti dhe teorite e vete-
organizuara. Per shkak te sasise se madhe te informacionit ne
kohet e tanishme, te mesuarit nuk eshte me nen kontrollin e
nxenesit. Mjediset e ndryshueshme, inovacionet, ndryshimet
ne lende te caktuara dhe e lendet qe lidhen me to sugjerojne
qe nxenesit duket te c’mesohen me menyrat e para te te
mesuarit dhe te mesojne si te mesojne dhe vleresojne
informacionin e ri.
• Meqenese pajisjet kompjuterike po behen gjithmone e me
shume ‘inteligjente’, me perdorimin e agjenteve intelegjente,
Siemens pyet nese te mesuarit mund te zere vend ne makine.
 Shkollat e te mesuarit

• Me nje analize me te holle te ketyre shkollave te

mendimit vihen re elemente te perbashket ne idete
dhe principet e tyre, dhe mund te themi se dizenjimi i
materialeve ne Internet duhet te perfshije elemente
nga te tre shkollat e mendimit. Strategjite bihevioriste
mund te perdoren per te mesuar “ç’fare“ (faktet),
strategjite kognjitive mund te perdoren per te mesuar
“ si “ (proceset dhe principet), dhe strategjite
konstruktiviste mund te perdoren per te mesuar “
pse“ ( mendim i nje niveli te larte qe promovon te
kuptuarin personal dhe te mesuarit kontekstual dhe
rrethanor).
 Shkollat e te mesuarit
Shkolla bihevioriste e mendimit.
Pra kjo teori merret sjelljen e jashtme te individit te cilen e studion dhe e mat si nje
tregues te nivelit te te mesuarit te individit.

Implikimet e kesaj teorie ne te mesuarit ne Internet.

1. Nxenesve duhet tu behen te qarta rezultatet e te mesuarit me qellim qe ata te

dine c’fare do te arrijne ne fund te mesimit ne Internet.
2. Nxenesve duhet tu sigurohet nje reagim i shpejte si nga ana e tutorit, institucionit
ose software-it.
3. Testimi ne Internet i c’fare do forme qofte duhet te integrohet ne sekuencen e
mesimit qe te kontrolloje nivelin e arritjeve te nxenesit dhe ti siguroje atij nje
feedback te plote e te shpejte. Gjithashtu ne disa nga keto testime mund te
perdoren edhe Web kamerat per te pare reagimet direkt te nxenesit si dhe nje
feedback sa me te shpejte.
4. Vleresimi duhet te jete i drejte dhe i shpejte dhe testimi duhet te jete i tille qe te
permbaje sa me pak pyeteje te papunuara me pare per nxenesin.
 Shkollat e te mesuarit

4. Materialet mesimore duhet te ndertohen ne menyre te atille qe te

promovojne te mesuarit.
 Shkollat e te mesuarit
Shkolla kognjitiviste e mendimit.
Kognjitivistet e shohin te mesuarin si nje proces te brendshem qe involvon
kujtesen, te menduarit, reflektimin, motivacionin, te menduarit rreth te
menduarit (metacognition).

Informacioni qe
merret nga shqisat.

“Depozita” ndinjimore

Kujtesa afat shkurter

Kujtesa afat gjate

 Shkollat e te mesuarit
• Implikimet e kesaj teorie ne te mesuarit ne Internet.
Strategjite qe te promovojne te kuptuarit dhe te terheqin
vemendjen e nxenesit per mesimin ne web duhet te
perfshijne:
– Informacioni i rendesishem duhet te vendoset ne qender te ekranit
ne menyre qe nxenesi ta kete te lehte per ta dalluar.
– Informacioni qe duhet te perpunohet patjeter nga nxenesi duhet te
shenjohet qe te terheqe vemendjen e nxenesit.
– Nxenesive duhet tu behet e qarte pse duhet ta ndjekin ate mesim ne
menyre qe ata te jene te motivuar per ta ndjekur ate deri ne fund.
– Niveli i veshtiresise se materialeve duhet te perputhet sa me shume
me nivelin e nxenesit. Duhet te kete lidhje me materiale me te
veshtira dhe me te lehta ne menyre qe nxenesit te zgjedhin ne varesi
te nivelit te tyre.
 Shkollat e te mesuarit
2. Strategjite e perdorura duhet te lejojne
nxenesin te rimarrin informacionin ekzistues
nga kujtesa me afat te gjate dhe per te bere
nje lidhje logjike me informacionin e ri.
Strategjite qe ndihmojne perdorimin e skemes
ekzistuese te njohjes jane si me poshte:
 Shkollat e te mesuarit
1. Perdor organizues te avancuar per te aktivizuar strukturat
ekzistuese te njohjes ose per tu siguruar qe informacioni te
perfshije detajet e mesimit.
2. Sigurimi i modeleve konceptuale qe nxenesit mund ti perdorin
per te rigjetur modelet ekzistuese mendore ose per te ruajtur
strukturen qe do tju duhet te perdorin per te mesuar detajet e
mesimit.
3. Perdor pyetje para – mesimore per te bere te qarta c’fare do
te pritet nga mesimi si dhe per te aktivizuar tek nxenesi
strukuren ekzistuese te njohurive.
4. Perdor pyetjet paraprake per te aktivizuar strukturen e
njohjeve paraprake te kerkuara per te mesuar njohurite e reja.
 Shkollat e te mesuarit
• Informacioni duhet te copetohet ne menyre
qe te evitohet mbingarkesa gjate perpunimit
te informacionit ne kujtesen e punes. Per te
ndihmuar perpunimin efikas te informacionit
ne kujtesen e punes, materialet per te
mesuarin ne web duhet te prezantohet nga
pese deri ne nente elemente per ekran.
 Shkollat e te mesuarit
• Ne qofte se nje mesim ka me shume elemete te rinj
atehere organizimi i tyre duhet te jepet me anen e nje
skeme informacioni.
Skema lineare e informacionit

Elementi
1

Elementi
2

Elementi
3

Elementi
4
 Shkollat e te mesuarit
Skema merimage e
informacionit

Elementi 1 Elementi 6

Tema kryesore
Elementi 2 Elementi 5

Elementi 3 Elementi 4
 Shkollat e te mesuarit
Skema hijerakike e informacionit

Tema Kryesore

Elementi 1 Elementi 2 Elementi 3 Elementi 4

Nen-elementi 1 Nen-elementi 2 Nen-elementi 3

 Shkollat e te mesuarit
• Strategji te ndryshme duhet te perdore per tju
pershtatur ndryshimeve ne menyrat se si nxenesit
mesojne ne te mesuarit ne Internet. Menyrat e
ndryshme te te mesuarit ose sic quhen ndryshe
stilet e te mesuarit ju referohen menyrave se si
nje nxenesat perceptojne, bashkeveprojne, dhe i
pergjigjen mjedisit ku mesojne; ato matin
ndryshimet individuale. Instrumenta te ndryshem
jane perdorur per te percaktuar stilin e te
mesuarit tek nxenesi.
 Shkollat e te mesuarit
Eksperience
konkrete

Perceptimi Vezhgim reflektiv

Eksperienca e te
mesuarit
Konceptualizimi
Perpunimi
abstrakt

Eksperimentimi
Aktiv

Stilet e te mesuarit Kolb

(1984).
 Shkollat e te mesuarit
Materialet e te mesuarit ne Internet duhet te permbajne
aktivitete nga te gjitha stilet e mundeshme, keshtu qe nxenesi te
kete mundesi te zgjedhe aktivitetin bazuar ne stilin e tij te te
mesuarit.

• Nxenesit e eksperiencave konkrete preferojne shembuj tipike ne te

cilat te perfshihen, dhe ata kane tendencen te lidhen me koleget e
tyre sesa me autoritetet superiore. Ata perqejne punen ne grup
dhe feedback-un nga te barabartet e tyre dhe e shikojne mesuesin
ose tutorin si nje lehtesues ose trajner. Keta lloj nxenesish
pelqejne metoda mbeshtetese qe i lejojne te bashkeveprojne me
koleget e tyre dhe te perfitojne trajnim nga instruktori.
 Shkollat e te mesuarit
• Vezhguesit reflektive pelqejne te vezhgojne me
vemendje perpara se te ndermarrin ndonje veprim.
Ata preferojne qe te kene ne dispozicion te gjithe
materialin e mesimit dhe e shikojne instruktorin si
nje ekspert. Ata tentojne te menjanojne kontaktet
me te tjeret.
• Nxenesit e konceptualizimit abstrakt pelqejne te
punojne me shume me sende dhe simbole sesa me
njerez. Ata pelqejne te punojne me teorine dhe te
drejtojne analiza sistematike.
 Shkollat e te mesuarit
• Nxenesit e eksperimentimit aktiv pelqejne te
mesojne duke bere projekte praktike dhe duke
marre pjese ne diskutimet ne grupe. Ata
preferojne metoda te mesuari aktive dhe
bashkeveprojne me koleget e tyre per nevoja
te ndryshme. Ata kane tendence te vendosin
kriteret e tyre te vleresimit te situatave.
 Shkollat e te mesuarit
Stili i njohjes i referohet rruges se preferuar te
nxenesit per te perpunuar informacionin; qe
do te thote menyra tipike e te menduarit te
personit, kujtesa ose aftesia per te zgjidhur
probleme. Prandaj stili i njohjes eshte nje
indikator me vete per dallimet midis nxenesve.
Stili i njohjes konsiderohet te jete nje
dimension i personalitetit qe influencon
sjelljet, vlerat dhe bashkeveprimim social.
 Shkollat e te mesuarit
• Nje nga dimnesionet e stilit te njohjes qe
mendohet te influencojne edhe ne te mesuarit
ne Internet eshte dallimi midis personaliteti i
varur nga fusha dhe ai i pavarur nga fusha.
Individet te varur nga fusha kane nje sens me
te madh te orientimit social sesa ata te pavarur
nga fusha. Ndersa keta te fundit jane ne
gjendje te mesojne me shume nga motivime te
brendeshme sesa nga ndikimet e jashtme.
 Shkollat e te mesuarit
Nxenesi duhet te jete i motivuar per mesimin.
Keller propozon modelin ARCS (Attention, Relevance, Confidence,
Satisfaction) per motivimin e nxenesve gjate te mesuarit (Keller
1983):
• Vemendja: Terhiq vemendjen e nxenesit qe ne fillim te mesimit
deri ne fund. Materialet e mesimit ne Internet duhet te perfshijne
nje aktivitet ne fillim te cdo sesioni per tu bashkuar me nxenesin.
• Relevanca: Informo nxenesit per rendesine e mesimit dhe se c’fare
te mirash do te kene po ta ndjekin ate. Strategji duhet te perdoren
per te pershkruar si nxenesit do te perfitojne duke ndjekur kete
mesim, dhe si do ti zbatojne njohurite e marra ne situata te jetes
se perditeshme.
 Shkollat e te mesuarit
• Konfidenca: Perdor strategji per dizenjimin e
mesimit dhe informo nxenesit per qellimet e tij.
• Kenaqesia: Siguro reagim (feedback) mbi
performancen e nxenesve dhe lejo ata te
aplikojne c’fare kane mesuar ne jeten e
perditeshme. Nxenesit pelqejne te dine c’fare
jane duke bere dhe ata pelqejne te futin ne
kontekst ate qe jane duke mesuar duke zbatuar
informacionin ne jeten e perditeshme
 Shkollat e te mesuarit
• Metacognition eshte aftesia e nxenesit per te
qene i ndergjegjeshem per kapacitetin e tij/saj
te njohjes dhe perdorimi i ketyre kapaciteteve
per te mesuar. Kur mesojne ne Internet,
nxenesve duhet tu jepet mundesia te
reflektojne per ate qe jane duke mesuar, te
bashkeveprojne me nxenesit e tjere dhe te
kontrollojne progresin e tyre.
 Shkollat e te mesuarit
• Strategjite e te mesuarit ne Internet qe
ndihmojne transferimin e mesimit duhet te
perdoren per te inkurajuar aplikimin e tij ne
situata reale te ndryshme. Simulimet duke
perdorur raste te jetes se perditeshme duhet
te jene pjese e mesimit. Gjithashtu nxenesve
duhet tu jepet mundesia ti plotesojne te gjitha
detyrat e projektet qe kane lidhje me situata
konkrete te jetes reale.
 Shkollat e te mesuarit
• Shkolla e mendimit konstruktivist.
Ne shkollen konstruktiviste theksi vihet tek nxenesi ose
studenti me shume se ne mesuesi dhe instruktori. Eshte
nxenesi qe bashkevepron me permbajtjen, mesuesit dhe
nxenesit e tjere. Konstruktivistet e shohin nxenesin me teper
aktiv se sa pasiv. Njohurite nuk mund te merren nga jashte
ose nga dikush tjeter, nxenesi i vecante interpreton dhe
perpunon ate qe eshte marre nepermjet shqisave per te
krijuar njohurite.
Nje rendesi te vecante konstruksionistet i kushtojne te
mesuarit te vendosur, qe e shikon te mesuarin si te lidhur me
kontekstin.
 Shkollat e te mesuarit
• Implikimet e kesaj teorie ne te mesuarin ne Internet.
– Te mesuarit duhet te jete nje proces aktiv. Mbajtja e
nxenesit aktiv duke bere aktivitete kuptimplota ne lidhje me
mesimin jep rezultate te mira ne perpunimin e informacionit
ne nivel te larte e cila ndihmon ne te krijimin e te kuptuarit
personal.
– Nxenesit duhet te ndertojne vete njohurite e tyre me mire
sesa te pranojne ato nga mesuesi. Ndertimi i njohurive
ndihmohet nga dizenjimi i instruksioneve bashkevepruese te
mira ne Internet, keshtu qe nxenesit duhet te marrin
iniciativa per te mesuar dhe per te bashkevepruar me njeri
tjetrin si dhe me mesuesin, dhe sepse agjenda e mesimit
kontrollohet nga nxenesi ( Murphy & Cifuentes 2001).
 Shkollat e te mesuarit
– Nxenesit duhet te jene bashkepunues dhe koperues
gjate te mesuarit ne Internet. Duke punuar me
nxenes te tjere ju jepet mundesia te krijojne
eksperienca direkte te punes ne grup dhe i lejon ata
te perdorin aftesite metacognitive te te tjereve.
– Nxenesve duhet tu jepet kontroll ne procesin e te
mesuarit. Duhet te jete nje forme zbulimi e drejtuar
ku nxenesve tu jepet liria per te marre vendime per
qellimet e mesimit me nje fare ndihme nga
instruktori.
 Shkollat e te mesuarit
– Nxenesve duhet tu jepet kohe dhe mundesi per te reflekuar.
Gjate te mesuarit ne Internet studenteve ju duhet kohe per te
reflektuar dhe thithur informacionin.
– Te mesuarit duhet te jete kuptimplote. Materialet mesimore
duhet te perfshijne shembuj qe lidhen me nxenesit keshtu qe
ata mund ta kuptojne informacionin.
– Te mesuarit duhet te jete bashkevepruese qe ti jape shtyse te
mesuarit ne nivel te larte dhe prezences sociale dhe te
ndihmoje ne krijimin e te kuptuarit personal. Ne procesin e
transformimit, nxenesit bashkeveprojne me permbajtjen, me
nxenesit e tjere dhe me instuktorin per te testuar dhe
konfirmuar idete dhe per te zbatuar c’fare kane mesuar.
 Shkollat e te mesuarit
Figura tregon strategjite interaktive per te promovuar te mesuarin me nivel te larte ( Berge
1999).

Bashkeveprimi
nxenes - nderfaqes

Bashkeveprimi
nxenes - permbajtje

Bashkeveprimi
nxenes - suport

nxenes - instruktor nxenes - instruktor nxenes - instruktor

Bashkeveprimi nxenes -
kontekst
 Shkollat e te mesuarit
• Anderson & Garrison (1988) zgjeruan llojet e
bashkeveprimit duke perfshire ne te edhe
bashkeveprimet mesues – mesues, permbajtje
– mesues dhe permbajtje – permbajtje.
 Shkollat e te mesuarit

Ne fund mund te sygjeroj se format e

ndryshme te bashkepunimit mund te
zevendesojne njera tjetren te varura nga kostot,
permbajtja, objektivat e te mesuarit, teknologjia
dhe koha qe kemi ne dispozicion. Te mesuarit ne
nivele te larte mund te zhvillohet per sa kohe
kemi te pakten njeren nga tre format kryesore te
bashkeveprimit ( nxenes – nxenes, nxenes –
mesues, nxenes – permbajtje) po ne nivel te larte.
 Shkollat e te mesuarit
• Web-i ofron bashkeveprime ne shume menyra. Ne
figuren, kemi te vendosura ne nje grafik llojet e
ndryshme te mediave per bashkeveprim qe perdoren
ne edukimin ne distance, perballe kapacitetit qe kane
ato per te mbeshtetur bashkeveprimin si dhe
pavaresine nga vendi dhe koha. Sa me e pasur dhe
fuqishme te jete forma e komunikimit aq me e paket
eshte pavaresia e te mesuarit.
 Shkollat e te mesuarit

Balle per Balle

Konferencat ne internet

Bash
keveprimi

Konferencat Video

Konferencat Audio
C
AI
Radio

Televizioni

Korespondenca

Te mesuarit ne Web

Pavaresia nga koha dhe distanca

 Shkollat e te mesuarit
• Konektivizmi
Nje teori te mesuari per moshen dixhitale
  “Nxenesit jo me vone se 40 vite me pare perfundonin shkollen
dhe futeshin ne karieren e tyre e cila mund te zgjaste gjate
gjithe jetes. Jeta e njohurive matej me dekada. Sot, keto
themele parimesh kane ndryshuar. Njohurite po rriten ne
menyre eksponenciale. Ne shume fusha kohezgjatja e
njohurive po matet me muaj dhe vite. Shuma e njohurive ne
bote eshte dyfishuar ne keto 10 vitet e fundit, cdo 18 muaj
sipas American Society of Training and Documentatiton. Per
te luftuar zvogelimin e kohes se zgjatjes se njohurive ,
organizatat jane detyruar te zhvillojne metoda te reja per
transferimin e njohurive ”. (Gonzales, 2004).
 Shkollat e te mesuarit
Disa tendenca te rendesishme te te mesuarit:

• Shume nxenes do te levizin gjate jetes se tyre ne shume fusha, edhe te

palidhura me njera – tjeten.
• Mesimi informal do te zere nje vend te rendesishem te experiences
sone te te mesuarit. Edukimi formal nuk do te zere me vendin me te
madh ne te mesuarin tone. Te mesuarit mund te ndodhe ne menyra te
ndryshme, nepermjet komuniteteve te praktikave, rrjetave personale
dhe duke perfunduar detyrat ne lidhje me punen.
• Te mesuarit eshte nje proces i vazhdueshem qe mund te zgjase gjate
gjithe jetes. Te mesuarit dhe aktivitetet ne lidhje me punen nuk mund
te ndahen me. Ato ne shume raste jane njelloj.
• Teknologjia eshte duke ndryshuar te menduarin tone. Veglat qe ne
perdorim percaktojne dhe formojne te menduarin tone.
 Shkollat e te mesuarit
• Organizata dhe individi jane te dy organizma te te
mesuarit. Rritja e nevojes per te menaxhuar njohurite
thekson nevojen per nje teori qe perpiqet te shpjegoje
lidhjen midis te mesuarit individual dhe te mesuarit te
organizuar.
• Shume nga proceset qe shpjegohen me pare me teorite
e te mesuarit (vecanerisht teorite konjitiviste te te
mesuarit) a mund te ngarkohen apo te suportohen nga
teknologjia?
• Te dish – si dhe te dish – cfare, eshte shtuar sot edhe
me te dish – ku, ( te kuptuarit ku duhet ta gjej njohurine
e duhur).
 Shkollat e te mesuarit
• Driscoll(2000) percakton te mesuarit si nje “ndryshim
te qendrueshem te performances njerezore ose te
potencialit te performances … e cila mund te vije si
rezultat i experiences se nxenesit dhe bashkeveprimit
me boten.” Ky perkufizim perfshin shume nga vecorite
qe shoqerohen zakonisht me biheviorizmin,
konjitivizmin, dhe konstruktivizmin – duke e emeruar
te mesuarin si gjendjen e fundit te ndryshuar
(emocionale, mentale, fiziologjike(p.sh. aftesite) te
sjelle si rezultat i experiences dhe te bashkeveprimit
me permbajtjen ose me njerez te tjere.
 Shkollat e te mesuarit
Po i njejti autor Driscoll(2000) eksploron disa nga
kompleksitetet qe percaktojne te mesuarit. Debati
perqendrohet tek:

• Burimet e vlefshme te njohurive – A e marrim ne

njohurine nepermjet experiences? Eshte kjo e
natyrshme? A e fitojme ate nepermjet te menduarit dhe
arsyetimit?
• Permbajtja e njohurive – Jane njohurite aktuale te
mesueshme? Jane ato direkt te mesueshme nepermjet
experiences njerezore?
 Shkollat e te mesuarit
• Konsiderata finale fokusohet ne tre traditat
epistemologjike (dege e filozofise qe meret me studimin
e kuptimit te njohurive) ne lidhje me te mesuarin:
Objektivizmin, Pragmatizmin dhe Interpretivizmin.
– Objektivizmi (ne ngjashmeri me biheviorizmin) thote qe
realiteti eshte i jashtem dhe eshte objektiv, dhe njohurite
meren nepermjet experiences.
– Pragmatizmi (ne ngjashmeri me konjitizmin) thote se realiteti
interpretohet, dhe se njohuria merret nepermjet
eksperiences dhe te menduarit.
– Interpretivizmi ( ne ngjashmeri me konstruktivizmin) thote
qe realiteti eshte i brendeshem dhe se njohuria ndertohet.
 Shkollat e te mesuarit
Te metat e Bihaviorizmit, Konjitivizmit dhe
konstruktivizmit.
 
• Nje parim qendror i pjeses me te madhe te
teorive te te mesuarit eshte qe te mesuarit
ndodh brenda nje individi. Keto teori nuk
adresojne te mesuarit qe ndodh jashte individit
( p.sh. te mesuarit qe ruhet dhe manipulohet nga
teknologjia). Gjithashtu ata deshtojne ne
pershkrimin se si ndodh te mesuarit brenda nje
organizate.
 Shkollat e te mesuarit
• Teorite e te mesuarit jane te interesuara me procesin aktual
te te mesuarit dhe jo me vleren e asaj qe mesohet. Ne
boten e lidhur ne rrjet, menyra me e mire e informimit eshte
qe ne pervetesojme ate qe eshte me e mira per ta exploruar.
Nevoja per te vleresuar vlefshmerine e te mesuarit eshte nje
meta-aftesi qe aplikohet perpara se mesimi te zere vend.
• Probleme shtese dalin nga rritja e shpejte e sasise se
informacionit. Ne mjediset e sotme, nje veprim mund te jete
i nevojshem pa nje te mesuar personal, qe do te thote se ne
mund te veprojme per te nxerre informacionin nga njohurite
tona primare. Aftesia per te sintetizuar dhe njohur lidhjet
dhe modelet eshte nje aftesi e vlefshme.
 Shkollat e te mesuarit
Disa pyetje per tu eksploruar ne lidhje me teorite e te
mesuarit dhe impaktin e teknologjise dhe rrjetit ne te
mesuarit:
• Cili eshte impakti ne teorite e te mesuarit kur teorite
nuk mund te perfitohen me ne menyre lineare?
• Cfare rregullimesh duhet te behen ne teorite e te
mesuarit kur teknologjia performon shume nga
veprimet konjitive qe me pare kryheshin nga
nxenesit (ruajtjen e informacionit, rigjetjen e tij)?
• Si mund te rrime ne te informuar, ne boten e
ndryshimit te shpejte te informacionit?
 Shkollat e te mesuarit
• Si teorite e te mesuarit i adresojne momentet
kur kerkohet performance ne mungesen e
kuptueshmerise se plote?
• Cili eshte impakti i rrjeteve dhe teorive
komplekse ne te mesuarit?
• Cili eshte impakti i kaosit dhe njohjes se
modeleve komplekse ne te mesuarit?
 Shkollat e te mesuarit
Teoria e re, ku individet mesojne dhe punojne
si pjese e nje mjedisi te nderlidhur. Si rezultat
ne nuk kemi mundesi te kontrollojme se c’ fare
do te mesojme meqenese te tjere individe ose
institucione ne kete rrjet gjigand ndryshojne
vazhdimisht informacionin dhe kjo kerkon qe
ne te pakten te rimesojme nga informacioni i
ri. Siemensi propozoi disa orientime per
dizenjimin e materialeve per nxenesit bazuar
ne kete teori.
 Shkollat e te mesuarit
• Nxenesit duhet te lejohen qe te shfrytezojne Internetin per
te kerkuar informacione me te reja shtese per te ndihmuar
dhe orientuar drejt te mesuarit e tyre. Kjo konsiderohet si
nje strategji e sukseseshme dhe qendron brenda ketij lloj te
mesuari. Nxenesit duhet te jene sa me te lire per ti marre
keto informacione dhe per te ndertuar sa me sakte
njohurite e tyre.
• Meqenese nje informacion qe mund te jete i vlefshem sot
mund te mos jete i tille neser dhe procedurat dhe modelet e
vjetra mund te behen pengese ne kushtet e reja te te
mesuarit, nxenesit duhet te kene mundesi te c’mesojne
njohurite dhe modelet mendore te vjetra dhe te mesojne te
rejat.
 Shkollat e te mesuarit
• Meqenese informacionet jane ne ndryshim te
vazhdueshem dhe sasia dhe burimet e tyre jane te
“pafundme” nxenesit duhet te jene te afte te qe ne
momentet me te rendesishme te dallojne
informacionin e rendesishem nga ai me pak i tille.
Nxenesit duhet te jene gjithmone te perditesuar per
ndryshimet ne fusha te caktuara ne menyre qe te
dallojne informacionin qe nuk eshte me i vlefshem per
ta dhe te pervetesojne informacionet me te reja per
fushat perkatese. Kjo kerkon qe te zbatohen strategji
qe nxenesit te bashkeveprojne aktivisht ne rrjetin
perkates te mesimit.
 Shkollat e te mesuarit
• Me daljen e teknologjive te reja te
telekomunikacionit nxenesit dhe instrukoret,
ekspertet nga te kater anet e botes mund te
komunikojne dhe te ndajne opinione per fusha te
caktuara. Te mesuarit dhe njohurite dalin nga
rahja e mendimeve dhe opinioneve ne kete
diversitet te madh, keshtu qe pavaresisht nga
strategjite dhe elementet e tjere mesimore te
perdorur nxenesit duhet lene te lire te lidhen me
individe te tjere ne mbare boten per te ndare me
ta mendimet dhe opinione per fusha te caktuara.
 Shkollat e te mesuarit
• Meqenese e gjithe bota eshte e lidhur me Internetin
informacioni per te mesuarit duhet te merret nga
shume burime ne menyre qe te reflektoje kete
diversitet dhe hapesire te madhe te Internetit.
• Perdorimi i agjenteve intelegjente do te ndryshoje
menyren se si studentet mesojne dhe ku do ta
marrin mesimin e tyre. Psh agjentet inteligjente
mund te instalohen ne pajisje ose aplikime te
ndryshme dhe kur nxenesit do te punojne me to nje
trajnim i shkurter ju ofrohet ose ju tregojne zgjidhje
kur nxenesi ben ndonje gabim ne perdorimin e tyre.
 Shkollat e te mesuarit
• Inteneti eshte duke e zgjeruar edukimin ne klasat
globale ku kemi nxenes, mesues dhe eksperte nga e
gjithe bota. Si rrjedhim nxenesit duhet te lidhen me
studentet dhe ekspertet e tjere per tu siguruar per
nivelin e tyre te njohurive.
• Per shkak te inovacioneve te vazhdueshme dhe te
perdorimit gjithmone e me te gjere te teknologjive
te reja ne Intenet te mesuarit po behet gjithmone e
me shume multidisiplinor. Nxenesit duhet te
ekspozohen ne fusha te ndryshme ne menyre qe ata
te shikojne lidhjen e informacionit ne keto fusha.
 Shkollat e te mesuarit
Web-i semantik dhe te mesuarit ne Internet.

• Web-i sot eshte zgjeruar shume dhe eshte kthyer nga

nje media qe shfaq permbajtjen e krijuar nga autore te
ndryshem ne nje media ku permbajtja shtohet,
nenvizohet(shenjohet), permiresohet dhe ne disa raste
zhvendoset nga permbajtja e krijuar nga perdoruesit.
Ne mund te kemi nje permbajtje te permbledhur, te
filtruar dhe te transformuar nepermjet manipulimeve
njerezore dhe proceseve te automatizuara. Kjo aftesi
perpunuese bazohet ne dy teknologji te reja.
 Shkollat e te mesuarit
• E para eshte bashkesia e teknologjive zyrtare
te mbrojtura nga krijuesi i Web-it, Tim
Berners-Lee, dhe quajtur Semantic Web
(Berners-Lee, 1999). Kjo teknologji eshte
perdorur per te shenjuar informacionin duke
perdorur taksonomit formale keshtu qe
informacioni behet i informuar per vetveten.
 Shkollat e te mesuarit

• Teknologjjia e dyte eshte eshte evolucioni i

teknologjive sociale te cilat i japin nje aftesi
veteorganizuese Internet-it nepermjet tagimit
te qarte nga perdoruesit dhe nepermjet
gjurmimit te perdorimit. Te dhenat pastaj
perdoren per te kerkuar, rigjetur,
rekonfiguruar dhe filtruar informacionin ne
Internet, nje mundesi qe ka shume aplikime
ne programet per edukim, zbavitje dhe tregeti.
 Shkollat e te mesuarit

Shembuj cite:
• faqja e internetit CiteULike www.citeulike.org
lejon pedoruesit te ngrene informacione ne
Internet, shenjojne, dhe cmojne artikuj
shkollore qe i kane lexuar.
• Agjentet lajmerues se studenteve perdoren
per kerkim inteligjent te permbajtjeve me
lidhje te caktuara per shembull lajmeruesit e
google tek faqja
http://www.google.com/alerts;
 Shkollat e te mesuarit
• Ne perfundim te studimit te shkollave te te
mesuarit mund te themi disa mendime qe duhet
te keni parasysh per parapergatitjen e nxenesve:
– Nxenesit duhet te informohen ne menyre koncize per
rendesine e mesimit ne kontekstin perkates si dhe tju
tregohet si mund te aplikohen ne jeten reale njohurite
e marra.
– Nje skeme koncepti duhet te ndertohet per te vendosur
strukturen e njohjes ekzistuese, per te inkorporuar
detajet e mesimit ne Internet dhe per te aktivizuar
strukturen e njohjes ekzistuese per te ndihmuar
nxenesit te mesojne ne detaje mesimin e ri.
 Shkollat e te mesuarit
– Nxenesit duhet te informohen per rezultatet e mesimit keshtu
qe ata e dine se c’fare pritet prej tyre dhe do te jene ne gjendje
te maten kur te kene arritur perfundimet e mesimit.
– Nje organizues i avancuar duhet te perdoret per te krijuar nje
strukture dhe te organizoje detajet e mesimit ne Internet.
– Gjithashtu nxenesve duhet tu thuhen niveli qe duhet te kene
ne fushen perkatese per te filluar mesimin keshtu qe ata te
dine jane ne gjendje apo jo per te mesuar ate.
– Gjithashtu edhe nje nivel i caktuar ne punen me teknologjite e
komunikimit qe do te perdoret gjate mesimit, konkretisht
aftesite e punes me Internet dhe PC, duhet tju kerkohet
nxenesve ne menyre qe ata te mos kene probleme lidhur me
te gjate mesimit.
 Shkollat e te mesuarit
– Nje test vete-vleresues eshte mire te sigurohet ne
fillim te mesimit qe nxenesit qe mund ta dine qe
me perpara mesimin te kene mundesi ta
anashkalojne ate.
– Kur nxenesi te jete i pergatitur per detajet e
mesimit ai mund te perballet me te gjitha
aktivitetet e tij dhe te mesoje detajet e tij.
 Shkollat e te mesuarit
Aktivitetet e nxenesit

– Shembuj te aktiviteteve mesimore ne te mesuarit ne

Internet jane leximi i materialeve text ose hypertext,
degjimi i materialeve audio dhe shikimi i materialeve
vizuale ose video.
– Nxenesit duhet te kene mundesine te kerkojne ne Intenet
per materiale shtese ose te futen ne librarite online per
informacione te tjera. Krijimi i mundesive per lidhje dhe
librarite online eshte detyre e institucionit qe ofron
sherbimin ne Internet. Shume institucione qe ofrojne
mesimin ne Internet kane librari dixhitale te fuqishme te
cilat u vihen ne dispozicion nxenesve te tyre.
 Shkollat e te mesuarit
– Ushtime zbatuese te pershtateshme duhet te kete gjate
gjithe mesimit ne Internet per te krijuar nje lidhje te
materialeve mesimore.
– Aktivitet praktike me reagime te ndersjellta duhet te
zhvillohet gjate mesimit per te monitoruar si jane duke
performuar nxenesit ne menyre qe ne qofte se ka probleme
te rregullohen.
– Gjithashtu nje permbledhje duhet te kete ne fund te mesimit
per te promovuar perpunimin ne nivel te larte te mesimit.
– Mundesi duhet tju jepen nxenesve per te implementur ate
qe ata mesuan ne jeten e perditeshme keshtu nxenesit mund
te behen krijues dhe ti zhvillojne njohurite me tej mesimit.
 Shkollat e te mesuarit
Bashkeveprimi i nxenesve.

• Nxenesit duhet te bashkeveprojne me nderfaqesin per te marre

materialet ne Internet.
• Nxenesi duhet te bashkeveproje me permbajtjen per te marre
informacionin e nevojshem e per te marre njohurite baze.
• Duhet te kete nje bashkeveprim midis nxenesve me njeri tjetrin,
ndermjet nxenesve dhe instruktorit ose eksperteve kudo qofshin ata per
te bashkepunuar, per te ndare njohurite, per te formuar rrjetet sociale
dhe te krijojne prezencen sociale.
• Nxenesit duhet te jene te afte te bashkeveprojne brenda kontekstit te
tyre per te personalizuar informacionin dhe ndertuar domethenien sipas
vetes se tyre.
Te gjitha keto lloje bashkeveprimesh duhet te suportohen nga agjentet
e pavarur dhe nga ndihma e “bashkuar“ e te gjithe nxenesve te tjere.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

• Ne kete kapitull merren ne konsiderate nje

varg faktoresh qe kane ndikim ne krijimin dhe
zhvillimin e infrastruktures se te mesuarit ne
Internet, qe perfshijne planifikimin, problemet
e struktures dhe ato organizative, perberesit e
sistemit dhe disa probleme te tjera si trajnimet,
burimet njerezore etj. Gjithashtu duhet te kemi
parasysh qe infrastruktura duhet te jete e tille
qe te evoluoje me ndryshimin e nevojave te
nxenesve, te kurrikulave dhe te teknologjise.
Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet
• Shume institucione arsmore sidomos ato te edukimt te larte
dhe Universitar, sot ne bote kane ndryshuar dhe jane kthyer
ne institucione dual mode.
• Zgjedhja nga shume universitete e Moodle si te vetmin
sistem per menaxhimin e kurseve (Learning Management
System, LMS) ka sherbyer si nje nxites qe proceset per
krijimin, prodhimin dhe shperndarjen e kurseve qe ofron
Universiteti ose ndonje institucion tjeter, te zhvendosen ne
sistemin e te mesuarit ne Internet.
• Eshte e veshtire te ndertosh nje model te drejperdrejte per
ndertimin e infrastruktureses te te mesuarit ne Internet per
vete faktin qe ka shume faktore dhe komponente te
nderlidhur.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

• Krijimi i sistemeve te te mesuarit dhe

mesimdhenies ne Internet si cdo sistem tjeter
ka veshtiresite i tij ne implementim qe kane te
bejne me burimet e kufizuara, nga mbrojtesit e
sistemeve tradicionale, anetaret e stafit duhet
te jene te trajnuar mire per vecorite e sistemit
ne Internet, rinovimet e praktikave te vjetra qe
mund te sjellin pengesa, gabimet ne organizim
dhe administrim si dhe nje zhvillim i
vazhdueshem e te kuptuarit i proceseve
pedagogjike baze te te mesuarit ne Internet.
Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

• Te gjitha sistemet e te mesuarit dhe te mesimdhenies

duhet te ndertohen duke pasur parasysh dy elemente
kryesore sic jane nevojat qe mendohet te kene nxenesit
si dhe rezultatet e priteshme te kurseve mesimore.
– Per nxenesit e pritshem duhet te kuptohet sic e kemi theksuar
edhe me perpara njohurite fillestare te tyre, c’fare ata presin
nga procesi mesimor, burimet e tyre financiare, mundesite e
aksesit te tyre ne Internet dhe cilesite e lidhjes...
– Per rezultatet e pritshme eshte e nevojshme per te ndertuar
sistemin e vleresimit, per te percaktuar nivelin e njohurive
fillestare qe duhet te kene nxenesit, per te matur cilesine e
mesimdhenies dhe te sistemit mesimor, per te patur nje
perputhshmeri sa me te madhe me kerkesat e nxenesve etj
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet
Struktura dhe organizimi i institucionit te te mesuarit ne
Internet.

• Per te strukturuar dhe organizuar nje institucion te tille duhet

te kuptojme mire institucionin, vlerat, qellimit qe ai ka,
natyren e tregut per kantidatet per studente si dhe te nevojat
e kurrikulumit perkates. Kjo kuptueshmeri tregohet ne faktin
se cfare perfundimesh te priteshme do te kete procesi
mesimor i pergatitur.
Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet
Figura 9, tregon nje skeme te tille e cila mund te perbeje nje model per institucionet e arsimit
te larte.
i.Qellimet e mesimit
Nxenesit

viii.Portali i perdoruesve
Permbajtja, Pedagogji

ii.Perpunimi i kursit
dizenjimi i instruksioneve,
editime, perpunime grafike dhe
multimedia, modele te
gateshme, ndihmat etj.
v.Sherbimet
iii.Shperndarja e
permbajtjes nepermjet,
Sistemit te Menaxhimit te
Kurseve

iv.Librarite, dhe
burimet te tjera
informaioni ....
vi.Secure Server

ix.Procesi i vleresimit te
cilesise. vii.Sistemi per
informimin e studenteve
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

• Ndertimi dhe perpunimi i kursit

Qe ne momentet fillestare kur mendojme te

ndertojme nje kurs te te mesuarit ne Internet
eshte mire te perfshijme te gjithe aktoret qe
do te marrin pjese ne te gjitha fazat e
ndertimit te tij. Ne kete moment duhet te dalin
edhe objektivat e programit, te percaktohet
grupi i studenteve target, dhe te propozohet
nje perqasje per te mesuarit ne Internet.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

• Sistemet per menaxhimin e te mesuarit (SMM)

Menjehere sa te kemi percaktuar parametrat
baze dhe nevojat e nxenesve si dhe te qellimet e
mesimit ekipi i zhvillimit do te ndertoje
permbajtjen e mesimit ne te gjithe elementet
dhe funksionet e tij te cilat do te botohen ne
SMM (Sistemin per Menaxhimin e Mesimit ose
ne anglisht LMS) i cili ka ne nderfaqen e tij
librarine me burimet e informacionit ndihmese
per nxenesin dhe burime te tjera dixhitale,
sherbime te ndryshme.
Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

Sistemet per menaxhimin e te mesuarit (SMM) mund ti

zgjedhim te llojeve te ndryshme:
– Private, si per shembull: Blackboard, Educational Technology,
Washington, D.C. , www.blackboard.com, Skillport LMS nje plarforme
per organizimin e mesimit online, schoology online learning,
classroom management sistem and social networking platform.
– Open Source system, Moodle, online learning management sistem,
https://moodle.org, Edmondo www.edmondo.com eshte SLP (social
learning Platform.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

Sistemi per menaxhimin e permbajtjes.

• Kemi kryesisht dy tipe kryesore te ketyre
sistemeve: sistemet e manaxhimit te
permbajtjes ne Web dhe sistemet per
menaxhimin e dokumentave. Vecorite kryesore
te ketyre sistemeve kerkojne qe materialet
mesimore te jene te menaxhueshme ne Web
dhe te sigurojne nje mjedis te sigurte, te
aksesueshem dhe te pranueshem per ta krijuar
dhe ruajtur permbajtjen ne formatin XML.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

• Ashtu si me SMM, ka nje numer te

konsiderueshem SMP nga te dy llojet te
hapura dhe te mbyllura.
• Kjo SMP do te siguroje te gjitha sherbimet e
krijimit, prodhimit dhe publikimit te
materialeve mesimore, dhe meqenese
shperndarja e tyre do te behet nepermjet
SMM duhet te qe mjediset e te dy sistemeve
te jene te pajtueshme dhe te ngjashme nga
pikepamja e perdoruesit.
Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

Librarite dhe burimet digitale.

Qe nje sistemi i te mesuarit ne Internet te jete
i plote duhet burimet e ndryshme te
informacionit ne Internet te lidhen me SMM
perkatese te sistemit.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

Sherbimet e nxenesit
• Nje rendesi shume te madhe ne te mesuarit
ne Internet duhet tu kushtohet materialeve
per kurset mesimore dhe platformes se
shperndarjes se tyre.
• Ne varesi te institucionit qe eshte perfshire ne
te mesuarin ne Internet, kjo ndihme duhet te
perfshije ndihmen teknike, keshillimin
edukativ, forma te ndryshme konsultimesh,
sherbime per nevojat speciale te nxenesve etj.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

Nderfaqja ne sistemin e informacionit te nxenesit.

• Normalisht SMM eshte e lidhur me Sistemin e
Informacionit te Studenteve (SIS) ne menyre te tille qe
studenti i duhur eshte vendosur automatikisht ne kursin e
duhur, ne kohen e duhur dhe me te gjitha informacionet e
studentit te vlefshme per mesuesin perkates te tij dhe per
kedo qe ka te drejte dhe nevoje te punoje me to.
• Instruktori duhet te jete ne gjendje te manipuloje te dhenat
e studentit sic mund ti nevojiten ne nje kurs te dhene dhe te
kontaktoje studentet ne grupe, nengrupe dhe individualisht.
Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

Te gjitha keto kerkojne nje integrim ndermjet

SMM, SMP dhe SIS ne menyre qe te ruhet
fleksibileteti dhe individualiteti i kursit
mesimor. Gjithashtu nje element qe duhet te
kemi parasysh ne kete rast eshte krijimi dhe
sigurimi i nje ambjenti te sigurt si per nxenesit
dhe per mesuesit.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

Portali i nxenesit
• Ashtu si ne shume firma te rendesishme ne
Internet natyra e portalit siguruar per nxenesit
(ose per stafin) eshte e rendesishme.
• Ne minimumin e saj duhet ti lejoje nxenesit
qe me nje login te sigurte te kene te drejte te
punojne me te gjitha elementet qe jane te
nevojshme per ta si: me SMM, me klasen e
tyre, me aplikime te tjera ne skeden e tyre, me
sherbimet dhe llogarite qe lidhen me to.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

• mjedisi i portalit duhet te jete i hapur qe

nxenesit e ndryshem ta ndryshojne
nderfaqesin sipas preferecave te tyre, te
aksesojne informacionet qe deshirojne dhe te
bashkepunojne me komunitetet qe duan.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

• Hyrjet e para ne kete hapesire te portalit

perfshijne rrjetet sociale, e-portofolet dhe
aplikimet e kurseve. Ne horizont kemi
kapacitetete qe punojne automatikisht sic
mund te jene e-keshillimi ose e-konsultimi qe
e keqyrin informacionin e siguruar nepermjet
SIS te institucionit dhe u japin studenteve
keshilla kur zgjedhin kursin e studimit, planin
mesimor dhe komunitetet perkatese te
praktikave.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

Vleresimi i cilesise
• Ne kete kontekst zhvillimi i nje sistemi te te mesuarit
ne Internet duhet te permbaje nje plan per nje
vleresim te pavarur te te gjitha aspekteve te ketij
sistemi, por vecanerisht te shkalles me te cilen ai ngre
nivelin e te mesuarit dhe te rezulateve mesimore
sidomos sipas mendimit te nxenesve.
• Per me teper vleresimi duhet te permbaje informacion
te aftesise te sistemit per te kthyer investimet sidomos
per kostot e paparashikuara te implementimit te
sistemit, qendrimin e stafit, infrastrukturen etj.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

Probleme qe duhet te kihen parasysh

Shume institucione dhe organizata te ndryshme
kane levizur pjese te rendesishme te veprimtarise
se tyre ne mjedisin e punes ne Internet dhe
natyrisht kane verejtur ndryshime te priteshme ose
jo ne veprimtarine e tyre.
• Pasisjet fundore si serverat dhe switchet etj, si dhe
lidhja duhet te perllogariten qe ne fillim dhe me
pas ne qofte se shtohet numri i perdoruesve dhe
sistemi evoluon behen ndryshime te here pas
hereshme ne to.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

• Duhet te kete nje balance midis kerkesave per perteritjen dhe

rinovimin e sistemit nga njera ane dhe sigurise e stabilitetit nga
ana tjeter.
• Ndihma dhe suporti teknik duhet te jene te pranishem kudo,
mundesisht te lidhura me trajnimet, orientimet si per nxenesit
ashtu edhe per mesuesit ne sistemin e te mesuarit ne Internet.
• Ka nje mori problemesh te burimeve njerezore qe mund te
kerkojne zgjidhje. Disa jane te lidhura me marreveshjet
kolektive dhe kushtet e kontratave te punesimit qe shkojne
jashte mundesive te nje dite normale pune dhe fleksibilitetit qe
sistemi i te mesuarit ne Internet siguron jo vetem per nxenesit
por edhe per stafin ne termat e kohet dhe vendit te pune ku ata
punojne.
 Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet

• Nje tjeter problem qe ka te beje me burimet

njerezore eshte natyra e ndryshueshme e
punes qe ben stafi i te mesuarit ne Internet.
• Procesi i vendimarrjes dhe i burimeve
financiare ne lidhje me sistemin e te mesuarit
ne Internet duhet te kihet ne konsiderate
sidomos per institucionet qe do ta aplikojne
kete sistem per here te pare.
Elemente te infrastruktures te edukimin ne Internet