Primena DNK analiza u medicini

Detekcija monogenskih bolesti

direktna
indirektna

Genetika predispozicija za poligenske

bolesti
Genska terapija i farmakogenetika
Identifikacija osoba DNK otisak
Detekcija genoma mikroorganizama

Detekcija monogenskih bolesti

potvrda dijagnoze
kod obolelog

prenatalna dg.

identifikacija
prenosilaca

Detekcija monogenskih bolesti

Direktna

Indirektna
*1,3

2,4

3,4 *1,2

*1,4

...CGGATTGAA...

oboleo *1,3
zdrav 4,3

2,3
?

Direktna detekcija genskih mutacija

delecije,(je vrsta strukturne aberacije pri kojoj dolazi do gubitka

dela hromozoma)

duplikacije, (vrsta strukturnih aberacija hromozoma pri kojima

dolazi do pojave vika genetikog materijala u kariotipu)

poveanje broja trinukleotida

N

del

ins

razlika u veliini fragment

(PCR, Southern)

Detekcija poveanja broja trinukleotidnih ponovaka

-Hantingtonova horea

Gen It-15, egzon 1:

Normalno: (CAG) < 26
Bolest: (CAG) > 40

Direktna detekcija genskih mutacija

supstitucije (takaste mutacije)
I direktno otkrivanje:
promena restrikcionog mesta,
ASO hibridizacija- (ASO hibridizacija je tehnika esto koristi u osnovnim
istraivanjima molekularne biologije , genetskog testiranja , i u forenziku , to je
primena nauke da odgovore na pitanja od interesa za sistem krivinog
pravosua . Forenziari mogu koristiti ASO da se utvrdi DNK prisutna u
uzorku krvi ostavio na mestu zloina , na primer . U genetsko testiranje , ASO se
koristi za detekciju prisustva mutacije u jednom DNK i moe se koristiti da se
ustanovi dali pojedinac ima odreenu genetsku bolest .)

ARMS-(je jednostavna metoda za detekciju bilo mutaciju koja

ukljuuje jednu promjenu ili male delecije . ARMS se zasniva na koricenju
sekvenci specifinih PCR prajmera koji omogucavaju amplifikaciju testa DNK
samo kada se cijeli alel sadrane u uzorku)

Detekcija takastih mutacija

-srpasta anemija

Mst II

Mst II

Mst II

7 kb
(NORMALNO)
mutacija A u T ukida restr. mesto
za enzim Mst II

Detekcija takastih mutacija

-srpasta anemija
izgubljeno
restr. mesto
Mst II

Mst II

13 kb
(MUTACIJA)

mutacija A u T ukida restr. mesto

za enzim Mst II

Direktna detekcija genskih mutacija

supstitucije (takaste mutacije)

II - 1) skrining :
a)heterodupleks analiza (indirektna metoda otkrivanja mutacija koja se
temelji na analizi produkata reakcije PCR te elektroforezi u
nedenaturirajucem gelu poliakrilamida)
b)DGGE i TGGE (su oblici elektroforeze koji koriste ili temperature ili
hemijski gradijent da denaturiu uzorak. TGGE i DGGE mogu primeniti na
nukleinske kiseline , kao to su DNK i RNK , i proteina )

2) sekvenciranje(Sekvenciranje je u genetici i biohemiji metoda kojom

je moguce utvrditi redosled pojedinih gradivnih elemenata u velikom

molekulu)

Indirektna detekcija mutacija

(linkage analiza)

Porodina studija !!!

Prati se nasledjivanje polimorfnih DNK markera
koji su blisko vezani za odgovorni gen
3,4

gen
marker

(CA)20 = ALEL 4
(CA)15 = ALEL 3
(CA)10 = ALEL 2

mogucnost razdvajanja
markera i gena !!!

(CA)5 = ALEL 1

1,2

3,3

Indirektna detekcija mutacija

(linkage analiza)

Otkrivanje prenosilaca mutacije

u genu za distrofin

X*X

XY

X*Y

X X*

m mo os s cc

XX