DETYRE KERKIMORE

Tema: Njohje me trashegimine natyrore dhe kulturore te

krahines dhe veprimtari praktike per mbrojtjen e saj.

TRASHEGIMIA
TRASHEGIMIA NATYRORE KULTURORE

Monumentet Natyrore te Tropojes

Rrasa e Pesmarrs (Margegaj)

Shpella e Haxhis (Maja e
Thate, Margegaj)
Shkmbi i Forcs (Curraj I
Eperm)
Burimi karstik i Qirecit
(Lekbibaj)
Liqenet akullnajore t
Dobrdolit (Cerem)
Liqenet akullnajore t Sylbics
(Malesia e Gashit)
Bredhishta e Ragamit (Ragam)
Burimi i Qukut t Dunishs
(Valbone)
Burimi i Shoshanit ( Shoshan)

Burimi i Valbons (Valbone)

Shpella e Akullit (Valbone)

Lugina e varur akullnajore e Kukajt

(Rragam)

Lugina akullnajore e Motins (Dragobi)

Kanioni i Shoshanit (Kanioni I Shoshanit)

Dushkajat e Qaf-Luzhs (Bytyc)

Liqeni i Ponarve (Maja e Hekurave)

Shpella e Dragobis (Dragobi)

Ahishta e Vranics (Mali i Vranics)

Lugina e Valbons (Valbone)

Lugina e Valbonsshtrihet n qendr t Alpeve Shqiptare, n

Rrethin e Tropojs. Lugina e Valbons ka statusin e Parkut Nacional dhe
shtrihet ne nje siperfaqe prej 8.000 hektarsh.
Natyra e ktij parku sht e pasur me varitete t prshtatshme pr
turizm, peshkim e alpinizm. N pjesn e brendshme t Parkut ka mjaft
shpella interesante, nga t cilat dallohet Shpella e Dragobis.
Klimae lugins sht mjaft e freskt.

Lumi Valbona ka gjatsi rreth 50km.,nj nga lumenjt m

t rrmbyeshm nAlpet e Shqiprisveriore. Ky lume dallohet per

kthjelltesine, dhe troften pikaloshe.

Bjeshket
Bjeshkt e Tropojs, sinonimi i
fjals t madhrishme! Kto
zona shtrihen n nj lartsi 160
m deri 2500 m mbi nivelin e
detit.

Bimet mjeksore te Tropojes(500 lloje)

1- Dellinja e zeze
2- Molla e eger
3- Sherebela
4- Caji I malit
5- Kamomili
6- Mellaga
7- Boronica
8- Trendafili I eger
9- Lule Bliri
10- Shtogu
11- Hithra
12- Salepi

Trashegimia kulturore ne Tropoje

1- Objekte kulturore
2- Muzeu I qytetit
3- Veshjet tradicionale popullore
4- Vallet
5- Kenget
6- Punimet artizanale
7- Lojerat tradicionale

Trashegimia kulturore/historike

Qyteza ilire e Rosujssht e pozicionuar mbi vargzime shkmbore t

kategorizuara nga banort vendas si"Qyteti i Madh"dhe"Qyteti i Vogl". Ka qen
qendra e par administartivo tregtare q n lashtsi.
Qyteza e Shoshanitsht e vendosur n grykn e fshatit Dragobi dhe ka shrbyer si
baz strategjike mbrojtse e fortifikuar n luginn e Malsis s Gjakovs, gjat
pushtimeve t hershme.
Qyteza e Grisshrbente n lashtsi si nyje lidhse mes kalas s Leks n fshatin
Raj me at t Selimajt e t Rosujs.
Kalaja e Leks n Rajishte kala mesjetare e ndrtuar pr t mbrojtur vendin nga
sulmet e vazhdueshme q vinin nga lugina e lumit Drin.
Kalaja e Komitndodhet n vendin e quajtur Mullinjt e Gradit.
Tumat e Bujanitjan varre ilire t zbuluara n vendin e quajtur Moll e Kuqe, jo
shum larg Rosujs.
Kulla e Mic Sokolitgjendet n fshatin Bujan, kull tipike ngujimi dhe betejash, me
vlera t rndsishme etnografike dhe me dritaret e vogla karakteristike pr kullat e
zons, t quajtura frengji.
Kulla e Sali Manitishte shtpia historike trekatshe ku u mbajt Konferenca e Bujanit.
Mulliri i Bajram Curritsht nj godin dykatshe e ndrtuar pran Vrells s
Shoshanit.
Muzeu Historik i rrethitndodhet n qendr t qytetit t Bajram Currit, pran t cilit
ngrihet dhe statuja e Heroit t Popullit me t njejtin emr

Etnografia dhe folklori

Etnografia dhe folklori

Etnografia dhe folklori, si nj pjes e tradits
dhe kulturs vendase, prbjn dy ndr
elementt m t pasur t Tropojs.
Veshjet tradicionale popullorejan
prdour masivisht n Malsin e Gjakovs n
jetn e prditshme t banorve dhe vijojn t
prdoren edhe n ditt e sotme n variante
t ndryshme, por n prdorim m t rrall.
Valletmalsore tropojane shquhen pr ritm,
energji, dhe dinamizm t lart. N Tropoj
ekzistojn valle t burrave dhe t grave. Ndr
vallet kryesore jan: Vallja e Tropojs, Kcimi i
Sokolit, Vallja e shqiponjave, Vallja e shpatave
etj. Vallet e rrethit t Tropojs kan fituar
shum mime n festivalet eGjirokastrs,
Ohrit,Kosovsdhe n shum vende t tjera
n bot.
Kngtjan nj element i rndsishm i
kulturs vendase. Ekzistojn lloje kngsh
tradicionale, kryesisht kng kreshniksh q
transmetojn Eposin (Ciklin) e Kreshnikve,
nga rapsod t shoqruar nga lahuta.

Punimet artizanale

Artizanati n Tropoj bazohet n

zejtari, e cila z fill q n lashtsi.
Aktiviteti i mjeshtrve bazohej n
prpunimin e gurit, drurit dhe
qeramiks. Guri dhe druri ishin dy
element t cilt gjenin prdorim n
ndrtimin e shtpive, kalave,
qytezave, tumave, krojeve, staneve,
veglave t puns dhe mullinjve.
Qeramika prdorej pr punimin e
enve pr pjekjen e buks (erep)
dhe enve pr gatim (vegsh).
Aktiviteti artizanal i grave
prqndrohej tek thurjet, vektaria
(mnyra tradicionale e krijimit t
qilimave dhe sexhadeve), endjet me
grep, por edhe dekorimi i hershm i
armve, thurja e veshjeve
tradicionale tropojane dhe prpunimi
i instrumenteve popullore t zons

Kuzhina tradicionale

123456789-

Flija
Lakrori
Rezhniku
Maza
Corba
Oriz me qumesht
Havlla
Ravania
Geshtenjat

Lojerat tradicionale

Loja e kapuavesht loja karakteristike tropojane, e

cila ka marr emrin nga kapui (qeleshja) q vihet n kok.
Loja me rrumasht nj loj kryesisht pr vajza, por
me raste merrnin pjes edhe djemt. Termirrumvjen nga
forma e rrumbullakt e gurve me t cilt luhet kjo loj.
Loja Dhelpna e zagari(Dhelpra dhe qeni)sht nj
loj q zhvillohet n natyr ndrmjet dy fmijve, ku njri
zgjedhet t bj rolin e dhelprs e tjetri t zagarit
Loja Gurapeshasht nj loj fmijsh e frymzuar
nga personazhet e Ciklit t Kreshnikve, Muji dhe Halili, t
cilt me fuqit e tyre t mbinatyrshme arrijn t peshojn
gur t prmasave t mdha.
Loja Kcimi prmbi shokasht nj gar kryesisht
djemsh, q lidhet me kalimin e lartsive nprmjet shoks
(shalls) q vihet n bel n veshjet tradicionale tropojane.

PUNOI: Sabina QELEPOSHI

XII-F