Professional Documents
Culture Documents
qiperia eshte nje vend ne Europen Juglindore,ne perendim te gadishullit Ballkanik. Siperfaqja e pergjitheshme e saj eshte 28748km2.Kryeqyteti i Shqiperise eshte Tirana.
Shqipria eshte nje vend bregdetar dhe laget nga deti Adriatik dhe deti Jon. Gjatesia e vijes kufitare eshte 1204 km, nga te cilat kufiri bregdetar eshte 472 km, ai liqenor 73 km dhe lumor 83 km. Nga pikpamja e pozites gjeografike, Shqiperia ndodhet ne kryqezimin e rrugeve qe lidhin nga njera ane gadishullin Apenin nepermjet kanalit te Otrantos ( 73 km ), me brendesine e gadishullit Ballkanik nepermjet rruges Egnatia me Bosforin dhe me tej me Azine e Vogel; nga ana tjeter Europen Qendrore nepermjet rrugeve Dalmatine me Greqine. Relievi i Shqiperise eshte kryesisht malor. Lartesia mesatare e vendit eshte 708 m mbi nivelin e detit , dy here me e larte se mesatarja e Europes.Lartesia me e madhe ndodhet ne lindje ne malin Korab me 2751 m mbi nivelin e detit. Fushat zene pjesen perendimore te vendit pergjate bregut te Adriatikut. Kurse ne juglindje te vendit ndodhet rrafshnalta e Korces, 800 m mbi nivelin e detit. Fushat me te ulta ndodhen gjate brigjeve te lumenjeve Vjose, Devoll, Osum, Shkumbin, Seman, Erzen, Mat e Drin pergjate te cilave ndodhen dhe zonat e banimit si dhe rruget e komunikimit. ajoni i Qarkut te Beratit shtrihet ne pjesen jugore te Shqiperise se Mesme dhe perbehet nga rrethet Kuove, Berat dhe Skrapar. Pozita gjeografike e tij eshte : Gjeresi gjeografike veriore 400 52 50 dhe jugore 400 21 05.
Gjatesi gjeografike lindore 190 33 43 dhe perendimore 200 26 34.
Siperfaqja e qarkut eshte 1789 km2 dhe kufizohet me qarkun e Kores, Elbasanit,Fierit dhe Gjirokastres. Qendrat administrative te rretheve jane Kuova , Berati ( qender e qarkut ) dhe orovoda. Qarku i Beratit, ne gjithe gjatesine e tij, pershkohet nga lumi Osum, ndersa ne veriperendim pershkohet nga lumi Devoll, i cili bashkohet me lumin Osum ne fshatin Arrez, afro tre kilometra ne juglindje te Ures se Kuit, ure e cila perben kufirin me rrethin e Lushnjes. Rrethi i Skraparit pershkohet nga lumi i Guhakut, i cili bashkohet me lumin Osum ne qytetin e orovoges dhe nga lumi i Tomorices i cili bashkohet me lumin Devoll ne zonen e Gramshit. Perfshirja ne rajonin e qarkut e zones fushore,kodrinore dhe malore e ben, kete rajon, mjaft te pasur me burime natyrore ne fushen e turizmit. Zona fushore dhe kodrinore nis me rrethin e Kuoves me lartesi mesatare mbi nivelin e detit 80 m, vazhdon me rrethin e Beratit me nje terren te pjerret kodrinor-malor, me lartesi mesatare 455 m mbi nivelin e detit; duke filluar nga fusha e Beratit dhe deri ne lartesine 1600 m te malit te Shpiragut dhe me tej me rrethin e Skraparit, me lartesi mesatare 750-850 m mbi nivelin e detit qe varion nga 250 m ne fushen e Bogoves e deri ne 1500 m ne Faqekuq e Backe, lartesi ne te cilen jane vendosur te gjitha fshatrat e ketij rrethi. Maja me e larte eshte maja e Tomorit ( uka Partizane ) prej 2417 m mbi nivelin e detit. I gjithe rajoni i qarkut ka nje siperfaqe me pyje rreth 450 km2 dhe rreth 300 km2 me kullota. Terreni me pyje, livadhe, kullota; lartesite malore, pasurite e medha ujore, muzeale, historike, kulturore si dhe klima karakteristike e rajonit, plotesojne kushte mjaft te mira per zhvillimin e turizmit familiar ne rajon.
OTL LA K CUK AL A T URA V AJG U RO RE BE RA T ZHE PE V RTO P VE LA B ISH T SIN J PO L I A N BO G O V E TR PA N GJE RB E S RO SH NIK
LE SH NJE
QE ND ER VE NDR ES HE O RO V O DE PO TO M
EP A N
Lagja Kala Faza paralindese e tij ka vazhduar gjat dy mij vjetve. Kt e dshmojn dy ekan guri dhe zgjyre (material mbetjeje bakri dhe bronzi) t gjetura n muret e kalas,t datuara ne fillim te periudhs s bronzit,dy mij vjet para Krishtit.
Megjithat konstruktort popullore ia kan dale q me tipe e element konstruktive te ndryshm t krijojn ansamble unike , saq n vshtrim t par qyteti duket t jet ndrtuar me nj tip t vetm . N tri lagjet muze , prve baness popullore , ka shumsi objektesh t vjetra t kultit , veanrisht n kshtjell .Kto objekte vijne q nga shek XIII dhe jan t ruajtura mjaft mir.Restaurimet jan br duke respektuar rigorozisht kriteret shkencore t vendosura nga Instituti i Monumenteve t Kulturs. Lagjet muze , jasht kshtjells , qndrojn prball njra-tjetrs , n t dy ant e lumit Osum , lidhur me nj ur monumentale me ngritje elegante , e gjat 129,3m , e gjr 5,3m dhe e lart 10m mbi shtratin e lumit .sht ur me 7 harqe,ku hapsirat mes harqeve shkojn nga 9 deri 16,7m .Ajo eshte quajtur Ura e Gorices dhe eshte ndertuar ne vitin 1780
Ura e Gorices 1780 N qytet gjnden tri objekte t shek XIII t cilat i prkasin periudhs s kultures bizantine : Kisha e Shn Vllaherns, Kisha e Shn Triadhs dhe Kisha e Shn Mhillit. Berati ka nj pasuri t tr veprash t artit ikonografik,me nj inventar mbi 400 vepra me vlera t pamuara . Gjat Mesjets , n kushtet e sundimit islamik (1417-1912), jan ndrtuar edhe objekte t kultit islam.M t rndsishme jan Xhamia e Plumbit (shek XVI) , Xhamia Mbret dhe sidomos teqeja e Halvetijeve , e cila ka nj dekoracion t pasur me motive t larmishme origjinash evropiane e aziatike .
Berati ka tradita t muara n fushn e arsimit .Q n shek IV ka pasur nj manastir brnda n kshtjell.Ktu arsimoheshin nxns pr t`u pajisur me dije t sfers s besimit ortodoks, duke pasur si qllim shkrimin dhe kopjimin e veprave fetare .T ksaj tradite jan kodiket e shek VI,IX,XI,XIII,XIV,XVI, prej t cilve dy u gjendn dhe ruhen edhe sot t restauruar n Muzeun Historik Kombetar.T shkruara n pergamene, kto libra dshmojn nivelin e spikatur t kulturs s qytetit . M t rndsishmit nga kto jan : KODIKU I PURPURT, i njohur n shkenc me emrin Codex Purpureus Beratimus, i shkruar n shek VI me ngjyr t kuqe , prej nga ka marr edhe emrin i purpurt.sht i shkruar n gjuhn greke. sht zbuluar n vitin 1868 , studiuar e publikuar nga studiuesi francez P.Battifol m 1884. Paraqet interes t vecant nga pikpamja paleografike dhe nga fakti qe teksti i Ungjijve prmban nj nga variantet m t vjetra , baz pr rindrtimin e tekstit t Testamentit t Ri . Pr kohn kur sht shkruar , shek VI, sht nj nga 5 kodiket e tjer q jan n bot .
KODIKU I ART , Codex aureus , sht nj dorshkrim i shek IX , po n gjuhen greke dhe prmban pjes nga ungjijt , t shkruara n pergamene , me shkronja t vogla t arta . Pr ekzistencn e ktyre dorshkrimeve dhe t nj biblioteke n t ciln ato ruheshin ka njoftime q nga viti 1346 , sipas nj shenimi kronikal t ruajtur n nj doreshkrim n Berat . Kto libra u rizbuluan m 1972 n Kshtjelln e Beratit . Me vler jan dhe punimet e ikonografeve t tjer anonime dhe sidomos t familjes s madhe t Cetireve gjat shekujve XVIII-XIX. b) Muzeu Etnografik Eshte i organizuar ne nje nga shtepite me karakteristike te qytetit.Ne te ekspozohen mbi 1000 objekte muzeale te cilat deshmojne kulturen dhe traditen e pasur te treves se Beratit.
Dhoma e miqve Ne kendin e Pazarit Mesjetar jane veshjet e burrave dhe te grave te qendisura me ar dhe argjend,objekte te shumellojta zbukurimi, serviset e bakrit etj.
Ne nje mjedis tjeter jane vendosur pajisjet dhe objektet e perpunimit te vajit,te pijeve, te poerise, kovahanes te cilat deshmojne per nje tradite te kultivuar dhe me mjaft interes. Ne katin e dyte jane te sistemuara Dhoma e Miqve, Dhoma e Fshatit,Kuzhina, Dhoma e Tezgjahut,me te gjitha paisjet e tyre perkatese dhe qe deshmojne per nje tradite te hershme dhe te pasur te treves.
Pazari Mesjetar
Dhoma e Tezgjahut
Ne qytetin e Beratit ndodhet edhe GALERIA E ARTEVE ne te cilen ekspozohen piktura t piktorve nga e gjith Shqipria dhe te huaj. Deshmi te antikitetit te periudhes para krishtit ka te shumta ne te gjithe rajonin e qarkut,nga te cilat mund te vecojme : Qyteti Dimal ka qene ndertuar ne lartesine 476 m mbi nivelin e detit dhe eshte shkateruar ne luften e dyte iliro-romake,ne vitin 214 p.e.s. Nga germimet arkeologjike,jane zbuluar muri rrethues dhe porta me harqe. Po keshtu permendim edhe kishen e Sinjes te ndertuar ne shek.XVII ,ne shpatin shkembor te malit Shpirag.
Kalaja e Xhaxhajve ndodhet ne lindje te Dimalit,ne largesine 4 km.Kjo kala ka fillimet e saj ne antikitet dhe eshte ndertuar ne shek. e XI te eres sone. Germimet arkeologjike kane zbuluar fortesen mesjetare.
Me histori te hereshme n Qarkun e Beratit sht KUOVA. Kjo trev ka qn vndbanimi i hershem ilir i fisit desaret. Nga grmimet e bra n periferi t qytetit t Kuovs (ne fshatin Perondi ) del q kjo trev ka qn jo vetm nj vndbanim i lasht , por edhe me nj kultur t zhvilluar, gj q vrtetohet nga mnyra e ndrtimit t shtpive dhe e shtitores pr banort e saj .Kjo shtitore i ka prmasat e nj bulevardi t vrtet prej 10m gjrsi dhe 50m gjatsi , e shtruar me kalldrm e me gur t gdhndur e t bukur.
Kisha e Shen Nikolles (Perondi) Kisha e Kozares,Kucove Po kshtu n kodrn e Omurit , ne Verilidje te qytetit , jan gjetur punime mbrojtse ilire e mbi te gjitha nj pishtar ( ruhet n muzeun e Beratit ), i cili shrbente pr t sinjalizuar rrezikun armik nga njra kala n tjetrn e n t gjith zonn .Nga grmimet e bra n vitet 40-50 te shekullit t kaluar u nxorn n siperfaqe amfora, ( shpata e mburoja t kohs ilire ) . Nj tregues tjetr sht edhe fakti q nafta e dale ne siperfaqe me vetrrjedhje q n koht e Mesjets sht shfrytzuar pr interesa jetike t banorve vndas. N fund t viteve 1700 dhe fillim t viteve 1800 banor kuovar, si fiset e vjetra t Brisqeve apo t Skurove e m von t Kurtve kan shitur naft bruto pr myzeqart , pr ta prdorur pr bucelat e rrotave t qerreve si vaj grasatues e m pas pr djegie.N vitet e Lufts s Pare Botrore , n periferi t Kuovs ( aty ku sot jan varrezat e qytetit ) u vendos nj repart ushtarak austriak .N vitin 1916 , nj inxhinier gjeolog , pjestar i ktij efektivi vuri re se uji i prroit q vinte nga kodra e Omurit vinte me naft. Pasi e shtiti me kmb vndin ai arriti n konkluzionin se Kuova ishte nj vnd q kishte pasuri t mdha nafte Kt fakt ai e bri publik n vitin 1918. Q nga viti 1918 deri n vitin 1924 n Kuov erdhn shum shoqri nafte krkuese si AIPA ( Azienda Italiana Petroli Albania) , nj shoqri Anglo-Persiane , Shoqeria Amerikane e Nafts si dhe Shoqri Franceze etj. N vitin 1928 n vendin q sot thirret Dikatr u shpua dhe dha naft pusi i par n Shqipri. Q nga ai moment Kuova u hodh n hartat gjeologjike t bots si vndburim nafte dhe po kshtu u pasua edhe me hartat politike dhe ushtarake.
N historin e Shqipris Kuova prmndet si qyteti ku sht organizuar greva e par e puntorev ne vitin 1936.
N rrugn nacionale Berat- Lushnj,ne distancn 11km ne veriperndim t Beratit, ndodhet qyteti i URS VAJGURORE . Historia e prmnd Urn Vajgurore si porta kryesore e prezantimit dhe e hyrjes n qytetin e Beratit . N kt vnd ndodhet Ura e Konizbalts.Ura ka qn me harqe.
N vitet 1847 n kt vnd sht zhvilluar nj beteje e pergjakshme me turqit q vinin per t pushtuar Kalane e Beratit . Lufttart shqiptar q morn pjes n kt betej ishin nga zona e Shpiragut dhe t ardhur nga Vlora e Mallakastra.Kjo ngjarje sht prjetsuar edhe n vargjet e popullit Te ura n Konizbalt , mben tragjas e dukat Si rrjedhoj e kohzgjatjes dhe prurjeve t medha te lumit Osum,Ura e Konizbalts u prish,duke ln t shkputura zonn perndimore me at lindore.
Ekografia e shumllojshme, bn t mundur q parkun ta prshkruajn nj numr i konsiderueshm prrenjsh. Burimi kryesor hidrik i tyre jan reshjet e shiut dhe t dbors, t cilat jan m t shumta n stint vjesht dhe dimr. Sasia vjetore e reshjeve n park varion nga 1200-1600 mm n vit. Por prania e bimsis pyjore dhe livadhore n park bjn t mundur q kto reshje t mos shplahen, por t asimilohen nga toka me ndihmn e pyjeve dhe bimsis barishtore, t depozitohen n guva e xhepa t mdhenj nntoksor dhe pastaj t dalin n siprfaqen mbitoksore t toks n formn e burimeve. Burimet si ato t fshatit Tomor, Lybesh, Burimi i Mbujasit e i Cezms s Tarikos n fshatin Qaf Dardh, Burimi i Koshorrics (pran shkmbit t pllumbave) e i Tisit n fshatin Lybesh si dhe Burimi i Shkmbit t Blets n fshatin Kapinov, kan uj t pastr e t bollshm. N territorin e parkut ka edhe nj numr t shumt burimesh t tjera ujore. Nj pjes e ktyre burimeve jan shfrytzuar nga fshatrat q ndodhen n territorin e parkut; ndrsa pjesa tjetr e burimeve si tek lndinat e burimit t Cobanit, Stradomit apo Kapinovs jen n ndihm t turistve qe vizitojne resurset e mrekullueshme natyrore te parkut. Pikat me te frekuentuara nga vizitoret jan Teqeja mbi Stere, Stradomi, Vend kulti Fetar etj. si dhe shume monumente natyre si Shpella e Kapinoves, Rrapi i Lybeshes, Ujevara Becke, Kalaja e Tomorit, Shpella e Kalase se Tomorit etj. Si objekte pushimi frekuentohen ezma e Tarikos, ish Kampi alpinistik Kapinove, Qafa e Skures, Sektori Pyjor etj. Me natyrn dhe relievin e tij Parku Kombtar i Tomorit plotson nj varg kushtesh pr frekuentim, nga te cilet mund te theksojm : Pr turizm Rural Pr Ekoturizem Pr shtitje me biikleta malore Pr alpinizm Pr gjueti sportive Pr ekskursion ne natyre Ture studimore ( natyralistesh si dhe te kulturs dhe besimit fetar )
# #Vojnik
Ro shn ik i Vog l Kost re n i M ad h Kost re n i V og l Qaf D ar dh
# #
Da rd h Per isna k
Vete r nik
Kod ra s
RO S H NI K
Du han as
Re ma nic
Mim ia s
BER AT
VEL ABIS HT
To mo r r
Star o v
#Palikesh t
Dr ob on ik
To mo r r i Vog l
Ra biak
Pesh tan
Dr en ov G jer evan
Lybe sh
Malina t Bar dh aj i R i
Fu sh Pe shta n
VR T O P
Kap in ov
Velesh nj
Mbr a kull
Zg r bo nj
Kanionet e Lumit Osum ( Skrapar ) Qe ne dalje te qytetit te orovods, shtrati i lumit Osum ngushtohet se teprmi duke u detyruar te ndrydhet ne te dy ant e tij nga nj varg kanionesh shkmbore monolite me nj bukuri natyrore mahnitse dhe mbreselenese. Lartsia e tyre varion nga 20 deri ne 40 metr .Vizitoret e huaj, te ksaj bukurie natyrore, i kane emrtuar si te vetmet ne Evrope, pr strukturn dhe bukurin e tyre. Futja e sportit te kanotazhit ne ket mrekulli te natyrs do ta shfrytzoje at me se miri. Disa foto te ksaj bukurie natyrore :
Fshati Turistik, Bogove Qendra e ktij fshati dhe e komuns me te njjtin emr, ndodhet ne grykderdhjen e prroit te Borovs ne lumin Osum , ne mes te rrugs nacionale Berat- Skrapar , rreth 30 km larg qytetit te Beratit . Pr vete natyrn qe e rrethon ket fshat , ujin e ftohte qe rrjedh prmes tij nga burimi i mirnjohur me te njjtin emr , freskin e ambientit prreth , pyjet e dendur qe e rrethojn , me nj flore dhe faune te shumllojshme si dhe relievi i zons , e kane kthyer prej kohesh ne nj fshat te vrtete turistik. Ne qendr te ktij fshati ushtrojn aktivitetin e tyre disa njsi akomoduese, ku kalojn fundjavn banoret e qyteteve prreth, si dhe kalimtare nga e gjith Shqipria.
Pylli i lisave, Mali i Bardhe, Velan Pylli i lisave te Malit te Bardhe, prben nj masiv pyjor 2000 ha, me nj prthyerje mjaft mbreselenese, mbi nj kodr-mal, ne lartsin 800-900 m mbi nivelin e detit dhe shtrihet ne drejtimin veri-jug. Ne ket pyll, ve tre lloj lisash, gjenden edhe drur te llojit panje, lajthi, mlleze, shkoze, thane etj. Aty gjenden kafshe te egra si ujk, dhelpr, lepur, kunadhe, baldose, ketr si dhe mjaft shpend te egra. Nga i gjith ky masiv, nj pjese vazhdon drejt lindjes, ne kodrn e quajtur Kula, ne faqet e te cils sht pylli i lajthive, me nj klime te freskt e konstante te vers. Nga kjo veori, sht quajtur pylli me kondicioner. Ne kete zone ndodhet ezma e Qimos, ezme e vjetr, me uj te ftohte e mjaft te lehte, vend i cili ka shrbyer si pike pushimi e pikniksh tradicionalisht me shekuj. Emrtimi Kula i atise se kodrs, tani ara e lndina, lidhet me ndrtesa banimi e pushimesh te 2-3 shekujve te kaluar qe te shtojn kureshtjen pr grmime e studime te ksaj zone. Nga kjo pike, mbi pyllin e lajthive, duket deti Adriatik, ishulli i Sazanit, Karaburuni dhe malet e Shqipris se jugut. Gjate stins se dimrit bie dbore, veanrisht tek pylli i lajthive, i cili e mban te depozituar edhe ne gjendje te ngrire. Me natyrn e tij, Pylli i Velanit plotson nj varg kushtesh pr frekuentim, ku mund te theksojm : Pr Ekoturizem Per gjueti sportive Pr ekskursion ne natyre Ture studimore natyralistesh
Pelegrinazhi Bektashinjve, Mali Tomor Gjerbesi shtrihet ne shpatin Jug-Lindor te malit Tomor. Ndodhet 26.4 km ne VeriLindje te orovods . Pika me e larte e tij shkon deri ne 1000 m mbi nivelin e detit . Ne ket territor piktoresk ndodhet Teqeja e Kulmakut, vend pelegrinazhi. Ketu, ne periudhen 20 25 Gusht, do vit vijn 100 - 150 mije pelegrin, te cilt kryejn ritet fetare, ne Varrin e Abaz Aliut. Ai ndodhet ne majen e Malit Tomor, ne lartesine 2417 m, mbi nivelin e detit. Kjo zone sht e pasur me burime ujore , pyje te larte, ku mbizotrojn Ahu dhe Pisha si dhe me kullota verore. sht e prmendur pr rritjen natyrale te drurit te Arrs dhe te bletve.
TEQEJA KULMAK
( Tomor )
Legjende :
1. Hotel Restorant TOMORI 2. Hotel Restorant PALMA 3. Motel Restorant BELINDA 4. Motel Restorant AGO 5. Hotel Restorant BERATI 6. Bar Restorant CASTLE PARK 7. Bar Restorant NOVA 8. Motel Restorant DESARET
Hotel Restorant TOMORI
Ndodhet ne qender te qytetit te Beratit. Ka 56 dhoma gjumi me 107 shtreter, me WC dhe dush, me ballkon, parkim per automjetet. Disponon tre ambjente sherbimi.
Ndodhet prane Ures se Varur Berat. Disponon 7 dhoma dyshe me TV, Wc dhe dush, ballkon etj. Kuzhine Tradicionale.
Ndodhet ne Uznove. Ka 9 dhoma dyshe te pajisura me TV,dush. Restoranti me 3 ambjente sherbimi. Guzhine tradicionale. Tel. 03234833
Ndodhet 3 km nga Uznova (Cezma e Thate) Ka 9 dhoma dyshe te pajisura me TV, dush. Restoranti me 3 ambjente sherbimi. Guzhine tradicionale.
Hotel Restorant BERATI Ka 9 dhoma dyshe te pajisura me TV,dush Resoranti me tre ambjente sherbimi Guzhine tradicionale
Ndodhet ne malin e Gorices Ka dhoma fletjeje, parkim, ambjente zooparku, ambjente argetimi dhe lodhese
Rezidenca DESARET
Ndodhet ne nje lagje karakteristike te Beratit, me nje fqinjesi te mire dhe te qete dhe te kendeshme. Resorant qe ofron guzhine tradicionale dhe internacionale. Ka 5 dhoma me kompletim te plote
Ne rajonin e Skraparit
Legjende: 1.Bar Restorant DAFINA 2.Motel Restorant BOGOVA 3.Bar Restorant NOVAJ 4.Hotel Restorant CERENISHTI 5.Bar Restorant Drita e Tomorit 6.Bar Restorant TURIZMI
Bar Restorant DAFINA Ndodhet ne fshatin Turistike BOGOVE Tel. 069 22 74 114
Restoranti ka guzhine karakteristike te zones si mish qengji te pjekur ne hell, pasterma per ne dimer si dhe kuzhine tradicionale shqiptare
Ndodhet ne qender te fshatit turistik Bogove Ka tre dhoma dyshe te kompletuara Restoranti ka kuzhine karakteristike te zones dhe ate tradicionale shqiptare.
Ndodhet ne fshatin turistik Bogove. Restoranti ka kuzhine karakteristike te zones si mish qengji i pjekur ne hell, pasterma per ne dimer si dhe kuzhine tradicionale shqiptare. Ambjente lodhese ne natyre.
Restoranti
ka
kuzhine
pasterma per ne dimer si dhe kuzhine tradicionale shqiptare. Ambjente lodhese ne natyre.
Ndodhet ne qytetin e orovodes Restoranti ka kuzhine karakteristike te zones si mish qengji i pjekur ne hell, pasterma per ne dimer si dhe kuzhine tradicionale shqiptare. Ambjente lodhese ne natyre
Ndodhet ne qytetin e Corovodes Restoranti ka kuzhine karakteristike te zones si mish qengji i pjekur ne hell, pasterma per ne dimer si dhe kuzhine tradicionale shqiptare. Ambjente lodhese ne natyre