Lojrat Olimpike, si ishin n lashtsi?

Lojrat Olimpike mund ti duken gjithkujt sot si dika shum moderne, por n fakt nuk
sht ashtu. Olimpiada vjen nga lashtsia. Por nse do t krahasonim lojrat e athershme
me ato t sotme, a do t gjenim vall gjra t prbashkta? Le ta bjm kt krahasim n
disa aspekte
far vishnin, apo nuk vishnin atlett e lashtsis?
S pari, duhet thn se Lojrat Olimpike ishin ekskluzivisht t rezervuara pr meshkujt, sepse ato
ishin m shum t fokusuara te sportet marciale dhe ndeshjet fizike. Madje grat nuk lejoheshin as
t ishin spektatore. Megjithat grat mund t ndesheshin n ndeshje t tjera, por edhe ather jo
vet, por duke u prfaqsuar nga karrocat e garave q i kishin n pronsin e tyre. E vetmja grua q
arriti nj rekord n kt gar me karrocn e saj ishte nj princesh spartane.
Nj nga arsyet e prjashtimit t grave nga garimet ishte ndoshta se atlett, boksiert dhe mundsit,
t gjith ishin trsisht lakuriq n garim. Fjala e vjetr greke q prdoret pr fjaln t ushtrohesh,
donte t thoshte fjal pr fjal t jesh i zhveshur. T gjitha termat gjimnastikore q prdorim sot
vijn nga ajo periudh e Greqis s lasht dhe nj pjes e madhe kan kuptim religjioz. Lojrat ishin
n fakt nj festival fetar n nder t Zeusit dhe krkonin nga t gjith nj impenjim maksimal dhe nj
seriozitet t jashtzakonshm.
Ku zhvilloheshin ndeshjet?
Olimpiada zhvillohej n stadion apo stadium. Aty kryheshin fillimisht edhe garat e 200 metrave.
M pas u shtuan me gara 400 metra pr t arritur tek 5000 metrshi, krcimi s larti, s gjati,
mundja ekstreme dhe prleshjet e ndryshme dhe m pas erdhn edhe garat me karroca e kuaj.
Qllimi i lojrave
Lojrat Olimpike ishin trsisht nj festival fetar dedikuar adhurimit t m t plotfuqishmit t Zotave
t Olimpit, Zeusit t Malit t Olimpit, q ishte edhe mali m i lart n Greqi. Edhe perndi t tjera
nderoheshin dhe adhuroheshin n zonn e faltores n Olimpia, si pr shembull adhurohej motra e
Zeusit, Hera, apo heroi Pelops, i cili konsiderohet edhe si nj nga themeluesit e Lojrave Olimpike.

Por ishte Zeusi ai q merrte t gjitha nderet, adhurimet dhe blatimet, prfshi edhe ngritjen e
tempujve t mdhenj me statuja t arta dhe t fildishta pjesrisht, t krijuara nga nj artist i
famshm i kohs me emrin Pheidias i Athins. Pikrisht tempulli i Zeusit, i krijuar prej tij,
konsiderohej si nj nga shtat mrekullit e bots s lasht.
Ku zhvilloheshin lojrat?
Lojrat jan zhvilluar gjithmon n t njjtin vend, n nj vend shum t largt n veriperndim t
Peleponezit dhe ishte shum e vshtir q t mbrrije aty. Zakonisht shkohej me kmb edhe nga
njerz q ndodheshin n qendrat e Sarts dhe Athins. Garuesit dhe spektatort vinin jo vetm nga
vendet m t rndsishme t Greqis, por edhe nga e gjith bota helenike q fillonte nga Spanja e
deri n Gjeorgji shum m prtej pellgut t Egjeut. Pas pushtimeve t Aleksandrit t Madh, i cili vdiq
n vitin 323 para Krishtit, grekt do t shtriheshin edhe n zona t tilla t largta, si Afganistani dhe
Sindi. Vendi ku zhvilloheshin lojrat njihej me emrin Olimpia, q vinte nga Mali Olimp, nj mal q
ndodhej disa milje larg vendit ku zhvillohej gara.
Si shprbleheshin atlett dhe fitimtart e garave
Teorikisht vetm fakti i fitores ishte nj shprblim i madh n vetvete. Ndrkoh fituesit i jepej nj
deg ulliri me nj mesazh simbolik. Ishte deg q rritej n nj vend t veant pran Olimpias. Kjo
vetm pr fitimtarin, sepse n at koh nuk ka pasur fitues t vendit t dyt dhe t tret, por vetm
nj fitues. Ndrkoh q fitimtari kthehej n vendin e tij, atij mund ti bheshin edhe dhurata
materiale, si pr shembull t kishte mundsi t ushqehej falas n sallat e ngrnies apo mund ti
bheshin skulptura nderi. I bheshin edhe poezi. I till ka qen Pindari, pr shembull, q ka
imortalizuar disa atlet fitimtar me vargjet e tij.
N fund t shekullit t pest para Krishtit, qyteti i Acragas n Sicili (Agrixhentoja e sotme), nderoi nj
bir t tij, Exaenetus, nj fitimtar dy her rresht t nj gare vrapimesh, duke e pritur n atdhe me nj
manifestim karrocash dhe duke nxjerr njerz n rrug pr ti br nj pritje prej triumfatori. Nj
shekull m par, mundsi Milo nga Crotoni n jug t Italis ishte nj Usain Bolt i ditve tona. Ai arriti
q ta fitonte gjasht her Olimpiadn n shum disiplina.
Olimpiada, nj ngjarje ndrkombtare
Fillimisht dhe pr shum shekuj n vijim, lojrat ishin t gjitha vetm greke dhe prej kndej vjen
termi panhelenik. Barbart pra, jo grekt, nuk lejohej q t aplikonin. Por kur Roma pushtoi
Greqin n shekullin e dyt para Krishtit, romant nuk e duronin m q t thirreshin barbar nga
grekt dhe krkuan nj status nderi prej tyre pr tu mundsuar konkurrimin. Dhe kt e arritn me
shum sukses. Lojrat m pas vazhduan edhe nn pushtimin romak do katr vjet pa ndrprerje deri
n vitin 393 t ers son, kur u ndaluan nga nj shpallje e perandorit roman t krishter,
Theodosius, nn pretekstin se ato ishin polideike dhe pagane. Nj tjetr perandor romak, i cili

dukshm i prmonte kto lojra dhe shpirtin e tyre olimpik, ishte i ashtuquajturi perandor filohelen
Neron, i cili vdiq n vitin 68 para Krishtit. Ai krkoi prmes ryshfeteve dhe krcnimeve q komiteti
panhelenik i lojrave t shtyhej me dy vjet, n mnyr q ai t merrte pjes n gara. Kshtu ai mori
pjes dhe u hodh nga karroca me 16 kuaj, e megjithat u nderua me kurorn e ullirit. E till ishte
fuqia e Lojrave Olimpike n at koh, pa ndonj ndryshim t madh nga ajo e Lojrave Olimpike t
Hitlerit n vitin 1936. Le t shpresojm se thelbi i shpirtit olimpik grek, ai i gars dhe i bukuris s
sportit, do t jet n qendr t Lojrave Olimpike t Londrs 2012.