SREDNJA TEHNIKA KOLA TEANJ

MEDICINSKA SESTRA - TEHNIAR

SEMINARSKI RAD
VITAMIN B
PREDMET: ZDRAVA HRANA I DIJETETIKA

Novembar 2015. godine

 Sadraj
Uvod....................................................................................................................................3
Glavni dio
B1................................................................................................................................4
B2................................................................................................................................4
B3................................................................................................................................4
B5................................................................................................................................5
B6................................................................................................................................5
B7................................................................................................................................5
B9................................................................................................................................6
B12..............................................................................................................................6
B15..............................................................................................................................7
B17..............................................................................................................................7
Zakljuak.............................................................................................................................8
Izvori....................................................................................................................................9

 Uvod
Vitamini su supstance organskog porijekla i neizostavni su dio svake ishrane.
Dijelimo ih na:
1. Vitamine topive u mastima ( D, E , K, A)
2. Vitamine topive u vodi ( C, B)
Vitamin topivi u vodi se lahko apsorbuju tj. direktno kroz gastrointestinalni trakt u krv. Kada
se apsorpcijom cirkuliu kroz tijelo spremni su za potrebe naeg organizma.
Veina vitamina topivih u vodi nije pohranjena u tijelu u veim koliinama kroz dui period.
Kada koncentracija ovih vitamina pree odreen nivo tijelo ih izbacuje preko urina koji tada
bude bijele tj. bjelkaste boje.
Vitamini B kompleksa su esencijalni nutrijenti s brojnim vanim zadaama u ljudskom
organizmu. Neophodni su za proces stvaranja energije, metabolizam ugljikohidrata, masti i
proteina, prijenos ivanih impulsa, stvaranje krvnih stanica, pravilan rad jetre i probavnog
sistema te zdravlje koe i kose.

U vitamine B kompleksa spadaju:

Vitamin B1 tiamin
vitamin B2 riboflavin
Vitamin B3 niacin
Vitamin B5 patotenska kiselina
Vitamin B6 piridoksin
Vitamin B7 biotin
Vitaamin B9 folna kiselina
Vitamin B12 kobalamin
Vitamin B15 pangaminska kiselina
Vitamin B17 - amygdalin

Vitamin B1
(aneurin/ tiamin)
Tiamin je neophodan metabolizmu ugljenih hidrata Posljedica nedostatka vitamina je bolest
beri-beri, ali ona je rijetka u razvijenim zemljama. est uzrok nedostatka tiamina je
alkoholizam. Naime, poznato je da se alkoholiari izrazito slabo i neredovno hrane, a veliki
dio kalorija nadoknauju kalorijama iz alkohola. Zbog toga se kod njih mogu razviti posebni
neuroloki poremeaji i psihoze tzv. neuritis. Osim nervnih poremeaja kod nedostatka
tiamina javljaju se i kardiovaskularni poremeaji. Tiamin se koristi kod alkoholizma, hronine
groznice, gastrektomije, bolesti jetre, bolesti ui, hipertireoidizma, dugotrajne infekcije,
razliitih crijevnih bolesti, dugotrajnog stresa, neuritisa trudnica i alkoholiara. Organizmu je
potrebno izmeu 1 i 1,3 mg vitamina B1 dnevno, a mogunosti deponiranja kod ovog
vitamina su male (10-19 dana). Dnevno unoenje do 100 mg, znai 60 puta vie nego
potrebno moe se jako dobro podnijeti. Ali sa poveenim unoenjem se smanjuje koliina
resorbiranog vitamina.
Tek koliine od preko 2000 mg mogu dovesti do problema, kao to je nesvjestica. Vitamin B1
se najvie nalazi u integralnim itaricama, kvascu, mlijeku, mesu i graku.

Vitamin B2
(riboflavin/ laktoflavin)
Riboflavin je narandastouti praak gorka ukusa a njegov je rastvor ute boje.. Treba
istaknuti da se kuhanjem hrane gubi dio koliine riboflavina u hrani. Nedovoljnim unosom
riboflavina moe doi do razvoja konih bolesti kakve su kelioza, keratitis, seboroini
dermatitis, stomatitis i glositis. Takoe, nestaica dovodi do periferne vaskularizacije praene
svrbeom i arenjem, blefarospazmom i fotofobijom. Osim toga dolazi do umora, anemije,
slabijeg imunog sistema, drhtanja, crvenih oiju, slabosti, nesvjestice, problema sa
koncentracijom, lomljivih noktiju ili kose.
Riboflavin moe pomoi kod opekotina, hronine groznice, gastrektomije, bolesti jetre, bolesti
ui, hiperbilirubinemije kod novoroenadi, hipertireoidizma, dugotrajne infekcije, razliitih
crijevnih bolesti i dugotrajnog stresa. Dnevna potreba za vitaminom B2 iznosi 1,2 do 1,5 mg
kod zdravih osoba. Ne smije uzimati vie od 10 mg dnevno.
Imamo ga u jogurtu, bademima kao i nekim vrstama brana.
Vitamin B3
(nikotinamid/ niacin)
Pod vitaminom B3 smatraju dva slina jedinjenja a to su nikotinska kiselina ili niacin i
nikotinamid. Nedostatak nikotinamida izaziva bolest koja se naziva pelagra. Pelagra se
manifestuje konim poremeajima, upalom sluznice, prolivima i muninama, vrtoglavicama,
glavoboljama, neuritisom, gubitkom pamenja i demencijom. Preporuuje se dnevno
unoenje 13- 17 mg vitamina B3, a terapeutski se moe unositi i do 4 g dnevno (samo sa
ljekarskom kontrolom). U sluaju hroninog predoziranja nikotinamidom moe doi do
trovanja koje se ispoljava crvenilom, svrbeom, vruinom i osjeajem brujanja.
Vitamin B3 se nalazi u klicama penice, goveoj jetri, puretini, kikirikiju, sardinama,
integralnim itaricama, ampinjonima. Mlijeko i jaja nemaju puno vitamina B3, ali imaju vee
koliine triptopana, koji se u tijelu preradi u vitamin B3. U sluaju manjka moe doi do
dijabetesa, umora, depresija, psihoza, strahova, napada panike, anemije, gastritisa, slabljenja
funkcije jetre, manjka apetita, glavobolje, tamnih fleka na koi, svjetlosnih dermatoza itd.

Vitamin B5
(pantotenska kiselina)
Manjak pantotenske kiseline je uglavnom rijedak. Ali ukoliko do njega ipak doe karakterie
ga umor, depresija, loa probava i nesanica. Sve je to dio neuromuskularnih i
adrenokortikalnih poremeaja. Pantotenska kiselina moe pomoi u sluajevima dijabetesa,
kod korienja oralnih kontraceptiva te kod alkoholizma, straha, slabosti, umora, manjka
apetita, glavobolje, krgutanja zubima nou. Takoe, pomae brem zacijeljivanju rana i kod
konih poremeaja. Nanosi se direktno na oteenu kou u obliku praaka ili krema. Vitamin
B5 se lahko uniti kuhanjem. Zajedno sa ostalim B vitaminima, posebno sa folnom kiselinom i
biotinom se puno bolje resorbuje.
Dnevna potrebna koliina vitamina B5 je 6 mg, a terapeutski se unosi i do 1g. Poznat je i kao
anti stres vitamin.

Vitamin B6
(piridoksin)
Osjetljiv je na svjetlo i svi preparati s njim se moraju uvati podalje od svjetla. Piridoksin je
izuzetno vana komponenta u elijskoj razmjeni materijala. Manjak piridoksina se javlja vrlo
rijetko. Postoje odreeni lijekovi koji se koriste u lijeenju tuberkuloze, a mehanizam
djelovanja im se sastoji u blokadi funkcije piridoksina. Piridoksin moe pomoi u neurolokim
problemima, seboroinom dermatitisu, keliozi, stresu i alkoholizmu. Poznat je kao vitamin
nerava i koristi se kod nervnih upala, nervoze, stresa, problema sa koncentracijom, umora,
nesanice. Koristi se i protiv munine, nesvjestice i PMS-a, iako njegovo dejstvo kod tih
simptoma (jo) nije dokazano.
Nije preporuljivo pokuavati piridoksinom lijeiti akne, astmu, hemoroide, migrenu, PMS, niti
pokuati poveavati apetit ili laktaciju.
Dnevna potrebna doza iznosi 1,2 do 1,6 mg kod zdravih osoba, a terapeutski se moe
uzimati i do 200 mg dnevno.
Vitamin B6 se nalazi u kvascu, integralnim itaricama, mesu, ribi, povru, bananama.

Vitamin B7
(biotin)
Biotin u organizmu igra centralnu ulogu u metabolizmu ugljenih hidrata, aminokiselina i
masti.
Nije poznata avitaminoza zbog slabe ishrane jer se biotin stvara u crijevima pod uticajem
crijevne flore. Samo u sluajevima tekog oteenja crijevne flore ili konzumacije sirovog
bjelanca (koji sadri antimetabolit biotina avidin) moe doi do razvoja nedostatka biotina.
On se manifestuje kroz dermatitis, atrofini glositis, bolove u miiima, anoreksiju, blagu
anemiju i promijene u EEG-u. Biotin moe pomoi u sluajevima gastrektomije, seboroinog
dermatitisa kod male djece i primjene avidina. Nije uputno pokuavati lijeiti akne, seboroini
ekcem i alopeciju uzimanjem preparata na bazi biotina.
Dnevna potreba iznosi 30- 100 mg kod zdravih osoba, a terapeutski se moe uzimati i do 300
mcg. Manjak vitamina se ispoljava u depresijama i napadima panike i koristi se kod tih
bolesti.
Vitamin B7 se nalazi u jetri, jajima, soji, kikirikiju, kakau, graku, penici, rii (integralnoj),
avokadu, pinatu i mrkvi.

Vitamin B9
(folna kiselina)
Manjak folne kiseline u prvim sedmicama trudnoe moe da dovede do tekih poremeaja u
razvoju neroenog djeteta. Folna kiselina je ukljuena u produkciju sretnih hormona
serotonina, noradrenalina i dopamina. Zbog toga u sluaju manjka folne kiseline dolazi
izmeu ostalog i do depresije ili pojaavanja postojee tako da se folna kiselina (ali i ostali B
vitamini) dodatno uzimanju kod psihikih i neurolokih bolesti (depresija, osjetljivost,
zaboravnost...). Folna kiselina se koristi i kod anemije, gihta, osteoporoze, te sa drugim
vitaminima B kompleksa za smanjenje rizika dobijanja kardiovaskularnih bolesti. Koliina
folne kiseline u tijelu je kod alkoholiara smanjena, takoe u sluaju uzimanja kontraceptivnih
pilula ili aspirina.
Dnevna potreba iznosi 400 mcg, a kod trudnica 600 mcg dnevno.
Folna kiselina se nalazi u germi, penici, iznutricama, integralnim itaricama i brokulama.
Kuhanjem se unitava.

B12
(cijanokobalamin)
Vitamin B12, kobalamin je jedini vitamin iz B kompleksa koje tijelo moe da deponuje u jetri i
to do 10-12 godina. Cijanokobalamin zajedno sa folnom kiselinom uestvuje u izgradnji novih
elija. Generalno tijelo puno lake uzima vitamin B12 iz hrane ako su ostali vitamini iz B
kompleksa isto prisutni. Dnevna potreba iznosi 3 mg.
Manjak vitamina B12 moe biti vidljiv ukoliko kod osobe postoje strahovi ili napetosti,
problemi sa koncentracijom, umorom, kosom, koom (ekcemi, dermatitis, gljivice), anemijom
ili bolovima u miiima. Manjak vitamina B12 dovodi do izbacivanja folne kiseline iz elija u
krv. Trudnice i dojilje, kao i osobe starije od 55 godina imaju poveanu potrebu za ovim
vitaminom. Oprezni trebaju biti i pacijenti koji uzimaju odreene lijekove, kao to su
kontraceptivne pilule, neki lijekovi protiv dijabetesa, tablete za spavanje ili alkohol, jer dolazi
do smanjene resorpcije B12. Tada je potrebno dodatno unoenje vitamina.
Vitamin B12 se nalazi uglavnom u namirnicama ivotinjskog porijekla kao to su digerica, sir,
jaja, riba, posebno tunjevina, losos i heringe. Jedini biljni izvori su pivo i kiseli kupus.

B15
(pangaminska kiselina)
Ona je antioksidans. Ima vie fukcija u organizmu kao sto su normalizovanje metabolizma
lipida, poveavanje sadraja kreatinin- fosfata u miiima i deponovanje glikogena u jetri i
miiima, ima antihipoksantno dejstvo koje ostvaruje poboljanjem oksigenacije tkiva,
potpomae sintezu proteina, podstie imunoloke reakcije. Djelovanje mu poboljavaju
vitamini A i E. Kontraindikacija za primjenu vitamina B15 je glaukom. . Dnevne potrebe za
vitaminom B15 su 50 150 mg/d. Usljed manjka vitamina B15 mogui su: ljezdani i nervni
poremeaji te srana oboljenja. Treba biti veoma oprezan u njegovoj upotrebi kod
dijabetiara.
Ovaj vitamin produava trajanje ivota elija, neutralie potrebu za alkoholom, odstranjuje
mamurluk, pomaze kod ateroskleroza, ublaava simptome angine pektoris i astme, titi jetru
od nastanka ciroze.
Prirodni izvori su pivski kvasac, cjelovite itarice i sjemenke bundeva.

B17
(amygdalin/ laetril)
Vitamin B17 bi se mogao nazvati vitaminskom bombom za koju se smatra koja ima da moe
razoriti stanice raka. Najvie ga ima u kotici marelice.U veim koliinama ga se moe
pronai i u divljim kupinama, trenjama, ribizlu, koticama jabuke, kruke, ljive, breskve,
nektarine, bobu, mung dalu, gorkim bademima, indijskom oraiu i australskom orahu
(macadamia). Neto manje ga ima u groicama, dudu, dunji, jagodi, malini, sjemenkama
lana, jemu, heljdi, lei, crvenom grahu i mahunama.

 Zakljuak

Vitamini B kompleksa su jako znaajni za ljudski organizam. Kljuni su za mnoge enzimske

procese u naem tijelu. Oni djeluju na odravanje cjelokupnog organizma i utiu na mnoge
funkcije naeg organizma. Djeluju u meusobnom sadejstvu i mnogi od njih utiu na
djelovanje drugih vitamina iz B kompleksa ( npr. kao to na B5 utiu B7 i B9).
Ovi vitamini su dosta rasprostranjeni u namirnicama koje svakodnevno koristimo, ali veliki
broj njih se unitava kuhanjem i obradom. Potrebno je svakodnevno unositi materije koje
sadre vitamine B kompleksa jer ti vitamini utiu na nae raspoloenje, pamenje i dobre
osjeaje. Mnoga istraivanja pokazuju da je ak 20% depresivnih stanja povezano s
manjkom jednog ili vie vitamina iz skupine B kompleksa.

Izvori

1. http://www.neurosoup.com/supplements-vitamins/b-vitamins/
2. http://alternativa-za-vas.com/index.php/clanak/article/b-vitamini
3. http://www.coolinarika.com/magazin/clanak/kompleks-b-vitamina/
4. http://www.fitness.com.hr/prehrana/nutricionizam/Sve-tajne-vitamina-B-kompleksa.aspx
5. http://alternativa-za-vas.com/index.php/clanak/article/vitamin-b17