TS en 1917

75
TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS EN 1917
Mart 2005
(EN 1917/AC: 2003 dhil)
ICS 93.030
BETON MUAYENE BACALARI VE ODALARI DONATISIZ, ELK LFL VE DONATILI

Concrete manholes and inspection chambers, unreinforced,
steel fibre and reinforced
TRK STANDARDLARI ENSTTS

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA
Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak
gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn
uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz.
Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.
Kalite Sistem Belgesi

malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.
Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)

TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun
olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn
garantisi altnda olduunu ifade eder.
TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen
teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk
Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.
TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 93.030
TRK STANDARDI
TS EN 1917/Mart 2005
n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 1917 (2002) + AC (2003) standard esas alnarak, TSE
naat Hazrlk Grubunca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 10 Mart 2005 tarihli toplantsnda Trk
Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.
EN 1917/AC:2003 ile yaplm olan deiiklikler metinde dey ( I ) izgilerle gsterilmitir.
ICS 93.030
TRK STANDARDI
indekiler
0
Giri ........................................................................................................................................................... 1
Kapsam...................................................................................................................................................... 1
Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar ............................................................................................ 2
Terimler, tarifler ve semboller ................................................................................................................. 3
Genel zellikler ......................................................................................................................................... 8
Belirli zellikler ....................................................................................................................................... 14
malt tamamlanm mamuller iin deney metotlar.......................................................................... 15
Uygunluk deerlendirmesi .................................................................................................................... 17
aretleme................................................................................................................................................ 18
Ek A - Oda ve aft birimlerinin tepe yk dayanmnn tayini iin deney metodu .................................. 19
Ek B - Daraltma birimleri ve balk birimlerinin dey dayanmnn tayini iin deney metotlar........... 23
Ek C - Su szdrmazln tayini iin deney metotlar................................................................................... 26
Ek D - Su emme tayini deney metodu.......................................................................................................... 29
Ek E - Yerletirilmi basamaklar iin deney metotlar ............................................................................... 30
Ek F - maltnn kalite gvence sistemi.................................................................................................... 32
Ek G - malt tamamlanm mamullerin muayenesi iin numune alma ilemleri .................................. 39
Ek H - Tepe yk dayanmnn, dey dayanmn ve su szdrmazln (dey birim hidrostatik) srekli
muayenesi iin numune alma ilemleri ....................................................................................................... 41
Ek I - Mamul belgelendirme kuruluuna den grevler........................................................................... 51
Ek J - Donatsz beton oda ve aft birimlerinin rutin (srekli) tepe yk dayanm muayenesinin
ncelikle en kk tepe ykne gre yaplmasnda uygulanacak ilem................................................. 52
Ek ZA (Bilgi iin) Bu standardn, AB Direktiflerinin temel gerekleri veya dier hkmleri ile ilikili olan
maddeleri........................................................................................................................................................ 54
Kaynaklar........................................................................................................................................................ 59
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Beton muayene bacalar ve odalar - Donatsz, elik lifli ve donatl

0
Giri
Bu standard ile EN 1916 Beton borular ve balant paralar - Donatsz, elik lifli ve donatl standard,
konu asndan birbiri ile balantl ve birbirini tamamlayc standardlardr.
Bu standard, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliinin talimatna gre CEN tarafndan
hazrlanm ve AB Direktifinin/Direktiflerinin temel gereklerini desteklemektedir.
AB Direktifi/Direktifleri ile iliki, bu standardn nemli bir blm olan bilgi iin verilmi Ek ZAda belirtilmitir.
Bu standard, uygulanmas zorunlu on ek ve bilgi iin verilmi bir ek iermektedir. Ek A, Ek B, Ek C, Ek D, Ek
E, Ek F, Ek G, Ek H, Ek I ve Ek J uygulanmas zorunlu ekler, Ek ZA ise bilgi iin verilmi ektir.
Bu standard metni onaylanrken, CENe ye lkelerin mevcut mill artnamelerinde bulunan btn zellikler
zerinde tam olarak anlama salanamam ve bu nedenle zerinde oy birlii ile anlama salanan zellikler
ve bunlara bal deney metotlar metne dhil edilmitir. Kalite kontrol ile ilgili zellikler zerinde oy birlii ile
anlama salanmtr.
Not - Zaman ierisinde, artname amalar dorultusunda, bu standardn kapsam dnda kalan
tamamlayc (elimeyen) zelliklere ve bunlara bal deney metotlarna (izelge 1) mill seviyede
ihtiya duyulacaktr. Ticarete herhangi bir engel oluturmamak amacyla, tamamlayc zelliklere
herhangi bir ekilde salanmas gereken uygunluk, bu zelliklere atf yapldktan sonra her zaman
veya e deeri ifadesi eklenerek snrlandrlmaldr.
Kapsam
Bu standard, en kesit ekli dairesel, dikdrtgensel (keleri pahl veya yuvarlatlm olan veya olmayan) veya
eliptik olan, anma ap ve normal uzunluu DN 1250yi (en kesit ekli dairesel ise) veya LN 1250yi (en kesit
ekli dikdrtgensel veya eliptik ise) amayan, derinlii en fazla 2 metre olan tabanlarda kullanm iin
tasarmlanm muayene odalar ile muayene bacalarnn (insan giriine msait olan) yapmnda kullanlan
donatsz, elik lifli ve donatl n dkml beton birimlere ait deney metotlarn ve izelge 1de belirtildii gibi
olan performans zelliklerini kapsar. Tasarlanan kullanm; kanalizasyon, yamur ve yzey sularn cazibeli
ekilde veya baz durumlarda dk basn yk altnda tamak olan ve esasen tat ve/veya yaya trafiine
maruz alanlara tesis edilen drenaj veya kanalizasyon sistemlerine giri salamak ve bu sistemlerin
havalandrlmasna imkn vermektir. Birleimler (birime montajl veya ayr olarak teslim edilen elstomerik,
plstomerik veya baka trde szdrmazlk malzemelerinin kullanld) ile ilgili zellikler de ayrca
belirtilmitir.
Bu standardda, birimlerin bu standarda uygunluunun deerlendirilmesi ile ilgili kurallar da bulunmaktadr.
aretleme kurallar da standarda dhil edilmitir.
ICS 93.030
TRK STANDARDI
izelge 1 - Belirtilen zellikler ve istisnalar

zellik
Malzemeler
stisnalar
Hakknda henz EN standardlar bulunmayan zellikler,
artmal olmayan basamaklara ait herhangi snflandrma.
Beton
Kullanm yerindeki evresel etki artlarna gre imento, herhangi puzolanik
veya gizli hidrolik mineral katk tipleri ve bunlarn toplamnn en az
miktar/miktarlar.
Yzey
Yzey kusurlarnn boyutlar ile ilgili snrlamalar.
Geometrik zellikler
Anma boyutlar,
Toleranslar ile birlikte i boyutlar,
Demeler ve ayar birimlerindeki giri deliklerinin ekli ve konumu,
Kanallar,
Birimlerin et kalnl toleranslar ile demeler ve ayar birimlerinin kalnlk
toleranslar,
ykseklik toleranslar,
Ularn dorultudan ve diklikten, u aln yzlerinin ise dzlkten sapmas.
Birleimler ve contalar
Birbiri yerine kullanlabilirlik ile ilgili kurallar,
Tepe yk dayanm
Belirli dayanm snflar ve bu snflara karlk gelen en kk tepe ykleri.
Dey dayanm
Karayolunda kullanlan btn ara tiplerinin geiine uygun alanlarn dnda
kalan alanlara tesis edilecek birimler iin dey ykleme artlar.
Su szdrmazlk
Yok.
elik lifli ve donatl beton Donatl beton birimler iin beton rt kalnlnn en az deeri/deerleri,
birimler iin belirli zellikler Kafes donatlara uygulanan kaynak deneyinin artlar.
aretleme
Birimin yapmnda kullanlan malzemeyi tantc semboller veya harfler,
Madde 4.3.9da belirtilen normal artlarn dnda kalan, kullanm yerindeki
evresel etki artlarn tantc semboller veya harfler.
Not - Aada verilenlere ilikin kurallar da, bu standardn kapsam dndadr:
Anma ap DN 1250 veya anma uzunluu LN 1250den byk olan birimler,
Dairesel, dikdrtgensel ve eliptik en kesitli olmayan muayene bacas ve muayene odas birimleri,
Derinlii 2 metreyi amayan tabanlar dndaki tabanlarda kullanm iin tasarmlanm muayene
odalar,
Birimleri kaldrma tertibat,
Belirtilenlerin dnda kalan durumlar,
Mteri tarafndan veya mteri adna yaplan herhangi trdeki alm muayenesi,
Dey birimler ile balant borular veya rakorlar arasndaki, EN 1916ya uygun olmayan birleimlerin
dayankll.
Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr.
Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste hlinde verilmitir. Tarih belirtilen
atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas
artyla uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi hlinde en son basks
kullanlr.
EN, ISO, IEC vb.
Ad
No
(ngilizce)
EN 681-1
Elastomeric seals - Materials
requirements for pipe joint
seals used in water and
drainage applications - Part 1:
Vulcanized rubber
EN 1916
Concrete pipes and fittings,
unreinforced, steel fibre and
reinforced
TS No1)
TS EN 681-1
Ad
(Trke)
Elstomerik contalar - Su ve drenaj
uygulamalarnda kullanlan - Malzeme
zellikleri - Blm 1: Lstik
TS 821
EN 1916
Beton borular ve balant paralar Donatsz, elik lifli ve donatl
1) TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir.

2
ICS 93.030
TRK STANDARDI
EN, ISO, IEC vb.

Ad
No
(ngilizce)
EN 10002-1
Metallic materials - Tensile
testing - Part 1: Method of test
at ambient temperature
ISO 4012
Concrete - Determination of
compressive strength of test
specimens
ISO 10544
Cold reduced steel wire for the
reinforcement of concrete and
the manufacture of welded
fabric
TS No1)
Ad
(Trke)
TS 138
Metalik malzemeler - ekme deneyi EN 10002-1
Blm 1: Ortam scaklnda deney
metodu
TS EN 12390- Beton - Sertlemi beton deneyleri 3
Blm 3: Deney numunelerinde
basn dayanmnn tayini
TS 3721
elik teller - ngerilmeli, beton iin
Terimler, tarifler ve semboller
3.1 Terimler ve tarifleri

Bu standardn amac bakmndan, aadaki terimler ve tarifleri uygulanr.
3.1.1
Muayene bacas
Boru hatlarnn birbirine balanmas ve ak dorultusunun ve/veya seviyesinin deitirilmesi amacyla

kullanlan, muayene ve bakm iin ilgili grevlilerin ve/veya donanmlarn giriine olanak salayan,
havalandrmaya ve hava dolamna izin veren su szdrmaz dey yap.
Not - Bu standardn amac bakmndan, n dkml bir muayene bacas veya odas, bu maddede tarif
edilen ve ekil 1de gsterilen birimlerden oluur. Tipik birleim yeri rnekleri, ekil 2de gsterilmitir.
Aklamalar
1
4
2
6
7
3
5
Ayar birimi
Taban birimi
Kapak demesi
Oda birimi
Kesit daraltma demesi
aft (gvde) birimi
Konik birim
Not 1 - Karmak bir grnt yaratmamak amacyla ekillerde birleim detaylar gsterilmemitir.
Not 2 - Bu yaplara ait n dkml taban demesi, taban birimi ile birleik olabilecei gibi, taban birimi ile
birleim iin uygun birleim detaylarn ieren ayr bir deme de olabilir.
ekil 1 - Tipik muayene baca ve oda yaplar
3
ICS 93.030
TRK STANDARDI
ekil 2.a - Elstomerik conta
ekil 2.b - Elstomerik,

plstomerik veya baka trde
szdrmazlk malzemesi
ekil 2.c - Elstomerik,

plstomerik veya baka trde
szdrmazlk malzemesi
ekil 2 - Tipik birleim yeri rnekleri
3.1.2
Muayene odas
Yaps itibaryla muayene bacas ile ayn olan fakat grevlilerin giriine olanak salamayan yap.
3.1.3
Taban birimi
Kanall veya kanalsz taban demesi ile birleik olan ve kendisine birleik balant borusu/borular veya
rakor/rakorlarla veya bu balant paralar bulunmakszn boru hatlar ile su szdrmaz balanty salamak
iin uygun esnek birleim yerleri bulunan dey bileen.
3.1.4
Oda veya aft birimi
Birleim profil blgesi haricinde en kesiti gvdesi boyunca deimeyen ii bo dey bileen. Bu bileenler,
kendilerine balanan boru hatlarnn yerletirilebilmesi amacyla kullanlan ve taban birimlerinde bulunanlar
ile ayn zellikte olan esnek birleim yerleri ile donatlabilir.
3.1.5
Balk birimi
Birbirine birleik aft birimi ve aft kapak demesi.
3.1.6
Dey birim
Taban, balk, oda veya aft birimi.
3.1.7
Kapak demesi
Odann veya aftn yatay atsn oluturan ve hemen zerine ayar biriminin veya kasas ile birlikte kapan
oturtulabilecei ekilde tasarmlanm delii bulunan birim.
3.1.8
Kesit daraltma demesi
Odann yatay atsn oluturan ve zerine aft biriminin yerletirilebilecei boyutta delii bulunan birim.
3.1.9
Konik birim
En kesitini daraltmak suretiyle odann boyutunu giri delii boyutuna dren, dairesel veya eliptik en kesitli
odann eimli atsn oluturan birim.
3.1.10 Daraltma birimi

Konik birim (en st veya ara birim olarak kullanlan), kapak demesi veya kesit daraltma demesi.
3.1.11 Rakor
Yaplara balant yaplmasn salayan para.
3.1.12 Balant borusu

Ular dz, muflu veya mufsuz olan ksa boru.
4
ICS 93.030
TRK STANDARDI
3.1.13 Ayar birimi

Yapnn yksekliinin ayarlanmas ve/veya kasas ile birlikte kapan yerletirilmesi amacyla kullanlan,
birleim yeri veya yerletirilmi basamak bulundurmayan bileen.
3.1.14 Birim
Muayene baca veya oda yapsn oluturan n dkml beton bileen.
3.1.15 Tip
malt ilemi, en kesit ekli veya delii ve imaltnda kullanlan malzeme (donatsz, elik lifli veya donatl
beton) ayn olan birimler.
3.1.16 Anma boyutu

Yap iinde yer alan bir bileenin boyutunun, milimetre cinsinden imalt lsne/llerine yaklak eit olan
uygun bir tam say ile gsterilmesi; dairesel en kesitli birimde anma ap (DN) birimin i apna, dikdrtgensel
veya eliptik en kesitli birimde anma boyutu (LN/WN) birimin i uzunluu/i geniliine eittir.
3.1.17 Dikdrtgensel ekil

Bir dikdrgenin (kare de dhil) veya keleri pahl veya yuvarlatlm dikdrtgenin ekli.
3.1.18 Eliptik ekil

Yaklak olarak elipse eit olan fakat birinin yarap dierininkinden byk karlkl iki daire yay iftinin
birleimi ile oluan erinin ekli.
3.1.19 ykseklik
Birimin, birleim ucu aln yzleri veya birleim ucu aln yz ile taban arasnda kalan ve ekil 3te gsterildii
gibi llen boyutu.
ekil 3 - Dey ve konik birimlerin i yksekliinin gsterimi
3.1.20 Montajl conta

Birime imalt srasnda monte edilmi olan conta.
3.1.21 Dayanm snf

En kk tepe yknn (kN/m), birimin anma apnn (DN) veya anma uzunluunun (LN) binde birine
blnmesi ile elde edilen deer.
5
ICS 93.030
TRK STANDARDI
3.1.22 En kk tepe yk
Birimin dayanmas gereken en kk yk.
3.1.23 Tama snr yk (gme yk)

Tepe yk deneyi veya dey dayanm deneyi esnasnda deney makinesinin ulat en byk yk (yk
kayt cihaz ibresinin geri dn yapt andaki yk).
3.1.24 atlak yk
elik lifli veya donatl beton birimin, tarif edilen atlama snr ile dayanmas gereken yk.
3.1.25 Beton rt kalnl

Herhangi trdeki donat zerindeki betonun net kalnl.
3.1.26 Karakteristik deer

% 75lik gvenilirlik seviyesi ile, belirli bir malzeme zerinde yaplmas mmkn btn lmelerden elde
edilen deerlerin % 5inin altna dmesine izin verilen ve bir zellii ifade eden deer.
Not - % 75lik gvenilirlik seviyesi, ISO 12491de tavsiye edilen deerdir.
3.1.27 Muayene
Birimin uygulanabilir zelliklerini; lerek, inceleyerek, deney yaparak, ablon uygulayarak veya baka
ekilde karlatrma ilemi.
3.1.28 Rutin muayene

Numuneler ile temsil edilen paralarn kabul edilebilirliini tayin etmek amacyla, nceden belirtilen sklkta
numune alnarak yaplan muayene.
3.1.29 Srekli muayene

Bir kontrol durumuna erimek ve bu durumu devam ettirmek amacyla deerlendirilmi olan ve zel ilem
uygulanarak imal edilen birimler iinden alnacak numune saysn ve ilgili kabul kriterlerini belirleyen numune
alma plnna uygun ekilde yaplan rutin muayene.
3.1.30 Numune
Kalitesine baklmakszn rasgele seilen bir veya daha fazla birim.
3.1.31 Grup
Ayn ilem uygulanarak imal edilmi olduu kolayca fark edilebilen birimler topluluu; anma boyutlar farkl
olan birimler, en byk anma boyutunun en kk anma boyutuna orannn 2yi amamas kaydyla ayn
grup altnda toplanabilir.
3.1.32 zel ilem

Herhangi bir zaman dilimi boyunca, temelde ayn artlar altnda, anma boyutu, dayanm snf ve tipi ayn
olan birimlerin imalt.
3.1.33 statistik kontrol durumu

Gzlemlenen numune alma neticeleri arasndaki farkllklarn, zaman iinde deiiklik gstermemesini
salayan bir sisteme balanabilecei durum.
3.1.34 Deitirme kurallar

Muayene skln artrma veya azaltma kararn belirleyen kurallar.
ICS 93.030
TRK STANDARDI
3.2 Semboller
Bu standardda kullanlan sembollerin anlam, birimi ve metin ii atf izelge 2de verilmitir.
izelge 2 - Semboller
Sembol
Anlam
Aw
Suya daldrma yoluyla su emme
as
lve kesme yk ile conta merkezi
arasndaki mesafe
Fa
Etkili tepe yk deney sonucu
Fc
atlak yk
Birimi
%
Madde D.5
m
Madde C.7.3
kN/m
kN/m
Fd
Basamak zerine uygulanan dey yk
kN
Fl
kN
Fn
Basamak zerine uygulanan yatay ekip

karma kuvveti
En kk tepe yk
Fp
Dey atlak yk
Fs
Fu
Kesme yk
Tama snr yk (gme yk)
Fv
En kk dey tepe yk
fbt
fch
Betonun eilmede ekme gerilmesi

Betonun karakteristik eilmede ekme
gerilmesi
Betonun karakteristik basn dayanm
Betonun eilmede ekme tasarm gerilmesi
Grup deneyi
ykseklik
fck
fdes
G
h
J
k
l1
m1
m2
N
n
P
*
P
Q
R
Rs
rm
S
s
T
t
tact
Ayda en az 1 defa olmak zere, her gruba

ait imal edilen 500 birim bana yaplan
deney
Kabul edilebilirlik sabiti
Komu contalarn merkezleri arasndaki
mesafe
Suya daldrlm numunenin sabit ktlesi
Kuru numunenin sabit ktlesi
Her anma boyutu bana yaplan deney
Art arda alnan numunelerin says
llen tepe yk
Ykleme mesnetlerinin etkili zat arl
Kalite istatistii
Rutin muayene deneyi
lve kesme yk
Birimin ortalama yarap
Her tip, anma boyutu ve dayanm snf
bana yaplan deney
Hesaplanan standard sapma
Balang tip deneyi
Tasarm et kalnl
Birimin tekli mesnete temas ettii noktada
llen ortalama et kalnl
kN/m
kN
kN
kN/m
kN
MPa
MPa
MPa
MPa
m
Metin ii atf
Madde A.5, Madde H.3.2, Madde H.4.1

Madde 5.2.3, Madde A.1, Madde A.4.3,
Madde H.3.2, Madde H.4.1
Madde 4.3.7.1, Madde 4.3.7.2, Madde
E.2.1
Madde 4.3.7.1, Madde 4.3.7.2, Madde
E.2.2
Madde 4.3.5, Madde 5.1.2, Madde 5.2.3,
Madde A.1, Madde A.4.3, Madde H.1.1,
Madde H.3.2, Madde H.4.1, Madde H.4.2,
Ek J
Madde 5.2.4, Madde B.4.2, Madde H.3.2,
Madde H.3.4
Madde C.7.3, Madde C.7.4
Madde 5.1.2, Madde A.1, Madde A.4.3,
Madde B.4.1, Madde B.4.2, Madde H.1.1,
Madde H.3.2, Madde H.3.4, Madde H.4.1,
Madde H.4.2, Ek J
Madde 4.3.6, Madde B.4.1, Madde H.4.1,
Madde H.4.2
Ek J
Ek J
Madde 4.2.2
Ek J
Ek G
Madde 3.1, Madde A.4.1, Madde A.4.2,
Madde A.5, Madde B.4.1
Ek G
Madde H.4.1, Madde H.4.2, Ek J

Madde C.7.3
kg
kg
kN
kN
kN
mm
-
Madde D.4.1, Madde D.5

Madde D.4.2, Madde D.5
Ek G
Madde A.4.1, Madde A.4.2, A.5
Madde A.5
Madde H.4.2, Ek J
Madde 6.1, Madde A.1
Madde C.7.3
Ek J
Ek G
mm
mm

Madde 6.1, Madde A.1
Madde H.3.2
Ek J
7
ICS 93.030
TRK STANDARDI
izelge 2 - Semboller (devam)

Sembol
Anlam
ten kk Birimin tekli mesnete temas ettii nokta iin
izin verilebilir en kk et kalnl
W
Her tip, anma boyutu ve ayn et kalnl
bana yaplan deney
Ww
Su ile dolu balant borusunun arl
x
llen deer
Numunelerden elde edilen sonularn
x
aritmetik ortalamas
Y
Ylda tip bana en az 1 defa olmak zere,
her tip, boyut ve dayanm iin imal edilen
1000 birim bana yaplan deney
Z
Her bir basamak tipi ve yerletirme metodu
iin yaplan deney
Deneyde kullanlan mesnetin orta as
Bilinen standard sapma
Birimi
mm Ek J
kN
-
Metin ii atf
Ek G
Madde C.7.3
Madde H.4.2, Ek J
Ek G
Ek G
derece Madde A.4.1

Madde H.4.1, Madde H.4.2
Genel zellikler
4.1 Malzemeler
4.1.1
Genel
Bu standardn kapsamna giren malzemeler, izelge 3te belirtildii gibi olmaldr.

Not - lgili EN standardlarnn henz yaynlanmam olduu durumlarda, malzemelere ait referans zellikleri
tamamlayc zelliklere ihtiya duyulacaktr. Bu zellikler, mill standardlara veya bunlarn
bulunmamas hlinde, birimlerin kullanld yerde geerli olan ynetmelikler veya artnamelere uygun
olmaldr.
ICS 93.030
TRK STANDARDI
izelge 3 - Bu standard kapsamna giren malzemeler.

Malzeme
Referans zelliklere ilve zellikler
imentolar
Yok.
Agregalar
Agregalar, betonun priz alma, sertleme, dayanm, su szdrmazlk veya

dayankllk zelliklerini olumsuz ynde etkileyebilecek ve herhangi trde eliin
korozyonuna neden olabilecek miktarlarda zararl bileenler ihtiva etmemelidir.
malt, standard tane byklk dalmlarn, imalt ilemine uygun olacak
ekilde deitirebilir.
Karm suyu
Karm suyu, betonun priz alma, sertleme, dayanm, su szdrmazlk veya

dayankllk zelliklerini olumsuz ynde etkileyebilecek ve herhangi trde eliin
korozyonuna neden olabilecek miktarlarda zararl bileenler ihtiva etmemelidir.a
Kimyasal katklar
Kullanlmas hlinde kimyasal katklar, betonun dayanklln olumsuz ynde

etkilememeli ve herhangi trde eliin korozyonuna neden olmamaldr.
Mineral katklar
Kullanlmas hlinde mineral katklar, betonun priz alma, sertleme, dayanm, su

szdrmazlk veya dayankllk zelliklerini olumsuz ynde etkileyebilecek ve
herhangi trde eliin korozyonuna neden olabilecek miktarlarda zararl
bileenler ihtiva etmemelidir.
elik lifler
Donat elii
elik lifler, sert ekilmi elik telden imal edilmeli ve bu liflerin EN 10002-1e
uygun ekilde tayin edilen karakteristik ekme dayanm en az 1000 MPa
(N/mm2) olmaldr.
elik liflerin ekli ve/veya yzey yaps, beton iinde mekanik ba (ankraj)
salayacak nitelikte olmaldr.
Donat elii, kaynak yaplmas gerekli hllerde, kaynaklanabilir nitelikte
olmaldr. Donat elii dz, entikli, profilli veya nervrl olabilir. Herhangi trde
hasr elik imalinde ayn malzemeler kullanlmaldr. Donat eliine ait referans
zellikleri ieren baka bir kaynak bulunmamas hlinde, ISO 10544
kullanlmaldr.
Contalar
Madde 4.1.2.
Basamaklar
Yok.
ehir ime suyu ebekesinden temin edilen su, beton imalt iin genellikle uygundur.
4.1.2
Contalar
Dey birimler ve boru hatlar arasnda yaplan balantlarda kullanlan contalar, EN 681-1e uygun olmal ve
imalt tarafndan birime montajl ekilde veya ayr olarak teslim edilebilir.
Dey birimler arasnda kalan birleimlerde, imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde beyan edilen
baka trde szdrmazlk malzemeleri ve metotlar kullanlabilir. malt, bu gibi malzemelerin menei ve
Madde 6.6da verilen artlar karlamak amacyla kulland metotlar ile ilgili bilgileri hazr bulundurmaldr.
4.2 Beton
4.2.1
Beton malzemeleri
Sadece, Madde 4.1.1de tarif edilen zelliklerdeki malzemeler kullanlmaldr.
4.2.2
Beton dayanm
4.2.2.1 Genel
Birimlerin, rutin dayanm performans deneyi ile dorulanmayan ve bu standardda belirtilmeyen tayclk
zelliklerine uygunluu deerlendirmek gerektiinde, betonun karakteristik basn dayanm fck Madde 6.8e
uygun ekilde yaplan deney esas alnarak dorulanmaldr. Dorulamayla elde edilen bu dayanm deeri,
imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde beyan ettii tasarm dayanm deerinden kk olmamaldr.
ICS 93.030
TRK STANDARDI
4.2.2.2 Dayanm art

Madde 4.2.1.1in amac bakmndan, imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde beyan ettii tasarm
dayanm deeri, 40 MPa (N/mm2)dan kk olmamaldr.
4.2.3
Beton kalitesi
Herhangi bir birimin imaltnda kullanlacak beton, youn, homojen ve Madde 4.2.4, Madde 4.2.5 ve Madde
4.2.7de belirtilen zelliklere uygun olmaldr.
4.2.4
Betonun karm suyu miktar
4.2.4.1 Genel
Beton karm, tam olarak sktrlm hlde suyun imento ile herhangi puzolanik veya gizli hidrolik mineral
katk toplamna oran, Madde 4.3.9da belirtilen kullanm yerindeki evresel etki artlar ile tutarll
salayacak zellikte olmaldr.
4.2.4.2 Su/imento oran art

Tam olarak sktrlm hlde suyun imento ile herhangi puzolanik veya gizli hidrolik mineral katk toplamna
oran, 0,45ten byk olmamaldr.
4.2.5
Betonun imento dozaj
Beton karm, tam olarak sktrlm hlde imento ile herhangi puzolanik veya gizli hidrolik mineral katk
toplamnn en az miktar, Madde 4.3.9da belirtilen kullanm yerindeki evresel etki artlarna diren artlarn
salayacak zellikte olmaldr.
4.2.6
Betonun klorr miktar
4.2.6.1 Genel
Betonda bulunabilecek en fazla klorr iyonu miktar, hesapla deerlendirilmelidir.
4.2.6.2 Klorr miktar art

Betonun hesaplanan klorr iyonu miktar, izelge 4te verilen ilgili deerleri amamaldr.
izelge 4 - Betonun en fazla klorr miktar
Beton tipi
Cl iyonunun imento ktlesine oran
Donatsz beton
% 1,0
elik lifli beton
% 0,4
Donatl beton
% 0,4
4.2.7
Betonun su emmesi
4.2.7.1 Genel
Betonun su emmesi, Madde 6.7ye uygun ekilde yaplan deneyle tayin edilmelidir.
4.2.7.2 Su emme art

Betonun su emmesi, ktlece % 6y amamaldr.
4.3 Birimler
4.3.1
Genel
Birimler, teslim annda aada verilen zelliklere uygun olmaldr.
4.3.2
Yzey
Birleim profillerinin fonksiyonel yzeylerinde, su szdrmaz ekilde montajn yaplmasn engelleyecek

girintiler ve kntlar (dzensizlikler) bulunmamaldr.
10
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Yzeydeki genilii 0,15 mmyi amayan; imentoca zengin tabakalar iinde olumu ince a atlaklar,
bzlme (rtre) veya scaklk nedeniyle olumu klcal atlaklar ile donatl birimlerde, yaplan deneylerden
arta kalm ve yine ayn yzey genilik snr dhilindeki atlaklara izin verilebilir. Herhangi tipte bir atlan
geniliini lmeden nce birim, imaltnn takdirine bal olarak, en fazla 28 saat su iinde bekletilebilir.
Yukarda tarif edilenler dnda kalan tipte atla bulunan birimlerin, bu standarda uygun olmad kabul
edilir.
Birim, imalt sonras yaplan herhangi bir yzey ileminden sonra da, bu standardda belirtilen ilgili btn
zelliklere uygun kalmaldr.
4.3.3
Geometrik zellikler
4.3.3.1 ykseklik
Dey birimlerin ve konik birimlerin i ykseklii, imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde beyan
edilene uygun olmaldr.
4.3.3.2 Konik birimlerin ve taban birimlerinin et kalnl

Konik birimlerin ve taban birimlerinin et kalnl deeri, imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde
beyan edilmeli ve bu birimlere balanan oda veya aft birimi iin art koulan tepe yk dayanmna uygun
et kalnlnn % 95inden kk olmamaldr.
4.3.3.3 Balantlarn uzunluu

Taban birimi iine dkml muflu boru iin en fazla gvde i uzunluu, 500 mmyi amamak kaydyla,
milimetre cinsinden taban biriminin et kalnl ile borunun anma apnn yarsnn toplamna eit olmaldr.
Dkml mufsuz boru iin bu uzunluk deeri, mufsuz u ksmnn uzunluu kadar artrlabilir.
4.3.3.4 Basamaklarn yerleimi

Birimde basamaklar bulunmas hlinde, bu basmaklarn beton yzeyinden yapaca kma deeri en az 120
mm olmaldr. Montaj tamamlanm bir yap iindeki basamaklar arasndaki dey mesafe, birimlerin (ekil
4) i ykseklii ile ilikili olarak belirlenmeli ve imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde beyan edilene
uygun olarak, 250 mm - 350 mm aralnda kalmaldr. artmal basamaklar, 10 mm toleransla, birbiri
ardna gelen iki artmal basaman yerleim merkezleri arasndaki stten grn izimindeki mesafe,
imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde beyan edilene uygun olarak, 270 mm - 300 mm aralnda
kalacak ekilde yerletirilmelidir. artmal olmayan basamaklar, dey olarak biri dierinin zerine gelecek
ekilde yerletirilmelidir.
11
ICS 93.030
TRK STANDARDI
ller mmdir.
ekil 4.1 - Dikdrtgensel en kesitli

birimdeki artmal olmayan
basaman stten grn izimi
ekil 4.2 - Dairesel veya eliptik en

kesitli birimdeki artmal
basamaklarn stten grn izimi
ekil 4.3 - A-A kesiti
Aklamalar
1 270 mm - 300 mm aralnda kalmas gereken mesafe
2 250 mm - 350 mm aralnda kalmas gereken mesafe
Not - artmal veya artmal olmayan basmaklar kullanlabilir.
ekil 4 - Basamaklar
4.3.3.5 nsan giri deliklerinin net boyutu

nsan girii iin tasarmlanm delikler, birimlerin kullanld yerde geerli olan gvenlik ynetmeliklerine
veya dier artnamelere uygun olmaldr.
Not - Gvenlik kurallar genellikle en az 600 mmlik delik apn gerektirmektedir.
4.3.3.6 Birleim profilleri iin toleranslar

Bir birleim profili, imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde kendisi iin beyan edilen tasarm boyut ve
toleranslarna uygun olmaldr. Birleimin fonksiyonunu etkileyebilecek dier herhangi bir boyut toleransnn
etkisi uygun ekilde dikkate alnmaldr.
4.3.3.7 Boru balantlar

Dey birimlere yaplacak boru balantlar iin belirlenen balant konumlar arasnda kalan alara ait
toleranslar, yatay dzlemde 3odir. Bu balantlara ait seviye toleranslar, herhangi bir boru giri delii ile
k delii arasnda geriye ak olmakszn 15 mmdir.
ki balant borusunun en d yzeyleri arasndaki en kk mesafe, balandklar birimin et kalnl deeri
veya 100 mmden hangisi kkse ona eit olmaldr.
4.3.4
Dey birimler ile balant borular veya rakorlar arasndaki birleimlerin dayankll
Bir dey birim ile bir balant borusu veya rakor arasndaki EN 1916da verilen zelliklere uygun bir birleim,
yine ayn standardda verilen dayankllk zelliklerine de uygun olmaldr.
12
ICS 93.030
4.3.5
TRK STANDARDI
Oda ve aft birimlerinin tepe yk dayanm
Bir oda veya aft birimi, Madde 6.4e uygun ekilde, Madde A.4.2de tarif edilen dey deney dzenei
iinde deneye tbi tutulduunda, anma boyutu ve dayanm snf iin belirli olan en kk tepe yk Fnye
dayanmaldr. Birimler, imaltnn takdirine bal olarak, Madde A.4.1de verilen yatay deney dzenei
iinde de deneye tbi tutulabilir, ancak bu durumda belirli en kk tepe yk Fn, birimin arlnn % 20si
kadar azaltlmaldr. elik lifli beton birimler iin Madde 5.1.2de verilenler, donatl beton birimler iin ise
Madde 5.2.3te verilenler dikkate alnmaldr.
4.3.6
Daraltma birimlerinin ve balk birimlerinin dey dayanm
4.3.6.1 Genel
Kapak demeleri, kesit daraltma demeleri ve balk birimleri Madde 6.5e uygun ekilde deneye tbi
tutulduunda, en kk dey tepe yk Fvye dayanmaldr. Bu art, eik yzeyinin dey ykseklii, oda en
kesit eklinin dairesel veya eliptik oluuna gre (DNen byk - DNen kk) mm veya (LNen byk - DNen kk) mm
deerinden kk olan konik birimlere de uygulanr.
Burada (ekil 3);
DNen byk veya LNen byk konik birimdeki en byk deliin anma ap veya anma uzunluu,
DNen kk konik birimdeki en kk deliin anma ap
dr.
Donatl beton demeler ve donatl balk birimleri iin Madde 5.2.4.1de verilenler de dikkate alnmaldr.
4.3.6.2 Ykleme art

Madde 4.3.6.1de tarif edilen ve karayolunda kullanlan btn ara tiplerinin geiine uygun alanlara tesis
edilecek birimler iin en kk dey tepe yk Fv, 300 kNdur.
Donatl beton demeler ve donatl balk birimleri iin Madde 5.2.4.2de verilenler de dikkate alnmaldr.
4.3.7
Yerletirilmi basamaklar
4.3.7.1 Genel
Bir birim iine imalt tarafndan yerletirilmi olan basamaklar Madde 6.9a uygun ekilde deneye tbi
tutulduunda, dey yk Fdyi tamal ve yatay ekip karma kuvveti Flye dayanmaldr.
4.3.7.2 Ykleme art

Basamaklar, 2 kNluk dey yk Fdye tbi tutulduunda, bu yk altnda meydana gelecek sehim, kalc ksm
1 mmden byk olmamak zere artmal basmaklar iin 5 mmyi, kalc ksm 2 mmden byk olmamak
zere artmal olmayan basamaklar iin ise 10 mmyi amamaldr.
Basamaklar, 5 kNluk yatay ekip karma kuvveti Flye dayanmaldr.
4.3.8
Su szdrmazlk
inde basamak bulundurup bulundurmadna baklmakszn tek bana bir dey birim veya tek bana bir
birleim yeri, Madde 6.6ya uygun ekilde deneye tbi tutulduunda, deney sresince herhangi trde sznt
yapmamal veya gzle grlebilir kusurlar aa karmamaldr; yzey zerinde rutubet nedeniyle oluan
slaklk sznt olarak deerlendirilmemelidir. Tasarm et kalnl 125 mmden byk olan dey birimler,
hidrostatik deneye tbi tutulmamaldr.
4.3.9
Kullanm yerindeki evresel etki artlar
Bu standarda uygun birimler, en azndan rutubetli ve az zararl kimyasal evre artlarnda (evsel ve artlm
endstriyel atk sular ile birok zemin tr ve yer alt suyu bakmndan normal artlar) kullanma uygundur.
ok zararl kimyasal evre artlarnn beklenmesi hlinde, ncelikli olarak betonun imento ile herhangi
puzolanik veya gizli hidrolik mineral katk toplamna dikkat edilmelidir.
Not - Az zararl ve ok zararl kimyasal evre art tarifleri, betonla ilgili mill artnamelerde bulunabilir.
13
ICS 93.030
TRK STANDARDI
4.3.10 Dayankllk
Monte edilmi birimlerin ve birleimlerin dayankll, bilhassa aada verilen zellikler vastasyla salanr:
Birimlerin dayanmnn tayini iin rutin performans deneyi belirtilmedii durumda, en dk beton
dayanm (Madde 4.2.2),
Betonun en fazla su/imento oran (Madde 4.2.4),
Betonun en fazla klorr miktar (Madde 4.2.6),
Beton en fazla su emmesi (Madde 4.2.7),
Dey birimler ile balant borular arasndaki birleimlerin dayankllnn kantlanmasnda esas alnan
kriterlere uygunluk (Madde 4.3.4),
Donatl birimlerdeki en az beton rt kalnl (Madde 5.2.2).
Belirli zellikler
Birimler, teslim annda aada verilen belirli zelliklere uygun olmaldr.
5.1 elik lifli beton birimler

5.1.1
elik lif miktar
Beton iine katlan elik lif miktar, imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde beyan edilenden az
olmamaldr.
5.1.2
elik lifli beton oda veya aft birimi, aada belirtilen ve art arda uygulanan deney artlarna uygun
olmaldr:
Birim, anma boyutu ve dayanm snfna uygun 0,67 Fn atlak ykne, herhangi tipte bir atlama
gstermeden bir dakika dayanmal,
Yk, Fnden kk olmamak artyla tama snr yk (gme yk) Fuya artrlmal,
Kesiksiz yk, tama snr yknn (gme yknn) % 95i veya daha fazlas kadar drldkten
sonra kaldrlmal, 0,67 Fn tekrar uygulanmal ve 1 dakika sabit tutulmaldr.
5.2 Donatl beton birimler

5.2.1
Donat
Donat, Madde 4.1.1e ve imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelere uygun olmaldr.
Birbirlerine emniyetli ekilde balanm olmalar artyla, helezonik sarlm veya e merkezli emberler
eklinde dzenlenmi, demeler veya dikdrtgensel veya eliptik en kesitli birimler iin uygun olan baka bir
dzende hazrlanm veya hasr elikten yaplm donat kullanlabilir.
Kafes donatnn veya donat diziliinin yerleimi ve eklini kontrol edebilmek amacyla donat kaynakla
birletirilmeli veya balanmaldr. Kafes donatnn/donatlarn tasarm eklinin deimeden olduu gibi
kalmasna dikkat edilmelidir.
5.2.2
Beton rt kalnl
Beton rt kalnlnn en az deeri, Madde 4.3.9da tarif edilen kullanm yerindeki evresel etki artlarna
uygun olmaldr.
5.2.3
Donatl beton oda veya aft birimi, Madde 4.3.5te verilen artlara ek olarak, Madde 6.4e uygun ekilde
deneye tbi tutulduunda, betonun ekme blgelerinde, 300 mm veya daha fazla veya birimin gvde i
uzunluundan deeri kk olana eit srekli bir uzunluk boyunca genilii 0,3 mmden byk herhangi tipte
kararl atlak olumadan, deeri 0,67 Fnye eit olan atlak yk Fcye de dayanmaldr.
14
ICS 93.030
5.2.4
TRK STANDARDI
Kapak demeleri, kesit daraltma demeleri ve balk birimlerinin dey dayanm
5.2.4.1 Genel
Donatl beton kapak demesi, kesit daraltma demesi veya balk birimi, Madde 4.3.6da verilen artlara
ek olarak, Madde 6.5e uygun ekilde deneye tbi tutulduunda, ekil B.1de gsterildii gibi giri delii
evresine yayl dey atlak yk Fpye dayanmaldr. Yk kaldrldktan sonra, varsa bu deneyden arta
kalan herhangi tipte bir atlan yzey genilii, 300 mm veya daha fazla veya beton yzeyin tam
geniliinden kk olan deere eit srekli bir uzunluk boyunca 0,15 mmyi amamaldr.
Karayolunda kullanlan btn ara tiplerinin geiine uygun alanlarn dnda kalan alanlara tesis edilecek bu
birimlerin dey dayanm, Madde 4.3.6da verilen artlara ek olarak, dey atlak yk Fp esas alnarak da
belirtilmelidir.
5.2.4.2 Ykleme art

Madde 5.2.4.1de tarif edilen ve karayolunda kullanlan btn ara tiplerinin geiine uygun alanlara tesis
edilecek birimler iin dey atlak yk Fp, 120 kNdur.
5.2.5
atlak yk deneyine tbi tutulmu birimlerin uygunluu
Madde 6.4 veya Madde 6.5e uygun ekilde sadece atlak yk deneyine tbi tutulmu olup, Madde 5.2.3
veya Madde 5.2.4te belirtilen artlar karlayan donatl beton birimler, bu standarda uygun kabul edilir.
5.2.6
Madde 5.2.3 veya Madde 5.2.4e tbi olmayan birimler iin ykleme artlar
Taban birimlerinin ve eik yzeyinin dey ykseklii (DNen byk - DNen kk) mm veya (LNen byk - DNen kk)
mm deerine eit veya bu deerden byk olan konik birimlerin tama dayanm, birimlerin kullanld yerde
geerli olan ilgili mill standardlarda verilen artlara uygun ekilde deerlendirilmelidir.
Not 1 - Mill seviyedeki tamamlayc zellikler (Bu stanadardn giri blm), ilgili mill standardlarda bulunan
uygulanacak belirli teknik artlarn hepsini sral ekilde iermelidir. Yani, sadece n yapml beton
elemanlarn tasarmna ynelik bir mill standarda atf yapmak, bal bana yeterli deildir.
Not 2 - Montajl durumda iken btnyle basn altnda olduklarndan, bu standardda verilen zellikler iine
ayar birimleri dhil edilmemitir (ekil 1).
malt tamamlanm mamuller iin deney metotlar
6.1 Genel
izelge 5te aksi belirtilmemise, uygunluk deerlendirmesi iin Madde 6.2, Madde 6.3, Madde 6.4, Madde
6.5, Madde 6.6, Madde 6.7, Madde 6.8 ve Madde 6.9 btn birimlere uygulanr.
15
ICS 93.030
TRK STANDARDI
izelge 5 - Deney artlarnn zeti

Kapak demeleri,
kesit daraltma
demeleri ve
Ayar
konik birimler
Oda veya
Taban Balk
aft birimleri birimleri birimleri (daraltma birimleri) birimleri
Dey birimler
Madde
Belirtilen zellik
Madde 4.2.2.1 Karot dayanma
T/R
T/R
T/Rb
T/R
Madde 4.2.7.1 Su emme
T/R
T/R
T/R
T/R
T/R
Madde 4.3.2
Yzeyin gzle muayenesi
T/R
T/R
T/R
T/R
T/R
Madde 4.3.3
Geometrik
zellikler:
T/R
T/R
T/R
T/R
T/R
T/R
T/R
-
Madde 4.3.5
Birimler
Birleim profilleri
T/R
T/R
Tepe yk dayanm
T/R
Madde 4.3.6
Dey dayanm
Madde 4.3.7
Madde 4.3.8
Su szdrmazlk:
Hidrostatik
Tek bana birleim

yerleri
Bir dey birim ile bir

balant borusu veya
rakor arasndaki
birleim
T/R
T/R
T/R
T/R
T/R
T/R
T/Rd
T/R
T/Rd
T/R
T/Rd
T/R
T/R
T/R
T/R
Madde 5.2.1
Donat
T/R
T/R
T/R
T/R
T/R
Madde 5.2.2
Beton rt kalnl
T/R
T/R
T/R
T/R
T/R
T
R
Balang tip deneyi anlamndadr.

Rutin muayene deneyi anlamndadr.
Sadece, uygunluu bu standardda belirtilmeyen tayclk zelliklerine gre deerlendirilen ve rutin

dayanm performans deneyi ile dorulanmayan birimlere uygulanr anlamndadr.
Sadece, eik yzeyinin dey ykseklii (DNen byk - DNen kk) mm veya (LNen byk - DNen kk) mm
deerine eit veya bu deerden byk olan konik birimlere uygulanr anlamndadr.
Eik yzeyinin dey ykseklii (DNen byk - DNen kk) mm veya (LNen byk - DNen kk) mm deerine
eit veya bu deerden byk olan konik birimlere uygulanmaz anlamndadr.
Tasarm et kalnl > 125 mm olan birimlere uygulanmaz anlamndadr.
6.2 Birleim profilleri

Birleim profillerinin kritik boyutlar ve bunlarn toleranslar, imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde
verilenlere uygunluk asndan deerlendirilmelidir.
6.3 Donat
Donatnn Madde 5.2.1e uygunluk asndan incelenebilmesine, beton rt kalnlnn ise Madde 5.2.2ye
uygunluk asndan deerlendirilebilmesine imkn vermek amacyla, rutin muayene deneyi veya balang
tip deneyinin gerektirdii ekilde gme yk deneyine tbi tutulmu olan donatl beton birimin hasar
grmemi ksmndan bir para kesilmelidir.
6.3.1
Donatnn yerletirilii ve miktar
Dey birimlerdeki dairesel ubuklarn ve dier birimlerdeki donatnn yerleim aralklar ve miktar, en az
birimin i ykseklii veya 1 metre deerlerinden kk olanna eit bir boy zerinde llmeli ve imaltnn
imaltla ilgili dzenledii belgeler ile Madde 5.2.1e uygunluk asndan deerlendirilmelidir.
Varsa boyuna donat, imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelere uygunluk asndan deerlendirilmelidir.
16
ICS 93.030
6.3.2
TRK STANDARDI
Beton rt kalnl
Donat aa karlmal, beton rt kalnl llmeli ve llen en kk deer en yakn milimetreye

yuvarlatlarak kaydedilmelidir. Sonrasnda ise rt kalnl, Madde 5.2.2ye uygunluk asndan
deerlendirilmelidir.
6.4 Oda ve aft birimlerinin tepe yk dayanm

Oda ve aft birimlerinin tepe yk dayanm, Ek Ada belirtilen ilgili metoda uygun ekilde tayin edilmelidir.
6.5 Daraltma birimlerinin ve balk birimlerinin dey dayanm

Daraltma birimlerinin ve balk birimlerinin dey dayanm, Ek Bde belirtilen ilgili metoda uygun ekilde tayin
edilmelidir.
6.6 Su szdrmazlk
Tek bana dey birimlerin ve tek bana birleim yerlerinin su szdrmazl, Ek Cde belirtilen metotlara
uygun ekilde tayin edilmelidir.
6.7 Su emme
Betonun su emmesi, Ek Dde belirtilen metoda uygun ekilde tayin edilmelidir.
6.8 Taban birimlerinde, balk birimlerinin yan cidarlarnda, ayar birimlerinde ve

belirli konik birimlerde kullanlan betonun dayanm
Basn dayanm ISO 4012ye uygun ekilde tayin edilmelidir. Deney, taban birimlerinin, balk biriminin yan
cidarlarnn ve izelge 5in gereine uygun konik birimlerin i yksekliinin te birlik noktalarndan alnan iki
numune (yani her bir birimden iki numune) ve ayar birimlerinin evre uzunluunun drtte birlik noktalarndan
alnan drt numune zerinde yaplmaldr. Her bir durum iin elde edilen sonularn ortalama deeri
hesaplanmaldr.
Deneyler, ykseklii, ap 10 mmye eit olan karotlar zerinde yaplmaldr:
100 mm 1 mm apl karotlar kullanlmas hlinde, sonular herhangi bir dntrme katsays ile
arplmadan kullanlr,
50 mm 1 mm apl karotlar kullanlmas hlinde, sonular dntrme katsays olan 0,9 ile arplarak
kullanlr.
Belirtilen bu aplar arasnda kalan karot aplar iin dorusal enterpolasyon yaplabilir.
6.9 Yerletirilmi basamaklar

Yerletirilmi basamaklarn dey yklemeye ve yatay ekip karma kuvvetine kar direnci, Ek Ede
belirtilen metotlara uygun ekilde tayin edilmelidir.
Uygunluk deerlendirmesi
7.1 Genel
maltnn kalite gvence sistemi, Ek Fde tarif edildii gibi olmaldr.
Not 1 - Bu standarda uygunluun, EN 45011in gereklerine uygun onaylanm bir belgelendirme kuruluu
tarafndan verilecek mamul sertifikas ile kantlanmas tavsiye edilir. Bununla birlikte, Yap
Malzemeleri Ynetmelii (89/106) kapsamnda bulunan ve CE iaretleme amalar dorultusunda
AB Komisyonunun uygunluk teyit seviyesi hakknda alm olduu kararn uyguland maddelerle
ilgili olan izelge ZA.2 de ayrca dikkate alnmaldr. Komisyon, imalty ift uygunluk teyit ilemine
maruz brakmamak amacyla, kullanlmas ve Madde ZA.2de tarif edildii gibi rapor edilmesi ve
uygulanmas artyla, sk bir teyit ileminin daha az sklkta bir teyit ilemini karlayabileceini
beyan etmitir.
Not 2 - Birimlerin onaylanm bir belgelendirme kuruluu (EN 45011e uygun) tarafndan belgelendirilmesi
hlinde, iaretleme haricinde, mteri tarafndan veya mteri adna alm muayenesi yaplmasna
gerek yoktur.
17
ICS 93.030
TRK STANDARDI
7.2 Mamul deerlendirme ilemleri

7.2.1
Genel
lemler, aadakilerden meydana gelir:

1) Birimlerin balang tip deneyleri,
2) Fabrika imalt kontrol,
3) Bu standardda tarif edilen numune alma plnna uygun ekilde alnan numuneler zerine yaplan sonraki
deneyler.
7.2.2
Balang tip deneyleri
Balang tip deneyleri, bu standarda uygunluu gstermek amacyla yaplmaldr. Bu standardn artlarna
(ayn mamul veya belirtilen mamul gruplamas; ayn zellikler; ayn numune alma metodu ve ayn veya fazla
dikkat gerektiren deney) uygun ekilde nceden yaplm deneyler dikkate alnabilir. Balang tip deneyleri
aadaki durumlarda da yaplmaldr:
Yeni bir mamul tipinin imaltna balanrken,

Tasarm, malzeme tipi veya imalt metodunda temel bir deiikliin olduu zamanlarda.
Balang tip deneyi, numunelerin imalt hattndan alnp (izelge G.1 ve izelge G.2de belirtilen ekilde),
ilgili deneye/deneylere tbi tutulmasndan oluur. Balang tip deney artlarn karlayabilmek iin, alnan
btn numuneler bu standardn artlarna uygun olmaldr.
Balang tip deneylerinden elde edilen sonular, rutin muayene amalarna dhil edilmemelidir.
maltnn deney donanm resm olarak kalibre edilmi ise, balang tip deneyi, normal olarak bu donanm
ile yaplmaldr.
7.2.3
Fabrika imalt kontrol
Fabrika imalt kontrol, Ek Fde tarif edilen kalite gvence sistemi zerine kurulmaldr.
7.2.4
Fabrikada alnan numuneler zerinde yaplan sonraki deneyler
Bu standarda uygunluk, balang tip deneyleri esnasnda ve ileride tarif edildii gibi sonraki rutin
muayenede alnan numuneler ile kantlanmaldr. Deneyler, bu standarda uygunluk iin, imalt tarafndan
beyan edilen en kk yataki numuneler zerinde yaplmaldr.
malt, rutin tepe yk ve su szdrmazlk (dey birim hidrostatik i basn deneyi) deneyleri iin, her birim
tipi, anma boyutu ve dayanm iin Ek Hde verilen artlara uygun ekilde srekli muayene yntemini
kullanmaldr.
7.2.5
Belgelendirme kuruluunun grevleri
Bu standarda uygunluk, onaylanm bir belgelendirme kuruluu tarafndan verilen mamul sertifikas ile
kantlanacak ise, o kurulua den grevler Ek Ida tarif edildii gibi olmaldr.
aretleme
Her birim, bunun uygulama asndan mmkn olmamas hlinde her birimin ambalj, silinmeyen ve aka
grlebilen biimde iaretlenmelidir. Birimin/birimlerin tantm, hibir pheye yer kalmayacak ekilde
yaplmaldr.
aretleme, en az aadaki bilgileri iermelidir:
a) maltnn ad, ticar veya tantc iareti ve imaltn yapld yer,
b) Bu standardn numaras (TS EN 1917 eklinde),
c) malt tarihi,
d) Birimin imaltnda kullanlan malzemenin tantm,
e) Varsa, nc taraf belgelendirme kuruluunun tantm,
f) Dayanm snf veya belirtilen en kk dey tepe yk (her biri Ek Hye gre dorulanan),
g) Kullanm yerindeki normalin dnda kalan evresel etki artlarnn tantm,
h) Uygulanabilir ise zel kullanm tantm,
Not - Madde ZA.3te verilen iaretleme kurallar, bu maddede verilen bilgilerin aynsn gerektiriyor ise, bu
maddede verilen kurallar karlanm olur.
18
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Ek A
Oda ve aft birimlerinin tepe yk dayanmnn tayini iin deney metodu
A.1 Prensip
Bu deneyin amac, bir oda veya aft birimine ait tepe yk dayanmn deerlendirmektir. Balang tip
deneyi ve srekli muayene yaplrken izelge A.1e bavurulmaldr. Tepe yk dayanmnn tayini iin
referans deney, donatsz bir birimin Ek Jye uygun ekilde muayene edilip edilmediine veya donatl bir
birimin temel muayeneye (Madde H.1.1) tbi tutulup tutulmadna baklmakszn, daima bu ekte verilenlere
uygun ekilde yaplmaldr.
izelge A.1 - Oda ve aft birimleri iin yaplmas gereken tepe yk dayanm deneyleri
Tepe yk dayanm
Donatsz beton birimler

(Ek Hye uygun ekilde)
Ek J tercihi
kullanlmadan
Ek J tercihi
kullanlarak
atlak yk, Fc = 0,67 Fn
atlak yk, Fc = 0,8 Fn
elik lifli
beton
birimler
Donatl beton birimler

Dzenli
muayenea
Temel
muayenea
T/R
T/R
T/R
T/R
T/R
T/R
T/R
1,2 Fn
T/R
En kk tepe yk Fn
T/R
0,67 Fn Tekrar uygulanan
T/R
Tama snr yk
(Gme yk), Fu
Balang tip deneyi anlamndadr.
Rutin (srekli) muayene deneyi anlamndadr.
Madde H.1.1.
A.2 Cihazlar
Cihaz, en byk deney ykn, belirtilen deney yknn % 3 dorulukla, darbe veya arpma etkisi
olmakszn uygulayabilecek kapasitedeki deney makinesinden olumaldr. Deney makinesi bir yk kayt
cihaz ile donatlm olmaldr.
A.3 Hazrlk
Birim, imaltnn takdirine bal olarak, deneyden nce en fazla 28 saat su iinde bekletilebilir.
A.4 lem
A.4.1 Yatay deney dzenei
Dairesel en kesitli birimler, deney makinesine ekil A.1ada gsterildii gibi yerletirilmeli ve boyuna
eksenine paralel rijit mesnetler vastasyla mesnetlenmeli ve yklenmelidir. Mesnetler boydan boya srekli
veya ksm olabilir.
Yk merkezinin muflu u aln yznden itibaren mesafesi h / 2 olmal ve yk, ekil A.1ada gsterildii gibi
dzgn yayl olarak uygulanmaldr. Deneyde yk uygulanacak birim ksm uzunluu, imaltnn takdirine
bal olarak, muf ksmnn zerine kadar uzatlabilir. Ksm mesnetler kullanldnda, yk uygulanacak birim
ksm uzunluu, i yksekliin % 40ndan ksa olmamaldr.
Dairesel en kesitli birimlerde yk, tek bir st mesnet vastasyla uygulanmaldr. Alt mesnet, ekil A.1ada
gsterildii gibi orta as () 150o 3o olacak ekilde biimlendirilmi tek bir V biimli mesnetten olumaldr.
19
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Eliptik en kesitli birimler deney makinesine ekil A.1ada, dikdrtgensel en kesitli birimler ise ekil A.1bde
gsterildii gibi yerletirilmelidir. indeki donat elii miktarnn dalm ve yerleimi ile et kalnl dzgn
(bir rnek) olan dikdrtgensel veya eliptik en kesitli birimlerde deney yklemesi, ekillerde gsterildii gibi
dzenek iinde dey olarak en ksa cidar veya en ksa eksen dorultusunda yaplmaldr. Donat ve et
kalnl yukarda belirtilenden farkl olan dikdrtgensel veya eliptik en kesitli birimlerde ise ykleme, her iki
dorultuda da yaplmaldr.
Mesnetler iin kullanlacak elstomerik malzemenin ortalama sertlii 50 IRHD 5 IRHD, kalnl ise 20 mm
5 mm olmaldr.
Mesnetleme eritlerinin en fazla genilii, izelge A.2de belirtilenlere uygun olmak artyla imalt
tarafndan seilmelidir. V biimli mesnetler iin herhangi bir snrlama yoktur.
maltnn takdirine bal olarak, elstomerik mesnetleme eritlerinin yerine, geniliklerinin izelge A.2de
verilen deerleri amamas artyla al veya kkrt de kullanlabilir.
izelge A.2 - Mesnetleme eritlerinin en fazla genilii
Birim ap/genilii
En fazla genilik
DN veya WN
mm
DN/WN 400
400 < DN/WN 1200
50
100
A.4.2 Dey deney dzenei

Dairesel en kesitli birimler, ekil A.2de gsterildii gibi tam yatay zemin zerine dey olarak konulmal ve
rijit mesnetler vastasyla mesnetlenmeli ve yklenmelidir. Mesnetler, birimin boyuna ekseninden geen
dzleme paralel ekilde birbirlerine gre simetrik olarak konumlanm iki mesnetleme eridi zerine oturan
rijit bir kiriten ibaret bir arka cephe eleman ile yine bir rijit kiriten ibaret olan ve birimin boyuna ekseninden
geen dzlem iinde kalacak ekilde merkezlenmi ve konumlanm tek bir mesnetleme eridi zerine
oturan n cephe elemanndan olumaldr.
Dikdrtgensel ve eliptik en kesitli birimler iin yukarda bahsedilene e deer bir dzenek kullanlmaldr.
Eliptik birimler dey dzenek iinde deneye tbi tutulurken, yk, yatay olarak ve elipsin merkezinden geen
eksenlerden ksa olan dorultusunda uygulanmaldr.
Yk, n cephe mesneti vastasyla ve mesnet, n ve arka cephe mesnetlerinin merkezlerinden geen
boyuna dorular arasnda, yatay dzlem iinde serbeste saa sola dn hareketi yapabilecek ekilde
uygulanmaldr.
Arka cephe kiriinin i birleim yzeyini kaplamak iin dk karbonlu elik levha kullanlmaldr. Bu kaplama
levhas yekpare olmal, arplm veya burkulmu ksmlar iermemeli ve kiriin birleim yzeyi zerine
merkezi ve kalc ekilde yerletirilmelidir. Birleim yeri hari, kendisine tutturulan elik kstrma eritleri dhil
olmak zere kaplama levhasnn en kesit ekli, ekil A.2de gsterildii gibi en az 300 mm 25 mm
llerindeki dikdrtgenden meydana gelmelidir.
Mesnetleme eritleri, ortalama sertlii 50 IRHD 5 IRHD olan elstomerik malzemeden olumaldr.
eritlerin en kesit ekli, 150 mm genilik ve 20 mm kalnlk llerindeki dikdrtgenden meydana gelmelidir.
Arka cephedeki iki mesnetleme eridi birbirine paralel olmal ve aralarnda 25 mm mesafe bulunmaldr.
Btn mesnetleme eritleri, belirtilen deney ykn tama esnasnda hi hareket etmeden olduu konumda
sabit kalmaldr. Mesnetleme eritlerini konumlarnda tutmak amacyla kenarlar boyunca ahap veya metal
destekleme eritleri kullanlmas hlinde, bu eritlerin kalnl mesnetleme eridi kalnlnn yarsn
amamaldr.
20
ICS 93.030
TRK STANDARDI
ekil A.1a
ekil A.1.b
ekil A.1 - Birimler zerinde yaplacak tepe yk deneyi iin yatay deney dzenei
Aklamalar
1
2
Herhangi trde kayabilen veya hareket edebilen mesnetin kullanmna izin veren levha malzemesi
En kesit lleri en az 300 mm 25 mm olan dk karbonlu elik kaplama levhas
ekil A.2 - Birimler zerinde yaplacak tepe yk deneyi iin dey deney dzenei
21
ICS 93.030
TRK STANDARDI
A.4.3 Genel
A.4.3.1 Ykleme
Yk, Madde A.4.3.2, Madde A.4.3.3 veya Madde A.4.3.4te belirtilen deney ykne ulalncaya kadar
kesiksiz ykleme salanacak ekilde uygulanmaldr. Belirtilen deney yk, dakikada 20 kN/m il 25 kN/mlik
bir art hzyla uygulanmaldr. Deney makinesinin kontrollerinde, niha gme ncesi birimin hzla ekil
deitirmeye balad andan itibaren herhangi bir ayarlama yaplmamaldr.
A.4.3.2 Donatsz beton birimler

malt, tepe yk dayanm muayenesini Ek Jye uygun ekilde yapmay tercih etmezse, deney yk olarak
tama snr yk (gme yk) esas alnmal ve bu yke ait bir kayt tutulmaldr. Bu muayene, zel ilem
iin Ek Jye uygun ekilde yaplacaksa, deney yk olarak en kk tepe yk veya tama snr yknden
(gme yknden) istenileni esas alnmal ve birimin duruma gre bahsedilen ilk veya sonraki yke dayanp
dayanmadna ilikin bir kayt tutulmaldr.
A.4.3.3 elik lifli beton birimler

Yk, belirtilen atlak yk deerine ulalncaya kadar artrlmal, bu deerde bir dakika sabit tutulmal ve
birim, herhangi tipte atlak oluumu bakmndan muayene edilmelidir. Muayene sonucu kaydedilmelidir.
Hibir atlaa rastlanmamsa, yk, tama snr yk (gme yk) deerine kadar artrlmal ve bu yke ait
bir kayt tutulmaldr. Kesiksiz olarak uygulanan yk, kaydedilen yk deerinin % 95i kadar (veya bundan
daha fazlas kadar) drldkten sonra kaldrlmal, belirli en kk tepe yknn 0,67 katndaki yk
deerine ulalncaya kadar tekrar uygulanmal, bu deerde bir dakika sabit tutulmal ve birimin tekrar
uygulanan bu yke dayanp dayanmadna ilikin bir kayt tutulmaldr.
A.4.3.4 Donatl beton birimler

Yk, belirtilen atlak yk deerine ulalncaya kadar artrlmal ve bu deerde sabit tutulmaldr. Oluan
herhangi tipteki atlak, byte veya e deeri bir ara kullanlarak yzey zerinden optik olarak llmeli ve
yk belirtilen atlak yk deerinde sabit tutulurken atlan kararl hle gelip gelmediinin tespiti iin be
dakika sonra ve bir iki dakikalk aralklarla tekrar lme yaplmaldr. Art arda yaplan iki lme sonucu
birbirinin ayn ise, atlan kararl hle geldii kabul edilir. Her bir muayeneye ilikin sonular kaydedilmelidir.
Daha sonra yk, balang tip deneyi ve izelge H.1de belirtilen yer iin, tama snr ykne (gme
ykne) kadar artrlmal ve bu yke ilikin bir kayt tutulmaldr.
malt, zel ilem iin tepe yk dayanm muayenesinde temel muayeneyi (Madde H.1.1) tercih ederse,
yk, tama snr yk (gme yk) Fu yerine en kk tepe yk Fnnin sadece 1,2 katna, atlak yk Fc
ise 0,67 Fnden (Madde 5.2.3) 0,8 Fnye artrlmaldr.
A.5 Sonularn ifade edilmesi

Deney sonucu, imalt tarafndan seilen ve kaytlara geirilen deney dzeneine gre toplam ykn i
ykseklie blnmesi ile ifade edilmelidir.
Etkili deney sonucu Fa aada verilen eitlikten elde edilir:
Fa = P + P*
Burada;
Etkili deney sonucu (kN/m),
Fa
h
ykseklik (m),
P
llen deney yk (kN),
P*
Ykleme mesnetinin/mesnetlerinin zat arl (kN),
dur.
22
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Ek B
Daraltma birimleri ve balk birimlerinin dey dayanmnn tayini iin
deney metotlar
B.1 Prensip
Bu deneylerin amac, daraltma birimleri ve balk birimlerinin dey dayanmn deerlendirmektir.
B.2 Cihazlar
Cihazlar, belirtilen deney ykn, taban evresi boyunca mesnetli durumdaki birime aktarmak suretiyle
uygulayacak elik veya dkme demir plkalardan olumaldr. Birimle temas hlindeki yataklama
malzemelerinin genilii, birimin monte edilmek zere tasarmland yapda oluacak artlar karlamaldr.
B.3 Hazrlk
Birim, ortalama sertlii 50 IRDH 5 IRDH, kalnl ise 20 mm 5 mm olan elstomerik malzeme zerine
yataklanmaldr. Birim, elstomerik malzemeye bir alternatif ve imaltnn takdirine bal olarak, tek kat
imento harc veya sva als zerine de yataklanabilir. Yine imaltnn takdirine bal olarak, konik bir
birim, kendisine uygun contas ile birlikte monte edilmek zere tasarmland oda birimi zerine de
konumlanabilir.
elik veya dkme demir ykleme plkalarnn taban yzeyi, yataklama malzemesi iin belirtilen zelliklerdeki
elstomerik malzeme ile kaplanmaldr.
B.4 lem
B.4.1 Donatsz ve elik lifli beton birimler
Madde 4.3.6da belirtilenlere uygun bir birim, Madde B.3te tarif edilen ekilde mesnetlenmeli ve daha sonra
birime, tama snr yk (gme yk) Fuya eriilinceye kadar kesiksiz ve darbesiz ykleme salanacak
ekilde, ekil B.1 veya ekil B.2den uygun olannda gsterildii gibi delik stnden dey olarak ilgili en
kk dey tepe yk Fv uygulanmaldr. Tama snr ykne (gme ykne) ilikin bir kayt tutulmaldr.
B.4.2 Donatl beton birimler

Donatl beton kapak demeleri, daraltma birimleri ve balk birimleri, Madde B.3te tarif edilen ekilde
mesnetlenmeli ve daha sonra birime, belirtilen yk deerine eriilinceye kadar kesiksiz ve darbesiz ykleme
salanacak ekilde, ekil B.1de gsterildii gibi delik stnden dey olarak ilgili dey atlak yk Fp
uygulanmaldr. Sonrasnda yk kaldrlmal ve varsa deneyden arta kalan herhangi tipteki atlak, byte
veya e deeri bir ara kullanlarak yzey zerinden optik olarak llmelidir. Ayrk balang tip deneyinde
ve ilgili numune alma ilemleri gerektirdiinde, yk, tama snr yk (gme yk) Fuya kadar kesiksiz ve
darbesiz ekilde artrlmal ve bu yke ilikin bir kayt tutulmaldr.
23
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Aklamalar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Deme
elik veya dkme demir plka
Ykleme bilyas ve yuvas
Boyutu 300 mm 300 mm olan ykleme plkas
Yataklama malzemesi
Demeler kademeli birleim yerleri ierebilir, bu durumda deneyde sktrma elemanlar kullanlmaldr
Sktrma elemanlar
Kare delik
Dairesel delik
Dikdrtgensel en kesitli deme
Kare en kesitli deme
Not - Ykleme plkasnn AB tarafnda kalan kenar, dairesel delikle veya kare deliin i teet emberi ile
300 mm uzunluunda bir kiri oluturur.
ekil B.1 - Balk birimleri, kapak demeleri ve kesit daraltma demelerinin dey dayanm deneyleri iin
deney dzenekleri
24
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Aklamalar
1 elik veya dkme demir plka
2 Ykleme bilyas ve yuvas
3 Boyutu 300 mm 300 mm olan ykleme plkas
4 Kalnl 20 mm 5 mm olan lstik veya al
Not - Ykleme plkasnn AB tarafnda kalan kenar, dairesel delikle bir kiri oluturur.
ekil B.2 - Belirli konik birimlerin dey dayanm deneyi iin deney dzenekleri
B.5 Sonularn ifade edilmesi

B.5.1 Dey tepe yk deneyleri
Tama snr yknn (gme ykn), en kk dey tepe yknden byk olup olmadna ilikin bir
kayt tutulmaldr.
B.5.2 Dey atlak yk deneyleri

Birimde, dey atlak yk kaldrldktan sonra, Madde 5.2.4.1de tarif edildii gibi deneyden arta kalan
herhangi tipte bir atlak bulunup bulunmadna ilikin bir kayt tutulmaldr.
25
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Ek C
Su szdrmazln tayini iin deney metotlar
C.1 Prensip
Bu deneylerin amac, tek bana bir dey birimin veya tek bana bir birleim yerinin, belirtilen hidrostatik i
basn etkisinde su szdrmazln koruyup korumadn deerlendirmektir. Hidrostatik deney, tasarm et
kalnl 125 mmden fazla olan dey birimlere uygulanmaz.
C.2 Cihazlar
Her bir deneye ait cihaz, birimin/birimlerin emniyetli ekilde kelepelenerek sabitlenmesine, birim ularnn
veya deliklerinin uygun aralar yardmyla kapatlmasna imkn vermeli ve belirtilen hidrostatik i basnc
gereken zaman dilimi boyunca uygulayabilecek kapasitede olmaldr. Uygulanan basn belirtilen basntan
dk olmamal ve belirtilen basnc en fazla % 10 amaldr. Birleim yeri deneyinde kullanlacak cihaz,
birbiri ile imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde beyan edilen ekilde birletirilen iki birimi bir arada
tutmaldr.
C.3 Hazrlk
Birimler, imaltnn takdirine bal olarak, deneyden nce en fazla 28 saat su iinde bekletilebilir. Deney
ncesi bu tercih kullanlm ise, buna ait kayt tutulmaldr. Birimlerin d yzeyi, meydana gelmesi muhtemel
herhangi trde szntnn grlmesine imkn verecek derecede kuru olmaldr.
C.4 lem (dey birim hidrostatik i basn deneyi - rutin deneyler ve balang tip
deneyleri)
Birim deney cihazna kelepelenerek sabitlenmeli, ular ve varsa kendisine balanan balant
borusu/borular ile rakorlar kapatlmal ve sonrasnda ieride hi hava kalmamasna dikkat edilerek su ile
doldurulmaldr. Daha sonra, hidrostatik i basn, tedric olarak aada belirtilen ilgili seviyeye kadar
artrlmaldr:
Muayene odasnn taban birimi iin 40 kPa (0,4 bar veya yaklak 4 metrelik su stnu); muayene
odasnn oda, aft ve balk birimleri iin 30 kPa (0,3 bar veya yaklak 3 metrelik su stnu).
Muayene bacasnn taban, oda, aft ve balk birimleri iin 50 kPa (0,5 bar veya yaklak 5 metrelik su
stnu).
Birimler dey deney dzenei iinde deneye tbi tutuluyorsa, hidrostatik basn, st birleim yeri
dzleminden llmelidir. Kendisine bir veya daha fazla balant borusu veya rakor balanan taban
biriminde ise, hidrostatik basn, en alt seviyede kalan boru veya rakor balantsnn merkezinden geen
hattan llmelidir. Oda, aft veya balk birimi yatay deney dzenei iinde deneye tbi tutuluyorsa,
hidrostatik basn, birimin mmkn olan en alt seviyedeki ekseninden llmelidir.
Hidrostatik basn, sfra drlmeden nce, birimin Madde 4.3.8e uygunluk
deerlendirilebilmesi iin ilgili deerde 15 dakikalk zaman dilimi boyunca sabit tutulmaldr.
bakmndan
C.5 lem (birleim yeri deneyi)

ki birim, contas veya szdrmazlk malzemesi ile birlikte, imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde
beyan edilen ekilde cihaza monte edilir ve ular veya delikleri kapatlr. maltnn birleimlere ait rutin
lmeleri (izelge G.2) yapmay istemesi hlinde, balang tip deneyi, izin verilen toleranslar en olumsuz
ekilde bir araya getirilerek monte edilen birimler zerinde yaplmaldr. Birleim su ile doldurulurken, ieride
hi hava kalmamasna dikkat edilmelidir.
Muayene odas birimlerine 30 kPalk (0,3 bar veya yaklak 3 metrelik su stnu), dier birimlere ise 50
kPalk (0,5 bar veya yaklak 5 metrelik su stnu) hidrostatik i basn uygulanmal ve sfra drlmeden
nce birleim yerinin Madde 4.3.8e uygunluk bakmndan deerlendirilebilmesi iin bu deerlerde 15
dakikalk zaman dilimi boyunca sabit tutulmaldr.
C.6 Tam olarak monte edilmi yaplar iin alternatif ilem

Madde C.4 ve Madde C.5te belirtilen ilemler, imaltnn takdirine bal olarak, deneye tbi tutulacak
birimlerin birbirine monte edilmesi ile tam bir yap oluturup, ilgili hidrostatik i basnlar bu birimlere e
zamanl uygulamak suretiyle birletirilebilir.
26
ICS 93.030
TRK STANDARDI
C.7 lem (dey birim ile bir balant borusu veya rakor arasndaki birleim)
C.7.1 Genel
Dey birim ile balant borusu/borular veya rakor/rakorlar, varsa gerekli conta/contalar ile birlikte cihaza
monte edilir ve ular kapatlr. Birleim su ile doldurulurken, ieride hi hava kalmamasna dikkat edilmelidir.
C.7.2 Asal sapma yapan birleim yerinin su szdrmazl

Balant borusu/borular veya rakor/rakorlar, yaplarnda hibir hasar oluturulmadan, metrede 12500/DN
(veya 12500/WN, balant borusunun/borularnn veya rakorun/rakorlarn en kesitinin ekline uygun olarak)
veya 50 milimetrelik asal sapma deerlerinden kk olan kadar saptrlmaldr. Sapma, balant borusu
veya rakorun yumurta kesitli olmas hlinde, dey dzlem iinde yaptrlmaldr. Bu ilem srasnda birimler
arasnda kalan birleim aklnn/aklklarnn herhangi bir noktada kapanmas, rnein, birimler
arasndaki uygun yere/yerlere, imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde beyan edilen aklk ortalama
deerine eit kalnlkta olan bir takoz yerletirilerek engellenmelidir.
Muayene odas birimlerine 30 kPalk (0,3 bar veya yaklak 3 metrelik su stnu), dier birimlere ise 50
kPalk (0,5 bar veya yaklak 5 metrelik su stnu) hidrostatik i basn uygulanmal ve sfra drlmeden
nce birleim yerinin Madde 4.3.8e uygunluk bakmndan deerlendirilebilmesi iin bu deerlerde 15
dakikalk zaman dilimi boyunca sabit tutulmaldr.
C.7.3 Kesme yk etkisi altndaki birleim yerinin su szdrmazl

Birleim yeri, ekil C.1de gsterildii gibi mesnetlenmelidir.
Aklama
1
Contann merkezinden geen hat

ekil C.1 - Kesme yk deneyi
Kesme yk Fse (ekil C.1) eit bir mesnet tepkisi oluturmak amacyla ilve bir Rs yk istenirse, bu yk,
dakikada yaklak 10 kNluk ykleme hzyla, birleimin yapld taban birimi yan yzne mmkn olduunca
yakn yerden, dey olarak uygulanmaldr. Rs yknn deeri, aada verilen eitlik yardmyla
hesaplanmaldr:
Rs = (Fs Ww 2 ) l1 ( l1 as ) 0 (kN)
Burada;
Ww Su ile dolu balant borusu veya rakorun arl (kN)
dr.
Yk, uzunluu 100 mm, orta as ise en az 120o olan V biimli bir mesnet vastasyla aktarlmaldr. Mesnet,
imaltnn takdirine bal olarak, kalnl en fazla 20 mm, ortalama sertlii ise en az 45 IRHD olan
elstomerik malzeme tabakas ile donatlabilir.
27
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Bunlar yapldktan sonra, muayene odas birimlerine 30 kPalk (0,3 bar veya yaklak 3 metrelik su stnu),
dier birimlere ise 50 kPalk (0,5 bar veya yaklak 5 metrelik su stnu) hidrostatik i basn ve deeri kN
cinsinden balant borusunun/borularnn veya rakorun/rakorlarn en kesitinin ekline gre DN veya WN
deerinin 0,03 katna eit olan kesme yk Fs birlikte uygulanmal ve i basn sfra drlmeden nce
birleim yerinin Madde 4.3.8e uygunluk bakmndan deerlendirilebilmesi iin basn ve yk bu deerlerde
15 dakikalk zaman dilimi boyunca sabit tutulmaldr.
C.7.4 Kesme yk etkisi altnda asal sapma yapan birleim yerinin su szdrmazl
Asal sapma ve kesme yk iin srasyla Madde C.7.2 ve Madde C.7.3e uygun ekilde ayr ayr deney
yapmak yerine, imaltnn takdirine bal olarak, bu iki deney birletirilerek yaplabilir.
Birleik deney, Madde C.7.2ye uygun ekilde yaplan asal sapma yapan birleim yerinin su szdrmazl
deneyi ile deeri kN cinsinden balant borusunun/borularnn veya rakorun/rakorlarn en kesitinin ekline
gre DN veya WN deerinin 0,01 katna eit olan kesme yk Fs kullanlarak, Madde C.7.3e uygun ekilde
yaplan kesme yk etkisi altndaki birleim yerinin su szdrmazl deneyinin ayn anda yaplmasndan
oluur. Asal sapma ve kesme yk ayn dzlem iinde ve ayn dorultuda uygulanmaldr.
Belirtilen asal sapma deerine ulaldnda, kesme yk ilemi balatlr ve sonrasnda Madde C.7.2 ve
Madde C.7.3e uygun ekilde hidrostatik i basn uygulanr.
Bu durum, hidrostatik i basn sfra drlmeden nce birleim yerinin Madde 4.3.8e uygunluk
bakmndan deerlendirilebilmesi iin 15 dakikalk zaman dilimi boyunca korunmaldr.
C.8 Sonularn ifade edilmesi

Kullanlan deney metodu ve tek bana dey birimin veya tek bana birleim yerinin bu standardda
belirtilen arta uygun olup olmadna ilikin bir kayt tutulmaldr.
28
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Ek D
Su emme tayini deney metodu
D.1 Prensip
Bu deneyin amac, sertlemi betonun, suya daldrlm bir numunenin ktlesi ile ayn numunenin
kurutulduktan sonraki ktlesi arasndaki farkn kuru numune ktlesine oran eklinde ifade ve tarif edilen,
suya daldrma yoluyla su emmesinin deerlendirilmesidir.
D.2 Numune
Sertlemi bir birimden kesilerek alnan numunenin ktlesi 2 kgdan az, 4 kgdan fazla olmamaldr.
D.3 Cihazlar
Cihazlar, scakl 105 oC 5 oCta tutulabilen havalandrmal etv ile numune ktlesini % 0,05 hassasiyetle
tartabilen teraziden olumaldr.
D.4 lem
D.4.1 Suya daldrlm numunenin ktlesinin tayini (m1)
Numune, 20 oC 3 oC scakla ulatrlr ve sabit ktleye eriilinceye kadar ayn scaklktaki musluk suyu
iine daldrlr. Bu ilem, birer saatlik aralar ile numunenin dey olarak nce yaklak 1/3, daha sonra
yaklak 2/3 ve son olarak st yzeyi zerinde kalan niha su seviyesi 20 mm olacak ekilde tamam,
kademeli ekilde suya daldrlarak gerekletirilir.
24 1 saat ara ile yaplan iki tartma deeri arasndaki fark, suya daldrlan numunenin ortalama ktle
deerinin % 0,1inden az ise, sabit ktle m1e eriildii kabul edilir.
Numune yzeyi, yzey suyunun tamamen uzaklatrlabilmesini salamak amacyla, her bir tartma ncesi
rnein bir snger (slak ve sklm) yardmyla kurutulmaldr.
D.4.2 Kurutulmu numunenin ktlesinin tayini (m2)
Numune, havalandrmal etvde 105 oC 5 oCta sabit ktleye eriilinceye kadar kurutulur.
Not - Etv kapasitesinin ve havalandrmasnn, iine yerletirilen numune miktarn kurutmak iin yeterli olup
olmadnn kontrol edilmesi tavsiye edilir. Islak numuneler, kendilerinden nce yerletirilen numuneler
tamamen kurutulmadan etv iine yerletirilmemelidir.
Numune 20 oC 3 oCa kadar soutulduktan sonra m2 ktlesi tayin edilir. 24 1 saat ara ile yaplan iki tartma
deeri arasndaki fark, kuru numunenin ortalama ktle deerinin % 0,1inden az ise, sabit ktle m2ye
eriildii kabul edilir.
D.5 Sonularn ifade edilmesi

Suya daldrma yoluyla su emme Aw, aadaki eitlik yardmyla yzde bir hanesine yuvarlatlarak hesaplanr
ve kaydedilir:
A w = 100 ( m1 m2 ) / m2
Burada;
Suya daldrlm numunenin sabit ktlesi,
m1
m2
Kuru numunenin sabit ktlesi
dir.
29
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Ek E
Yerletirilmi basamaklar iin deney metotlar
E.1 Prensip
Bu deneylerin amac, yerletirilmi basamaklarn dey yklemeye ve yatay ekip karma kuvvetine kar
direncini deerlendirmektir.
E.2
Cihazlar
E.2.1 Dey ykleme deneyi

Cihazlar aada verilenlerden olumaldr:
Yk 90 mm 5 mmlik uzunluk boyunca eit ekilde databilecek kapasitedeki deney takozu,

Deeri Fdden en az % 25 daha byk olan yk uygulayabilecek kapasitedeki ykleme cihaz. Cihaz,
uygulanan ykn % 3 dorulukla ykleme yapabilmelidir.
Sehimi 0,5 mm dorulukla lmeye uygun cihaz.
E.2.2 Yatay ekip karma deneyi

Cihazlar aada verilenlerden olumaldr:
Kuvveti 90 mm 5 mmlik uzunluk boyunca eit ekilde databilecek kapasitedeki deney takozu,
Deeri Flden daha byk bir kuvveti uygulayabilecek kapsitede olan ve bir kuvvet ler bulunduran
hidrolik veya mekanik donanm. Deney cihaz, uygulanan kuvvetin % 3 dorulukla kuvvet
uygulayabilmelidir.
E.3 Hazrlk
Basamak, birimin iine, imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde beyan edilen metoda uygun ekilde
tespit edilmeli ve tespitleme malzemesi sertleene kadar herhangi bir ilem yaplmadan beklenmelidir.
E.4 lem
Basamak n kenarnn tam ortasndan, sehim lmelerini yapabilmek iin aaya doru bir dzey izgisi
geirilir.
Daha sonra yk, 1 kN/min il 3 kN/min art hzyla, ekil E.1de gsterildii gibi basamak n kenarna
merkez ve normal ekilde uygulanr. Deney yk 1 dakika sabit tutulduktan sonra, bu yk etkisi altna
meydana gelen sehim kaydedilir. Sonrasnda yk kaldrlr ve basamak n kenarnn merkezinden bir sehim
okumas daha alnr.
Okunan her iki sehim deeri kaydedilir.

ekip karma kuvveti, dey ykleme deneyinden sonra en ge 60 saniye iinde, ekil E.1de gsterildii
gibi basamak n kenarna merkez olarak cepheden, darbe etkisi olmakszn uygulanmal ve 1 dakika
boyunca kesintisiz sabit tutulmaldr.
30
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Aklamalar
1
2
Dey yk
ekip karma kuvveti
ekil E.1 - Dey ykleme ve yatay ekip karma deneyleri iin deney dzenekleri
E.5 Sonularn ifade edilmesi

Dey yk etkisi altnda llen sehim ve bu yk kaldrldktan sonra llen kalc sehim deerlerine ilikin
bir kayt tutulmaldr.

Basaman yatay ekip karma kuvvetine dayanp dayanmadna ilikin bir kayt tutulmaldr.
31
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Ek F
maltnn kalite gvence sistemi
F.1 Organizasyon
F.1.1 Sorumluluk ve yetki
Kaliteyi etkileyen ileri idare eden, yapan ve kontrol eden btn personel arasndaki sorumluluk, yetki ve
ilikiler;
Uygun olmayan zellikte mamul olumasnn nlenmesi ile ilgili ilemin balatlmas,
Varsa, mamul kalite problemlerinin belirlenmesi ve kaydedilmesi
amacyla, organizasyon asndan serbestlik ve yetkiye ihtiya duyan personel ile ilgili bilgiler de dhil olmak
zere, tarif edilmelidir.
F.1.2 Fabrika imalt kontrol iin ynetim temsilcisi

malt, birimlerin imaltnda yeterli yetki, bilgi ve tecrbeye sahip bir kiiyi, varsa dier grevlerine ek
olarak, fabrika imalt kontrol ilemlerinin ynetim ve denetimi ile bu ekte belirtilen hususlarn uygulanmas ve
devam ettirilmesinden sorumlu olarak atamaldr.
F.1.3 Ynetimin gzden geirmesi

Bu ekte belirtilen hususlarn yerine getirilmesi amacyla kabul edilmi olan imalt kontrol sistemi, sistemin
uygunluunun ve etkililiinin srekli olarak salanmas iin, imalt ynetimi tarafndan imaltnn imaltla
ilgili dzenledii belgelerde beyan edilen sklkla gzden geirilmelidir. Bu gzden geirmelerle ilgili kaytlar
tutulmaldr.
F.1.4 maltnn imaltla ilgili dzenledii belgeler

maltnn imaltla ilgili dzenledii belgeler, uygun ekilde aada verilenlere ilikin artlar iermelidir:
Dey birimler arasndaki birleimler (Madde 4.1.2, Madde C.2, Madde C.5),
Karakteristik beton basn dayanm (Madde 4.2.2),
Dey birimlerin ve konik birimlerin i ykseklii (Madde 4.3.3),
Konik birimlerin ve taban birimlerinin et kalnl (Madde 4.3.3),
Basamaklar arasndaki dey mesafe (Madde 4.3.3),
Birleim profilleri (Madde 4.3.3, Madde 6.2) ve contalarn boyutlar ve toleranslar ile lme skl (Ek G),
elik lif miktar (Madde 5.1.1),
Donat (Madde 5.2.1, Madde 6.3.1, Madde F.9),
Basamaklarn yerletirilmesi (Madde E.3),
malt kontrol sisteminin gzden geirilme skl (Madde F.1.3),
Donatl beton oda ve aft birimlerinin tepe yk dayanm muayenesi iin dzenli muayene veya temel
muayene seviyelerinden hangisinin kullanld (Madde H.1.1),
Eilmede ekme gerilmeleri (Ek J),
Birim en kesit geometrisi (Ek J).
F.2 Fabrika imalt kontrol sistemi

malt, birimlerin belirtilen zelliklere uygunluunu salamak amacyla belgelere dayal bir fabrika imalt
kontrol sistemini kurmal ve bu sistemi devam ettirmelidir. Aada verilen hususlara zellikle dikkat
edilmelidir:
32
Belgelere dayal fabrika imalt kontrol sistemi ilemlerinin ve talimatlarnn bu standardn artlarna
uygun ekilde hazrlanmas,
Belgelere dayal fabrika imalt kontrol sistemi ilemlerinin ve talimatlarnn etkili ekilde uygulanmas.
ICS 93.030
TRK STANDARDI
F.3 Muayene ve deney

F.3.1 Genel
Gerekli muayene ve deneyleri yapabilmek iin gereken aralarn, donanmn ve personelin hepsi
bulunmaldr. malt veya temsilcisi, yapm olduu bir szleme ile gerekli aralara, donanma ve
personele sahip bir taeron altryor ise (ana sorumluluu kendisi tarken), bu art karlanm olur. Btn
deney ve lme donanmlar, birimlerin belirtilen zelliklere uygunluunun kantlanmasna imkn verecek
ekilde kalibre edilmeli, muayene edilmeli ve bakm yaplmaldr. Bu donanmlara ait belgeler ve sertifikalar
mevcut olmaldr. Donanm, lme belirsizlikleri bilinerek kullanlmal ve belirtilen zellii lebilecek
kapasitede olmaldr.
F.3.2 Muayene ve deney durumu

Uygun olan hllerde, birimlerin muayene ve deney durumu, zerlerinde yaplan muayeneler ve deneylere
gre uygun olup olmadklarn gsteren aralar ile tarif edilmelidir.
Uygun olmayan birimler zerindeki TS EN numarasnn ve varsa belgelendirme iaretinin silinmesi artyla,
birimlerin iaretlenmesi imalt esnasnda bitirilebilir.
F.3.3 Deneyler
Deneyler, bu standardda verilen deney metotlarna uygun ekilde yaplmaldr.
F.3.4 Muayene ve deney kaytlar

Fabrika imalt kontrol sonular yeterli ekilde kaydedilmelidir. Kaytta/kaytlarda; birimlerin tarifi, imalt
tarihi, deney metodu, deney sonular, uygulanan snrlar ve muayeneyi yapan kiinin imzas bulunmaldr.
Muayene edilen birimlerin bu standarda uygun olmamas veya uygun olmayacana dair bir gstergenin
bulunmas hlinde, durumla ilgili olarak atlacak admlar belirten bir not, imalt kaydna/kaytlarna
geirilmelidir (rnein, yeni bir deneyin yaplmas ve/veya ilgili imalt ileminin dzeltilmesi amacyla
nlemler alnmas gibi).
malt kayd/kaytlar en az be yl boyunca muhafaza edilmelidir.
F.3.5 ikyetler
Birimlerin kalitesi ile ilgili olarak alnan btn ikayetler ayrntlaryla yeterli ekilde kaydedilmelidir.
Kaytta/kaytlarda; birimlerin tarifi, kullanm yerinin tantm, imalt tarihi, ikyetin tr ve neticede yaplan
ilem bulunmaldr.
F.4 Uygun olmayan birimlerin ortaya kmas durumda yaplmas gereken ilem
F.4.1 Yeterli bulunmayan sonular
Birim zerinde yaplan bir deney veya muayene sonucu yeterli bulunmuyorsa, imalt, mevcut olan eksiklii
gidermek iin gerekli admlar zaman kaybetmeden atmaldr. Teknik adan mmknse ve eksikliin
giderildiine dair kant gerekliyse, eksiklik giderildiinde ilgili deneye veya muayene geciktirilmeden
tekrarlanmaldr.
F.4.2 Uygun olmayan birimler

Uygun olmayan birimler (bu standardda verilen bir veya daha fazla zellie uygun olmayan birimler) ayrlmal
ve uygun olmadklar belirtilecek ekilde iaretlenmelidir.
F.4.3 Mterinin haberdar edilmesi

Birimler deney sonular alnmadan nce sevk edilmise, mteriler, sonradan ortaya kabilecek herhangi
trdeki hasarn nlenmesi amacyla bu durumdan haberdar edilmelidir. Birimler teslim edilmise ve
imaltlarnn ardndan yaplan bir sonraki kabul edilebilirlik tayini imaltn reddini gsteriyorsa, imalt,
nceki kabul edilebilirlik tayininden itibaren imal ve teslim ettii birimlerin mterilerini, bu birimlerin
uygunluunun garanti edilemeyecei hususunda haberdar etmelidir.
33
ICS 93.030
TRK STANDARDI
F.5 Birimlerin tanmas, depolanmas, ambaljlanmas ve teslimi

F.5.1 Genel
malt, uygulanabilir olduunda birimlerin tanmas, depolanmas, ambaljlanmas ve teslimi ile ilgili belge
ve bakm ilemlerini oluturmaldr.
F.5.2 Tama
malt, hasar veya bozulmay nleyici tama metotlarn kullanmaldr.
F.5.3 Depolama
malt, mamullerin teslim ncesi hasar grmesini veya bozulmasn nleyici emniyetli depolama alanlarn
temin etmelidir.
F.5.4 Ambaljlama ve iaretleme

malt ambaljlama, koruma ve iaretleme ilemlerini (kullanlan malzemeler dhil), bu standarda
uygunluun salanmas iin gereken lde kontrol etmelidir.
F.5.5 zlenebilirlik
Teslim edilen birimler veya birim gruplar, imalt verilerine baklarak kesin olarak tannabilmeli ve
izlenebilmelidir. Bu ama dorultusunda imalt, ilgili teknik artnamelerde istenen kaytlar oluturmal ve
saklamal ve birimleri veya birimlerin teslim belgelerini bu kaytlara gre iaretlemelidir.
F.6 Eitim ve personel

malt, kaliteyi etkileyen btn personel faaliyetleri ile ilgili eitim ilemlerini oluturmal ve srdrmelidir.
zel olarak belirlenmi grevleri yerine getirecek personel; uygun renim, gereken eitim ve/veya tecrbe
temel alnarak seilmelidir. Uygun eitim kaytlar tutulmaldr.
F.7 Malzeme kontrol

Aada verilen izelgelerin (izelge F.1 - izelge F.8) tamam iinde belirtilen muayeneler ve deneylerden
elde edilen saysal sonular ve bu sonulardan harekete geilmesini gerektirenler kaydedilmelidir.
izelge F.1 btn malzemelere uygulanr.
izelge F.2;
EN 45011in gereklerine uygun nc taraf belgelendirme kuruluunca belgelendirilmemi,
EN 45012nin gereklerine uygun nc taraf belgelendirme kuruluunca belgelendirilmi ve EN ISO
9001e uygun olan bir kalite gvence sistemi altnda imal edilmemi,
Bu maddeye uygun bir kalite plnn ileten ve imalt tarafndan denetlenen tedariki tarafndan imal
edilmemi
malzemelere ayrca uygulanr.
izelge F.1 - Btn malzemelerin kontrol
Malzeme
Muayene/deney
Btn malzemeler
Siparie (sipari, artnameye/artnamelere

atf yapmaldr) uygunluu gsteren sevk ve
teslim belgesinin (uygulanabilir olduunda
konteyner zerindeki etiketin) muayenesi
34
Ama
Partinin siparie
uygunluundan ve
doru kaynaktan
yollandndan
emin olmak
Sklk, en az
Her teslimde
ICS 93.030
TRK STANDARDI
izelge F.2 - Belirli malzemelerin kontrol

Malzeme
1. imentolar
2. Agregalar
Muayene/deney
artnameye/artnamelere
uygunluu imalt
dorulayacaktr
Partinin gzle muayenesi
Ama
Uygunluktan emin olmak
Her 1000 tonda bir, ayda

en az iki defa
Tane bykl dalm,

tane ekli ve kirlilik/kirlenme
hususlar dikkate alnarak
normal grnm ile
karlatrma yapmak
Her teslimde
1. Yeni kaynaktan alnan

ilk teslimde
2. Gzle muayeneyi
takiben phe olmas
hlinde
3. Haftada bir defa, yerel
artlarn veya teslim
artlarnn gerektirmesi
hlinde daha sk
1. Yeni kaynaktan alnan
ilk teslimde
2. Gzle muayeneyi
takiben phe olmas
hlinde
Her teslimde
3.
Elek analizi deneyi
Standard veya zerinde

anlamaya varlm tane
bykl dalmna
uygunluu deerlendirmek
4. Agregalar
Organik kirlilik veya kavk

(kabuk) miktar deneyi
Kirliliin veya kirlenmenin

varl ve miktarn
deerlendirmek
5. Kimyasal
katklar
Kimyasal katknn gzle

muayenesi
Normal grnm ile

karlatrma yapmak
6.
Younluk tayini deneyi
7. Mineral
katklar
8. Karm
suyu
Mineral katknn gzle

muayenesi
Kimyasal analiz deneyi
veya referans artnameye
uygun deney
Normal younluk ile

karlatrma yapmak
Normal grnm ile
karlatrma yapmak
Suda zararl bileenlerin
bulunmadnda emin
olmak
9. elik lif
10. Donat elii
11. Contalar ve
szdrmazlk
malzemeleri
12. Basamaklar
uygunluu imalt
dorulayacaktr
uygunluu imalt
dorulayacaktr
uygunluu imalt
dorulayacaktr
uygunluu imalt
dorulayacaktr
Sklk, en az

Her kaynak ve tane

bykl dalmnda
Her teslimde
Her teslimde
Sadece, suyun ehir ime
suyu ebekesinden
alnmad durumlarda:
1. Yeni bir kaynak ilk defa
kullanlrken
2. phe olmas hlinde
3. Her yl
4. Su akarsudan
alnyorsa ylda defa
Ayda bir defadan fazla
olmamak kaydyla her
teslimde
olmamak kaydyla her
teslimde
olmamak kaydyla her
teslimde
olmamak kaydyla her
teslimde
35
ICS 93.030
TRK STANDARDI
F.8 Donanm kontrol

Donanm kontrol iin izelge F.3 uygulanr.
izelge F.3 - Donanm kontrol
Donanm
Muayene/deney
Ama
Sklk, en az
1. Depo
2. Tartma
donanm
Uygun ekilde
Performansn gzle
muayenesi
Kirlenme riskini nlemek

Tartma donanmnn doru
ekilde altndan emin
olmak
Haftada bir defa

Her gn
3.
Tartma doruluunun
tayini deneyi
Hatal tartmay engellemek
4. Kimyasal
katk
datcs
Performansn gzle
muayenesi
Datcnn temiz durumda

olduundan ve doru
ekilde altndan emin
olmak
1. Montaj annda
2. Ylda iki defa
3. phe olmas hlinde
Her bir kimyasal katk iin
gnn ilk harmannda
5.
Doruluk tayini deneyi
Hatal datm engellemek
6. Su miktarn
lme
donanm
Datlan suyun gerek

miktar ile lerden
okunan deerin
karlatrlmas
Hatal datm engellemek
7. Hacimsel
harmanlama
sistemi
Gzle muayene
Harmanlama donanmnn
doru ekilde altndan
emin olmak
Her gn
8.
Harman bileenlerinin
gerek ktlesinin,
hacimsel kartrma
sistemi iin uygun olacak
bir metot kullanlarak
tasarlanan ktle ile
karlatrlmas
Harmanlama
doruluundan emin olmak
1. Montaj annda
2. aylk aralklarla
3. phe olmas hlinde
9. Mikserler
(kartrclar)
Gzle muayene
Haftada bir defa
10. Kalplar ve
paletler
Gzle muayene
Kartrma donanmnda
anma olup olmadn
kontrol etmek
Kalplar ve paletlerin
temizliini kontrol etmek
11.
Boyut kontrol
36
Ar anma olup
olmadn kontrol etmek
1.
2.
3.
1.
2.
3.
Montaj annda
Ylda iki defa
phe olmas hlinde
Montaj annda
Ylda iki defa
phe olmas hlinde
Her gn
Kalbn montaj veya tekrar
montaj esnasnda veya
donanm yenilendiinde
ICS 93.030
TRK STANDARDI
F.9 lem kontrol

Beton karmnn karm hesabna (tasarmna) uygunluunun kontrol iin izelge F.4 uygulanr.
maltn kontrol iin izelge F.5 uygulanr.
aretlemenin ve depolamann kontrol iin izelge F.6 uygulanr.
Teslim kontrol iin izelge F.7 uygulanr.
izelge F.4 - Beton karmnn kontrol
lem eleman
Muayene/deney
Metot
Sklk, en az
1. Beton
Klorr miktar
Klorr miktarn hesaplamak
Balangta ve her kaynak

deiiminde
2.
3. Karm
oranlar
Doru karm
Doru oranlar
Gzle kontrol
Kullanlan karm oranlarnn
doruluunu belirlemek
Her mikser iin her gn

Her mikser iin her gn
izelge F.5 - Fabrika imaltnn kontrol

lem eleman
Muayene/deney
Metot
4. malt
Doru imalt ilemi
5. Donat
Dairesel ubuklarn i
ykseklik boyunca istenilen
ekilde yerleimi ve miktar,
Donatnn mufsuz ve muflu u

bitimlerinden mesafesi
Sklk, en az
maltnn imaltla ilgili

dzenledii belgelere
uygunluu dorulamak
maltnn imaltla ilgili
dzenledii belgelere, bu
standarda ve tasarm
artnamesine uygunluu
dorulamak
Her gn
lmek
Balangta ve
her gn
Her gn
6. Mamul
Dier btn birimlerdeki

donatlarn istenilen ekilde
yerleimi ve miktar
zel ileme gre nemli
boyut/boyutlar
izelge F.6 - aretlemenin ve depolamann kontrol

lem eleman
Muayene/deney
Metot
Sklk, en az
7. aretleme
Birimlerin iaretlenmesi
Gzle kontrol
Her gn
8. Depolama
Uygun olmayan birimlerin

ayrlmas
Gzle kontrol
Her gn
izelge F.7 - Teslim kontrol

lem eleman
9. aretleme
10. Ykleme
Muayene/deney
Birimlerin/belgelerin doru
ekilde iaretlenmesi
Doru ekilde ykleme
Metot
Sklk, en az
Gzle kontrol
Her gn
Gzle kontrol
Her gn
37
ICS 93.030
TRK STANDARDI
F.10 Lboratuvar donanmnn kontrol

Lboratuvar donanmnn kontrol iin izelge F.8 uygulanr.
izelge F.8 - Lboratuvar donanmnn kontrol
Donanm
1.
2.
3.
4.
5.
38
lme donanm
Tartma donanm
Scaklk lme cihaz
Ykleme deney donanm
Su szdrmazlk donanm
Muayene/deney
Metot
Sklk, en az
llerin tayini
Ktlenin tayini
Scakln tayini
Yklemenin tayini
Basncn tayini
Resm standarda gre kalibrasyon

Ylda bir defa

Ylda bir defa
Ylda bir defa
Ylda bir defa
Ylda bir defa
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Ek G
malt tamamlanm mamullerin muayenesi iin numune alma ilemleri
Madde 6.1in gerektirdii yerde, imalt tamamlanm mamullerin muayenesi iin izelge G.1 uygulanmaldr.
izelge G.1 - Numune alma ilemleri
Madde
Belirtilen deney
Madde 4.2.2.1 Karot dayanm
Madde 4.2.7.1 Su emme
Madde 4.3.2
Yzeyin gzle muayenesi
Madde 4.3.3
Madde 4.3.5
Geometrik
zellikler:
Birimler
Birleim profilleri
Tepe yk dayanm
Madde 4.3.6
Dey dayanm
Madde 4.3.7
Madde 4.3.8
Madde 5.2.1
Su szdrmazlk:
Hidrostatik (t 125 mm)
Tek bana birleim yerleri
Bir dey birim ile bir balant
borusu veya rakor arasndaki
birleim
Donat
Madde 5.2.2
Beton rt kalnl
Balang tip deneyi

1N
3S
Deneye tbi tutulan her bir
birim
J
1 G/ay
Deneye tbi tutulan her
bir birim
3N
izelge G.2
3Y
izelge G.2
Donatsz ve elik lifli

beton iin 3 S
izelge H.1
Donatl beton iin 1 S

Donatsz ve elik lifli
beton iin 3 S
Donatl beton iin 1 S
3Z
3W
izelge G.2
izelge G.2
Rutin muayene
*)
izelge H.1
Yerletirilmi 1000
basamak bana 1 Z
izelge H.2
izelge G.2
izelge G.2
1N
Gme yk deneyine
tbi tutulmu her bir
donatl beton birim
Madde 5.2.3 veya Madde Madde 5.2.3 veya Madde
5.2.4e gre tip deneyine
5.2.4e gre deneye tbi
tbi tutulmu her bir birim
tutulmu her bir birim ve
kullanlarak 1 N veya dier rt kalnl ler
birimler iin rt kalnl
kullanlarak
ler kullanlarak
2 N/gn
Burada;
G Grup deneyi,
J Ayda en az 1 defa olmak zere, her gruba ait imal edilen 500 birim bana yaplan deney,
N Her tip ve anma boyutu bana yaplan deney,
S Her tip, anma boyutu ve dayanm bana yaplan deney,
W Her tip, anma boyutu ve ayn et kalnl bana yaplan deney,
Y Ylda tip bana en az 1 defa olmak zere, her tip, anma boyutu ve dayanm snf iin imal edilen 1000
birim bana yaplan deney,
Z Her bir basamak tipi ve yerletirme metodu iin yaplan deney,
*) Ayn birimden alnan iki karot iin J (Madde 6.8)
dir.
39
ICS 93.030
TRK STANDARDI
izelge G.2 - Birleim yerleri ve birimler ile balant borular veya rakorlar arasndaki birleimler zerinde
yaplacak su szdrmazlk deneyleri iin numune alma ilemleri
Deneyler
1) Tek bana birleim yerleri
2) Birimler ile balant borular veya rakorlar arasndaki birleimler:
Asal sapma
Kesme yk
veya
Asal sapma ve kesme yk birlikte
Balang tip deneyi
Birbirine e deer iki birleim yeri
Rutin muayene
Ylda bir deneyden az olmamak artyla, imal edilen
1000 birim bana;
Conta profil kesiti ayn (uygulanabilir ise),
Birletirme yaplrken etkili olan birleim profili ayn
olan bir birleim.
Balang tip deneyinden en olumsuz toleranslar ile
baarl sonu alnm olmas hlinde, imaltnn
takdirine bal olarak ve aada verilen sklk
deerlerinden az olmamak artyla, imaltla ilgili
dzenledii belgelerde beyan ettii sklkla sadece
birleim ve conta profilinin boyutlar dorulanabilir:
40
Her anma boyutu ve tipe ait imal edilen 25 birim

bana bir birim,
Her anma boyutu ve tip iin gnde bir birim.
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Ek H
Tepe yk dayanmnn, dey dayanmn ve su szdrmazln (dey
birim hidrostatik) srekli muayenesi iin numune alma ilemleri
H.1 Muayene eitleri ve sonularn yorumlanmas
H.1.1 Muayene eitleri
Mnferit deerlendirmeler esas alnarak muayene yaplmas (Madde H.4.1) durumunda, donatsz ve elik
lifli birimlere ait tepe yk dayanm ve dey dayanm deney sonular deerlendirilirken daima sk
muayene uygulanmaldr. Dier deney sonular deerlendirilirken uygulanacak muayene eitleri, azalan
sklklara gre aada gsterildii gibi tanedir.
Sk muayene: Yeni bir imalta balandnda veya ilemde bir deiiklik meydana geldiinde veya
Madde H.2de belirtilen deitirme kurallar uygulandnda her zellik iin yaplr.
Normal muayene: zel ilem kontrol durumuna eritiinde veya Madde H.2de belirtilen deitirme
kurallar uygulandnda her zellik iin belirtilen sklkla yaplr.
Gevek muayene: Madde H.2de belirtilen deitirme kurallar izin verdii taktirde, her zellik iin dk
sklkla numune alnarak yaplr.
Donatsz beton oda ve aft birimlerinin tepe yk dayanm muayenesi, normal olarak tama snr yk
(gme yk) Fuya gre yaplr. Alternatif olarak bu muayene, zel ilem iin ve imaltnn takdirine bal
olarak, Ek Jye uygun ekilde ncelikle en kk tepe yk Fnye gre de yaplabilir.
Donatl beton oda ve aft birimlerinin tepe yk dayanm muayenesi, imaltnn takdirine bal olarak ve
seilen seviye imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelerde beyan edilmek artyla, izelge H.1de
belirtilen dzenli veya temel seviyede yaplabilir.
H.1.2 Sonularn yorumlanmas

Rutin deneylerin ve muayenenin kabul edilebilirlii, Madde H.4te verilen kurallara uygun ekilde mnferiden
veya istatistik olarak tayin edilmelidir.
H.2 Deitirme kurallarnn iletilmesi

H.2.1 Sk muayeneden normal muayeneye gei
Sk muayenede art arda be numunenin de ilgili zellie uygunluk gstermesi hlinde, normal muayene
balatlr veya normal muayeneye dnlr.
H.2.2 Muayenenin durdurulmas

Art arda 10 numune de sk muayenede uygun kmazsa, arz edilen mamullerin kalitesini gelitirici nlemler
alnncaya kadar numune alma ilemlerine ait kurallarn uygulanmas durdurulur.
H.2.3 Normal muayeneden gevek muayeneye gei

Normal muayene uygulanmakta iken, aada verilen artlarn karlanmas hlinde, gevek muayeneye
geilebilir:
Son 10 numunenin ilgili zellie uygunluk gstermi olmas,

maltn bir kontrol durumuna erimi olmas.
H.2.4 Gevek muayeneden normal muayeneye gei

Gevek muayene uygulanmakta iken, asl muayenede aada verilen hususlardan herhangi birinin ortaya
kmas hlinde, normal muayeneye dnlr (herhangi bir ret durumu meydana gelmeden nce):
Numunenin ilgili zellie uygunluk gstermemesi,

maltn dzensiz hle gelmesi veya gecikmesi,
Normal muayeneye dnlmesinin gerekliliini gsteren dier artlar.
41
ICS 93.030
TRK STANDARDI
H.2.5 Normal muayeneden sk muayeneye gei

Normal muayene uygulanmakta iken, iki veya daha fazla numunenin, normal muayene kapsamnda art arda
yaplan herhangi be deney iinde verilen ilgili zellie uygunluk gstermemesi hlinde, sk muayeneye
geilir.
H.3 Sk, normal ve gevek muayene

H.3.1 Sk muayene
Sk muayenede numune alma skl, normal muayenedeki numune alma sklnn iki katdr.
H.3.2 Normal muayene

Numuneler aada verilenlere uygun ekilde seilir ve deneye tbi tutulur:
Tepe yk dayanm ve dey dayanm:

izelge H.1de tarif edilen ekilde.
Su szdrmazlk (dey birim hidrostatik):

izelge H.2de tarif edilen ekilde.
42
ICS 93.030
TRK STANDARDI
izelge H.1 - Tepe yk dayanmnn (oda ve aft birimlerinin) ve dey dayanmn (daraltma birimlerinin ve
balk birimlerinin) muayenesi
Malzeme
Sembol/ semboller
zel bir makine veya imalt sistemi kullanlarak imal edilen anma
boyutu ve dayanm ayn numunea birimlerin deneye tbi tutulma
skl (normal muayene)
Balangta veya 18
Toplamb
veya daha fazla takvim
Haftalkc imalt
Numune alma skl
ay sren bir aradan
miktar
sonra
4
5
6
Tepe yk
dayanm
Dey
dayanm
Donatsz beton
(Ek J tercihi
kullanlmadan)
Fu
Fu
Donatsz beton
(Ek J tercihi
kullanlarak)
Fn
Fu
maltn balangcnda
bir adetd
elik lifli beton
0,67 Fn +
Fu + 0,67
Fn
Fu
maltn balangcnda
bir adetd
Donatl beton
(dzenli
muayene)
Fc = 0,67
Fn
Fp
maltn balangcnda
bir adetd
Fu
Fu
Fc = 0,8 Fn
maltn balangcnda
bir adetd
maltn balangcnda
bir adetd
1,2 Fn
Donatl beton
(temel
muayene)
a
b
c
d
maltn balangcnda
bir adetd
maltn balangcnda
bir adetd
< 750 birim
Ylda drt adetten az

olmamak zere imal
edilen 500 birim
bana bir adet
mal edilen 750 birim
750 birim
bana bir adet
Ylda drt taneden az
< 750 birim
olmamak zere imal
edilen 500 birim
bana bir adet
mal
edilen 750 birim
750 birim
bana bir adet
Her drt haftada bir adetten az olmamak
zere Fn iin seilen her be birimden bir
adedi
Ylda drt adetten az
< 750 birim
olmamak zere imal
edilen 500 birim
bana bir adet
750 birim
bana bir adet
Ylda iki adetten az
< 250 birim
olmamak zere imal
edilen 250 birim
bana bir adet
250 miktar< 750 Haftada bir adet
750 birim
bana bir adet
Ylda bir adetten az olmamak zere Fc
iin seilen her 10 birimden bir adedi
Ylda iki adetten az
< 250 birim
olmamak zere imal
edilen 500 birim
bana bir adet
250 miktar< 750 ki haftada bir adet
750 birim
bana bir adet
Ylda bir adetten az olmamak zere Fc
iin seilen her 10 birimden bir adedi
Bir numune bir birim anlamndadr.

4. kolonda belirtilen numune de dhildir.
Anma boyutu ve dayanm ayn birimlerin imal edildii art arda gelen be gn anlamndadr.
Balang tip deneyleri (Madde 7.2.2) hari, btn numuneler rasgele seilmek zorunda olduundan
(Madde 3.1.30), rutin imalt kapsamnda imal edilen ilk birim olmas art deildir anlamndadr.
Not - Oda ve aft birimleri iin ilgili etkili deney sonucu Fa (Madde A.5), uygun ekilde Fc, Fn ve Fu iin
kullanlr.
43
ICS 93.030
TRK STANDARDI
izelge H.2 - Su szdrmazln muayenesi (dey birim hidrostatik i basn deneyi)
Tasarm et kalnl
Her tipin, anma boyutunun ve ayn et kalnlnna normal
muayenesi kapsamnda numune alnmadan nce art arda gelen i
(t)
gnleri sresince ulalan en fazla imalt miktar
mm
t 40
250
40 < t 100
500
100 < t 125
1000
-125 < t
Art arda 60 i gn sren bir dnem boyunca belirli bir anma boyutunda, tipte veya tasarm et
kalnlnda imalt yaplmamsa, ylda en az bir defa olmak zere, imalt tekrar balad anda
numune alnmaldr.
H.3.3 Gevek muayene

Gevek muayenede numune alma skl, normal muayenedeki numune alma sklnn yarsdr.
H.3.4 rnekler
Tepe yk dayanmnn ve dey dayanmn izelge H.1e uygun ekilde dzenli muayenesi iin numune
alma skln gsteren rnekler, izelge H.3te verilmitir.
44
ICS 93.030
TRK STANDARDI
izelge H.3 - Tepe yk dayanmnn (oda ve aft birimlerinin) ve dey dayanmn (daraltma birimlerinin ve balk birimlerinin) muayenesi iin numune alma
skln gsteren rnekler (dzenli muayene)
zel bir makine
Malzeme
Mamul
lem
veya imalt sistemi
Makine A
Donatsz beton Anma boyutu LN/WN 600/450,
mal edilen birim miktar:
dayanm snf 20 olan oda birimi Alnan numune miktar:
mal edilen birim miktarnn yml (kmlatif) olarak gsterildii imalt gnleri
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 3000 3250 3500 3750
1)
2)
2)
2)
2)
1 >>
1
1
1
1
<
>
<
>
<
>
<
>
Makine B
Donatsz beton Anma ap DN 1200, dayanm

snf 30 olan oda birimi

Alnan numune miktar:
100 200
1)
1 >>
300
400
500
Makine C
Donatsz beton Anma ap DN 1000, dayanm

snf 20 olan aft birimi

100 200
1)
1 >>
300
400
500
600
<
700
800
3)
1
900
1000 1100 1200 1300 1400 1500

3)
1
> <
>
4)
5)
600
<
4)
700
800
3)
1
900
1000
>
elik lifli beton
Anma ap DN 1000, dayanm

Makine D
Donatl beton
Anma ap DN 1200, dayanm


Alnan numune miktar (Fc):
Alnan numune miktar (Fu):
250 500
1)
1 >>
1)
1 >>
750
1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 3000 3250 3500 3750
6)
6)
6)
6)
1
1
1
1
<
>
<
>
<
>
<
>
Makine E
Donatl beton
Deliinin net anma ap DN 900,

kendi anma ap DN 1200 olan
kapak demesi

Alnan numune miktar (Fp):
100 200
1)
1 >>
1)
1 >>
300
400
500
Makine F
Donatl beton
Anma ap DN 1200 olan oda

biriminden, anma ap DN 1000
olan aft birimine gei iin kesit
daraltma demesi
aft anma ap DN 1000 olan
balk birimi
50
100
1 >>
150
200
250
malt sistemi G
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
Donatl beton
Alnan numune miktar (Fp):

Alnan numune miktar (Fc):
100 200
1)
1 >>
1)
600
<
700
300
800
7)
1
400
900
500
1000 1100 1200 1300 1400 1500

7)
1
> <
>
4)
300
<
4)
350
400
8)
1
450
500
>
70
80
1)
1 >>
30
1 >>
1)
1 >>
1)
60
90
120
150
9)
Anma ap DN 1250den DN
10
20
30
40
50
60
1)
1000e daralan, dey ykseklii Alnan numune miktar (Fc):
1 >>
1)
200 mm olan konik birim
1 >>
izelge H.1de verilen 4 nolu kolon.
Haftalk 750 adetten fazla donatsz beton birim imalt iin izelge H.1de verilen 5 ve 6 nolu kolonlar.
Haftalk 750 adetten az donatsz beton birim imalt iin izelge H.1de verilen 5 ve 6 nolu kolonlar.
Art arda be gnlk imalt
Haftada 750 adetten az elik lifli beton birim imal edildiinden, imaltn balangcnda alnan numune gerekeni temsil eder (izelge H.1de verilen 5 ve 6 nolu kolonlar)
Haftalk 750 adetten fazla donatl beton birim imalt iin izelge H.1de verilen 5 ve 6 nolu kolonlar.
Haftalk 250 adet ile 500 adet aras donatl beton birim imalt iin izelge H.1de verilen 5 ve 6 nolu kolonlar.
Haftada 250 adet donatl beton birim imal edildiinden, imaltn balangcnda alnan numune gerekeni temsil eder (izelge H.1de verilen 5 ve 6 nolu kolonlar)
Haftalk 250 adetten az donatl beton birim imalt iin izelge H.1de verilen 5 ve 6 nolu kolonlar.
45
ICS 93.030
TRK STANDARDI
H.4 Kabul edilebilirlik tayini

H.4.1 Mnferit deerlendirmeler esas alnarak yaplan muayene
H.4.1.1 Uygulama
Mnferit deerlendirmeler esas alnarak yaplan muayene, istatistik deerlendirme iin n gerekleri (Madde
H.4.2.2) karlayan donatsz ve elik lifli beton birimlere ait tama snr yk (gme yk) deney sonular
dnda, btn numunelere ait tepe yk dayanm, dey dayanm ve su szdrmazlk (dey birim
hidrostatik i basn deneyi) deney sonularna uygulanmaldr.
H.4.1.2 lem
Her bir deney sonucu (tepe yk dayanm iin Fa, Fc, Fn, Fudan hangisi uygunsa) bu standardda verilen ilgili
art ile karlatrlr.
Tama snr yk (gme yk) Fu iin aadaki art uygulanr:
Fu > Fn veya Fv
Burada;
Fn
En kk tepe yk
Fv
En kk dey tepe yk
dr.
Tama snr yk (gme yk) Fu iin uygulanan ilem (donatsz birimlerin Ek J tercihi kullanlarak yaplan
muayenesi ve donatl birimlerin temel muayenesi dnda) ekil H.1de ematik olarak gsterilmitir.
Donatl birimlerin temel muayenesi iin uygulanan ilem, ekil H.2de ematik olarak gsterilmitir.
H.4.1.3 Kabul kriterleri

Sonu Madde H.4.1.2de verilen arta uygunsa, ilgili imalt kabul edilmelidir.
Tama snr yk (gme yk) deney sonucu dnda tepe yk dayanm veya hidrostatik deney sonucu
arta uygun deilse, ayn imalttan numune olarak iki birim daha alnarak deneye tbi tutulmaldr. Bu ikinci
numuneden elde edilen sonularn her ikisi de arta uygunsa, uygun olmayan birimler istisna saylarak ilgili
imalt kabul edilmelidir. Bu ikinci numuneden elde edilen sonulardan biri veya her ikisi de arta uygun
deilse, ilgili imaltn hangi blmnde sorun kt tayin edilmeli ve o blm reddedilmelidir.
Tama snr yk (gme yk) deney sonucu Madde H.4.1.2de verilen arta uygun deilse, aada
verilenler uygulanr:
Fn ve Fvden hangisi kullanlyorsa ona gre Fu 0,95 Fn veya 0,95 Fv ise, ayn imalttan numune olarak
iki birim daha alnarak deneye tbi tutulmal ve kabul edilebilirlik, bu ikinci numuneden elde edilen her iki
sonucun uygun olmayan sonuca eklenmesiyle oluturulan sonu kmesinin istatistik olarak
deerlendirilmesi (Madde H.4.2.4) esas alnarak tayin edilmelidir.
Fn ve Fvden hangisi kullanlyorsa ona gre Fu < 0,95 Fn veya 0,95 Fv ise, ilgili imalt reddedilmelidir.
Temel muayene kapsamnda 1,2 Fnye kadar deneye tbi tutulan donatl bir birimden elde edilen deney
sonucu arta uygun deilse (yani birim gerse), kabul edilebilirlik, alt kalite istatistii Qyu (Madde H.4.2.4.2)
tespit etmek amacyla Fa deney sonucu 1,14 Fn (0,95 Fn yerine) ve 1,2 Fn (Fn yerine) ile karlatrlarak
aynen yukarda olduu gibi tayin edilir.
46
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Mnferit
muayeneler
Bir birimi deneye tbi

tut
Fu > Fn ?
Evet
Kabul
Hayr
Fu 0,95 Fn ?
Hayr
Ret
Evet
Evet
Birimler donatl m?
Hayr
Mnferit
deerlendirmeler
Hayr
12 ay iindeki
nceki sonularn
says 5 mi?
Evet
(n - 1) nceki
sonularn bir eksii
ki birimi daha deneye

tbi tut
x 3 deerini hesapla
x 3 Fn + k3s
statistik
deerlendirme
xn deerini hesapla
Evet
Kabul
Evet
veya
xn Fn + kns
xn Fn + k3
?
Hayr
Hayr
Ret
ekil H.1 - Mnferit deerlendirmeler esas alnarak yaplan tama snr yk (gme yk) muayenesi iin
ak emas (donatsz birimlerin Ek J tercihi kullanlarak yaplan muayenesi ve donatl birimlerin temel
muayenesi dnda)
47
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Mnferit
muayeneler
Bir birimi deneye tbi

tut
Fc 0,8 Fn ?
Hayr
Ret
Evet
Fa > 1,2 Fn ?
Evet
Kabul
Hayr
Fa 1,14 Fn ?
Hayr
Ret
Evet
Mnferit
deerlendirmeler
ki birimi daha deneye

tbi tut
x 3 deerini hesapla
x 3 1,2 Fn + k3s
Evet
Kabul
?
Hayr
Ret
ekil H.2 - Donatl birimlerin mnferit deerlendirmeler esas alnarak yaplan temel muayenesi iin ak
emas
48
ICS 93.030
TRK STANDARDI
H.4.2 statistik deerlendirme esas alnarak yaplan tepe yk dayanm muayenesi

H.4.2.1 Uygulama
statistik deerlendirme esas alnarak yaplan tepe yk dayanm ve dey dayanm muayenesi, donatsz
ve elik lifli beton birimlere ait aadaki n gerekleri karlayan tama snr yk (gme yk) Fu deney
sonularna uygulanmal ve bu uygulama gerekletirilirken numunelerin imaltnda kullanlan zel ilem
istatistik bir kontrol durumuna erimek ve bu durumu devam ettirmek amacyla deerlendirilmelidir.
H.4.2.2 n gerekler
statistik deerlendirme esas alnarak yaplan muayene, ayn zel ilem ile imal edilen numunler zerinde
yaplan tepe yk dayanm veya dey dayanm deneylerinden elde edilen art arda be sonucun, bu
standardn artlarna uygun olduu ve dalmnn normal kabul edilebilecei durumda kullanlmaldr.
Mnferit deerlendirmeler esas alnarak yaplan muayene (Madde H.4.1) ise, ayn zel ilem ile imal edilen
numunler zerinde yaplan rutin tepe yk dayanm veya dey dayanm deneylerinden elde edilen
sonularn ylda beten az olduu veya dalmnn normal kabul edilemeyecei durumda kullanlmaldr.
H.4.2.3 lem
Muayene, n imalt tarafndan seilen ve 3 n 15 aralnda kalan belirli bir say olmak zere, ayn zel
ilem ile imal edilen numunler zerinde yaplan rutin tepe yk deneylerinden elde edilen art arda n adet
sonucun buluduu sonu kmesi kullanlarak yaplr. Kullanlacak ilk kme, bu standardn artlarna uygun
en son sonutan olumaldr.
Muayene, kullanlabilir deney sonu says nden az olduu srece, mevcut kmeye yeni sonularn ilve
edilmesiyle art arda oluturulan kmelerin kullanlmas esas alnarak srdrlmelidir.
Kullanlabilir deney sonu says nyi atnda, sonraki muayeneler, en eski sonularn karlmas ve en
yeni sonularn ilve edilmesi ile oluturulan n adet sonucu ieren gncellenmi kmeler kullanlarak
yaplmaldr.
maltta veya deney parametrelerinde, deney sonularnn normal dalmn bozabilecek her bir deiikliin
ardndan, deiiklik sonras elde edilmi deney sonularndan oluan yeni bir sonu kmesi oluturulmaldr.
H.4.2.4 Kabul kriterleri

H.4.2.4.1 Genel
Deney sonularnn;
Fn ve Fvden hangisi kullanlyorsa ona gre mnferiden Fu 0,95 Fn veya 0,95 Fv artna,
statistik olarak Madde H.4.2.4.2 veya Madde H.4.2.4.3te verilen artlara
uygun olmas hlinde, imalt kabul edilmelidir.
Burada;
Tama snr yk (gme yk),
Fu
Fn
En kk tepe yk,
Fv
En kk dey tepe ykdr.
Yukarda verilen artlardan birine veya her ikisine de uygunluk salanamyorsa, ilgili imaltn hangi
blmnde sorun kt tayin edilmeli ve o blm reddedilmelidir.
H.4.2.4.2 Standard sapmann bilinmedii durumda kabul edilebilirlik tayini

Art arda son n adet numuneden elde edilen llm tama snr yk (gme yk) Fu deerinin x olduu
kabul edilir.
n adet deerin aritmetik ortalamas x ve standard sapmas s hesaplanr.
art alt snr deeri iin alt kalite istatistii Q aadaki eitlikle hesaplanr ve bulunan deer, izelge H.4n
ilgili kolonundan elde edilen kabul edilebilirlik sabiti k ile karlatrlr. Ara n deerleri iin enterpolasyon
yaplabilir.
49
ICS 93.030
Q = x Fn
TRK STANDARDI
s veya
(x F )
v
s, (Fn veya Fv 'den hangisi kullanlyorsa ona gre)
Burada;
Fn ve FvEn kk tepe yk iin art alt snr deerleridir.
izelge H.4 - Standard sapmann bilinmedii durumda kabul edilebilirlik sabiti
2)
Kabul edilebilirlik sabiti k
Numune says n
Sk muayene
1,12
Normal muayene
0,958
Gevek muayene
0,765
1,17
1,01
0,814
1,24
1,07
0,874
1,33
1,15
0,955
10
1,41
1,23
1,03
15
1,47
1,30
1,09
Kabul iin art alt snr deeri alt kalite istatistii, kabul edilebilirlik sabitinden byk veya bu sabite eit
olmaldr.
H.4.2.4.3 Standard sapmann bilindii durumda kabul edilebilirlik tayini

lem, standard sapmann bilinmedii durum iin Madde H.4.2.4.2de verilen ile ayndr. Ancak kullanlacak
standard sapma , en fazla son 12 ay iinde en az art arda 15 numuneden elde edilen llm tama snr
yk (gme yk) Fu deerleri esas alnarak tayin edilmeli ve dzenli olarak dorulanmaldr. Kabul
edilebilirlik sabiti k, izelge H.5in ilgili kolonundan elde edilmelidir. Ara n deerleri iin enterpolasyon
yaplabilir.
izelge H.5 - Standard sapmann bilindii durumda kabul edilebilirlik sabiti
Kabul edilebilirlik sabiti k
Numune says n
Sk muayene
1,17
Normal muayene
1,01
Gevek muayene
0,76
1,23
1,11
0,83
1,39
1,20
0,92
1,45
1,25
1,02
10
1,50
1,31
1,08
15
1,56
1,36
1,13
2) ISO 3951den uyumlatrlmtr.

50
2)
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Ek I
Mamul belgelendirme kuruluuna den grevler
I.1 Fabrikann ve fabrika imalt kontrolnn balang muayenesi
Fabrikann balang muayenesinde, seri ve siparie dayal birim imalt ile fabrika imalt kontrol iin
personel ve donanm bakmndan Ek Fde verilen n gereklere uygunluun salanp salanmad tayin
edilmelidir.
malt tarafndan iletilen fabrika imalt kontrol sistemi ve sistemin kabul edilebilirlik deerlendirmesi bata
olmak zere, balang muayenesi ile ilgili btn durumlar bir rapor eklinde belgelenmelidir.
I.2 Birimlerin balang tip deneylerinin deerlendirilmesi ve onaylanmas

Fabrika hlihazrda bu standarda uygun ekilde belgeli imalt yapmyorsa, belgelendirme kuruluu,
balang tip deneylerini deerlendirmek ve onaylamak amacyla, standardda verilen her bir zellik iin her
bir anma boyutu grubu zerinde yaplacak deneylerde hazr bulunmaldr.
Fabrika hlihazrda bu standarda uygun ekilde belgeli imalt yapyorsa, belgelendirme kuruluu, yeni bir
mamuln veya yeni bir imalt sistemi kullanlarak imal edilen birimlerin balang tip deneylerinin
deerlendirilmesi ve onaylanmas amacyla, imalt tarafndan, ilgili mamulller veya ilgili donanm
kullanlarak imal edilen birimler piyasaya arz edilmeden en ge yedi gn nce haberdar edilmelidir.
I.3 Fabrika imalt kontrolnn periyodik olarak gzetimi, deerlendirilmesi ve

onaylanmas
Belgelendirme kuruluunun balca amac, imalt ve zerinde anlamaya varlan fabrika imalt kontrol
sistemi iin Ek Fde verilen n gereklerin devamlln kontrol etmek olmaldr.
Belgelendirme kuruluu, Ek Fde verilen ilgili btn zelliklerin, periyodik olarak ylda en az iki defalk sklkla
muayene edilebilecei bir muayene programn iletmelidir.
maltnn imalt kontrolnden elde ettii sonular, gereken rutin deneylerin belirtilen sklkta yapldndan
ve deney donanmnn kalibrasyonu ile bakmna ait olanlar da dhil olmak zere uygun nlemlerin
alndndan emin olmak amacyla, periyodik muayenenin bir blm olarak incelenmelidir. aretleme
kurallarna uygunluk da ayrca kontrol edilmelidir.
Periyodik muayenelerin sonular, muayene kaytlar iinde belgelenmelidir.
I.4 Fabrikada alnan numuneleri denetleme deneyleri

Mamul belgelendirmesinin temeli fabrika imalt kontrolne dayandndan, denetleme deneylerinin amac,
imal edilen birimlerin uygun olup olmadna karar vermek deil, bu kontrole ait sonularn gvenilirliini
kontrol etmek olmaldr.
Denetleme deneyleri, bu standarda uygun olduu beyan edilmi birimler zerinde yaplmaldr. maltya ait
deney donanmnn standarda uygun veya kalibre edilmi olmas hlinde, deneyler normal olarak bu
donanm kullanlarak yaplmaldr.
Denetleme deneyleri, temsil olacak anma boyutu ve dayanm snf aralklarnda kalan birimlerin, ardk
yllk dnemler boyunca deneye tbi tutulmas salanacak ekilde yaplmaldr.
I.5 Kalite sistemi

maltnn belgeli bir kalite sistemi (rnein, EN ISO 9001e uygun) kurmay nermesi hlinde, bu sistem,
uygulama ncesi onaylanm bir mamul belgelendirme kuruluu tarafndan deerlendirilmeli ve kabul
edilmelidir.
51
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Ek J
Donatsz beton oda ve aft birimlerinin rutin (srekli) tepe yk
dayanm muayenesinin ncelikle en kk tepe ykne gre
yaplmasnda uygulanacak ilem
Donatsz beton oda ve aft birimlerinin rutin (srekli) tepe yk dayanm muayenesi, zel ilem iin
imaltnn takdirine bal olarak, aadaki ileme uygun ekilde;
Birimlerin dairesel en kesitli olmas,
zel bir makine veya imalt sistemi kullanlarak imal edilen, anma boyutu, en kesiti ve dayanm snf
ayn olan birimlere ilemin ayr olarak uygulanmas,
leme dair btn hususlarn, imaltnn imaltla ilgili dzenledii belgelere kaydedilmesi
artlaryla, ncelikle en kk tepe yk Fnye gre yaplan deneyle gerekletirilebilir.
Not - Mnferit deerlendirmeler esas alnarak yaplan tepe yk dayanm muayenesi ile ilgili bilgiler, Madde
H.4.1de verilmitir.
1. Adm: Tepe yk dayanm muayenesi, imaltn baland andan itibaren, muayene eitlerinden sk
muayene (Madde H.1.1) kullanlarak, izelge H.1de verilen Donatsz beton birimler (Ek J tercihi
kullanlmadan) ksmnda verilenlere uygun ekilde tama snr yk (gme yk) Fuya gre
yaplr.
2. Adm: Muayene, n imalt tarafndan seilen ve 5 n 15 aralnda kalan belirli bir say olmak zere,
numunler zerinde yaplan rutin tepe yk deneylerinden art arda elde edilen ve en eskisi 12 aylk
olan n adet sonucun bulunduu sonu kmesine ulalncaya kadar srdrlr.
3. Adm: n adet birimin her biri iin aadaki eitlik kullanlarak eilmede ekme gerilmesi fbt hesaplanr:
fbt = ( 6 Fu rm
( t )
act
Burada;
fbt Eilmede ekme gerilmesi (MPa) (N/mm2),
Fu Tama snr yk (gme yk) (kN/m),
rm Birimin ortalama yarap (mm),
tact Tekli mesnetin temas ettii noktadaki llen ortalama et kalnl (mm)
dr.
4. Adm: n adet sonutan karakteristik eilmede ekme gerilmesi fch deeri hesaplanr, sonra bulunan
karakteristik eilmede ekme gerilmesi fch deerinden byk olmayan bir eilmede ekme tasarm
gerilmesi fdes seilir.
5. Adm: Tasarmlanan birim en kesitindeki eilmede ekme gerilmesi fbt aadaki eitlik kullanlarak
hesaplanr:
fbt = ( 6 Fn rm
( t
en kk
Burada;
Eilmede ekme gerilmesi (MPa) (N/mm2),
fbt
Fn
En kk tepe yk (gme yk) (kN/m),
rm
Birimin ortalama yarap (mm),
ten kk Tekli mesnetin temas ettii nokta iin izin verilebilir et kalnl (mm)
dr.
Eilmede ekme gerilmesi fbt, eilmede ekme tasarm gerilmesi fdesi amyorsa, tasarmlanan
birim en kesiti dorulanm olur.
6. Adm: Tasarmlanan birim en kesiti dorulandktan sonra, izelge H.1de verilen Donatsz beton birimler
(Ek J tercihi kullanlarak) ksmnda verilenlere uygun ekilde rutin (srekli) muayeneye balanr.
52
ICS 93.030
TRK STANDARDI
7. Adm: Tama snr yk (gme yk) Fuya tbi tutulan bir sonraki birimdeki betonun eilmede ekme
gerilmesi fbt, 3. Admda verilen eitlik kullanlarak hesaplanr ve bulunan sonu, n adet sonutan en
eski olannn yerine koyulur.
8. Adm: Kabul edilebilirlik aadaki ekilde tayin edilir:
Art arda son n adet numuneden elde edilen ve tama snr yk (gme yk) Fuda llm
eilmede ekme gerilme deerinin x olduu kabul edilir.
n adet deerin aritmetik ortalamas x ve standard sapmas s hesaplanr.
art alt snr deeri iin alt kalite istatistii Q aadaki eitlikle hesaplanr ve bulunan deer,
izelge H.4n ilgili kolonundan elde edilen kabul edilebilirlik sabiti k ile karlatrlr. Ara n
deerleri iin enterpolasyon yaplabilir.
Q = x fdes
Burada;
fdes Eilmede ekme gerilmesi iin art alt snr deeri
dir.
Kabul iin art alt snr deeri alt kalite istatistii, kabul edilebilirlik sabitinden byk veya bu sabite
eit olmaldr.
9. Adm: Kabul edilebilirlik tayin edildiyse, 7. ve 8. Admda verilenler, tama snr yk (gme yk) Fuya
gre yaplan bir sonraki her deney iin tekrarlanr, aksi taktirde 1. Adma geri dnlr.
53
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Ek ZA
(Bilgi iin)
Bu standardn, AB Direktiflerinin temel gerekleri veya dier hkmleri
ile ilikili olan maddeleri
ZA.1 Kapsam ve ilgili zellikler
Bu standard, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliinin M/118 nolu Atk su mhendislii
mamulleri balkl talimatna gre CEN tarafndan hazrlanmtr.
Bu standardn, bu ekte gsterilen maddeleri, EU Construction Products Directive (89/106/EEC)
altndaki talimatn gereklerini salamaktadr.
3)
kapsam
Bu maddelere uygunluk, bu ek kapsamnda olan mamullerin, burada gsterilen tasarlanan kullanmlarna

uygun olmasn gerekli klar; CE iareti ile birlikte verilen bilgilere bavurulmaldr.
Uyar - Tasarlanan kullanma uygunluu etkilemeyen dier artnameler ve dier AB Direktifleri, bu
standard kapsamna giren yap mamullerine uygulanabilir.
Bu standard kapsamndaki tehlikeli maddelerle ilgili zel madde hkmlerine ek olarak, standard
kapsamnda olan mamullere uygulanabilecek dier artlar da olabilir (rnek olarak; Uyarlanm Avrupa
yasalar ve mill kanunlar, tzkler ve kararnameler). EU Construction Products Directive hkmlerini yerine
getirmek iin, uyguland yerde ve zamanda, bu artlarn da salanmas gerekli olabilir. Not - Tehlikeli
maddelerle ilgili Avrupa hkmleri ve mill hkmlere ilikin bilgilendirici veri taban, EUROPA internet
sitesinin Yap (Construction) sayfasndan elde edilebilir (Bu sayfaya http://europa.eu.int/comm/
enterprise/construction/internal/hygiende.htm adresi ile ulalabilir.)
Bu ekin kapsam, kapsam dhilindeki mamuller bakmndan Madde 1de verilen kapsam ile ayndr. Bu ek,
aada belirtilen kulllanm iin tasarlanan n dkml beton muayene bacalar (insan giriine msait olan)
ve odalarnn CE iaretlemesi ile ilgili kurallar verir ve uygulanabilir ilgili maddeleri gsterir (izelge ZA.1).
Yap mamul/mamulleri:
Donatsz, elik lifli ve donatl n dkml beton muayene bacalar (insan

giriine msait olan) ve odalar
Tasarlanan kullanm/kullanmlar:
rnein tat trafiine ak yollar, otopark alanlar, banketler altndan

geen ve binalarn dnda kalan drenaj ve kanalizasyon sistemlerinin
havalandrlmasna ve hava dolamna izin vermek ve bu sistemler iine
giri yaplabilmesini salamak.
3)
TSE Notu: Bu direktif, T.C. Bayndrlk ve skn Bakanl tarafndan Yap Malzemeleri Ynetmelii ad
altnda yaymlanmtr.
54
ICS 93.030
TRK STANDARDI
izelge ZA.1 - lgili maddeler

Temel zellikler
Bu standarddaki zellik
maddeleri
Madde 4.3.3.5
Seviyeler ve/veya
snflar
Yok
Mekanik dayanm
Madde 4.2.2, Madde

4.3.5, Madde 4.3.6 ve
Madde 5.2.6
Yok
Herhangi tipteki
yerletirilmi
basamaklarn yk
tama kapasitesi
Madde 4.3.7
Yok
Su szdrmazlk
Madde 4.3.8
Yok
Dayankllk
Madde 4.3.10
Yok
Delik boyutu
Notlar
Birimlerin kullanld yerde
geerli olan gvenlik
ynetmelikleri veya artnameleri,
normal olarak mm cinsinden en
kk delik boyutunu ve mmkn
olan delik eklini belirtecektir.
En kk tepe yk kN/m
cinsinden ifade edilmesine
ramen, tepe yk dayanm
kendisine karlk gelen dayanm
snf ile ifade edilir. Birimlerin
imaltnda kullanlan ve dayanm
rutin performans deneyi ile
dorulanmayan betonun
karakteristik basn dayanm
MPa (N/mm2) cinsinden ifade
edilir.
Dey ykleme dayanm, mm
cinsinden kendisiyle ilgili
balang sehimi ve kalc sehim
deerleri ile birlikte kN cinsinden
ifade edilir. Yatay ekip karmaya
kar diren kN cinsinden ifade
edilir.
zellik, deney sresince sznt
meydana gelmemesi veya gzle
grlebilir dier kusurlarn
olumamas ile kantlanr.
Dayankllkla ilgili zellikler
ayrntl ekilde ve ilgili dier
maddelere atflar yaplarak Madde
4.3.10da verilmitir.
ZA.2 Beton muayene bacalarnn ve odalarnn uygunluk teyit ilemi/ilemleri

ZA.2.1 Uygunluk teyit sistemi
izelge ZA.1de belirtilen beton muayene bacalar ve odalarnn, M/118 nolu talimatn Ek III ile tutarl olan
uygunluk teyit sistemi, tasarlanan kullanmlar ve ilgili seviye/seviyeler ve snflar iin izelge ZA.2de
gsterilmitir.
izelge ZA.2 - Uygunluk teyit sistemi
Mamul/mamuller
Beton muayene bacalar
ve odalar
Tasarlanan kullanm/kullanmlar
Seviye/seviyeler
veya snf/snflar
-
rnein tat trafiine ak yollar,

otopark alanlar, banketler altndan
geen ve binalarn dnda kalan
drenaj ve kanalizasyon sistemlerinin
havalandrlmasna ve hava
dolamna izin vermek ve bu
sistemler iine giri yaplabilmesini
salamak
Sistem 4: 89/106/EEC (CPD) Direktifinin, Ek III.2.(ii), nc ihtimaline baklmaldr.
Uygunluk teyit
sistemi/sistemleri
4
55
ICS 93.030
TRK STANDARDI
izelge ZA.1deki beton muayene bacalar ve odalarnn uygunluk teyidi, bu standard maddelerinin (izelge
ZA.3te gsterilen) uygulanmas neticesinde ortaya kan ve izelge ZA.3te gsterilen uygunluk
deerlendirme ilemleri esas alnarak yaplmaldr.
izelge ZA.3 - Uygunluk deerlendirmesinde grev blm
Grevler
maltya
den
grevler
Fabrika imalt
kontrol (FPC)
Balang tip
deneyleri
Grevin kapsam
Tasarlanan kullanmla ilgili izelge ZA.1deki
btn zelliklere ilikin parametreler
Tasarlanan kullanmla ilgili izelge ZA.1deki
btn zellikler
Uygulanacak uygunluk
deerlendirmesi
maddeleri
Madde 7.2.3
Madde 7.2.2
ZA.2.2 Uygunluk beyan

Bu ekte verilenlere uygunluk salandnda, imalt veya onun Avrupa Ekonomik Alan (EEA) snrlar
ierisinde bulunan temsilcisi, imaltya CE iaretini ilitirme yetkisini veren uygunluk beyann hazrlamal ve
bu beyan muhafaza etmelidir. Bu beyanda, aada verilenler bulunmaldr:
maltnn veya onun EEA snrlar ierisinde bulunan yetkili temsilcisinin ad ve adresi ile imaltn
yapld yer,
Mamuln tarifi (tip, tantm, kullanm, ...) ve CE iareti ile birlikte verilen bilgilerin bir nshas,
Mamuln tbi olaca hkmler (rnein, bu standardn Ek ZA blm),
Mamuln kullanmnda uygulanmas muhtemel zel artlar (rnein, belirli artlar altndaki kullanmla
ilgili hkmler vb.),
malt veya onun yetkili temsilcisi adna beyan imzalamaya yetkili kiinin ad ve grevi.
Yukarda bahsedilen uygunluk beyan, mamuln kullanlaca ye lkenin resm dilinde veya dillerinde
sunulmaldr.
ZA.3 CE iareti
CE iaretinin ilitirilmesinden, imalt veya onun EEA snrlar ierisinde bulunan yetkili temsilcisi
sorumludur. litirilecek CE iaret sembol, 93/68/EEC Direktifine uygun olmal ve birlikte verilen ticar
belgeler (rnein, sevk ve teslim belgesi) zerinde bulunmaldr. CE iaret sembol herhangi bir ambalj
ierisinde bulunan en az bir birim zerindeki etiketin veya herhangi bir ambaljn zerinde de bulunabilir.
Etiket veya ambalj zerindeki CE iaret sembol ile birlikte aadaki bilgiler de bulunmaldr:
a) CE iaretinin ilitirildii yln son iki rakam,
b) Mamul ad ve tipi,
c) c) ve e) bendleri hari Madde 8in gerektirdii bilgiler.
Aada verilen zellikler, yukarda verilen bilgiler ile birlikte ticar belgeler zerinde bulunmaldr:
d) Tasarlanan kullanm ve bileenin tipi (rnein; donatsz, elik lifli veya donatl beton),
e) Delik boyutu - mm cinsinden boyut lleri ve delik ekli,
f) Aadaki biimde mekanik dayanm (Madde 8in gerektirdiklerinden farkl olarak):
1) Oda veya aft birimlerinin tepe yk dayanm - dayanm snf (Ek Hye gre dorulanan),
2) Daraltma birimlerinin ve balk birimlerinin dey dayanm - kN cinsinden en kk dey tepe yk
(Ek Hye gre dorulanan),
3) Birimlerin imaltnda kullanlan ve dayanm rutin performans deneyi ile dorulanmayan betonun,
ilgili tayclk zelliini deerlendirmek iin kullanlan mill standarda/standardlara atfla ve elde
edilen deerlendirme sonular ile birlikte, MPa (N/mm2) cinsinden karakteristik basn dayanm.
g) Herhangi tipteki yerletirilmi basamaklarn yk tama kapasitesi - mm cinsinden kendisine karlk
gelen balang sehimi ve kalc sehim deerleri ile birlikte kN cinsinden dey yklemeye kar dayanm
ve kN cinsinden yatay olarak ekip karmaya kar diren,
56
ICS 93.030
TRK STANDARDI
h) Aada verilenler iin su szdrmazlk:

1) Muayene bacas birimleri ve bunlarn birleimleri - 50 kPalk (0,5 bar) hidrostatik i deney basnc
etkisinde hibir sznt yok eklinde,
2) Muayene odas taban birimleri - 40 kPalk (0,4 bar) hidrostatik i deney basnc etkisinde hibir
sznt yok eklinde,
3) Dier muayene odas birimleri ve btn muayene odas birleimleri - 30 kPalk (0,3 bar) hidrostatik
i deney basnc etkisinde hibir sznt yok eklinde.
i)
Dayankllk - Tasarlanan kullanm iin uygun olan kullanm yeri evresel etki artlar; normal veya tahrip
gc daha iddetli artlar eklinde beyan edilerek.
Ticar belgeler zerinde verilmesi gereken bilgilerle ilgili rnekler, ekil ZA.1de gsterilmitir.
57
ICS 93.030
TRK STANDARDI
..Co Ltd, PO Box 21, B-1050

01
TS EN 1917
Muayene bacasnda (insan giriine msait olan)
kullanlan n dkml bileen.
artmal basamaklar yerletirilmi donatsz beton
muayene odas birimi.
Su szdrmazlk: 50 kPalk (0,5 bar) i basn etkisinde
birleimde veya birimde hibir sznt yok.
Mekanik dayanm: Dayanm snf 30.
Yerletirilmi basamaklarn yk tama kapasitesi:
2 kNluk dey yk etkisi altnda sehim 5 mm, kalc
sehim 1 mm,
5 kNluk ekip karma kuvvetine kar direnli.
Dayankllk: Normal kullanm yeri evresel etki artlar iin
uygun.
..Co Ltd, PO Box 21, B-1050

01
TS EN 1917
Muayene odasnda kullanlan n dkml bileen.
Donatl beton kapak demesi
Su szdrmazlk: 30 kPalk (0,3 bar) i basn etkisinde
birleimde hibir sznt yok.
Mekanik dayanm: Dey dayanm 50 kN.
Delik boyutu: 500 mm 500 mm kare.
Dayankllk: Normal kullanm yeri evresel etki artlar iin
uygun.
ekil ZA.1 - CE iaretleme bilgilerine ait rnekler
Yukarda, tehlikeli maddelerle ilgili olarak verilen gerekli herhangi zel bilgiye ek olarak, mamulle birlikte,
gerekli olduu zaman ve yerde ve uygun ekilde, tehlikeli maddelerle ilgili olarak uyulduu iddia edilen dier
kanunlar listesi, bu hkmler tarafndan gerekli grlen herhangi dier bilgi ile birlikte verilmelidir. Not:Mill
mevzuat ile uyuan Avrupa kanunlarndan bahsedilmesine gerek yoktur.
58
ICS 93.030
TRK STANDARDI
Kaynaklar
EN 45011
General requirements for bodies operating product certification systems (ISO/IEC guide
65:1996).
EN 45012
General requirements for bodies operating assesment and certification/registration of quality

systems (ISO/IEC guide 62:1996).
EN ISO 9001 Quality managements systems - Requirements (ISO 9001:2000).

ISO 3951
Sampling procedures and charts for inspection by variables for percent nonconforming.
ISO 12491
Statistical methods for quality control of building materials and components.
59

TS en 1917

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS en 1917

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

75

BETON MUAYENE BACALARI VE ODALARI DONATISIZ, ELK LFL VE DONATILI

TRK STANDARDLARI ENSTTS

Kalite Sistem Belgesi

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)

EN 1917/AC:2003 ile yaplm olan deiiklikler metinde dey ( I ) izgilerle gsterilmitir.

Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar ............................................................................................ 2

Terimler, tarifler ve semboller ................................................................................................................. 3

Genel zellikler ......................................................................................................................................... 8

Belirli zellikler ....................................................................................................................................... 14

malt tamamlanm mamuller iin deney metotlar.......................................................................... 15

Uygunluk deerlendirmesi .................................................................................................................... 17

Beton muayene bacalar ve odalar - Donatsz, elik lifli ve donatl

izelge 1 - Belirtilen zellikler ve istisnalar

Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar

Beton borular ve balant paralar Donatsz, elik lifli ve donatl

1) TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir.

EN, ISO, IEC vb.

Terimler, tarifler ve semboller

3.1 Terimler ve tarifleri

Boru hatlarnn birbirine balanmas ve ak dorultusunun ve/veya seviyesinin deitirilmesi amacyla

ekil 2.a - Elstomerik conta

ekil 2.b - Elstomerik,

ekil 2.c - Elstomerik,

ekil 2 - Tipik birleim yeri rnekleri

Oda veya aft birimi

Birbirine birleik aft birimi ve aft kapak demesi.

Taban, balk, oda veya aft birimi.

Kesit daraltma demesi

3.1.10 Daraltma birimi

3.1.12 Balant borusu

3.1.13 Ayar birimi

3.1.16 Anma boyutu

3.1.17 Dikdrtgensel ekil

3.1.18 Eliptik ekil

ekil 3 - Dey ve konik birimlerin i yksekliinin gsterimi

3.1.20 Montajl conta

3.1.21 Dayanm snf

3.1.23 Tama snr yk (gme yk)

3.1.25 Beton rt kalnl

3.1.26 Karakteristik deer

3.1.28 Rutin muayene

3.1.29 Srekli muayene

3.1.32 zel ilem

3.1.33 statistik kontrol durumu

3.1.34 Deitirme kurallar

Basamak zerine uygulanan dey yk

Basamak zerine uygulanan yatay ekip

Betonun eilmede ekme gerilmesi

Ayda en az 1 defa olmak zere, her gruba

Madde A.5, Madde H.3.2, Madde H.4.1

Madde H.4.1, Madde H.4.2, Ek J

Madde D.4.1, Madde D.5

Madde H.4.1, Madde H.4.2, Ek J

izelge 2 - Semboller (devam)

Bilinen standard sapma

derece Madde A.4.1

Bu standardn kapsamna giren malzemeler, izelge 3te belirtildii gibi olmaldr.

izelge 3 - Bu standard kapsamna giren malzemeler.

Referans zelliklere ilve zellikler

Agregalar, betonun priz alma, sertleme, dayanm, su szdrmazlk veya

Karm suyu, betonun priz alma, sertleme, dayanm, su szdrmazlk veya

Kullanlmas hlinde kimyasal katklar, betonun dayanklln olumsuz ynde