1

bağ uzunluğu
Bent kuralı
bağ enerjisi
kuvvet sabiti
dipol moment
 Bağ uzunluğu 2

örtüşme integrali değeri arttıkça, çekirdekler arasında elektronların

bulunma olasılıkları artar, bağ kuvvetlenir ve bağ uzunluğu kısalır.
Örtüşme integrali sırası: sp > sp2 > sp3 > s-s >> p-p
Bağdaki s karakteri arttıkça örtüşme artar ve bağ uzunluğu azalır.

rCH hibrit

HC≡ CH sp
105.7 pm
sp2
107.9 pm
H2C=CH2 sp3
CH4
109.4 pm
 3
Bent Kuralı (isovalent hybridization)
Elektronegatif sübstitüentler daha az s karakterine sahip orbitallerini tercih ederler
ve elektropozitif sübstitüentler daha çok s karakterine sahip orbitalleri tercih eder.

SORU: PCl3F2 bileşiğinde F atomları hangi konumu tercih eder?

Eksen konumundaki bağ çifti dp karakterinde

Ekvator konumundaki bağ çifti sp2 karakterinde

ktronegatif F atomu daha az “s” karakterine sahip eksen konumunu tercih ed

 4
S P −1
Cosθ = = S : hibritteki s karakteri

Bağ açısı
S −1 P P : hibritteki p karakteri

φ
%30 s, %70 p
θ
%20 s, %80 p

θ = 104.5°
CH4 H2O
0.25 P − 1 0.70 − 1.00
Cosθ = = −0.333 Cosφ = = = −0.429
0.25 − 1 P 0.70

θ = 109.5 φ = 115.5

θ : HCH bağ açısı φ : yalın çiftler arasındaki açı

 5

C-F bağındaki s karakteri < % 25

p “ > % 75

CH3F C-H bağındaki s karakteri > % 25

p “ < % 75
F
F
SORU : CH3F molekülünde HCHF bağ açısını hesaplayınız.
 Bağ enerjisi 6

Etan Etilen Asetilen

C—C uzunluğu 153 pm 134 pm 120 pm

C—H uzunluğu 111 pm 110 pm 106 pm

C—C BAE 368 kJ/mol 611 kJ/mol 820 kJ/mol
C—H BAE 410 kJ/mol 452 kJ/mol 536 kJ/mol

C hibritleşmesi sp3 sp2 sp

% s karakter 25% 33% 50%

pKa 62 45 26

Bağ kısaldıkça kuvvetlenir ve bağ enerjisi artar.

 7
Kuvvet sabiti

İki atomlu moleküllerde titreşim frekansı

k: kuvvet sabiti
1 k
υ= µ : indirgenmiş kütle
2π µ

Bağın kuvvet sabiti arttıkça, titreşim frekansı artar.

İndirgenmiş kütle azaldıkça, titreşim frekansı azalır.
k υ−
C-N 5.3 md/Å ∼ 1000 cm-1
C=N 10.5 md/Å ∼ 1500 cm-1 υ =c.−
υ
C≡ N 17.2 md/Å ∼ 2000 cm-1
O-H ∼ 5 md/Å ∼ 3600 cm-1
 8

υ CN

2080 cm-1 C N

2097 cm-1 H C N

2006 cm-1 S C N S C N
 Bağ Polarlığı (Bond Polarity) 9

Cl2 HCl
Apolar bağ Polar bağ

Bağların polarlığı, bağ elektronlarının eşit olarak

paylaşılmamasından kaynaklanır.

Bütün farklı atomlu bağlar, bir miktar polariteye sahiptir.

Atom arasındaki elektronegatiflik farkı arttıkça (∆ χ ) polarite artar.

Hangi bağ daha polardır? 10
O—H O—F

χ 3.5 - 2.1 3.5 - 4.0

∆ 1.4 0.5

OH bağı, OF den daha polardır

ve
polaritesi ters yönlüdür.
-δ +δ +δ -δ
O H O F
 Molekül Polaritesi 11

Apolar Polar

Polar moleküller, net dipol momente sahiptir.

 12
Apolar moleküller
 Polar moleküller 13

direction O
of dipole C
moment H H
Formaldehyde
µ = 2.33 D
 Dipole Moment 14

µ = QR

Charge magnitude Separation distance

+ center
 Dipole Moment 15

(a) Elektrik alan yok,

moleküller düzensiz yönelir.

(b) Elektrik alan var,

moleküller düzgün yönelir
eksi uç, pozitif kutba doğru
artı üç, negatif kutba doğru
ÖRNEK : HF nin denel dipol momenti 1.83 D dır. A) HF iyonik bağ olsaydı
dipol moment ne olurdu? (bağ uzunluğu = 92 pm),
B) Bağın iyoniklik yüzdesi nedir?

(1.6 x10 −19 C )(9.2 x10 −11 m )

µ= − 30
= 4.41D
(3.34 x10 C.m )

1.83
% İyonik karakter = x100 = % 41.50
4.41
Dipol Momentler 16
İyon karakteri artar Kısmi İyonik Bileşikler 17

Kovalent Cl-Cl 0

Polar Kovalent O-H 1.2

İyonik Na-Cl 2.3

Difference in 
Electronegativity
Between Bonded Atoms Type of Bond
Less than 0.5 Nonpolar covalent
0.5 to 1.9 Polar covalent
Greater than 1.9 Ions form
 18
Kısmi İyonik Bileşikler (devam)
(dipol moment X-Y)deneysel
% İyonik Karakter = x 100%
(dipol moment X+Y-)hesaplanmış