Biharko plateraren auzia

EDORTA AGIRRE.

Bai, askotxotan jorratu ditugu etorkizuneko hazkurri kontuak. Baina merezi du. 1.
Kontua ez baita, gure ustez, erudizio handiaren jabe izatea, datu zehatz ugari a. bakarrean
horietatik ondorioak ateratzeko gauza ez bagara. b. batean
c. soilean
Orain arte Europa egolatra honetan aurreikuspen literaturan jardun diren
autoreek norabide (1)__________ zuzendu dituzte beren teleskopioak,
mundua europartu nahian, akaso. Tamalezko kointzidentzia unibertsala: 2.
landare eta animalien ekoizpen lekua eta kontsumo lekua geroz eta urrutiago a. elkarrez
egongo dira (2)__________. Tokia urrundu, orduan, denbora-epeak luzatu. b.
Asmatu zutenak, bai; gu, aldiz, ez goaz bide zuzenetik. elkarrengandik
c. elkarretatik
Urruntze horren ikurra, C. Fischler soziologoak sorturiko IGOJ akronimoa
(identifikatu gabeko objektu jangarria): gaur-biharko jana, alegia.
3.
Eboluzio bakarra? a. tokietan
b. tokitan
Erromanikoaren ondotik gotikoa etorri zen, baina ez planeta osoan aste c. tokian
berean. Hainbat (3)________ ez dute erromanikorik izan, beste batzuetan
geroago edo bestela eboluzionatu zuen. Elikadurarekin, (4)________:
bilakaerak mantso-mantso eta, hori bai, geroz eta heterogeneotasun
4.
handiagoz gorpuzten dira, faktore askok baitute eragina aldakuntza eskerga a. ber-bera
horietan: kontsumitzailearen adina, geografia, erosteko ahalmena, osasuna, b. berdintsu
erlijioa, ordua, ideologia politikoa, modako usain, zapore edo ukiak, kirolari c. horrelaxe
izan edo ez izatea... Horren ondorioz, toki, gizatalde, sektore... batetik bestera
aldeak handituz doaz, ikusi batera (5)__________ dugun uniformetasun 5.
(globalizazio, mundializazio) bakar horren atzetik.
a. begiratzen
Gizakiaren dieta aldatuz etorri da aspalditik, faktore bat baino gehiagoren b. ekoizten
eraginez: Amerikak deskubritu, izurriteak biztanleria triskatu, merkataritzak... c. hautematen
Horren lekuko dugu, Europako hiriburua edo hiri-ahoa Venezia aldean
zegoela, espeziengatiko irrika hura, pixkanaka gainbehera joan eta amildu 6.
zena. Garraztasuna jarri zen modan, osasuntsua zelako. Gozotasuna, a. adierazle
aberastasunaren (6)__________. Gero, Frantziako zapore-aniztasuna. b. esangura
Horren ondotik...
c. ikur
Homo sapiens, sapiens, sapiens
7.
Askotan esan dugunez, lehenaldi luze batean karbohidratoa izan zen a. esku-lan
hazkurriaren euskarria, gizakiak (7)____________ jardun behar zuelako; sari b. esku-lanez
gisa, grosso modo, gantzak konpentsatzen zuen karbohidratoaren gabezia, c. esku-lanean
negute luzeetan (horrelakorik ez zegoen lekuetan, Jainkoak esan zuen txerria
ez zela noblea). Erdi Aro europarrean, espeziekin batera, proteina zen
gailurra, haragia nobleen elikagaia zelako (ehizan egiten zuten armak 8.
zituztenek, ez herri (8)_________). Azkenaurreko moda oligoelementuena a. soilak
izan da: bitaminez eta mineralez kezkatu da jatuna, oro har. Eta gaur egun b. xeheak
jangarri ez dena jarri dugu aldarean: zuntza. Sapiens... c. hutsak
Orain ere, bestela elikatzera goaz denok, baina ez bide beretik. Areago,
9.
batzuen joerak besteenen kontrakoak dira: begetarianoen, makrobiotikoen,
gordin-jaleen... dietak (9)_________ ahala, aurkako adierakoak ere zorrozten a. zorroztuz
ari dira, lurtar askok hamaika enbasetan bilduriko elikagai «sintetikoa» baizik b. zorroztu
jaten ez dutelako. c. zorrozten
Bilakaera Frantzian
10.
Bitxia da Hexagonoan elikadurak mende erdi honetan nozitu duen aldakuntza
latza, berriro diogu, immigrazioak, igoera ekonomikoak, aurrerakuntza a. zaizkio
teknologikoak... eraginik: b. dizkio
c. dituzte
Frantzian egun kontsumitzaileari 180.000 elikadura-artikulu eskaintzen
(10)________, gehientsuenak aurretiaz prestatuta, hazkurrian ere zapping 11.
egin dezan. Gantz eta azukreak ezabatuz doaz jangaietatik, «alferrikako» a. baizik
jakiak (aperitiboak-eta) ugalduz, pre- eta pro-biotikoak indar hartuz, prozesatu
gabeko landare zein animaliazko janaren (banana, azenarioa, gibela)
b. bakarrik
presentzia ahulduz... c. soilik

Eta, taulan agertzen ez bada ere, anoa biziki urritu da. J.L. Flandrin 12.
historiagileak dioenez, egun frantsesak XX. mendearen hasieran jaten a. bat
zuenaren herena (11)_________ ez du kontsumitzen, batez beste. Bidezkoa b. batez
da hori, oso, eskuak lanerako eta hankak lekuz aldatzeko erabiltzen ez
c. baten
ditugulako.

Elikabide osasungarri eta ortodoxoago (12)________ bila goaz -gehiago eta 13.
osasuntsuago bizi nahi baitugu-, jan-edanak ezinbesteko lanabes egokitzat a. modernoaz
hartuta. Oinarriak oinarri, prezioak prezio. Tabakoa lumpem sektoreak b. modernoan
bakarrik erretzen du, alkoholak bakardadea lausotzeko baizik ez du balio... c. modernotik
Horrelako dogmak finkatu dira frantziar gizarte (13)__________modernoan.

Nabarmen dezagun, gainera, joera horiek denak uniforme izan direla, inflexio
14.
edo atzera bueltarik erakutsi ez dutelako. Baina gainerako herrialde a. paturik
«mediterraneoek» ez dute horrelako (14)__________ izan, bakoitzak berea b.
baizik (are gutxiago urrutiagokoek, jakina). Hau da, hemen aipatu dugunak atarramendurik
Frantziarako balio du, baina ez bestetarako, Holanda, adibidez, bere bidetik c. bilakaerarik
dabilelako.
15.
Dena den, etorkizun hurbilean jangaiak aukeratzean irizpide hauek
(15)__________ omen ditugu: a. aurreratuko
b. lehenetsiko
1. Segurtasuna c. gaineratuko

2. Elikabide orekatua

3. Elikabide bariatua

4. Kalitate ona, zapore ona

5. Gustuko elikagaiak

6. Gehiegi ez jatea