Professional Documents
Culture Documents
com
jif{ $, c+s @%, @)^* ;fn j}zfv !! ut] cfOtaf/ (April 24, 2011) d"No ?= &.–
ltdL ltd|f] tl/sfn] n8, xfdL xfd|f] tl/sfn] n8\5f}
– s= dfcf]T;] t'ª c/fhstfsf] sf/0f ‘gLltsf] cefj’ nfU5, rf]/L 8s}tL, t:s/L tyf
;do / kl/l:ylt ;w}F Psgf;
x'Fb}g, cfk\mgf] /ˆtf/df ;do cuf8L tftf] ax; r]nLa]6L a]rlavgdf dfq} /f]s nfUb}g
sL lab] z df a;] / lab] z ;Lsf]
al9/xG5, oxL qmddf slxn] ;fGt /
;Do x' G 5 eg] slxn] Aofks g]qk|;fb sfk\mn] ;xof]udf t/fOdf xTof / lx+;fsf]
ck/fw /fHo v8f ug] { o' 4
lagf;sf/L ;'gfdLn] tx; gx; ;'/IffsdL{nfO{ ;fwg / >f]tsf] sdL xlof/ ;xLt g]kfn leqLG5 / s] slt ;/bf/x?sf ck/fwx? aGb x'G5g\,
agfpF5 . xf] hfkfg clxn] lgs} 7"nf] x'g lbg' ePg . ;'/Iff lgsfonfO{ ;do tx; gx; u5{ eGg] s'/f s;n] eGg g] k fn 6' q m\ o fpg] ;kgf af] s ] /
kL8fsf] r/0faf6 u'lh|O/x]sf] 5 . Tof] ;fk]If k/L:s[t, k/LdfhL{t ub}{ n}hfg' ;S5 < gLlt lgdf{0f txdf ePsf @, lab] z Lsf uf] 6 L ag] s f
k|fs[lts lakQL xf] h;nfO{ /f]Sg k¥of] . pgLx?sf] dgf]jn pRr /fVg, $ hgfsf] xTof gx'bf;Dd dTnj g} lav08gsf/Lx?sf ;a} of] h gf
dfgj ;d'bfo c;Ifd 5 . ;'gfdL pgLx?sf] Ifdtf lasfz u/fpg gu/L a:g] xf] eg] cnu s'/f cGoyf c;kmn x'G5g\ . cGoyf b]zsf] /Iff
jif{ $, c+s @%
@%,, j}zfv !! ut] cfOtaf/ @)^
@)^** tyf e'sDkx? dfgjn] rfx]/ cfPsf laleGg vfnsf tfnLd tyf cAoj:yLt v'nf ;Ldf Aoj:yLt u/L x'g ;Sb}g . s;}sf] s'g} klg bjfjdf,
xf]Ogg\ / dfgjn] rfx]/ To;nfO{ /f]Sg 6]«lg+ux?sf] Aoj:yf ug'{ k¥of] . ;LnaGbL ug{ w]/} 9Lnf e};Sof] . /fi6« s;}sf] s'g} klg 3'sL{ jf wDsLdf
;DkfbsLo klg ;Sb}g . t/ xfd|f] b]zdf rn]sf]
xTof / lx+;fsf] ;'gfdL k|fs[lts geO
cg';Gwfgdf vl6g] clws[tx?nfO{ tyf /fi6«Lotf;Fu hf]8LPsf] olt 8/fpg] tyf e'mSg] sfd ca aGb
bIf agfpg' k¥of] . ;'/Iff lgsfodf dxTjk'0f{ lj;odf ;d]t ;a} cd's ug'k{ 5{ . cfk\mgf] 3/sf] e\mofn, 9f]sf
nf]stGqnfO{ ;+:yfut u/ dfgj lgdL{t xf], dfgj4f/f ;+rflnt
xf] . o;nfO{ /f]Sg klg dfgj ;d'bfon]
/fhgLlts rnv]n tTsfn aGb ug'{
k¥of] . /fhgLlts cfj/0fdf a]l/Psf
ag]/ r'krfk a;]sf] b]Vbf crDd
nfUg yfn]sf] 5 . /fHosf] 7]Ssf lnP/
tyf rf]/ af6fx? aGb ug{ kfpg'
;a}sf] clwsf/ xf], g]kfnsf] Tof]
cfh kfF r f} F nf] s tGq lbj; dgfpF b f;Dd ;S5 / ;Sg'k5{ . laz]; u/L t/fO ck/fwLx?nfO{ sfo{ j fxL ubf{ a;]sf 7]s]bf/x?n] a]n}df ;f]r'g\, clwsf/ ;d]t s;}n] /f]Sg ;Sb}g .
If]q tyf k'jL{ kfxf8L lhNnfx? clxn] cgfj:os bjfa lbg] tyf To;nfO{ ;'/Iff gLlt tyf ;'/Iff k|0ffnLdf slxNo} ;dfwfg gx'g] ;Ldf ;d:of
nf]stGqnfO{ ;+:yfut ug{ g;Sg' b]z / hgtfsf xTof / lx+;fn] cfqmfGt 5g\ . hgtfdf /fhgLlts /+u lbg] k|a[tL aGb ug'{ cfd' n k/Ljt{ g gu/L b] z df ;dfwfgsf] nfuL ;+;bLo ;dLtLn]
nflu b'ef{Uo g} 7fGg'kb{5 . bz jif]{ dxfg hgo'4 / qf;sf] jftfj/0f AoKt 5 . s;sf] k¥of] . /fhgLltsf] kl5 nfu] / zflGt;'/Iff tyf cdgr}g ;+ej 5}g . ;/sf/nfO{ lbPsf] lgb]{zg ;/sf/n]
cGTo slta]nf xf] eGg] s'/fsf] s'g} g]tfx?sf] 3/b}nf] rfxfg]{ ;'/Iff sdL{ lgZrLt s] x L gfsfx?df tTsfn sfo{Gjog u/f];, obL csf]{
!( lbg] hgcfGbf]ngaf6 k|fKt nf]stGqnfO{ xfdLn] 7]ufg 5}g . 7Ls ToxL kl/l:ylt tyf ck/fwLx?;Fu ;fF7ufF7 u/]sf cGt{/fi6«Lo:t/sf Sjf/]G6fOg r]s kIfn] dtnj ubg}{ tyf ;'gj' fO ub}g{
b]zsf] /fhwfgL sf7df08f}df 5 . ;' / IffsdL{ n fO{ s8f eGbf s8f kf]:6x? agfpg], kf;kf]6,{ gfu/Lstf
lsg ;+:yfut / :yflkt ug{ g;s]sf], sxfFg]/ g]kfnsf] /fhwfgL sf7df08f} xf], sfo{jfxL ug'{ k¥of] . cGoyf g t tyf cGo s' g } ;DaGwLt b] z n]
eg] p;nfO{ hfgsf/L lbP/
cGt{/fi6«Lo cbfntdf d'4f bfo/ ug]{
sdLsdhf]/L x'gk'Uof] o; ljifodf b]zsf /fhg]tf sfo{ k fnLsf, GofokfnLsf tyf hgtfdf ;'/IffsdL{ k|lt laZjf; dfGotfl lbPsf] k/Lro kq b]vfP/ sfd tTsfn ;'? ug{ cfj:os 5 .
Aoj:yfkLsf dfq geO ;Dk' 0 f{ /xG5, g t ck/fw lgoGq0f eO{ dfq jf/kf/ ug{ kfpg] k/Lkf6L a;fNg b]zsf] ;'/Iffsf] lgDtL, hgtfsf]
/ k|dv ' /fhgLlts bnx¿n] uDeL/ eP/ ;f]Rg'kg]{ k|;f;gLs lgsfox? sf7df08f}d} 5g\, ;dfhdf zflGt;'/Iff tyf cdgr}gsf] cfj:os 5 . b]z leq leqLg] tyf hLpwgsf] ;' / Iffsf] lgDtL
l:ylt k}bf ePsf] 5 . lxhf] lg/+sz ' /fhtGqnfO{ lab] z L s' 6 gLlts lgof] u x? jftfj/0f aG5 . bf]>f] s'/f v'nf afxL/ hfg] ;a} ofq'x?sf ;fdfg ckgfpg' k g] { ;Dk' 0 f{ lasNkx?
sf7df08f}d} 5g\ . h;sf] ;'/Iffsf] ;Ldfgf Aojl:yt gubf{;Dd b]z ;lxt z/L/ ;d]t PS;/] k|0ffnL tyf ckgfpg ;/sf/ tof/ x'g}k5{ .
pv]Ng Psdt / Psh'6 x'g] bnx¿ cfh lsg Ps nfuL b]zsf] ;'/Iff lgsfosf] s/Lj ;'/lIft x'g ;Sb}g eGg] s'/f gLlt d]6n 8L6]S6/sf] ;xof]udf r]shfFr ck/fwLx?sf] lgjf{w cfjfudg /f]Sg],
cfk;df lxnf] 5\ofkf5\ofk ug{ plqPsf 5g\, lxhf] cfwf lx:;f sf7df08f}d} 5 . ;'/Iffsf] lgdf{0f txdf /x]sf tyf ;DaGwLt ug]{ Aoj:yf tTsfn nfu' ug'{k5{ . ca}w xftxltof/ tyf nfu'kbfy{
lx;fjn] ;+ a ] b g;Ln tyf kIfn] a'e\mg h?/L 5 . k|x/Lsf] d]rL b]vL dfxfsfnL;Ddsf] ;Dk'0f{ cf];f/ k;f/ /f]Sg], ePsf] hdLg
b]z / hgtfnfO{ s]Gb|df /fv]/ /fhgLlt ug]{ s;d ctL;+a]bg;Ln eg]/ 5'6\ofOPsf cg';Gwfg cg';f/ hdLd zfxsf] xTof v'nf ;Ldfgf aGb ug]{, s/Lj kfFr ;'/IfLt u/L ctLqmd0f x'g glbg] tyf
If]qx?d} af/Daf/ uf]nL xfgLPsf ug]{, o'g'; cG;f/L dfyL uf]nL k|xf/ b]vL ;ft lsnf]dL6/sf] b'/Ldf ; ;fgf
vfPsf bn / ltgsf g]tfx¿ cfh lsg / s;sf] ;dfrf/x? cfO/xG5g\, s/Lj Ps ug]{ tyf kl5Nnf] ;dodf cGhgL Aof/]sx? agfpg], x/]s Ps Ps
lautdf cltqmd0f u/L n'6LPsf] xfd|f]
hdLg kmLtf{ ug]{ xfd|f] clwsf/ s;}n]
Ozf/fdf nf]enfnr clg k|k~rdf kml;/x]sf 5g\ . jif{sf] cjwLdf sf7df08f} pkTosf s'df/ rfrfgsf] xTof ug]{ uL/f]x Pp6} sLnf]dL6/sf] b'/Ldf 6fj/x? lgdf{0f s6f}tL ug{ ;Sb}g, xfdLnfO{ s;}n]
leq Tof] klg dxTjk'0f{ :yfgx?df xf] . lab]zaf6 ;+rflnt ck/fwx?sf] u/L ;'/Iffkf]:6x? agfpg], tyf /f]Sg ;Sb}g . /fhgLlts cl:L/tfsf]
lxhf] b]z / hgtf ;dIf u/]sf jfrf aGwgx¿ s/Lj Ps bh{g uf]nLsf08 eP . ;Lsf/ g]kfnLx? eO/x]sf 5g\ . v'nf ;'/IffsdL{ v6fpg] sfd Tolt 5/Ltf] kmfObf p7fO/x]sf, Pskl5 csf]{
tf]8b\ } /fhgLlts bn / tLgsf g]tfx¿ lsg k5fl8 h;df hdLd zfx b]vL k|]d s[i0f ;Ldfgfsf] kmfObf p7fpFb} ck/fwLx? tyf ;xh 5}g t/ ca klg ;'? ck/fw ub}{ To;af6 pDsLb} ubf{
dxh{g xF'b} cGhgL s'df/ rfrfg xltof/ ;lxt g]kfn k|j]z u5{g\, ul/Pg eg] xfd|f] xf]; v'Nbf;Dd / dgf]jn a9]sf ;a} ck/fwLx?nfO{
x6\g vf]lh/x]sf 5g\ < oL k|Zgx¿sf] hjfkmsf nflu ;Ddsf] xTof x'Fbf sf/fuf/df ;hfo b]zsf] /fhwfgL leqLG5g\, cfk'mn] xfdLn] sfd ;' ? ubf{ ; Dd b] z g]kfn lt/ kms]/{ ;d]t x]g{ g;Sg]
b]zsf k|dv ' /fhgLlts bn / tLgsf g]tfn] b]z / ef]uL/x]sf o'g'; cG;f/L b]vL ev{/ rfx]sf] dflg;sf] xTof u5{g\ clg ckmuflg:yfg eO;Sg] 5 . ;Ldf agfpg] of] pko'Qm cj:yf xf] .
dGqL lgo'Qm ePsf Pdfn] g]tf uf]s0f{ ;s';n kms]{/ hfG5g\ . of] xfd|f] ;'/Iffsf ukmx? rNg yfn]sf] lgs} laZjsf] zQmL;Gt' n g tyf
hgtfnfO{ dgdl:t:sdf /fvL 5fltdf xft /fv]/ la:6 ;xLt s/Lj Ps bh{g hlt g} b]zsf] jf:tljstf xf] t/ oxL s'/f nfdf] ;do eof], ca ukm aGb u/]/ la:tf/afbL dxTjsf+Iffsf] lardf /x]/
3fOt] 5g\ . rf]/L, 8s}tL, n'6kf6 s'g} Pp6f klZrdf b]zsf] gfu/LsnfO{ sfd ;' ? ug' { k 5{ . /fhgLlts
;f]Rg] a]nf cfPsf] 5 . s] hgtfn] o:t} eb|uf]n, tyf rGbf cft+ssf] t n]vfhf]vf g} ;'gfpFbf k]6 dLrLdLrL xfF:5g\ . kf6L{x?sf] ;xdtLdf hgd'QmL ;]gfnfO{
;xhtfsf ;fy g]kfnn] cfk\mgf] sfd
k'/f ug{ ;Sg] of] /fd|f] cj;/ klg
cefj, cGofo cTofrf/, e|i6frf/ lgDTofpg hgo'4 5}g . b]zs} /fhwfgLsf] cj:yf ;d]t g]kfndf slt lab]zLx? 5g\ < x/]s ;Ldf ;'/Iffsf] lhDdf lbg ;lsG5 . xf] . la:tf/afbn] g] k fn dfyL
o:tf] 5 eg] /fHosf] pkl:ylt g} lbg s'g s'g gfsf x'bF } slt lab]zLx? olb Tof] xF'b}g eg] hgd'QmL;]gf,
/ hgcfGbf]ngdf plqPsf lyP < kSs} xf]Og, t/ gePsf :yfgx?sf] cj:yf s:tf] g]kfn leqLG5g\ < slt lab]zLx? g]kfnL;]gf, ;z:q k|x/L tyf hgky
u/]sf] cGofo, cTofrf/, lyrf]dLrf]
tyf cltqmd0f p;sf] ;+ o ' Q m
klg xfd|f /fhgLlts bn / g]tfx¿ o; oyfy{nfO{ xf]nf < b]zsf] zflGt;'/Iff tyf g]kfnaf6 afxL/LG5g\ < eGg] s'/f ;Dd k|x/Lsf] ;+oQ' m kmf];{ u7g u/]/ To;nfO{ /fi6« ; + 3 sf] :yfoL ;b:o aGg]
cdgr}gsf] n]vfhf]vf s;/L ug]{ < k//f06« dGqfno tyf u[xdGqfnonfO{ ;Ldf;'/Iffsf] lhDdf lbg ;lsG5 . dxTjsf+Iffsf] tuf/f] ;d]t aGg
lsg gh/ cGbfh ub}5 { g\ < uDeL/ ljifo oxL xf] . oLg} cfk/fwLs s[ofsnfk ;+u} csf]{ hfgsf/L xFb' g} eg] slt ck/fwL s'g obL Tof] klg x'bg} eg] ;z:q k|x/LnfO{ ;S5 . g]kfnn] p;sf ck/fwx?
j[xt zflGt ;Demf}tf ePsf] kfFrjif{ gfl3;s]sf] dxTjk'0f{ s'/f s] eg] hlt klg s'g xltof/ ;lxt s'g af6f] g]kfn ;Dk'0f{ ?kdf ;Ldf;'/Iffsf] lhDdf la?Wb d' W bf bfo/ ul/;s] k l5
ck/fwx? x'G5g\ ck/fwL ;lhn} k|jz] u/], s'g af6f] xFb' } rfx]sf] 7fpFdf lbP/ /fVg ;sLG5, obL To;df klg laZj ;d'bfon] p;sf
5 . t/ zflGt ;Demf}tfdf gePsf sltko a'bF fx¿sf] pDsLG5g\ . o'g'; dfyL uf]nL k|xf/ k'u] clg s;sf] xTof u/L s;/L kms]/{ ;xdtL ePg eg] g]kfnL ;]gfnfO{ g} ck/fwx?nfO{ a} w flgstf lbF b }
ug]{ Ps hgf ck/fwL afx]s cGo uP eGg] s'/f ltgnfO{ s;/L yfxf Psnf}6L ?kdf d]rL b]vL dfxfsfnL
kfngf / sfof{Gjog ce}m ePsf 5}gg\ . zflGt, s'g} klg 36gfsf ck/fwLx? lu/ˆtf/ xf]; < Pp6f ck/fwL hf]ujLgLaf6 / xLdfn b]vL t/fO ;a} 7fpFsf]
p;nfO{ ;b:o kSs} agfpb}g .
la:tf/afbn] cfk\mgf] nIodf k'Ugsf]
;+ljwfg / ;]gf ;dfof]hgsf ljifo Ho"s F f To"F 5g\ . ePsf 5}gg\ . o:tf] x'g'df ;'/Iff jf ;'gf}nLaf6 jf la/u+haf6 jf ;' / Iffug] { u/L rLg;F u ;Ldfgf nfuL xfd|f] hdLg dfq lkmtf{ ub}{g
lgsfosf] nfk/jfxL tyf cof]Uotf la/f6gu/af6 g} lsg gxf]; xltof/ hf]8LPsf] If]q b]vL ef/t;+u ;Ldfgf
/fhgLlts bn tLgsf g]tfx¿ cf–cfˆgf] 8Dk'm, Pp6f sf/0f xf] eg] ;'/Iff gLlt tyf ;lxt ofq' a fxfs a;df r9] / hf]8LPsf] ;a} If]qdf Aoj:yLt tyf
sL laZj hutdf p lgs} cfnf]rLt
;d] t x' g ] 5 . o; ljifodf
ahfpgdf g} ;Lldt 5g\ . o;n] b]znfO{ sxfF k'¥ofpg] gLlt lgdf{0f txdf laj]s ;'Gox?sf] ;lhn};+u lagfr]shfFr sf7df08f} bL3{sfnLg ?kn] /fVg' k5{ . To;f] /fhgLlts kf6L{x?, g]kfn ;/sf/,
eL8 csf]{ sf/0f xf] . cfOk'Ug ;S5 eg] s;/L x'G5 b]zdf ugf{ ; fy af/Daf/ eOxg] l;df s'6gLlt1x? tyf ;'/Iff lgsfo
xf], hgtf cGofo, czflGt, dx+uL / e|i6frf/af6 klxnf] s'/f t ;'/IffsdL{x?sf] zflGt;'/Iff tyf cdgr}g < ;}of} ctLqmd0f aGb x'G5, g]kfnL e'dLleq ;a}sf] Wofg hfcf]; . cGoyf g]kfn
cfqmfGt aGg k'us ] f 5g\ . /fhgLlts bnx¿ sfgdf eL8n] dfq ck/fw lgoGq0f x'b}g . lsnf]dL6/sf] v'Nnf ;Ldfgf ePsf] k;]/ dgk/L ug]{ lab]zL ck/fwL tyf gfdsf] /f]6L la:tf/afbn] rLD6Lb}
ck/fw lgoGq0f ug{ vl6g] b]zdf sf] sfxfF af6 s;/L clg slt lab]zL ;'/IffsdL{sf cTofrf/df a|s ] vfb} ubf{ s]xL ;dod} l;Wofpg] 5 .
t]n xfn]/ a;]sf 5g\ . /fhgLlts bn / ltgsf
g]tfx¿sf] o:t} rfnn] ubf{ hgtfsf] cfFvfaf6
nf]stGqsf] ljZjf; lanfpg] l:ylt k}bf ePsf] 5 .
hgtf nf]stGqk|lt cfqmf]l;t x'g yfn]sf 5g\ . t;y{
v'Nnf ;lxb :d[lt /lgª lzN8 pb\3f6g
e"k]Gb| s];L v]ns'b If]q d'n'ssf] eljio / hfgsf/L lbg'eof] . lzN8df k'?if lzN8nfO{ Jojl:yt / ;kmn
?s'd . ?s'dsf] v]ns'b Oltxf;d} g]kfnsf] k|lti7f;Fu hf]l8Psf]n] elnjn, dlxnf elnjn, t]SjfGbf] / jgfpg jfO{l;Pn ?s'dsf ;+of]hs
;do 5Fb} b]zsf k|dv ' /fhgLlts bn / tLgsf ;jf{lws /fzLsf] v'Nnf zlxb :d[lt /fHon] v]nf8Lsf] eljionfO{ ;'lglZrt l;t]l/of] s/fFt] ul/ rf/ j6f v]n lwg/ l;kf{nLsf] g]tT[ jdf #) hgfsf]
g]tfx¿ nf]stGqnfO{ ;+:yfut ug{ Psdt / Psh'6 /lgË lzN8 @)^* sf] pb\3f6g ug' { kg] { atfpg' e of] . o;/Lg} ;dfj]z ul/Psf] /lgË lzN8sf] s'n 6f]nL v6fOPsf] 5 . v]n ;'? ug{'{k'j{
ul/Psf] 5 . dfcf]jfbL hgo'4sf] a]nf pb3f6g sfo{qmddf af]Nb} k|d'v k'/:sf/ /flz em08} rf/ nfv /x]sf] v]nf8Lx?n] dfr{kf; ;lxt sfo{qmdsf
x'gk} 5{ . zflGt ;+ljwfg lgdf{0fnfO{ k"0f{tf lbg ;xdlt ;lxt ePsf ljho 3n] tyf sfdL lhNnf clwsf/L a]l0fdfwj 1jfnLn] cfof]hsn] hgfPsf] 5 . ;Dk"0f{ k|d'v cltly Pj+ PsLs[t g]skf
/ ;xsfo{ cufNg} k5{ . of] afx]s /fhgLlts bn / a'9fsf] ;Demgfdf /flvPsf] lzN8 v]nf8Lx?n] cfˆgf] v]nnfO{ d}qL k"0f{ zlxbx?sf] ;Ddfg :j?k sDo"lgi6 dfcf]jfbL ?s'dsf OGrfh{ z?0fjfF7f
sDo'lgi6 kf6L{ :yfkgf lbj;sf] ?kdf b]vfpg' g} v]nf8Lsf] cg';f;g kf6L{ :yfkgf lbj;sf] cj;/df g]kfn du/nfO{ ;nfdL ug'{ePsf] lyof] .
g]tfx¿df cGo s'g} ljsNk 5}g . t;y{ nf]stGq cj;/ kf/]/ ;'qmjf/ b]lv ;'? ul/Psf] ePsf] atfpg'eof] . u0ftflGqs v]ns'b dxf;+3 ?s'dsf] pb\3f6g sfo{qmddf lhNnf l:yt
lbj;sf] cj;/df b]zsf ;a} /fhgLlts bn / xf] . b'O{ jif{ vl3 b]lv ;'? ul/Psf] oxL a}Zffv !$ ut] ;Dd rNg] cfof]hgf Pr=P=u"|k k|fnL kf]v/fsf] /fhgLlts bnsf k|dv ' Pj+ k|ltlglw,
lzN8sf] pb\3f6g k|dv ' cltly Pj+ lzN8sf] ljh]tfn] ! nfv gub ;lxt k|fof]hg tyf odfxf js{z df]/ªsf] ;/sf/L tyf u}/;sf/L sfof{no k|dv '
g]tfx¿n] b]z / hgtfnfO{ s]Gb|ljGb'df /fv]/ zflGt PsLs[t g]skf dfcf]jfbL ?s'dsf lzN8 / k|df0f–kq, pk–ljh]tfn] ;x–k|fof]hgdf lzN8 ;'? ePsf] xf] . Pj+ k|ltlglw, kqsf/ nufPtsf]
OGrfh{ z?0f jfF7f du/ / ljif]z gub %) xhf/ ;lxt d]8n k|df0f– lzN8df td'jfg /fHo ;ldlt sf:sL, pkl:ylt /x] s f] lyof] . g] k fn
/ ;+ljwfg lgdf{0fdf k|ltj4 x'g] k|0f u/f}F . o;df g} cltly ?s' d sf k| d ' v lhNnf kq xft kfg] { 5 g\ . clGtd kf]v/f, ag]kf gu/kfnLsf sfe|], u0ftflGqs v]ns'b dxf;+3 ?s'dsf
b]z, hgtf, /fhgLlts bn / :jo+ g]tfx¿sf] pHHjn clwsf/L j]l0fdfwj 1jfnLn] ;+o'Qm ;]ldkmfOgndf k'Ug] @ ;d'xn] !)÷!) hgd'lQm ;]gf g]kfn kfFrf}+ l8lehgsf] cWoIf kxnl;+ x 3lt{ d u/sf]
?kdf Jofg/ vf]nL pb\3f6g ug'{ xhf/ gub ;lxt d]8n / k|df0f–k|q lk=Pn=P= :kf]6; { Snj nufPt @@ cWoIftfdf ePsf] sfo{ q mdsf]
eljio 5 . nf]stGq lbj;sf] cj;/df ;a}nfO{ oxL ePsf] xf] . pb\3f6g ;qdf af]Nb} kfpg] g]kfn u0ftflGqs dxf;+3 k'?if / !) dlxnf ;d'xn] ;xeflutf ;Grfng jfO{l;Pnsf s]lGb|o ;b:o
z'esfdgf . k|dv' cltly ;?0f afF7f du/ /d0fn] ?s' d sf cWoIf kxnl;+ 3tL{ n ] hgfPsf 5g\ . ;'jf]w l;kf{nLn] ug'e
{ Psf] lyof] .
3 /fatOfc t]u !! vfzj} nf; *^)@
xfdL ;+ljwfg lgdf{0fsf
;fws xf}+ afws xf]Ogf}+
hgtfn] ;a}eGbf ljZjf; u/]sf] / 7"nf] kf6L{ klg
dfcf]jfbL g} xf] .
;fd|fHojfbL, lj:tf/jfbL / ;fdGtjfbsf] lj?4df zflGt / ;+ljwfg lgdf{0f
x'g ;Sb}g eg] Tof] ;+ljwfgsf] cf}lrTo g} /x“bg
} .
;a} tk{maf6 ePsf ulNt sdhf]/LnfO{ ;RofP/ cufl8 a9\gk' 5{ of]
g} clxn]sf] cfjZostf xf] .
;ftfsf] s'/fsfgL xl/eQm s“8]n k‘ l| ts’ kf]ln6Ao"/f] ;b:o, Pg]skf dfcf]jfbL
) dfcf] j fbL kf6L{ l eq kl5Nnf] s'/fx¿ ;+ljwfgdf pNn]v u/]/ cufl8 ;+ljwfg;efdf g]kfnL hgtfn] agf]; eg]/ nflu /x]sf 5f}F . xfdLn] p7fpFb} cfPsf 5f}F . ug] { eg] / uDeL/ x' g } k 5{ . olb
;do cGt/+;3if{ emg} rsb}{ a9\g'k5{ eGg] s'/fdf xfdL slxNo} dfcf]jfbLnfO{ ;a}eGbf 7"nf] kf6L{ xfd|f] s'/fnfO{ 7Ls 9+un] :yflkt ug{ ) ca tkfO { + x ¿ zflGt / sDo' l gi6 kf6L{ n ] pgLx¿sf
uPsf] k|rf/df cfO/x]sf] 5, ljrlnt x'bF g} f}F . clxn] k|ltlqmofjfbL agfPsf 5g\ . hgtfn] ;a}eGbf hgtfsf] dfemdf hfg'k5{, cfjZos hg;+ l jwfg k| f lKtsf] nflu ;d:ofnfO{ Wofg lbg ;s] g ,
jf:tljstf rflxF s] xf] < / cj;/jfbLx¿n] nufPsf] ldYof ljZjf; u/]sf] 7"nf]kf6L{ klg dfcf]jfbL k¥of] eg] ;8sdf hfg'k5{ eGg] s' g /0fgLlt lnP/ cufl8 ;dfwfgsf] af6f] c+ufNg ;s]g eg]
kfn'Ë6f/df ;DkGg kf6L{sf] 5}6F f] cf/f]kaf6 k|efljt eP/ k]ml/ cufl8 g} xf] . ju{;3 + if{sf ;d:ofx¿ clxn] dxTjk"0f{ s'/f xf] . a9\ b } x' g ' x ' G 5 < kf6L{sf] cf}lrTo kl5 kb}{hfG5 /
lj:tfl/t a}7sn] h'g PsLs[t d:of}bf a9\g vf]lh/x]sf 5f}F . of] kf6L{ / ;du{ yk hl6n aGb} uPsf] 5 . ) ca ;+ l jwfg;efsf] Dofb xfdLn] rfx]sf] hg;+ljwfgsf] g] t fx¿sf] e" l dsf klg ;F u ;F u }
kfl/t ug]{ lhDdf s]Gb|Lo ;ldltnfO{ qmflGtsf] nflu 3fts x' G 5 . k| l tlqmofjfbL, cj;/jfbL ;lsg Ps dlxgf dfq afFsL af/]df hgtfdf Jofks k|rf/ ug{ :vlnt x'Fb} hfG5 .
lbof] . s]Gb|Lo ;ldltn] h'g sfo{lbzf k|lqmofjfbLx¿sf] if8oGqnfO{ lrg{ oyfl:yltjfbL zlQmx¿, lj:tf/jfbL 5, o:tf] cj:yfdf h?/L ePsf] 5 . clxn];Dd ;+ljwfg ) cGTodf yk s]xL eGg rfxg'
lglZrt u¥of], Tof] sfo{lbzf;Fu d]n hgtfdf hfg], ;+ljwfg;efdf 5nkmn zlQmx¿ / ;'wf/jfbL, ;+;b\jfbLn] ;+ljwfg;efsf] Dofb yk x'G5 lgdf{ 0 fsf] qmddf ePsf x' G 5 <
gvfg] u/L cWoIfn] leGg 9+un] ug],{ ;8saf6 klg kxnsbdL lng'kg]{ h'g vfnsf] if8oGq ul//x]sf 5g\ ls x' Fb}g < ;xdltx¿nfO{ PsLs[t ub}{ ;xdlt clxn] s f] cj:yf h;/L ju{
k| : tfj k| : t' t u/] k l5 pkfWoIf a]nfdf leGg vfnsf] k|:tfj lnP/ To;nfO{ lr/]/ cufl8 a9\gsf] nflu ;+ljwfg;efsf] Dofb yKg] / gyKg] x'g afFsL ljifodf Jofks 5nkmn ;dGjo tk{m a9\b} uO/x]sf] 5,
ls/0fn] csf]{ k|:tfj s]Gb|Lo ;ldltdf h;/L x'G5 Pp6f ;+ljwfg agfpg' xfdLn] :jefljs 9+un] kxnsbdL 7"nf] s'/f xf]Og . hgtfsf] kIfdf sfd u/]/ ;xdlt vf]Hg] k|of; ug'{k5{ . To;sf] k|ltljDa dfcf]jfbL kf6L{df
k]; ug'{ ePsf] 5 . h;n] ubf{ k5{, ;]gf ;dfof]hg u/]/ cufl8 lng'kg]{ xf] . xfdLn] ;Dk"0f{ if8oGqnfO{ ug]{ xf] eg] ;+ljwfg;efsf] Dofb yk]/ xfdL hgtfdf c;xdlt ePsf s]lGb|t x'g' :jefljs xf] . clxn]
kf6L{leq dtleGgtfx¿ :ki6 ¿kdf a9\g'k5{ eGg] cj}1flgs tYo / lrg{ slt kxnsbdL lnPsf 5f}F eGg] xf]Og leGg tl/sfn] klg cufl8 a'bF fx¿sf] af/]df Jofks 5nkmn u/]/ ;j{xf/fju{kl| t / ;j{xf/f cfGbf]ngk|lt
b]vfk/]sf] 5 . ljZn]if0fx¿ kl5Nnf] k|:tfjdf h;/L af/]df hgtfnfO{ ;r]t ug'k{ g]{ a]nfdf a9\g'kg]{ x'G5 . ;+ljwfg;efsf] Dofb cufl8 a9\g] qmddf 5f}F . k|ltj4 /xFb} hgtfsf ;d:ofx¿
) kf6L{ l eqsf] o:tf ljjfbn] cfP To;n] ;d:of k}bf u/]sf] 5 . xfdLn] leGg 9+un] ;f]Rg'kg]{ cj:yf yk]/ hgtfsf] kIfdf ;+ljwfg n]Vg ) tkfO{+x¿ clxn] ;/sf/df ;xefuL ;dfwfg ug{sf] nflu ;Dk"0f{ ;Rrf
zflGt / ;+ l jwfg lgdf{ 0 fsf] clxn] 5nkmn gofF 9+un] cufl8 cfPsf] lyPg . ;+ljwfgsf] vf]i6fdfq ;lsG5 eg] ;+ljwfg;efsf] Dofb yKg x'g' ePsf] 5, ;lxb, j]kQf tyf /fi6«eQmx¿ Pp6f ;+oQ' m df]rf{ agfP/
k| l qmofnfO{ cj/f] w ub} { g < cfPsf] 5 . agfpg] eGg] dxTjk"0f{ s'/f xf]Og . s'g} ufx|f] x'Fb}g . o; ljifodf t 3fOt] ckfËsf kl/jf/x¿n] s'g} cufl8 a9\gk' g]{ a]nf cfPsf] 5 . oxL
zflGt / ;+ ljwfg lgdf{0fsf] ) ;+ l jwfg;efsf] Dofb ;lsg} hgtfsf] kIfdf ;+ljwfg aG5 ls ;jf] { R r cbfntn] ;d] t lg0f{ o /fxt kfpg g;s] s f] u' g f;f] df]rf{ agfpg] l;nl;nfdf ;/sf/
k|lqmofdf xfdLn] kxn sbdL lnFb} nfUbf tkfO{ + x ¿sf] kf6L{ l eq aGb}g, hgtfsf] ;+3Lo u0ftGqsf] ul/;s]sf] 5 . al9/x]sf] 5 lg < u7gdf h'g df]rf{ ag]sf] 5 Tof] slt
cfO/fv]sf lyof}F . To;nfO{ hgtf b] v fk/] s f] cGt/;+ 3 if{ n ] g ;Daf]wg ug]{ vfnsf] ;+ljwfg x'G5 ) ef/tsf ljb] z dGqLn] ev{ / } of] cToGt} ;+jb] gzLn k|Zg xf] . alnof] x'G5 eGg] s'/f xfdLdf dfq kg]{
;dIf :ki6 kfg]{ hgtfsf] ;+3Lo ;+ljwfg aGg ;Sg] 5fF6 b]lvof] ls x'Fb}g eGg] dxTjk"0f{ s'/f xf] . dfq g] k fnsf] e| d 0f ubf{ xfd|f] kf6L{ ;/sf/df ;xefuL eP ;Fu} s'/f xf]Og . ;a} tk{maf6 ePsf ulNt
nf]stflGqs u0ftGqfTds ;+ljwfg g t hgljb| f ] x g} ;Dej hgtfsf] clwsf/ ;'lglZrt x'bF g} eg] ef/tLo b"tfjf;df ;'/IffsdL{ ;lxb, j] k Qf, 3fOt] , ckfË sdhf]/LnfO{ ;RofP/ cufl8 a9\gk' 5{
lgdf{0f ug],{ /fHosf] k'g;+/rgf ug],{ b]lvG5, o:tf] cj:yfdf s;/L Tof] ;+ljwfgsf] s'g} cf}lrTo /xFb}g . /fVgkfpg' kg] { dfu ;d] t ;fyLx¿sf kl/jf/nfO{ s;/L ;Daf]wg of] g} clxn]sf] cfjZostf xf] .
/fHosf] zf;sLo :j¿k lgwf{/0f ug]{ cufl8 a9\g'x'G5 < ;fd| f HojfbL, lj:tf/jfbL / g]kfn ;/sf/;Fu /fv]sf 5g\,
;fdGtjfbsf] lj?4df zflGt / o; ljifodf s] eGg' x'G5 < s]Gb|Lo ;ldltn] h'g sfo{lbzf lglZrt
;+ljwfg lgdf{0f x'g ;Sb}g eg] Tof] of] unt s'/f xf] . of] ;/f;/
hgtfsf] ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds ;+ljwfg ;+ l jwfgsf] cf} l rTo g} /xb} g . /fli6«o :jflwgtf lj?4sf] dfu xf] u¥of], Tof] sfo{lbzf;“u d]n gvfg] u/L
lgdf{0f ug],{ /fHosf] k'g;+/rgf ug],{ /fHosf] zf;sLo To;sf/0f xfdL ;+ljwfg lgdf{0fsf of] s'g} klg xfntdf :jLsfo{ x'Fb}g .
afws xf]Ogf}F . ;+j}wflgs ;ldltsf] o;sf] lj?4 rf}tkmL{ ¿kdf cfjfh cWoIfn] leGg 9+un] k|:tfj k|:t't u/]kl5
:j¿k lgwf{/0f ug]{ s'/fx¿ ;+ljwfgdf pNn]v u/]/ a}7s clxn] :ylut ePsf] 5 Tof] p7fpg h?/L 5 .
cufl8 a9\gk' 5{ eGg] s'/fdf xfdL slxNo} ljrlnt x'bF g
} f}.F
pkfWoIf ls/0fn] csf]{ k|:tfj s]Gb|Lo
xfd|f] sf/0fn] t xf]Og . ;+ljwfg;efsf ) ;'k'b{uL ;lGwdf klg ef/t;Fu
clxn] k|ltlqmofjfbL / cj;/jfbLx¿n] nufPsf] ldYof ;efd'vn] ToxfF x:tIf]k ug{ ;ls/x]sf ;xdlt x'g] s'/f ;'lgPsf] 5 ;ldltdf k]; ug'{ ePsf] 5 . h;n] ubf{
5} g g\ . xfd| f k| l tlglwx¿dfk{ m t\ jf:tljs s] xf] <
cf/f]kaf6 k|efljt eP/ k]ml/ cufl8 a9\g vf]lh/x]sf 5f}F . ;+ljwfg lgdf{0fsf] nflu cfˆgf] tk{maf6 of] rrf{df cfPsf] ljifo xf] . xfdL kf6L{leq dtleGgtfx¿ :ki6 ¿kdf
of] kf6L{ / ;du{ qmflGtsf] nflu 3fts x'G5 . cfjfh p7fO/x]sf 5f}F . xfdL ;+ljwfg 5nkmns} qmddf 5f}F . ;'k'b{uL ;GwL b]vfk/]sf] 5 .
lgdf{0fsf ;fws xf}F, afws xf]Ogf}F . /fi6«3flt ;GwL xf] . of] tTsfn vf/]h
xfdL hgtfsf] kIfdf zflGt / ;+ljwfg ug'{k5{ eGg] s'/f xfdLn] hf]8tf]8n]
;+ljwfg;efsf] Dofb yk]/ hgtfsf] kIfdf ;+ljwfgsf] vf]i6fdfq agfpg] eGg] dxTjk"0f{ s'/f
;+ljwfg n]Vg ;lsG5 eg] ;+ljwfg;efsf] xf]Og . hgtfsf] kIfdf ;+ljwfg aG5 ls aGb}g,
Dofb yKg s'g} ufx|f] x'“b}g . o; ljifodf t
hgtfsf] ;+3Lo u0ftGqsf] ;Daf]wg ug]{ vfnsf]
;jf]{Rr cbfntn] ;d]t lg0f{o ul/;s]sf] 5 .
;+ljwfg x'G5 ls x'bF g} eGg] dxTjk"0f{ s'/f xf] .
/fd]zx?sf] lrGtf / zlxbx?sf] ;kgf
sf7df8f}sf] sLlt{k/' df k~rfotL oltv]/ . b]zsf] /fhgLlts cj:yfn]
ljlrq ;+;f/
b"wdf c:yfoL ;fwg e]l6Pkl5
sfndf tTsfnLg ;Qfåf/f xTof ul/Psf k|df]b lwtfn s'g} cfsf/ u|x0f ug{;ls/x]sf] 5}g . :jL8]g . lr;f] k]o kbfy{sf slxn] vsf/, slxn] wft'sf 6'qmf e]l6Psf]
% hgf zlxbx?sf] ;Demgfdf cfof]lht s'g} g s'g} /fhgLlts kf6L{df ;+nUg lbNnLsf zf;sx? cfP/ sf]l/lbG5g\ g t hgcfGbf]ngdfkm{t l;+u} /fi›n] ;dfrf/ t cgf}7f] /x]g . c;fawfgLa; To:tf kbfy{ k/]sf] x'g ;Sg] eGb}
sfo{qmddf k'Ubf k'/fgf hgsnfsf? lyP, h;nfO{{ /fhgLlt / cfGbf]ngdf clg cfb]z lbG5g\ va/bf/, ltdLx?n] cg'df]bg u/]sf cu|ufdL Ph]08fx?n] lrQ a'emfpg] klg w]/} 5g\ . t/, :jL8]gdf xfn} Ps u[lx0fLn] k|of]u ug]{
/fd]z / /fog;Fu e]6 eof] . xft nfUgsf] nflu k|l] /t ug]{ g]tfx? clxn]klg of] NfId0f /]vf clnslt klg gf£g'xb'F g} , cfsf/ u|x0f ug{ ;s]sf 5g\ . of] af]tnsf] l;nKofs b"wdf kl/jf/ lgof]hgsf] c:yfoL ;fwg s08d e]l6Psf]
ldnfpg] ljlQs} pxfFn] eGg yfNg'eof] lhljt x'gx' G' 5 . jxfFx?nfO{{ s':fL{df clg pgLx? dflnsx?sf] sfzgdf l:yltdf g]kfnL hgtfx?n] km]l/ sfnf 5 . of] ;dfrf/;Fu} dflg;nfO{{ k|Zg p7]sf] 5, k|of]u ul/Psf] s08d
æs'g} a]nf of] b]zsf] /fhgLlt /f0ff / k'¥ofpgsf] nflu dfq zlxbx?n] /ut kl/jt{gsf csf+Iffx?dfly cf}nf /ftx? a]xf]gk{' b}g{ eGg] s'/fsf] Uof/]06L c;fjwfgLa; g} k/]sf] eP klg s;/L b"wsf Kofs]6df kg{ uof] < :j]8g] sL
/fhfx?sf] b/af/df lyof], eGgnfO{{ aufPsf xf]Ogg\ . zlxbx? h;n] of] p7fpb} eGg yfN5g\, nf]stGqdfly vt/f klg 5}g . csf]l{ t/ /fhg}lts If]qdf Ps u[lx0fLn] cfhsn b"waf6 ag]sf] …lkmNdhf]NsÚ vfg 5f]8]sL l5g\ .
/fhgLlt hgtfsf] nflu hgtfdf b]zsf] ;d[l4, :jjfwLgtf / d'lStsf] eof] . slxn] 3/leq} lrTsf/ u5{g\ t Pskl5 csf]{ :vngsf] ofqf st} :y"n cfˆgL 5f]/LnfO{{ vfhf tof/ ug{] qmddf ;a]/} b"wsf] af]tn vf]Nbf pgn]
hfg'k5{ elgof] t/ casf] /fhgLlt nflu cfkm\gf] hLjgsf] alnbfg u/]sf slxn] bf}l8b} dflnsx?sf] 9f]sf ?kdf t st} ldlxg ?kdf hf/L 5 . s08dsf] /a/ / aflx/L vf]n e]l6g\ . kljq b"wdf …sfdj:t'Ú e]6]kl5 pgL
;fFlRrs} hgtfdf hfg'k5{ . /fhgLlt lyP . tL s'g} kf6L{ljz]ifsf zlxb xf]Ogg\ 9S9Sofpg k'U5g\ . o;af6 bf]xf]/f] kmfObfdf 5g\ hglj/f]wL, 5Ss dfq kl/g\, pSt b'Uw pTkfbg ef]lnkN6af6 3/} Nofpg 5f]l8g\ .
cFem} klg hgtfdf hfg ;s]sf] 5}g . of] /fi› / hgtfsf zlxb x'g\ . nf]stGqnfO{{ Jofkf/ agfO/x]sf bnfn, gfkmfvf]/ / 5ß tTjx? . …cfdf t cfZro{rlst x'g' ef],Ú ldlnsf gfdsL o'jtLn] atfOg\, …d}n] t b'O{
;aeGbf dfly hgtf xf], To;kl5 dfq pgLx?nfO{{ lsQfaGbL ul/of] eg] Tof] slyt g]tfx?EfGbf t /fd]zx? hgtfsf Psflt/ pgLx?n] /fhgLlts If]qdf lbg;Dd b"w lkpg} ;lsg .Ú b"wdf s08d e]l6Pkl5 cfdfsf] b}lgs ef]hg
g]tf / kf6L{ . cfh b]zdf /fhfsf] zf;g zlxbk|lts} 7"nf] ckdfg x'g5 ] .Æ nflu w]/} ;Ddfgof]Uo kfqx? x'g\ . a9\b} uPsf cj;/jfbnfO{{ b]vfP/ Jojxf/df ?lr sd ePsf] pgn] ylkg\ . …cfdfn] lj:tf/} vfgf vfg yfNg'
t ;dfKt eof] t/ of] b]z nfU5 s}of}{ dflg;x? /fhgLltsf] l;+9Laf6 pgLx? s'g} kb, k|lti7f / x}l;otsf] elg/x]5g\ b]Vof} cflv/ /fhgLlt t ePsf] 5, t/ lkmNdhf]Ns eg] slxNo} 3/ Nofpg' x'Gg,Ú 5f]/Ln] elgg\ .
g]tfx?sf]dfq b]z ePsf] 5 . hgtfsf] dflyK:–dfly pTyfg eP . To;}ul/ k|of]u ug]{ 7fpdf 5}gg\, zf;g ug]{ o:t} x'bF f]/x]5, s:n] eG5 /fhgLltdf 36gfkl5 b'Uw kbfy{ pTkfbs cUnf 8]/L kmd{sL k|jStf s6l/gf dfNd:6«fd] n]
b]z v} slxn] aGg] <Æ jxfFn] xfdLlt/ tLj|?kdf cfkm"nfO{{ ;DxfNg} g;Sg] u/L 7fpFdf 5}gg\, 7"nf s'/fx? ug]{ 7fpFdf OdfGbf/Ltf x'G5 < s:n] eG5 /fhgLlt tTsfn 5fgljg ul/g] hgfOg\ . cTofw'lgs k|ljlwaf6 lkmN6/ u/L af]Qnleq
kms]{/ af]ln/xFbf cfkm};Fu hafkm ktgsf] ut{df klg efl;P . t/ /fd]z 5}gg\ . xf] pgLx? ;jf]R{ r dfgjLo eg]sf] b]z / hgtfsf] ;]jf ug]{ c:q b"w /flvg] x'Fbf s08d e]l6g' cfZro{hgs /x]sf] pgn] atfOg\ . pSt b'Uw
vf]lh/x]em} nflu/x]sf] lyof] . tkfO{n] / /fogx? eg] clxn] klg zlxbsf ljj]sf] k|of]u ug]{ / b]vs
] f] s'/f af]Ng] xf] < /fhgLlt eg]sf] t cj;/jfb / kbfy{ vfg 5f]8\g]x¿sf] ;+Vof olsg ug{ g;lsP klg kmd{sf] ahf/ eg]
eg]sf] 7Ls xf] eGg'afx]s c? kf] s] ;kgfx?nfO{{ ;FflIf /fv]/ hgtfsf] 3/b}nf] 7fpFdf oltv]/ klg lz/ 7f8f] kf/]/ w'Tof{Os
{ f] v]tL ug]{ 7fpF g xf] . o;f] 36\g] lglZrt b]lvG5 .
ljsNk lyof] / xfdL;Fu . lsg ls jxfFn]
af]Nb} u/sf] s'/f t ;a}n] cg'el" t
ul//fv]s} s'/f lyof] . Pp6f hgtfdf
df pg} hgtf / hfu/0fsf uLtx?
ufO/x]5g\ / elg/x]5g\ æ;kgfsf
cleoGtfx? xf], ltdLx?nfO{{ lau|g] 5'6
plePsf 5g\ . pgLx?n] eg]em}+ clxn]
rfKn'z, rfs8Lafh, wf]s]jfh /
cj;/jfbLx?sf] nfjfn:s/ xf]Og
eg]/ pgLx? OdfGbf/, qmflGtsf/L /
cf:Yffsf] /fhgLlt ug] { x ?nfO{ { lgj{:q eP/ ;x/e/ kmf]6f] lvrfp“b}
lg?T;flxt agfpg vf]lh/x]sf 5g\ . cRrdsf] kmf]6f]x¿sf] rfxgfdf kmf]6f]u|fkm/n] slt;Dd ug{;S5 eg]/
;dlk{t hgsnfsf/n] xfdL;Fu o:tf] 5}g .Æ o;f] eg]/ pgLx? /fhgLlt / :jfeLdfgL, ;r] t / hfu?s pgLx?sf] lx;fan] eGg] xf] eg] t cd]l/sL kmf]6f]u|fkm/ P/Lsf l;df]gn] b]vfPsL l5g\ . k]l/lhog P/Lsfn]
s6' oyfy{ JoSt ul//xFbf xfdLnfO{{ klg cfd"n kl/jt{gsf cu'jfx?nfO{{ clg dflg;x?sf] cfjZostf 5 dfcf]jfbL rflxPsf] g} To:t} xf] . of] ;dfhdf lgj{:q eP/ ;x/el/ pgn] ug]{ ;a} sfd ug{ lg:s]sL lyO{ . @% jifL{of oL
uDeL/ gagfpg] s'/} lyPg . hgtfnfO{{ Ps};fy va/bf/L ul//x]5g\ . / p;sf] g]tT[ jnfO{{ . s;}nfO{{ a/afb /fhgLltsf] gfpFdf n'6/] fx?sf] /fh kmf]6fu|fkm/n] lgj{:q dlxnfn] ;x/ e/ 3'Dbf s:tf] x'G5 eg]/ ;f]rk] l5 cfkm}nF ]
d~rdf klg jxfFn] elg/xg'ePsf] oBkL /fd]z–/fogx? oltv]/ g s'g} ug{sf] nflu p;sf] lj?4df 7"n} if8oGq xf];,\ pTkLl8t ju{sf] kIfdf /fhgLlt gfË} kmf]6f]x¿ lvrfPsL lyO{ . ;'?df pgn] cfk"mn] o;/L lg:sg ;Sg] g;Sg]
lyof] ædfcf]jfbL kf6L{ eg]sf] bzf}+ xhf/ /fhgLlts kf6L{sf sfo{stf{ x'g,\ g s'g} ul//xg'kb}g{ s]lx w"t{ rfs8Lafh / alnof] gxf];\ . oltv]/ ;fFlRrs} sf]lx z+sfdf cndlnPsL lyO{, t/ kl5 pgn] cfkm}F o; k|sf/sf kmf]6f]x¿ lvrfpg
zlxbx?sf] /ut aufP/ cfPsf] kf6L{ kf6L{sf ;b:o, t/ pgLx?nfo{ cfd"n cj;/jfbLx?sf] hdft sfkmL x'G5 lrlGtt 5g\ eg] cf:yfnfO{{ lnnfd ;kmn ePsL lyO{ . pgn] o;/L gfË} ;8sdf lg:sFbf klg pgnfO{{ s;}n]
xf] . ToxfF cToGt ulDe/ / qmflGtk|lt kl/jt{g / hgkIfw/tf Kof/f] 5 . To;sf] nflu . ha dflg;sf] jl/kl/ ug{g;Sg] OdfGbf/ qmflGtk|]dLx? ;dft]gg\ . pgn] k"/} gfË} ;x/el/ lg:sg'sf] ;§f 7fpF7fpFdf gfËf] kmf]6f]
;dlk{t xhf/f}{ sfo{stf{x? 5g\ t/ cfh csf]l{ t/ o:tf kfqx? 5g\ hf] ;Qf rfs8Lafhx?sf] 3]/faGbL ;'? x'G5 ToxL lrlGtt 5g\ . h;/L @)$^ ;fn lvrfPsL lyO{ . 6«g] , k':tsfno, ;8s, k;n, Pl6Pd, df]6/;fOsn, xjfOhxfh,
kf6L{, ;+u7g, /fhgLlt / zlxbx?sf] / /fhgLltsf] s]Gb|df pg}sf] /fFO–{ bfFO{ af6 p;sf] cfnf]rGffTds ljj]s e'Q] kl5sf] kl/jt{ k Zrft Psyl/ s'rf] nfpFb,} dfUb}, v]Nb} pgn] gfËf kmf]6f]x¿ lvrfPsL lyO{ . o:tf] ubf{ pgn]
/utnfO{{ ehfP/ dgkl/ ug]{ ju{ klg 5 . 7"nf / rsf{ s'/fx? pg}sf 5g\ x'F b} hfgyN5 . oltv] / eGg} k5{ gfosx?sf] gofF ju{df ?kfGt/0f;Fu} ;x/sf dflg;x¿sf] :ofjf;L kfPsL lyO{ .
ToxfF k}bf x'gyfn]ssf] 5, o;k|lt /fhgLlts lqmofzLntf kb, k|lti7f / dfcf]jfbLleq g]tT[ jsf] rfs8L u/]/ pgLx? hgtfsf] gh/df cfh 3[0ffsf]
dfcf]jfbL cToGt ;hu / rgfvf]
x'g'k5{ . olb sf+u|]; Pdfn]x?sf]
dGqfnox?sf] efuaG8f ug]{ / b'gf]
;f]em\ofpg] wGwnfO{{ pgLx?n] Pp6f
kf6L{sf] nf]slk|otf / alnbfgnfO{{
ehfP/ gf+uf] gfr b]vfpg]x?sf] klg
kfq ag]sf 5g\ . xfd|f] rfxgf xf],To:tf]
kl/0ffd u0ftGqkl5 klg b]Vg'gk/f];\
gUg dlxnf sd{rf/LnfO{{ #) nfv tna
k'g/fj[lQ dfcf]jfbLdf klg eof] eg] of] ultnf] gfd lbPs} 5g\ Tof] xf] hgtfsf] slDt af]njfnf 5}g . o;sf] nflu lsg ls qmflGtsf/L g]tfx? cfkm}n] a]nfotsf] Ps ;ˆ6j]o/ sDkgLn] dlxnfx?nfO{{ k|fs[lts cj:yfdf
b]zsf lglDt 7"nf] b'ef{Uo x'g] 5, To;}n] ;]jf / nf]stGq . t/ pgLx?sf] nf]stGq dfcf]jfbLnfO{{ /fd]zh:tf :jfeLdfgL klg elg/x]5g\ hgtfn] rfx]sf] /x]/ sfd ug{sf nflu cfdGq0f u/]sf] 5 . o; afkt pgLx?nfO{{ pSt
dfcf]jfbLnfO{{ lju|g] 5'6 5}g . zlxbx? 3/fgLof n'6gGqdf kl/0ft e};s]sf] 5, hgsnfsf/x?sf] ;'emfj sfkmL 5 . kl/jt{g cfPs}5g} . sDkgLn] cfsif{0f tnasf] k|:tfj;d]t lbPsf] 5 . va/sf cg';f/ als+d3fd
Hff] cfh xfd|f; ] fd' 5}gg\, pgLx? klg pgLx?sf] nf]stGqsf] nId0f/]vf ;fFlRrs} lrlGtt 5g\ dflg;x? dhitalpramod@gmail.com
zfo/df /x]sf] pSt sDkgLdf sfd ug]{ o:tf dlxnf sd{rf/Lx?nfO{{ jflif{s
#) nfv ?k}ofF tna lbg]5 . sDkgLsf cg';f/ s'g} klg u|fxsx?nfO{{
l;h{gfsf y'·f
g]kfnL o'4 ;flxTo
;dsfnLg g] k fnL ;flxTo If]qdf h'g xnrn b]lvb}5– oL ;a
r/fx¿ dfG5] gePs} /fd|f]
;dsfnLg ljZj ;flxTos} Pp6f 6Lsf/fd pbf;L o;s} kl/0flt xf] . cfh k/Dk/fut r/f h:t} dnfO{ klg p8\g dg nfU5,
;' l gn clwsf/L
dxTjk"0f{ cGofo xf] . To;}n] ljZj dfq ;DemG5g\ . pgLx¿nfO{{ g]kfnL h?/L eP klg cem} o;sf] j:t'ut jf}l4sju{ / clwsf/;DkGg hdft k|d
] sf] z'zn ] L xfNb},
;flxTosf] ;dsfnLg r]tgf, wf/f / o'4 ;flxTo;DaGwL r]tgf dfq} gePsf] cfwf/af/] w]/} dflg; cfkm} e|ldt /x]sf hgtfsf] hfu/0fn] cft+lst eO/x]sf]
;befjsf] uLt ufpg dg nfU5,
k|j[lQsf] k|efj ;dsfnLg g]kfnL xf]Og a? g]kfnL o'4 ;flxTok|lt g} pgLx¿ 5g\ . k| z + ; fdfq} jf ufnLdfq} cj:yf 5 To;nfO{ { ;fdflhs
;flxlTos l;h{gf / lrGtgdf b]lvg' kl/jt{ g sf] lbzfdf ;sf/fTds t/ ckm;f]r,
cfˆg} j}rfl/s w'/Lsf sf/0f pbf;Lg ug{x] ¿af6 Oltxf;sf] ;xL d"Nof+sg
Pp6f :jfefljs} k|lqmof xf] . cfw'lgs 5g\ . of] g} ;dsfnLg g]kfnL ;flxTosf] x'g ;St}g . ;+s]tsf ¿kdf lng'k5{ . cjZo, dfG5] r/f x'g slxNo} ;Sb}g,
g]kfnL ;flxTosf ljleGg sfnv08df cWoog, af]w / d"Nof+sgdf b]lvPsf] ;fob o'4sf af/]df n]lvPsf] ;flxTo o'4 hghfu/0f / pRr r]tgfnfO{{ ;Daf]wg dfG5]n] h:t},
b]lvPsf ljljw ljifo / z}nLut ;a}eGbf 7"nf] ;d:of xf] . ;flxTo xf] . o;sf] cy{o4' nfO{{ k|z; + f g} ug{v] fnsf ;+/rgf, gLlt lgod / cf}krfl/stfsf] gsfa cf]9/] ,
k|jl[ Qx¿sf] lg/Gt/tfsf ;fy} olta]nf o'4 dfgj ;dfhsf] Pp6f cleGg ug{k' 5{ jf o'4nfO{{ ufnL g} ug'k{ 5{ eGg] sfo{qmdx¿ cem} aGg ;s]sf 5}gg . cfˆg} e|0' f xTof ub}g{ g\ r/fx¿,
s]xL gjLg k|of]u / z}nLx¿ klg g]kfnL efu xf] . dfgj ;Eotfsf] sbflk 7fGg' x'bF g} . 8f= uf]ljGb/fh cfhsf] o'4 ;flxTon] oL ljifonfO{{ klg dfG5]n] h:t},
;flxTodf b] l vF b } 5 g\ . pQ/ Oltxf;leqsf clwsf+z kfgfx¿ o'4n] e§/fO{sf] pkGof; ;'s/ftsf kfOnf xf];\ cfˆgf] s]Gb| agfpg'kb{5 . :jhgsf] nf; ug]/,
cfw'lgstfjfb jf pQ/cfw'lgstf, /+luPsf 5g\ . o'4 dfgj ;dfhsf jf gf/fo0f jfUn]sf] pkGof; kNk;f snf ;flxTosf] If] q o'4 pGdfbdf gfRb}gg\ r/fx¿,
gf/Ljfb, cfk|jf;L lrGtg, cflbjf;L nflu cTofjZos v/faL xf] eGg] Sofkm] b'a} o'4 ;flxTos} gd"gf x'g . oL ;f}Gbo{zf:qleq kb{5– bz{zf:qleq dfG5]n] h:t},
lrGtg cflb jt{dfg g]kfnL ;flxTodf sltko ljrf/sx¿sf] wf/0ff b]lvG5 . b'a} /rgfn] g]kfnL hgo'4nfO{{ snfTds xf]Og t/ lxhf]bl] v cfh;Dd klg cfˆgf] lgodsf] s}bL eP/,
hah{:t rrf{–kl/rrf{df cfPsf ;flxTo eg]sf] s'g} klg ;dfhs} cfj/0fdf e|i6Ls/0f u/]/ k|:t't u/]sf clwsf+z k|ultjfbL jf k|ultzLn kmf];f| ] cf8Da/n] k|bl" ift x'bF g} g\ r/fx¿,
;flxlTos wf/f x'g eg] o'4 ;flxTo snfTds k|ltlaDa ePsfn] ;dfhdf 5g\ . o;sf] ljk/Lt s[i0f ;]g OR5'ssf] ;i6fx¿n] o;nfO{{ bz{zf:qsf] ljifoem}+
;dsfnLg g]kfnL ;flxTosf] Pp6f agfpg] sfd u/]sf 5g\ . g]kfnL o'4
dfG5]n] h:t},
x'g] o'4sf] k|ltlaDa tTsfnLg ;flxTodf æaGbL / rGb|flul/Æ sfJo hgo'4sf] cfˆgf] zfef}d { tf xg{ ul/,
gjLg / rrf{nfO{ t/ rrf{df Nofpg b]lvg' klg Pp6f :jfefljs s'/f xf] . bfz{lgs ;f/nfO{{ sfJofTds¿kn] k|:t't ;flxTo If]qdf of] g} ;a}eGbf r'gf}tLsf]
gvf]lhPsf] h:t} b]lvg] ljifoj:t' xf] . o'4 dfgj ;dfhs} Pp6f efu ePsfn] ug]{ clen]v xf] . o;/L o'4 ;flxTodf ljifo alg/x]sf] 5 . z}nL, lzNk, k|of]u s;}nfO{ g]tf agfpFbg} g\ r/fx¿,
o;df klZrdL ;flxTodf s'g} a]nf rrf{ o;sf ljljw cfofdaf/] ;xL ljZn]if0f ljifo o'4 jf To;sf] k|efj x'G5– o'4sf] / gjLgtf ;a} ;flxTo / ;a} ljwfsf g t s;}sf] rfKn';L ug]{ ;do 5 r/fx¿nfO{,
kfPsf t/ jf;Lem}+ eO;s]sf ljifo / lrGtg cfhsf] cfjZostf xf] . ;dy{g jf lj/f]w o;sf] clgjfo{ cfwf/ k|f0f x'g, ltgnfO{{ e/k'/ pkof]u ug{k' 5{ t];n} ] r/fx¿ r/f ePs} /fd|f,]
jf z}nL klg g]kfnLdf cToGt gjLg o'4sf b'O{ cfofd 5g\– Gofok"0f{ / xf]Og . sltko 7fG5g\– k|ultjfbL / eGg] lrGtgsf] ;fdfGoLs/0f geP;Dd cfˆg} hflt / ;fdfhk|lt u2f/ ug{] ljsl;t dfG5] x'ge ' Gbf,
wf/fsf ¿kdf rrf{ ug{ k/Dk/fjfbL– cGofok"0f{ . ;dfhdf cGofonfO{{ k|ultzLn /rgf ;a} o'4 ;flxTo x'g . snf ;flxTodf :t/Lokgsf] ck]Iff ug{' r/fx¿ dfG5] gePs} /fd|f,]
af}l4s ;dfnf]rsx¿sf] k'/ftg :yflkt ug{ jf To;nfO{{ lg/Gt/tf To;f] sbflk xf] O g . k| l tufdL, klg c;Dej g} 5 . o;df ljZjsf] r/fx¿ dfG5] gePs} /fd|f] .
lrGtgz}nL g} bf]ifL b]lvG5 . o'4
;flxTo ljZj ;flxTos} Pp6f dxTjk"0f{
lbg ul/g] o'4 cGofok"0f{ o'4 xf] eg]
Gofosf nflu ul/g] o'4 jf k|lt/f]w
oyfl:yltjfbL jf k|ultzLn ;a}
lrGtgnfO{{ s]Gb| agfpg] ;flxTo o'4 ;flxTo
o'4 ;flxTo;DjGwL ;"Id cWoog /
g]kfnL ;dfhsf] hLjgz}nL, lrGtg:t/ uhn
efu xf] . kf}/fl0fssfnsf s'g} o'4nfO{{ Gofok"0f{ o'4 xf] . g]kfnL ;dfhdf x'g;S5 . l;km{ ljifox¿ o'4hlgt x'g' / ablnFbf] :j¿k;DaGwL uxg ?lrn] 3fOt] cem} kL8fdf 5g\ pkrf/ kfsf 5}gg\
ljifo agfOPsf /fdfo0f / ;lbof}b+ l] v ljBdfg /fhgLlts, cfly{s, cfjZos 5 . o;y{ k|ultzLn jf klg k"/s ;fdu|Lsf] sfd ug]{ :ki6 zxLbx? cd/ eP k/Ljf/ s]xL vfsf 5}gg
dxfef/tb]lv k|frLg lu|sdf ePsf] ;fdflhs, wfld{s, ;f+:s[lts, hftLo k|ultjfbL /rgf ;a} o'4 ;flxTo xf]Ogg . 5 . g]kfnL o'4 ;flxTosf cfˆg} k|flKt
6«fosf] o'4nfO{{ ljifo agfpg] xf]d/sf c;dfgtf, cGofo / e]befjsf lj?4 o'4 ;flxTosf nflu o'4 / To;sf] k|efj / ;Ldfx¿ 5g\ . ;fy} g]kfnL o'4 ;dfhnfO k|sfz 5g]{ Hof]tLx? sfxfF uP
Olno8 / cf]8; ] L;Ddsf] k|z;
+ f, rrf{ g]kfnL hgtfn] xltof/dfkm{t\ g} Ps ljifoj:t' x'g] ePsfn] g]kfnL o'4 ;flxTo cem} cf/lDes cj:yfd} Pp6f o'u latL;Sof] pgLx? cfsf 5}gg
/ ljj]rgfdf 306f}+ vr{ug]{ ;dfnf]rs bzscl3 klxnf]kN6 Gofok"0f{ o'4sf] ;flxTosf] :ki6 cfs[lt bzjif{ hgo'4s} cufl8 al9/x]sf] 5 . To;}n] o;sf
/ n]vsx¿ cfh cfˆg} b]zleq ePsf] pb\3f]if u/]sf x'g . :jfefljs¿kdf ljifon] lgdf{0f u/]sf] xf]– To;k"j{ ePsf ;Ldfaf/] rrf{ cfjZos 5, h;n] ;'zf;g / ;dfgtf Nofpg] ;kgf v]/} uof]
ce"tk"0f{ o'4 / To;sf k|efjx¿nfO{{ o'4sf ljljw cfofd / k|efjx¿ 5g\ . o;;DjGwL l;h{gfx¿ g]kfnL o'4 cfufdL o'4 ;flxTonfO{{ ;'b9[ / ;'Gb/ hgbdgsf gfOs]x? cem} kfvf nfsf 5}gg
ljifo agfP/ n]lvPsf o'4 ;flxToaf/] ;a}eGbf dxTjk"0f{ s'/f afx| jif{ o'4sf ;flxTosf k[i7e"ld x'g . agfpg ;xof]u u/f];\ lsgeg] bzjif{
pbf;Lg x'g' b'ef{Uo xf] . sltko k|flKt / uGtJo s]–s] lyP clg tL ;z:q hgo' 4 jf ljb| f ] x sf o' 4 / k| e fjsf ljifon] g] k fnL
kmfNg'k5{ vf]hLvf]hL k/Ljt{gsf tuf/fx?
a'hs '| x¿ cfh klg o'4 ;flxTo n]Vg], k|flKt eP jf ePgg eGg] k|Zgdfly ax'cfoflds k|efjx¿ 5g\ . ;a}eGbf n]vsx¿nfO{{ krf;f}+ jif{;Dd klg
rrf{ ug{ / ltgsf] cWoog ug{ lhDdf lg/Gt/ clek|]l/t ul//xg] 5g\ .
ax'?kLof zf;sx? cem} ;Dd ufsf 5}gg
cem} ax;–ljZn]if0f cfjZos 5 g} . dxTjk"0f{ k|efj g]kfnL ;dfhdf cfPsf]
jfdkGyLx¿nfO{{ dfq} 5f8\g' cfˆgf] wd{ ;fy} o'4n] g]kfnL ;dfhsf] Oltxf;df ce"tk"0f{ hfu/0f xf] . cfh zf:qLo ;dsfnLg ;flxTosf] Pp6f cGofo
7fG5g\ eg] sltko jfddfuL{ g]tf, kf/]sf] k|efj / u/]sf] kl/jt{;DaGwL af}l4sx¿sf] lrGtg / ljZn]if0f ag]sf] o'4 ;flxTo ofqf ev{/ cf/De h'6g\ ' k5{ hgtf ;a} xfd|f] zf;g NofpgnfO
;dfnf]rs / n]vsx¿ o'4 ;flxTosf rrf{ kl/rrf{ klg cem} ckof{Kt 5g\ . cy{xLgem}+ aGb} uPsf] b]lvG5 . cfly{s, ePsf] 5, o;sf] ljsf; x]g{ lgZro dL7f ukmdf ge'nf} ef] sfd k'/f efsf 5}gg
¿kdf lrlgofF–/l;og ;flxlTos /rgf o;sf k|flKt / ;Ldfaf/] k|z:t lrGtg ;fdflhs, /fhgLlts, ;f+:s[lts cflb g} w]/} ;do kv{g' kg]5 { . – /f]zg
g]kfn / g]kfnLn] ef]Ug'k/]sf] oyfy{ lrq0f h]7 !$ Dofb yKg] ltly gagf];\
;'Gb/ zfGt / ljzfn /fi6« eg]/ a;]sf] b]Vg ;lsG5 xfdL t/ xfd|f] ;Ldf
ldng ltldlN;gf
ljZjdf lrlgg] xfd|f] b]z g]kfn, ;Ltf / ;~hLj af]xf]/f ‘cfef;’ ldlrPsf] s;n] b]Vg] v} .¨ pb\3f6g / efif0f ug{ hfg]b]lv g} ;dosf] jf:tf ug{ 5f8]sf w]/}
e[s6' Ln] kfOnf 6]ss ] f] of] b]z clg ljZjsf] xf]nf clg laxfg lrofsf] ;'sf];{ uF } tL o'jfx?sf] a]/f]huf/L kL8f t 5Fb5 } oxfF g]tfx?sf] efif0f hxfF h'g 7fpFdf g]tfx?n] of] /f]u lgld6\ofGg kfg{ clxn];Dd s'g} k|of; u/]sf] b]lvPg .
cUnf] r'r/' f] ;u/dfyfsf] gfddf uj{ ug]{ ;dfrf/x? ltdLx? klg x]5f}{ xf]nf t/ t/ ;fgf] /f]huf/Lsf] nflu kf6L{sf] ;b:otf hfG5g\, ToxL 7fpFsf] af/]df a9fOr9fO ;do ;b'kof]u ug]{ ;Lk / hfFu/ gePs} sf/0f kf]xf]/ h]7df ;+ljwfg
xfdL g]kfnL, oxL b]zdf lelqPsf] of] sfgdf t]n xfn]/ a:g] dGqLHo"˜x?n] leg{ afWo ePsf 5g\ . k9fOeGbf a9L kmnfgf] / l9:sf] agfOlbG5' egL efif0f ag]g . To;kl5 klg ;dodf sfd ePsf] 5}g . ;dodf sfd Eofpg]eGbf
c/fhstf, s';L{sf] nflu bf}8w'k ug{] g]tf, Do'lhsn lro/ v]Ng'afx]s c? s] ;f]Rg 3';vf]/LnfO{ k|fyldstf lbOG5 lbg ;Sg]n] ubf{ pgLx?sf] efif0f ;'g/] tfnL ahfpg] ;fg]{ / 6fg]{ k|j[lQn] cGof]n / cfz+sf ylkFbf] 5 . sfd u/fO{sf] s5'jf
dGqLx? of] b]zsf] d'xf/ km]5f}+ { eg]/ efif0f ;S5 xf]nf / xf]Og < t /f]huf/Lsf] cj;/ kfof] t/ lbg g;Sg] e]8F f] hgtf klg xfdL g} xf}F s'g} g]tfx?n] kf/fn] kf]xf]/ h:t} o;kfnL h]7df klg ;+ljwfg gaGg] em08} lglZrt h:t}
5fF6g\ ] g]tfx?, dlxgf dlxgfdf ljb]zL xfdL uj{ u5f}{+ xfd|f] b]zdf zflGtsf k9] n]vs ] f s}of}F o'jfx? vf8Lsf] d?e"lddf af]nc] g';f/sf] sfd u/]sf] s] tkfO{+ xfdLn] eO;s]sf] 5 . ;+ljwfg agfpg] sfd 5f8]/ g]tfx? ca Dofb yKg] pkfo
lgDtf]df ljb]z e|d0fdf hfg] g]tf, dGqLx? cu|bt" a'4 hlGdPsf x'g\ /] Û t/ v} u}r F L / a]Nrf ;dfP/ cfk"m / cfˆgf] b]vs ] f 5f}F . oxfF b]znfO{ ;dfg ?kdf cufl8 /Rb}5g\ . ;+ljwfg agfpg] g]tfsf] sfddf h:t} wfg kmnfpg] ls;fgsf]
of] b]znfO{ b'/bzfdf ws]ln/x]sf] of] zflGt Û clg sxfF 5 zflGt Û lbgfg'lbg k9fOnfO{ ;/fkL /x]sf e]l6G5g\ . cfF6, a9fpg] s'/f cfpF5 wgL sf], ul/j sf], tF sfddf klg ;dosf] v]nfOFrL eP s] xf]nf < t/ wfg kmnfpg] sfddf
cj:yf . anfTs[t g]kfnL dlxnfsf] kL8f, xTof lx+;f, n'6kf6, rf]/L 8s}tL, ckx/0f, lxDdt / ;fx; ePsf g]kfnL o'jfx?, sf], d sf], t]/f] hft s], d]/f] hft s], tF leh]sf ls;fgn] ;dosf] dxTj /fd|/L a'em]sf x'G5g\ . tof/L / sfdsf]
blntn] kfPsf] pkxf;, g]kfnLx?n] ef]Ub} anTsf/n] ;Ldf gf3]sf] 5 oxfF, c? ;Lk, d]xg] t, an / a'l4n] vfl/Psf g]kfnL s'g :t/sf], d s'g :t/sf], af]S;Lsf] cf/f]k r6f/f] p;}u/L Jojl:yt x'G5 . ;dod} v]tdf k;]sf] ls;fgn] a]nf 3ls{g
cfPsf] oyfy{ lrq0f, clg d"sbz{s ag]/ b]zaf6 cfP/ g]kfnL gful/sdfly uf]nL o'jfx? k|z:t dfqdf /f]huf/Lsf] ;Defjgf nufO{ j[4f cfdfafafnfO{ lbzf v'jfO ufpF gkfpFb} wfg leq\ofpF5 . wfg leq\ofpg] a]nf c? sfddf Wofg lbFbg} . x/]s
x]/s
] f] ;/sf/ . ;a}eGbf klxnf g]kfnnfO{ rnfOG5 kqmg ;Sb}g xfd|f] ;/sf/ ha x'bF fx'bF } klg ljb]zL e"lddf x/fpg afWo lgsfnf ul/lbg] b]z xf] of] . clg xf]=== sfdsf] cfˆg} l;hg x'G5 . ls;fgn] h:t} sfdsf] l;hg, ;do / d]xgtnfO{
a'‰g] r]:6f ug]{ ls Û eO;s]sf, ePsf / 36gf 36\5 clg s8f kfl/G5 zflGt x'g' k/]sf] cj:yf 5 o'jfx?sf] oxfF . afn xf]==== eg]/ xftdf 9\ofª\uf| ] ;dfP/ lxF8g\ ] bnx?n] klg Vofn u/]sf eP ;+ljwfg leq\ofpg] a]nf g o;/L 3s{GYof] g
x'gj] fnf dGqLHo"x? Û g]kfnnfO{ k9 Psrf]l6, ;'/Iff Tof] klg ;j{;fwf/0f hgtfx?nfO{ lbj;sf] gf/f 3GsfpFb} :s'nsf ;dfh 5 xfdLsxfF ca'em t 5Fb5} g\ t/ cfz+sf / cGof]n g} a9\Yof] . u7g ePb]lv g} s5'jf ultdf sfd yfn]sf]
g]kfn s'g :yfgdf sxfF 5 eg]/ klg b'Mv lbg pgLx?sf] emf]nf, Aofu r]s ljBfyL{x?nfO{ ahf/ kl/qmdf u/fOG5 a'‰g] klg pgLx?s} kl5 nfu]/ lxF8s ] f] ;+ljwfg;efn] g klxn]sf] sfo{sfndf pT;fx lbg ;Sof], g clxn] ylkPsf]
ljZn]if0f u/ ltdLx?, ljb]z e|d0fdf hfg'sf u/]/ . v'§f tfGg] k|jl[ Qn] ubf{ k5fl8 t/ ToxL 5]pdf Knfli6s vf]Hb} lxF8g\ ] b]lvG5 . @! cf}F ztfAbL, j}1flgs o'un] sfo{sfndf .
sf/0f cfk"mn] cfk"mnfO{ ;f]w, clg x]/, tL k/]sf] xfd|f] b]z oxfF Psn] /fd|f] ug{ afnaflnsfnfO{ vft]sf] ;+1f lbg k'luG5 km8\sf] df/]sf] of] ;do, t/ v}, g]kfnnfO{ a]nfb]lv clxn];Dd bnx?nfO{ ;+ljwfgsf] wf/f n]VgeGbf ;Qfsf] s';L{
b]zx?nfO{, Tof] b]zn] u/]sf] ljsf;sf vf]H5 csf]n{ ] ug{ lbFbg} /fd|f] ug{ vf]Hg] eg] afn lbj; dgfpg'sf] tfTko{ s] < 5f]Psf] Tof] o'un], xfdL t cem klg 9'Ëo] u' df e]6\g xtf/f] 5 . a]n}df ;+ljwfg n]lv;Sg] sfo{tflnsfeGbf ;/sf/ u7g
pGgltnfO{, clg xfd|f] b]z sxfF 5 eg]/ ;w}F k5fl8 x'G5g\ h;n] e|i6rf/ u5{ s'g cy{n] afn lbj; dgfpF5f}F xfdL afn kfOnf 6]ss ] f dfgj xf},F c? ;a} /fi6«x? ug]{ / km]g]{ tflnsfd} bn / ;bgsf] Wofg s]lGb|t x'Fbf ;do a]ˆjfFsdf
k5fl8 kms]{/ bfFh Psrf]l6, l;s h;n] 3';vf]/L ug{ hfg]sf] 5 h'g lbj; eg]sf] :s'ndf k9\g] afnaflnsfsf] k|ultsf] af6f]lt/ cu|;/ x'bF f xfdL aNn lalt/x]sf] 5 . gofF ;/sf/ u7gsf] km]/f] k"/f ug{ pgLx?sf] v'§f na{/fPsf]
pgLx?af6 ls pgLx?sf] b]zh:t} g]kfnnfO{ ;/sf/L 9's6' L l/Tofpg cu|;/ x'G5 xf] nflu dfq ;Lldt 5 / . x]g{ ' k¥of] ;/sf/n] 9'Ë] o'udf cfPh:tf, g]kfnsf !$ na{/fo} 5 . aflx/af6 em§ x]bf{ b]lvG5 M /fhgLlts bnsf g]tfx? ;+ljwfg
ljsf;f]Gd'v b]z s;/L agfpg ;lsG5 ltg} dGqLx?n] ubf{ g]kfnsf] xfnt cfh tL Knfli6s vf]Hg] afnaflnsfsf] lzIff c~rndf 6'sL afn]/ a:g' kg]{ cGwsf/ n]Vg] k':ts / snd Psflt/ kmfn]/ s';L{sf] jl/kl/ kmgkmgL 3'ld/x]sf
ca s'g tl/sfn] tL b]zx?eGbf /fd|f] of] cj:yfdf k'us ] f] xf] . @)^@÷^# sf] xgg ePsf] s'/f / lzIff–bLIffaf6 jl~rt g]kfn, Tof] klg ljZjsf] hn;|ft] df bf];f| ] 5g\ . Do'lhsn lro;{sf] v]ndf h:t} s';L{df al;/x]sf ToxLF al;/xg,
agfpg ;lsG5 eg]/ . ljb]zaf6 cfPsf] hgcfGbf]ng s]sf nflu ul/of], lsg ePsf tL afnaflnsfpk/ vf]hLgLlt ug'{ wgL b]z, oxfFsf k|To]s ?vsf kftdf j/k/ 3'Dg] p;nfO{ p7fP/ cfk"m a:g / s';L{ tfGg bf}8w"k ul//x]sf] h:tf]
;xof]u h;sf] hyfefjL b'?kof]u eO/x]sf] ul/of], sltn] zfxbt k|fKt u/], slt k¥of] lsg < s] sf/0fn] / s;/L pgLx? aQL afNg ;lsg] ljB't lgsfNg ;lsG5 v]n k6s–k6s bf]xf]l//x]sf] 5 . uPsf] h]7 !$ ut] jif{ lbgsf nflu
cj:yf 5 h'g ;xof]unfO{ 7Ls 7fpFdf 3fOt] eP < pgLx? s] sf/0fn] Tof] lzIffaf6 al~rt x'g k'u] eGg] s'/fdf oxfFsf] hn;|ft] af6, t/ oxfF kfgL sfo{sfn yk ePotf sfo{tflnsf ;+zf]wgsf] nflu dfq} Ps k6s a;]sf]
;b'kof]u ug]{ xf] eg] slt ;d:of xn x'g cfGbf]ngdf xf]ldP/ uf]nLsf] lzsf/ ag]/ sbd rfNg' k¥of] clg dfq afn lbj;n] lkpg;d]t gkfpg] cj:yf l;h{gf ;+ljwfg;efsf] csf]{ a}7s a:g] ;fOt ^ dlxgfkl5 aNntNn h'g{ ;Sof] .
;S5 a'‰g h?/L 5 . g]kfn ul/a 5}g dg]{ dl/;s] 3fOt]x? pkrf/sf] vf]hLdf ;fy{stf kfpg] 5 . xfdL t axfb'/ g]kfnL eO;s]sf] 5 xfdLnfO{ rflxg] tTjx? kof{Kt ylkPsf] sfo{sfnsf] em08} 5 dlxgf — cf}krfl/s sfd g} gu/L ;do
ul/a agfOPsf] 5 eGg]df Wofg hfcf];\ . ef}tF fl//x]sf 5g\ . cfh;Dd klg slt xf}F t/ v} axfb'l/tf cfˆg} bfh'efOdfly dfqfdf x'bF fx'bF } klg To;nfO{ ;Daf]wg ug]{ vr{ eof] . ljjfb ;dfwfg pk;ldltsf] ;lqmotfn] o;aLrdf s]xL cfzf
e|i6rf/n] ;Ldf gf3]sf] xfd|f] b]zdf e|i6rf/ cr]t cj:yfdf 5g\, sltn] xftv'§f xltof/ rnfpg'nfO{ axfb'/L elgG5 / Ifdtf gx'g' slt;Ddsf] nfhdbf]{ s'/f xf] hufP klg km]l/ l:ylt hxfFsf] ToxLF h:t} 5 . o;aLrdf ;+ljwfgsf s]xL
x'g lbg] 5}gf}F eg]/ hgdfg;df s'ng{ ' cl3 u'dfPsf 5g\, sltsf] z/L/af6 cem} o;nfO{ t sfo/tf elgG5 . axfb'/ tL clg s]sf] wgL b]z g]kfn eg]/ JofVof ug]{ cfwf/e"t ;jfndf bnLo ;xdlt sfod eP klg /fHo k'g;{/+ rgf / zf;sLo
cfˆgf] cg'xf/ Psrf]6L P]gfdf x]g{ ' /fd|f] klg uf]nL lgsflnPsf] 5}g . o;sf] k|jfx x'g h;n] g]kfn agfP, b'Zdgaf6 g]kfn b]z agfpg] 7fpFdf b]z laufg]{ s'r:] 6f :j?ksf d"n d'2f ;lN6g afFsL g} 5 . ;+ljwfg;Fu} hf]l8Psf] zflGt k|lqmof
xf]nf ls . oxfF /ftf/ft ;Ldf ldlrg k'U5g\, t ;/sf/nfO{ 5}g . ;fGTjgf lbg'sf] ;f6f] hf]ufP jL/ aneb| s'jF /, eLd;]g yfkf, ul/Fb5} , oxfF b]znfO{ ;+3Lotfdf nluof] 6'Ëofpg] sfd cem} r'gf}ltk"0f{ 5 . cof]Uo n8fs'sf] alxu{g k|lqmof ;lsP
;Ldf :tDex? x/fpg k'U5g\, cfˆg} g]kfnL pN6} xftdf srf}/f lbg tof/ /xG5 sfn' kf08] cflb h:tf p a]nfsf axfb'/ clg 5'6ØfOP k|bz ] k|bz] ToxL k|bz
] leq klg ;]gf ;dfof]hgsf] 7"nf] sfd yfNg] d]nf]d];f] g} ldn]sf] 5}g . cfk;L
e"ldsf] cl:dtfdfly v]naf8 ubf{ klg xfd|f] ;/sf/ . s] /fhtGqsf] cGTosf] n8fs'x? eP/ cfh;Dd axfb'/sf] laNnf klg åGå rls{/x]sf] cj:yf 5, x'bF fx'bF f ;xdlt / ;xsfo{s} andf d'ns ' df P]ltxfl;s kl/jt{g ug{ vlKk; bnx?sf]
r'k nfu]/ a:g] ltdLx? s]sf] ;Ldf ldRg nflu dfq Tof] ljzfn hgnx/ ;8sdf leg{] cj;/ pgLx?af6} kfPsf xfdL xf}F . k|bz ] af6 cf–cfˆgf] hftLotfdf ;dfh rdTsf/ b]v]/ b'lgofF 5Ss k/]s} x'g\ . bf];|f] hgcfGbf]ngsf] ;kmntf,
lbg] 5}gf}F eg]/ s'nL{–s'nL{ efif0f u5f},+ { efif0fn] cf]ln{Psf] lyof] . ToxL /fhtGq x6fpgsf] t/ b'?kof]u ag]sf] 5 pgLx?sf] axfb'/Lsf] 5'6fpg yfn]sf 5g\ . du/ ;dfh, If]qL ;+ljwfg;efsf] r'gfj, u0ftGq :yfkgfh:tf P]ltxfl;s sfd kmQ] ug{ ;kmn
ldlrPsf ;Ldfx? lkmtf{ x'bF g} g\, o;nfO{ t nflu cfˆgf] Hofg u'dfPsf lyP < tL oxfF, ;Ldf ldlrPsf] 7fpFdf uP/ cfˆgf] ;dfh, blnt ;dfh, a|fXd0f ;dfh cflb ePsf bnx?n] zflGtk|lqmof / ;+ljwfg lgdf{0fsf] sfdnfO{ a]n}df aL6 dfg{
e'Sg] s's/' n] 6f]Sb}g eGg] cfzo lbg k'U5 . ;lxbx?n], TolQsf] nflu 3fOt] x'g] /x/ axfb'/L s;n] b]vfpg ;S5 oxfF xf] OToflb clg hftLo e]befj rflxFbg} eg]/ g;Sg] xf]Ogg\ . t/ ;dosf] Vofn gug]{ k|jl[ Qn] h]7 !$ dofb yKg] ltlysf]
cfh xfd|f] b]zdf c? b]zaf6 cfPsf lyof] pgLx?nfO{ . xf] oxL g} eof] oxfF ;/sf/n] cfb]z lbg ;Sg' k¥of] k|To]s gf/f 3Gsfpg] clg cfkm}F d]/f] kmnfgf] ;dfh ?kdf :yflkt x'g] vt/f a9]sf] 5 .
xltof/wf/L ;d"x lelq/x]sf] cj:yf 5 . /fhtGqsf] cGTo clg gfdsf] nf]stGq g]kfnLsf] gzf gzfdf aneb| s'jF /h:tf / t]/f] l9:sf] ;dfh eg]/ lxF8g\ fn] s]
g]kfnL e"lddf c•f hdfP/ a;]sf klg
5g\, g]kfnL r]nLa]6Ldfly xftkft ul/Psf
5g\ s:tf] b'ef{Uo lbgfg'lbg anTsf/sf]
/ u0ftGqsf] :yfkgf eof] . c? ;a
hxfFsf] ToxLF s] kl/jt{g eof] / pxL
/fhtGq t x6\of] Tof]eGbf a9L a]/f]huf/
axfb'/sf] /ut alu/x]sf] 5 eLd;]g
yfkfsf] h:tf] cfF6 / lxDdt 5
g]kfnLx?df, sfn' kf08]sf] h:tf] bl/nf]
o;n] b]zdf zflGt;'/Iff sfod u5{ ;a}
g]kfnLx? ;dfg?kdf cufl8 a9\g] eg]/
gf/f nufpg] clg leqleq åGå rsf{pg
zflGtk|lqmofsf gfddf caf}{+ vr{, pknlAw z"Go
sf7df8f}F . zflGtk|lqmofsf k|ultnfO{ &@ xhf/, o'/f]kn ] L o'lgogn] @ s/f]8
l;sf/ aGg k'us ] f tL g]kfnL dlxnf, tL a]/f]huf/L g} eP, wgL wgL g} eP ul/a– 5ftL 5 g]kfnLx?sf], cfOnfUg];uF vf]Hg'sf] cy{ s] < o;n] zflGt xf]Og, s]nfpg] xf] eg] clxn];Dd cof]Uo gfddf #* nfv &@ xhf/ / hd{gLn] ($
r]nLa]6Lx?, ;f]r Û tL anfTs[t ul/a g} eP / g]kfn hxfFsf] ToxLF 5 hfOnfUg ;Sg] Ifdtf 5, g]kfnLdf t/ czflGtsf] afbn d8fl/G5 . ;fgf] emu8fn] dfcf]jfbL n8fs'nfO{ lzlj/af6 aflx/ nfv $& xhf/ ?k}ofF ;xof]u lbO;ssf]
r]nLa]6Lx? sf] x'g eg]/, g]kfn cfdfsf] xTof, lx+;f a9\bf] ?kdf cufl8 al9/x]sf] lj8Dagf ;/sf/ g} b'Zdgsf] kl5 nfu]/ 7"nf] ?k lng] klxnf] dfWod oxL aG5 . lgsfNg] / dfcf]jfbL ;]gfnfO{ ljz]if 5 . o'/f]kn] L o'lgogn] yk # s/f]8 *!
ue{af6 hlGdPsf tL dlxnf r]nLa]6Lx? 5 s] oxL xf] kl/jt{g eg]sf] . clg lxF8k] l5 xfdLh:tf s}of}F axfb'/ g]kfnLx? clg o;sf] lhDd]jf/L lng] sf] < oxfF klxnf ;ldlt dftxt Nofpg]afx]s s'g} sfd nfv $) xhf/ / hd{gLn] yk ! s/f]8
ltdL xfd|f lbbLalxgL x'g\ cfˆg} ;lxbx?n] rfx]sf] klg oxL xf] . ;lxb ef/tsf] lrof k;ndf lunf; dfem]/ g]kfn abNg] s'/f cfpF5 s] of] ;Dej ePsf] 5}g, /fhgLlts bnn] a]jf:tf !$ nfv *) xhf/ ?k}ofF ;xof]u lbg]
lbbLalxgLsf] cl:dtfdfly v]naf8 ubf{ lbj; dgfOG5 oxfF jif{sf] Ps lbg Tof] a:g afWo x'g' k/]sf] 5, Tof] klg axfb'/sf] 5 . klxnf g]kfn xf]Og, cfˆgf] 3/df x'g] ubf{ nlDaFbf] zflGtk|lqmof d'ns ' sf nflu k|lta4tf hgfPsf] 5 .
klg gb]vh ] :tf] ug]{ ltdLx?h:tf nf5L;Fu klg dg dfgL gdfgL olb ;lxbx?sf] ;+1f lnP/ clg pgLx?sf] dgf]andf axfb'/ ?9LafbLsf s'/fx? abNg' k5{ clg of] dxF u f] ;fljt ePsf] 5 . a[ x t\ o;}u/L zflGt sf]ifdf g]kfn ;/sf/n]
s] cfzf ug{ ;lsPnf / b]z agfpF5' ;kgf k"/f ug{ ;lsFbg} eg] Ps u'R5f eg]sf] t efF8f df‰g], ef/L af]Sg]nfO{ kf] ;dfh ablnG5, ufpF ablnG5, lhNnf zflGt;Demf}tfdf 5 dlxgfleq zflGt ^( s/f]8 $^ nfv ^* xhf/ lbO;s]sf]
eg]/ kmnfSb} lxF85 \ f} . cfh s] vfpF / k"mn ;lxbsf] zflnsdf /fVb}df ;lxbx?n] a'lemg] /x]5 eGg] k|efj kg{ uPsf] 5 . ablnG5 qmd};uF aNn g]kfn kmqmG5 . k|lqmof k"/f ug{ ;xdlt eP klg 5 eg] yk @@ s/f]8 %* nfv *@
ef]ln s] vfpF eg]/ lrlGtt l;dfGts[t b]vs ] f] ;kgf k"/f x'G5 / < ;lxbsf a]/f]huf/Lsf sf/0f cGoq b]zdf lkmFlhP/ aLp /f]Kb}df Ps}rf]6L k"mn kmqmFbg} eGg] dfcf]jfbL n8fs' lzlj/df a;]sf] % jif{ xhf/ ?k}ofF ;xof]u lbg] k|lta4tf
g]kfnLx?nfO{ n'l6/x]sf] bb{gfs kL8f lq/f] kl/jf/n] ef]us ] f] kL8f / pgLx?sf] ljhf]u a;]sf axfb'/ g]kfnLx? c? b]zsf] l;dfgf s'/f l;+xb/af/ / afn'af6f/df h/f uf8]/ k'Ubf;Dd zflGtk|lqmofdf 7f]; k|ult x'g hgfPsf] 5 . zflGt dGqfnon] Odh]G{ ;L
3/sf] l6=eL Rofg]ndf klg cfpF5 xf]nf cj:yf 6'n6' n' ' x]//] a:g] ;/sf/ g k¥of] . cufl8 uf]nLu¶fsf ;fy pleP/ pgLx?sf] a:g]x?n] a'‰g h?/L 5 ls . ;s]sf] 5}g . dfcf]jfbL n8fs'sf] kL; ;kf]6{ k|fh ] S] 6 / :yfgLo zflGt
ltdLn] ;'Gg] u/]sf] /]l8of]df klg ;'lgG5 sxfF x'G5 / k'm;{b pgLx?nfO{ . lzlIft ;Ldf /Iffsf] nflu Hofgsf] dfof df/]/ ;dfof]hg / k'g:yf{kgfsf df]8ndf d'Vo ;ldltsf] ;'b9[ Ls/0f sfo{qmd klg
zlStaLr ;xdlt h'6\g g;Sbf ;+rfng ul//x]sf] 5 . To;sf nflu