Professional Documents
Culture Documents
MALZEMELER ve ÜRETİMİ
1
Matris ve Takviye Malzemeleri
MATRİS MALZEMELERİ
• Seramik matrisli kompozit malzemelerde;
matris malzemesi olarak Al2O3, SiC, Si3N4 ve B4C yaygın olarak
kullanılmaktadır.
TAKVİYE MALZEMELERİ
• Seramik malzemeleri takviye etmemizin veya güçlendirmemizin nedeni
plastik ve metallerden farklıdır.
• Plastik ve metaller, yüksek mukavemete sahip olmalarına karşın seramikler,
mukavemetin yanısıra özellikle yüksek tokluk ve ısıl dayanıma sahiptirler.
• Takviye elemanı olarakta genellikle Al2O3 ve SiC seramik malzemeler fiber
formuna getirilerek kullanılmaktadır.
Takviye Malzemeleri
Sürekli Fiberler:
• Sürekli fiberlerle takviye edilmiş seramik matrisli kompozit
malzemede matris zayıflasa bile fiberler, uygulanan yükü taşımaya
devam ederler.
• Fakat herhangi bir çatlak yada çentik durumunda seramik matrisli
kompozit malzeme özelliklerini (mukavemetini) kaybeder, deforme
olur hatta geri dönülmesi imkansız yıkım gerçekleşebilir.
• Özellikle 2 çeşit fiberin kullanımı, seramik matrisli kompozitlerin
üretiminde daha yaygındır. Bunlar; silisyum karbür ve alümina
(alüminyum oksit) dir.
• Sürekli fiberlerin tokluklarının diğerlerine göre daha yüksek olması,
tercih edilme nedenlerini arttırmıştır. Özellikle silisyum karbür (SiC),
üretim tekniklerine uygun ve elde edilmesi daha kolay olduğu için
tecih edilir.
2
Takviye Malzemeleri
Süreksiz Fiberler:
• Seramik süreksiz fiberlerin kırılma direnci yüksektir.
• Whiskerler, monolitik seramiklerin kırılma dirancini arttırırlar.
• SiC, ZrO2 ve TiC en çok kullanılan fiberlerdir.
Partiküller
Takviye malzemeleri partikül halinde matris malzemesi içine ilave edilir.
3
Seramik Matrisli kompozitler
Partiküllü Kompozitler
• Partikül takviyeli seramik matrisli kompozit malzemelerin en önemli sıcak izostatik
presleme gibi basit üretim teknikleri kullanılarak malatının basit olmasıdır.
4
Diğer Kullanım alanları
Gaz türbininde
kullanılan Seramaik
Matrisli Kompozit
malzemeler
5
Seramik Matrisli Kompozitlerin Üretim Teknikleri
6
Seramik Matrisli Kompozitlerin Üretim Teknikleri
7
Seramik Matrisli Kompozitlerin
Toklaştırma Mekanizmaları
• Seramik matrisli malzemelerin 3 ana mekanizma ile toklaştığına inanılmaktadır.
Her 3 mekanizmada takviye malzemelerinin, seramikte çatlak ilerlemesini
engellemesine bağlıdır.
Bu mekanizmalar şöyle özetlenebilir;
1- Çatlak saptırma:çatlak, takviye malzemesine rastladığında yön değiştirmek
zorunda kaldığından hareket etmesi zorlaşmakta ve çatlağın hareketi için daha
yüksek gerilmelere ihtiyaç olmaktadır,
2- Köprü oluşturma: fiberler çatlak üzerinde köprü oluşturarak malzemenin
birarada kalmasına yardımcı olurlar ve bu nedenle de çatlağın ilerlemesi için
daha fazla gerilmeye ihtiyaç duyulur,
3-Fiber çıkması: fiberlerin çatlayan matris malzemesinden dışarı çekilmesi için
gereken sürtünme enerjisi enerji yutmakta ve çatlağın ilerlemesi daha fazla
gerilme gerektirmektedir.
• Yüksek dayanım için matris ile fiber arasındaki arayüzey bağının iyi olması
gerekmektedir.
• Eğer malzeme yüksek sıcaklıkta kullanılacaksa, matris ve fiberin genleşme
katsayılarının birbirine çok yakın olması gerekmektedir.
seramikteki çatlak
çatlak
genişliğince
uzanan
fiberler σ
8
• Kaynak
A.Akdoğan Eker ‘’ Kompozit Malzemeler Ders Notu’’
N.G.Kınıkoğlu, ‘’ Malzeme Bilimi ve Mühendisliği’’