Professional Documents
Culture Documents
ring nag-aaaga upang dagdagan pa natin ang ating mga kaalaman sa wastong pangangalaga ng
ating negosyong pagbababuyan.
Artificial Insemination
Ito ay isang alternatibong pamamaraan ng pag papalahi. Ang barako ay Kinokolektahan ng semilya
at sinusuri muna base sa kalidad ng semilya bago ito iturok o i-insiminate sa inahin. Dito ay walang
aktwal na kontak ang ianhin at barako.
TAMANG PAG-AALAGA AT PANGANGASIWA NG ALAGAING BABOY
Pagpili ng Palahiang Baboy
 Panahon ng Pagpili ng dumalgang gagawing inahin
Ang pagpili ay ginagawa kung ang baboy ay nasa edad na 4-5
buwan. Sa ganitong paraan ay malalaman na ang totoong pisikal na kaanyuan ng gagawing
palahian.
Batayan ng Pagpili
1. Dapat hindi bababa sa 6 na pares ang suso ng gagawing inahin.
2. ang suso dapat ay pantay-pantay at walang patay at baliktad na utong
3. ang ari ng babae ay may tamang laki at ang posisyon ay hindi dapat nakasalo sa labasan ng
dumi.
4. may mahabang pangangatawan at medyo naka arko.
5. ang mga paa ay kailangan malakas at matatag. Pantay dapat ang haba ng kuko at ang maliit na
kuko sa likuran ng mga paa ay dapat hindi nakasayad.
Mga dapat tandaan bago palahian ang isang dumalaga:
1. Edad 7 - 8 buwan sa araw ng pagpapalahi
2. Timbang 110 kilo hanggang 120 kilo
3. Nakadalawa o nakatatlong paglandi
** Dapat tumutugma ang edad sa timbang upang ang dumalaga ay sexually mature na at ang
pangangatawan ay handa na sa pagbubuntis at pangangana.
** Paglalandi
Ang paglalandi ay palatandaan na ang isang dumalaga ay nasa tamang edad o inahin ay handa ng
mag pasampa. Ang pag lalandi ay nagaganap kada 17 24 araw at tumatagal ng 5 6 araw.
** Palatandaan ng Paglalandi
Walang ganang kumain
Namamaga at namumula ang ari
Maingay at di mapakali
Sumasampa o nag papasampa
Hindi kumikibo kapag tinutuunan sa likod
Napapaungol o di kaya naman ay napapataas ang tainga kapag nakarinig o nakaamoy ng barako
*hindi lahat ng palatandaan na ito ay makikita ng sabay sabay.
** pagpapakasta
Ang pag papakasta ay dapat gawin sa pinakamalamig na oras ng araw. Ginagawa ito upang lalong
lumaki ang porsyento na magbubuntis ang inahin pinakastahan. Ang pag papakasta ay dapat gawin
ng 2 beses. Ang ganitong paraan ay maaaring magbigay ng 2 karagdagang biik kada anakan.
** pagbubuntis
Ang pagbubuntis ay tumatagal ng 114 araw o 3 buwan, 3 linggo at 3 araw ngunit ito ay maaring
umiksi ng 109 araw o tumagal ng 120 araw.
Magkasing tagal ang pagbubuntis ng dumalaga at inahin. Ang dumalaga o inahing nagbubuntis ay
kailangang mabigyan ng kaginhawaan. Iwasan ang pag papahirap ditto tulad ng siksikan at mainit na
kulungan, kakulangan sa tubig at pagkain.
PANGANGANAK AT PAG PAPASUSO
Tandaan:
A. ilipat ang inahin sa malinis na silid anakan 1-2 linggo bago manganak. Ihanda ang mga
sumusunod bago manganak ang inahin:
1. Silid-anakan linisin mabuti at disimpektahan
2. Painitan o Brooder para sa mga biik
3. Pamutol ng pusod at buntot
4. Pamutol ng ngipin o tooth nipper
5. Malinis na basahang pampunas sa mga biik
6. Tincture of Iodine o alcohol
B. Palatandaan ng manganganak na inahin:
1. Ayaw kumain
2. Nag-iingay at hindi mapakali
3. Namamaga ang mga suso at may gatas na dadaloy kapag bahagyang pinisil ang suso ng inahin
4. May lumalabas na maliit na dumi sa puwerta ng inahin
C. Mga dapat gawin sa bagong silang na biik:
1. Tanggalin ang lamad na nakabalot sa nguso at katawan. Punasan ng malinis na basahan upang
matuyo kaagad ang mga biik.
2. ilagay sa painitan ang mga biik pagkasilang upang maiwasang malamigan ang mga ito.
3. Putulin ang pusod talian ito dalawang pulgada mula sa puno ng tiyan at pagkatapos
disimpektahan ng tincture of iodine.
4. tanggalin ang mga pangil na ngipin ng biik, 4 sa taas 4 sa ibaba.
5. siguraduhing makasuso kaagad ang mga biik ng kolostrum.
Aalalayan sa pagsuso ang mga biik na isinilang na malilit at mahina.
C. dapat gawin matapos manganak ang inahin:
1. obserbahan ang inahin, alamin kung ito ay may lagnat.
2. Upang maiwasan ang komplikasyon matapos manganak, turukan ang inahin ng antibiotiko.
3. Siguraduhin na ang inunan ay inilabas ng inahin matapos ang panganganak
4. Ang mga suso ay kailangan malinis ng mabuti bago sumuso ang mga biik.
** Pagwawalay
Ang mga biik ay dapat ng iwalay sa edad na 28-30 araw mula pagkasilang. Ito ay ginagawa upang
hindi masagad at sa gayon ay madaling makabalik sa paglalandi ang alagang inahin.
Dapat ng nag lalandi ang inahin sa loob ng 5 7 araw mula pagkawalay. Magagawa natin ang
ganitong pamamaraan kung matuturuan natin ang biik na kumain ng maaga at masuportahan ang
inahin ng masustansyang pagkain.
** Palakihing baboy
Ang layunin natin para sa mga palakihing baboy ay mabigyan sila ng ginhawa sa araw araw . Ano
ang maaari nating gawin?
Siguraduhin na mayroon palaging malinis na tubig na iinumin sa lahat ng oras. Tandaan natin na
ang tubig ay may direktang relasyon sa dami ng kakainin ng baboy .
Ang pag papakain ay kailangang regular at tama sa oras. Gawin lagi ang gradual shifting sa tuwing
magpapalit ng pagkain at unti unting ilipat sa bagong pakain ang mga biik upang hindi mabigla sa
pagkain at upang maiwasan ang pagtatae. Ginagawa nag unti unting pag papalit ng pagkain ng 5-7
araw hanggang sa mailipat na sa bagong pakain. Obserbahan ang mga alagang mahinang kumain,
maaring mayroon na silang dinaramdam o sakit.
Regular na paliguan ang mga baboy ngunit iwasan ang pag papalid=go sa malamig na oras ng
araw o panahon.
Sa pag-gugrupo ng mga baboy lagging pag samahin ang mga magkakasinlaki upang maiwasan
ang pag aaway at upang maiwasan ang pag kabansot dahil natalo sa oras ng pagkain.
Mga Gawain Mula Pagkapanganak:
1 araw
Inahin : Bigyan ng tubig na may pulang asukal o pulot . Turukan ng antibayotiko.
Biik: Pasusuhin ng kolostrum sa unang 12 oras pagkapanganak.
3 araw
Inahin: Unti Unting dagdagan ang pagpapakain
Biik: Turukan ng iron dextran , simulan turuan kumain.
10-14 araw
Kapunin ang mga lalaki biik
17 araw
Biik: dahan dahaning palitan ang creep/ booster ng pre-starter
28 araw
Inahin: Iwalay sa biik
3. linising mabuti ang suso ng inahin. Ipahid ang binasang creep/booster sa paligid ng mga suso
upang malasahan ito ng mga biik sa tuwing ang mga ito ay su-suso. Pwede rin pahiran ng konti ang
nguso ng mga biik.
4. Kung maubos ang nakalagay sa paligid ng suso ay muli itong pahiran.
5. gawin ang pagsasanay na ito sa loob ng 2 araw.
6. sa ikatlong araw ng pagpapakain maari ng maglagay sa pakainan ng mga biik ng sapat na dami
ng creep/boosterna maari nilang maubos sa loob lamang ng ilang oras. Huwag ng babasain ang
pakain.
7. ilagay ang pakainan malapit sa painitan upang mahikayat kumain ang mga biik.
8. unti unti dagdagan ang dami ng pakain na inilalagay sa pakainan ng biik araw araw.
9. magpakain ng maraming beses sa isang araw hanggang sa edad na 17 araw ang mga biik.
B. 18 araw 6 linggo pagkapanganak
Unti unti palitan ang creep/booster ng pre-starter simula ika-18 araw. Tatagal ang pagpapakain ng
pre-starter hanggang 2 linggo pagkawalay. Ang pagwawalay ay inirerecomenda sa edad na 28-30
araw mula pagkapangnak. Sa panahong ito ang biik ay tumitimbang ng 10-12 kilo. Sa edad 43 araw
o 2 linggo pagkatapos maiwalay, purgahin ang mga biik.
PAGPAPAKAIN NG PALAKIHING BABOY
A. starter
Sa timbang na 12 kilo bawat biik isasagawa ang pagpapalit ng pagkain. Unti-unting palitan ang pre-
starter ng starter, ito ay maaring ipakain hanggang sa sila ay tumimbang ng 30kilo.
B. Grower
Ipinapayo ang pagpapakain ng 2-3beses sa maghapon sa mga palakihing baboy. Bigyan lamang ng
sapat na dami na makabubusog sa kanila sa isang kainan upang maiwasan ang pagkaaksaya at
pagkapanis ng pagkain.Bigyan ng Grower kapag tumimbang ng 30kilo hanggang umabot sa 68-
70kilong timbang bawat palakihing baboy.
K. Finisher
Ang pagpapakain ng fattener o finisher ration kapag tumimbang na ng 68-70 kilo hanggang
maibenta ay sinadya upang maiwasan ang labis na pagtaba ng bentahing baboy.
Wastong Pag-iwas at pag control sa mga sakit.
I. Kalinisan
Ang kalinisan ay napakahalaga sa pag aalaga ng baboy. Nararapat lamang na pag ukulan ito ng
pansin. Ang pag lilinis ng mga kulungan at alaga ay kinakailangang gawin araw-araw. Kinakailangan
rin magkaroon ng maayos na sistema ng pag lilinis upang maiwasan ang pag kalat ng sakit.
II. Pagdisimpekta
Bukod sa pag lilinis kailangan rin mag karoon ng regular na programa sa pagdididsimpekta upang
maiwasan ang pagpasok ng salot sa ating bakuran. Inirerekomenda na mag disimpekta ng mga
kulungan ng baboy isa o dalawang beses kada lingo. Sa panahon ng matinding epidemya ay mag
disimpekta kada lingo at bakunahan ang mga alaga laban sa epidemya. Maglagay rin ng foot bath
sa may bukana ng kulungan upang maiwasan ang pagdadala ng kung ano anong mikrobyo mula sa
labas na maaaring papasok sa loob ng kulungan.
PAALALA: Ang pag-disimpekta ng mga kulungan ay isang mahusay na paraan ng pag iwas sa mga
sakit. Ito rin ay nag papadali sa pag galing sa mga sakit ng baboy habang ang mga ityo ay binibigyan
ng mga gamot tulad ng antibiotiko at bakuna. Tandaan lamang na ang pag didisimpekta naman ay
hindi pangunahing gamot para sa mga baboy na dinapuan na ng sakit. Ito ay inirerekomenda bilang
prevention o pag iwas sa lumiligid na may mga sakit.
III. Quarantine
1. ang mga baboy na galing sa labas ay kailangang maihiwalay ng 45 araw upang malaman kung
may dalng sakit o wala.
2.ihiwalay ang mga may sakit na baboy sa malulusog na baboy. Ito ay upang makaiwas sa mabilis
na pagkalat ng sakit.
3. huwag magpapasok ng ibang tao sa kulungan lalung lalo na kung ang mga hayop ay may sakit o
kaya ay may kumakalat na sakit sa inyong lugar.
IV. Pag iwas sa Sakit
1. Pagpupurga
Ang pagpupurga ay ginagawa sa inahin at mga biik. Ito ay upang mailabas ang mga bulateng nasa
loob ng katawan ng alaga nating baboy. Ang pagpurga sa biik ay isinasagawa isang lingo matapos
sila maiwalay. Inuulit ang pagpupurga sa edad na 3-4 buwan lalo na kung ito ay gagawing dumalaga.
Sa inahin, ang pagpupurga ay isinasagawa 10 araw bago ito pakastahan at 14 araw bago ito
manganak. Hindi ginagawa ang pagpupurga sa kalagitnaan ng pag bubuntis ng inahin. Ang barako
naman ay pinupurga 2 o 3 beses sa isang taon.
2. Pagbabakuna
Ang pagbabakuna ay napakainam na pangga laban sa sakit. Nagbibigay ito ng natural na
proteksyon sa alaga.
V. Pag-gamot
Kung hindi maiiwasan ang pagdapo ng sakit, an gating alaga ay kainlangan mabigyan kaagad ng
karampatang lunas. Ang maagang pag kilala sa sakit bago itop lumala ay napaka halaga sa
madaling ikagagaling ng alaga. Obserbahan ang ating alaga sa mga unang sintomas ng sakit:
pananamlay, walng ganang kumain, panghihina at pagkakaroon ng lagnat. Kung minsan may mga
parte ng katawan ang naaapektuhan na sanhi ng pagtatae, sipon at pulmonya, pamuimutla,
pananakit, at pamamaga ng isang parte ng katawan.
Upang maging matagumpay ang paggagamot, sundin ang mga sumusunod:
1. Alamin ang tunay na sakit ng alaga. Makabubuti ang pagsangguni sa betirinaryo.
2. pumili ng angkop na antibiotiko o gamot.]
3. ibigay ang wastong dami o dosis ng gamot. Sundin ang rekomendasyon ng betirinatyo o ng
kumpanyang gumagawa ng gamot.
4. Ipagpatuloy ang pagbibigay ng antibiotiko mula 2-3 araw matapos mawala ang sintomas ng sakit.
MGA KARANIWANG SAKIT NG BABOY
SAKIT: 1)scouring o pagtatae:
Sanhi ng sakit:
Bakteryal- E.coli baby pig scour
Mga karaniwang sintomas:
Pagtatae ng matubig, maputi o kulay lupang madumi na maaaring mangyari 2-3 oras
pagkapanganak.
Mahihina ang mga biik
Mga paraan sa pag iwas sa sakit :
Panatyilihing tuyo at malinis ang mga biik at ang paligid nito.
Panatilihin ang tamang temperature na 32 34 antas sentigrado.
Magbigay ng masustansya at madaling tunawin na pagkain.
Gamot o kalunasan:
Gentamicin, Trimethoprim/ sulfamethoxazole
Fluid therapy
Sanhi ng sakit :
Swine dysentery serpulina, hyodysenteriae
Mga karaniwang sintomas:
Dilaw o kulay abo at malambot na dumi, ito ay maaring maging matubig o may bahid ng dugo at
mucus. Kadalasang apektado ang baboy na nasa growing at finishing period.
Mga paraan sa pag iwas sa sakit:
Pag disimpekta ng kulungan
Panatilihin ang wastong kalinisan at sanitasyon
Gamot o kalunasan:
Gentamycin, tylosin, lincomycin, tiamulin,
Fluid therapy
Sanhi ng sakit:
Viral Transmissible gastroenteritis (TGE) corona virus
Mga karaniwang sintomas:
Minsanang pagsusuka na may kasamang matubig at kadalasang madilaw na pagtatae
(masangsang ang amoy ng dumi).
Mga paraan sa pag iwas sa sakit:
Siguraduhing nakasuso ang mga biik ng colostrums sa unang araw ng kapanganakan upang
mabigyan ng pangunahing proteksyon ang mga ito.
Gamot o kalunasan:
fluid therapy at electrolyte balance
Sanhi ng sakit:
Parasitic- intestinal worms ; stomach worms
Mga karaniwang sintomas:
Biglaan pamamayat ng baboy
Dehydration
Maramihang pagkamatay ng mga biik na may edad 2 linggo pababa
Ang dumi ay kadalasang may namumuong gatas na hindi natunaw ng tiyan at bituka.
Ang mga bulateng ito ay sumisipsip ng dugo sa lining ng tiyan at bituka na sanhi ng iritasyon ditto
at sinusundan ng pagtatae na may bahid ng dugo.
Maaring malakas kumain ang mga baboy ngunit mabagal ang paglaki niti.
Mga paraan sa pag iwas sa sakit:
Magpurga sa 43 araw na edad ng biik, inahin 2 linggo bago manganak
Alisin ang mga pinanggagalingan ng mga bulate