Universiteti i Mjekesise Tirane

Fakulteti I Mjekesise Dentare

Lenda : Sociologji

Tema : Komunikimi verbal dhe joverbal

Pergatiti : Orges Hoxha

Pranoi : Jonida Naska

LLOJET E KOMUNIKIMIT: KOMUNIKIMI VERBAL DHE JOVERBAL

Komunikimi verbal
Komunikimi verbal mundsohet nga gjuha dhe fjala. Me kt kuptojm dhnien e mesazhit me
an t fjals. Me an t fjals s folur e t shkruar hyjm n kontakt me ata q na rrethojn. Fjala
sht elsi i suksesit. Thuhet se jeta sht e prbr nga fjalt. E pr rndsin e fjals na flet
edhe ungjilltari (Gjon 1,1-3) q thot: N fillim ishte Fjala e Fjala ishte n Hyjin e Fjala isht
Hyj. Prej saj u b do gj e pa T nuk b asgj. Gjithashtu edhe n librin e Zbuless 1 thuhet:
Hyji tha
Fjala me t vrtet sht elsi i do marrdhnieje. T dish t flassh sht nj art q t gjith
mund ta msojn. Gjithashtu n t shumtn e rasteve, fjala sht ajo q shron shum plag n
zemrat e njerzve. sht ajo q kthen shum buzqeshje dhe q largon shum rrudha n fytyrat e
njerzve. sht ajo q kthen gzimin te t gjith ata q vuajn, te t burgosurit, t smurt, te t
vetmuarit, te t braktisurit etj. T dish t flassh do t thot t dish t ndihmosh dhe t edukosh.
Fjala duhet t jet ajo q ndihmon dhe edukon tjetrin, e jo ajo q shkatrron edhe pse kjo e fundit
mund t ndodh shpesh.
T flassh nuk mjafton t hapsh gojn, t prdorsh nj argument, citim e fraza t famshme e t
bukura. Por t flassh, do t thot t dish t dgjosh e ti bsh t tjert t t dgjojn. T dish t
flassh sht shtje cilsie dhe jo sasie, e pr t arritur kt cilsi, sht i nevojshm: shpirti,
maturia, thjeshtsia, inteligjenca, gatishmria dhe zri.
Kur flasim duhet t kemi parasysh t shmangim goditjet me pllmb n shpatullat e
bashkbiseduesit, t mos u vm duart e djersitura atyre q dgjojn, t mos i lagim me
pshtym, t mos i godasim me brryla shokt q kemi n krah derisa tjetri flet etj. Nse kto
bjn pjes n personalitetin tnd, me pak vullnet t mir kto mund ti eleminosh.
Komunikimi verbal si dgjuam ka shum cilsi pozitive, por nuk mund ta mohojm se
nganjher fjala arrin e bhet shkak i konfliktit, keqkuptimit, paragjykimit, gjykimit, urrejtjes etj.
Fjala arrin t bhet nj plumb q vret, q hap plag tek personi e q mbesin n kujtes pr nj
koh t gjat.
Fjala ka dy qllime t bekoj dhe t shroj. Nse nuk e prdorim fjaln pr kto dy qllime
sht m mir t mos flasim. Pra, t dish t flassh sht art, sht vler.
Komunikimi ka qen dhe sht gjithmon i rndsishm n jetn e njerzve, sht kultur, sht
gjithka, vrtet sht elsi i suksesit. T dish t komunikosh do t thot t dish t dgjosh. Kjo
gj krkon q t kemi nj qndrim t hapur ndaj t tjerve duke u prpjekur q t kuptojm
tjetrin dhe bisedn.
Komunikimi joverbal
Komunikimi joverbal prbn pjesn m t madhe t komunikimit. Disa studiues pohojn se rreth
65-70% e komunikimit i takon komunikimit joverbal. Ai ndrthuret me komunikimin verbal; e
kualifikon, e kompleton dhe ndonjher e zvendson at plotsisht. Kumunikimi joverbal sht
informacioni, emocioni q shprehet pa fjal dhe pa ndihmn e gjuhs. N krahasim me
komunikimin verbal komunikimi joverbal sht m pak i kontrollueshm, por sht m i
fuqishm sepse bart shum emocione dhe ndjenja t cilat shpesh sht e pamundur ti shprehim
me fjal e nganjher edhe vshtir t`i kuptojm. Studimet vrtetojn se komunikimi joverbal
sht shpesh shum m i vlefshm sesa ai verbal.
Nj nga arsyet kryesore sht se komunikimi verbal lidhet me pjesn e vetdijshme t mendjes s
njeriut, ndrsa komunikimi joverbal mund t shrbej pr t komunikuar qndrimet apo ndjenjat
tona q dalin drejtprdrejt nga pavetdija. Kjo sht arsyeja prse t dashuruarit nganjher
kuptohen m shum me sy apo gjeste sesa me fjal. Kjo sht arsyeja prse ne kuptojm kur
dikush na ka frik ose nuk na plqen, pavarsisht se me fjal mund t thot t kundrtn. N
shum raste, gjuha jon e trupit mund t na tradhtoj duke u dhn t tjerve informacione q
nuk do t donim tua jepnim. P.sh. n shum stacione policie n SHBA polict prdorin analizn
e gjuhs s trupit pr t gjykuar nse nj i dyshuar thot t vrtetn apo jo.
Ky lloj komunikimi n vend t fjalve, prdor shprehjet e fytyrs, qndrimin dhe gjestet,
shikimin, mnyrn sesi vishemi, madje edhe elemente si tonin apo ritmin e zrit.
Veorit e komunikimit joverbal
Pr t kuptuar rolin e komunikimit joverbal mund t bni nj eksperiment t thjesht. Shikoni nj
emision debati duke ia ulur zrin n minimum televizorit. Shumica prej nesh jan n gjendje t
kuptojn qndrimet emocionale dhe ndjenjat e folsve pavarsisht se nuk dgjojm asnj fjal.
Madje n raste t veanta nse njihni kontekstin e biseds dhe personazhet mund t kuptohet
edhe ndonj pjes nga prmbajtja e saj. N fakt sht e pamundur pr nj njeri t mos e prdor
komunikimin joverbal.
Ajo q sht e veant te komunikimi joverbal sht fakti q ne u drgojm mesazhe t tjerve
edhe kundr vullnetit ton. P.sh. ne skuqemi, dridhemi apo djersitemi n mnyr t
pavullnetshme. Madje n shum raste kto mesazhe jan n kundrshtim t plot me at q themi
me fjal. Nse aftsohemi pr t njohur dhe prdorur gjuhn e trupit, mund t kuptojm m mir
qndrimin dhe ndjenjat e t tjerve. Madje n disa raste mund t qartsojm edhe qndrimin dhe
ndjenjat tona ndaj t tjerve.
Komunikimi joverbal e merr kuptimin e tij t plot n kuadr t ndrveprimit me njerzit q na
rrethojn. Shpesh gjuha e trupit na e lehtson punn duke kryer misione q fjalt nuk mund t
marrin prsipr.
Komunikimi joverbal na mundson gjithashtu t prkufizojm m qart marrdhniet q duam t
ndrtojm me t tjert. Ne prdorim prshndetje t ndryshme me persona t ndryshm: me disa
kufizohemi me nj lvizje koke, disa t tjerve u buzqeshim, ndrsa disa mund edhe ti
prqafojm apo ti puthim.
Sidoqoft duhet pasur parasysh se komunikimi joverbal sht shum m i vlefshm pr t
komunikuar ndjenjat apo qndrimet. Megjithat, n disa raste gjuha e trupit mund t jet e
dykuptimt. Gjat interpretimit t gjuhs s trupit duhet ti referohemi gjithmon kontekstit t
ndrveprimit ose ngjarjes.
Disa njerz jan m t aft sesa t tjert pr t kuptuar gjuhn e trupit. N t vrtet, ata q jan
m t aft pr ta kuptuar kt gjuh, jan dhe m t aft pr ta prdorur at. Sipas studimeve t
bra ekstrovertt (personat e hapur ndaj t tjerve) jan m t aft se introvertt (personat e
mbyllur) pr t kuptuar dhe prdorur gjuhn e trupit. Gjithashtu femrat jan prgjithsisht m t
afta sesa meshkujt n fushn e komunikimit joverbal. Kjo vjen sepse, femrat jan m t
ndjeshme ndaj ndjenjave t t tjerve sesa meshkujt dhe komunikimi joverbal zbulon n radh t
par ndjenjat dhe qndrimet e t tjerve.

Klasifikimi i elementeve joverbale q prdoren n komunikim

Disa nga elementet n komunikimin joverbal jan:
1. Sjellja hapsinore: I referohet mnyrs se si ne e prdorim hapsirn prreth nesh. Mesazhet
q na vijn nga kjo sjellje hapsinore na japin informacion mbi mnyrn me t ciln individt
krijojn marrdhnie mes tyre. P.sh. afrsia fizike mes dy personave na jep informacion mbi
shkalln e intimitetit apo t zotrimit q ekziston mes ktyre personave.
Distanca intime sht komunikimi shum i afrt (deri n 50 cm largsi). Kjo distanc prdoret
pr afrsi fizike, dashuri gjithashtu edhe pr grindje.
Distanca personale prfshin largsin nga 50 cm deri n1.2 m) temat n kt rast mund t jen
konfidenciale, personale dhe me shrbime reciproke. Zakonisht kjo hapsir krijohet kur njerzit
bisedojn n nj mbrmje, n biseda rastsore t shokve t klass ose n kontakte pune. sht
distanca m e pranueshme dhe m komode pr shkmbimin e lir t informacionit.
Distanca sociale krijohet kur flasim me dik n kushte normale. Hapsira e partnerve sillet
nga 1.2-3.5m
2. Gjestet dhe lvizja e trupit jan domethnse ato t duarve dhe t koks p.sh lvizjet q
prdorim pr t prforcuar at q po them. P.sh. OK bjm me gisht. PO JO lvizim kokn
GRUSHTI sht shenj zemrimi. BASHKIMI bashkimi i duarve etj. Kthimi i koks nga ana
tjetr prball nj personi l t kuptoj se nuk dshirojm t komunikojm me t, mund t
lvizim kmbt nga stresi kur prpiqemi t gnjejm dik, etj. Komunikimi joverbal prmes
gjesteve dhe lvizjeve t trupit sht m i dukshm n situata emocionale.
3. Shprehjet e fytyrs prfshijn pozicionin e syve e t vetullave. Studimet tregojn se jan
dhjet prmbajtje q mund t transmetohen me an t fytyrs; lumturia, surpriza, frika, zemrimi,
trishtimi, neveria, prbuzja, interesi, hutimi dhe vendosmria. Shprehjet e ndryshme t fytyrs
mbshteten mbi zona t ndryshme t saj. Frika dhe trishtimi shprehen m tepr prmes
syve.Lumturia prmes syve, gojs dhe mollzave. Befasia prmes ballit, syve dhe
gojs. Zemrimiprdor praktikisht t gjith zonat e fytyrs pr tu shprehur plotsisht.
Studiuesit kan arritur t zbulojn se njerzit shprehin relativisht qart ndjenjat dhe emocionet e
tyre prmes disa shprehjeve t fytyrs, q zgjasin brenda hapsirs kohore t disa
mikrosekondave. Shprehje t till shum t shkurtra shfaqin sidomos qndrimin ton t vrtet
gjat bisedave n t cilat ne mbajm qndrim hipokrit, p.sh. kur bjm sikur shprehim interes apo
knaqsi pr dika gjat nj bisede, n nj moment t caktuar fytyra jon merr nj shprehje q
tregon t vrtetn brenda disa t dhjetave t sekondit. Kto mikro-shprehje t s vrtets jan t
kapshme nga vzhguesit e aft t gjuhs s trupit.
Ktu nj rndsi t madhe ka edhe kontakti i syve ku ndryshe quhen dritarja e shpirtit. Syt
jan ata q e hapin dhe e mbyllin komunikimin.
Kontakti me sy ka nj ndikim t madh n cilsin dhe sasin e komunikimit ndrpersonal.
Bashkbiseduesit q e rritin kontaktin e syve, rritin edhe plqimin midis tyre. Studiuesit thon sa
m pak kontakt me sy nnkupton m pak miqsi. Kontakti me sy, shpreh informata rreth cilsis
dhe sasis s komunikimit, pastaj rreth qndrimeve dhe emocioneve ndaj bashkbiseduesit si dhe
veorive t personalitetit.
Kontakti me sy sht nj nga elementet m t rndsishme t komunikimit joverbal, por nuk
duhet t mungoj as n komunikimin verbal. Psikologt japin arsye t ndryshme pr kt. Disa
mendojn se aftsia pr t komunikuar me sy msohet q n fmijri ku foshnja e prdor
shikimin pr t siguruar vmendjen e nns. Mendohet se femrat e shikojn n sy folsin
veanrisht kur sht mashkull, ndrsa meshkujt kryesisht nuk i shikojn femrat kur jan duke
folur. Gjat kontaktit me sy krkohet t kihet kujdes sepse mund t krijoj edhe dyshime tek
tjetri.
Shikimi i ngulur dhe i vazhdueshm komunikon nj ndjenj superioriteti, nganjher munges
respekti apo edhe krcnimi. Kurse, mungesa e shikimit komunikon munges vmendjeje,
ndrojtje apo edhe pandershmri apo prpjekje pr t fshehur dika. Ulja e syve komunikon
ndjenjn e nnshtrimit.
Pasi jemi tek syt po prmendim edhe disa gjra: Pr far prdoret kontakti me sy?
Kontakti me sy prdoret: Pr t marr informacion. Pr shembull pr t msuar nse tjetri po
na thot t vrtetn apo jo, pr t njohur gjendjen shpirtrore t tjetrit, pr t kuptuar nse sht i
interesuar pr ne, apo pr t kuptuar si e percepton statusin ton (m t ult apo m t lart se t
vetes).
Pr t treguar interes pr tjetrin. Mbajtja e kontaktit t rregullt (por jo t ngulitur) me sy me nj
bashkbisedues e nxit at t flas m shum dhe me m tepr dshir. N prfundim t t folurit
njerzit shmangin shikimin e tyre majtas ose djathtas si pr t dhn sinjalin se kan prfunduar
mesazhin e tyre.
Pr t ftuar dik pr t komunikuar. Kjo sht nj metod e prdorur nga t gjith. Kur
prshndesim dik zakonisht ne hapim e mbyllim instinktivisht qepallat, njsoj sikur t donim t
prshndesnim tjetrin apo t shnonim pranin e tij. Kjo prshndetje e qepallave sht e
pranishme n shumicn e kulturave dhe sidomos ato perndimore.
Pr t dominuar komunikimin. Shikimi i ngulitur dhe intensiv prdoret nga personat autoritar
pr t dominuar tjetrin. Ky lloj shikimi sht i zakonshm n procese negocimi. Megjithat n
disa raste prdorimi i tij mund t shkaktoj reagim agresiv nga ana e bashkbiseduesit.
Pr t zbuluar qndrimet. Prmes kontaktit me sy ne zbulojm qndrimet e t tjerve ndaj nesh:
interes, trheqje, sulm, ndrojtje, etj. Ndrojtja, situatat e vshtira, prpjekja pr mashtrim dhe
dhimbja shoqrohen nga shmangia e kontaktit me sy. N situata nxitjeje psikologjike njerzit
priren t lvizin syt me shpejtsi pr t skanuar gjithka rrotull. N situata frike, syt duket sikur
ngrijn. Trishtimi shoqrohet me ulje t syve posht dhe me shmangie t kontaktit prmes syve.
3. Zri
Intonacioni, ritmi dhe mprehtsia e zrit jan tregues t mir t gjendjes emocionale t njeriut.
Intonacioni mund t tregoj n mnyr t ndrgjegjshme se ku qndron kuptimi i fjalve.
Elementet e prdorimit t zrit ose si quhet ndryshe paragjuha jan shum t rndsishm. P.sh.
nj gnjeshtar mund t kuptohet nga fakti q zri i tij sht m i holl se zakonisht. Studimet
tregojn se ne e kuptojm gjendjen shpirtrore t nj njeriu shum m mir nga gjuha e trupit
sesa nga gjuha verbale. Gjat komunikimit flisni normalisht duke shmangur zrin e holl. Mos
pushtoni bisedn duke mos i ln t tjert t flasin. Mos flisni shpejt. Jini dgjues t mir sepse
njerzit i kan qejf dgjuesit e mir.
4. Pamja e jashtme
Kjo prfshin veshjen, rregullimin e flokve, lukun etj. Pamja ka ndikim t madh jo vetm n
formimin e imazhit pr veten, por edhe n sjelljen ton dhe t njerzve q na rrethojn Pamja e
jashtme sht baza e prshtypjes s par q ndonjher zgjat shum dhe prcakton se me k
duhet t flasim, t shoqrohemi, t duam.
Veshjet jan objekt i vazhdueshm i vmendjes s njeriut. Ato tregojn mnyrn q kemi
zgjedhur se si ta prezantojm veten. Veshja sht pasqyrimi i asaj q mendojm dhe ndjejm.
Veshja sht vazhdimi i asaj ka jemi. Ashtu si puna e breshks me zhguallin e saj edhe ne me
ato q hedhim mbi shpin i tregojm bots kush jemi, si sht jeta jon dhe fazat n t cilat
ndodhemi.
Veshjet japin 3 lloj informacionesh;
Veshja zbulon dika rreth emocioneve tona. Ky efekt ka dy an se si ndjenjat tona ndikojn n
veshje dhe far ndjejm nga veshja jon. Kur veshim gjra t rehatshme, sportive do t thot se
rehatia ka rndsi t veant pr ne. Kur vishemi n mnyr serioze kemi dshir pr t pasur
efekte t jashtme n takimet tona.
Veshja tregon edhe pr sjelljen ton. Lloji i veshjes mund ta transformoj qndrimin, lvizjet
madje edhe sjelljen ton. Veshja e ndryshme ndikon menjher n ndyshimin e sjelljes s njeriut
p.sh. veshja ushtarake, studentore, e gjyqtarit, mjekut, priftit, motrs, sportistit etj. Veshja ndikon
n diferencimin ton nga t tjert nga mosha dhe profesioni.
Disa interpretime t gjuhs s trupit:
T mbash objekte para teje filxhan me kafe, fletore, ant apo dika tjetr sht shenj turpi
dhe rezistence, q bn t mendohet se dshiron t fshihesh pas tyre dhe t ndahesh nga t tjert.
Ta kruash mjekrn gjersa e shikon tjetrin Njerzit zakonisht sjellin vendime kur e prekin apo
e kruajn mjekrn dhe kjo i bn t tjert t mendojn se ju i gjykoni ata.
Ngushtimi i syve Me kt i tregoni personit para jush se nuk e plqeni. Shpesh ndodh q ju t
dshironi t tregoni se me kt gjest mendoni m mir, por mos lejoni q deri te bashkbiseduesi
t transmetoni mesazh t gabuar.
T shikosh posht n prezenc t tjerve Kjo tregon se nuk jeni t interesuar. Ndonjher
interpretohet edhe si shenj arrogance. doher shiko n sy kur je duke biseduar.
E prek fytyrn gjersa biseco Prekja e fytyrs apo e hunds tregon mashtrim. Gjithashtu njerzit
e vendosin dorn afr gojs kur gnjejn. doher mbaji duart larg fytyrs kur je duke biseduar.
Kryqzimi i duarve shenj e rezistencs. Disa kt mund ta interpretojn edhe si shenj
egoizmi, mbylljeje. Duart e kryqzuara n gjoks jan shenj klasike mbrojtse, kundrshtim.
Gjithmon mundohu ti mbash duart t hapura.
Kruarje e koks dhe qafs shenj tipike e dyshimit dhe e pakuptimshmris. Ajo gjithashtu
mund t jet edhe shenj gnjeshtreje. Mundohu ti mbash duart larg koks kur je duke
komunikuar me ndonj.
Ulje n skaj t karriges kjo tregon se mentalisht dhe fizikisht nuk je rehat. Por kjo do ti bj
edhe ata rreth jush t mos ndjehen rehat.
Kruajtje koke dhe lvizje mekanike nnkupton bezdisje t vogla gjat dialogut siklet,
nervozitet, ankth dhe mendim.
Pozicioni embrionik nnkupton pasiguri dhe ndjenj rreziku
Ecje krenare me supe t ngritura, trupin drejt nnkupton vetbesim dhe ndjenj mbizotrimi.
Shikim i ult nnkupton fajsi, fshehje sekretesh
Vendosje e duarve n mes nnkupton triumf nse bhet me duar, dhe zemrim nse bhet me
grushta.
Mbshtetje e koks tek duart nnkupton mrzitje
Krcitja me gishta shenj pasiguriedhe nervozizmi
Ndrthurje gishtash dhe mbshtetje koke nnkupton reflektim
Lidhja e gishtrinjve duke mbajtur pllmbt larg njra-tjetrs tregon besim te vetvetja,
Bashkimi i mollzave t gishtrinjve shenj se dshiron t theksoj dika
Rrahja e shpejt e kapakve t syve tregon shenj pasigurie.
Dora nn mjekr keni nevoj pr mbshtetje sepse ndiheni t pasigurt.

Albert Einstein n shkrimet e tija thot: Nse doni t kuptoni nj person mos i dgjoni fjalt e
tij, por vzhgoni sjelljet e tij.

Bibliografia : Lente te nderveprimit simbolik - Zyhdi Dervishi

http://www.drita.info/2015/04/11/llojet-e-komunikimit-komunikimi-verbal-dhe- joverbal/