29.06.

2013

KAN FZYOLOJS

om
.c
ss
1

re
dolam sistemi
dp
or
1. besin maddeleri ve atk maddeler iin
tayc grev yapan KAN
.w

2. kann ierisinde dolat DAMARLAR

3. pompa ilevi gren KALP
ri
t la

3
no
rs
de

Kann blmleri
Sentrifge edilen kan;
Plazma 55%
tip

Buffy coat
WBCs <1%
Eritrosit
Hematokrit
45%

1
 29.06.2013

Kann ekilli Elemanlar

Krmz Kan Hcreleri (alyuvarlar, eritrositler)
Beyaz Kan Hcreleri (akyuvarlar, lkositler)
Granler Lkositler
neutrophils
eosinophils

om
basophils
Agranler Lkositler
lenfositler = T hc., B hc, and natural killer (doal katil) hc.
monositler
Plateletler (trombositler)

.c
ss
re
Kann blmleri
dp
or
.w
ri
t la
no
rs

Solunum gazlarnn tanmas

de

Kann Fonksiyonlar
Madde transportu
Solunum gazlar, Vcudu korur;
Besin maddeleri, OKSJEN TAINMASI
tip

Hemostaz
Hormonlar,
Nrotransmitterler,
mmnite; %97 Hb
Vitaminler, Lkositler
Enzimler, Antikorlar
Metabolik atklar
%3 Plazmada znm olarak
(Ekskresyon) Antitoksinler
Kompleman proteinleri
Dzenleme
Temperatr
Osmotik denge
Asit-baz dengesi

11

2
 29.06.2013

O2 Tanm CO2 Tanm

pO2;
Arterde 95 mmHgdir;
Venlerde pO2 40mmHg dir; %70i HCO3
%23 karbamino bileii eklinde

om
Hb-O2 satrasyonu; %7si de serbest eriyik halinde tanr.
arterde %97
venlerde %75 dir.

.c
%22 O2 dokuya braklr (4.6 ml O2 /100ml kan iin).

ss
Eer doku O2 ok az ise %75 braklr (ar egzersiz gibi).

re
Bohr Etki (Dokuda)
dp Haldane Etki (Akcierlerde)
or
.w
ri
t la
no
rs
de

Vcut Issnn Dzenlenmesi Vcutta su-tuz dengesinin korunmas

Gerektiinde damarlardan interstisyel arala veya

tip

tersi ynde su-tuz transferi olur. Bu transfer;

Metabolizma ile oluan gnlk yaklak 3000 Cal.
s olutuklar yerlerden (karacier, kalp, kas)
dokulara zarar vermeden datlr.
kapillerden filtrasyon yolu ile gerekleir.
hcrelerde ime veya bzlme ortaya kmaz.
sv arteriyel utan hidrostatik basncn etkisiyle
interstisyuma geerken venz utan tekrar
dolama dner.

3
 29.06.2013

Vcut pHsnn korunmas KANIN FZKSEL ZELLKLER

A. Kann rengi ;
Kan pHs 37 oC vcut ssnda;
Arter kan, kiraz krmzs
arterlerde 7.45, Venz kan, vine krmzs renktedir.

om
venlerde 7.35 civarndadr. B. Kan Dansitesi;
Venz kann daha asidik olmas ierisindeki Kan Dansitesi 1.050-60
asidik bir bileik olan CO2ten dolaydr. Plazma 1.020-30

.c
Organizma pH; 7.0-7.9 snrlar arasnda ekilli elemanlar 1.080-90

yaayabilir. C. Osmolality of plasma; 285-295 mOsmol (kg water)-1

ss
re
Physical Characteristics of Blood
dp
Yeni doanda bu oran
daha yksektir
or
D. Temperature ; 100.4 degrees
F(37oC) 24 saatlik bebekte
83ml/kg, 15 yandaki
.w

E. pH; 7.4 (7.35-7.45)

ocukta 71ml/kg
F. 8 % of total body weight
ri

G. Blood volume;
5 to 6 liters in average male
4 to 5 liters in average female
la

hormonal negative feedback

systems maintain constant
blood volume and pressure
t
no
rs

Hamilelikte Deiimler
de

hemoglobin bileikleri
Plazma volm 6.
haftada artmaya
balar, hemoglobin Plazma volm %40 artar Oksijen ile bal olan Hbe oksihemoglobin
der Dilsyonal anemi
tip

Eritrosit ktlesi %15-25 artar Oksijenini brakan Hbe ise

redktehemoglobin (indirgenmi) veya
Ge Hamilelikte Normal Hamilelik Fe azalr deoksihemoglobin ad verilir.
Trombosit azalrken
Volum artar
Trombosit says Kanda indirgenmi Hb miktar % 3 kadardr. Bu
%10 azalr F Vll, Vlll, X ve Fibrinojen artar
% 5e karsa ciltte ve mukozalarda morarma
Gnlk Fe slfat
200mg verilir grlr. Buna siyanoz ad verilir..

4
 29.06.2013

hemoglobin bileikleri

methemoglobin: oksidasyon sonucu ferro

demiri (Fe+2) ferrik (Fe+3) hale dnen
hemoglobindir;

om
27 mmHg nonsmokin man - oksijen balayamaz, siyanoza yol aar

karboksihemoglobin: karbonmonoksit ile

.c
balanm hemoglobindir (HbCO);
- Hbnin COya afinitesi O2den 250 kat fazladr

ss
26

re
H. Hematokrit: Packed cell volume
(PCV, haematocrit)
dp Hematokrit

or
kann hcresel Htc azaldka retiklositlerin kanda geirdii evre uzar
elemanlarnn toplam
yzdesi hematokrit,
geriye kalan sv ise
.w

plazmadr

Htc: % 47 5
Htc: % 42 5
ri

Yeni doanda %49-54

ocukta (yaa bal
la

deiken) %35-49
t

27
no
rs
de

I- Kann viskozitesi Plazma Viskozite Art

ve vizkozite ayndr
Viskozite, aka kar gsterilen direntir
tip

Myeloma da artar
Suyun viskozitesi 1 olarak alnrsa, salkl erikinlerin
ortalama kan viskozitesi 3,5-4,5dur. Plazmann
vizkozitesi 1,8-2,2 dir. Venz kanda artar
Polisitemi gibi kan younluunun artt durumlarda;

Hematokrit kann vizkozitesi

29

5
 29.06.2013

- Eritrositlerin kme hz
Bekleme ile kme
(sedimentasyon)
Eritrositler tek aks boyunca agrege olarak rulo Kann durgun halde olmas
formasyonu olutururlar
ekilli elemanlarn zgl arlnn fazla
Normalde yzeylerindeki salisilik asitin karboksil
olmas

om
gruplarna bal olarak negatif ykl olduklar iin
birbirlerini iterler ve agrege olmazlar Yerekimi
Proteinler (Fibrinojen ve mmun globlinler) Vcut dnda kann elektriksel yklerinin
eritrositlerin itici kuvvetlerini azaltp agregasyon ve bozulmas
rulo oluumunu arttrrlar

.c
ss
re
dp Sedimentasyon hzn arttran sebepler
or
Enfeksiyonlar:
0.4 ml % 3.8 Na-sitrat (antikoagulan) ile 1.6 ml IgM, 2 makroglobulin,
agglomerinler (haptoglobin, seruloplazmin, lipoproteinler)
kan kartrlp bir tpe konulduunda, Ate
Bir saat sonra eritrositlerin dibe kme hzna
.w

Doku harabiyeti yapan hastalklar

baklr. Buna sedimentasyon hz ad verilir. - Fibrinojen artmas,

Anemiler (megaloblastik anemi hari)

Normal deerler
ri

Fizyolojik faktrler:
Yenidoanda 0-1 mm/h Gebelik,
Menstrasyon, (Gebelik ve menstrasyonda fibrinojen ykselmektedir)
Erikin 0-10 mm/h Yallk,
la

Erikin 0-20 mm/h

Egzersiz,
Ar yemek yeme (analiz a karnna yaplmaldr).
t

33 34
no
rs
de

Sedimentasyon hzn azaltan sebepler

Albumin art; rulo formasyonunu azaltr.
Polisitemi (> 65%); rulo formasyonunu azaltr.
tip

Souk
Eritrosit ekil bozukluklar
poikilositoz,
anizositoz vb.
Megaloblastik anemi
Dehitratasyon,
Kan hastalklar,
Atletlerde kan dopingi
35 36

6
 29.06.2013

plazmann bileimi plazmann bileimi

Proteinler %7,3 g (2,5 mM) tampon olarak etkir,
Su %90-92 tm dier elemanlarn tayc dier plazma
ortam albuminler %4,5 g elemanlarn balar ve
Elektrolitler > %1 suyu ekstraselller kompartmanda globulinler %2,5 g tar, phtlama
faktrleri, enzimler,

om
Sodyum 145 mM tutar, tampon olarak etkir, fibrinojen %0,3 g
enzim prekrsrleri,
Potasyum 4 mM membran eksitabilitesinde ve kan antikorlar, hormonlar
Kalsiyum 2.5 mM phtlamasnda grev alrlar
Magnezyum 1,5 mM Gazlar
Klor 103 mM karbondioksit %2 ml (1 mM) bir atm rndr

.c
Bikarbonat 24 mM oksijen %0,2 ml (0,1 mM) oksidatif metabolizma
Fosfat 1 mM nitrojen %0,9 ml (0,5 mM) fonksiyon yok
Slfat 0,5 mM

ss
37 38

re
plazmann bileimi
dp Plazma
or
Besinler
glikoz %100 mg (5,6 mM)
amino asitler %40 mg (2 mM) Plazma Proteinleri;
lipidler (total) %500 mg (7,5 mM) Albumin: Suyun doku ve kan arasndaki deiimini regle
.w

kolesterol %150-200 mg (4-7 mM) edilmesinde nemli

vitaminler %0,0001-2,5 mg (0,00005-0,1 mM) Globulinler:
eser elementler %0,001-0,3 mg (0,0001-0,1 mM) mmn sistemle ilgili (Antikorlar)
Atk rnler Tama proteinleri (lipid, demir, bakr, vs.)
ri

re (protein) %34 mg (5,7 mM) Fibrinojen: Kann phtlamasndan sorumlu

kreatinin (kreatin) %1 mg (0,09 mM)
rik asit (nkleik asitler) %5 mg (0,3 mM)
la

bilurubin (hem) %0,2-1,2 mg (0,0001-0,01 mM)

Hormonlar %0,000001-0,05 mg (10-9-10-8 mM) Kan
t

39
no
rs

1- Albumin
de

Plazma Proteinleri
Total plazma proteinlerinin yaklak % 60 n oluturur
( 3,5 - 4,5 gr/dL).
Plazma kolloid onkotik basncnn % 80inden sorumludur.
tip

Albumin, protrombin ve fibrinojen karacierde, Albumin kanda pek ok maddeyi balayarak tar.
bilirbin,
robilinojen,
ya asitleri,
globulinler ise karacieri de iine alan tm safra asit ve tuzlar ile
monosit-makrofaj sisteminde ve immn sulfanamid, penisilin gibi ilalar,
tiroksin ve kortizol gibi hormonlar sayabiliriz.
sistemin dier elemanlarnda yaplr.
Siroz gibi karacier hastalklarnda albmin yapm sklkla
azalmaktadr.

1gr albumin 18ml su tutar.

Plazmada albumin 3g/dl altna
derse dem oluur
41 42

7
 29.06.2013

2- Globulinler 2- Globulinler
Total plazma proteinlerinin %38ini 1 Globulinler (glikoproteinler): Glikozun ou glikoprotein
olutururlar. olarak tanr

Plazmada 2.3 g/dl bulunur. 2 Globulinler :

om
Hb balayan Haptoglobulin
1, 2, , g globulinler eklinde alt gruplara Bakr balayan Seruloplazmin
ayrlrlar Troksin balayan Prealbumin, albumin
Vit B12 balayan Transkobalamin
Bilirubin balayan Albumin

.c
Kortizon balayan Transkortin

ss
43

re
2- Globulinler
dp 3- Fibrinojen
Globulinler :
or
Lipitler ve polisakkaritler iin ok nemli tayc Plazma Proteinlerinin %7 sini oluturur.
proteinlerdir.
Plazmada btn lipidlerin % 75i lipoproteinler olarak
.w

plazma proteinlerine baldr.

Kan phtlatrr.
Fe++ tayan Transferrin bu gruptan bir proteindir.

g Globulinler : mmn cevapta nemlidirler.

ri

Ig G,
Ig A,
la

Ig M,
Ig E,
Ig D
t

45
no
rs

patolojik durumlar
de

Plazma Proteinlerinin Fonksiyonlar

kanamalarda tm plazma doutan -globulin yokluunda
Yap ta olarak; 200 gr protein /3 lt plazma bulunur. proteinleri azalr enfeksiyonlara kar diren der
Tama
tip

bbrek hastalklarnda ise albumin dehidratasyonda da kan protein

Kolloidal osmotik basn (onkotik basn) oluturma; plazma kayb sonucu azalma grlebilir konsantrasyonu artm bulunur
proteinlerinin oluturduu osmotik basntr. Suyu damar ierisinde
tutan balca gc oluturur (yaklak 28 mmHg).
Eksiklik sonucu demler oluur eitli enfeksiyonlar ve karacier yanklarda greceli bir protein
hastalklarnda sentez azalmas art grlr
Tampon fonksiyonu; Plazma proteinleri asitler ve bazlarla birleerek sonucu albumin dzeyi der
tuzlar oluturduundan, pH n korunmasna yardm eder.
afibrinojenemide phtlama
Kan kaybn nleme (hemostaz) uzun sren alklar veya barsaktan bozukluu vardr
emilimin bozulduu koullarda
mmun cevap yine plazma proteinleri azalr

47 48

8
 29.06.2013

fizyolojik durumlar HEMAPOEZ (HEMATOPOEZ)

Bir kk hcreden ok sayda farkl kan hcresinin gelimesi ve
Gebelikte;
farkllamas srecidir.
plazma albumin dzeyi fizyolojik olarak dk,
fibrinojen ise yine fizyolojik olarak artm
Kan hcreleri ksa mrl hcrelerdir.

om
bulunabilir
Yenidoanda;
albumin fizyolojik olarak dk,
menstruasyon srasnda ise fibrinojen fizyolojik

.c
olarak yksek seviyelerde olabilir

ss
49

re
Srekli yenilenirler
dp
or
108-109 lkosit/saat, 1010 eritrosit/saat

Yenilenme hzlar vcut gereksinimine gre

.w

dzenlenir
ri

Gereksinim arttnda retim artrlr

la

Periferik kanda saylar gerekli snrlar arasnda

tutulur
t

NTRAUTERN YAAMDA HEMATOPOEZ EVRELER

no
rs

POSTNATAL HEMATOPOEZ
de

postnatal kan yapm yerleri

Kemik ilii
tip

Lenfoid organlar

Hastalk halinde
Ekstrameduller hematopoez
(Karacier + Dalak + Lenf nodlar)

54

9
 29.06.2013

Prehepatik Safha Hepato-spleno-timik safha

Gebeliin ilk ayn kapsar. Gebeliin 7-8. haftasndan itibaren ve zellikle ikinci
trimestir boyunca vitellus kesesinde hematopoez giderek
ntrauterin hayatta 3. haftadan itibaren vitellus kesesinin gerilemeye balar.
mezoderminde (mezankim hcreleri) ilkel kan hcreleri

(eritrosit) yaplmaya balar, bu bakmdan bu dneme
mezoblastik dnem de denir.
Sadece nukleuslu eritroblastlar yaplr.
Normal Hb sentezleyemezler ancak; embriyonunun
om
Kk hcreler kemik iliine, karaciere, dalaa ve timusa
g ederler. Eritrositik, granlositik, megakaryositik ana
hcreler yaplr. T lenfosit prekrsrleri fetal timusta 8.
haftadan itibaren lokalize olmaya balar.

.c
ihtiyacn karlayacak kadar Gower Hb (2 e2) adn alan Hb
tipi ile oksijen tarlar. Gower Hb epsilon zinciri tar.
20. haftadan itibaren ekstramedller hematopoez
giderek azalr.

ss
56

re
dp Medllo-lenfatik (miyeloid) safha
or
Bu dnemde eritrositlerde Gower Hb Gebeliin son aynda ve doumdan itibaren 3.
azalmakta ve bunun yerini Fetal Hb (Hb F) ayda kemik ilii artk normal bir kan retimi
yapmaktadr. Bu dneme miyeloid safha da
.w

almaktadr. Hb Fnin globin zinciri gamma

denir.
zinciri tar (2g2).
Btn kan hcreleri kemik iliinde retilmeye
Hb F st ocukluunda olabilir. Bir yandan balar. lk nce klavikula aktive olur, sonra dier
ri

itibaren azalr ve ileri yalarda en ok %2 kadar membranz kemikler aktive olmaya balar.
bulunabilir.
la

Bu safhada Hb F azalrken normal erikin Hbi

olan Hb A ( 22) giderek artar.
t

58
no
rs
de

Ayrca olgun bir lkosit retimi de balamtr.

Kemik ilii
Yumuak, jelatinz
jelatinz,, ileri derecede vaskler ve
tip

Lenfositler kemik iliindeki kk hcrelerinden ve selller bir organdr.

lenf bezlerindeki kaynaklardan retilmeye balar.
Kan hcrelerinin yapm ve dolama verilmesinden
Tm lenfoid doku hayat boyu lenf hcreleri
retir. sorumludur.
Bu ilevini prenatal 5. aydan, postnatal lme dek
Dier lkositler de (ntrofil, monosit, bazofil ve
srdrr.
eozinofiller) kemik iliindeki Multipotent
hemopoetik kk hcrelerden gelimeye balar.

59

10
 29.06.2013

Krmz iliin
Kemik iliinin tipleri bulunduu yerler

Vertebra korpuslar
Krmz kemik ilii Ftal, yeni doan, gen Kostalar

om
kemiklerde bulunur. Sternum
(Aktif / Hematojen
Hematojen))
Kafatas diple aral
Pelvis kemikleri
Sar kemik ilii 56 yanda dnm
Uzun kemiklerin epifizi
balar.

.c
(naktif
naktif)) Erginde uzun kemiklerin
Yedek hemopoetik dokudur. diafizleri sar ilik ierir.

ss
re
4 yandan kk ocukta aktif ilik %100
dp hematopoez
or
ocuk ve erikinde total ve
EMBRYONAL ve FETAL DNEM
.w

aktif krmz ilik alanlar Mezoblastik devre; Gower I (4 e )

Erikinde (70 kg)
total ilik 2600-4000 ml,
Gower II (2 ve 2 e )
aktif krmz ilik 1200-1500 gr Hepatik devre; HbF (2 ve 2 )
ri

ocukta (15 kg)

total ilik 1600 ml, Miyeloid devre; HbA (2 ve 2 )
aktif krmz ilik 1000-1400 gr
t la

64
no
rs
de
tip

65

11
 29.06.2013

HEMATOPOEZ STEM CELL: KK HCRE

Kan Hcrelerinin Yapm
Tm Kan hcreleri
Kan Yapm Yeri Kemik lii
STEM CELL: KK HCRE adn
verdiimiz ana hcreden geliir

om
Karacier-Dalak
Kk Hcrelerin Diferansiyasyon:
farkl hcrelere dnme ve
Proliferasyon: oalma
Yolk Kesesi yetenei vardr
Bu zelliklerinden dolay:

.c
Pluripotent Stem Cell adn alr

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

ss
AY

re
HEMATOPOEZ
dp LENFOST
or
Pluri Potent STEM Lenfoid
CELL: (KK HCRE) STEM CELL:
.w

Lenfoid ve Myeloid B ve T
Stem Cell adn alan Lenfoid
Stem Cell
iki farkl
adn alan iki
ri

Multi Potent Stem farkl Uni

Cell e farkllar. Potent Stem
la

Cell e
farkllar.
t
no
rs
de

LENFOST B LENFOST > PLAZMA HCRES

B Lenfositler uyar
B Lenfoid STEM CELL: durumunda Plazma
tip

olgunlar ve B hcresine dnr ve

Lenfositlerini oluturur. mmnglobulin Salglar.

B Lenfosit ve Plazma Hcreleri

Humoral mmniteyi
olutururlar.

12
 29.06.2013

LENFOST GRANLOST: LKOST

T Lenfoid STEM CELL: Myeloid

olgunlar Ve
T Lenfositlerini oluturur. STEM CELL:
olgunlar Ve

om
T Lenfositler, antijen ve
mikroorganizmalara kar
hcresel dzeyde savunmaya Granlositleri
katlrlar.
T4 Helper,
(Lkositleri)
T8 Supresr, oluturur.
Tc: Sitotoksik,

.c
NK: (Naturel Killer: doal
ldrc ) hcreler gibi alt
gruplara ayrlrlar.

ss
Bu Hcreler: Hcresel
mmniteyi olutururlar.

re
GRANLOST: LKOST
dp MONOST: MAKROFAJ
or
Granlositler(Lkositler);
Myeloid STEM CELL:
.w

Ntrofiller: antijen ve
mikroorganizmalara kar olgunlar ve bir grup
Fagositik savunmaya hcre farkllaarak
katlrlar ve Fagositik
savunma sistemini Monositleri oluturur.
ri

olutururlar. Monositler,
Eozinofiller: Allerjik
olaylarda rol alr Makrofajlara dnr ve
la

Bazofiller: Allerjik olaylarda Fagositik savunma

rol alr sistemini olutururlar.
t
no
rs
de

MONOST: MAKROFAJ MEGAKARYOST: TROMBOST

Myeloid STEM CELL:

tip

Monosit ve olgunlar Ve bir grup

Makrofajlar; antijen ve hcre
mikroorganizmalara Megakaryositleri
kar Fagositik oluturur.
savunmaya katlrlar. Megakaryositlerden
Fagositik savunma sitoplazmik
sisteminin en gl organeller olan
hcrelerini olutururlar. Trombositler geliir.

13
 29.06.2013

HEMATOPOEZN KONTROL:
MEGAKARYOST: TROMBOST GROWTH FAKTR : STOKNLER

Hematopoez, Growth
Megakaryositlerin (Byme)
Faktrlerinin

om
sitoplazmik
kontrol altndadr.
organelleri olan
IL 3
Trombositler;
G-CSF
Kanamalarda ilk
grev yapan ve GM-CSF

.c
Hemostatik tka ERTROPOETN
oluturan hcrelerdir. TROMBOPOETN

ss
re
HEMATOPOEZN KONTROL:
GROWTH FAKTR : STOKNLER
dp
or
IL 3 : HKH ve tm ynlenmi kk hcrelerin
.w

IL-5 EOZNOFL

L-6 IL-1, IL-3 ve GM-CSF ile

sinerjistik B lenfosit ve
megakaryosit stimlasyonu
IL-7 B LENFOST
ri

G-CSF: Granlosit:Ntrofillerin

GM-CSF: Granlosit ve Monositlerin

la

ERTROPOETN: Eritrositlerin

TROMBOPOETN: Trombositlerin yapmn

t

uyarr ve oalmasn kontrol eder

no
rs
de
tip

14