PROFESSIONELE BACHELOR IN HET ONDERWIJS:

LAGER ONDERWIJS flexibel traject

UC Leuven Limburg
Departement Lerarenopleiding
Professioneel gerichte bachelor in het
onderwijs- flexibel traject: lager
onderwijs
Campus Heverlee
Hertogstraat 178 - 3001 Heverlee
Tel. 016 37 56 00 Fax 016 37 56 99
LESONTWERP
Naam: Annelies Holemans
Studietrajectbegeleider: Hilde Van Dael
Mentor:
Feedback op lesvoorbereiding
in orde
kleine aanpassingen nodig
te herwerken en opnieuw indienen
Aanvraag materiaal en voortaken: .

Vul de gevraagde informatie in

school : Basisschool Hertog Karel leergebied : WO

klas en leerjaar : 2e leerjaar onderdeel : Mens/maatschappij

wetenschappen/techniek

aantal leerlingen : 17 lesonderwerp : Donker is spannend! Of niet?

datum (data) : 7/11/2016 lestijden : van 13u25 tot 14u15 uur

van tot uur

1. SITUERING IN EINDTERMEN EN/OF LEERPLANNEN

Vink aan.
Gemeenschapsonderwijs (georganiseerd door de Vlaamse Gemeenschap)

EINDTERMEN
- SV 1.2: De leerlingen kunnen in omgang met anderen respect en waardering opbrengen.
LEERPLANDOELEN
- 3.4.1.1: Op een correcte wijze begrippen hanteren die verwijzen naar aanduidingen van tijd
o in het actief taalgebruik;
o in leeftijdsgebonden en authentieke contexten.
- 3.4.1.2: Op een correcte wijze begrippen hanteren die verwijzen naar tijdsindeling
o in het actief taalgebruik;
o in leeftijdsgebonden en authentieke contexten.
- 3.4.2.4: Vergelijken en associren van zonnestanden bij aanvang van de schooltijd, middagpauze, einde
schooltijd door middel van zonnefiguurtjes.
- 3.4.2.9: Verwoorden hoe een dag (etmaal) is ingedeeld (ochtend, voormiddag, middag, namiddag, avond, nacht).
- 3.4.2.12: De dagen van de week benoemen.
- 3.4.2.15: De chronologisch geordende dagen van de week associren met de begrippen: vandaag, morgen,
gisteren, overmorgen, eergisteren.
- 3.2.6.2: Dagelijks eenvoudige weerselementen benoemen en noteren in een tabel met conventionele tekens (bijv.
een weerkalender).
- 3.2.6.15: Zon, maan en sterren als dusdanig correct benoemen en verwoorden: dat de zon licht en warmte geeft,
dat we sterren zien als lichtjes aan de hemel, dat we de maan niet altijd in dezelfde vorm zien en dat we zon en
maan niet altijd op dezelfde plaats zien.
- 3.2.6.16: Verwoorden dat we de zon s morgens in het oosten zien, s middags in het zuiden, s avonds in het
westen en nooit in het noorden.

- De lln kunnen de hemellichamen (zon, maan, sterren) bij dag en nacht noemen.
- De lln kunnen aanwijzen waar de zon s morgens, s middags en s avonds staat en waar ze nooit staat.
- De lln kunnen verwoorden dat de zon gedurende de dag aan de hemel beweegt.
- De lln kunnen kenmerken en ervaringen noemen en rubriceren bij lente/zomer en herfst/winter.
- De lln kunnen verwoorden dat de zon s morgens opkomt, s middags hoog aan de hemel staat en s avonds
ondergaat.
- De lln kunnen de dagen van de week noemen in volgorde.
- De lln kunnen de passende dag noemen bij morgen, overmorgen, gisteren en eergisteren en kunnen die
begrippen gebruiken.

Les 14: WO: licht aan, licht uit! 1 1/9

 - De lln kunnen verwoorden dat de dagen in de lentte/zomer langer worden en de nachten korter en omgekeerd in
de herft/winter.

2. BEGINSITUATIE
Algemene beginsituatie: zie infowijzer
Specifieke beginsituatie:
Relevante voorkennis

De lln hebben eigen ervaringen met seizoenen, dagen van de week en de hemellichamen. Op die ervaringen wordt verder
gebouwd.

Individuele beginsituatie van kind(eren) m.b.t. deze les Differentiatievorm

1 tempo
Areina is wat zwakker voor taal omdat ze uit een anderstalig gezin
komt. De lkr gaat na of ze alle woorden begrijpt. begeleiding

instructie

materiaal

moeilijkheidsgraad

3. MATERIAAL
- Via Mundo 2e lj werkschrift thema 3, werkkatern 3, les 1 (p.1)
-
4. BRONNEN
Welke handleidingen, naslagwerken, websites, bestaande praktijkvoorbeelden, heb je geraadpleegd om deze les voor te
bereiden? Formuleer volgens de APA-methode.

- Via Mundo 2e lj handleiding, thema 3 (p. 57-62)

- Via Mundo 2e lj werkschrift thema 3, werkkatern 3, les 1 (p.12-13)

5. BIJLAGEN

Bijlage 0:

Bijlage 1:

Les 14: WO: licht aan, licht uit! 1 2/9

 4. Bordschema
Welke kernwoorden, schemas, geheugensteuntjes, bied je aan ter visuele ondersteuning?
Welke borden zijn beschikbaar? (krijtbord, magneetbord, )
Indien je een digibord gebruikt, druk je het bordplan af.

Les 14: WO: licht aan, licht uit! 1 3/9

 TIJD DOELEN LEERPROCESBEGELEIDING WERKVORM
(lesgang, leerinhoud, instructie, vraagstelling, verwachte antwoorden) MEDIA/MATERIAAL/ORGANISATIE
KLASSCHIKKING

5 INLEIDING
De lln kunnen de hemellichamen (zon, Werkvorm: kringgesprek
maan, sterren) bij dag en nacht noemen. 1. Introductie hemellichamen
Materiaal:
(Op de gang wordt een foto genomen van de verslaggevers (Roel - zonnemannetjes
en Jani) en het fototoestel wordt aan hen overhandigd. - fototoestel en papier voor reporters

De lln gaan in de zithoek zitten.) Organisatie:

Op de gang wordt een foto genomen van
intro

We hebben het al veel gehad over licht en donker. We hebben de verslaggevers (Roel en Jani) en het
gevoelens besproken, nachtberoepen en nachtdieren. fototoestel wordt aan hen overhandigd.
Over wat hebben we gisteren geleerd?
- Licht maken De lln gaan in de zithoek zitten.
Goed, gisteren hebben we zelf licht gemaakt met elektriciteit. We
gaan het vandaag opnieuw hebben over licht, namelijk over
lampen aan de hemel.
Wat zouden ze daar mee bedoelen?
- zon, maan, sterren

10 basisdoel KERN Werkvorm:

- OLG
De lln kunnen de hemellichamen (zon, 2. Standen van de zon aan de hemel bespreken
maan, sterren) bij dag en nacht noemen. Materiaal:
Wat zie je overdag? - Zaklampen
De lln kunnen aanwijzen waar de zon s - de zon - zonnemannetjes
morgens, s middags en s avonds staat Goed en we hebben gisteren al een beetje over de zon gesproken. - kleine planeten aan visdraad
en waar ze nooit staat. Staat de zon altijd op dezelfde plek aan de hemel?
- neen. Organisatie: De lln zitten in kring in de
De lln kunnen verwoorden dat de zon zithoek.
Waar komt de zon s ochtends op? En s middags? En waar gaat ze
kern

gedurende de dag aan de hemel

s avonds onder?
beweegt.
- (lln wijzen)
De lln kunnen verwoorden dat de zon s - We gaan eens op het kalenderblaadje kijken om hoe laat
morgens opkomt, s middags hoog aan de zon vandaag opkomt en ondergaat.
de hemel staat en s avonds ondergaat.
Welke richting hebben we nog niet gehad? Hebben jullie ooit de
zon al zien staan in die richting?
- neen

We hebben dus 4 zonnemannetjes:

1) ochtend = de zon komt op

Les 14: WO: licht aan, licht uit! 1 4/9


differentiatiedoel
10
De lln kunnen kenmerken en ervaringen
noemen en rubriceren bij lente/zomer en
herfst/winter.
De lln kunnen verwoorden dat de dagen
in de lentte/zomer langer worden en de
nachten korter en omgekeerd in de
herfst/winter.
Les 14: WO: licht aan, licht uit! 1 5/9
2) middag -blijft de zon laag?- = neen ze gaat hoog aan de
hemel staan
3) avond = de zon gaat onder
4) nacht = nooit zon
(lkr neemt miniplaneten en duidt een leerling aan die de zon mag
zijn met een zaklamp)
Eigenlijk draait de zon niet rond ons maar draait de aarde rond.
Daardoor lijkt het alsof we de zon zien draaien. (lkr demonstreert
dit met miniplaneetje van de aarde waar een stip opkleeft)
Wat zien we s nachts?
- de maan
(lkr neemt een mini-maan)
Geeft de maan zelf licht?
-
Neen, we zien de reflectie van de zon op de maan. (lkr laat zien
met miniplaneten). Soms zien we maar een stukje van de maan
omdat de aarde dan tussen de zon en de maan hangt. De maan zit
dan in de schaduw van de aarde en dan kan er maar een stukje
reflecteren.
Wat zien we nog s nachts?
- de sterren
Geven die zelf licht?
Ja dat zijn eigenlijk allemaal zonnen maar die staan zo ver weg
dat ze heeeeel klein lijken.
3) Seizoenen bespreken Werkvorm:
- OLG
We weten nu al hoe laat de zon vandaag opkomt. Komt de zon
altijd op dat uur op? Materiaal:
- nee - papier zomer en lente
Wanneer is het anders? - papier herfst en winter
- zomer vroeger, dan is het langer licht. - prenten herfst en winter en lente en
zomer
En in de winter?
- papieren met uitspraken: korte dag,
- dan zijn de dagen korter en is het langer donker
lange nacht, lange dag, korte nacht
Ik ga hier zomer en lente leggen en hier herfst en winter
Welke prenten en uitspraken passen bij zomer en lente en welke Organisatie: De lln zitten in kring in de
zithoek.
bij herfst en winter?
(lln helpen schikken en leggen uit waarom iets bij welk seizoen
hoort)
 15 basisdoel
De lln kunnen aanwijzen waar de zon s
morgens, s middags en s avonds staat
en waar ze nooit staat.
De lln kunnen verwoorden dat de zon
gedurende de dag aan de hemel
beweegt.
De lln kunnen kenmerken en ervaringen
noemen en rubriceren bij lente/zomer en
herfst/winter.
De lln kunnen verwoorden dat de zon s
morgens opkomt, s middags hoog aan
de hemel staat en s avonds ondergaat.
verwerking
De lln kunnen de dagen van de week
noemen in volgorde.
De lln kunnen de passende dag noemen
bij morgen, overmorgen, gisteren en
eergisteren en kunnen die begrippen
gebruiken.
De lln kunnen verwoorden dat de dagen
in de lente/zomer langer worden en de
nachten korter en omgekeerd in de
herfst/winter.
Differentiatie
Les 14: WO: licht aan, licht uit! 1 6/9
VERWERKING Werkvorm:
- OLG: klassikaal
3. beweging van zon, dagen van de week en seizoenen
inoefenen in werkschrift
Materiaal:
Neem werkschrift blz. 12 - Via Mundo 2e lj werkschrift thema 3,
werkkatern 3, les 4 (p. 12-13)
-
1) Met zonnemannetjes:
Organisatie: de lln gaan op hun plaats zitten
- ochtend: de zon komt op
- middag: de zon staat hoog
- avond: de zon gaat onder
Er wordt klassikaal gewerkt: lkr schrijft en
- nacht: nooit zon tekent voor op bord
Hoe laat kwam de zon op (lijk op kalenderblaadje)?
En ging ze onder? De uren ertussen kleur je geel want dan is het
dag. De overige nacht dus die kleur je blauw.
2) Dus elke dag komt de zon op, gaat hoog naar de hemel en (lkr doet gebaar in de juiste richtingen)
gaat dan onder.
Dan is het nacht en daarna komt er een nieuwe dag.
Hoe noemen we de dag die na vandaag komt?
o morgen
Welke dag zijn we vandaag?
o woensdag
Vul rooster met dagen van de week op bladzijde 13 (oef 2)
al aan tot woensdag (maandag, dinsdag, woensdag)
Trek dan de pijl van vandaag naar woensdag. Welke dag
is het dan morgen? Donderdag. Trek lijn.
Hoe noemen we de dag na morgen?
o overmorgen
enz idem met gisteren en eergisteren
3) oef 3 en 4 alleen.
lkr hangt prenten aan prikbord
Wie klaar is werkt verder aan beroepen en nachtdieren.
Verslaggevers typen verslag
 5 LESOVERGANG

lesoverg
ang
Wat vonden jullie het leukst aan alle WO-lessen? kijk naar prikbord
Achter bank staan om naar huis te gaan.

Les 14: WO: licht aan, licht uit! 1 7/9

Namen:
Fotos:

Waar ging de les over?

Wat vonden jullie leuk /minder leuk?
Wat gaan jullie zeker onthouden?

Typ het hier:

Les 14: WO: licht aan, licht uit! 1 8/9

Les 14: WO: licht aan, licht uit! 1 9/9