Punla

Bikol 2006

Punla
2006

4 Punla
 Koleksyon
ng mga Tula

Nalikha sa Gitna ng
Rebolusyonaryong Pakikibaka sa Bikol
 Paunang Salita

Sa koleksyong ito ng mga tula, nasasalamin ang buhay at pakikibaka

ng mga rebolusyonaryo sa Bikol. Nalikha ang mga obra sa gitna ng masikhay
na pagpupunyagi sa pagsusulong ng armadong pakikibaka sa kanayunan.
Mga kathang nalikha ng mga pwersa ng rebolusyon mga makata sa
hanay ng mga aktibistang masang magsasaka, mga pulang kumander at
mandirigma ng Bagong Hukbong Bayan, at mga kadre ng Partido.
Muling ilinalathala ang piniling mga tula na lumabas na sa mga isyu ng
Punla mula 1997 hanggang 2002 upang magamit natin sa pang-araw-araw
na gawain sa pagpapalaganap ng rebolusyonaryong sining at panitikan.
Ibinatay namin ang seleksyon ng mga tula mula sa kolektibong pagpili
at panunuri ng ilang pulang mandirigmang aming kinonsulta. Sinikap naming
ikategorya ang mga tula batay sa tema.
Tampok ang tulang Punla, na nalikha noong 1997 ng isa sa
pinakamahuhusay na rebolusyonaryong makata na si Lorenzo Magpunyagi
(Ka Lloyd/Ian), na ngayoy isa nang martir ng rebolusyon. Isa siyang makata
na nagmula sa hanay ng masang magsasaka. Sa unang taon ng paglalathala
ng Punla, bilang isang dyornal pampanitikan, inspirasyon sa mga kasamang
makata ang mga katagang ito:
Sa gitna ng pakikibaka, sumibol ang punla
Pandayan ng isip, daluyan ng diwa
Aping mamamayan, nagiging makata,
Nagiging manunulat sa aklat ng digma.
Tunay na nasa kanayunan ang muog ng rebolusyonaryong kultura. Ang
muog na ito ay nakasandig sa matatag na pamumuno ng Partido Komunista
ng Pilipinas na siyang binibigyan ng pinakamataas na pagpapahalaga sa
tulang Mapulang Pagpupugay sa Araw ng Iyong Pagsilang; ang pagtalima sa
rebolusyonaryong prinsipyo sa MLKMZ; at Gabay. Ang pagggunita sa
pagkakatatag ng BHB sa Marso 29; at ang mahusay na pagsapol sa teorya ng
digmang bayan sa Matagalang Digmang Bayan; O Gabi Kaya; at Sang Putok.

8 Punla Punla 5
 Naghuhulagpos ang diwang mapanlaban ng uring anakpawis na dantaon
nang pinagsasamantalahan sa tulang Magsasaka, Tayoy Magkaisa:
Akoy magsasaka na tali sa lupa
Pati hininga koy tila walang laya
Bahagi na ng bukid ang pawis kot yapak
Ang sunog kong balat sa akin ay tatak
Malinaw ang tatak ng makauring paglaban sa mga tulang Manggagawa,
Magsasaka; Para Sa Amang Magsasaka; Alay sa Magsasaka; at Nang Magkaisa
Ang Mga Magsasaka.
Ang pagbaybay sa kasaysayan ng paglaban sa kathang Ragay...noon at
ngayon:
Ragay... noon at ngayon,
Saksi ka sa pagsulong ng dakilang rebolusyon.
Muog na bakal kang nagsilbing likuran,
Sayong mabundok na kaparangan
Itatatag ang pulang kapangyarihan!!!
Masikhay at puspusang pakikibaka sa gitna ng masalimuot na landas
ng paglaban ang pinaksa sa mga tulang Determinasyon; Sa Patuloy Na
Pakikibaka; at Larawan ng Katatagan.
Simple ngunit malalim ang mensaheng hatid ng tulang Digmaan at
Kapayapaan:
Sa digmaan,
papawiin ang lahat ng hirap,
ang mga uri at ang mga tunggalian;
wawakasan ang pagsasamantala;
lilikhain ang bayang
malaya at mapayapa.
Sa digmaan,
lilikhain ang kapayapaan;
papawiin ang digmaan!
6 Punla
Marubdob ang mapagpalayang damdamin sa mga tulang Kung Paglayay
Bulaklak; Tungo sa Kalayaan; at Krisis, Agresyon at Rebolusyon. Maalab
ang pagtatanggol sa pambansang soberanya laban sa pandarambong at
pandarahas ng imperyalismo sa Digmang Agresyon; at Balikatan.
Makapangyarihang sandata sa Gera sa Kultura ang kathang Lingkod
sa Sambayanan; at Sandatang Sining:
Gawing pulang paaralan, di lamang hilig o aliwan
Rebolusyong pangkulturang balon ng libu-libong kawal
Uugat sa ating masa, karanasan ay lalagumin
Kolektibo sa paglikha ng rebolusyonaryong sining.
Sa mga pulong parangal, maaaring itanghal ang mga tulang nagpupugay
sa mga nag-alay ng buhay para sa rebolusyon. Hindi dalamhati bagkus,
mensahe ng paglaban ang pagpaparangal Sa Mga Bayaning Di Kilala; Alay
sa Bayani; at Gamu-gamo sa Himagsikan.
Sa muli, hinihikayat namin kayong mag-ambag ng mga akdang
pampanitikan. Mahusay na praktikang dapat ipagpatuloy ang kolektibong
pagsusulat at panunuring masa.
Ibayong pahusayin ang paglikha, pagtanghal at pagpapalaganap ng
rebolusyonaryong sining at panitikan.
Istap ng Punla
Abril 2006
Punla 7
 Nilalaman

Paunang Salita

Punla 11

Muog ng Rebolusyon
Mapulang Pagpupugay 15
MLKMZ 18
Gabay 19
Marso 29 20
Matagalang Digmang Bayan 22
Sa Muling Pagdaop ng Ating Kamay 23
O Gabi Kaya 24
Sang Putok 26

Pakikibaka ng Masang Anakpawis

Mga Magsasaka, Tayoy Magkaisa 29
Para Sa Amang Magsasaka 31
Alay sa Magsasaka 33
Magsasaka 34
Alay, Sakripisyo 35
Nang Magkaisa Ang Mga Magsasaka 36
Manggagawa, Magsasaka 37
Panaghoy 38
Mga Batang Sakada 40

12 Punla Punla 9
Kasaysayan ng Paglaban
43 Mapagpalayang Digma
Ragay: Noon at Ngayon
45 Kung Paglayay Bulaklak 85
Ang Rebolusyon
47 Tungo sa Kalayaan 86
Sigaw ng Panahon
48 Hangad na Paglaya 87
Ang Misteryo ng Tangcong Vaca
50 Digmang Agresyon 88
Kalayaan
Balikatan 90
Panawagan 91
Dakilang Pag-Aambag
55 Krisis, Agresyon at Rebolusyon 92
Sa Bagong Henerasyon
56 Namulat 93
Digmaan at Kapayapaan
Sa Patuloy Na Pakikibaka 58
Sandatang Sining
Tangkong
61 Gera sa Kultura 97
Balita Mula Sa Silangan
62 Sandatang Sining 98
Ang Paglalakbay
63 Lingkod sa Sambayanan 99
Panahon ng Paglaya
Larawan ng Katatagan 64
66 Parangal sa Bayani
Katatagan
67 Sa Mga Bayaning Di Kilala 103
Determinasyon
68 Alay sa Bayani 104
Pamana
69 Paglalakbay 105
Bawat Hakbang
70 Sa Iyong Pagkalugmok 106
Hamon
71 Paglisan 107
Tagpuan
Gamu-gamo sa Himagsikan 108
Pagsilang, Bukang-
Liwayway at Paglaya 73
74 Bikol
Ang Pagbabalikwas
75 Hukbo Kan Namamanwaan 110
Tuwa ng Pakikibaka
76 Si Tata Manungod sa Pagtambang 112
Ka Ilyo
77 Sa BKP 114
Bituing Kay Ningning
78 Tigsik: Eleksyon 116
Rebolusyonaryo
Metamorposis 79
Pag-aambag 80
Sa Muling Pagdaop ng Ating Kamay 81
 PUNLA
Lorenzo Magpunyagi
21 Setyembre 1997

Sa gitna ng pakikibaka, sumibol ang punla

Pandayan ng isip, daluyan ng diwa
Aping mamamayan, nagiging makata,
Nagiging manunulat sa aklat ng digma.

Mga obra maestrang kanilang kinatha,

Sa landas ng pakikibaka, nagiging sandata
Mensaheng gumigising sa mapanlabang diwa,
Ng bayang nalugmok sa hirap at dalita.

Sa balon ng karanasan ng bayang dinuhagi,

Dula, tula at awit kinathat hinabi,
Tinanghal sa tabing ng pulang tanghalan
Makasaysayang pagbabalikwas ng buong sangkatauhan.

Nilapatan ng liriko ang bawat pagpatak

Ng ulan sa lupang tigang at sa luhat dugoy tigmak
Binigyan ng himig ang simoy ng hangin
Upang ganap na maging melodiya sa gitna ng
bukirin.

Nanghahalina, hinuhugot ang diwa,

Mula sa libingang kinasadlakan ng masang api,
Pinalalaya ang isip, linalagot ang tanikala,
Upang harapin at balikatin, hamon ng
pakikibaka.

16 Punla Punla 13
Mula sa binhi, sumisibol ang punla,
Yumabong at namukadkad, rebolusyonaryong diwa
Kulturang makamasa, makabansat siyentipiko
Dumaloy sa ilog, sa kaparangan tumungo.

Sa dagat ng masa, sa laot ng digma MUOG NG REBOLUSYON

Hayaang maglayag ang diwa ng punla.

14 Punla Punla 15
MLKMZ
Gregorio
29 Marso 1997
Lahat tayoy isinilang sa lipunan na wala pang malay
Mapang-aliping turo, isip natiy dinungisan
Saksi rin ang araw sa kalupitan at kaapihang
dinanas sa kamay ng mga gahaman.
Mabuti na lamang at liwanag ay sumilang
Marxismo, Leninismo, Maoismo palay kaisipang nagpapatunay:
Laging umangkop sa obhetibong kalagayan
pagsusuri sa lipunang malakolonyal at malapyudal.
Di kaila kanino man, isinusulong natiy digmang bayan.
Muli tayong humakbang, isipat lakas ay ialay
at sa paglakbay, sandatay laging tanganan
Liwanag na tanglaw sa daan at gitna ng tunggalian
Mga kahinaan na ating dadatnan, o kahit magbuwis man ng
buhay
Sikapin, pagwawasto sa mga kamalian.
Proletaryado lamang ang siyang magpapanday
Palalayain nito, buong sambayanan upang sa kanila,
lipunang ihahandog, diway pagkakapantay-pantay
burges na estado, di na mangingibabaw.
Salamat, Kasamang naging huwaran
Dugo at pawis di rin nasayang
Tiyak na makakamtan, korona ng tagumpay
Habang ang masay sumisigaw ng kalayaan!
20 Punla
MAPULANG PAGPUPUGAY
SA ARAW NG IYONG PAGSILANG
Lorenzo Magpunyagi
14 Disyembre 1997
Mula sa sinapupunan ng bayang nagpupumiglas,
Nagpupumilit makawala sa hawlang kinasasadlakan
Sumibol ang pintig ng panibagong-buhay
Punlang ipinaglihi sa rebolusyonaryong pagpupunyagi
Sanggol na iniluwal sa banig ng kontradiksyon
Antagonismo ang nagsilbing komadrona;
Bente-sais ng Disyembre, pumailanlang ang iyong tinig
Hudyat ng paghihiwalay ng dalawang kulay
Ang kulay ng pulang dugo na bumabalot sayo
Simbolo ng kagitingan at katapangang siyang magiging tugon
Sa panangis ng bayang nalugmok sa hirap,
Sa kumunoy ng karalitaaan.
Araw ng iyong pagsilang ay isang hudyat
Ng pagpasok ng rebolusyon sa panibagong yugto ng buhay
Inihele ka sa duyan ng digma
Mga putok ng baril ang nagsilbing uyayi
Lumaki kang taglay ang kapasyahang
Adhikay ipagtagumpay
Sa iyong pagsilang, labis na nagalak ang iyong ina
Ang amang malaon nang naghihintay
Mga kapatid na patuloy sa pakikibaka
Anakiy nagkaroon ng tala sa kanilang daan
Magsisilbing tanglaw upang hindi muling maligaw
Ang sinimulang pakikibaka
Ng iyong mga ninuno.
Sa iyong paglalakbay dumaan sa ibat ibang balakid
Mga pagsubok na pilit mong nilagpasan
Matatarik at makikitid na daan
Nariyan ng madapa ka, nariyan ng mahulog
Punla 17
Sa bawat pagkadapay pilit nilalapa ng halimaw na kaaway,
Mga buwitreng nagnanais na patuloy kang ibulid nang walang
hanggang pagkaalipin
Datapwat naririyan ang tatlong tala na sa iyoy pumapatnubay
Itinuturo sa iyo ang tamang daan
Tinuturuan kang lumakad, lumangoy sa dagat
At dahil sa iyong pagtalima s kanilang banal na salita
Nanatili kang nakatindig sa harap ng mga hambalos
Patuloy kang nagpunyagi upang manatiling bag-as
At bantayog ng rebolusyon.
Sa iyong kanang kamay tangan mo ang sibat
Sandatang ginagamit mo upang gapiin ang halimaw
Sa kaliwang kamay mo naroroon ang kalasag
Sandata at pananggalang sa pakikibaka;
Humayo kang taglay ang tibay at ibayong pananalig
Na sa iyong paglalakbay kasama mo ang mamamayan
Ngunit sadyang ang kaaway ay hindi basta matutulog
Hindi basta papayag na magapi sa pagtutuos
Mula sa loob ay pilit kang winasak
Dahil sa IDKP nalampasan mo ang kritikal na yugto ng iyong
buhay.
Mula roon ay patuloy kang naglayag sa laot
Higit na matatag, higit na matibay
Kapasyahang isulong ang rebolusyon
Handang harapin ang bagong hamon
Lagi nay katuwang mo ang masa
Sa pagsulong sa ulan tuwing may unos
Sila ang walang kupas na tala ng iyong buhay,
Ang kabuuan ng iyong buhay.
Sa araw na ito muling gugunitain
Ang dakilang araw ng iyong pagsilang
Muling babaybayin ang landas na iyong tinahak
Iwawagayway ang pulang bandilang taglay ang maso at karet
Sagisag ng iyong katapatan at kagitingan;
Ipagdiriwang ang iyong mga tagumpay.
Sisigaw ang buong hanay:
Mabuhay ang PKP! Mapulang pagpugay sa iyong pagsilang!!!

Nais agawin, iyong sibat at kalasag

Pilit binubulag, iyong mga mata
At mas masahol pa
Nais ka nilang pugutan ng ulo!

Nakaririmarim na mga balakin!

Mga taksil sa bayan!
Nais tayong iligaw ng landasin
Isadlak sa karimlang walang hanggan!
Salamat at naging matalino ka
Nakita mo ang sakit na dumapo sa katawan
Kalawang na nais sumira sa bakal ng kapasyahan

18 Punla Punla 19
MATAGALANG DIGMANG BAYAN GABAY
Adelina Diwata
13 Hunyo 1999 Sa makauring paglaban, matatag na nanindigan
Wastong prinsipyo at linya, mahigpit na tinanganan
Naisin man nating matamo kaagad MLM nagsilbing giya, makapangyarihang sandata
ang tagumpay Upang wakasan ang pang-aapit pagsasamantala.
sa isang kurap,
o sa pawis na ilang patak, Armadong pakikibaka bilang pangunahing porma
o sa ilang salitan lang ng dapithapon, Digmang bayan ay isinusulong ng Hukbo at masa
bukangliwaywayay di maaari, Sa wastong estratehiya nabuo, solidong pwersa
at dapat mawari, Buong sambayanan ang dudurog sa lumang sistema.

na pag-iimbita ng sarili Demokratikong Sentralismo, prinsipyong gumagabay

sa kumunoy ng kapahamakan Upang organisasyon ay kolektibong mamuhay
ang anumang pagmamadali, Programa at patakaran, kolektibong pagpapasya
Matatag na pamumuno, susi sa ganap na paglaya.
na ang ating digmay
tulad ng paghahabi Magtatagumpay ang bayan, sosyalismoy makakamtan
maingat, masinsin, mabusisi, Pagkat Partido Komunista ay nasa tamang daan
Magiging kaagapay ng pandaigdigang kilusan
na bawat pagpapasyay Ng uring proletaryadong lilikha ng kasaysayan.
di dapat hinog sa pilit,
bawat pangarap, hangaring matupad;
bawat pagtupad, wastong paraan;
bawat bigwas, sapat na lakas;
bawat balak, tagumpay na tiyak,

upang ganap na maibagsak

ang mga gahaman
ng dakilang lakas
ng mga inaaping nagsasalimbayan
sa kumpas ng hangaring lumaya.

Itoy matagalang digmang _______

walang hanggan ang tagumpay. Kolektibong ginawa ang tulang ito sa isang pangkulturang
palihan noong Nobyembre 2002.

24 Punla Punla 21
MARSO 29
Salvador Rojo
Marso 29, 1997
Sa pagdiriwang natin, di layunin
Mapulang araw sa masat kasama
ang pagsasaya, kundi ang pagbibigay-pugay
Pinagdiriwang sa panahong may ligalig
sa kasamat masa upang itaas ang antas
Isinilang ang Pulang Hukbo sa banig
ng pakikibaka at patuloy na iwasto
ng pang-aapi at pagsasamantala
ang maling kondukta.
Uring anakpawis, kasama ang iba pa
Ang silangan ay patuloy na pumupula
lalo na ang petiburgesya ay nagpasya
Pawis at dugo ang itinigis nila
Sa araw na ito, humawak ng sandata
para kamtin ang minimithing paglaya.
may tiwala at pananalig sa pamumuno
ng uring manggagawa (PKP-MLKMZ)
Bagong Hukbong Bayan... mabuhay kayo!
at pangunahing pwersa ang uring magsasaka

Sa pagsulong ng armadong pakikibaka

Dumaan ito ng paglakas at paghupa

Batas ng digma matamang nilagom

At tinatasa sa balangkas ng matagalang digma
Pulang kumander at mandirigma
mahigpit na nagkaisa, itinakwil
ang kaliwa at kanang oportunismong
linya nina Lava-Taruc at makabagong
taksil na sina Popoy, Kintanar, Paco
at Tabara, at kakarampot na kasabwat
na mga oportunista

22 Punla Punla 23
SANG PUTOK SA MULING PAGDAOP NG ATING KAMAY
Ka Herson Ka Aster
20 Oktubre 1997 20 Setyembre 1997

Mano po Inay, ang tanging namutawi

Sa nanutal kong bibig na tila bay napipi.
Malakas na umalingawngaw Sa muling pagdaop ng ating mga kamay,
sa kailaliman ng hatinggabi Nadama kong ina kitang matagal na nawalay.
Naghuhumiyaw, nagpupukaw
sa himbing na pagkakatulog Aking pinagmasdan pagal mong katawan,
ng bayan. Mga palad na pinakapal ng lupa at uhay
Mga pisnging kinulubot ng init ng kaingin,
Sang putok, naghudyat ng bagong antas ng pagbangon Mga matang nagtatanong sa mga bagay na di malirip.
ng mamamayang malaon nang api
ng Hukbong Bayang nagpanibagong-lakas Kumusta po Inay, nasaan po ang Itay?
ng proletaryong Partido Kumusta na kasama, ang iba pa noon, nasan na?
muling nakapagpatibay Mga tanong na nasasabik, may hatid na pahiwatig,
sa pagiging taliba ng digma. ng pagbabalik-tanaw, sa ting sinapit.

At nakiayon ang kalikasan Inay, paano ko po lubos na maipababatid,

Ang kabilugan ng buwan ay nagsilbing tanglaw Ang taos na pagtitika, pagpuna at paghinagpis,
Ang naghihintay na karagatan sa mga pagkukulang kung ako may nalihis,
na nagsilbing likuran sa dakilang adhikaing kapwa sa atin nagbigkis?
hanggang sa pagputok ng umaga
nagbunyi ang kalawakan, Ngumiti ka na Inay at akoy yakapin.
gumuhit ang mga kulay Mga gatla sa iyong nooy unti-unting pawiin.
sa nagkumpul-kumpol na mga ulap Pangakong tatalima sa mga aral at babala
sa pulang silangan. Sa muli nating pagbangon at pagbata sa unos ng digma

______
.. hinggil sa ilang madadamdaming pagtatagpo ng mga kasama at masa sa
rekoberi erya

28 Punla Punla 25
O GABI KAYA
Leoncio Bagani
3 Oktubre 1997 sa lugar ding ito,
ipagbubunyi ang tagumpay
Isang araw, ng isa na namang taktikal na opensiba
sa lugar ding ito, ng sumisinsin at lumalaganap
tataob ang isang siksbay na pakikidigmang gerilya
o isang Kennedy-type kaya. alinsunod sa lawak at lalim
Aalingawngaw ang mga putok ng rebolusyonaryong baseng masa!
ng mga riplet granada;
magsasalimbayan
ang ibat ibang kalibre ng bala.

Isang araw,
sa lugar ding ito,
ni hindi magkakaroon
ng pagkakataong makapagsisi
sinumang sarhento o tinyente
o kapitan o medyor o koronel
o sinumang pasistang sundalo
na magkamaling mapabilang sa tropa
na magdadahan-dahan sa kurbada
habang nakakublit nag-aabang
ang ating yunit gerilya.

Isang araw, sa lugar ding ito,

sasamsamin ng mga kasama
ang mga sandata ng mga pasista
bago pa man makalipad
ang sasaklolong helikopter
mula sa Simeon Ola
bago maglakas-loob na sumuporta
ang mga tropa ng Tula-tula. ---
Isang araw, Naisulat ang tula habang nagpapahinga at nagmamasid sa isang
napakagandang lugar sa Albay.

26 Punla Punla 27
Asenderong bundat ang nagpapasarap
Sa bungang luwal ng ating pawis at hirap
Tayong magsasaka kung kanilang apihin
Pinipiga ang dugo tulad sa alipin

Ngayoy alam ko na ang tanging solusyon

PAKIKIBAKA NG
Sa ugat ng problema magmula pa noon
Ng aking ninuno at mga kauri kong
MASANG ANAKPAWIS
Nakatali sa lupa ng ilan nang dantaon

Anong bukas mayroon mga anak natin

Kung hindi ipaglalaban ang ating mithiin
Ang pakikibakay atin nang suungin
Malayang lipunan ay ating kamtin

Bagamat sa pagbuklod upang makaalpas

Mga kauri koy madalas dumanas
Mga panunupil sa ibat ibang antas
Sa bayarang militar at di-makatarungang batas

Mga kauri ko atin nang wakasan

Mga kapalaluan at salot sa lipunan
Ang mga mapang-api at hayok sa sarap at yaman
Na nagpapasasa sa ating mga pinagpawisan

Kaya kauri ko magbigkis na tayo

Mithing pagbabago huwag nating isuko
Aagos ang galit ng bayang namulat
Kasaysayan natin tayo ang susulat

---
Ang tulang ito ay nilikha habang naghahanda sa pagpakilos sa mga magsasaka sa
lupa ng isang despotikong PML sa Masbate noong Disyembre 12, 1999.

32 Punla Punla 29
 MGA MAGSASAKA TAYOY MAGKAISA

Akoy magsasaka na tali sa lupa

Pati hininga koy tila walang laya
Bahagi na ng bukid ang pawis kot yapak
Ang sunog kong balat sa akin ay tatak

Madaling araw pay itak na ang hawak

Upang pagyamanin bukid na malawak
Hindi pansin ang hirap upang pagbutihin
Ang mga gawaing dapat kong harapin

Sa buong maghapoy lantad ang katawan

Sa init ng araw o lamig ng ulan
Upang matamnan ang lupa kong minahal
Kahit hindi akiy pag-aaruga sa puso koy bukal

Sa hapon, uuwi pagod ang katawan

Kadalasay hapo pati ang isipan
Inaalala lagi abang kalagayan
Baka mga anak koy manahin itong karukhaan

30 Punla Punla 31
MAGSASAKA PARA SA AMANG MAGSASAKA
Yoyong Clamar Jr. Criselda Magbanua
18 Marso 1998 Oktubre 1997

Sa pyudal na sistema Ni hindi mo matanto

Ngalan moy inalipusta kung kailan ka ikinasal
Sa lupaing sinasaka sa lupang di naman sa iyo
Patuloy kang timawa bastat ang alam mo
ikay sa kanya at siyay saiyo
Ganap kang alipin
sa sariling lupain Yumuyuko ang luntiang damo
nagbubungkal, ngunit nagugutom sa bawat pag-apak ng talampakang kumapal
habang ang iilan, umaapaw ang yaman sa pakikipagbuno sa matitigas na lupat gasang
tila nagpupugay at nagsasabing:
Ikay manlulupa Dakila ka kaibigan ko!
Dapat sayo ang lupa
pagkat sayo nagmumula Sa bawat pukol ng asarol,
kabuhayang sagana sa bawat tibag sa pilapil,
sa bawat paglimpa ng araro,
Kung magugutom ka sa lupang napamahal na sa iyo
Higit kamit ang bansa pinapanday,
Anot lagi kang timawa binibigyang hugis,
kita moy ang imperyalista, sinusukat ang pangarap.
asendero ang nabubundat
Ni hindi mo na mabilang
Magsasaka, lumaban ka kung ilang galong pawis
sa pyudal na sistemay umalpas ka ang iyo nang naibuwis
Tanikalang sayoy umalipin sa panginoong may-lupat usurero
dapat mo nang lagutin na sa iyoy nagdala ng hapis.

At itayo ang isang lipunang Saksi ang aking gunita sa iyong kapasyahan,
bago at demokratiko katatagan at katapangang suungin
na taglay ang karapatan mo ang anumang balakid
at iyong mga kaalyado na hatid sa iyong daigdig

36 Punla Punla 33
 ALAY SA MAGSASAKA
Sagisag Tejero
23 Agosto 1998

Akoy aninong nasa likod mo Aming iaalay itong aming lakas

nagmamasid, Ang talinot diwa ng pagbabalikwas
nagtatanong, Mga magsasakang inapi at dinahas
naghahanap ng lunas. Sa tigang na lupay nagbuwis, nalagas.

Hanggang sa dumating ang araw Daantaong nagtiis sa pagkaalipin

nang sabihin mong: natapos rin ang pagpapagal Saksi ang pinitak at mga bukirin
akoy bahagi ng katuparan ng pangarap... Dapat nang wakasan, dapat nang tanggalin
Ang busal, ang gapos at kadenang kawing.
Subalit tila naiba,
pangarap na nasa palad mo Itong aming alay ay isang mithiin
sa wari moy Inyong itaguyod, isusulong natin
naglalaho, Lakas ng yong bisig, mga adhikain
papalayo, Atin nang ipunin at ating bigkisin.
papalaot sa pusod ng digma.
Ang mga pangambat mga agam-agam
Ni hindi mo matanto Di dapat maghari sa harap ng laban
kung kailan babalik saiyo Mga manggagawat mga anak ng bayan
bastat ang alam mo Sila ay nariyan, laging kaagapay.
siyay naglilingkod sa mga katulad mo
nagpapanday, Ang handog na ito ay dakilang gabay
binibigyang hugis, Sa pakikibaka ng bayang handusay
sinusukat ang pangarap Ito ang papatid sa gapos ng kamay
ng lahat ng kauri mo. Hanggang sa makamit ang mithing tagumpay!

bastat ang alam mo

siyay naglilingkod sa mga katulad mo
nagpapanday,
binibigyang hugis,
sinusukat ang pangarap
ng lahat ng kauri mo.

34 Punla Punla 35
PANAGHOY
Amihan Laurel
31 Marso 1997
Kapirasot malamig na tinapay,
pabrikang impiyerno,
halos wala nang masalat sa uwing enbelop
para sa mahal na asawat mga anak,
ngunit may lamang hapis ang puso mo;
ito lang, ito lang ang itinira sayo
ng among kumamal ng supertubo
sa maghapon at magdamag mong ikinayod?
Kaya pat manggagawa at magsasaka,
kapwa di na nagtataka
sa madumit walang kasing-hungkag na iskema
ng mga komprador, lokal at dayuhang kapitalista:
ang ating pagdurusay sinasadya nila
ginagawang tabanglupa
ang pagdusta sa lakas-paggawa,
panatiliing mababa ang kakayahang lumikha,
ultimo pagtambak ng surplas ay tantsado pa!
lahat, lahat nang ito
nang silay di malunod sa krisis, tayo
ang inilublob!
Animo silay mga lintang
tanging buhay ay dugo at pawis ng mamamayan!
Ano pa ang nalalabing hakbang
kung sa bawat pansamantalang pagbangon
ay dadalhin at dadalhin nila tayo
at ang ating salinlahi
sa dulo ng kamatayan?
40 Punla
ALAY, SAKRIPISYO
Ka Mauricio
21 Oktubre 1997
Buong maghapon bilad sa araw
Babad sa luntiang putikan
Dugot pawis pinapatulo niya
Upang sambayanay maging masagana.
Ngunit magsasakay kawawa
Lupang pinagyaman kinamkam nila
Sa ngalan ng huwad na kaunlaran
Para sa panginoong maylupa.
Buong maghapon kaharap ay makina
Kulong sa apat na sulok ng pabrika
Dugot pawis pinapatulo niya
Upang sambayanay maging masagana.
Ngunit manggagaway kawawa
Yamang nilikha pinagtutubuan nila
Sa ngalan ng huwad na kaunlaran
Para sa mga imperyalista.
Maghapot magdamag naglalakbay
Maputik at mabatong bundok binabagtas
Dugot pawis pinapatulo nila
Upang sambayanay maging malaya.
Manggagawat magsasakay nagkaisa
Isinusulong, armadong pakikibaka
Sa ngalan ng tunay na kalayaan
Dudurugin ang mga mapagsamantala.
Punla 37
NANG MAGKAISA ANG MGA MAGSASAKA MANGGAGAWA, MAGSASAKA
Ka A. Kamao
Hulyo 1998
Manggagawa, magsasaka, isulong ang digma
Sa sakahang lupa dito sa ating bayan Para sa paglaya ng uring lumilikha
Nakararami ay kasama at nangungupahan Sa armadong pakikibaka tayoy magkaisa
Silang magsasaka, ang walang sariling mapagtamnan Durugin ang mga imperyalista.
Pagsasaka, makaluma pa rin ang pamamaraan
Idinadaing nila, di makatwirang partihan Manggagawa, magsasaka higpitan ang hawak sa sandata
Hati, sangkatlo o kaya tagulham* Upang magapi ang mga mapagsamantala
Mataas na usura laging nararanasan Sakripisyo at kamatayan wag nating katakutan
Kaya naipamana sa anak, sapin-saping kahirapan Bahagi ito ng ating paglaban.

Laking tuwa nila nang dumating ang Hukbo ng Bayan Teoryang MLM ating ipaunawa
Naipaunawa ang sanhi at ugat ng kahirapan Para sa pagsulong ng ating digma
Pagkakaisa at pagkilos ang siyang kalutasan Manggagawa, magsasaka , wag tayong mabahala
Ang mithing paglaya, nakasalalay sa sariling mga kamay Sapagkat tiyak ang ating paglaya.

Kulang man sa karanasan

ay inugit ang sa tingiy wastong landas
Pinatatag ang hanay, buong giting nagbalikwas
Mga kasamang inalipin, kapit-bisig na ihinarap,
sa sukab na hasendero, pagbabago ng partihan ihinapag

Sa lakas, militansya at kaisahang ipinakita

Panginoong maylupa, napwersang upa sa lupa ay ibaba
Tagumpay ng magsasaka, ipinagdiwang, ikinatuwa
Naghahanda sila ngayon sa bagong antas ng pakikibaka

Magsasaka nanindigan sa matagalang digmang bayan

Pinalakas ang hanay, sa pagkilos ay sabay-sabay
Mahuhusay na anak pinasapi sa Bagong Hukbong Bayan
Tunay na repormang agraryo ang ipinakikipaglaban.

---
Ang tagulham ay tawag sa isang pirmihang upa sa lupa.

38 Punla Punla 39
 Ngunit wala na rin silang ilalakas.
Sa kanilang kahibangan, tayo rin ang magwawakas!
Palayain ang bisig, pandayin ang kaisipan, pamunuan
ang mamamayang lumalaban!

Mamamangha, manghihina,
maglalaho na lang ang kaaway
matatabunan sa pagdagsa ng digmang bayan!

44 Punla Punla 41
MGA BATANG SAKADA
Zoren
Marso 29, 1997

Pagmasdan ang mga batang sakada

Sa malawak na tubuhan sa Kabikulan
Na patuloy nang dumarami ang bilang
Dapat sana, hawak nilay panitik
KASAYSAYAN NG PAGLABAN
At masasaya sa mga silid paaralan

Ngunit ngayoy masdan, tangan nilay palang

Na sa murang gulang at musmos na kaisipan
Napabilang na sa mga manggagawang sakada
Sa mahirap na hanapbuhay sa init ng araw
Tanging buhay nila, patuloy na isinusugal

Ang karalitaan ng kanilang mga magulang

Hindi na makaagapay sa nais na pamumuhay
Kayat pangarap man na magtapos ng pag-aaral
Pilit tinatalikuran at sa araw pa ng sahod
Ang kakarampot na kitay di pa lahat maibigay

Habang ang mga kapitalistat asyenderong gahaman,

May ari ng mga tubuhan
ay patuloy na nagpapayaman
Wala silang pakialam, magkasakit man o mamatay
Mga manggagawang sakada sa kanilang tubuhan
Dahil kanilang pamilyay di makakaranas ng kahirapan

Kayat imulat na natin, mga batang sakada

Upang sa kanilang paglakiy maging magiting na mga
mandirigma
Patuloy na mananandatat magsusulong ng digma
Upang putulin ang ugat ng mga kapitalistat asyenderong
gahaman
Na malaon nang ganid sa yaman natin at kalayaan...

42 Punla Punla 43

Maging mulat sa mahahalagang usapin
sa pagrerebolusyon
Pag-aralan ang pinagmulan, pag-unlad,
at antas ng pagsulong.
Pag-aralan ang teorya at praktika,
maglagom at magpunahan
Nang maiwasto ang pagkakamali
at mga pagkukulang.
48
RAGAY: NOON AT NGAYON
Lyndon Magpunyagi
13 Oktubre 1996
Dekada 70, ginising ka ng di kilala at maingat na mga yabag,
Anino nilay yumakap sayong matataas at maulap na
kabundukan;
Halos maluha ka sa galak;
Sa wakas ay dumating na ang iyong pinakahihintay,
Ang pagsilang ng iyong mga armadong anak!
Sayong matataas na bundok kinanlong, mga pagal nilang
katawan,
Dalisay na batis ang sa uhaw nilay pumaram.
Saksi ang mabatong ilog sa bawat paglalakbay;
Nagdiwang ang luntiang parang,
Sa pagkalinga ng kapatid nilang nagsasaka.
Ang bukang-liwayway ay pinapula ng araw sa silangan,
Ang kaparangan moy pinapula ng masang lumalaban.
Unti-unti, nahawi ang ulap sayong kabundukan,
Ngumiti ang pag-asa,
Ang pag-asa ng paglaya!
Ang kaparangan moy nagmistulang dagat ng paglaban,
Sumulong ang pulang alon,
Pulang pinatingkad ng dugo;
Dugong itinigis ng mga bayani mo,
Upang lagutin ang kadenang nakagapos sayo!
Sa paglaki ng iyong mga anak ay lagi kang nakasubaybay,
Saksi ka nang ang mga yabag
Ay naging mga ganap na yunit gerilya;
Pumapalakpak ka sa bawat putok ng opensiba;
Ang kagubatan moy laging laan sa pagkalinga sa mga kasama.
Punla Punla 45
 ANG REBOLUSYON
Aning Kamao
Nobyembre 1996
Isang umagay nagising kang may nakalambong na ulap sa Ang rebolusyon ay sumusulong
iyong kabundukan, nang wala pang katulad
Ang pulang dagat moy naging di pangkaraniwan. Unang hati ng dekada otsenta
Bakit nagkaganito ang aking mga anak? ay higit na umunlad
Ano ang labis? Mula sa iilan ay naging
Ano ang kulang? libu-libo ang bilang
At mula sa Tarlac, inabot na
Kaya pala, mga anak moy lumihis sa wastong landas, mga estratehikong lugar
Insureksyon at wala sa panahong regularisasyon, kanilang
tinahak. Ngunit nang magluwag sa mga
Saglit na nakaligtaan, matagalang digmang bayan, saligang prinsipyo
Estratehikang linya ng pagkubkob ng Marxismo, Leninismo,
Ng kalunsuran mula sa kanayunan. Maoismo at sa rebolusyong Pilipino;
Nang baguhin ang linyang
Sanhi ng pagkakamaling yaoy saglit kang nanamlay, itinakda ng unang kongreso,
Sa mata ng magsasaka banaag ang pamamanglaw; ay umurong tayo at nagdanas
Salamat sa Partido at teoryang patnubay, ng malaking pagkabigo.
Pagkakamalit paglihis ay naiwasto
Sa tatlong larangan. Masasalimuot na usapin
sa rebolusyon ating pag-aralan
Sa pagsulong ng IDKP pananamlay mo ay napawi, Alamin ang pangkasaysayang usapin
Sa kabundukan moy naglagos ang gintong silahis. sa ating lipunan
Salubong ng magsasaka, mga yakap at ngiti, Mga prinsipyot linya mahigpit na hawakan,
Tanda ng pagpapanibagong-sigla ituwid ang mga pagkukulang
At ibayong pagpupunyagi! Di lamang tayo susulong,
kundi tiyak na magtatagumpay.
Ragay... noon at ngayon,
Saksi ka sa pagsulong ng dakilang rebolusyon.
Muog na bakal kang nagsilbing likuran,
Sayong mabundok na kaparangan
Itatatag ang pulang kapangyarihan!!!

46 Punla Punla 47
KALAYAAN SIGAW NG PANAHON
Zoren Valdimar Ka Ores
18 Marso 1998 1976

Madilim ang bukas

Kalayaan, kalayaan, kaytamis bigkasin at pakinggan Ng lipunang naaagnas
Ngunit may kalayaan nga bang dapat tayong ipagdiwang Mga kaapihan
Sa Hunyo 12, na tinawag na ika-100 taong araw ng kalayaan? Saan magwawakas?
Wala, walang dapat ipagdiwang na tunay na kalayaan
Pagkat ang kalayaang ipinaglaban nina Andres Bonifacioy Layaw at layay nasusunod
Malaon nang isinuko ng mga taksil na pamunuang ilustrado Ng sa kapangyarihay
Na pinangunahan nina Emilio Aguinaldo Sakim na nagpapakalunod
Sa bagong mananakop na imperyalismong Amerikano Dusat hilahil pasan
Na siyang nagpahirap sa sambayanang Pilipino Ng mahihirap na nagpapakapagod.
Nang magwakas ang ika-dalawang Digmaang Pandaigdig
Ngunit ngayoy masdan ninyo.
Sa udyok ng imperyalismong Amerikano, bansa natiy
Bumabaliktad na nga ang mundo!
Ginawang malakolonyal at malapyudal
Ang dating taghoy ng masa
para makamit ang walang taning na pagkontrol at paghahari
Na lugmok sa hirap at dusa
At dahas ng estadong burges, pyudal na bayaran,
Malayang ginamit sa panunupil ng mga demokratikong karapatan Ay isa nang makapangyarihang
At sa walang sawang pagsasamantala sa likas na yaman ng bayan Sigaw ng pagbangon at pag-aalsa!
Habang tayong mga Pilipinoy pinaghati-hati at pinaglaban-laban Ang dating pinanghina ng dahas
Sa paggamit ng eleksyong burges at digmang mapanalakay Ay isa nang di magagaping lakas
lalong lumubha, krisis ng ating bansa Na sa mapang-apiy magbibigay wakas!
Kalayaan, kalayaan, kay lungkot pakinggan
Pakinggan niyo ang sigaw ng panahon
Pagkat pagmasdan ang bandilang nakawagayway sa ating bayan Kalayaan! Rebolusyon!
Hindi sagisag ng tunay na paglaya sa kuko ng mga banyaga Malalagot na ang gapos
Pagkat ang kulay sa itaas, sagisag ng dayong bandila Para sa mga anakpawis.
At ang kulay sa ibaba na siyang tanging kulay ng bandilang Pilipinas Malalagot na ang gapos
Patuloy na nilulukob ng dayong bandila Numiningning na ang araw
Para sa mga anakpawis.
Kalayaan, kalayaan, dapat ipaglaban at angkinin
Huwag hayaang habang panahoy patuloy na yurakan
ng mga taksil sa bayan, imperyalistang dayuhan!

52 Punla Punla 49
ANG MISTERYO NG TANGCONG VACA At naghangad pang pabilisin ang digma
Ka Laiya Naglaro, naghabol ng bugso
insureksyunistang linyat gasgasang labanan
nanganak ng sakit, NGOismot repormismo
Isang araw noon, dala kapirasong papel
malawak na kagubatan,
At nalambungan ng ulap
pag-aari na ng tusong mayayaman
ng disoryentasyon ang Tangcong.
ginawang pasto, bantay mga goons
panindak sa magsasakang
At Marxismo, Leninismo, Maoismo
nagpipilit mabuhay sa biyaya ng lupa
muling nakapangibabaw,
Kilusang pagwawasto, mahigpit na sinulong
Misteryo ng Tangcong
paglalagom, pagpupunahan
nilukob ng pyudalismo
mga teoretikal na pag-aaral
siyang panawagan
at mula sa kasukalan, maingat na yapak
ng mga kabataang sukbit ay sandata
lubusin, lubusin ang rektipikasyon
dala ang sulo ng digma
hawakang mahigpit, pamumuno ng uri.
sisindi sa gasera ng bawat dampa
magpupunla sa bawat bukid at parang
Muli, banayad, ngunit tiyak
ng abang magsasaka
Nagpanibagong sigla
At iniluwal ang mga anak ng Tangcong
ang pakikibaka sa Tangcong!
ngayon, lumalaban!

Sumibol na punlay
pinagyaman, inaruga
ng matiyagat masinsing gawaing masa
sandigan ng rumaragasang armadong pakikibaka
nagbabandila ng demokratikong mithiin
Rebolusyong Agraryo, susing pampakilos
sa pangunahing puwersa ng pakikibaka.

Sa malawakang pagtugon,
Naglagablab, sulo ng digma sa Tangcong!

50 Punla Punla 51
 Mga martir na bayaning nag-aalay ng buhay sa lupang mahal,
Alab ng kalayaang dapat nating igiit
tayong mga uring anakpawis at mga panggitnang uri
Higit pang magpunyagi sa pagpapatuloy ng panghihimagsik
Buong tapang na labanan ang mga lokal na naghaharing uri!

Lagutin ang kadena ng pagkaaliping lukob ng imperyalismo

Hanggang sa maiwagayway sa ating dambana
Pulang bandila na siyang tunay na sagisag
ng ganap na paglaya at demokrasya sa ating bansa!

56 Punla Punla 53
 DAKILANG PAG-AAMBAG

54 Punla Punla 55
SA PATULOY NA PAKIKIBAKA SA BAGONG HENERASYON
Ariel Medina Ariel Medina
5 Agosto 1998 29 Hunyo 1995

Sa patuloy na pagtahak sa landas na pinapula ng digma

sa digmang mula pa sa ating mga ninuno hanggang sa ating Sa paglipas ng tag-init sa natutuyo nang parang
panahon at sa pagbabalik ng tag-ulan,
ay pinagbuhusan na ng pawis at dugo muling nababasa at nagpuputik ang lupa
pawis at dugong nagsilbing alaala ng magiting na pakikibaka na sa loob ng mahabang panahon
ng sambayanang binusabos at inalipusta ay naging daanan ng di mabilang na mga paa
sambayanang iginupo ng dahas at panlilinlang. na sa bawat hakbang ay nag-iiwan ng mga bakas
mga bakas na sa tuwinay may hatid na alaala
Subalit, gaano man karami ang pawis at dugong ibinuhos, sa mga kasamang pinanday na sa pakikibaka
gaano man kabangis ang dahas ng pambubusabos,
gaano man katamis ang asido ng panlilinlang mga kasamang ang ilan ay pumanaw na
ang daluyong ng pakikibaka ng sambayanang inalipusta sa paglilingkod sa masa
ay hindi kailanman napawi at ang ilan namay kinupasan na ng sigla
Bagkus, nagpatuloy ang agos, subalit mulit muli ang lupang itoy walang sawa
mula sa banayad, naging rumaragasang unos. sa pagkupkop hindi lamang sa mga nauna
kundi maging sa pagsibol ng mga bagong kasamang
Sa patuloy na pagpula ng lupang pinatatag ng digma taglay ang ibayong sigla
ng lupang pinatatag ng maningning na kasaysayan ng na lumahok sa armadong pakikibaka
pakikidigma upang ipagpatuloy ang mga bakas.
mula noon, hanggang ngayon
mula sa lumang tipo ng pang-aapi
hanggang sa bagong anyo ng pambubusabos
ang malawak na hanay ng sambayanang inalipusta,
ang diwa ng malawak na hanay ng sambayanang nakikibaka
ay hindi kailanman naigupo
hindi kailanman napawi
Bagkus, ang daluyong ng unos ng armadong pakikibaka
ay nag-ibayo pang tumindi,
nag-ibayo pang lumakas
mula sa banayad...nagiging paragasa!
hanggang makamit ganap na paglaya.
Magpakatatag Ka, Kasama Ko

60 Punla Punla 57
DIGMAAN AT KAPAYAPAAN
Lyndon Magpunyagi
13 Oktubre 1996
Sa digmaan,
sisilay ang ngiti
Sa digmaan, ng bagong umaga;
sadyang masalimuot ang landas, aawit ang mga ibon,
hitik ng pamamaalam, ang mga ilog at mga batis;
tigib ng pagpapakasakit, mamumukadkad ang mga puno;
ng hirap, at ng sasaya ang mga puso;
kamatayan! walang hanggang paalam.

Subalit... Sa digmaan,
lilikhain ang kapayapaan;
Sa digmaan, papawiin ang digmaan!
naroon ang tuwa;
sa gitna ng pagpapakasakit
naroon ang saya;
ang bawat ngiti
tanda ng pagkalinga;
ang bawat patak ng pawis
katumbas ng hangaring lumaya;

Sa digmaan,
ang bawat hakbang
hakbang pasulong;
ang bawat pagkalugmok
tanda ng pagbabangon;
ang bawat patak ng dugo
tanda ng walang kamatayang simulain!

Sa digmaan,
papawiin ang lahat ng hirap,
ang mga uri at ang mga tunggalian;
wawakasan ang pagsasamantala;
lilikhain ang bayang
malaya at mapayapa.

58 Punla Punla 59
ANG PAGLALAKBAY
Celina Paisano
Setyembre 1996
Ang rebolusyon ay tulad ng isang
Mahaba-habang paglalakbay.
Hindi dapat panghinaan ng loob
Hanggat hindi nakararating sa patutunguhan.
Ngunit maraming paliku-liko ang paglalakbay.
May pataas, may pababa
may panahon ding napapamali ng daan
ngunit taoy maraming pamamaraan
hahanapin nang hahanapin ang tamang landas
Upang makarating sa paroroonan.
Ang bawat taoy pinanghihina rin.
Napapagod, kumakalam ang sikmura,
pinapawisan,
minsay basang-basa na ang suot na damit,
damit na punit-punit, halos magsumigaw
krisis ng bayan,
rebolusyon ang kalutasan!
Bawat taoy may kanya-kanya ring paniniwala.
May tunggalian, may paligsahan
May mahihirap, may nagsasamantalang iilan
Bulok na estadoy hawak ng dayuhan,
Gubyernoy isang tuta lamang!
Tulad ng isang mahabang paglalakbay
ang rebolusyon.
Kailangang higpitan ang hawak sa baril
itutok, itutok sa kaaway
tungo sa ganap na tagumpay!
64
TANGKONG
Ka Mauricio
26 Disyembre 1997
Sa kabundukan moy iyong kinalinga
Libong aliping inalipusta
Kabuhayan sa kapatagang ipinagkait sa kanila
Sa basal mong lupa kanilang tinatamasa
Maraming taon na ring ikay pinagpala
alagayan Ng tipakin, makapal nilang mga palad
N Nagpunla ng buhay na bumuhay sa madla
Ngunit
Nagt humihingi hanggang ngayn silay nananatiling dukha
ng katarungan,
Sa kandugan
Hinihimay ng luha ang himaymay ng mopusorin uusbong
Mapanlaban
Dinala at ikinalat nilang
ng hangin ang payak diwa
na tinig ng paslit
Hindi tumugot na habang-buhay ay dukha
Buong giting, nilabanan ang mapagsamantala
Marami na ring bayani nila
Ang sumanib sa mataba mong lupa.
Ngunit heto na naman ang ganid na dayo
Kasabwat pa ang mapang-aping gubyerno
Sa ngalan ng mga batas nilang makadayo
Handang sirain at hakutin likas na yaman mo
Sa sinapupunan moy magmimina daw ng semento
Upang mga dukha sa paanan moy umasenso
Nangangako ng trabaho
Ngunit sa ibang lugar na katulad mo
Itoy puro lamang panloloko
Mga lupaing dating taniman
Ngayoy golf courses na, may condot pabrika
Ang ibay magarang subdibisyon na
Ang iba naman ay tulad mo, ginagawang mina;
Ang ibay libingan ng mga taong nag-aalsa.
Punla Punla 61

Wala silang pakialam madurog ka man, masira
Polusyon at dislokasyon, kusa pa nila
Handa nilang supilin, nangangalit na masa
Mapunuan lang kanilang pagnanasa
Hangad nilang superganansya!
Ngunit hwag kang mag-alala
Mga masa sa iyong kanlungay nag-aalsa
Hindi papayag na manatiling dusta
Hindi papayag na ikay lapastanganin nila
Karapatan hindi isusuko nang basta
Hindi umaasa sa himala ng batong bathala
Umaasa sa sariling lakas, nagbubuklod, nagkakaisa
Sa tulong ng Partidot Hukbong mapagpalaya
Laging nakahanda upang ipagtanggol ka!!!
62
BALITA MULA SA SILANGAN
ni Juanito Walangsala
Nakaabot sa bundok ang aningal
Ang tunog ng hampas ng mga alon sa baybayin ng Caramoan,
Kumalat hanggang sa karatig bayan
Ang inyong mabuting balita ng paglaban;
Sa mga nagnakaw ng alagang inyong pinagpaguran
At nangulimbat sa mga tindahan
Na pasistang gahaman
Sa bawat unos
Ng bagyong dumarating,
Muling sisikat ang araw
Na
Pula.
Ating pagmasdan,
Nakakakilabot ang nagbabagang silangan.
Tulad sa kabundukay kumakalat ang apoy sa kapatagan
Na pilit inaapula ng mga kampon ng kasamaan.
Sa bayan ng Caramoan,
Ang dagat
Ay balon ng kapangyarihan-
Ang malahiganteng rumaragasang alon
Na siyang wawasak sa kastilyong kaharian.
Punla Punla 63
KATATAGAN PANAHON NG PAGLAYA
mula sa larangan ng Sorsogon Arman del Sol
10 Agosto 1996

Maku saalangitan

Sa kabila ng masalimuot na landas ng Rebolusyon

Makulimlim ang ulap sa kalangitan
Narito pa rin tayo, tuluy-tuloy sa pagbangon
At tila nakikidalamhati sa aping kalagayan
Mapaniil man ang kahirapan at kaaway nais tayong ibaon
Ng mga dukha at uring anakpawis
Pilit pa rin tayong tumatayo at patuloy na yumayabong
Basag ang tinig ng musmos na nagtatanong,
Inay, kailan tayo lalaya?
Kaya lakas nating taglay, dapat na panatilihin
Nagsusumamo at humihingi ng katarungan,
Kailangan, pagwawasto sa mga maling gawain
Hinihimay ng luha ang himaymay ng puso
Nakaraang kamalian atin nang baguhin
Dinala at ikinalat ng hangin ang payak na tinig ng paslit
Upang lubos na tagumpay, ating anihin
At ipinarating ng kulog at kidlat
Sa mga tao sa kabundukan
Lakas ng katagumpayan, nasa ating kamay
Tumagos sa dibdib ang poot at paniningil
Upang maibagsak, kapangyarihan ng kaaway
Umusbong sa kamalayan ang diwang mapanlaban
Kayat masa ay pukawin, pakilusin nang sabay-sabay
Nagbabanta ng sigwa sa nayon at kabundukan
Umalpas sa tanikala ang kahirapan nitong buhay
Sa gitna ng kulog at kidlat,
Unti-unting pumupula ang kalangitan.
Sa pag-angkop sa gawain huwag na sanang mag-alinlangan
At iginugupo ng sigwa ang palasyo
Pagkat itoy makakaya kung ito ay susubukan
ng mga mapang-api
Kaya sa pakikidigma tunay na kailangan
Kabi-kabila ang pagtugis at pagpuksa
Determinasyon sa sarili at lubos na katatagan.
sa mga mapagsamantala
Ng nag-aalimpuyong galit ng mamamayan
At sa silangan ay mababanaagAt ipinarating ng kulog at kidlat

Ang pagkislot ng liwanag at ningning

Pahupa na ang unos at maaliwalas
na ang kalangitan
At sa muling pagsikat ng araw...

Ay ang panahon ng paglaya.

68 Punla Punla 65
LARAWAN NG KATATAGAN
Salvador Rojo
18 Marso 1997
Sa kabila ng samut saring
sakripisyo at kahirapan
sa daan-taong nakaraan
ang uring magsasaka
walang kapagurang kinakalag
ang kadena ng karalitaan
patuloy na pinapatalas
ang karet na tangan upang
tagpasin ang pyudal na kairalan...
larawan ng katatagan
Lakas paggawa ang tanging puhunan
ng uring manggagawa para buhatin
ang lipunan, kasama ng ibang pinagsasamantalahan
sa kabila ng dakilang misyon,
sa buong sangkatauhan
demokratikong karapatan at kalayaan
patuloy na nilalamon ng makinang
lumilikha ng yaman sa kapakinabangan
ng kapitalistang iilan
hindi pa tapos ang laban!!!
katagang
umaalingawngaw sa buong kapuluan
mahigpit ang hawak sa masong dudurog
sa sistemang sahuran upang kamtin
ang pagkapantay-pantay ng buong sangkatauhan...
larawan ng katatagan
66 Punla
Sa pakikihamok sa kaaway
ang Partido ng uring manggagawang namumuno
at Hukbong Bayan
na nagbuklod sa buong sambayanan
sa nakaraan at kasalukuyan
dumanas din ng mga gabundok na hadlang,
pananabotahe at pinipilit na durugin
ang rebolusyonaryong kilusan
sa pangunguna ng sabwatang imperyalistang US
at mga burges na rehimen, kasabay
ang nagtaksil na iilan
ginamit ang iskemang psywar at total war
sa kabila ng ganitong kalagayan
buong tatag na hinaharap at nilalabanan
mulat na nagwawasto
sa paglihis at pagkakamali,
ang tama sa ibayong pinauunlad
pawis at dugo ang dinidilig sa pagyabong ng
simulain at paghawan sa landas ng
rebolusyon...
larawan ng katatagan.
Punla 67
HAMON
Salvador Rojo
23 Disyembre 1997
Tayoy naririto
Para pag-aralan ang lipunan
Pandayin ang sarili
Sa proletaryong paninindigan
Iwaksi ang pagkamakasariling
Itinuro sa bulok na lipunan
Tayoy naririto
Para mangunat maging modelo
Iwaksi ang disoryentasyon
Magsikhay, magwasto
Yakapin ang MLKMZ
Gabay sa pagkatuto
Tayoy naririto
Para magsasakay pakilusin
Silay pukawin at organisahin
Armasan, pagbigkisin
Papel nilay mahalaga
Sa armadong pakikibaka
Tayoy naririto
Para mamuno sa Hukbong Bayan
Tutukan di lang paglaban
Kundi gawaing edukasyon,
Propagandat produksyon
Pati ang pangkulturang rebolusyon
Tayoy naririto
Para sa iisang layunin
Paglingkuran ang sambayanan
Pagsasamantalay pawiin
At lipunay baguhin
Maging kapalit may buhay natin
72
DETERMINASYON
Sagisag Tejero
24 Marso 1999
Ang nilalandas mong masukal na daan
Ay masalimuot at maraming hadlang
Huwag pagugupo, huwag palilinlang
Minsay guni-guni ang ating kalaban.
Laging ikikintal sa puso at isip
Ang determinasyon at tibay ng dibdib
Ito ang sandatang hindi malulupig
Sa harap ng mga kaaway at ganid.
Ang pakikibakay di laging maalwan
Ito ay digmaang buhay-kamatayan
May mga hambalos mula sa kaaway
Magkaminsan naman, sarili ang hadlang
Ang matagalang digmang ating sinusulong
Kailangan ay tatag at determinasyon
Mga kahinaan sa mga pagtugon,
Di dapat manghina, bagkus itoy hamon.
Mapanlabang diway panghawakang ganap
Itoy pagyamanin at maging matatagGawin itong gabay at dapat
na magsikap
Nang mapasakamay, tagumpay na hanap!
Punla Punla 69
PAMANA BAWAT HAKBANG
Sagisag Tejero Salvador Rojo
10 Pebrero 1998

Halina, Kasama, ating pagyamanin Ang hamon ng panahon

Ang lupang pamana ng ninuno natin sa atin ay nakatambad
Huwag silang tikisin huwag bibiguin lahatang panig na gawain
Ang tigang na lupay muling panariwain masikhay nating ipatupad

Ang dakilang aral ng mga bayani Ang kilos at galaw

Na nangabuwal na sa dilim ng gabi dapat nakaayon
Itoy ating damhin, huwag isantabi sa disiplinat patakaran
Itoy kayamanan na di mapapawi. ng ating kilusan
Ang baril mong tangan huwag luluwagan
Mga namanang disoryentasyon
Kamaoy ikuyom, ihanda sa laban!
baklasin na sa isipan
Bawat buga nitoy katumbas ay buhay
Ng mga nandahas sa layay umagaw
Bawat hakbang,
Ang determinasyon, disiplinang bakal alay sa sambayanan...
Papangyarihing lagi itoy ating gabay
Diwang mapanlaban, laging ikinintal Bawat hakbang,
Pamana sa atin sa pagtatagumpay mariing dagok sa kaaway...

Kung sa pakikibaka, tayoy malagasan Bawat hakbang

Di dapat manghina, bagkos ay tumapang papalapit sa maaliwalas
Ang dugong pumatak sa bukid at linang na kinabukasan
Ito ang didilig papanday sa laban. Magpursigi...
sa bawat hakbang.
Kahapoy marami ang nagsipag-alay
Ng buhay at dugo sa pakipaglaban,
Pamana sa ating mga iniluwal
At sa saling-lahi, itoy kayamanan!

Ang pakikibakay walang katapusan

Hanggat ang lipunay may uring gahaman
Ang diwang pamanat mga karanasan
Ito ang lalagot sa gapos ng bayan!

70 Punla Punla 71
ANG PAGBABALIKWAS TAGPUAN
Criselda Magbanua ni Mikaela Victorio
19 Nobyembre 1997

Dito,
Kung saan ang mga gusali
ay nagiging mga kubo
apos na ang panahon nang pag-aatubili, At ang mga kalsada,
at sabihing baka ang pagsisisi ay nasa huli. malalawak na amihan;

Tapos na ang panahon ng pagdududa, Dito,

at sabihing baka ikaw ay nasa maling linya.
Tapos na ang panahon ng pagkabalisa.
at sabihing baka ikaw ay maiwang nag-iisa,
Tapos ang panahon ng paniniguro,
at sabihing paano na ang iyong mga luho
Tapos na ang panahon ng pagkatakot,
at sabihing ang rebolusyon ay masalimuot.
Tapos na ang panahon ng puro dakdak,
at sabihin lang ang iyong mga balak.
Ito ang panahon ng pagsulong
upang dinggin ang ibinubulong
ng isipat damdaming matagal na ikinulong
ng mga imperyalistat katulad nilang buhong.
Kung saan aming nalaman
Ang kaibahan ng natong sa gallang,
At ang ibat ibang gamit ng anahaw;
Dito,
Kung saan ninyo nalaman
Kung bakit may kulog at kidlat
At kung saan ang Cuba at Byetnam;
Dito,
Kung saan ating nalaman
Ang kaibahan ng kaaway at kaibigan
At kung bakit may iilang mayaman
Habang kayraming naghihirap;

76 Punla Punla 73

Dito,
Kung saan ating nalaman
Ang ibat ibang anyo ng pang-aapi
Na dinaranas ng sambayanan
At kung saan tayo tutungo sa hinaharap;
Dito,
Kung saan ating natutunan
Ang tunay na paglilingkod sa masa -
pagmumulat, pag-oorganisa...
(Marami tayong natutunan
at maraming malalaman pang iba.)
Dito ang ating tagpuan.
Dito sa lugar at panahon
ng matagalang digmang bayan
Ang ating landas ay naging iisa,
Sa iisang tumpak at dakilang layunin.
Dito,
Sa Bagong Hukbong Bayan,
Pinagtagpo tayo,
hindi ng tadhana o kapalaran
Kundi ng batas ng rebolusyon,
Mga uring pinagsanib
Ng proletaryong diwang mapagpalaya
Sa iisang daan patungong tagumpay!
74
PAGSILANG, BUKANG-LIWAYWAY AT
PAGLAYA
ni Tadeo Paglinawan
Hayaan mo akong lumikha ng tula
ukol sa pagsilang
kung paanong ang bawat hininga
ay multong humihiwa sa lalamunan
habang pinupunit ang kalamnan
ng hiyaw ng sanggol
na ang balabal
ay dugo
Hayaan mong lumikha ako ng tula
ukol sa bagong umaga
kung bakit sa pagniniig ng liwanag at dilim
ang mga kabundukan sa Silangan
ay unti-unting yayapusin ng mga silahis
at sa pagpulandit ng liwanag
ay ang pulang bukang liwayway
Hayaan mo akong lumikha ng tula
ukol sa paglaya
kung saan ang dagundong ng pagbangon
ay along raragasa sa kapatagan
sa hatinggabi ng tagumpay
sa sanduguan ng mamamayan
sa lupa.
Punla Punla 75
REBOLUSYONARYO
ni Lerma del Mundo
tayo ang anino ng
panahong nagdaan
tagapagmana at tagapagkalag
ng tinik ng kasaysayan
tayo ang boses na nanggigising
sa natutulog na diyos
tagapagmulat ng kanilang kamalayan
upang maging makapangyarihang pwersa
tayo ang ulos na sisira
sa bulok na kaayusan
mga mandirigma na
wawakas sa lahat ng digma
tayo ang multong kinatatakutan ng burgesya
sinusupil pero hindi masugpo
dahil itinakda ng kasaysayan
ang hindi mapipigilang rebolusyon.
80
TUWA NG PAKIKIDIGMA
Kris Lorenzo
29 Hunyo 1997
Itoy tungkol sa samut saring tuwa
Namamalas sa mga mata ng maliliit na bata,
Banaag sa mainit na pagtanggap ng masa
Sa magigiting na Pulang mandirigma
Ngiting di kailanman mapapawi
Tulad ng pakikibakang bawat sandali
Ligayang katumbas ng kamatayang may dangal
Dahil para sa bayay nagpakasakit, nagpagal
Kislap sa mata ng abang magsasakang nagbungkal sa lupa
Kapanatagang-loob ng manggagawang dinusta
Dahil sa harap ng reaksyunaryong pagsasamantala,
Tuwa, tuwa nga ng bawat pusong may hapis
Na bawat patak ng dugo sa digmay may tagumpay na kapalit
At sa mga kalungkutang nadarama sa gitna ng pagkilos
Sandigan ay prinsipyong wakasan ang paghihikahos
Tuwang umaapaw sa bawat palatandaan ng pagkakaisa
Ng mamamayang tanging saya ay matatagpuan sa paglaya
Umaagapay sa mapait na pagtuto, pagwasto at pag-unlad
Sa pagbabagong sigwa, marahas at di banayad
Itoy tungkol sa samut saring tuwa
Namamalas sa mga mata ng maliliit na bata,
Banaag sa mainit na pagtanggap ng masa
Sa magigiting na Pulang mandirigma
Punla Punla 77
KA ILYO BITUING KAY NINGNING
Ka Laiya Edel Resurreccion
25 Agosto 1993
Inianak sila ng digmaan,
Buhay kang testimonya sa silong ng kadilimang
ng matagalang digma sumasaklot sa lipunan,
dahil mga anak ng bayan...
naririto ka na noon
Mahuhusay na supling
at pahanggang ngayon ng mamamayan,
tumanda ka nang kumapit sa armadong paglaban,
halos kasabay ng makulay upang pang-aapit
na kasaysayan pagsasamantalay wakasan...
ng ating pakikibaka.
Sa panahon ng matiyagang pagpupunla Matatatag na mga larawan
masikhay na pagsubaybay ng pansariling pangarap ay iniwan,
sa panahon ng krisis at kasiglahan ng pagtalikod sa layaw ng
kanilang katawan...
sa pagdating , pagpanaw ng mga anak ng bayan
kasalo ka sa tuwa Magigiliw na huntahan,
kasama ka masisipag na trabahunan,
sa pagbaling ng pagdadalamhati at tagapagligtas sa bigwas ng kalaban...
sa paghihimagsik.
Sa apoy ng paglalakbay na
Tumanda ka na, totoo. pangmatagalan,
Saksi ang bawat hibla laksang buhay na ang inilaan,
ng iyong puting buhok at sa kasaysayang likhay pinagpupugayan...
sa maraming pagsubok
Sila ang maniningning na bituin,
sa maraming taong pagpapanday kislap ng tagumpay na di lilimutin,
tanda ng mga naipong katatagan sa pagkamit ng mithiin...
mayamang karanasan
kailangang Sa kalawakay ga-banig na tanawin,
patuloy na pumapatnubay inspirasyon sa mga labang susuungin,
sa ating pagbabagong-sigla! sa patuloy na paglakas ng kilusan natin,

Naririto ka na noon Bituing kay ningning...

sana hanggang bukas mag-aalay sa mga tagumpay pang lilikhain,
Hanggang ganap na paglaya ang kamtin.
sa dako pa roon.

78 Punla Punla 79
 METAMORPOSIS
Luisa Borja
22 Hunyo 1996

Uod:
mula sa sinapupunan
ng kanyang ina
siya ay iniluwal
isang itlog
resulta ng mga prosesong
inisyatiba ng magulang
batas ng kalikasan

Itlog:
naging uod
sa murang kaisipat karanasan
hinarap mga kontradiksyon
unti-unting sumusulong
unti-unting umuunlad
nagbabago ayon sa batas
na itinakda ng kalikasan
alam ang patutunguhan
alam ang daan ng kalayaan

Paru-paro
itlog na nagbago
uod na umuunlad
sa sapot ng kontradiksyon
ganap na pag-unlad marating
ganap na paglayay makamtan
magandang kinabukasan

Patuloy
ang batas ng buhay
ng kalikasan at bagay-bagay
may mawawalat mamamatay
at may katapusan
para bigyang puwang
ang pagsibol ng mga bago.

84 Punla Punla 81
PAG-AAMBAG
Omega Guevarra
Oktubre 1997
Walang pagtutol ni katiting man,
ang namutawi, maging sa mga labi
kundi agam-agam sa daratnang
lugar na paroroonan.
Ngunit lahat ay dagling naparam
nang sumagi ang katagang
paglingkuran ang sambayanan,
laging umasat magtiwala sa masa
dahil sa kanila nagmumula
lakas at pag-asa.
Habang naglalakbay, abala ang diwa
sa paglilimi
sa mga bagong gawaing dapat nang simulan.
Katulad ng mga alon sa dagat,
may patutunguhat may hangganan;
paglalakbay ng rebolusyonaryoy
may simula at may tagumpay.
Magkahalong tuwat pangamba
ang bumalot sa kamalayan
Habang papalapit
sa bagong disposisyong lugar.
Dooy itutuloy ang gawain sa rebolusyon:
Isang bagong hamon
sa mga proletaryado.
Saan man may labanan,
may inaapi kasit pinagsasamantalahan.
82
SA MULING PAGDAOP NG ATING KAMAY
Ka Aster
20 Setyembre 1997
Mano po Inay, ang tanging namutawi
Sa nanutal kong bibig na tila bay napipi.
Sa muling pagdaop ng ating mga kamay,
Nadama kong ina kitang matagal na nawalay.
Aking pinagmasdan pagal mong katawan,
Mga palad na pinakapal ng lupa at uhay
Mga pisnging kinulubot ng init ng kaingin,
Mga matang nagtatanong sa mga bagay na di malirip.
Kumusta po Inay, nasaan po ang Itay?
Kumusta na kasama, ang iba pa noon, nasan na?
Mga tanong na nasasabik, may hatid na pahiwatig,
ng pagbabalik-tanaw, sa ting sinapit.
Inay, paano ko po lubos na maipababatid,
Ang taos na pagtitika, pagpuna at paghinagpis,
sa mga pagkukulang kung ako may nalihis,
sa dakilang adhikaing kapwa sa atin nagbigkis?
Ngumiti ka na Inay at akoy yakapin.
Mga gatla sa iyong nooy unti-unting pawiin.
Pangakong tatalima sa mga aral at babala
Sa muli nating pagbangon at pagbata sa unos ng digma
__
.. hinggil sa ilang madadamdaming pagtatagpo
ng mga kasama at masa sa rekoberi erya
Punla Punla 83
TUNGO SA KALAYAAN

Lugmok sa pagdurusa ang bayang inalipusta

Pinagkaitan ng karapatan ng mga mapagsamantala
Sinakop, inapi ng mga sakim na banyaga
Mamamayan, ginapos ng mapang-aliping tanikala

Sagana sa likas na yaman ang bayang Pilipinas

MAPAGPALAYANG DIGMA
Subalit ang sambayanan, paghihirap ang dinaranas
Dahil hindi natatamasa ang yamang nililikha
Napupunta lamang sa naghaharing lokal at banyaga

Ang pulitika ng estado sa ating inang bayan

Kontrolado ng mga mapagsamantalang dayuhan
Ang kulturang laganap, impluwensyado ng gahaman
Na siyang nangingibabaw sa buong kapuluan

Ang abang kalagayan ng aping mamamayan

Siya na ring punla ng makauring paglaban
Unti-unting mamumulat at tataas ang kamalayan
Sama-samang kikilos na may prinsipyong sandigan

Sa bukas na darating, tiyak ang kasaganaan

Ilalaan sa mga anak maningning na lipunan
Sukdulan mang ialay buhay na iniingatan
Kung kinakailangan para sa inang bayan

Tahakin ang daan tungo sa kalayaan

Sakripisyot kahirapan matatag na igpawan
Gapos na kadenang sa mamamayay umaalipin
Lagutin ng pagkakaisa, bayan ay palayain!

---
Nilikha ang tulang ito sa Albay noong Enero 5, 2002.

88 Punla Punla 85
 KUNG PAGLAYAY BULAKLAK

Kung paglayay bulaklak sa isang hardin

Kaysarap mamitas, kaysarap ding magtanim
Ngunit hindi hardin ang iyong sinasaka
At ang binungkal moy di natatamasa

Kung paglayay natatagpi sa retasong tela

Mabutiy manahi ka ng milyun-milyong bestida
Ngunit habang dumarami yaong tinatahi
Lalong naghihirap ikaw na tagayari

Kung paglayay nakasaad sa banal na papel

Maniwala kang may langit, diyos at anghel
Ngunit di isang milagro ang mabuhay sa lupa
At wala sa kasulatan ang iyong paglaya

Kung paglayay bulaklak, saplot o kataga

Kaydaling magtanim o di kayay lumikha
Ngunit paglayay pagbagsak ng naghahari
Kaya dapat mag-armas ang aping mga uri

Kung paglayay sadyang madaling makamtan

Magbunyi ka na aking Inang Bayan
Ngunit hanggat nakatali ang lakas mot isipan
Upang lumaya kay kailangan mong lumaban!

86 Punla Punla 87
BALIKATAN, SABWATAN HANGAD NA PAGLAYA
mula sa larangan ng Sorsogon
1997
Balikatan ay inumpisahan
Nilahukan ng mga armadong dayuhan
Pagtugis sa Abu Sayyaf ang kanilang tuntungan Sa muling pagsibol ng isang kamalayan
Sa pagsasanay-militar daw tayoy matutulungan Sa bagong daigdig na kinalalagyan
Matamis na ngiti ng kaligayahan
Ngunit kung itoy iyong pag-aaralan At maaliwalas na bagong kinabukasan
Panlilinlang ng US ang matutuklasan
Balikatan ng mga naghahari-harian Taas ang kamao sa isang layunin
Ay isang palabas lamang Handang ipaglaban ang isang mithiin
Tanikalang gapos sa kamay ay pilit alisin
Pagsasanay sa kabangisan Para sa ganap na paglaya ng mga alipin
Militar ay tinuturuan:
Sinumang sa hari ay lumalaban Ang bukal na tubig na dinadaluyan
Parusahan ng kamatayan! Ay puwersa ng masa ang pinagkukunan
Tubig na malinis dugo ang puhunan
Marahas nilang digmaan Pangpawi sa uhaw ng aping mamamayan
Instrumento ng kasibaan
Upang kamkamin ang yaman Tuloy sa paglakbay sa liku-likong daan
Ng ating inang bayan Hanap ay liwanag at ang kalutasan
Sa nakararaming tao mayroong katanungan
Sa mapanalakay nilang layon Na kung kailan nga ba lalaya ang bayan
Huwag tayong sasang-ayon
Digmang agresyon Kaya sa pag-iisip ito ang naging pasya
Sa hirap lubusan tayong ibaban Kung paano ang taoy mabigyan ng laya
Mahigpit na hawakan ang ating sandata
Kumilos! Bumangon! Sa pakikidigma magkakaroon ng pag-asa
Rebolusyon ay ibayong isulong!
Digmang agresyon Sabihin man nila na kami ay hangal
Ang siya nating iban! Ngunit katapatan sa amin ay makikita
Buhay man ay ipagpapalit yan ay magagawa
Ng isang naghahangad na ang bayan ay lumaya.

92 Punla Punla 89
DIGMANG AGRESYON
Ang US na kunyariy bayani ng daigdig
Sa mundoy nagdudulot ng pangambat ligalig
Upang mapanatili ang kapangyarihan
Gerang mapanalakay gustong pasimulan
Ngayoy nagsibalik mga tropang pinalayas
Tuwirang sasalakay sa bayang Pilipinas
Pagkat di sapat sa US na tayoy hawakan
Nais niyang durugin ang sa kanyay lumalaban
Soberanya ng bayan, hindi iginalang
Karapatan, demokrasya, lalong sinagasaan
Kayat sa atin maigting ang panawagan
Armadong pagkilos, lalong panghawakan!
Digmang agresyon, kanila mang isulong
Sambayanan tayong sa kanilay sasalubong
Mamamayang Pilipino, ibayong magkaisa
Lumahok sa digma ng pambansang pagpapalaya!

Papet na rehimen, hetot nagpapakatuta

Pwersa armada, agad pinaghanda
Tutulong daw ang US, yun ang kasunduan
Kayat sa konting kumpas, Welkam Balikatan!

Sunud-sunod na ang pagsasanay militar

Gamit pandigmay unti-unting pinupundar
Palaki ng palaki ang badyet ng depensa
Sundalot CAFGU, tumaas ang rekluta

Hindi naman masugpo mga bandidong grupo

Ang tulad nilang alagad ng terorismo
Malinaw na ang layon ay di terorista
Kundi kilusan ng rebolusyonaryong masa

At kung sa Mindanao, sinalakay ang Bangsamoro

Di malayong digmain ang buong kapuluang ito
Tropang US at AFP, kinakalat na ngayon
Ilulunsad na ang digmang agresyon!

--
Nilikha ang tulang ito sa Camarines Sur, noong Agosto 2002.

90 Punla Punla 91
 PANAWAGAN

Isa kang agilang gahaman

lumipad mula sa ibang bayan
narito ka sa Pilipinas
upang maghasik ng kaguluhan

Ang pagguho daw ng WTC

terorista ang may kagagawan
Afghanistan ang unang sinisi
kaya unang nilunsaran ng digmaan

At narito na, Amerikanong tropa

para sa agresyong nagbabadya
laban sa sambayanang nag-aalsa
at sumisigaw Tayoy Makibaka!

Kaya mga kababayan ito ang pakahandaan

tapos na ang Balikatan sa Basilan
malamang ang Kabikulay paglunsaran
tiyak sa masay matinding karahasan

Ngunit wala tayong dapat ipag-alangan

ang agresyong mapanakop ay dapat labanan
pagkat US ang may kagagawan
para mapaigting ang digmaan

Ang digmang agresyon ay karahasan

tiyak sambayanay hindi igagalang
pambansang karapatan ay yuyurakan
sa agresyon, rebolusyon ang kasagutan!

96 Punla Punla 93
KRISIS, AGRESYON AT REBOLUSYON
Mula sa agresibong terminong agresyon
Marahas, mapanakop ng mga atrasadong nasyon
Itong pag-imbak nila ng tropa at pagpusisyon
Ay laban sa terorismong laganap daw ngayon
Dahil sa kalagayang hindi na makakabangon
Mula sa krisis, digmaan ang kanilang tugon
At ang tropang US narito na, bata-batalyon
Itoy banta ng digma, ng digmang agresyon
Sa ngayong pandaigdigang sitwasyon
Nangangamba ang impeng US sa kanyang pusisyon
Dahil marami ang mga bansang nagbabangon
Naglulunsad ng mapagpalayang rebolusyon
Tugon naman ni Gloria ay todo-gera
Sampung sundalo laban sa isang gerilya
Kaya CAFGU, minamadali ang pagrekluta
Dahil sa di mapigilang pagdami ng BaHuBa
Kaya manggagawa, magsasaka at peti-burgesya
Halinat lumahok sa armadong pakikibaka
Tayoy magkapit-bisig at magkaisa
Laban sa agresyon at para sa pambansang demokrasya
94 Punla
NAMULAT
Sa aking paggising, namulatan ko na
Masikhay na pagsisikap ng aking amat ina
Upang buhay namin, umunlad at guminhawa
Pagdating ng bukas, kami ay masaya.
Ngunit nang lumakit magkaisip ako
Wala ang kasaganaang hinahanap ko
Aking mga magulang salat na totoo
Sa aming kahirapay agad nagpatalo.
Pangangailangay hindi matamasa
Parang isang bombang sumabog sa aking tainga
Nang sabihin ng mahal kong ama,
Anak, sa pag-aaral, hihinto ka na.
Ano nga bang punot dulo nitong kahirapan
Na nangingibabaw dito sa lipunan?
May nagsasabing dahil sa pamahalaan
Tungkulin sa bayan hindi ginagampanan.
Katulad nitong si Gloriang nanunungkulan
Para sa mga makabanyagang patakaran
Serbisyo publiko, isinasapribado
Karapatang pantao, nilalabag nito.
Nagising akot namulat nang lubusan
Nang makapag-aral sa Bagong Hukbong Bayan
Karapatang pantao at mga patakaran
Sa burges na paaralan ay hindi ko natutunan.
Krisis sa ekonomya, gayundin sa pulitika
Lipunang magulo, at dekadenteng kultura
Mga larawan ito ng bulok na sistema
Kinakailangang ito ay baguhin na.
Punla 95
SANDATANG SINING

Bagong tipong rebolusyon, ngayoy ating isinusulong

Lipunang malakolonyal, malapyudal ay ibabaon
Ang gawaing pangkultura isang larangan ng paglaban
Uuk-ukin, wawasakin kaisipang burgis at pyudal.

Tuwirang magkasalungat, dalawang pananaw sa mundo SANDATANG SINING

Mangahas pangibabawin, kaisipang proletaryado
Lubos nating isabuhay, teorya nina Marx, Lenin, at Mao
Ipatagos sa sarili ang komunistang pagpapanday.

Awit, biswal, panitikan, dula, sayaw na malikhain

Sandatang sining ng bayan, lumang sistemay dudurugin
Kalagayan, kagitingan ng sambayanang lumalaban
Ilarawan, dakilain, parangalan natit itanghal.

Gawing pulang paaralan, di lamang hilig o aliwan

Rebolusyong pangkulturang balon ng libu-libong kawal
Uugat sa ating masa, karanasan ay lalagumin
Kolektibo sa paglikha ng rebolusyonaryong sining.

Armadong pakikibaka, kasabay, diwang militante

Pambansa, siyentipiko at pangmasang kultura, Abante!
Dakilang hamon, harapin, hanggang sa lipunay mabago
Ipagbunyi, ipagtanggol, mga binhi ng sosyalismo!

Kolektibong ginawa ang tulang ito sa isang pangkulturang

palihan noong Nobyembre 2002.

100 Punla Punla 97

 GERA SA KULTURA
Bolyum payr! ng kalibreng dayuhan
Sa muog ng isipan ng bayan
Gamit ang konserbatibong musket*
Burgis-liberal na bombang haytek
Upang kitilin ang huling pintig
Ng mapanlabang diwa sa dibdib.

MLM ang asintadong armas

Ng proletaryong bumabalikwas
Target ang dayuhang kumikitil
At dayong kulturang mapanupil
Signal payr sa paglaban ng masa
Dudurugin, bulok na kultura!

Kakalabitin ng sambayanan
Gatilyong taglay ng kamalayan
Sa bawat putok ay lilipulin
Mga bahid ng pang-aalipin
Ibubuga ang bagong kultura-
Pambansa! Syentipiko! Pangmasa!
musket (mas-ket) ripleng gamit noong panahon ng Kastila

---
Kolektibong ginawa ang tulang ito sa isang pangkulturang palihan noong
Nobyembre 2002.

98 Punla Punla 99
 LINGKOD NG SAMBAYANAN

Sa bayan nating malakolonyal

Dayong kultura, nangingibabaw
Kaisipan natiy nilukuban
Madaling maging sunud-sunuran.

Pinalala kaisipang pyudal

Laganap ideyalistang pananaw
Tinakot ng multot pamahiin
Pasibong katulad ng alipin.

Kulturang kinapapalooban
Ay punung-puno ng kahibangan
Ang lahat ng itoy kabulukan
Nagsisilbi lamang sa gahaman.

Di mapigilan ang tunggalian

Sa busabos tiyak may paglaban
Pagpapaunlad ng kaisipan
Isulong ng aping mamamayan!

Dahil sa inyo kamiy natuto

Layuning lumaban kasama nyo
Kahit inaalipin at dukha
Dakilang tungkuliy magpalaya.

Higit na tibayan ang pagtangan

Sa prinsipyo at paninindigan
Sa paraan ng ating paggampan
Laban sa salot nitong lipunan.

104 Punla Punla 101

 PARANGAL SA MGA BAYANI

102 Punla Punla 103

SA IYONG PAGKALUGMOK SA MGA BAYANING DI KILALA
(Alay kay Ka Orly at iba pang mga martir) Ariel Medina
Lyndon Magpunyagi 30 Nobyembre 1997
Nobyembre 1996

Kasama, Di man maitala sa mga pahina ng aklat

bunsod ng kaapihan, tinahak mo pulang landas. ang inyong larawan at pangalan
Mga mukhang di kilala, kasalu-salo, kasama-sama Kayo na nagmula sa ibat ibang saray ng lipunan
sa pakikipamuhay, pakikisangkot. na nagpasyang tumahak sa landas ng sakripisyot kahirapan
At ikay kanilang kinalinga, upang iambag ang lakas at talino sa pagpapalaya ng bayan
sa kanilang piling Kayo na tumungo sa ibat ibang dako ng kapuluan
nahulma isang magiting sa bundok, sa kapatagan, sa mga baybay dagat at kaparangan
na mandirigma.
upang imulat ang aping mamamayan
Kasama, at magpursiging itatag ang pulang kapangyarihan
sa pagtahak sa pulang landas, hirap di alintana. Kayo na buong higpit na humawak sa prinsipyong tangan
Bawat ngiti ng masa, haplos na pumapawi at magiting na sumuong sa lagablab ng digmang bayan
sa bawat lungkot at pighati. para wakasan ang pagsasamantalat paghahari ng iilan
Pinanday ka ng pagsubok Kayo na mga tunay na anak ng bayan
ng mga hamon ng paghupa apo ni Bonifacio, ni Dagohoy at Gabriela Silang
at pagsulong. na buong tatag na umanib sa Hukbong Bayan
at lumahok sa armadong himagsikan
Kasama,
Kayo na sa pagsulong ng pakikibakay
walang takot kang humarap
sa palalong kaaway. nag-alay maging ng sariling buhay
Sa pulang landas at ang inyong mga ala-alang iniwan
inialay ang iyong buhay. ay itatala sa mga pahina ng kasaysayan.
Bayani kang tunay,
walang hanggang nakaukit
sa puso at damdamin
ng masang lumalaban!

Kasama,
sa iyong pagkalugmok babangon ang sanlaksang
anak-bayang handang lumaban,
handang gapiin ang kaaway
sukdulang itigis ang dugo
sa lupang iyong kinalugmukan!

108 Punla Punla 105

ALAY SA BAYANI PAGLALAKBAY
Sagisag Tejero (Para kina Ka Fross, Ka Sisa at sa lahat
ng rebolusyonaryong martir ng ating panahon)
ni Gibran Daluyong
Isa kang bayani at martir ng bayan
Naghubog, nagpanday sa diwat isipan
Ikaw ang nagpukaw, ilaw ka ng daan naglakbay sila sa
Salamat, Kasama, sa kadakilaan. kanilang mga panahon
naging bahagi sila ng
Tinugis ka nilat kinitilan ng buhay pagsulong ng alon
Mithing kalayaay ibig na hadlangan
Subalit ang diwa nayong inialay sa piling ng mga
Ay di mawawala magpakailanman apit pinagsasamantalahan
laging nasa pusot isipan
Katulad ng ibang nag-alay ng dugo ang paglilingkod sa bayan
Di ka malilimot, hindi maglalaho
Ang iyong simulain ay di isusuko nag-alay ng kanilang
Isusulong ito hanggang sa matamo isip, salita at gawa
para sa digma ng
Ang imortalidad ng mga bayani rebolusyonaryong pagpapalaya
Naghandog ng buhay sa pagpupunyagi
Mga ala-ala ng nangabuwal sa gabi sa tilamsik ng punglo
Ito ang gagabay sa bagong salin-lahi ng pasistang sundalo
pinatay ang kanilang katawan
Di mo man makamit ang minithing laya ng bulok na estado
Di rin masasayang ang mga adhika
Pagkat bagong lahi sa paglaban nila ang kanilang buhay ay
Tiyak ang tagumpay, atin ang umaga! halimbawa ng rebolusyonaryong pag-aalay
masigasig na umangkop sa tungkulin
hanggang sa pagbuwis nito ay taglay

sila ang ating mga martir

ng panahon ng paglalakbay
na naglingkod at nangamatay
ngunit nabubuhay magpakailanman.

106 Punla Punla 107

HUKBO KAN NAMAMANWAAN
Adelina Diwata
30 Abril 1999
Rebolusyonaryo, ladawan nin kadisidiran
Hukbong labi kasimple, mahigos, matinabang
Mga kadipisilan dai inaatrasan
Dai natatakot sa sakripisyo, kagadanan.
Nagkukua nin mga adal sa mga karanasan
Urog na nagpapakusog sa pagpupunahan
Mainadal sa teorya, mayaman sa praktika
Mahigot an kapot sa linyang masa.
An Bagong Hukbong Bayan naninindugan
na bako sanang badil an kinakaipuhan
Kundi an solidong pag-oorganisar
Kan masang sa gera tunay na armas.
Mulat an isog sa pag-atubang
Sa mga atake kan mga kaiwal
MLM an dara, kaibahan an masa
Sa pagrunot, pagrumpag sa mga pasista.
Padagos, papadakul, papakusog
Sa namamanwaan an buhay anduyog
Lambang lakdang pano nin paglaban
Lambang pag-uswag pasiring sa kapangganahan!
112
PAGLISAN
ni Ka Hagkot Amihan
Hayaan mong pumatak ang aming luha
Sa alaala ng iyong ngiti at tuwa
Hayaan mong manikip ang aming dibdib
Sa kapasistahan ng gahamang nanibasib
Hayaan mong manginig ang aming kalamnan
Sa pagluluksa sa mapait mong paglisan
Hayaan mong ang bawat luhang pumapatak
Ay tumbasan ng marahang pagsipat
Hayaan mong ang bawat paninikip ng dibdib
Ay sundan ng pagsambulat ng punglo ng himagsik
Hayaan mong ang bawat panginginig ng kalamnan
Ay palitan ng pagpapakatatag sa digmaan
Hayaan mo mahal na kasama
Pagluluksay itutuon sa pagpapaigting ng pakikibaka
Hindi luha, sakit, o panlulumo ang sa amin ay mananaig
Kundi pagpapakahusay sa paghubog ng proletaryong tindig
Hayaan mo dakilang kasama
Ipagtatagumpay natin itong pag-aalsa.
Punla Punla 109
GAMU-GAMO SA HIMAGSIKAN
Hango mula sa kasaysayan ng Rebolusyong 1896,
Alay sa mga rebolusyonaryong martir
Rodolfo Carandang
Oktubre 1992

Kay ganda ng bakas na inyong iniwan,

Mga halimbawang dapat pamarisan
Sa tyagat talino, bukas na isipan
at butil na ginto ng kabayanihan

Sa ningas at ningning ng isang lampara,

kayoy gamu-gamong nagkusang sumugba
Sapagkat sa inyoy langit ang kapara,
sa katotohanay mamulat ang mata
BIKOL
Wala nang hihigit sa inyong pag-ibig,
sa bayan nyong mahal na perlas ng dibdib
di kayo nanghihinayang na dugoy itigis
Upang dumakila bayang iniibig,

Dakilang bayani ang aral nyong punla,

Buhay na halaman ngayoy sumagana,
Hindi malilimot ang inyong gunita,
nang lahing malaya... ng bayang malaya.

Wala nang hihigit sa rebolusyonaryong pag-ibig,

ang kadakilaan ay ang paglilingkod sa lupang tinubuan.

110 Punla Punla 111

SA BKP HUKBO NG SAMBAYANAN
ni Andres Obrero salin

Rebolusyonaryo, larawan ng kasigasigan

Sa BKP . . .
Hukbong simple, masipag, matulungin
pinahidan nin apog an
Mga kahirapan hindi inaatrasan
kabangang buyo, tiniklop
Hindi natatakot sa sakripisyo, kamatayan
isinangal katipak na bunga
pantimpla ang tabako
Kumukuha ng mga aral sa mga karanasan
para magpula.
Higit na nagpapalakas sa pagpupunahan
Pala-aral sa teorya, mayaman sa praktika
Sa BKP . . .
Mahigpit ang hawak sa linyang masa.
isinurat sa pisara, paratanom
parapatandan, nagtaram
Ang Bagong Hukbong Bayan naninindigan
sa labi-labing kasakitan
Na hindi lamang baril ang kailangan
nadagit ang paramama
Kundi ang solidong pag-oorganisa
ideyalismo, imperyalismo kinuspaan.
Sa masang tunay na armas sa gera
Sa BKP . . .
Mulat ang tapang sa pagharap
nginuya nin tuda, MD
Sa mga atake ng mga kaaway
M-L-M, bagong teorya.
MLM ang dala, kasama ang masa
Sa pagdurog, paglansag sa mga pasista.
Sa BKP . . .
di bale nang nguso magpula
Nagpapatuloy, paparami, papalakas
basta lumaya!
Sa mamamayan ang buhay ay alay
Bawat hakbang puno ng paglaban
Bawat pagsulong tungong tagumpay!

---
Ginawa ang tulang ito sa isang pag-aaral ng Batayang Kursong Pampartido
(BKP). Sa 29 estudyante, lampas 20 ang paramama.

116 Punla Punla 113

SI TATA MANUNGOD SA TAMBANG
26 Nobyembre, sa larangan ng Albay
Si Tata Ange nag-istorya sakuya
Pagkadangog mi kan sarong bareta
Tulong pulis an tinambangan, pinatumba
Nin pinagtutubudan na yunit nin BaHuBa.
An sabi niya kaidto, narurumdoman ko pa
sa mahahambugon na mga pulis, uyamon daa sinda,
Su kahoy mi na pangharong, saindang pigkumpiska,
Pigkurua, pigruluwas, pinabakal ninda!
Saro pa daa su nangyari sa aki niya
Na saro man sanang arog saiyang paraoma
Pigpalayas sa estaran kaining pulisya
Na suruguon kan despotikong asendero na mahiwas an daga
Kaya ngaya sa pangyayaring ambus
An saiyang kaugmahan, silensyo alagad bulanos
Ta dawa ngaya pano, sinda nabawasan
Mientras kita padagos sa paglaban
Kami man na pig-istoryahan
Nakamati nin pagkusog sa paninindugan
An batas kan digma ta, sabot pano ni Tata,
Na bako pang kapangganahan an nangganang pagtambang
An taktikal na opensiba, mantang nagpapaluya
Asin padiit-diit na pandaog sa mga kaiwal ta
Alagad an matud na piggigikanan kan satong kusog
Ining pagkasararo sa prinsipyo kan namamanwaan
Dakol pa lugod, mga Tata, Nana
an satuyang kasurog sa panghaluyang digmang bayan
Pagkubkob nin kabanwahan hale sa kabubuldan
Sagkod makua an tunay na katalingkasan.
114 Punla
SI TATANG HINGGIL SA TAMBANG
salin
Si Tata Ange nagkwento sa akin
Nang marinig namin sa isang balita
Tatlong pulis tinambangan, pinatumba
Ng pinaniniwalaang yunit ng BaHuBa.
Ang sabi niya noon, naalala ko pa
Sa mayayabang na mga pulis, galit daw sila,
Ang kahoy naming pambahay, kanilang kinumpiska,
Pinagkukuha, ilinabas, ibinenta nila!
Isa pa yung pangyayari sa anak niya
Na katulad rin niyang magsasaka
Pinalayas sa tirahan nitong pulisya
Na utusan ng despotikong asenderong may malawak na lupain
Kaya nga sa pangyayaring ambus
Ang kanyang kasiyahan, tahimik subalit nag-uumapaw
Pagkat kahit papaano, silay nabawasan
Habang tayoy patuloy sa paglaban
Kami na napagkwentuhan
Nakaramdam ng pagtatag sa paninindigan
Ang batas ng digma natin, naiintindihan ni Tata,
Na hindi pa ganap ang naipagtagumpay na tambang
Ang taktikal na opensiba, habang nagpapahina
At unti-unting nililipol ang mga kaaway natin
Ngunit ang tunay na pinanggagalingan ng ating lakas
ay itong pagkakaisa sa prinsipyo ng sambayanan
Marami pang mga tata, nana
ang ating kakampi sa matagalang digmang bayan
Pagkubkob sa kalunsuran mula sa kanayunan
hanggang makamit ang tunay na kalayaan.
Punla 115
 SA BKP
salin

Sa BKP...
pinahiran ng apog ang
kalahating buyo, tiniklop
ilinagay kapirasong bunga
pantimpla ang tabako
para pumula.

Sa BKP...
isinulat sa pisara, magsasaka
manggagawang bukid, nagsalita
sa labis-labis na kahirapan
nagalit ang paramama
ideyalismo, imperyalismo dinuraan.

Sa BKP...
nginuya nang todo, MD
M-L-M, bagong teorya.

Sa BKP...
di baleng bibig ay pumula
basta lumaya!

120 Punla Punla 117

TIGSIK: ELEKSYON
Tigsik ko ining pulitiko
Sinda ngunyan sige an pabiristo
Sinda daa iboto para sa asenso
Pag nakaluwas, sinda man sana an perwisyo
Minatukad pa biyo sa baryo
Mapamidbid saimo, kapartidaryo
Maski bako man bigotilyo
Na siring kan lahi nindo
Tigsik ko ining kampanya
Mga pulitiko mataram kan saindang plataporma
Alagad gabos man lang porma
Mapangako pa ki reporma
Si polano iba-ibang linyada
Si polana iba-ibang estratehiya
Kwarta ginigibong makinarya
Baad lamang makadisgrasya
Tigsik ko ining miting de abanse
Mga pulitiko, duman, digdi an pabayle
Imbitado gabos, lalaki man o babayi
Mapakaon pa ki spaghetti
Mahampang sa entablado
Mapangako ki todo-todo
May nagsimbag, Hangaw lamang nindo
Sobra sa taram, kulang man sa gibo
Tigsik ko ining mga nagpapadalagan ki gubyerno
Luway-luway sana madi, padi, ta ika saro man na korapto
Imbis na serbisyo an itao sa tawo
Ginigibo mong sarong negosyo
Kung makaluwas ka sa puwesto
Dai ka pakasiguro
Pag masa pigdaog-daog mo
Siyertong hahalion ka sa saimong bangkito!
118
TIGSIK: ELEKSYON
Salin
tigsik ko itong pulitiko
sila ngayon laging nagpapakilala sayo
sila raw iboto para sa asenso
kapag nanalo, sila lang naman ang perwisyo
umaahon pa sa baryo
magpapakilala sa iyo, kapamilya mo
kahit hindi naman bigotilyo
na katulad ng lahi ninyo
tigsik ko itong kampanya
mga pulitiko magdadaldal ng kanilang plataporma
subalit lahat naman ay puro porma
magpapangako pa ng reporma
si polano iba-ibang linya
si polana iba-ibang estratehiya
pera ginagawang makinarya
baka sakaling makadisgrasya
tigsik ko itong miting de abanse
mga pulitiko, doon, dito ang sayawan
imbitado lahat, lalaki man o babae
magpapakain pa ng ispageti
haharap sa entablado
magpapangako ng todo-todo
may sumagot, laway lang ninyo
sobra sa salita, kulang naman sa gawa
tigsik ko itong nagpapatakbo ng gubyerno
hinay-hinay lang mare, pare, dahil ikaw ay isa ring kurakot
sa halip na serbisyo ang ibigay sa tao
ginagawa mo itong negosyo
kung mahalal ka sa pwesto
huwag kang magpakapaka-seguro
kapag masa inapi mo
siguradong tatalsik ka sa iyong pwesto!
Punla Punla 119