Professional Documents
Culture Documents
W TG 20130515
W TG 20130515
34567
ARALING ARTIKULO
HULYO 1-7
Gampanan ang
Iyong Papel Bilang
Ebanghelisador
PAHINA 3 AWIT: 103, 102
HULYO 8-14
Masigasig Ka ba sa
Maiinam na Gawa?
PAHINA 8 AWIT: 108, 93
HULYO 15-21
HULYO 22-28
Mga Magulang at Anak
Mag-usap Nang May
Pag-ibig
PAHINA 19 AWIT: 88, 3
HULYO 29AGOSTO 4
Ingatan ang Iyong
ManaGumawa ng
Matalinong mga Pasiya
PAHINA 26 AWIT: 14, 134
ARALING ARTIKULO
80
Patibayin ang Inyong Pagsasama sa Pamamagitan
60 ng Mabuting Pag-uusap
Mga Magulang at AnakMag-usap Nang May
40 Pag-ibig
20 Mahalaga ang mabuting pag-uusap para maging maligaya ang
mag-asawa at ang buong pamilya. Sa unang artikulo, aalamin
0 natin ang mga katangiang makatutulong sa mabuting pag-
1992 2002 2012 uusap. Tatalakayin naman sa ikalawang artikulo kung paano
mapagtatagumpayan ang mga hadlang sa pag-uusap ng mga
magulang at anak.
Hindi ipinagbibili ang publikasyong ito. Inilaan ito Malibang iba ang ipinakikita, ang mga pagsi- Publishers: Watchtower Bible and Tract Society
bilang bahagi ng pambuong-daigdig na pagtuturo pi sa Kasulatan ay mula sa makabagong-wikang of New York, Inc. 5 2013 Watch Tower Bible and
sa Bibliya na tinutustusan ng kusang-loob na mga Bagong Sanlibutang Salin ng Banal na Kasu- Tract Society of Pennsylvania. All rights reserved.
donasyon. latan. Printed in Japan.
GAMPANAN ANG
IYONG PAPEL BILANG
EBANGHELISADOR
ANG isang ebanghelisador ay isa na naghahayag ng ma-
Gawin mo ang gawain buting balita. Ang una at pangunahing Ebanghelisador ay
ang Diyos na Jehova. Nang magrebelde ang ating unang
ng isang ebanghelisador, mga magulang, inihayag agad ni Jehova ang mabuting ba-
lubusan mong ganapin lita na ang serpiyentesi Satanas na Diyabloay lilipulin.
(Gen. 3:15) Sa paglipas ng mga siglo, kinasihan ni Jehova
ang iyong ministeryo.
ang tapat na mga lalaki na isulat kung paano niya aalisin
2 TIM. 4:5. ang upasala sa kaniyang pangalan, kung paano niya aayu-
sin ang pinsalang idinulot ni Satanas, at kung paano ma-
tatamong muli ng mga tao ang buhay na walang hanggan
PAANO MO SASAGUTIN? na naiwala nina Adan at Eva.
2 Ang mga anghel ay ebanghelisador din. Naghahayag
Bakit kailangang marinig ng mga ebanghelisador. (Mat. 28:19, 20; Gawa 1:8) Hinimok
mga tao ang mabuting balita? ni apostol Pablo ang kamanggagawa niyang si Timoteo:
Gawin mo ang gawain ng isang ebanghelisador, lubusan
mong ganapin ang iyong ministeryo. (2 Tim. 4:5) Bilang
mga tagasunod ni Jesus, anong mabuting balita ang ipina-
lalaganap natin? Kasama riyan ang katotohanan na ma-
hal tayo ni Jehova, ang ating Ama sa langit. (Juan 3:16;
1 Ped. 5:7) Ang Kaharian ay katunayan ng pagmamahal
3
ng Diyos na Jehova. Kaya naman masaya ta- ang buhay ay hindi dinisenyo ng sinuman.
yong sabihin sa iba na ang lahat ng nagpa- Inaangkin nila na walang Maylalang. Sinasabi
pasakop sa pamamahala ng Kaharian, sumu- pa nga ng ilan na ang tao ay nagmula sa hayop
sunod sa Diyos, at gumagawa ng katuwiran at likas lang kung gumawing tulad-hayop ang
ay puwede niyang maging kaibigan. (Awit 15: isa. Nangangatuwiran ang ilan na kapag si-
1, 2) Sa katunayan, layunin ni Jehova na ali- nisiil ng malalakas ang mahihina, sinusunod
sin ang lahat ng pagdurusa. Aalisin din niya lang ng mga ito ang diumanoy batas ng ka-
ang kirot na idinulot ng nakaraang mga pag- likasan. Hindi nakapagtatakang marami ang
durusa. Talagang mabuting balita iyan! (Isa. naniniwalang parte na ng buhay natin ang ka-
65:17) Dahil mga ebanghelisador tayo, ta- walang-katarungan. Kaya ang mga naniniwa-
lakayin natin ang sagot sa dalawang mahala- la sa ebolusyon ay walang tunay na pag-asa.
gang tanong: Bakit napakahalagang marinig 6 Walang-alinlangang nakaragdag sa kaha-
ng mga tao sa ngayon ang mabuting balita? pisang nararanasan ng mga tao sa mga hu-
At paano natin magagampanan nang mahu- ling araw na ito ang teoriya ng ebolusyon at
say ang ating papel bilang mga ebanghelisa- ang huwad na mga doktrina. (Roma 1:28-31;
dor? 2 Tim. 3:1-5) Ang mga turong ito ay hindi ma-
buting balita. Dahil sa mga ito, napasa kadi-
BAKIT KAILANGANG MARINIG NG MGA TAO liman ang isip ng mga tao, at nahiwalay sila
ANG MABUTING BALITA? mula sa buhay na nauukol sa Diyos, gaya ng
4 Ipagpalagay nang may nagsabi sa iyo na sinabi ni apostol Pablo. (Efe. 4:17-19) Bukod
inabandona ng iyong ama ang inyong pamil- diyan, naging hadlang ang teoriya ng ebolu-
ya. Sinasabi ng mga diumanoy nakakakilala syon at huwad na mga doktrina para tangga-
sa kaniya na siya ay walang malasakit, mali- pin ng mga tao ang mabuting balita mula sa
him, at malupit. Baka sinasabi pa nga ng Diyos.Basahin ang Efeso 2:11-13.
ilan na walang saysay na hanapin mo pa ang 7 Bago makipagkasundo sa Diyos, kaila-
iyong ama dahil patay na siya. Sa katulad na ngan munang makumbinsi ang mga tao na
paraan, marami ang nasabihan ng ganiyang umiiral si Jehova at na may mabubuting dahi-
mga kuwento tungkol sa Diyos. Itinuro sa lan para lumapit sa kaniya. Matutulungan na-
kanila na ang Diyos ay isang misteryo, impo- tin silang matamo ang kaalamang iyan kung
sibleng makilala, o malupit. Halimbawa, iti- hihimukin natin silang suriin ang mga nila-
nuturo ng ilang lider ng relihiyon na paruru- lang ng Diyos. Kung pag-aaralan ng mga tao
sahan ng Diyos ang masasamang tao sa isang
ang mga ito nang bukas ang isip, matututu-
dako ng pagpapahirap magpakailanman. Isi- han nila ang karunungan at kapangyarihan
nisisi naman ng iba sa Diyos ang pagdurusang ng Dakilang Maylalang. (Roma 1:19, 20) Para
dulot ng likas na mga sakuna. At bagaman pa- matulungan sila, magagamit natin ang dala-
rehong biktima ng mga sakunang ito ang ma- wang brosyur na Saan Nagmula ang Buhay? at
bubuti at masasamang tao, sinasabi nilang pa- The Origin of LifeFive Questions Worth Asking.
rusa ito mula sa Diyos. Pero may mga tanong na hindi masasagot ng
5 Iginigiit ng iba na hindi umiiral ang Diyos. basta pag-aaral tungkol sa mga nilalang ng
Halimbawa, nariyan ang teoriya ng ebolu- Diyos. Halimbawa: Bakit kaya pinahihintulu-
syon. Sinasabi ng mga nagtataguyod nito na tan ng Diyos ang pagdurusa? Ano ang layu-
nin ng Diyos para sa lupa? Nagmamalasakit
4. Anong maling mga kuwento ang sinasabi sa ba ang Diyos sa akin?
mga tao tungkol sa Diyos?
5, 6. Ano ang epekto sa mga tao ng teoriya ng ebo- 7, 8. Ano ang tanging paraan para lubusang mau-
lusyon at ng huwad na mga doktrina? nawaan ng mga tao ang mabuting balita?
4 ANG BANTAYAN
lang natin sila kapag alam na natin ang kani-
lang tunay na kalagayan sa espirituwal.
Para maabot ang puso ng 10 Alam ni Jesus na ang paggamit ng mga
3
para tulungan ang isang ateista?
tumutulong sa kanila na mangatuwiran
para makagawa ng tamang konklusyon
ANG BANTAYAN
siya. Saka ialok ang alinman sa mga brosyur 6:7; Luc. 10:1) Nang maglaon, binanggit ni
na Saan Nagmula ang Buhay? o The Origin of Life apostol Pablo ang mga kamanggagawa na
Five Questions Worth Asking. Ang mataktika nagpunyaging kaagapay [niya] sa mabuting
at mabait na paraan ng pagtatanong ay maaa- balita. (Fil. 4:3) Kaayon ng mga halimba-
ring maging susi para mabuksan ang puso ng wang iyan sa Kasulatan, sinimulan ng mga
isang tao at makinig sa mabuting balita. mamamahayag ng Kaharian noong 1953 ang
16 Ikatlong sitwasyon: Kapag nagba-Bible
isang programa ng pagsasanay sa iba sa mi-
study, puwede namang hayaan lang natin na nisteryo.
basahin ng estudyante ang mga sagot mula sa 18 Kapag may kasama ka sa ministeryo, pa-
materyal na pinag-aaralan natin. Pero kung ano kayo magtutulungan? (Basahin ang 1 Co-
gagawin natin iyan, mahahadlangan natin rinto 3:6-9.) Buklatin sa iyong Bibliya ang
ang kaniyang espirituwal na pagsulong. Ba- tekstong binabasa ng kapartner mo. Makinig
kit? Dahil hindi magiging malalim ang pagtu-
na mabuti sa iyong kapartner o sa may-bahay
bo ng katotohanan sa isang estudyante na su-
kapag nagsasalita sila. Subaybayan mo ang
masagot nang hindi nagbubulay-bulay. Baka
talakayan para handa ka kung sakaling ma-
maging kagaya siya ng isang halaman na na-
ngailangan ng tulong ang kapartner mo para
lalanta sa ilalim ng init ng pagsalansang.
masagot ang isang pagtutol. (Ecles. 4:12) Pero
(Mat. 13:20, 21) Para maiwasan iyan, kaila-
ngan nating tanungin ang estudyante kung
tandaan: Iwasang sumabad kapag mahusay
ano ang nadarama niya sa kaniyang natutu- ang pangangatuwiran ng kapartner mo. Baka
tuhan. Alamin kung ano ang masasabi niya manghina ang loob niya o malito ang may-
sa mga natututuhan niya. Bukod diyan, ala- bahay. Kung minsan, angkop naman na su-
min kung bakit siya sang-ayon o di-sang-ayon mali sa usapan. Pero matapos mong sabihin
sa mga ito. Pagkatapos, tulungan siyang ma- ang komento mo, hayaang ipagpatuloy ng ka-
ngatuwiran mula sa Kasulatan para unti-unti partner mo ang pakikipag-usap.
siyang makagawa ng tamang konklusyon. 19 Paano kayo magtutulungan ng kapart-
(Heb. 5:14) Kung mabisa ang paggamit natin ner mo habang naglalakad patungo sa su-
ng mga tanong, magiging matibay ang ugat sunod na bahay? Bakit hindi gamitin ang pa-
ng pananampalataya ng mga tinuturuan na- nahong iyon para mapasulong ang inyong
tin sa Bibliya at malalabanan nila ang mga presentasyon? Iwasang magbitiw ng negati-
pagsisikap ng mga sumasalansang o nanlli- bong komento tungkol sa mga tao sa inyong
gaw sa kanila. (Col. 2:6-8) Ano pa ang maga- teritoryo. Huwag ding pag-usapan ang mga
gawa natin para magampanan ang ating pa- kapintasan ng ating mga kapatid. (Kaw. 18:24)
pel bilang ebanghelisador? Dapat nating tandaan na tayo ay mga sisid-
lang luwad. Si Jehova ay nagpakita sa atin
NAGTUTULUNGAN ANG
MAHUHUSAY NA EBANGHELISADOR ng di-pangkaraniwang kabaitan nang ipagka-
tiwala niya sa atin ang kayamanan ng minis-
17Isinugo ni Jesus ang kaniyang mga ala-
teryo ng mabuting balita. (Basahin ang 2 Co-
gad na mangaral nang dala-dalawa. (Mar.
rinto 4:1, 7.) Lahat nawa tayo ay magpahalaga
16. Bakit hindi tayo dapat masiyahan kapag bina- sa kayamanang iyan sa pamamagitan ng lu-
basa lang ng isang estudyante sa Bibliya ang sagot busang pagganap sa ating papel bilang mga
mula sa materyal na pinag-aaralan natin? ebanghelisador.
17, 18. Kapag may kasama ka sa ministeryo, paa-
no kayo magtutulungan? 19. Ano ang dapat nating tandaan, at bakit?
TULARAN ANG SIGASIG NI JEHOVA AT NI JESUS
Paano ipinakikita ng Daniel 2: 3 May kinalaman sa isasagawa ng pamamahala ng Anak
41-45 ang pangangailangan na ng Diyos, sinasabi ng Isaias 9:7: Ang mismong sigasig ni
maging masigasig sa ministeryo? Jehova ng mga hukbo ang gagawa nito. Idiniriin ng mga
salitang iyan na interesadung-interesado ang ating maka-
langit na Ama sa kaligtasan ng mga tao. Maliwanag, ipi-
nahihiwatig din niyan na dapat tayong magpakita ng bu-
ong-pusong suporta, sigla, at sigasig sa ating bigay-Diyos
Ipaliwanag kung paano naaakit na atas bilang mga tagapaghayag ng Kaharian. Ang ating
ang mga tao sa tunay na pagsam-
ba at sa Diyos na Jehova dahil sa 1, 2. Anong pantanging karangalan ang taglay ng mga Saksi ni
makadiyos na paggawi. Jehova? Ano ang nadarama mo hinggil dito?
3. Ano ang tinitiyak sa atin ng pananalitang mismong sigasig ni
Jehova?
ANG BANTAYAN
masidhing pagnanais na tulungan ang mga bleng masagot ang tanong na Bakit dumara-
tao na makilala ang Diyos ay repleksiyon ng nas ng masasamang bagay ang mabubuting
sigasig ni Jehova. Bilang mga kamanggagawa tao? Pananagutan at pribilehiyo natin bi-
ng Diyos, ginagawa ba natin ang ating buong lang Kristiyano na ibahagi sa lahat ng gus-
makakaya sa pangangaral ng mabuting balita? tong makinig ang mga sagot ng Bibliya sa
1 Cor. 3:9. mga tanong na gaya nito. Taglay natin ang
4 Nagpakita rin si Jesus ng sakdal na halim- lahat ng dahilan para maging maningas sa
bawa ng sigasig sa ministeryo. Sa kabila ng espiritu habang isinasagawa ang atas na ito
pagsalansang, nanatili siyang masigasig sa pa- mula sa Diyos. (Roma 12:11) Pagpapalain ng
ngangaral hanggang sa wakas ng kaniyang bu- Diyos ang ating masigasig na pag-eebanghel-
hay sa lupa. (Juan 18:36, 37) Dahil alam niyang yo at matutulungan natin ang iba na makila-
malapit na siyang magdusa at mamatay, lalo la at mahalin si Jehova.
siyang nagsikap na tulungan ang mga tao na
makilala si Jehova. NAGPAPARANGAL KAY JEHOVA
5 Halimbawa, noong taglagas ng 32 C.E.,
ANG ESPIRITU NG PAGSASAKRIPISYO
inilahad ni Jesus ang ilustrasyon tungkol sa
7 Ipinakikita ng mga karanasan ni apostol
isang tao na may puno ng igos sa kaniyang Pablo na puwede tayong makaranas ng mga
ubasan. Hindi namunga ang punong iyon sa gabing walang tulog at mga panahong wa-
loob ng tatlong taon. Nang sabihin ng may- lang makain dahil sa ministeryo. (2 Cor.
ari sa tagapag-alaga ng ubasan na putulin ang 6:5) Ang mga pananalitang iyan ay naglala-
puno, humingi ito ng panahon para malag- rawan ng pagsasakripisyo sa sarili. Ipinaaa-
yan iyon ng pataba. (Basahin ang Lucas 13: laala nito sa atin ang mga payunir na baga-
6-9.) Kakaunti pa lang noon ang mga ala- man kailangang magtrabaho ay inuuna ang
gad na naging bunga ng pangangaral ni Jesus. ministeryo. Ang ating tapat na mga misyone-
Pero gaya ng ipinakita sa ilustrasyon tungkol ro din ay nagbubuhos ng kanilang sarili tulad
sa tagapag-alaga ng ubasan, ginamit ni Jesus ng isang handog na inumin para maglingkod
ang natitirang maikling panahonmga anim sa banyagang mga lupain. (Fil. 2:17) Nariyan
na buwanpara pag-ibayuhin ang panganga- din ang masisipag nating elder na kung min-
ral niya sa Judea at Perea. Ilang araw bago siya san ay napupuyat o hindi nakakakain dahil
mamatay, tumangis si Jesus para sa kaniyang sa pangangalaga sa mga tupa ni Jehova. Isipin
mga kababayan na nakinig pero walang pag- din ang mga may-edad at maysakit na guma-
tugon.Mat. 13:15; Luc. 19:41. gawa ng buo nilang makakaya para makada-
6 Yamang napakalapit na ang wakas, hin- lo sa mga Kristiyanong pagpupulong at ma-
di ba mahalagang pag-ibayuhin natin ang kapaglingkod sa larangan. Nag-uumapaw ang
ating pangangaral? (Basahin ang Daniel 2: ating puso sa pagpapahalaga kapag naiisip na-
41-45.) Isa ngang pribilehiyo na maging Sak- tin ang pagsasakripisyo ng mga lingkod na ito
si ni Jehova! Tayo lamang sa lupa ang nag- ng Diyos. Ang gayong mga pagsisikap ay na-
aalok ng tunay na solusyon sa mga problema kaaapekto sa pangmalas ng iba sa ating minis-
ng sangkatauhan. Kamakailan, isang kolum- teryo.
8 Sa isang liham sa Boston Target ng Lin-
nista sa pahayagan ang nagsabi na imposi-
colnshire, United Kingdom, isang di-Saksing
4. Paano nagpakita si Jesus ng sakdal na halimba- mambabasa ang nagsabi: Nawawalan na ng
wa ng sigasig sa ministeryo? pananampalataya ang mga tao sa mga relihi-
5. Paano kumilos si Jesus kaayon ng kaniyang ilus- yon . . . Ano ba ang ginagawa sa maghapon
trasyon tungkol sa puno ng igos?
6. Bakit natin dapat pag-ibayuhin ang gawain natin 7, 8. Paano nagpaparangal kay Jehova ang espiritu
sa ministeryo? ng pagsasakripisyo sa sarili?
ng mga ministrong ito ng simbahan? Tiyak maiinam na gawa at maging masikap sa pag-
na hindi sila lumalabas na gaya ng ginawa ni hahayag ng mabuting balita ng Kaharian.
Kristo at pumupunta sa mga tao . . . Ang ta-
nging relihiyon na waring nagmamalasakit ay NAAAKIT ANG MGA TAO SA DIYOS
DAHIL SA MAINAM NA PAGGAWI
ang mga Saksi ni Jehova, na lumalabas at pu-
mupunta sa mga tao at talagang nakikibaha- 10 Hindi sapat ang ating sigasig sa minister-
gi sa pangangaral ng katotohanan. Sa daigdig yo para matulungan ang mga tao na mapalapt
na ito kung saan laganap ang pagpapalugod sa Diyos. Bahagi rin ng masisigasig na gawa
sa sarili, ang ating pagsasakripisyo sa sarili ay ang mainam na Kristiyanong paggawi. Idini-
nagbibigay ng malaking karangalan sa Diyos in ni Pablo ang kahalagahan ng ating paggawi
na Jehova.Roma 12:1. nang isulat niya: Sa anumang paraan ay hindi
9 Pero ano ang puwede nating gawin kung kami nagbibigay ng anumang dahilan na ika-
tila nababawasan ang sigasig natin sa minis- titisod, upang ang aming ministeryo ay huwag
teryo? Makatutulong ang pagbubulay-bulay sa makitaan ng pagkakamali. (2 Cor. 6:3) Ang
naisasagawa ni Jehova sa pamamagitan ng pa- ating mabuting pananalita at matuwid na pag-
ngangaral. (Basahin ang Roma 10:13-15.) Ang gawi ay gumagayak sa turo ng Diyos, anupat
kaligtasan ay nakadepende sa pagtawag sa pa- ginagawang kaakit-akit sa iba ang pagsamba
ngalan ni Jehova taglay ang pananampalataya, kay Jehova. (Tito 2:10) Sa katunayan, madalas
pero hindi iyan magagawa ng mga tao mali- tayong makarinig ng positibong mga resulta
bang mangaral tayo sa kanila. Dahil dito, na- kapag napapansin ng taimtim na mga tao ang
pakikilos tayong manatiling masigasig sa ating tulad-Kristong paggawi.
9. Ano ang makatutulong sa atin na manatiling 10. Paano natin nailalapt ang mga tao kay Jehova
masigasig sa maiinam na gawa sa ating ministeryo? sa pamamagitan ng ating mainam na paggawi?
10 ANG BANTAYAN
11 Pero puwede ring kabaligtaran ang ma- 13 Ipinakikita ng halimbawang iyan kung
ging epekto ng ating pagkilos. Kaya kapag gaano kalaki ang epekto sa iba ng ating pa-
tayo ay nasa trabaho, bahay, o paaralan, inii- ninindigan sa mga simulain ng Bibliya. Mala-
wasan nating may maipintas ang iba sa ating mang na marami ang naipagkasundo sa Diyos
ministeryo at paggawi. Kung sasadyain nating dahil sa lakas-loob na paninindigan ni Pedro
gumawa ng kasalanan, maiwawala natin ang at ng iba pang apostol. (Gawa 5:17-29) Sa kaso
kaugnayan natin kay Jehova magpakailan- natin, puwedeng tanggapin ng ating mga ka-
man. (Heb. 10:26, 27) Dahil dito, dapat tayong eskuwela, katrabaho, o kapamilya ang katoto-
manalangin at isaalang-alang kung ano ang hanan kapag nakita nila ang ating paninindi-
ating ginagawa at kung ano ang ipinakikita ng gan sa harap ng pagsalansang.
ating paraan ng pamumuhay. Habang buma- 14 Laging may mga kapatid na pinag-uusig.
baba ang pamantayan sa moral ng sanlibutang Halimbawa, sa Armenia, mga 40 brother ang
ito, mas nakikita ng taimtim na mga tao ang nakabilanggo dahil sa kanilang neutralidad.
pagkakaiba sa pagitan ng isa na naglilingkod At posibleng marami pa ang makukulong sa
sa Diyos at ng isa na hindi naglilingkod sa ka- susunod na mga buwan. Sa Eritrea, 55 ling-
niya. (Mal. 3:18) Oo, ang ating Kristiyanong kod ni Jehova ang nakakulong, ang ilan ay ma-
paggawi ay mahalaga sa pakikipagkasundo ng higit 60 anyos pa nga. Sa South Korea, mga
mga tao sa Diyos. 700 Saksi ang nakabilanggo dahil sa kanilang
12 Sa liham ni Pablo sa mga taga-Corinto,
pananampalataya. Ganiyan ang sitwasyon ng
sinabi niyang dumanas siya ng mga kapig- mga kapatid sa lugar na iyan sa loob ng 60
hatian, kahirapan, pambubugbog, at pagkabi- taon. Ipanalangin natin na ang katapatan ng
langgo. (Basahin ang 2 Corinto 6:4, 5.) Kapag mga kapatid na ito na pinag-uusig ay maka-
dumaranas tayo ng mga pagsubok sa pana- pagbigay-kaluwalhatian sa Diyos at makatu-
nampalataya, ang ating pagbabata ay makatu- long sa iba na tanggapin ang katotohanan.
tulong sa mga nagmamasid na tanggapin ang Awit 76:8-10.
katotohanan. Halimbawa: Ilang taon na ang 15 Ang ating pagiging tapat ay puwede
nakararaan, tinangkang lipulin ng mga mana- ring makaakit sa iba sa katotohanan. (Basa-
nalansang ang mga Saksi ni Jehova sa isang lu- hin ang Hebreo 13:18.) Halimbawa, isang sis-
gar sa Angola. Hinagupit nila ang dalawang ter ang naglalagay ng pera sa ticket machine
bautisadong Saksi at 30 interesado hanggang
ng isang bus nang sabihin sa kaniya ng isang
sa duguan na ang mga ito. Hindi nila pinata-
kakilala na hindi na niya kailangang magba-
wad kahit ang mga babae at bata. Gusto ni-
yad dahil bababa naman siya agad. Ipinali-
lang takutin ang mga tagaroon para huwag
wanag ng sister na dapat pa rin siyang mag-
makinig sa mga Saksi ni Jehova, kaya pinilit
bayad kahit malapit lang ang bababaan niya.
nila ang mga ito na panoorin ang pagpapahi-
Pagkatapos, bumaba na ang kakilala niya.
rap sa mga Saksi. Pero pagkatapos nito, mara-
Saka tinanong ng drayber ang sister, Sak-
mi sa mga tagaroon ang humiling ng pag-aaral
si ni Jehova ka ba? Sinabi niya, Opo. Ba-
sa Bibliya sa mga Saksi. Bilang resulta, nag-
kit nyo naitanong? Narinig ko ang usa-
patuloy ang pangangaral, maraming tao ang
tumanggap ng katotohanan, at pinagpala ang pan nyo tungkol sa pagbabayad ng ticket, at
mga kapatid. alam kong kabilang ang mga Saksi ni Jeho-
va sa iilang tao na nagbabayad ng ticket at
11. Bakit natin dapat isaalang-alang at ipanalangin tapat sa lahat ng bagay. Pagkaraan ng ilang
ang magiging epekto ng ating paggawi? buwan, isang lalaki ang lumapit sa sister sa
12-14. Paano nakaaapekto sa pangmalas ng iba sa
ating ministeryo ang pagbabata natin ng mga pag- 15. Magbigay ng halimbawa kung paano puwe-
subok sa pananampalataya? Magbigay ng halim- deng maakit ang iba sa katotohanan dahil sa ating
bawa. pagiging tapat.
16. Paano nakaaantig sa puso ng mga tao ang mga 17, 18. (a) Paano natin napararangalan si Jehova
katangiang gaya ng mahabang pagtitiis, pag-ibig, at kapag tinutularan natin ang kaniyang mga katangi-
kabaitan? Magbigay ng halimbawa ng ginagawa ng an? (b) Ano ang nagpapakilos sa iyo na magtiyaga
mga lider ng huwad na relihiyon. sa maiinam na gawa?
12 ANG BANTAYAN
MGA TANONG MULA SA MGA MAMBABASA
14 ANG BANTAYAN
9:9) Kuning halimbawa sina Isaac at Rebeka. 18:13; Sant. 1:19) Inaalam ng asawang lalaking
(Gen. 24:67) Matagal silang nagsama, pero ka- may kaunawaan ang damdamin ng kaniyang
hit kailan hindi kumupas ang pag-ibig nila kabiyak at pinakikitunguhan siya sa paraang
sa isat isa. Ganiyan din ang maraming mag- madarama niya na minamahal siya. Tinitiyak
asawa ngayon. Ang sekreto nila? Natutuhan din niya sa kaniyang asawa na mahalaga sa
nilang ipakipag-usap ang kanilang iniisip at kaniya ang iniisip at nadarama nito. (1 Ped.
nadarama sa tapat, pero mabait na paraan. 3:7) Samantala, sisikapin naman ng asawang
Nagpapakita sila ng kaunawaan, pag-ibig, ma- babae na maunawaan ang pangmalas ng ka-
tinding paggalang, at kapakumbabaan. Tala- niyang mister. Kapag ginagawa ng mag-asawa
kayin natin kung paano makatutulong ang ang inaasahan sa kanila ng Diyos, magiging
maganda ang kanilang pagsasama at magka-
mga katangiang ito para maging bukas ang
linya ng komunikasyon ng mag-asawa. tuwang sila sa paggawa ng matatalinong pa-
siya.
MAGPAKITA NG KAUNAWAAN 6 Alam din ng mag-asawang may kaunawa-
4 Siya na nagpapakita ng kaunawaan sa an na may panahon ng pagtahimik at pana-
isang bagay ay makasusumpong ng mabuti, hon ng pagsasalita. (Ecles. 3:1, 7) Natutuhan
ang sabi ng Kawikaan 16:20. Talagang totoo ko na may mga panahong hindi muna dapat
iyan pagdating sa pag-aasawa at buhay pam- pag-usapan ang ilang isyu, ang sabi ng isang
pamilya. (Basahin ang Kawikaan 24:3.) Nag- sister na sampung taon nang kasal. Kapag
mumula sa Salita ng Diyos ang kaunawaan at tambak ang trabaho o pananagutan ng asa-
karunungan. Sinasabi ng Genesis 2:18 na gi- wa ko, nagpapalipas muna ako ng kaunting
nawa ng Diyos ang babae bilang kapupunan panahon bago ko ipakipag-usap ang ilang ba-
ng lalaki. Ibig sabihin, nilalang ang lalaki at gay. Dahil dito, mas maganda ang pag-uusap
babae na magkaiba para kumpletuhin nila ang namin. Kapag may kaunawaan at kaganda-
isat isa. Kaya naman, magkaiba ang kanilang hang-loob ang asawang babae, ang kaniyang
paraan ng pakikipag-usap. Kadalasan, mas mga salitang binigkas sa tamang panahon ay
gustong pag-usapan ng mga babae ang tung- kaakit-akit at pinahahalagahan.Basahin ang
kol sa kanilang damdamin, mga tao, at mga Kawikaan 25:11.
ugnayan. Ang maibigin at tapat na pakikipag- 7 Ang Kristiyanong asawang lalaki ay hindi
usap ay nagpapadama sa kanila na sila ay mi- lang basta nakikinig sa kaniyang misis. Sinisi-
namahal. Kabaligtaran naman nito ang mga kap din niyang ipahayag ang kaniyang damda-
lalaki, na mas gustong pag-usapan ang tung- min. Isang elder na 27 taon nang kasal ang
kol sa mga gawain, problema, at solusyon. At nagsabi: Pinagsisikapan kong sabihin sa asa-
gusto nilang madama na sila ay iginagalang. wa ko ang totoong niloloob ko. Ganito naman
5 Mas gustong lutasin agad ng asawa ko ang sabi ng isang brother na 24 na taon nang
ang mga problema kaysa sa makinig sa akin, kasal: Kaya kong hindi ipakipag-usap ang
ang sabi ng isang sister sa Britanya. Naka- mga problema dahil iniisip ko na kung mana-
kainis, kasi ang gusto ko lang naman tala- nahimik ako, lilipas din ang mga iyon. Pero
ga ay tsaa at simpatiya. Sumulat ang isang natutuhan ko na hindi kahinaan na ipaha-
asawang lalaki: Noong bagong kasal kami yag ang aking damdamin. Kapag nahihirapan
ng misis ko, may tendensiya akong hana- akong sabihin ang gusto ko, nananalangin ako
pan agad ng solusyon ang anumang proble-
6, 7. (a) Paano makatutulong sa mag-asawa ang
ma niya. Pero di-nagtagal, nakita ko na gus- simulain sa Eclesiastes 3:7 sa pagpapakita ng kau-
to lang niyang may makinig sa kaniya. (Kaw. nawaan? (b) Paano makapagpapakita ng kaunawa-
an ang asawang babae sa pakikipag-usap sa kani-
4, 5. Paano makatutulong sa mag-asawa ang kau- yang mister? Anong pagsisikap ang dapat gawin ng
nawaan? Magbigay ng mga halimbawa. asawang lalaki?
para sa tamang mga salita at sa tamang paraan PATIBAYIN ANG INYONG PAG-IBIG
ng pagsasabi sa mga iyon. Pagkatapos, humi- 9 Ang pag-ibig, isang sakdal na bigkis ng
hinga ako nang malalim at saka magsasalita. pagkakaisa, ang siyang pinakamahalagang
Makatutulong din kung pipili ang mag-asawa katangian sa pag-aasawa. (Col. 3:14) Tumiti-
ng tamang panahon para mag-usap, marahil bay ang tunay na pag-ibig habang magkasa-
kapag dadalawa lang sila at tinatalakay ang mang nararanasan ng mag-asawa ang hirap at
pang-araw-araw na teksto o magkasamang bi-
ginhawa. Lalo silang nagiging malapt na mag-
nabasa ang Bibliya. kaibigan at nasisiyahang makasama ang isat
8 Mahalaga rin para sa mag-asawa ang pa- isa. Ang kanilang pag-aasawa ay pinatitibay,
nanalangin at pagnanais na baguhin ang kani- hindi ng paisa-isang gawa ng kagitingan, gaya
lang paraan ng pakikipag-usap. Siyempre ng ipinakikita sa pelikula o telebisyon, kundi
pa, mahirap baguhin ang mga nakasanayan ng maraming maliliit na bagayisang yakap,
na. Pero kung may pagmamahal sila kay Je- mabait na komendasyon, pagiging maalalaha-
hova, humihingi ng kaniyang espiritu, at iti- nin, matamis na ngiti, o taimtim na pagsasa-
nuturing na sagrado ang kanilang pagsasama, bing kumusta ang araw mo? Ang maliliit na
mayroon silang karagdagang mga dahilan na bagay na ito ay may malaking epekto sa pagsa-
wala sa ibang mag-asawa. Ganito ang isinulat sama ng mag-asawa. Isang mag-asawa na 19
ng isang asawang babae na 26 na taon nang na taon nang kasal ang nagtatawagan o nagte-
kasal: Sineseryoso namin ng mister ko ang text araw-araw para lang mangumusta, ang
pangmalas ni Jehova sa pag-aasawa, kaya hin- sabi ng asawang lalaki.
di man lang sumagi sa isip namin na maghi- 10 Pag-ibig din ang nag-uudyok sa mag-
walay. Dahil dito, mas nagsisikap kaming lu- asawa na kilalanin nang higit ang isat isa.
tasin ang mga problema sa pamamagitan ng (Fil. 2:4) Dahil dito, lalong tumitibay ang kani-
pag-uusap. Ang gayong pagkamatapat at ma- lang pag-ibig sa kabila ng kanilang mga kahi-
kadiyos na debosyon ay nakalulugod sa Diyos naan. Ang matagumpay na pag-aasawa ay la-
at pinagpapala niya.Awit 127:1. long tumitibay sa paglipas ng panahon. Kung
8. Anong karagdagang dahilan mayroon ang mga 9, 10. Anong praktikal na mga bagay ang maga-
mag-asawang Kristiyano para gawing matagumpay gawa ng mag-asawa para mapatibay ang kanilang
ang kanilang pagsasama? buklod ng pag-ibig?
16 ANG BANTAYAN
may asawa ka, tanungin ang sarili: Gaano ko 12 Lalong dapat magsikap ang mga bagong
kakilala ang asawa ko? Naiintindihan ko ba kasal na maging mabait at magalang sa isat
ang pangmalas at damdamin niya sa mga ba- isa. Sa gayon, magiging madali para sa kanila
gay-bagay? Gaano ko kadalas naiisip ang asa- ang tapatang pag-uusap. Sa unang mga taon
wa ko, marahil ay inaalaala ang mga katangi- ng pagsasama, may saya pero kung minsan ay
ang nagustuhan ko sa kaniya? may lungkot din, ang sabi ng isang asawang
lalaki. Ipinaliwanag niya na sa umpisa, naii-
IGALANG ANG ISAT ISA
nis sila dahil hindi nila maunawaan ang dam-
11Kahit ang pinakamaliligayang pagsasa- damin, ugali, at pangangailangan ng isat isa.
ma ay hindi sakdal. Kung minsan, baka mag- Pero naging maganda ang pagsasama nila da-
kaiba ang pangmalas ng mag-asawa. Halimba- hil sinikap nilang maging makatuwiran at ma-
wa, hindi laging nagkakasundo sina Abraham sayahin. Sinabi niya na mahalaga rin ang ka-
at Sara. (Gen. 21:9-11) Pero hindi ito nagpa- pakumbabaan, pagpapasensiya, at pananalig
hina sa kanilang pagsasama. Bakit? Pinakitu- kay Jehova. Napakagandang payo nga!
nguhan nila nang may dignidad at paggalang
ang isat isa. Halimbawa, si Abraham ay nag- MAGPAKITA NG TUNAY NA KAPAKUMBABAAN
sabi kay Sara ng pakisuyo. (Gen. 12:11, 13) 13 Para makapag-usap ang mag-asawa sa
Si Sara naman ay masunurin kay Abraham at mabait at mapayapang paraan, kailangang pa-
itinuring itong kaniyang panginoon. (Gen. reho silang mapagpakumbaba sa pag-iisip.
18:12) Kapag ang mag-asawa ay walang pagga- (1 Ped. 3:8) Kapakumbabaan ang pinakama-
lang sa isat isa, makikita ito sa kanilang para- daling paraan ng paglutas sa di-pagkakau-
an ng pakikipag-usap at tono ng boses. (Kaw. nawaan dahil ito ang mag-uudyok sa iyo na
12:18) Kung hindi nila aayusin ang problema, magsabi ng sorry, ang paliwanag ng isang
nanganganib ang kanilang pagsasama.Basa-
hin ang Santiago 3:7-10, 17, 18. 12. Bakit lalong dapat magsikap ang mga bagong
kasal na maging magalang sa pakikipag-usap sa
11. Bakit mahalaga ang paggalang para sa mata- isat isa?
gumpay na pag-aasawa? Magbigay ng halimbawa 13. Bakit napakahalaga ng kapakumbabaan sa
sa Bibliya. isang maligayang pagsasama?
18 ANG BANTAYAN
MGA MAGULANG
AT ANAKMAG-USAP
NANG MAY PAG-IBIG
DAAN-DAANG bata sa Estados Unidos ang tinanong:
Kung malaman mong mamamatay na ang mga magu-
Ang bawat tao ay dapat lang mo bukas, ano ang sasabihin mo sa kanila? Sa halip
na banggitin ang mga problema at di-pagkakasundo, mga
na maging matulin sa 95 porsiyento sa kanila ang sumagot: Sorry po at Ma-
pakikinig, mabagal sa hal na mahal ko po kayo.For Parents Only, nina Shaunti
Feldhahn at Lisa Rice.
pagsasalita, mabagal sa 2 Karaniwan na, mahal ng mga anak ang kanilang mga
pagkapoot.SANT. 1:19. magulang, at mahal din ng mga magulang ang kanilang
mga anak. Totoo ito lalo na sa mga pamilyang Kristiyano.
Pero kahit gusto ng mga magulang at anak na maging ma-
PAANO MO SASAGUTIN? lapt sa isat isa, kung minsan ay nahihirapan silang mag-
usap. At kahit tapatan namang nag-uusap ang magkaka-
pamilya, bakit may mga paksa na iniiwasang pag-usapan?
Bakit kailangang maglaan ng pa- Ano ang ilang hadlang sa mabuting komunikasyon? Paa-
nahon para sa pag-uusap? no mapagtatagumpayan ang mga ito?
BILHIN ANG PANAHON PARA SA PAG-UUSAP
3 Maraming pamilya ang nahihirapang maglaan ng sa-
pat na panahon para sa makabuluhang pag-uusap. Hindi
ganiyan ang kalagayan noong panahon ng mga Israelita.
Tinagubilinan ni Moises ang mga ama noon: Ikikintal
Paano maikakapit ng mga magu- mo [ang mga salita ng Diyos] sa iyong anak at sasalitain
lang ang Santiago 1:19? mo iyon kapag nakaupo ka sa iyong bahay at kapag nag-
lalakad ka sa daan at kapag nakahiga ka at kapag bu-
mabangon ka. (Deut. 6:6, 7) Ang mga anak ay nasa ba-
hay kasama ng kanilang ina o kasama ng kanilang ama
sa bukid o sa lugar ng trabaho. Maraming panahon ang
mga anak at mga magulang para magkasama at makapag-
usap. Kaya naman, madaling nalalaman ng mga magu-
Paano maikakapit ng mga anak lang ang mga pangangailangan, naisin, at personalidad
ang Santiago 1:19?
1, 2. Ano ang karaniwang nadarama ng mga magulang at anak
sa isat isa? Pero ano ang nahihirapan silang gawin kung minsan?
3. (a) Bakit nahihirapan ang maraming pamilya na magkaroon
ng mabuting pag-uusap? (b) Bakit madali para sa mga pamilya sa
sinaunang Israel na mag-usap?
19
Huwag hayaang makasagabal sa komunikasyon ng pamilya ang mga pang-abala at pagkakani-kaniya
ng kanilang mga anak. Marami ring pana- kakasama kahit isang beses lang bawat araw.
hon ang mga anak para makilala ang kani- Napakagandang kaayusan din ang pampa-
lang mga magulang. milyang pagsamba para maging malapt sa
4 Ibang-iba naman sa ngayon! Sa ilang ban- isat isa ang mga magulang at anak habang
sa, ang mga bata ay pumapasok sa preschool pinag-uusapan nila ang espirituwal na mga
bagay. Ang paglalaan ng isang oras o higit pa
sa murang edad, kahit dalawang taong gu-
lang pa lang sila. Maraming amat ina ang linggu-linggo para dito ay magandang simu-
nagtatrabaho malayo sa kanilang bahay. At la. Pero hindi sapat iyan. Mahalaga rin ang
kahit magkakasama ang mga magulang at regular at madalas na pag-uusap araw-araw.
anak, nauubos naman ang kanilang pana- Bago pumasok sa paaralan ang iyong anak,
hon sa telebisyon, computer, at iba pang ga- magsabi sa kaniya ng nakapagpapatibay na
dyet. Kadalasan, may kani-kaniya silang bu- mga bagay, talakayin ang teksto sa araw na
hay, at para silang mga estranghero sa isat iyon, o manalanging magkasama. Malaki ang
isa. Halos wala na silang makabuluhang pag- maitutulong nito sa kaniya sa maghapon.
6 Gumawa ng mga pagbabago ang ilang
uusap.
5 Magagawa mo bang bumili ng panahon magulang para mas marami silang panahon
mula sa ibang bagay at gugulin ito kasama ng kasama ng kanilang mga anak. Ganito ang
iyong pamilya? (Basahin ang Efeso 5:15, 16.) ginawa ni Laura,1 na nag-resign sa kaniyang
Nagpasiya ang ilang pamilya na bawasan ang full-time na trabaho para makasama ang ka-
panonood nila ng TV o paggamit ng comput- niyang dalawang anak. Sinabi niya: Tuwing
er. Sinisikap naman ng iba na kumaing mag- umaga, lahat kami ay nagmamadaling puma-
sok sa trabaho o sa iskul. Pag-uwi ko naman
4. Bakit problema ng maraming pamilya sa ngayon sa gabi, napatulog na ng yaya ang mga bata.
ang komunikasyon? Nang magbitiw ako sa trabaho, mas kaunti
5, 6. Paano bumibili ng panahon ang ilang magu-
lang para makasama ang kanilang mga anak? 1 Binago ang pangalan.
20 ANG BANTAYAN
nga ang pera namin, pero mas alam ko na sa disiplina ng iyong ama, ang sabi ng Salita
ngayon ang iniisip at problema ng mga anak ng Diyos, at huwag mong iiwan ang kautu-
ko. Pinakikinggan ko ang mga panalangin san ng iyong ina. (Kaw. 1:8) Tandaan, mahal
nila at ginagabayan sila, pinatitibay-loob, at ka ng iyong mga magulang at gusto ka nilang
tinuturuan. mapabuti, kaya isang katalinuhan na maki-
nig at sumunod sa kanila. (Efe. 6:1) Kung ma-
MAGING MATULIN SA PAKIKINIG
ganda ang komunikasyon ninyo at tatandaan
7 Matapos interbyuhin ang maraming ka-
mo na mahal ka nila, mas madali sa iyo ang
bataan, napansin ng mga awtor ng aklat na maging masunurin. Sabihin mo sa iyong mga
For Parents Only ang isang hadlang sa komu- magulang ang nadarama mo para maunawa-
nikasyon. Sinabi nila: Ang numero unong an ka nila. At siyempre, sikapin mo ring ma-
reklamo ng mga anak tungkol sa kanilang unawaan sila.
mga magulang ay, Hindi sila nakikinig. 10 Kailangan mo ring mag-ingat pagdating
Ganiyan din ang reklamo ng mga magulang
sa pakikinig sa payo ng iyong mga kaedad.
tungkol sa kanilang mga anak. Para mapana-
Sasabihin nila sa iyo ang gusto mong mari-
tiling bukas ang linya ng komunikasyon, ang
nig, pero baka hindi ito makatulong sa iyo.
bawat miyembro ng pamilya ay kailangang
Baka nga mapahamak ka pa. Palibhasay
makinig na mabuti sa isat isa.Basahin ang
wala pang karunungan at karanasan, maba-
Santiago 1:19.
8 Mga magulang, talaga bang nakikinig
baw lang ang pangmalas ng mga kabataan sa
mga bagay-bagay at hindi nila nakikita ang
kayo sa inyong mga anak? Baka mahirap
posibleng epekto ng kanilang mga ginagawa.
itong gawin kapag pagod kayo o parang hin-
Tandaan ang halimbawa ni Rehoboam, anak
di naman mahalaga ang ipinakikipag-usap
ni Haring Solomon. Nang maging hari siya
nila sa inyo. Pero baka ang hindi importante
sa Israel, dapat sanay nakinig siya sa mata-
sa inyo ay napakaimportante sa inyong anak.
linong payo ng matatandang lalaki. Pero sa
Kasama sa pagiging matulin sa pakikinig
halip, nakinig siya sa mangmang na payo ng
hindi lang ang pagbibigay-pansin sa sinasabi
mga kaedad niya. Dahil dito, naghimagsik sa
ng inyong anak, kundi pati sa paraan ng pag-
kaniyang pamamahala ang karamihan sa ka-
sasabi niya nito. Mahahalata sa tono ng bo-
ses, kilos, at ekspresyon ng mukha kung ano niyang mga sakop. (1 Hari 12:1-17) Huwag
ang nadarama ng inyong anak. Mahalaga ring tularan si Rehoboam. Panatilihing bukas ang
magtanong. Sinasabi ng Bibliya na ang kaisi- linya ng komunikasyon sa iyong mga magu-
pan ng tao ay gaya ng malalim na tubig, ngu- lang. Sabihin sa kanila ang niloloob mo. Ma-
nit ang taong may kaunawaan ang siyang sa- kinig sa kanilang payo, at matuto sa kanilang
salok nito. (Kaw. 20:5) Lalong kailangan ang karunungan.Kaw. 13:20.
11 Mga magulang, gusto ba ninyong sa inyo
kaunawaan kapag kinakausap ninyo ang in-
yong anak tungkol sa maseselang paksa. humingi ng payo ang inyong mga anak sa ha-
9 Mga anak, sinusunod ba ninyo ang in- lip na sa kanilang mga kaedad? Kung gayon,
yong mga magulang? Makinig ka, anak ko, dapat ay madali kayong lapitan at kausapin.
Isang sister na tin-edyer ang sumulat: Ma-
7. Ano ang karaniwang reklamo ng mga anak at banggit ko lang ang pangalan ng isang lalaki,
mga magulang?
8. Paano magagawa ng mga magulang na talagang 10. Ano ang matututuhan natin sa ulat ng Bibliya
makinig sa kanilang mga anak? tungkol kay Rehoboam?
9. Bakit dapat makinig ang mga anak sa kanilang 11. Ano ang puwedeng mangyari kung hindi ma-
mga magulang? daling lapitan ang mga magulang?
lat: Gusto ng maraming tin-edyer ang payo ging mabagal sa pagsasalita. Tandaan, ang
ng kanilang mga magulang, pero kung hindi inyong mga magulang ay may bigay-Diyos
sila sineseryoso ng kanilang mga magulang, na pananagutang sanayin kayo, kaya huwag
babaling sila sa iba, kahit doon sa mga wala agad-agad kontrahin ang sinasabi nila. (Kaw.
pang karanasan. Mga magulang, kung han- 22:6) Malamang na pinagdaanan na nila ang
da kayong makinig sa inyong mga anak sa ka- nararanasan mo ngayon. Baka pinagsisisihan
hit anong paksa, magiging mas komportable nila ang mga pagkakamaling nagawa nila no-
silang makipag-usap sa inyo at sumunod sa ong bata pa sila, at ayaw nilang maulit ninyo
payo ninyo. ang gayong mga pagkakamali. Kung gayon,
ituring ninyo ang inyong magulang bilang ka-
MAGING MABAGAL SA PAGSASALITA
ibigan, hindi kaaway. Ayaw nila kayong ma-
12 Ang isa pang hadlang sa pakikipag-usap
saktan; gusto nila kayong tulungan. (Basa-
ay ang negatibong reaksiyon ng mga magu- hin ang Kawikaan 1:5.) Parangalan mo ang
lang sa sinasabi ng kanilang mga anak. To- iyong ama at ang iyong ina, at ipakita sa ka-
too, napakaraming panganib sa mga huling nila na mahal mo sila gaya ng pagmamahal
araw na ito at gustong protektahan ng Kris- nila sa iyo. Dahil dito, magiging mas madali
tiyanong mga magulang ang kanilang mga para sa kanila na palakihin [ka] sa disiplina
anak. (2 Tim. 3:1-5) Pero baka ang iniisip ng at pangkaisipang patnubay ni Jehova.Efe.
mga magulang na proteksiyon ay paghihigpit 6:2, 4.
na sa tingin ng kanilang mga anak.
13 Mas mabuti kung hindi agad-agad mag- MAGING MABAGAL SA PAGKAPOOT
bibigay ng opinyon ang mga magulang. Si- 15 Minsan, hindi tayo mapagpasensiya sa
yempre pa, hindi laging madaling manahi- mga mahal natin sa buhay. Para sa mga
mik kapag may sinasabing nakababahala ang banal at sa tapat na mga kapatid na kaisa
inyong mga anak. Pero mahalagang makinig ni Kristo sa Colosas, ganito ang isinulat ni
na mabuti bago magsalita. Ganito ang isinu- apostol Pablo: Kayong mga asawang lalaki,
lat ng matalinong si Haring Solomon: Ka- patuloy na ibigin ang inyu-inyong asawang
pag ang isa ay sumasagot sa isang bagay bago babae at huwag kayong magalit sa kanila
niya marinig iyon, kamangmangan ito sa ka- nang may kapaitan. Kayong mga ama, hu-
niya at kahihiyan. (Kaw. 18:13) Kung mana- wag ninyong yamutin ang inyong mga anak,
natili kang kalmado at makikinig, mas mag- upang hindi sila masiraan ng loob. (Col. 1:
kukuwento ang iyong mga anak. Kailangan 1, 2; 3:19, 21) Pinayuhan ni Pablo ang mga
mo munang malaman ang buong pangyaya- taga-Efeso: Ang lahat ng mapait na saloo-
ri bago ka makapagpayo. Baka sa likod ng bin at galit at poot at hiyawan at mapang-
padalus-dalos na pananalita ng iyong mga abusong pananalita ay alisin mula sa inyo.
anak ay may pusong balisa. (Job 6:1-3) Bilang (Efe. 4:31) Kung lilinangin natin ang mga as-
maibiging mga magulang, makinig para ma- pekto ng bunga ng espiritu ng Diyosmaha-
12. Paano makahahadlang sa pakikipag-usap ng 14. Bakit dapat maging mabagal sa pagsasalita ang
mga anak ang reaksiyon ng kanilang mga magu- mga anak?
lang? 15. Ano ang tutulong sa atin na manatiling kalma-
13. Bakit hindi dapat agad-agad magbigay ng opin- do at mapagpasensiya sa mga mahal natin sa bu-
yon ang mga magulang? hay?
22 ANG BANTAYAN
bang pagtitiis, kahinahunan, at pagpipigil sa
sarilimananatili tayong kalmado kahit may
stress sa buhay.Gal. 5:22, 23.
16 Kuning halimbawa si Jesus. Isip-isipin
Nagkaroon ng Layunin
ang Aming Buhay
AYON SA SALAYSAY NI PATRICIA SMITH
NANG isilang ko si Gary noong 1958, napansin nanalangin kay Jehova. Napatibay ako nang mabasa
kong parang may diperensiya siya. Pero sampung ko na si Jehova ay magiging matibay na kaitaasan
buwan bago natukoy ng mga doktor ang sakit niya para sa sinumang nasisiil, isang matibay na kaitaa-
at limang taon pa bago ito nakumpirma ng mga es- san sa mga panahon ng kabagabagan at tiyak na
pesyalista sa London. Pagkalipas ng siyam na taon, hindi niya iiwan yaong mga humahanap sa kaniya!
lalo akong nalungkot nang isilang ko ang anak kong Awit 9:9, 10.
babae na si Louise dahil mas malala ang mga sinto- May problema sa paningin si Gary, kaya noong
mas niya kaysa kay Gary.
anim na taong gulang siya, ipinasok namin siya sa
Parehong may LMBB syndrome1 ang mga anak isang boarding school sa south coast ng England
mo, at wala itong lunas, ang may-simpatiyang sina- para sa mga may espesyal na pangangailangan. Lagi
bi sa akin ng mga doktor. Noong panahong iyon, ka- siyang tumatawag sa akin sa telepono para sabihin
unti pa lang ang alam tungkol sa sakit na ito. Ang ang kaniyang mga ikinababahala, kaya natulungan
ilan sa mga sintomas nito ay problema sa paningin ko siyang maunawaan ang ilang simulain sa Bibli-
na maaaring mauwi sa pagkabulag, sobrang kataba- ya. Mga ilang taon naman pagkatapos maisilang si
an, sobrang mga daliri sa kamay at/o paa, develop- Louise, nagkasakit ako ng multiple sclerosis at
mental delay, problema sa pagkilos ng mga bahagi fibromyalgia. Noong 16 anyos na si Gary, lumabas na
ng katawan, diabetes mellitus, osteoarthritis, at pro- siya sa boarding school at sa bahay na uli siya tumi-
blema sa kidney. Kaya ang pag-aalaga sa mga anak ra. Pero patuloy na lumala ang problema niya sa pa-
ko ay hindi magiging madali. Sa isang pag-aaral ka- ningin hanggang sa tuluyan na siyang mabulag noong
makailan, tinatayang 1 sa bawat 125,000 katao sa 1975. Iniwan naman kami ng asawa ko noong 1977.
Britain ang may LMBB syndrome, bagaman posi- Pag-uwi ni Gary, umugnay kami sa isang maibi-
bleng marami pa ang may ganitong sakit pero hindi ging kongregasyon at naging aktibo sa mga gawain
gaanong malala. nito. Nabautismuhan ako noong 1974. Nagpapasala-
SI JEHOVA ANG AMING MATIBAY NA KAITAASAN mat ako sa isang elder na tumulong kay Gary na ma-
unawaan ang mga pagbabago sa kaniyang katawan
Di-nagtagal pagkatapos ng aming kasal, may na-
noong nagtitin-edyer siya. Tinutulungan naman ako
kausap akong mga Saksi ni Jehova. Natanto ko agad
ng ibang mga Saksi sa mga gawain sa bahay. Nang
na ito ang katotohanan. Pero hindi interesado ang
maglaon, lima sa mga kapatid na ito ang kinuha at pi-
asawa ko. Dahil sa kaniyang trabaho, palipat-lipat
nasusuweldo ng isang ahensiya ng serbisyong panli-
kami ng lugar, kaya hindi ako nakakadalo sa mga
punan para maging mga caregiver namin. Napakala-
pulong. Pero patuloy akong nagbasa ng Bibliya at
king tulong talaga nito sa amin!
1 Ang Laurence-Moon-Bardet-Biedl syndrome ay isinunod sa Patuloy na sumulong sa espirituwal si Gary at
pangalan ng apat na doktor na nakatuklas sa sakit na ito, na na- nabautismuhan noong 1982. Gusto talaga niyang
mamana kapag ang mga magulang ay parehong mayroon nito
sa kanilang gene. Sa ngayon, mas kilala ito sa tawag na Bardet- mag-auxiliary pioneer, kaya nagpasiya akong sama-
Biedl syndrome. Wala itong lunas. han siya sa paglilingkurang ito sa loob ng mara-
24 ANG BANTAYAN
ming taon. Tuwang-tuwa siya nang sabihin sa kani- noong 1995 at laging abala sa mga gawain sa King-
ya ng aming tagapangasiwa ng sirkito, Bakit hindi dom Hallpagtanggap sa mga miyembro ng kongre-
mo subukang mag-regular pioneer, Gary? Napasig- gasyon at pagtulong sa sound system.
la si Gary sa sinabing iyon ng tagapangasiwa ng sir- Sinasamahan ng mga kapatid si Gary sa minister-
kito, at noong 1990, naging regular pioneer siya. yo. Kapag sinusumpong siya ng arthritis, kadalasang
Noong 1999 at 2008, sumailalim si Gary sa hip re- sila ang nagtutulak ng wheelchair niya. May isang
placement operation. Pero mas malala ang kalaga- kapatid na tumutulong sa kaniya na turuan sa Bibli-
yan ni Louise. Ipinanganak siyang bulag, at nang ya ang isang interesado. Napasigla rin ni Gary ang
makita kong may sobra siyang daliri sa isang paa, isang sister na di-aktibo sa loob ng 25 taon. Pareho
alam kong mayroon din siyang LMBB syndrome. Di- nang dumadalo sa pagpupulong ang dalawang ito.
nagtagal, nalaman namin sa mga pagsusuri na may Noong siyam na taong gulang si Louise, tinuruan
matitinding depekto rin ang ma- siyang maggantsilyo ng kaniyang
rami sa kaniyang internal organ. lola. Tinuruan ko naman siya at
Sa nakalipas na mga taon, suma- ng isa sa mga caregiver niya na
ilalim siya sa maraming masese- magburda. Dahil gustung-gusto
lang operasyon, lima rito ay sa niyang gawin ang mga ito, nag-
kaniyang mga kidney. Tulad ni gagantsilyo siya ng makukulay
Gary, mayroon din siyang diabe- na blangket para sa mga baby
tes. at mga may-edad sa kongrega-
Dahil alam ni Louise na posi- syon. Gumagawa rin siya ng mga
bleng may bumangong mga pro- greeting card na may nakadikit
blema kapag may operasyon na mga larawan. Gustung-gusto
siya, patiuna niyang kinakausap iyon ng mga binibigyan niya.
ang mga surgeon, anesthesiolo- Noong nagdadalaga siya, natuto
gist, at pangasiwaan ng ospital siyang mag-touch-type. Sa tulong
para ipaliwanag kung bakit ayaw ng isang special talking comput-
niyang magpasalin ng dugo. Bi- er, lagi siyang nag-i-e-mail sa mga
lang resulta, naging malapit siya kaibigan niya. Nabautismuhan
sa mga nangangalaga sa kani- si Louise noong 17 anyos siya.
yang kalusugan. Kapag may espesyal na kampan-
ya sa pangangaral, nag-o-auxilia-
BUHAY NA MAY LAYUNIN
Laking pasasalamat ry pioneer kaming mag-ina. Tu-
Sa bahay, abalang-abala kami
sa pagsamba kay Jehova. No-
namin sa napakahala- lad ni Gary, nagsasaulo rin si
Louise ng mga teksto para ipa-
ong wala pa ang modernong mga gang mga katotohanan hayag ang pananampalataya niya
pantulong, maraming oras ang sa kinasihang Salita sa ipinangako ng Diyos na isang
ginugugol ko sa pagbabasa kina sanlibutan kung saan madidi-
Gary at Louise. Dahil sa mga ni Jehova! lat ang mga mata ng mga bulag
CD, DVD, at mga rekording at walang sinumang tumatahan
sa www.jw.org, nasisiyahan ka- ang magsasabi: Ako ay may sa-
ming pag-aralan ang mga tatala- kit. Isa. 33:24; 35:5.
kayin sa pulong linggu-linggo at nakapagkokomen- Laking pasasalamat namin sa napakahalagang
to kami. mga katotohanan sa kinasihang Salita ni Je-
Kung minsan, isinasaulo ni Gary ang mga sagot hova! Nag-uumapaw ang aming puso dahil sa
niya, at kapag may bahagi siya sa Paaralang Teokra- maibiging suporta ng kongregasyon. At sa tulong
tiko Ukol sa Ministeryo, naipapahayag niya ito sa sa- ni Jehova, nagkaroon ng layunin ang aming bu-
rili niyang salita. Naging ministeryal na lingkod siya hay.
26 ANG BANTAYAN
gasunod sa pangangaral ng mabuting balita HUWAG TULARAN SI ESAU
ng Kaharian ng Diyos? (Juan 10:16) Ang ibang 6 Halos 4,000 taon na ang nakararaan, sina
mga tupa ay tatanggap ng mana na hindi Isaac at Rebeka ay nagkaanak ng kambal
nakamit ng makasalanang sina Adan at Eva sina Esau at Jacob. Lumaki ang kambal na
walang-hanggang buhay sa paraisong lupa magkaiba ang ugali at hilig. Si Esau ay na-
kung saan wala nang pagdurusa, kamatayan, ging lalaking marunong mangaso, isang lala-
o dalamhati. (Apoc. 21:1-4) Nang nasa pahira- ki sa parang, ngunit si Jacob ay isang lalaking
pang tulos si Jesus, ipinangako niya sa isang walang kapintasan, na tumatahan sa mga tol-
manggagawa ng kasamaan: Katotohanang si- da. (Gen. 25:27) Ayon sa tagapagsalin ng Bi-
nasabi ko sa iyo ngayon, Makakasama kita sa bliya na si Robert Alter, ang salitang Hebreo
Paraiso.Luc. 23:43. na isinaling walang kapintasan ay nagpa-
4 Ngayon pa lang, natatamasa na natin ang
pahiwatig ng katapatan o kawalang-sala pa
ilang pagpapala na bahagi ng ating mana. Da- nga.
hil nananampalataya tayo sa pantubos na ibi- 7 Noong 15 anyos na sina Esau at Jacob,
nayad ni Kristo Jesus, panatag tayo at may namatay ang lolo nilang si Abraham, pero
malapt na kaugnayan sa Diyos. (Roma 3:23- nanatiling buhay ang pangako ni Jehova kay
25) Malinaw nating nauunawaan ang maga- Abraham. Nang maglaon, inulit ni Jehova kay
gandang pangako ng Bibliya sa hinaharap. Isaac ang pangakong iyon. Sinabi Niya na sa
Bukod diyan, maligayang-maligaya tayo dahil pamamagitan ng binhi ni Abraham, pagpapa-
naging bahagi tayo ng isang maibiging pan- lain ng lahat ng bansa sa lupa ang kanilang sa-
daigdig na kapatiran. At isang napakalaking rili. (Basahin ang Genesis 26:3-5.) Isiniwalat
pribilehiyo na maging Saksi ni Jehova. Laking ng pangakong iyon na ang Mesiyasang tapat
pasasalamat nga natin sa ating mana! na binhi na tinutukoy sa Genesis 3:15ay
5 Gayunman, para hindi natin maiwala magmumula sa angkan ni Abraham. Dahil si
ang ating mana, dapat tayong maging alisto Esau ang panganay ni Isaac, siya ang may le-
sa mga silo ni Satanas. Noon pa man, tinu- gal na karapatan sa pangakong iyon. Napa-
tukso na niya ang mga lingkod ng Diyos na kaganda ngang mana ang nakalaan para kay
gumawa ng maling mga pasiya para maiwa- Esau! Pero pinahalagahan ba niya ito?
la ang kanilang mana. (Bil. 25:1-3, 9) Dahil 8 Isang araw, pag-uwi ni Esau mula sa pa-
alam ni Satanas na bilang na ang mga araw rang, nadatnan niyang nagpapakulo si Jacob
niya, pinatitindi niya ang kaniyang mga pag- ng nilaga. Dalian mo, pakisuyo, ang sabi
sisikap na iligaw tayo. (Basahin ang Apo- ni Esau, bigyan mo ako ng isang subo ng
calipsis 12:12, 17.) Para makatayo tayong mapulang mapulang iyan, sapagkat ako ay
matatag laban sa mga pakana ng Diyablo, pagod! Sinabi ni Jacob: Ipagbili mo muna
dapat nating patuloy na pahalagahan ang sa akin ang iyong karapatan sa pagkapanga-
ating mana. (Efe. 6:11) Hinggil dito, may nay! Ano ang isinagot ni Esau? Sinabi niya:
matututuhan tayong mahahalagang aral sa Ano ang pakinabang sa akin ng pagkapanga-
naging pangmalas ng anak ni Isaac na si nay? Oo, mas pinili pa ni Esau ang mang-
Esau. kok ng nilaga kaysa sa kaniyang karapatan sa
4. Anong mga pagpapala ang tinatamasa na natin 6, 7. Sino si Esau, at anong mana ang nakalaan
ngayon? para sa kaniya?
5. Ano ang sinisikap gawin ni Satanas sa mga ling- 8, 9. (a) Ano ang pinili ni Esau kapalit ng kani-
kod ng Diyos? Ano ang makatutulong sa atin na yang mana? (b) Pagkalipas ng maraming taon, ano
makatayong matatag laban sa kaniyang mga pa- ang natanto ni Esau hinggil sa kaniyang pasiya?
kana? Ano ang naging reaksiyon niya?
28 ANG BANTAYAN
giging mas madali sa kaniyang ipagpalit ang ang ating katapatan! (Awit 78:8) May dala-
sagradong mga bagay sa bawal na mga pagna- wang hakbang na tutulong sa atin para mala-
nasa, gaya ng pakikiapid. banan ang tukso at makagawa ng matalinong
mga pasiya.
IHANDA ANG IYONG PUSO NGAYON
12 Bilang mga lingkod ni Jehova, hindi na- MAGBULAY-BULAY AT PATIBAYIN
tin inilalagay ang ating sarili sa nakatutuk- ANG ATING DEPENSA
song sitwasyon na maaaring umakay sa sek- 14 Ang unang hakbang ay ang pagbubulay-
suwal na imoralidad. At kapag napapaharap bulay sa magiging resulta ng ating paggawi. Ang
tayo sa mga tukso, nananalangin tayo sa Diyos lalim ng pagpapahalaga natin sa ating espiri-
na Jehova para tulungan tayong manindigan. tuwal na mana ay nakadepende nang malaki
(Mat. 6:13) Sinisikap nating panatilihin ang sa lalim ng ating pag-ibig kay Jehova, ang Ta-
ating katapatan sa gitna ng sanlibutang napa- gapagbigay ng manang iyon. Tutal, kapag ma-
kababa ng moralidad. Pero hindi tumitigil si hal natin ang isa, ayaw natin siyang masak-
Satanas sa pagsisikap na pahinain ang ating tan. Gusto nating makamit ang pagsang-ayon
espirituwalidad. (Efe. 6:12) Siya ang diyos ng niya. Kung gayon, makabubuting pag-isipan
napakasamang sistemang ito ng mga bagay ang magiging epekto sa atin at sa iba kung
kaya alam niya kung paano sasamantalahin magpapadala tayo sa marumi at makalamang
ang ating makalamang mga pagnanasanag- mga pagnanasa. Dapat nating itanong: Paano
uumang siya ng mga tukso na karaniwan sa ito makaaapekto sa aking kaugnayan kay Je-
di-sakdal na mga tao. (1 Cor. 10:8, 13) Paa- hova? Ano ang magiging epekto nito sa pamil-
no kung malagay ka sa isang sitwasyong aa- ya ko? Paano ito makaaapekto sa mga kapa-
kay sa iyo na gumawa ng imoralidad? Ano ang tid sa kongregasyon? Makatitisod kaya ako?
gagawin mo? Gagayahin mo ba si Esau at sa- (Fil. 1:10) Maaari din nating itanong: Sulit
sabihin: Dalian mo! Gusto ko niyan! O lala- ba ang ilang sandaling imoral na kaluguran
banan mo ang tukso at tatakas ka, gaya ng gi- sa laki ng magiging kabayaran nito? Gusto ko
nawa ng anak ni Jacob na si Jose nang akitin ba talagang matulad kay Esau, na tumangis
siya ng asawa ni Potipar?Basahin ang Gene- nang may kapaitan nang matanto ang epek-
sis 39:10-12. to ng kaniyang pagkakamali? (Heb. 12:17)
13 Marami sa ating mga kapatid ang napa- Ang pagbubulay-bulay sa gayong mga tanong
harap din sa mga tukso. Ang karamihan ay ay tutulong sa atin na kamuhian ang balak-
kumilos nang may karunungan gaya ni Jose yot at kumapit sa mabuti. (Roma 12:9) Hi-
at pinasaya ang puso ni Jehova. (Kaw. 27:11) git sa lahat, ang pag-ibig kay Jehova ang mag-
Pero ang ilan ay tumulad kay Esau at isina- uudyok sa atin na ingatan ang ating mana.
panganib ang kanilang espirituwal na mana. Awit 73:28.
15 Ang ikalawang hakbang ay ang pagpapa-
Sa katunayan, marami ang nasasaway o nati-
tiwalag taun-taon dahil sa seksuwal na imora- tibay sa ating depensa. Maraming paglalaan si
lidad. Napakahalaga ngang ihanda ang ating Jehova para patibayin ang ating depensa la-
puso ngayonbago pa malagay sa pagsubok ban sa mga tukso sa sanlibutan na nagsasa-
panganib ng ating espirituwalidad. Kasali sa
12. (a) Paano tayo tinutukso ni Satanas? (b) Anu-
anong halimbawa sa Bibliya ang makatutulong sa 14. Anu-anong tanong ang dapat nating bulay-
atin kapag napapaharap tayo sa tukso? bulayin para matulungan tayong kamuhian ang
13. (a) Paano tumutulad kay Jose ang marami sa balakyot at kumapit sa mabuti?
ngayon, pero paano naman tumutulad kay Esau 15. Ano ang magpapatibay ng ating depensa laban
ang ilan? (b) Ano ang dapat nating gawin para hin- sa mga tukso na nagsasapanganib ng ating espiri-
di tayo matulad kay Esau? tuwalidad?
hos natin ang laman ng ating puso kay Jehova pagkaunawa, kaunawaan, at karunungan sa
sa panalangin at nakikibahagi tayo nang lu- mga taong nagsisikap na matamo ang mga
busan sa ministeryong Kristiyano, pinatitibay ito. Miyentras hinahanap at ginagamit natin
natin ang ating depensa laban sa tukso. (Ba- ang mga ito, lalo tayong napapalapt sa Taga-
sahin ang 1 Timoteo 6:12, 19.) Ang tibay ng pagbigay nito, si Jehova. Ang matalik na kaug-
depensang ito ay nakasalalay nang malaki sa nayan naman natin sa Diyos na Jehova ang
mga pagsisikap natin. (Gal. 6:7) Idiniriin ito magsasanggalang sa atin kapag napapaharap
ng ikalawang kabanata ng Kawikaan. tayo sa tukso. Kung malapt tayo kay Jeho-
va at may takot sa kaniya, magsisikap tayong
PATULOY MO ITONG HANAPIN umiwas sa kasalanan. (Awit 25:14; Sant. 4:8)
16 Pinasisigla tayo ng Kawikaan kabana- Mapakilos nawa tayo ng ating pakikipagkaibi-
ta 2 na magtamo ng karunungan at kakaya- gan kay Jehova at ng karunungang ibinibigay
hang mag-isip. Ang mga kaloob na ito ay tu- niya para patuloy na gumawa ng matalinong
tulong sa atin na pumili sa pagitan ng tama at mga pasiya. Sa gayon, mapasasaya natin siya
at maiingatan ang ating mana.
16, 17. Paano tayo makagagawa ng matalinong
mga pasiya? 18. Ano ang determinado mong gawin, at bakit?
30 ANG BANTAYAN
MULA SA AMING ARCHIVE
Nanindigan Sila sa
Oras ng Pagsubok
DAHIL sa pagsiklab ng Digmaang Pandaigdig I noong 1914, nalaman ng
buong mundo ang tungkol sa neutralidad ng mga Estudyante ng Bibliya.
(Isa. 2:2-4; Juan 18:36; Efe. 6:12) Ano kaya ang nangyari sa mga lingkod
ng Diyos sa Britanya?
Dahil sa Military Service Act of 1916, ang mga lalaking walang asawa
na edad 18 hanggang 40 sa Britanya ay sapilitang pinaglingkod sa mili-
tar. May probisyon naman para sa mga tumatangging maglingkod dahil
sa kanilang relihiyoso o moral na paninindigan. Bumuo ang pamahala-
an ng mga tribunal para matukoy kung sino ang bibigyan ng eksemsiyon
at kung ano ang saklaw nito. Si Henry Hudson
Sa kabila nito, mga 40 Estudyante ng Bibliya ang ipiniit sa mga bilang-
guang militar, at 8 ang ipinadala sa labanan sa Pransiya. Dahil sa kawa-
lang-katarungang ito, ang mga kapatid sa Britanya ay nagpadala ng li-
ham kay Punong Ministro Herbert Asquith bilang protesta, kalakip ang
isang petisyon na may 5,500 lagda.
Pagkatapos, nalaman nila na ang walong kapatid na ipinadala sa Pran-
siya ay sinentensiyahang barilin dahil sa pagtangging makipaglaban sa
digmaan. Pero nang nakahanay na ang mga kapatid sa harap ng firing
squad, pinalitan ang kanilang sentensiya ng sampung-taong pagkabi-
langgo. Ibinalik sila sa Inglatera para doon makulong sa mga bilanggu-
ang sibil.
Nang tumagal ang digmaan, pinagsundalo na rin ang mga may asawa.
Sa isang kaso sa Manchester, Inglatera, ang nasasakdal ay si Henry Hud-
son, isang doktor at Estudyante ng Bibliya. Noong Agosto 3, 1916, ipina-
siya ng korte na magbayad siya ng multa at ibinigay siya sa kamay ng mi- Si James Frederick Scott
litar dahil sa hindi pagtupad sa kaniyang tungkulin. Kasabay nito, isa
pang kaso ang dininig sa Edinburgh, Scotland. Si James Frederick Scott,
isang 25-anyos na colporteur, ay napatunayang walang-sala. Umapela ang
tagausig, pero iniurong ito dahil sa isa pang kaso sa London. Sa kasong
iyon sa London, ang brother na si Herbert Kipps ay napatunayang may-
sala, pinagmulta, at ibinigay sa kamay ng militar.
Pagsapit ng Setyembre 1916, nag-aplay ang 264 na brother para maka-
kuha ng eksemsiyon sa paglilingkod sa militar. Sa mga ito, 5 ang binigyan
ng eksemsiyon, 154 ang binigyan ng gawaing mahalaga sa bansa, 23 ang
binigyan ng mga trabaho sa militar na hindi humihiling ng pakikipagla-
ban, 82 ang ibinigay sa kamay ng militar, at ang iba ay nilitis sa hukumang
militar dahil sa paglabag sa utos. Kinondena ng publiko ang malupit na
pagtrato sa mga lalaking ito, kaya inilipat sila ng pamahalaan mula sa bi-
langguang militar tungo sa mga kampo ng puwersahang pagtatrabaho.
Si Edgar Clay at si Pryce Hughes, na naglingkod bilang tagapangasiwa
Si Pryce Hughes
ng sangay sa Britanya nang maglaon, ay pinagtrabaho sa isang dam sa
Si Herbert Senior
s
n Ang magasing ito at
p Mababasa rin ang
Bagong Sanlibutang
I-scan ang code
o
iba pang publikasyon o bisitahin ang
w13 05/15-TG