Makale No: 8

Yayn Tarihi: 25 ubat 2013

OCUKTA MAHREMYET ETM

Mahremiyet eitimi, cinsel eitimden daha kapsaml bir kavramdr. Cinsel eitim, ocuun kendi
cinselliini tanmas, geliim srecinde cinsellikle ilgili yaayaca fiziksel ve duygusal farkllklar
renmesi yannda, anne babasna sorduu cinsellikle ilgili soru ve cevaplar kapsar. Mahremiyet
eitimi ise cinsel bilgilerin yannda daha ok kendisinin ve dier insanlarnn zelinin/zel alannn
farkna varmas, sosyal hayatn iinde kendi zel alann korumas, dier insanlarn zeline sayg
duymas, kendisi ile evresi arasnda salkl snrlar koymas gibi bilgileri ierir. Mahremiyet eitimi
anne baba tarafndan verilir. Bu eitimin verilmesi ocuun ruhsal ve cinsel adan korunmas adna
ok nemlidir. ocua mahremiyet eitimi verirken aada belirtilen konulara dikkat etmekte fayda
vardr.

1. Adm: zel Alan Tanmlama

ocuun kendi mahremini, zel alann koruyabilmesi iin ncelikle bu alan ocua tanmlamak
gerekir. Vcudun kiiye zel olan blgeleri, bu blgelerin gizlenmesi gerektii ocua iki yandan
itibaren yava yava anlatlabilir. Bu zel alan ailenin yaad topluma ve sahip olduu inanca gre
deimekle birlikte genel olarak cinsel blgeleri kapsar. Her aile kendi inancna, dncesine gre
ocuun vcudunda mahrem alan tanmlayabilir. Bu alann bakalarndan gizlenmesi ve anne-baba
ve doktorlar dnda bu blgeye kimsenin dokunmamas gerektii ocua retilmelidir.

ocuk iin tanmlanan zel alan ayn zamanda anne-babann da zel alandr. ocuk anne-babasnn
bu alanlar grmek istediinde aile izin vermemeli, bu alanlarn kiiye zel olduunu belirtmeli ve
kimseye gsterilemeyeceini anlatmaldr. ocua cinsel organlar, ancak o sorduunda onun
anlayaca dille ve yumuaka anlatlmaldr. Cinsel organlar ocuk sorduunda anne-baba zerinden
deil, ocuun kendi cinsel organlar ya da kitaplar zerinden retilmelidir. Bu ekilde yapldnda
ocuk, kendi zel alann korumay, bakalarnn da zel alanlarna dokunmamay ve bakmamay
renecektir.

2. Adm: Odanza zin Alarak Girmesi Gerektiini retme

ocuklara drt-be yatan itibaren anne-babann odas kapal ise odaya kapy alarak ve izin alarak
girmesi gerektii retilmelidir. nk bu oda anne-babann zel alandr ve zel alanlara girite izin
alnr. ocuun odasna girerken kapsnn alnmas ocua iyi bir model oluturacaktr. Odaya
izinsiz girdiinde ocua, Odamzda giyiniyor olabiliriz, bu yzden kap kapal ise tklatp izin alarak
ieri girmelisin eklinde aklama yaplabilir.

3. Adm: Tuvaletin Kapsn Kapal Tutmas Gerektiini retme

ocuklarn iki yanda tuvalet alkanln kazanmas, en ge drt yanda tuvalet sonras
temizliklerini yapmay renmesi beklenir. Anne-baba bu dnemleri dikkate alp ocua tuvalet
eitimi verebilir ve eitimin bir paras olarak tuvalette yalnz olunmas, bakalarnn grecei

1
Pedagoji Dernei
Makale No: 8
Yayn Tarihi: 25 ubat 2013

ekilde tuvaletini yapmamas gerektii ocua anlatlabilir. Anne-baba belirledii bu kurala kendisi
uyarsa, ocuun bu kural renmesi daha kolay olacaktr. ocuk oturak (lazmlk) kullanyorsa, bu
oturak evin ortak kullanm alanlarna konmamal, tuvalet ya da banyoda kullanlmaldr.

4. Adm: ocuun zel Alanlarna Saygl Olma

ocuu kk yatan itibaren ocuklar bakalarnn yannda giydirmemek, altlarn deitirirken bile
bir baka odaya gtrmek ocuun mahremiyetine saygy gsterir. Daha kk diye dnerek
ocuu i amarna varncaya kadar bakalarnn nnde soyup giydirmek doru deildir. zellikle
drt-be yandan sonra ocuu i amar ile ykamak, i amar karrken ve temizlerken gzleri
ksarak ya da ba hafif yana evirerek o alana sayg gsterdiimizi hissettirmek ocuklarda
mahremiyet duygusunun gelimesine katk salayacaktr. Yedi yandan sonra banyoda ocuklarn
kendi mahrem alanlarn kendi temizlemelerine frsat tanmak da mahremiyet duygusunun geliimi
asndan gzel olacaktr. Yine kardeleri drt-be yandan sonra birlikte banyoya sokmamak,
sokulmas zorunlu olan durumlarda ise onlar i amarlar ile ykamak gerekmektedir. Salkl bir
mahremiyet duygusu asndan ocuun bakalarnn nnde elbiselerini karmamas, giyinip
soyunmamas gerektii ayda birka defa tekrar edilerek ocua hatrlatlmaldr. Tabi ki anne-
babann da ocuun grmeyecei bir alanda giyinip-soyunmas da ocuun btncl bir mahremiyet
duygusu gelitirmesi asndan nemlidir.

5. Adm: ocuun Cinsel Organlarn Sevgi Objesi Yapmama

Kk ocuklar cinsel organlarna dokunarak, onlar konu yaparak sevmek doru deildir. nk bu
durum, onlarn zel alanlarnn ihlalidir. ocuk bu ekilde hem mahremiyet ihlaline uram olur,
hem de bakalarnn zel alanlarnn kullanlarak onlara aka yaplabilecei inancn tar. Ayrca
ocuklar cinsel organlarn konu ederek sevmek, onlar kendilerini kt niyetli yabanclardan
korumak konusunda etkisiz klabilir. ocuk, bir bakas zel alanna dokunmak istediinde bunun iyi
mi yoksa kt m olduunun ayrmn yapamayabilir. Bu sebeple bezlemek, piik kremi srmek ve
temizlemek durumlarnda bile abartya kamamak, ar bask uygulayarak silmemek, ocuun cinsel
organlaryla oynamamak daha dorudur. ocuun cinsel organlarn aka konusu yapmak,
gstermesini istemek, onlara dokunmaya almak ocuun cinsel kimlik geliimi asndan olduka
sakncaldr.

6. Adm: lk Okulla Birlikte zel Mekan Tanmlama

lkokul dnemi ile birlikte ocuklar iin evde bir ekmece ya da sepet belirlenip, ocua zel
eyalarn buraya koyabilecei sylenebilir. lk balarda ocuklar buraya gerekli gereksiz birok eyi
koyabilir, ancak zamanla daha seici davranacaklardr. Onun bu zel alann anne-babann izin
alarak kullanmas ocuun zel alan dncesini pekitirir. Ergenlik dnemi ile birlikte genler, kilidi
olan daha gvenli zel alanlar talep edebilirler. Ergenler yalnz kalmak isteyebilirler, ocukluk
dnemine gre daha utanga olabilir. Vcudunu anne-babasndan gizlemek isteyebilir. Onlarn bu

2
Pedagoji Dernei
Makale No: 8
Yayn Tarihi: 25 ubat 2013

taleplerini normal karlamak, zel alanlarna izinsiz girmemek, telefonlarn kartrmamak,

gnlklerini okumamak daha doru bir davrantr.

7. Adm: Ebeveynle ve Kardele Yataklar Ayrmak

Bebein yatann anne-baba yatandan ne zaman ayrlaca tartmal bir konudur. Kimi ebeveynlik
ekolleri ocua diledii kadar msaade ederken, kimi yaklamlar ise daha kat bir yaklamla
ocuun odasnn ve yatann ayrlmasn savunmaktadr. Bu konuda genel yaklam u ekildedir:
Alt aya kadar ocuk annesi ile yatabilir. Alt aydan sonra ise annesi ile ayn odada yer yatanda ya
da beikte yatabilir. ki yala birlikte ocuk yava yava bamszln kazanr ve kendi bana yemek
yemeye, yolda kendi bana yrmek istemeye balar. Bu dnem geliim olarak da ocuun odasnn
ayrlabilecei bir zamandr. Ancak yalnzlk, anneden ayrlma, karanlk gibi konularda ar duyarl ve
kaygl olan ocuklarn zorla yataklarn ayrmak doru deildir. ncesinde var olan kayglar uzman
yardm ile giderilmeli, sonrasnda yatak ayrmna gidilmelidir. Birlikte ayn yatakta yatan
kardelerin yataklarn ise drt-be yandan itibaren ayrlabilir.

8. Adm: Kz ve Erkek ocuklarn Odalarn Ayrma

Kz ve erkek kardelerin ilkokul dnemiyle birlikte odalar ayrlmaldr. nk beraber bulunduklar
odada, giyinip soyunurken, yatarken, temizlenirken birbirlerinin zel alann ihlal edebilirler. Ayrca
okulla birlikte ocuklara vcudunun dnda i amarlarnn belki de zel eyalarnn (gnlk vb.)
bulunduu bir zel alan da gerekebilir. Bu alann farkl odalarda olmas daha doru olacaktr. Yer
darl gibi sebeplerle bu konu ertelenmemelidir. Gerekirse dier bir odada bir ke oluturularak
zm bulunmaldr. Onlar karde bir sorun olmaz diye dnmek kadar, bu konuda ar kaygl
davranp endielerimizi ocuklara hissettirmek de sakncaldr.

9. Adm: zel Alan hlallerine Tepkinizi Belli Etme

ocukla birlikte darda gezerken veya televizyon izlerken aniden karmza mahremiyet ihlali
ieren sahneler ve durumlar kabilir. Bu gibi durumlarda ocua bir ey demeden onun duyaca
ekilde mahremiyet ihlali yapan kiiye tepki belli edilebilir. rnein bir televizyon sahnesinde
arkadalarnn mahrem alanna aka amal dokunan kiiye seslice kzlabilir. nsanlarn zel
yerlerine dokunulmaz gibi cmlelerle tepki belli edilebilir. Bylece ocuk anne-babann tepkilerini
modelleyerek mahremiyet ihlallerine kar duyarl hale gelir. nk ocuklar anne-babalarn
kendilerine deil de bakalarna verdikleri tepkiler yoluyla daha kolay renmektedirler.

Mahremiyet eitimini alan ocuklar kendi zel alann bilir, bu alann korur ve bakalarnn zel
alanlarna da sayg gsterir. Bu durum, ayn zamanda ocuun salkl bir kiilik geliimine zemin
hazrlar. Cinsel tacizlerin artt gnmzde ocuklar korumann ilk adm onlara mahremiyet
eitimi vermektedir. Bu eitim sayesinde onlar kendilerinin ve bakalarnn zel alann korumay
renerek daha salkl bireyler olabilirler.

3
Pedagoji Dernei