Professional Documents
Culture Documents
&u^
LAVR E NT I I
VALLAE ELEGAN-
T1ARVM LAT J NAE
L I N C V A E t i -
SKI S E X-
t
EIVSDEM
De Recíprocarione Suí, SC Suus > líbdlus,
o
o-
O
>
D
*
>
O
*
tí <
>
b cittit
1* LAVRENTII VALLAE
citur Olaft trtPin*ñcr<, A pUÜrü, Mr n thd&rÜ,Si1iqud¡ttft<m,
<¡mdf\t pdru* olcá7pártiá pit\msp&nam dpi^pdrud mcntha,
pdruxfiliqtMifcd ^odfylueñri^olcdmypinum^ipitm, mcn*
tbamjiliqudm imíttnf íd:er,<Jwo quídam utuntur,ftlid¡ier pro
priuignOyiton paruu$ ftíiut cfh.fcd imi&ns filium: cr p¿rdfm*
Tcrcni.íu A- flcrjion pdrum pdr<tíitu4( dliter cnim no diccrttur ¿ Cómico*,
to.í' *** '' pdrdfmflerparutthtí)hd imiütor pdrdfttorkutdpudM,Twf*
^ irat Vari* Uumpro Vdrmo&ticiw hicnoflcr AntonUfler cjl-Et dd AÍ*
n^píS ^rífc tictmtib.x 1i. Omnino folcttffcTuluU8n-ddcftyAntcnij,
lib 3
' ;;íl"o Fíííwtó; íiwatw.EtJjíncAtfgtfAif"« fppdto pfaife/bpbd*
tuii U6tiic,ti&cftniMinon(utptito)pdrtt>mpmlojopimm Jfd irattíorcm pfc¡=»
íitíufoHÍi&fi fo/bpfcowwn: nifi dicM itmmionm cffc diminuüonnn qmnd*
tncmimt Quiu pfjjtífrortjí. Tmncn dliud cfí ejft diníi/wf uu 5 Aliad imi&tiud.
SiSbisrfS''- N < * í«#i^ít ¿ixmt oír<r/íruwa rflt míimüifr ofrtfm, CT prnrf»
ldb.it»»-i*- ytrum c/Jc mnutm pinum, qudm ?linw &it cffcmY£dltitüdi*
nfc:ctf¡ quiddm mmcfolcnt pufiUoshomincs dp ptüare, Ante*
Frite.IÜM* nUfter*LuriaftcriVduUñcr,ficuti PrifcÍ4nitm,c¡HÍpr<etcr fu*
perÍor&Ji¿c dddit^cjfc ciufmodi diminutiud ddtúdtionit^w ntá
XÍmip^^orüm>utCcítuUñer7AntonidñcryVdtritioliiíyScr*
violitt.Sedhtc pofteriord fantuttHim\uttud,illd{ utoñnt*
diónon ucrdyid^oq;nccdduUtionií: qudtiquimomnkdinmm
tiüd {no minwt qu¿m hite in plus) [un t dptx aduldüonig? fiepe
ctitm conttptui\utJhotmnaúmM^M>ftgutuhü. fed dd re
UÍK
V«.a«** rcuer&itiu.r. Puüd&rd dpud Vdrronm, qu£ cji pdrud ddok*
tüM-<3p^' rcmq;gdllind,qwd nec ipfum dimittutioncmfignificat*Ndm
mdmfculd pottM ptíUd^quim minufcuU efl: etiafi minor gdUi*
nd efttnon gdUindñrd diciturfcd puüdftrd. DHO famé nomino
fmttqu* dimnttionií rcguUmfcruant>f'urddfi<r,o' rccdlua*
(lcr,quortm dltertmfigmfictLt dinúnutionm furditttü . Non
cft pUnc furdws furdd&cr*fed{Mf\cdicd)furdulM:i2rrtcd\ud*
ficrtqíii fronte táhw c¡i,non toto cdpitc> qudfirccdhdtulm^
quúi c¡t ditmutmm*in <¡»m wodm nequetmt rcfohi n owi*
mil
EtEGANTIARVM LIB. !• ty
nd t¡t¿>de quibusfupri difbumtimtté. Ex btf dutcm <[us rctuli
txemplü) tíquet non modo in añcrfimri h<ec nomina, cr effc
mdfcutinityfcd ctiam in dñrdfamnini^eiicris'.ut puUdñrd,fi*
liakrtdpud quofdm pro primgrtd :ftiiqu¿ñra pro piperita
quod non uideo quid ex fili<¡ud imitetungr in aítrE neutri:ut%
tpi&ñrümtftliquaftru ¿filiqud arborefirentefruftum fui no*
mm^quod Graci ^¿rop iwcitt. SignifiattctidmftliquafbüU
cuttm&bi grdnd UguminiLm inchduntitT^r fiqutd Irgumini*
bus c¡l íifíúlc.Verc(¡¡ htc nomwd drborum, herbarumq^ diucr*
ftm gmu* hdbaitin primtiuis,* diminutiuis,ud deriuatiu^
DciiomintbusexcííríbüsinriLfSjUclníí. C A P . V I .
AbuldriumAocit* ubi^buUJd tftyinfbrummt¿y er Utcr<t
T repontintur.Sdadtiií^pofnommfacrortim.AcrdTiumi
rcpafitoriunt <eris:id cjl,nummorumsfitmlwrnqi rmi prcticfd*
rítírt,¿tt<¡; opumt PíYmmf^tibireponTuur libri, catertq; hutuf*
IHQÍÍ. Armttmen&mntMbi reponuntur ¿rmumenti , c r armd*
Aír^mfíjttWií^^/ciííuíft quod contwct dtrdmcntum. CdUrnt*
riu.m7quidarattfurpdntpro tbeca caUmdria,ubi eaUmrecon*
ditntarifed quid boc temporc plcrieji pennaferibut^potef}: eti¿
dici pcnndriwmimjimdh/mm dppcllarc tbccdm pcnmridy ¡he*
tdm cdl¿mma,£T thecdm grdpbidrinm.Pefídriwmjtbircpotti*
tur pcnutiboc c^cduliay^r di uiflum pertimntid. Vwdritwíi*
ubi continentur itelducs,urf pifers, urtftrd1: qu* dwmxdt dd
uiftumfycSfant.VomdrwmJocut pomorumrcpofíédorum: ucí
locutconfínapomk:utOttidim7ldmctucns>folidispcmdrid u<+,Mctam,
cldüferdt Atldi Moni ¿MÍ, -Quid* boc pomar ium uoc ¿t>Ti*
tu* dutnn Liuitit pomonium dit cffe locum dd muros irrft^er LÜM jib urb*
cxtr*,ubi,?di fie dre non ticet^ quafipoñ mamdtut didmus po
rdcrididnwm^pro co quod cjl poílmcrididnum i unde Luednuty Ub»i,
Loítgít ptrextremospomarid¡un gerc fines. Vomdriu igitur
áut hcwfrcqums drboribui pom*fiuc fruftittm pomi ropo*
fitcriuwMt íopid ipf* drborum pomifirarum^dm boruno*
b ¿ minm
*0 LAVR^NTII V A L L A E
mírtUW namtcfttfigUfimc uel loctm ubi iUd funt,uelipfdrví
Tcrm^^inlocofm^optm: utalucdrim, ttmetfi potcjt
itirt loo» ubifant duci dpiwn&mcn potmdcapitur pro co*
pid afacortm todart m loco coÜocdtorum, ucl dpium mcüifi*
cdtttium. ^t rofdrium mdgis coptintfrutictmuno toco rofa
mgncntiu^qmm ipH hc^ubihi frútices [umfipificdtt
qttem locum ncKofdm qttidem dppcüire po^citm idcmfi*
gniñcct quod rofdriií^mfiper contentanfignifiecturcontt*
nens> ?ldnürim>non loM pUnttrwmfcd ipfa pU t* ,c ttmjl
ptijninri *• ettulfaáut non confite fuerint. ícente fkütt Scruiumfcpar**
S"'J2SSí repUnmrUu pldnm:?Unt*funt upUdedrboribut,pUnt**
'¿LidcBf-to n -; tíer ¿ ¿ten femnibui ndt&amrddtcibm crttrr*pro*
PYidtrmferuntur:ddquodfcntiendamuidcturaVmffc f «»
Gcofg^* vcreihjucrfui: -Bt umfüdpUn^u ten*¿mnmm>nM
lowSed femvn ipfmjd cfoUtuU. vmpinmum>non taré
ubi n'dfcuntur pmpinifid congeries p*pinorum,idtf,mrnm
Ub**7fi*^< ti\m rdmufctilomm uitisMclíut dit VÍinittí^pdlmes qux e dur
exit, mdteridmá¿in proximum ¿nnum promttit > pdmpindna.
uocdturce rti in boc pdlmtc tmltifunt pampifli.CdlceaHtm*
VeñidrilMÍU pro «Uri$& ueñibwtlt Cibdrid,Pro abü,Tu
fíUdrÍun,promgdtione£drndYÍtim,non loaujibt caro faU
Ydfufbcnditurjcd caro ipfcmft contenta pro continente de*
L A V R E N T I I VAL=
LAB I N SECVNDVM I, I*
pRVM El-E GANTIA1LVM
P R A E F A T I O ,
w l n f f i l A C T E N V S denomine^uerbo^^'exhís
El K ¿ i l § v ^wo^WÍ cop°fit0participio: nmede dlijs pát*
M &T^KJ i *í& w* ord fi tm íí, <¡ HÍ ¿ fingu U proprie&tis hd*
H B y 9 | 1 bcdnt7d\¡fcrdmw:poüe¿de earumdifputxturi
l a a H H E f e | complexu.tie quo priufquum ego diedm, non;
puto mthi di$ii7uddndwm>no defor^qui me os hos comentarios
anteqam leganttfwmdnt'uein mdnm^putcnt refouendosj t&n*
qiiÁm aut cd-,qu¿ kdudqudqudtn uctujhsjhtui¡fet7 dignóme*
mordtu^contincntcs> dutuctujhtcm ipfam pdrtim neglighiéc*
pdrtim imperitiiC cortdemjidtc$,qaod prftcrijfet qu<£ cjjettt in
pr¿m«(ííí ego fcntío)dignd,qu¡e littrismjiddrchttiridutpotitít
utrtÁfyfAcicteS; quód invpt& qugdÁ minimc'a; memoutu dignd
prfripidmizr ueteres iÜos pcrfréios fttic^ cbfummdtcsycyi
ftinttrm minas camode prtfcrpijjh. Ego ucró (utad tUud primi
rcfyondcdm)fton uideo cw hdncjx <j«¿ lúqitQY¿ridtcrim fe nt
dignt exijiimaf.ctdut C. c<tfar7qui de mdbgU^dut Mcj[¿ldy
jwi ctid dcfwguUs literii uolmind cpfcripfuim Vurroyqui
dc
f
LAVRENTII YALLAE
deUtymologi* mntttifiintM traéfamtqu<ffriones: mt Mdrcd
í«í,Pompa»íq> linguéUtin*mddgutoresidut Aulas GeUim
publicm pene ¡iterar u cenfor, qui ut nugnu quiddd dnnotjffe
fcpr<etcr esteros ¿pud Cicerone exijiimdt>cxpiicducrunt pro
fxplietterunt, C7 cffc in hcfiiim potcjht^pro potejhtc:qv&
ipfeindigndducerc opercmeo: ¿ut uiderobi^GcUij xmutwst
€¡ui omites libros uidctitr excu^iffe^ut diiquidin hmnd Ungu*
quod ¿ttribttt hominti digtitic{fct> pro fa uirili pdrtc ebftrret
in mcdtuidut tres ríli tsnquS triinnuir^de qttoru principdtu ín*
ter eruditos qtidritur^TfondtuiyScm^rifcUnm^uibttí ego
Untí tribtiojit poft ros quicuncj} dliquid de Latimtute fcripfc
rwt>bdlbtttircuidedntur:quQrti primttícjt lftdorus7indottorvi
árrogátitifiimut^qui qiam. nihil fcUtyomnid prfcipit.poft huc
VdptMidlifque indoftiorcsjibrdrdwí}Htiguuio<, Cdtho \Uony
Aytno&r cftcri indigni quí nomnetur^tttdgnd mercede docen
tes nihil feire7dut¡lultioré reddétcs difeiputum, qum accepc
runt.Mültos trdtt[co,qwm indofíosunos numero comprehen
derc non Ucetitwn doítos\inter quos funt VfdidnttiyZT Vi fío
Tltmi qttoru dllcr dd ordtio nef,ttltcr dd rbefortcos Mdríf Twí
íij commctArid compofuitifcd prior ut aateju doétritid Ion ge
antccedit.Pcjiremb non uideo,cur dliquk de grummuñcd^ &c
íingud hdtind compones Jitecfuo officio minord exifiimet.qui
hm nibilfdtti eft in grdmmaticd, ey Ldtinme pncjhntit^ut
proximw liber potuit effe documento, Quod qutm ia-/íf, di=
edrrin? dUt eos imperitid h¿e crnifijfc, dut ncgligéridtnúnime.
Sed C.C¿fdrü>ac Nefal* iibri inter eiderunt te porum culpd:
Vdrronis ucro de lingud Ldtind dinúdidti reperiííturjn qbm
fbr&ffe ed, quxego pwcipio.contincbdtur. C£teri aute,fieri
potcflut qu<f l [liperioribttí trdttütt noüiffent,fibi non attin*
%mdd cxiftimdYcnt,Demq; rmlti feriptores dd nofhd «% me
tnoridm no pcructttrtÍL Kcq; uerb aUquti hoc loco expeftct9ut
¿kdtnonc^e eotwmdio[umprioribm}fi quid ¿d ¿üorminué ts
ELBGANTIARVM L1B, JÚ tj
pofttriwcs ddijciftnfr :£J uUt unq\tn\n <tb <mtiqw ¿d cunde ¿«rs
fum corificicndu uumfuijfe pnechfm: N ibil ufq;quaq^ per*
ftáw:Xoncmnu poffcomnes.No diem id^uod Priíctimt* ^ ¡ { ^ ^
aiumti grdmm*tic<c uctujltfimos quofq; Mores nuxime cr
rfijfcsccnwfiimos ueroej ingenio^ diügctía longc prfft
tiffe. J d dicítmrfwd ucrc poj^um diccrc> me non tim med iwlti
ntcíqu£ ardaitifiim* craOsd hoc op m defeendiffe^uim pru
<U¡¡tijü)ncrüiítt% amattiftimoríi cbfilio7qttu aUortm^tum pr¿
ápue AtirifofjC? heonardi Arctiniíquorü uhcrGrjtcc tegen
do^lter Latiné feribendo ingemum exanuit mtw&: iUe pr¿>*
ceptorisOmí cmmmhikgebat)bicanedatori^uter^ pañtU
aptfd melocu obtinens. Adquos quumfepamim depropofito
artimi tnri rct ulifjm, dcgtjt&tto mm§ qudndm eperis demon
Pr^emtuter^proJc7utpírgcri9koram rft, gruí fe ¿tutore
cdcrlM^ t:ut iam integru tmhinon ejfet iÜoru autoriüti repu
gndtefi repugnare uotuiffan-Sed currente(ut dicitur) incito*
nmt.O4 uiros omniUude digniftimoslcy de lUcris^c de litera
tii oprime mcritos\Non mniúnijie dhjeb,quoperucnifiií{li
cctpcrtíudm árdutmftOpcruenidnr.fcd hom7mmtirtecnditisp
Cr quafidc alto mnim fc¿iidcnti porrigitis, Quarcqujcrcnti
fnu,nt<£ mtrdnttto dudácum mcdm3inre¡¡onfwmudi\\^ me
fammis ttiriifuadcntibuf hoccpmej- condidifjc -> cr edidtffe*
Qu<ittqudffl(qucd adcupidittfemmeám minct) qua tunde fú
tordia7dtq¿ ignduU mea extitiffcttfi commtfijfan^t alim h*c
laudé mhi qü&Umcíty pr¿ripcra?SMt cmm qttinoimutia ho
ru^qu£ A me py£cipiutur9uel de mcyjrf de auditcribta metí m
di& OiHtf j>f Att eiiim ijh fupprcfidin opera fuá retulcriiityfifli
ndnttfc edere,ut ipfi priores inucmjfc túác*tur. Sed res ipfa de
prcbcdet* CUÍM dotttini ucrc (i t h<ec poffefiío. Quoru unim ti*
beUo< quofda pro amicitú quum lege dos eo profane ce pifie,
depr€ hidt <JHW¿ iMíícer $u£rae¿mififfe ncfdcHfcrtü xwhi
[ubUtocognoM^itrco iüm nomini,Erat aute IQCM de pertcr
%4 LAVRENTII VALLÜE
quam in copofitionc?de quare próximo libro difyut&ui: & de
cuifq^quum adiungiturfupcrlAtiitQ.Ní-gUgentcr iüc <widcm7
CT infcitc traéhtiumtfcircs nÜandc dcccrptujion ex fe proU
ttm:cr at*dttumtnonexcogmtu cffcContttrbatitét&menfttmy
gr inqudm homini: Ranc cgo tlcgxntiam agnofco,w m¿nti*
pim inetm d[fero,tcq; plagiaría Icgc coucnirc pcfftm.At iüc
crtibefcatSiiccottmrjidt $ urbaniatc clufit^uod dicercty uti
rebm amicorTiliccre^t fuis- Ai ifitidjnquamyabuti cft,no utu
Nibd enim mhireliquifiuubitu huMrtijn quaipfvUbcra*
ui.paímamfemcloccupaucm.Twm tücetiamtarbanWi quod
malta parcas c(fí'myqmfilios,quos gciiuiffatt, Cr educajfan, ¿
contubernio ájarc:ipfc twm núfericordidJW Atñiam ncftra
ad fe domamftum colligeret7dtq; cducarct pro fttü.Dcftiti in
iÜuftomacharijntcÜtgcns multo nugismibi bono, mea ncgli*
gcnti7quam iüi borní <ib atijs negícíh coüigcntiyUitio ddndum
effc, Qjtarc qitis non uidctjion inhcmjlm effc,ca me mandare
titerk cxm? ima:n&yqtt£ ahf tic furto quidl fubUtA7 turpefibi
ducuntfcriptisfuií infcrercf AdduRwí fttítt igitur ad hoe opttt
Cotliponcndwn non modo magnoram homintan confilio ,/eíf
f tiim neafiifáteJNuncdd hceptum redeundum e/h
De rrítaus pronominibtiSjMcijTuííSiií. c A p. iÉ
prlfclib. i V L T i s i f í locis ?rifci4nu&tcjhturnibil
wtcreffe? anutimurprimititto, <tn deritutiuo
in ittif pronominibMjncuuitCr fuLQuid ejty
Prfftlíb.ij inqmt,mittcjlfi\ÍM>nifjmeifiUwtF_t*hbu
H f cr me d Ti
"|SCTIÍ 5 ' **&** /^> i § infimmcnmzFjnci
a^odedit: ¡*ry»f* dgru coto :fimili\er3mei a%ri, er mei agro*
rí«n, er wi ¿%rcS ¿tátfttt-.fttmlttcr tui dgrÜ,&- tui dgros:fui
agrtm,z? fui ¿gros:no¡lriagrÜ,c? nofiri agros: ucjlri apu¡
rrifc.lib.T7* er ttcfhi a^ros. E t alibi;a Amat iUefawmfihwm^ er amat fui fi^
(Étfrtr.tancdirit fue filio ¿3 tctif dicit fui JriEiotpc tit áttttwt pro-
Jim fui filio , er profitnfito filio: cr m atys ¿dhuc locis, Ni)?
bdc
ELEGANTIARVM LIB. ir, %s
\)dc rdtioiie,utipfw utir uerbis,$i ipfd tsmn poffefih in pof^fp¡-^¡
fcjforefoá&ttr¿n¡iticn cmjion r/í congrmt uti gatitiuo prinú íum \
ucibalib*
lJ
tiaipro pof[efiiuo,quu uim habet copofniGr^ciiut^Ciceroni *
redit futa film; nonfitk eommodcpro bocdicitur-, Qceroni
redit fui fiim:nce Ciceronanlduddt fui film,pro fum^ilmi
er fimilid. QuÍ4nceapudGrecos batedicitur? KIKÍ fvw^A?
\oujf v[h¡, nifi more Attico profimplicí dccipUtur. m quo Pn*
fcUmmfkti ueí exhoc drgtmcntim cft, q«od nuUd ( utfirc
folet) dutormexavpld attutit, er de tontrtrio iHorum ufit
reticuit. Ego dutem C quonüm dchh ttiwm pronominim ge*
nitiutí inter me, cr Triíctdnim qn<e(íÍQ e¡i)aliifwmto dltiu*
repetían de tutur* gemtiui, er de tifu dottifiímorm (Lutorwm
difrutAbo. Ef ticct non piucd in Une rem rnlhi diccnddfmt,
nonprofequdr mnvn fWKÍ^er minuta, qu^dm,€r tot uer*
bti>quot ¿líe jicityfcd qu£ eruditifiimis euddereuolentibusfmt
grdtifíi mcLKjHdqu wt ipt o tu fuerin t Vrifetú n o > declaran teum
non fíitis jlyio oratorio fuiffe cxercitttttW.GenitiüM omnti(ut
üccam? (i quifint alij modi) aut düiue\ aut pdfíitte deeipitur:
dddc etmn poffcfiiuc,quod pene pro ¿cline decipio, A ¿f íw ¿,u t
prouidetid dtijboniñs dci?dfíiuc,ut timor dei?ctiltits dei. lbi
deas prouidety er benigne agit3 non ipji prouidetur,ar beni*
gtifitihic timcturi&* coIiturynd tunv^ncc colit.Voffrfiiuc^ut
fedes dei, regrum dei, At<¡t in huiufmodi ordtione> ut inteüe*
áut &pcrtttí,atqi unutcjl>m in illts dbiguw7vr ¿ncepsiAmor
dei3ebarias patrtf Jitfjyicio urom: dubiim eji dentro íoqudm
riíjüíi de dmore,qnem deitá in nos habet¡dn de eo,qumnos in
ttmtde cbaritate pdtris in fi¡ios,(ínfi¡iortim in pdtrem; defu*
fyicione mdri^xli^n defufpicione uxorid-Tdceo quod aliqtu*
do bi genitiui eidem orationi adfunt: ut in Cdtone Ülaiore C¡
eeroiQuiddc PMij LiWníj Crdfii cr pontificia iurticiui*
lis ¡ludio loqudrtCrdffwflitdet^Mdeftdcíiitc: I'MÍ (ntfiedi*
írfííf D JfarffWr > quod eft prfJ?ÍH¿, Itcrim de Ofjlcip libro pri*
%¿ L A V R E K T I I VALLAE
wo > Qi*áre L. S?B* 3 e r C. C^/iri pccHmdrítw trdnsUtloi
iuftis dominis ad alíenos, non debet tiberalis uidcrL Tn¿ igi*
tur pronominal & qtdbwi agimm^foU omniu binosgenitiuos
fortiafttnt:unos,mci,tuiyfui:4lteroSitoi
ti$,fis: in quorum pene locumfucccfflrunt dcriitatiut > me wst
tiíttt yfnwi, Horum binorusm gcmtiuoru.m ¿íitt^iwttít pUcuit9
alteros afiiuc ftgnificArCyAtcros ptfwc.Nam j¡Irf,mw3f **>/»*»
{utconiefturdducor) dftitUyfiucpoffffiiuefignificibdnt, ut
h ¿ce ipfc mem, tmit, fitas: unde pron onutiA p offcfii u Atiotitm*
tur.Enmut libro fecundo:
Ingerís cura mis toeordibm equipardre.Vhutm in Venulo:
Do diem htme fofyitem rcbwí mis dgundis.
Qnamttis ídem in Milite ? er itcrwm in Mercatore, tU pro tui
uideri pofi\t ¿cápcrc-fimc tiic cu Ennio, mts pofuit pro meis^
non pro mci.Quod non licere fieri,¿tutoritMc ex ¿utoribut re*
pctxmuA}ttec áccipi unqxdm majuUfmjtifi p$\ué*b\.Ydbiu&
Q&ntttiit.Etiquod inter ifhdifficilimimfuit) ¿more tneiui*
citetidtnmatraizfuam. Cicero, Quoddefiderium tuifmcno
pofft% ermetuipu dcL Vrrgí í i WÍ in fexto A eneid.
Qui <\> fui memo res dios ftecre merendó. Tcrcmim:
fn flndría^a* VJIIHÍÍ hocfci oyhmc merimn cffcutmemor ejfcsfuü
J,(< tS
* * -Ronfigmficdwr ble amor mew, quem in 4tertm babeo, fed
ititftc dicam)qucm de me ¿Iter haict^ quo amor A tem^non
defiderium tutm,fcd ¿Itcrius de te: er pudor non ttw,fed de
tc:zr m?mori¿ non fuafid dcfe.fitmliter in pforAi7 dunaxdt
duortimindin fui non tt&rut uocem genhiui f>lurjl&,<tc nefin*
Ptíf • [ib»i - * g wí ¿tr Í5 Í¡ H idewi^tít Pri; ci <t no p ¡ ¿cr í .Sis rn¡wi T:onrc,j>critHr>Ht
misáis* ideoí^opinor er h ¿c dúo i Uim cxcmplo panter in ter
cidiffcyquwi prtfcrtimmuicnneorííftícccdar deriuatiud.Hd
bent ím$ b¿c dúo pronomín* in plurdinofbrum^ ueflrtm9
<¡U£ rcjpondcnt ¿tdiÜA mfí^cr tisicr itcm nofiri^^r uefíriyqu£
refyondcnt <tdi\U3miJftii utt Remo nojirím, nono ucflrwm:
non
E L E G A N T I A R V JH 1*1 B* ir. Sy
mndutcwnnnonoflritnano ucftri. Rurfajh ¿hete curan no*
fíri, ftcut h&banwí cuum ttcjkknon dutem , babctc cutAm no*
flrmt>ficut htbcmws cur* ucfirti. Si quisexépk dcfidcrdtfibi
fkcilc rcpcrire potcrit. J n diuerfd opimotte Scruita gwnmd*
ticu e¡i7qui aitiNojhiduté cr ucjfri gcnitiuut pluraltí eji dn* ^ " ¡ ^ " ^ j j
tiquws^ trx Gncco defcendens^ficut fmguhns eflmÍ53W W inris * Lt^&-
cr hoc efíundedicimm^ncdufdfkcitjhoce^nojhu. Tor-- SSSSStó*
fi tin A. Geüitm (utpo¡le¿ dppurcbiOeftfcatwScd hoc Pri
fcutiü cum atijsin errores dugurorjnduxit.qtiod interdwm
inuauunt bfcno dddlurefhriperfontfcdreciprocac¡fc:utt
Ego omnidjkcio dmortmeiju iftudfícijltgrdtu tul Vergil Acnrid.?1
Qblitttí'ue fui efb ithdcm discrimine tinto.
Sr¿ nonfidt caufocur crrjrcnt. Ndw iti in his prfio cjl, utin
iUuncc alio modo, dliquid cgojkcio dmorc ma ipfw, quim
tu dmúrcmei.vtcnimdiligorabstcjüdÜigor ¿mr.uteji apa*
Ouidtdnn Nurcif[umtvror ¿more mci. - c r ttt,fÍM db ditero, i * . j.Míta-,
íí* cr d'tc ipfo ¿Uigerino-fibiquify ¿tmietti r/^Wf dftm.Ejí
dlupr£tercd cdufdeur crrdrct> quod uideret h¿c{qu<€ nos di
fltnxitnw perrt£frW,erpafíiue)in whisindifjtrctcr portiittt
edufd mea,Cr caufd mciifkm* mc¿9cr mciirtugo merf,crmei:
potcjhs mcdi€rmcÍMfw,titilittsfy med.et meiimemorUmcd,
er meiüntcrdu ctu ipfd deriudUUd pron o mind pdfiiu c ac cipit: , „
ut ¿tpud Tercnt, -EtUcrymis opplctos totum ftbi^V t fkcilc aiUicc.í-
fcires defiderio idficri mo * uticlicct quod tu dcfjdcr<irU ,not%
quod dcfidctdS.Qudle ejl^ccufdtio mcd&r crimé mcutquu de
cufor criminit:qudfi dccufdtio md9v crime mci.Scd nonfdti*
folertú fuit3tx\n fkcilc fküi^dm ultímu. ubi pafiiue pcfittm cjh
hoc pronomen deriudtiutmíqttod quidem rdru efi)non mdgtí
cotrimcfecit^qudmcotr¿ ucteres omms.quihíc prottomina
poffefiiuduocducriítjd c^pofffioncm fígnijicdti^ quod(ut
dixi) rdram cfl-jJcoq; non pafiiut hoc repartas* Non cnim di*
CM pro todcm>doiorcmtttm&r dolorcm tui-Mt dixit Tcren*
f 4 ""*>
SS L A V R E N T I I VAtLAE
tim dcfiderium tuum, pro tuiquod fcdícet ipfc non dicercnt.
Verum quíindoquidcm non infinito funt hace nominciyqu<£n¿tit
rd quadAm ab t*fa dhorwm rcccdunt.nongratiabor de rtontmt
lis fingiüdtm diccrcydam non grunentur audientesjegentesq;
hite úudirzíuel kgtre.Dicm timen brcttitvr:&- res digna fci*
tu in primií, in qud uidnntnmáximos etium cffe haüucintfos*
Vrimtm ejl,<:<tftfkmc<t itenifii^ <^f* mci.Cwfa mc¿ ¿ccipi*
turpojfcfitue, eo modo^qm uia mcA ttcnifti: pecuttu mcdfccU
fli fimptmUtcr meo frnnptnfiafii.Cuufit incinero pafiiue,co
modo,quo beneuolentia mei M odws t&rfítn prior eflufítitior*
Ser,ííiiud 1*. Qjiid ¿titcm de boc Seruittf idem fentiat7 poñexuidero, Tama
in ote iui, 5c c. WF *» CT Z3 "*4 mr ' * fluí d ct n r J t to n /Í ej t: fír m cd p vt 1 ¡req u e n s
tim dicimitíAmdgo me^fcüieet qux meá cft¡utfhtmt mt^&r
furmdmwJmdgo meiy mtnpc qu^dcmccjl, Sed prior modas
efí ufi t*tÍor> B¿c qu<£ fcqitttntttrjnutrMiquc p xrtcm frcqtten s
tiora* ut dítermt timen alterim fí-nfwfit. Memoria me¿ «#(*
ué iquod ego recordor: mnvoru mei pafiiué > quid alij de me
rccordítntur 3 ucl ntcntíottem bdbcnt:fiepe ctüm poffcjtittc, eo
modo 7 qitofamdmea, nolor mtm, quem ipfc patior i dolor
nteiy qtiem dina de me patitur.udfbrfdn ego ipfcyfimq; doícns
jncítm uiamfoüt diámM mifcrcor meixcpu mea pofft&iué,
quw ego pofiideoicopu mei pd\lw^ qua ego pofíideoriutfi
cidm ommbm eopUm mei, non mem: meretriz ficitotnnibui
copidmfni^onfuam.Votcjhs me^quam habeo:potcfhs m«,
qua habeor.Neepttlchrcdic*; 4tcrñ pro <tltero:ut, TÍ* uides
potcjhtcm tftc¿m qutntx eft,non mi:habes pctejhtemci^ non
mcminifidlittdjtgwficrt, proeo quod cftfidbcs eand^pmi^
lem'ue potefhíemwt apud Ciar.Be lío Marfico Qjt*oé$uiws
cmnibws feciebdt fui comeniendi potejktan, Vtili&s med^
aliitdefi qtüm ututos mei 1 bi pofiideo^ hlc púfiideor^ Quin*
tilUnm: Scdut aliquid prffhret pdtrioe Militas mei id ejí s de
me • Wmfieri potcfl ut in cadem rcjitutilitMfua ctlicui, cim
utilm
ELEGANTIARVH L I B . 11.
utilitxtcfui.Qttida legunt Militas meettl dem: Quid nunc agar
aut quem uíiU cjfe ufwm mei dtjs repugnantibuscndamtuftH
inqu&m eft non metttft á ex me aíiovwn. A dfeuc ülcm: Pr*ftns
quidciUd pro tima redditur mtrccs, quid ómnibus quibm in*
fedérele derem mdlis inft>irdnt,cr brcui cónftu uimfui rríí'fl»
quuntvim fttijion (uantfcá cxfc.Qjiowodo tu cuptut ¿more
mulierss.mAU'S hderc cepu ftd7 qudmfum. FafliditmmeU
quo ego ab iá\¡sfaftidxor.pfiidiimmcu^quo ego aliosfcftidio*
Vtidcm:$cu mulicr cmmbui cxpojinmortúibw uanit&temfii
ftidto mcitdcjpcttuq; c.tpt*uit.u*cfunt1t&' bi$fitiuIia>non «*
nun ^¡uw):ií,qíi£ ¿ncipitcm naturamhdbent^tcrd uero mi*
mW.Nort cttiinfíc dkwMypitlchrttudo mei.fbrtitudo tui, Ion
$udofHi,»tto*Spfaimm frudmUjion ingrotuí», non f¿
picnñdittonprobiñ$7nd uirtittjibinnúmera ¿tú* Quodfifom
parttd res eos mouitjebuitédiucrfo iüud mdgis moucrc.quod
qu^dm.quie er ipfd non mlafunt, hubét ancipitc fignific*
tiMCyjeA qu& nano n¡fi C£cmff5 difecrnutiut^pars.ditnidiut,
meíi ¡¿Hj t mcmbrum> quid^liquid^wXtam^ wfiqtM <tliat QuíS
enim non uideatyquum dicojhtc cji p¿rs merf, non de corporis
me¿ parte intcüigi,fed háredimis? H t iterimjwe cfipars mei>
non de htercdititefid dccorporctMamu par* mei v^nomea.
fundía pars meA r/l, TI orí mci.Dimidiu tui nuitu efi^quam ditiü
dium fttiiprojcfto dceorporeinteUigo. Ttimidiwm tutm mam
cft7tju km dimidiu fuuide pr¿¿¿-> aut'de abo > d ut de fucceftio net
alijsq;finulibitíintcüigcndwmcft* Médium tuitongam}nonme
dium fWfwtt.E' medio meiprodijt, non ¿mediomco:uty Aufér*
iníquintem de medio ttti ifrél Mcbrum* qtmvtpro parte ac
npitur^andent rationcmfcquituríut^ Hicpuer membrtm mei
e
fi>qt*(tp parí mei:fin pro membro aliquo^ er infuo fignified*
to,in accipitur^tit cdputyUtmanus} utpesiHiepuermetnbrw*
mrtwtt ejl>quafifitcaput ejr mtnux.wie digitM membmrnctm
e^non mrijtm r quid mi trtigifliiquid tui uidi * aliquid tui
f j wírgo
¿o LAVRENTII VALLAS
uirgo pcrdes$ ucndttm cvm adolefcentulis prodibis. noti dlí
quid tuuintfi dicamw tui, ¿ ncutréi genere:ut Cicero de Or4
torclíb. terthyBx quo ueyeor¡ rte nihíifm tui¡nift fupphfio
ncm pedís itmatus. id eft>dc tuo, no», de te. Vlyffcp quid tui
Poí>pÍjcmt« jjycIícdílctjiíioBHw icüwabit • Hemfetí ttügit:
quicquid a\im dtttgijfet mci^jhtim cotttriuiffet. Multim meí
iüe (wfwcpoteftfcdpltíí tui: p/w mquant detc3qum de nte:
non de tito, er de meo.\tcm,quicquid Melibcee diripuifti^li*
quid meumfuitjicn mel Runcredeo dd Seruiuw,quidit: Tui
cdufdftci , cr tud edufd feciydiferetioitfM hdnc hdbcnt, ut tui
cuufd tune dicmmji diquid ipfi,<td qtttm loqttimurtpr*jlite
timmut ptt&jui edufd te dejraií. Vcrgilüti in x 11.
Viélut dmore tui, cogttdto fdnguine ui £f HÍ,
ConiugU cr meeft¿ídcyymis uincU omnid rupi
Tud uero c4ufd7citm dheri dliquid alteriui cvntcptdthncpr¿
Jhvftüt<vtttu4 cuufa mdnctpiumtmm dejtndlSi Serum txn*
tum de hoe \toe¿bulo Cuufi toqui tur ,ejnonin uniucrfum de
ómnibus buiufmodi^o rette dttutit cxéplwn dhcnw uocabuíi^
prffertim non tiibil tidtJtrddifftrcthifín ucró dcomt\ibut*non
poteji und kx dm diuerfisjit fupr¿ oftUimmfi turnen kx f/í,
er non poüm contra iegem omnivm uctaumt Nm(ut ego di
cebdm) cdtifd ftCpit^cií pronomne deriuatiuo copuUtur.dtqi
hoc quidem indif^réter^tte aliena fit í ¿nfi, fmc u*¿:v.eUu jl
quií dicattEpicurusuultoíd cuiq; agenda effecaufd fud,mihi
}ned>tibittid,iUifud>rtübis iwfird,uohiinc¡hrrMo trühitua9dut
fttdjiec tibimcdjiec illi ueflrdjicc nolis fud,ncc uobis no¡kdt
Hic nihil oput c$ ádmícere primitiim. Sed nc [meexemplo ío»
Iníilu^Quíiii qMKqiiodipfefaiOtino ero contemutfttMptocxQuifítiUd*
díumporrcrif j no:^C4 demQíidfc CJUÍU, tud perift'u Ata; hoe9<suod Scruiut
Ory mp. prfciptt nobtsjpjc conjanter ufat ejt^ nermnem nmc fecutttt*
IniiiudtMccit Qutkvft ihudinv i i. AeneidosiNon fbefalutlt > fedmei
majw*re.A«. tdU\A&tW, v i i uHfCJIgtidmctCdUjttptínt, Ef m i x . vaíí
tnim
E L E G A N T I A R V M L I B . IU 91
mim inteüigi fui cáufd m4trcm fer«ftm. Verttm quid mirí de
$eruÍQyciimMlM GeUm^r quidem dntiquíor9no modo nuU Gci.lí.*o<».ri
Itmexituminhdc quóftione pctcfl reperire,fed etiam «en
optime fentit* Ifi*ff¿¿'m 111911»: Cwr igitiar Terentifó, Fccnitct laPi***
fiojin^nott nojirmí nibil bercíe rmhi uenitin mcmm,mfi au*
toritos quídam uetitjhtis, nonnimisdnxic,ncq¡ fuprrjlitiosé
hquatttt. P*ul¿ poji: Sed proculdubio quircfiifíimcbqui
ttok t>nofirtm potius dixerit}qudm nojlri-Et ideirco importa
nijiimc feccruntfqui in plmfij Sdüujlij exempldribut feriptu*
rom ¡jhm fyncerijümjtm cúrrupentnt* N¿im quit/m m in Cdti*
hndrÍQ[criptamcjfct9S*pc mucres nojlrim miferti pícbís
Romín£,ercnoftrím*boleuvrmt^wnoftrifcripfamt. Ex
quoinplures libros mcnáfijliusfoboles mamuit . Tu Afile
Geütdc&nitiuo nojlri loqueriyion de norrUrtdtiuo nojiri pin
rrfííV nmcri. Vtmm rcSiusflt ¿td cxcmplam S<tüu¡líj(ut mibit
CT c£terk pUcct)in nominmuo cdfu7mbií ad rmfkáunequt
ádexcmphm Terentij. Et qui (MÍ tu uis) SdUuftij fcriptwdtn
CQrrupcrtmtjionin genitÍHum maguer untfonwn lUwmfcditt
nomin<itÍutm,per quem cdfwm non audetó tu dteerv^cerrupté
nos toqui j imb {quantum ego fentio } ineorruptiut. E/i rnint
wtdyCddemq; ucx nojlri^b eoyquod efi ego genititti cafus^ CT
wwndüui abeo pquodcfi nojler « Ñeque uero ego repugno
Auto GeÜio dicent i mafoam fcripturdtn cffed nojlrum in no*
flñ: nomitiAtiuum amen9 non getñtiuum. Ndm ñeque aliquis
refte in genitiuum tnuftffct 7neq¡ rdtionc matxffct. Quin po*
tm fkteor,cr boc tibentiusyquod unicum iUud exemplu, quod
ipfe ex Vlduto protulit.fbmffc mendofum c/t, dicen te: Duora
lab o ri ho min wm pdrfiffcm hbcns,meiterogdudi,%rtui rmhi
refyondcndi * A it dutem Aului GcUiut: Wd cnim boc in loco
FUutufno ab co dtxit, quod efl ttfctíf, fedabec quodeft ego.
It&qifidiccrcuchf p¿ttrem tnci.pro pdtrc mcum (quodGr^ci
inoáa T¿¿I fTWrtftfíwí dtáOinufimé quident7fed retti profc&e*
ji LAVRENTII VALLAH
€¿$ rdtione dic& > qud Vlxutwt dixit Ldbori mei> pro hborí
ntco^olo cqttidcm &m confidentcr {utficit GrfXm) fcriptu*
Tdm mcdofdm dicore? er dffirmdtc quod incxplordtu hube tur.
Tdcco ttute quod d&mn¿tfhmfiis immcritos^qm nec corrupc
rutttfcriptur4& nteliufiftc dici pu&uerunt.Qjt£ro tur ucri*
fimitw fit uliquQS feriptuü iü¿ rnutxffe Sjlluftij^ in qua nihil
ttbfitrdi a-aty quhn h¿nc vkutit qui catra gratndticorú lcgesr
quatis efh Serumsycr Vrifcidn utt& Dottam^ui hurte po c&m
infchoU kftitibttficcrc uidcbdtunft itx dicerct^Duortm U*
boribominZpdrfiffanlibcns.meo tcrogdtiii9p'tuo mihirc*
ftondcndiiNuüci nanque gYdmmdtiC£ ratio uidetur poffeboc
tueri> quinpotim airo per indiuidud exponimw fmgiÜdtim*
quod dixerdmM per uniucrftm^ codem c<xfu ufármr:jic>'DuQe
iwsbomin ib itsUborem dctrdx i: neeefjecjlut diedmtff,tmbi fci
IiVff^er tibhion dutcmmcum^ tttm.Tdmcn(ut ego [cutio)
in genitiuo pcrmijfurn ejhu t+djjvrt bicdccufdtionnndttoru ho
vúntm, mei cr íwf, jwc medm er tuam7 qudchoc loco fit: fci
dictdmt potiut per pronomina dcritíutitíd,quid poffcfiiofíite
détto figmficdtur,non pafíio. Qjtod tgo mutitum tffc no lo di
cerc áb ipfo Aí</o Gcl\iotfcd d gramdtic* profi{foribm9 quo*
rum mbií cjifupercilio fttpcrbwjiihilifc improbm^ dd eme
ddndos libros,ucl corrompidos poti^ntdgis ¿udax.Vrftercd
VUutut hectid iterbortt poteji dict ufmjn qud fuit plañe nema
tiberior. Voflranó quidhabct monten ti exuno dutore, & co
poctZjtiffvrre untm cxtmphm m Unto numero omnis ge IUTÍÍ
autoru/mtqui ddco refugerunt d¿rc ¿fiiumfignificdtionéhis
tribut gcmtitiisprittütíuorÜ) uteos mufouerintin ditera itoeé,
geniuuis alUrum diñionum^ cwn quibtu comúnfli crdntjid*
turdrepugnantey ntimme mntiti$:ut Cicero in Gdbiniwini&'
VifonciDico mea uniut oprrd Ranpitb.cffe libcratm. \dtmdd
Attiem^olius cníinflinwnpcccatwn cerrigi non potefl. i4c
pro Mtfrtfiw? Ex tuo ipfmanimo comefturam cepera No»
¿ixií,
E i E G A N t l A R V M L1B, Xh n
iixit^dc ne dicere quide potuiffet, mei unim opera\ mcifolim
pcccatwnjittipfm dninutí.Et in phrdli Quintil .Brinde qmt
fatis uires eorum explorducrint, fu¿e ipforimpduciíCpermit*
tutu, non dixit fui ipforumfidttci*. Ojüd multisí cúm ctim
tpud recentiores (de Chrijlünti loquor) hoc fu cbferuatifii*
mum:ut in PpJ.c J¡ L I .©- LX I I I .fccunitmHcbmcdm uerí~
&tem> quorum dltcr it& incipit: Domine clammad te, fcjlittd
tmbi7exdudiuocemmedm damdnti&ad te,Alterfic;AudiDcM
uocem me¿m loqucntiSyi ttmore mime i fmu ttit&m ntcam Et
m Lx>;fceundumaliam cGntco trdtuldtionattzDotttweme*
morabor iujlitU tu<cfoUití^ft mtcmfoUm nonfamininige*
neris, fed maMimJ*** ^r£CÚ App<tret:rcftrturq; <td domi*
flagró ad i^ttUm. l tm in libro Kegtm tcrtioiSujiulit fililí
mcw delateremeo <tnriU<etti£dotmiaitis, Bt in £umgdÍQ
jjte&Ettuámipjim animm pertmifibit gUdiut.Ncc defunt
quidm imptritc doSuqtdconantur iüud exponerejul ipfw
animam^liud effe qukm tuiífi tui dicerelicerctHomincsigna
rosnotifokmTbeologi£^fed ctUmlitcrttrum. Intcrrogtnt
Gnecos&reperient penes eos, undenosfwmpfmuSy tui ef[e9
non tudm: qumilli nonhdbedntin his tribusprottominibui,
qudtn nQs¿lcgdntim* i deoq; dpud eos efcpdtcr nojlrimjtd
noflri^qui es in ca lisian ñifice tur nomen tur.Aduenidt regnu
tui: Tidt uoluntos tuificut in codot& in terrd. Vanem nojlrU
udnofirim>ddnobii hadie^ dimite no bis debito noftri, ud
nofirlí,ficutO' nos dinúttimuf dcbitoributnofhi> uel noftríí.
Qn¿e nos 4 ne barb dre lo quertmur, muüutimut in prononúnt
dermatiud.Ex quo dppdretnon modo iüud AuliGcütj,maio*
tcsnoflri, per gcmtiutm contrd grdmmdticdm ? uerúm ctidnt
iHui^tnatorcs uojlrwnycontrditfwn e¡fc,pQtiwq; in ali genere
utcdim effcdcriudtiuo noftri,qudm primitiuo nojirs^licet hdc
Ydtionc no uteremur. Nrc ufqudm cotrdriü excplum reperire
C0ntitigit,niftunü in epiftok quddd Cicerone dd Cuñonc7fíc Epíft, r.ia* it
dicen*
?4 LAVRENTII VALLAE
dtcentis&m ¿tutcnt umm tui ¡ludio me dffequi poffe confidol
Qupd er fie defendípoffet,¡ludio pro grdtidy &• jzuorc¡ uel
epí. i3tta>.i, amorcatiorum ergd te:ut ¿pud Homim ¿d v inmum^cfiít
dio noftri pecces. T amen nidlim dicen idfiélumcjft; uitio li*
brdrioru.Ac nefemper culpdm rc\jci¿ in, hbrdriosfilso, d¿bo
argtmcntwm, CUY er priitt, C7 twnc mcritc in IÜOS impetvm
facidm Anproximdfhtim cpijioUkgitur bujyt¿tino P.Len
• tuh,pro eo quod cjljribitno pkbis.Etin precedente libro ad
Lentuhmy qui tftiüiut operis primttí, bu ctUm idé uitiim tfl
infecunda^ xixpiftoU.Et quum omnid.utrcoYimdximdm
cnimpdrtm uidOcxempldYÍd,qu¡c in It^lid fun^mcndofií, gr
deprdudtA boc uitio cjietjtuÜM tmtt tsfltu jldgitim ¿nimdd*
Ucrtcrdt.Jttc¡>ficut nmeiüud mcdduimitíjx hoc quoq; emen
dart,cr in prijiin<tmfynccTÍtii c njiititcre dudeamwifie, E <tm
rmtuomiuiftudiomcaffeqtiipolfccinfido. Necalia edufa
ft*,i, * ' jkélumcfhMAptídTercnt.dix€ritT>duuíJMeoprd'fidioy<ito*
fcojjrtrii.tttwt prxfidio mei^tty hofpttis.^vm iminri Tctrar*
cbdfi fciuiffct,non tituttm operifuo indidi¡[et>Dc /wr,cr ¿fío
Ttm ignoYdntid.fcd defud.AliudtiJnqi cfl ignaritU fm^aíiud
ignordtin¿ftí¿.Si timífenfn de igtwrdtif, quinde fe hdbuit^
reftc dixit St uulgo dirimmjcio tUM imti^quiti pdupere
quncris.no jui diuiti^í-Ajpice liberas mecs+ qui dicor orbití.
nons mei ¡iberos. Ccritant ftta pr¡rdid9 qui rmbí unwmfundum
inuidentnon,fui pr^did.Vbi non modo genití disimile cfl an±
tcccdcnti*errctdtitto* fedctiamntmcritt. Qp.anqudm iquod
Udlidifiittttm cfl)ingcs diffircntidfignificdtionts cji ínter pYt*
trntiud pronomttíd, er deriudtiu*. Sed ifh omnidfieri cegit*
quod no hect priminuis gcmtiuis ddrefigrtifie¿tiene dftiu<tm+
Quiut rei er i$a¿ ^dximwm drgumaitu^ej- dpcrtifiinw eñ%
quodfubijcidtftytwtii ¿dbuc gYdmmdticcrtm inteüettuYntquod
dicimt^mf-ditttd/udtnoflrd, er ueftrd infereft, er reftrt: non
4tíx ¡mi>tm^itno^rhzs' ueflri^flmelüud me&jud, no ex
parte
ELEGANTIARVM LIB. lt tf
pdrtc anterior* (wí quiddm uohmt)fcdcxpdrtc poftcriore:tto
élítcr quim quum dtcimm.hoc intcrefi lito, quafi hoc cfi offi
cium iüiw. \txhoc intcrejimci, fi Ucerctroa<t¡ütr dccipcrcy
qumpáfíiuc. Nuucdkimusinedin uocc pojfe$itid>fcdmtu:n
utfit priwmm,zr fuí?fhntiuü7n,cr non adicftiuumideniquc
íst acfí dicercmut mii.Kegidtitc k parte pojícriore 3 dtq¡ idea
boc uerbti h¿bcrcdntefcnomin¿ttiuum,ficutful>tn eseft ,feditt
neutro genere^utídubitet^ quucmmd phnxfint exemptorüi
Cicero pro PUnchiSi quid mea mitiM intereft, id te forte md*
gtfdt left&LEt pro coávm:Honfoiura quid caify debeam ¡fed
quid cuiuffy Ínter fu* Ef pro SyUa-.Vcflr* cnim,qui aifumnt*
diligcnti¿,£? integrinte uixifttsjiidximc intereft^t pro lege
MamUa:iüud prwmm pdntirefzrh Vbi ctia diccrc poffcmití*
J Uud mea p¿rui reftrL Sed hoc n ihil dd prcefens temput, H ¿c
emití* rcfoíuunturin aerbum fubjhmiuum,hocmodo:Si quid
mnui mcum ejí.qnid cuiufy cjl, ueflrum efl boc máxime, iüud
pdruimcmctui efí.ut ¿pp¿tre<tt non difjirrc naturdm ucrbifub
jhmii{ii& borim duorum imperfonulium ucrboru>mfi quod
iüttdndturaliter po/i fe nomndtitií pofíuUt> h¿*c gaiitiuwm^
fed d&iontfyfiíiepoffcfíiontíinioreucrbifufhntiui. Sed boc m
cfteris iwrmnibuí,dcprononUmbu¿ nihií dubimionti hahet,
quorum gcmtiui dñiuc\pdfiiuc s poffcfiiuc, er fi quis cfi altut
modut3decipiütur.t&ci ¿utCytMJuhdiucrfdm naturdtnhdbct*
Quid igiturfieiedumcrdtihfc pdfiucdccipimüur^no déiiuc,
nec poffcfiitiL f Ud ucrbd poflfc uolüt gaiitiuum dclitítm^jiuc
p0¡fef^iuwmS>andd crgofitituox poffrfiiui profignipcdto prl
ttúüuijion genitium pcffcfiiu¡9qui Ídem cm, qui cfl primitiuit
feddbldtium, quitidturdeft gtnitiuo fimitimut, er ingenere
f&tíunwo>ucl taqudm medio trtvm gencYU¡m>uú fuaui&tis gr&
tU:ncdurwm uidercturmeo)tuorfuQ^o¡lroia' ucjbro. ]deoefc
hicLbUtitiiiungi fibi pdtiuntur ddicftiud i¡Ld)mquma.ftio
tian, poffcpionein'qucjigmficdtmd in genitiup, ut fupú de*
pión
f¿ LAVRENTII VALLAE
mojlrdUÍmttí:fie>Mcd foliití intereft,tu¿ unim refirt? fud ipjim
inureftitton mcifolitísjui umiujui ipftu^ mfi in álu loquedi
figura de qud moxfubijcU. ynde intimepdhmfitjttÜqu km
hosgenitiuos fum tvfipdfÍmc:ut,habeo curan mei folmtnon
mc¿mfoliM:h¿bco curdtn ttii uniut¿nan tu* unim ; unufquiffc
curam gctitfitiipfwflcnfuamipfM* Curirtquidpafiío htc
ftgnijicdtur.ubifupcriui uel áftiojielpófflfiio. Cuius rciun»
InHíMtaA.;. exéplm fufficcrit ex TcrétÍo:Hcm>tot tnci foliut foliciti fttnt
írt'omnls mcí edufaut mcunum cxplcarnt EtpUnü quidm Umjicimitíjres
haba, nñ mei. genitiuos md7tuUfui^pd^me femper ponLmcutjtíuttfuttíyple*
runq; poffefiiue.ldeoq¡ ctim utcndtm cft iüis pritmtiuorm ge
nitiuvsjmmri fonwm de ijn a. NKWC dliqud (tddcddfunt de hü
dittÍombttí,qu¿ legitime coniungunturewm buiufmodi prono
tnintmgenitiuii:nceenim cmnes pojfunt. Anteomnti nuÜwn
fubjhnUitum in confortíofuo fu¡linent:ut,fili noli domo rece*
dcrcrefae&umcipdtrü* Quadno tk~ pUcuijfe VrifcUnorcor?
quim pcrimprtídcttattícffcUpfifíit, qimmdieit7Mei?ri[cidni
Ptir.ttM.dr- cgesjttiPrifcUnicgeo. Etdhbi^go Vcrgiliusju Vcrgilius,
w
pí£¡ib.13* ''k Vwgitiitfi mei Vergiiijjtui Vcrg¿lij3Ww Vrrgitij.Htcr*
nim ordtio dcclardt tncuim Prifci4nm,Vergilimi'ue7dut tuu:
non me PrifcUtium, vcrgilimue^tteinon diiter qunmfidi
ti*, cges mei pútrisjgco mi domini Qüodproftüo no cfl pri
jttititiortM,4b eo quodefi ego,C? fuifed icrittdtiuoriim^b eo
quod f/t mcw,cr ftiflt Ñeque diferimefacit7q*u6dblcdppeÜd
. tiu&w itomen eft3 ibiproprim. Vcrgdw:
Edog-7' si qud tai C orydonis habet te curd^tenito. Eí alibh
<n u
* Aene£W&i curd tui _ L U cd n us:
Líb? > ArtJMtf; ntcL-Q&* ¿mcm7tmi1no db ego¿ii¿tctiüt.lü$
fie cmvndciitus Prifei^mm^qm quum delingud Ldtirtdeompo
nity<tntiqnitttem omnem corrigen s, ñamen futm Latine proto
quinefduit: Mr/ q-ñfum Prifcuttm cger.tui egeo^qui PrifcU
ttm es:ueí3me Vrifcid.no cgesitcPrifciano cgeo^diütidApo*
Poli
ELE G AN T I A R V M L Í B . IL ¿?
fioli ad Corintbios 7 Salutotio mea manu Pauli, é Gra-co efl
ftmptu; í w&eufíitii ñj \M? x*f ¡ v&ute-Tcrtiwü uero cxeplu/my
quod idcm protulitjüiM Vrifáanicgchrcñé dicitur. Non hu
bcnt cnim atiera pronomta anripüem natwr¿m$it iÜd tna,dc
qtUbut diximw* Adcoq; ucrtm cftjjos ipfos genitiuos rtjpucre
confortiunt fubfhntiui » ut ne in poffefiiuorwm quidan forma
iüud pati uelint .Xiáimui ¡itere dicercjnem umut opera, tuu
fciiwftudtum: nontomendicemm, mam Laurentijjlitditm,
fuum Prifcianipnedium :fed mcimftiditm, quiftm Lauren*
titis:pr¡edium fttum3qui cfl PrifcUrm. Ñequetomenúb id ex*
cí«¡¿o, fi giflitwcs tai pdfiiue dccipUmus? eo modo quo exem
plvm ponemu*.xi4m(«t fupariut docuOaliquando ditos geniti
uostúltcrwfl dcliuc,altertm pafiiui pofituflidemut um iungit
utyQuid de P J-iVím/ Crjfii inris er citíilis, e r potifteij ¡ludio InCato-Mato,
íofuríi txfit in pronomne^ut idcm autor ad Attictm: M ihi
fuiter lau&ti noftra gratulatio tua iucunday e r timorisconfo
Utto p'ato.Utitcrtm: vebcmcnterq; tuafui memoria dclcéfa*
tUr.Quod jiigiturbo'c pronotmufiue in genitiuo pafituefa
ue nmtxtx in ucean poffcfiitíoru acüuc no ddmittunt genitiuos
fi bfhntiitoruttt ^níquid admttunt omtúum adWtí«o r5 í N o ít
opinar: fed proprie [olor u participioru/m pdrHcipialitímq^gc
rundiortm ¡O'jhqucntifíimc iüorum trivm 0<f quídam uolat)
pro no mintió un iut,fv liusjpfíus}gr fiqud aíid, qu£rardfuntide
quibttf mox d\camt Per genitiutm cum participio: cicero ad
LctuluWiQuoeunq; tépore mihipotcfhs proctitis tui fuerte
Perfoctnininwmftd cum gerundio. Quidim Heroidvmt:
Sit modo pldcand* copid pama tui Epí : Acont, *<j
Pcruoccmnmfttominpoffcfiitttmiut adCiceronem Catc:Li* EpüEi.i¡b,i*
fcmttr jsxioMt tuam mrtuttmjnnoetnt í^diligenúam cogniú *&ifi-í»*-
in maximis rebwt domi togati,tírmati fvris pdriindufbrid adnU
niftrarc gdttdcam. Cicero deOratore: h. Craffum quaficoUi*
tfndifai caufafein TufcuUum contuliffc* Sed hocgerundü
r
g A
9* LAVKENTII VAILAE
tfl.Ktetexcpldi qtid-fuprddttuíiiquorum mum fuit^ufiülit
de tdtcre meo attciü? tu£ dortnicnttiidd quod pronomen malo
referri iÜud dormiét^quod e/i 4dicdiuü/myqu<im ¡Uud dnciü*t
€[uod f/l fuhfktitiutm:it& ut¡¡ dbfuiffct pdrticipium^ ttix toU*
TdbitefucrÜfiiturim:qti4leBocthi)i SoUntur mcefli nunc me<t
^afmi^tQuintilidímetUmfolctomuerepronomen:tít^c^
cepijkteoriüm^uifolutM qttofy no fequtbdtur, que no gdük
diuim redcptiottisjion Utitw prddü^ non horfontiterexit pa
Pedam^ fw amplrxM. Btin eodem libro: Rtfí > fcruulóss pendtes, cr
omitid utdiord propfTdnti fiftinutione pan utis ttddixLOmifit
fti: uteffct,non letitidfai prtUti.O' mem : uttf[rt,ncnmetK
bortontii mpUxm.Etúcrwm mcd,tit ejfet quo<¡;7fi{lin<xtionc
menpdrcntii. Poete etidmfrcquenter. Ouidius Hcroidm:
BpL Pctitiop, Dcniq; quifquts erdt cajkií ¡uguhtm Achinfa
a j viyíT- trtgidius gUcie pcáus amanw erdt.
Epift.phyn.ad litftjwm <xmintis> ]dem:
D t mopho* lü&mcis octtltsftecics¿tbcuntis inh ¿erct^
CXuum prenjeret por t tu cfafits ¿tura meo 5.
Atífuí es 4}nplcéti3cQUoqi itifufwt dmantity
Ofculd pcrkngti iungereprejfd moras*
Id cfl,tHd dbcuntíSiW meo ¿mútttUAdcm in codem operefed
EpífLOtno.*d inufi&ttut:
piI,a
* ' E tjif/tíjer nojhos uidijli jlcntk occUos.
Hofiros dixit pro mcos^flcntii profientitm. E/t cnim iUttd
fletis genititíws fmguldm, iwn dccufdtiuM plurJis:quod aece
twi probdt,q «uro tales accufdtiui habednt ultim* lógtm > qn&
hic non ejt.Hoc dixUquid quidattihunc hcim exponut per ac
tufdtiuim^ diuerfims nmieroru^meos^ue nojiros dmitky
uix dlij^UAíti poeta pcrmiffd r/í.Po/Ircmo h<ec pronominal
ue in pñmiiiuoríi gtttitiuisfiue in poffefiiud noce, ut dixiymd~
ximevdudctillis tribttSytinittíifoliutjpjiutyqiicru tnultAexepU
itm protttU. tire di rcficritfjícut miut, ifi* duorim^trii^quá
E L E G A N T I A R V Í Í L 1 B . II*1 ft
fuorpoffc dici.ltnn omnWiCuiu[q>ipUrimu7a'fi qudfitnt dd*
huciut ucfifitm dtiorum, ucl ueftram trwm* ttelucfirdm omniH
operdtn dcfiderofiro ucflrtm.Cicero de OrdtMb. i tt.Scd «o*
lurttttí ucj\r<t omnÜipAwi Cuiufq^dptiw cu prcnomine fmfi
uefuMCoiügitur:ut>ucÜé noffc,qu£fitfu<t cuiufyfcntctÍ4:no
fui cumfy.nruwdd CiewonhQtdiicftwpxucom rcfyodent
Uudibut.pro ucfirü. Verum i J buic qu¡c¡iimifine imponamttí.
De McmcTerc/TutUiScfe, CAP. n (
AdfM) jrrcfc*ftrid prcnomina gemindricttimfolér.prio*
E Yá quidcm ptrftguram «teme > tete: tertiumfinefigura*
vergiliM in nottúi
E n
O'BLutitti* - *' duodécimo,
-Mcmedticcfirrtm CompiteoKutttlL - }neodcmt
verte omnes tete infichs. -
Sed hoc uideri potejl e¡fifinefigura.Non aúm efimacre,^
ardens^ut ¿pud Quintil>Tctehoc toco mulier interrogoAn fio DtcU».t,
tmiMtiuopUnefemperfiguratm efi;ut Cic.in AntomZ>Tum
fices IUM inccndifli.Scfc («f dixi) nunqudmfigurattmejl:ut
ide^Hic uirifvrtifiitm fatígame dfycrfut fcelcratom grdtuláti*
bm mdnwm pcnigcnsjn tcmpltm louií contulit fefe.id efttft*
DeNoftras,Vcftras,&Guías. CAP. I I I*
OflrMyticjhds JC7 cuídtjion untm pdtrÍdnt,tt<ttion<mc[;
N; mnuuntfcdetid p¿rtcs,zr qujfifcfkmiuttVcftrdtcsphi
lofophi no fttnt íftt populares-grfiuorabilcs^utnoftrates7qui
úb Bpicuri fchoU prodÍerít.£t> Cuidtcs phiiofophi uos cfiisí
Stoici'ne, an Aademici y an Peripatcticit án nofirmesEpíVtí*
retiCic.PutsresJneung aeciderepoffe,utmibi utrbd deeffcnt^ ^k*?*,lb,*<
nonfolirnifhttcfcrdtU ortioridjed hdee eül kuinnoftrdtiditp ""^
DelíMsWc. CAP. i n i *
iiiut Ae-
H Eí quoqtie 3 ey heufimile quid obtintnt: tomen dlterm
Ádtino7dltenm decufítiuo iungiturMt
H f W J¿
' *' qM4Í« wat, quantum mu&tus é iüo
n£¿\ !"* Heítorc. -TerítiufrMcu me miftrtBt ¡iré cu huiufmodipro
]^Arui,*¿u, ^^ibmmm cu dlio nominefreqtáw per cxprobrdtionii
Atntí J.7É ut veYgilittfyHeujlirpem inuifam.-Et PÍinimUb- vt^Heude
«mi?'* *™' métim A bisinitijs exijiimuntiu ddfuptrbidmfc gcnitos.Ali
&taeüu* qu¿tn&Q etu wW r«>ráfUtüto:ut Hi verg¡íú«>Hctt ¡>íctu ,í>ít*
pnfcdfides.-TWcUn AdelphüiHca mferd.jUud uero in pfdl
mo:Heít mihi^quid incoldtutmeutprofogdtutefl:ntfcio anui*
tiojkttüfit librdriorTtiqmle iUud t Btágeiío. Afcedhíarborc
fycomoru\ quu ¡ndc ír*/íf w rus mí: qd'fcribendu eji illhac.Et
iUtfd
E L E G A N T I A R V M L I B . II, 105
Ütud adRom<mos:Tu dUtem cwtt oledfter effesjnfertut esipro
inftw-Etin Afta Apo/tofor¡¡:EgrfJ?í fwnusft>w poní iuxtá,
flmhpro extra pcrt*.nhett,nutii cdfuiferuitwerg.in Bueol ÉcI<>£' Í.1*
a VodfcribM gdtidco-.crrfttcdfcribUgdudroiUtTcty mo
do dicitur. Voló quod fcribátinon dutcnt^quod feribk*
lUita fupcrioTK htc fímilidfunt .credo, opínor^puto^ytor^uo
íupmemcdpioy&>reliqud.Huw po&criorit h¿ecomandó ?iu*
bcojmper0,CXÍ£O,po8Hl0yr? rcltqttd.lti fflo tzmen fuperiorc
Cduendumcft,nediucrforummodarumuerbd eopulemmi qudn
tefvrct iüitd Tcrcntij.quodnonnuüiftckgunt: An quod uidm
ignordnt, *n<¡u¿d iter perfirre ncquvdnt! Cum ftt dicendum
dtttfíciAn quod uUm ignórete quhd iter perfirre neqvcdntt
dut /?£* Anquod uiam ignorarán quod iter perfirre nequeít*
TctcnUnEu- CuifuntfcüluddHtidefldpudcundem: -NIÍJÍÍ quumc^ttihÜ
u£Í? '**' *' &$* «M,f,,*?l,tMÍ* fil Potístí kgcndttm defit+non defít.ut bomi
autoributp ÍMrt *£tinpro<xmio Cicero n is d d H eren n ium fie
quídam le^ntiEtp negotijs fkmíUdribm impedí ti, uix fatk
othmfludi<H^tdiürc pcfSmuf^idipftm quod datur ofi'f,
tib entita in pb^ophid eottftmere confaemmw.qutmfit f»o-
Í(ÍW le gmd ám poffammM modi cocer dent^ qu\ eopuU medU
¿oniunguntur; a^um^im cr [omipfcfltffQte in wfu medio
periodo
ELEGANTIARVM H B * IL It5
periodi,conuenientior c/l in poffamut, qmn in pofiimw. E/l
etiam alid cdüfd,cur bocnon liccat^ttam modo fubtungtm.
DeEd^Quanquam^Quamuís^LiVet. CAP. *XJ.
Tfi}quAnqu¿m,qudmuisMet,eiufdcfigM
E sliquidin utcndo difcrintims hdbcntu. Nrftfnifrfí'or gtf**
ddm dignitis ddtx ejl primis duobui,qu£ fanpcr ádfcifcuntfi-
btindicdtiutLmdunt^xdtjin principia Jhtim ordtionum,epiíio
fctruwt[t6rov<Am* A ^ dúo in hoc Íoco^r4ro:tff crtcrit > omnU
indifjvrentcr. Cicero in orAtiene pro Milonc: Etítttcrcoria*
dices Bt incpiüoU ddAnicum-.EtfirtibtÍfíOUÍdf¡znb<ttur.nt
in opere ti HmnniHnKEtfiítcgo^s^liafibuumpcditittix j r t p r f a
fítis o üimfadio fuppeditxrc pofjummjy id iphm quod da*
t«v cuj {ihcncim in philofopbu cófnmcTC cvnfucuimix.Qgin*
ñíUn^indccUmumncde corporc proieQo: Etfi Índices in Dttum.tá
bdcafccrmuí conditionc frjgilimU human* > in qud fiemo
prope morxiium impune uiukjh&c ómnibus natura r/í, utfud
citiq$ c&Umi&s prjtcipuc mifcrd ydtquc intolcrdtidd uideatur.
Cicero, pro lege Mtínttw: Qwinqadim jrfíjurfií ronj)>ffft« tíf*
fter mhi multo iucundifiimiih hicaupan tocia dd diccndii ¿m*
pUfiimu¿>dd ¿genditín orndtifiimux e¡l uiftit Qjiirñcs.idcm de
Qfftfipi Qttdnqum te hUrcefiti amitim id\n dudicntem Crd~foprín,
tippumM^ Athentt9d&undare oportct prtceptis, inflitutislfr
phiU>fúph\$ .Lacfantius ttmen fetmdvmlibrwñ delnfiitn*
tioitcficiticipÍt:Qudnquám libro primo religiones dcortm
fklítácffe monjbctucrim. Alidduo magisposlutdnt fubiuncli*
uiMi,nont!imqu4m b.mentTÍndicdtimim9ut dixLVtdpud Hú*
rdtitmfíc qitfddm epiftold itieipit:
Qítfiwt* SMIW fdtií per íf tibi cwifofecr fcU, EPift,IS,Iiiti
EídpudQuintilidntwidccUmdtio: Qjtdmuiíiudiecs mteníaDecía*,*,
mdoram contimutionc Um poterdm nibil ex accidenta meo*
rimnouifotcmrdri, lndlij$pdrtibw7quÍMÍn principifs pdre
cmniahítc locum fortiunttit*iübtnt v hoc difjiraitiadúo
h * priora
tt6 fcAVREtfTM VALtAE
priora iduobwt poñerioribm,quodiUd aúquando eodem mó
do, quem de ní/i oñendtmw, a nuUo dependcnt - Cicero pro
HldrccüoiQujd enim rjt omnino hoc ipfwm diujn quo efl ali*
quid cxtrcmwm ? quodquumttemtyomnisuotuptís pretería
pro nihiio c¡í,quitt nuüa eftfüturd; qudnqutm iñe tum anima*
wnquam hi$ dngíifti/í» qudi natura dedit nebit ad uiuendumy
contentas fuit, femper<¡i immortdmis ¿more flagrmt. Nrc
uero b£c tud ui& dicenda efl,qu* corpórea fairitucontine*
tnr.Hocfitdcriui pcrintcrrogdtioncm^acfublifíúUitutinefi
tílid exempld affiram, longior finí )fi dicamm hoc idem fie:
Qudnqudm (jais ignordtiftwn tmm dnimum nunquim bis
dnguñijs^UM itdtttrd ad uiuendum nobis dedit, fuiffe conten*
tm7fempcrq¡ immorülmtis amere fiagraffc i T>e etfiyfiue
tmetji (idem enimfunt) er dpud eundcm>W dpudalios repe*
rienda retinqumm exempld buiufmodtjkct paudorá* Vmm
cpiktfUULj. ex Plinto fatis fitydd CornelitmVrifctmi'Dcditcnim mihi
quatüín máximum potuittddturm ámp\iw>fi potuiffctitmctfi
quid homini dari poteft nuiut+quam gloria, Uui» V ¿temí*
ÉSLTÍHfC fion pofíis poneré licctt&* q\tdrmtis+
DcCüm,3cTum* CAP* KXiit
v'rth er TÍWI indicatiuwm fin poñuUnt. E/í autem in
C cimquiddamminu^in tmquiddammaiut. Et hoc dúo*
t«í modis, ut dut genéralealiquid pwcdat, fre dale fcqua*
turtautambo fintf^eciatia.Primomodofic7ut apud Qwmíí-
Üdnu/tn: Quod cum om nibití confitendwm efi, ttim nobis prt*
cipui^quirationcm dicendi i bono uiro non fcpdramut.id eft¡
emnibtvt rmttum, mihi uero maximi Altero modo apud cun*
In pnrfatione dcmiQuod opw MarceUe Viclori tibi dkdmm: que ciimdmi*
itori ptímí • aftimim nobii* tun/i ex imio Ut r ri r wmrf)no re fldgran tcm, di*
gmfiimimhcc matu£inter nos charimis pignore indicaba*
ttfiud c¡t, multmproptcr amorm tuum in nos, plus amen
prepter moran in litcrát.vix aÜter rcpcrids9qualt cjl Cicc*
ronit
E L E G A K T I A R V M ¿ I B . II. 117
túñis in Ve rrern aftione primd:¥dñum cjl&ti cumfwmmma iti
ueteribw pdtronk rmltti, tum nonmUwn ctiam in mcpr*fi*
dtumfwfQrtimif conflitutwneffe drbitrarentur Sedhocloco
adiettittdftmt, qtit diñitipant iünd plm , ey lüudminut. in
merii locis féreddicclittdnonddhibcntur, qu&liammc funt
ftí,mmwm}z¡rnonnuüwm. R*rodutem<L\M modm quim indi*
cdtium conumt7qudlcftiitproximum cxempltmt* \dem Qtfúv
tilUnut iti fcatndoiQgiddutm efíex his,dcquibut fupra di* Cap,*,
xiyquod non- cum in dlid%qu<efuntrbetortm propriajum cet*
ti in ülud indicíale caufe pnus incida f Cicero ¿d Curiotxm* fipaUifc.1,
Grdui teñe priuatm fm ¿tttorii ftmim crgd te mei,pdtre tuo
cUrifiimo uiro^ui cwrafm iámtibitít tum uero te filio pipe*
• rajfct omnimfortunMyji ci cotigiffet>ut te Me uideret, qum
uit* dcccderct* Nunquimhocfitniftfub unouerbo; quodSU
qwtndo fub duobmjierct, mnqtim tomen in diucrfís ucrbo*
rtm modii, diucrfu ue temporibm ut ftát Boéthiu* in princi*
pió tertij{ut reor)dc didlefticd libñiCum m ómnibus pkilofo*
phi£ difciplinU edifccndtfi<tt<¡; tróéhndisjtmmumin um po
ftturftfoUmen exiüiman, tvm mcmdm, er ueluti ctm gwo*
ddmfruflttetidm labor is drripio, quae tceutít communicundd
compono . Ni/í forte píf fr.mwí hoc codem modo pro Deiotiro
incepiffe Ciceronem: Cíiiw in omnibm cduftf grauioribut, C
C<ef¿r y initio dicendi commoucri foledm uebeirtcntiut 9quctm
uel tifut7uel tctismcd uidetttr poftalarcjumin hdci&ntettuil*
tu perturbante Turnen dicitur,non ttwt.Refyondet enim dd iU
lud cüm3pro qudmm :«t alio idan in locoiSdtane confian ter
fícete uidedmur»qxi ctm prxcipi nihil poffe dicdmut > tmen
cr dijs de rebut differere fvledmut, er in hoe ipfo tempere
prtceptt officij profequdmtírfCámfcilicet pro quamuíi: dut
Jí fcribitwr Twm>non Tdmen, feribendum etidm etit foleó,nott
foledm: qHdleeftiUudinproocmio qudrtilibriTufcuUndrtort
qu£ñionm\ twtrwltüloctino&rQrwmhominm ingenió*
b $ uirm
LAVRENTII VALLAE
uirtutcsfy Brtttcfoko mirari > tum miximcin hisflndij£ > qu¿c
ferottdmodwto expetiftin hanc citútxtcm i Gracia tranfittlc*
runt. idcm dutor opu¿de Natura dcorm peinchoat, quod
quiddmdcpYáU4Tefolcnt}diccnteff:nt,pro funt: Orni multe
res in pbilofophia nequáquamfotisadhuc explícate funutvm
perdifjiciltí *Brtttc(qucd tu minime ígnoYai}qtaeíiio cjl de nd*
tura dcorwm.VrifciatM quoqttc uix grammdtici tocutm efl it%
prootmio magtti operis, CT quidan in prima diñionc > atqtte
adeo in prima fyü¿bd, dicen s: Curtí omn ii vio quentif tícfl ri-
fi4nf ,eromne flitdiortim genuf fdpicntUluct pr^fuígens k
Gr*cortmfüntibM derittatttm 3 Latinos propriofermone in*
uenio ceUbr<$c,urcd>tcrd?qua-txnn funt pr¡fcrdcniu wrr*
büm principales non modo Dcmofihcnes > q»i «wírnto «os
ír,cr unofciritit eomplnrcstícrfm prommtiabdt, atttHcrcu*
tes^quipne refyiratione untmfhditm decurrcbatffcdfíc$lo*
UeUui quidem TorquatM Ncdiotanenfis, qui unofairitu tres
uini <Qngiosficcdbdt,pcffct iUdmfemcntUm^tquc periodwi
una uocií con ten ttone pronuntiare. Tándem ucrbmn pñn ci*
paíe fubtungit: Conatmfum pr& uiribm ranurduam qui dan»
fedojfírio proftfiicnis tionindebiam [upratiotrÁutorumui*
rcrim praceptt, qu£ congrua funt irJhi uifd> in Latinum
transferre femonm. Cüm inurniam>crat diándvm:m*quo*
niaminuenio. Sedad Tetws Tcucrt&mr, quod ffpc fine Caí»
ponitítrgefíütídtum^riplicatum^ in quamuiifongtmm\tU
tiplic&ttivn.Sed quantum ego fauicjn rebut p&ibmiut Qüin*
,T. tiLWc indignetur Hcrodotw ¿quarifibi Titam Liuiwm, ttm
in narrando mira iucundintis, eUrifiímiq; edndork > tum in
eonciombttí,fupr¿ quamenamtri poteft, cloqucntenu I'M di*
cuntar omitid íftwi rebutjum perfenis accommodatx.Taceo de
cómodo quando accipitur pro aliquando:utttumhoe?tumiU
lid dictót id cfadTiquando boc^úqtamdo iSud:ud7modo boc*
modéiÜud*
De
SLEGANTrARVM JLIB. ít tt?
De Qjíadcm. C A P . X X I I I,
c i ttoncor *
S
JJÍU
lmtdgejmnattím nÓmemnimerepcriffc apud Ciccronm^
dpudpoñeriomfapeiut Quintil Sitnalut plcniore obfem
o d emerercr dmdnttjUmos mety n muí nc mlgdrem utam m<
B L E G A N T I A R V J H LIB. II. ,* 9
Zrtffiit^licniS dtvtum ucfligijs infiftcrcm* Vergiliw;
Obfíupuitfímílipfcfimttt pcrcuífus Achata. E t itcru/m: ArIlcíd.T-
Accdcratfímd Aeiiedsfímul Apnm Troum. A««id. j .
Cicero turnen raro profimtildixitun^ in Verrcm áftionefe*
cund¿:Vn¿ z? ihquod jacio, probjbit: u/u cr in bac cditfd
profiftó neminem prfponendtm mihi c[fc exiftimabit, Simd
non gemin<xttirn70' Parittryapud<^titUüt¿inuni¡^pc:ut^oe
mofvrtisfiniut er fdpicns:ucUbomo fortiSypariter Grfdpiais*
Raro cum Ef gentin¿tta:ut Hordtius^
AtitfímV.t cr inclinad* Cf idónea diccrc uita. De Arfe poct.
Cicero pro Rofcio: rerditifítmi eftlpturhomntifwwl ct dmi
citiam diSfoUicre^crfrUerc eu qui Ufa „¿ c0l-t„ tiiji credidijfct*
j > Nudi Lifrcrríiis^NudiuríjuarrLis^Pndíe, dC
Poftrídíc. C A P , x x x 111.
a
c A Fi
Vdndoqttidcm,Cr pdndotidemf¡gnificant: wfignifU
cdnt quonidm. Cicero, & Vcrgilim fre<¡ ueti tita fup crio •
re «t«nt«r jQjtthtií t\m 6« poñerioye .cicero igitur de Gratare:
ELEGANTIA1RVM ¿ I B . U. 141
Qfí^|«rií ir» homintm uÍu7q\idndoquÍdm in cducrfdturord*
toTAt<{> w $ f ' fubicSh m<ticrÍ47Qtnni¿ qtitfít&taudittje ¿?n>
L A V R E N T I I VALi
LAE IN TERTIVM iJ*
BRVM E L E G A N T 1 A R V M
E R L E G I praximequinqti4gint&ütgcslo*
m libros ex pterifq; Ittrifconfuhorum uolu*
rwítt
minibut cxeerptos,zr relegi cunt tibentcrjtm
ucro quddam cum ddmirdtione, Primum* quU
II nefem utrm ditigcntUnt, <m gTdni&s: ¡>TW»
dmtid^n ¿quitas :fcicntid rerum, m ordtionU dignitxspré*
ftct,et mdioriUudff digm cfje ¡tidcdtur.Dcinde quód k<cc ipf¿
ítt in unoqttoq? Roruin omniafmit egregia,^ pcrfz&n, Htuc*
hcmcnterdubitcsjqtiem cui pnefirend» putes. CuifímtU quid*
dam(itt deultinW txntüm parte, quadd nos pertinet diedm) in
cpíftolti Qiccronii ddmirérifolebStqut quim i pluribia feri*
bdtttuvy omites mrten é> uno * codmq; ( ¿uddCM dixerim) fi
perfotua juñitlerts>^ mo Cicerone j cripta tw¿tcc¿í<rucittcr»
ELEGANTURVM LIB. J II, ij;
bd,dc fententijcckardtfercj; ipfediccndi ubique fui ejí fimilís.
Qgod eo magisin lurifconfultis cji adnúrdndm* quod iUicd*
dcmf&te cunfti extitermt in eodem quafi ludoy ac fcboU in*
fiimhhi ucro interfe etid fécula dijhnt* licet ames pon O*
ceronem.ldcoq; quibufdamin ucrbtsdb co diferentes, quales
omnesi Vergilioufq^dd uuiwmjucrtmt. NantScruij Sutpu
tij7atque Mutij ScauoU nibil exat ,/eíf akerim Mutij recen*
tioris.Et prifciiüi quidé lurifconfuhi quaUstquantiq; in elo*
quendo fuerint, iudicarenon pojfumut: quippe quorum nibil
legimot,H¡S atfté,qui Ínter mdtitts ucrfantuunibil cftjncufen*
tcntidiquod dddiMinUw poffc uidcMr, non mn doquenti*
Cquam quidm matcrUiU^nonmdgnoperepatitur) quam La
tiniatiSjdtqtíc rtfg*nti*:ftnc qtid C£cd ornáis dotirinaf/f, er
itiibcratiSiprsfcrtimitt iureciuili Vt enm QtüntiHmUi ífl* Qu¡ndi.Utiit
quit, omneiwi, aut in ucrborumínterprctxttonepofüwm v¡it c^t$'
dut¿qui> prauiq; difcrimine. Et quantum momentiin uerbo*
r\m intcrpyc&úoncfiti ipfi lurifcofultorumltbri máxime tt*
fhnturjn hdere prscipue labor antes.Vtinamq; integri firet,
dut certe iñi non fbrent^qui in hcumiUortm , ctiam luñinia*
wueantc+fucccjfmmtrNoft funt eorwm,cr niiwff *iot¿ nonú*
nditttfuperuactmmfitcdpcrme recéferi, qui uix quin bimpdr*
tcm turticiuilís intcüigwtt > cr ob imperitiar fuá uctamentum
aiunt non poffc dottos cuadere in iurc ciutlifacundia?fiudio*
fos^qudfi JurifconfultiiUi ata ruñici locutifmtyid eftMoruitt
morcy4uthuicfcientÍ£ no plañe fatiífeccrint. Quid de iíLii lo*
• quor&go medio cr i ingenio t cr medio cr i literatura pr^ditt^
profiteor meamnes qui ios ciuile interpreanturjpforufcien^
tiamedofturum.QuodfíCicerodit, fibibotmni uebementer Cit-?*oMu-
occupdtofi jlomackwm moucdnt9 triduo fe} urifeonfultumfb*
remon'nc V ipfe auicbodicerc^fl lurijpcriti (noto dicerc m*
riftmpcriti) ílomdcbum tmhi moucant, aut etiamfineftomd*
thojme gtofftí in Digejh triennio confcriptumn^longiuti^
liores
LAVREtíTM VAtLAE
tiores Accurftatiist&ercntttrenimymercntiir fitmmiiliíuiri
tidiicifci aiiquc\n9qui eos uerijiteq; expond^ud certe ¿ro4*
lc9<y Gottbice pQtiw9qu¡tm Latine interprctaübm defindat.
Gottbiiüi>qnidni er Vandalicxiftimmdi fttnt f Nam pon*
qiumh£gentes femel, itcrwmq; [t%\i<£ influentes Romam ce*
perunt,ut impcriurrt eorwnyitt lingum quoqae (quemddmo*
dimt dliquipmnt) acccpim^^T plurimi firfdn exiíte oriun*
di ftimus. Árpemelo funt códices Gottbice feripti* qufmagnu
mnUitiido ejhqtae gen sfifcripturdmRotmmdmdeprdUdrepo
muquid detingad,pnefertim relttfa foboh *putmdum eflf
unde poft iüowm aduen:wm priman, alterum'q;, omnesfert*
plores nequáquam ficundi. ldeoq- prioríbm imito inferiores
fiterunt. En quo literatura Romdttd recidit, veteres admifee*
bmtliñTtiicftidC Grfcdmii&i ddnüfcent Gottbicam, J$eq;uex
ro hocdicojtit iurhfttídiofos cdrpmjmb ut adhorter potiut,
perfuddcmq; flnefiudip bwmani&m non poffe> quam cupiutt
üjfcqüijkculutem: milintcfr litrifconfultonm, quim legulco*
rumftmdcs cjfi.UdtnCttt Vergiíidno uerfuuUr)
O' fort H ndtos nimiitm}bonafi fu¿norint A gricoldt.
lía ego áppcüanmri operam detntes fortúnalos 9finorintftu
bona. Qu¿enimdifáplirtd, feilicctqu£pubUci legitur,tim
ormtíttítq&utfic dicá) tm ature djti iui ciuikiAn(ut bine in*
cipidm)itM pontifictmCquod canonicum uocanOquod ex ma*
ximdparteGottbieumeft t AnpbitcfophorumUbri,quine*
Gottbü fiidem^dutvanddlis intcUigerentur t quas ego oh
boc máxime errdrc, quod loqucndifacúltetecaruerunt y in ít*
brti nttis de Dialeftied oñendoiquos iam cdidiffcm, mft anúei
mchos potiwedereeocgiffent. Angrdmmaticorum, quorum
propofiwM uidetur fuiffc* ut lingudm Ldtindmdcdocerent*
An dcniq> rbetoricorum, qui ad bdnc ufq± entcm plurimi cir-
ctiiifh-ebmnnihilaliítddocentes qutmGottbicedieerei Vnd
fttperat inri* ciuiltffci lúa adbuc inuióUt^vftncfoto- quaft
Trtrp
ELE6ANÍURVÍ1 Life, Mí. r#
Tdrpeid arx urbedirepft > Hdncetidmifti Gottht, won GaUi, p*iiocLíuíu*
perfcteim dmicitU poUucreyatq; ettcrterc tcnt&ucrttnt>cHcr*]^¡i£" lbc
terca; pcrgwit. Harte ipfe (qudnttm in meeriOut M,$ldntiu$
Torq mtuA protegum, imo omnes qui boenomen prcjitcnturt
prctc$crtdebcnt.Quodf¡ficc7mt{vtj])eroiur<>pto)nonlc*
gulci7fcd iurifconfulti cuadcnt.Quod <td mem *uté hoc opitt
dttinct>nonfr<xudaboiurit coiiditorcsdebia Lude Tantum
tgtturdeberiputo huim fkcuUti* libr^q»dn\u.m lUh clm qd
Capitólitm db armti G¿üortm> ¿ty infláiís &fiiiderunt: per
quos&aum efaut non modo ton urbsncntmtcrmuvrrim
m
ctim*ttoareftim po$** í ¡ ?CY^^di^mlcñiomm
T>igcñorttml& /ii»Per dít1Hd cx P*rtc tnc^m^> **$ in bo*
twrcfuitling** R o ^ ^ e r brcuifumdignittíem > ¿t% am*
plitudincm recuperaba* Sed ttd rciiqtu pcygamití*
De Tamí,& Quanrí3cumfuís compoíírís:dc/jj
Pltirís SC Mínorís. C A P . I.
T QJV E ut ¿tb copo:ij(imumincipiam, qttod
necab aUquo(quodfciatn)trddittttti>0' tudi*
tudignifiimtíimeftiduOittntiiZrqudntiiCGmpQ
fi&q; úb eit tintidem, qtuntilibrt, & quantu
cunq^totidem (¡; tompdrutiua pkns^CTfíiin0=
riiiprdctcrsÍ mu¿ aJU nec compdrdtiu<í9 nee nomind, nec di*
¿l iones queunt ir\ gctiitiuo eafti ¿diutigi bis uerbütonoyuendot
uenundo >uetí f o >ffiíTCO r^compu re, ¿$ tino, dx o, liceor^addico^
diftrdhojncnor pro <tftimoicortfht>leo}tditcoíloco, feeneror,
picifcor^pmgo pepigi,eondctio,poñulo, er/í tpat fimtalid
(¡milis borumfjgmficdtioitis.Neqi ctum audiuimm dici anquí*
uendidit p*trimhit auri:aut, AchiRcs ucdídit corptu Hríí o*
r¿r ¿KrKPrtfrti¿«$iUud redemit magtii pondera duri: fed per
tbUtimm /k: Vcndiiithicauro pdtriam, ere. Exdn\mwn% AÍÍ'ÍÍU
tfttroc^rpiííticndebdtAchilles*H<£c Vcrg. Vúcrimquoa¿ li* Cap.*.' *
¿ro jwrtfo:Mííg»o K¿'$ prct/o «(Ví«í ¿fliíWííí«r-QwííBíi«c-
r¿>CT
i¿o LAVRENTII VALLAE
ro,er &nti>c£terdq;(ut dixi)gcnitiuum no mtttxit7 ut Tercnt.
Mi<ifu.i< ¡ti Eunticbo: Quid dgMtnifi utteredimas cdptum quim qutdt
nunimoicrfinequcM pdululo^t qudti quedi.id cjl7 antitc re*
dimÁí^quanti quedt. Curnon dixit qmnto, ut congruerct eum
iüis mimmo,cr pdulutotdut tmninüiCJ pduxi%ut congruerct
cwm hoc quatitií nifi quidfcmfi>erqudnti tmwrc non Jicerser
Dtciim.i.. ¿fr c^qHfúixi copofiGX.QnintilinVdfio cddduere; Hoe unü
fupcrerdt>titdcue¿iim antidé ucnderes.Et m Venan Cieno;
s Aicbdt tetmüdm tcñimdjfe, qudntifacerdotan,luucnaUi;
in«d,S*tyr! QUdnticunfy domus conflet.-ldemiquoddd pntdiéh compd
rdtiud pertinct)Bdneafex£étis7zr pluris porticui cmptn,Cur
non dixit er pUribus >ut copukret comunftio eofdem cafa*
T.Liuiwlib.x i* v i 11, i&dncipidminora annifi uigintitqu£
ponproximiiluñnídecanmiüibui &rtiydutpluris ucnif[aita
c¿ quoq; deccm anto phrti q uaro qu ¿n ti effen t3 <eíl imare tur *
Adco ut intcrrogdti per cundan f¿epe cafu/m refpondere ne*
queamwtut VlduM í'it ZpidicQyQudtieam cuati uili.quot mi*
SatjT' J- i fb.i, nis iqudd rdgin & ttUtt&Hordt. Qudnti mptatpdrHO. qudti er
DeQxa.libJ.goíc¿frí/íí6í«.fccM hcu. Ndmiüud apud Cíe. QudntidddittMi
trtiÜc ntmmm. non efe lüud tnillc genitiui, fed dbUtiui cafa,
ut mox docebo; qudfi miUcnurio nmmmtidefl7 umnorm.
Eí b<t e quidem interrogado cft per gemtiuum^rej^onfw dute
per dblttiuum. Aliqttando ¿diucrfowtjmisli'nc decemminis
iftm cftum f imi píuris. Aliqmdo hi dúo cdfm « « a ídem
ticrbm h<£rent:ut7cmfti iñum equim decem minti,dn plurisi
Qtpdfidduerbiajvrattíut nonnuHi exiñimdrefoíent) cur po
twdi&m $ ttrtrt»er q^nti^plur^cr mnoriwo mto3er
qumtOiplürUZT ntmori^qmn huiufmodi ucrbdutiq¡ abhtiuti
deftderentKur non idéfit in ctteris compúratiu^^qu^ paUm
dduerbianturíNon cnimduiturycm equuu¡lioristcdriork'tir9
qudtn tuinceutlioriiCdriori'uc quim tu, fed uiíius quim tu,düt
tdrm; ñeque ucndidi ¿des melÍQrü>pcÍQri/s'ue t quim tu: [ed
WflÍHÍ
E L E G A N T T A R V M L Í B . III. i*
melitMipcw'uc quim tu.Qurdeniqueiquod non minut nüratt*
dwm tj[)b£C ípft qu$ nommm7qiiOtitt pibfhntiuií Rwrt&tt*
turfirmum ndturdlem,& legemuerborwm cuflodiuntí cxct*
pto untídcm7 quu cfifubjhntium^aod dbhtiumMiuu¡$
non dgnofcit ürntoirmi/oUg; has uoces hubct tmtundm^
Untidcm. Diccdwnqi crit7qMttti pecunia i/Iíwrt cquum enujH:
ficutquottninisAuuctuL -Quanto
Metiris prctioyqu¿d ni Ubi deditus efTem> Satjr.*
T) cu ot utq; diens, uxortibiu irgo mttntrrt.
LiuiM lib, x x T i. Hí'c Dülcs m*güptetMt»«** Pr&io minore
redimetidicdptiuos copiafierct.mque genitiuos Utos 5 tmi
emi equmyquántipom{tc exponen non poffwmutfinti pre
tiuzr quanñ prctij potuijed f¡ct&nto pretio^tuto potuL Eí
per comp¿r&tiutm-Mt iHuí Cícevomí, N o n p t atttdoqúm mci0íum '*
alijyfor&ffc ctia mnorii. Cum aliqum doces, no ita expone,
plurtfjdtjiy pretij: er mincritjd cft> prctij. N<WJ huiufmodi
expofuio ficit ut plmquc fkUwcturfcdfíCyplurisjd eji}pturi
pmio:minorU¿d f/t, minori fwmm&
DeMea^TuajSuaj&Cuía. CAP. II.
El
174 IAVRENTII VALLAE
pcdam*;* EHrt profd,ut Quint,in Acgro rcdrmpto: Vtindmhoc faltan
mihi ferhftti pr¿fhrait,ut rcftduum tubor Antis anims in tuo
Pbiiií-7» poncrcmm amplcxu£ t Ctc in Vhilip.quodexcmpluin alium
etUm ufuwt uoh tffirrc proiixiutiait igitur^txq; cgo iflf,ru¡
fcmpcr autor p&m /¿¿sc«í$ pacprtferúm ciuií^quítnquum
ómnibus bonis, mbi t&menin primtijuit op&bilts*Omne enim
curriculum induflrif nojira infero jn curidjn dmicortm pe»
ricutis propulfdfídts fUborattm eflMinc boncres ¿pUfimos*
hinc mediocres opesybittc digni&tcm,fi qit<ttn bubemuí^ confe
cwíi/iwMiw.Ego itzq; pacií(ut i a dicdm)alummtitqui quatuf*
cunji fam (nihií enim mihi arrogo) fine pace ciuiti certé non
fuifftm.V criollos c dicoiqucmadmodu decepturi PXfitisJjor*
reo.Sed pro mea perpetua cupidiate ucfkf dignimU retinen
d¿7z? áugend#1,Q\U£fo>orocfc P-Caí primo^ /í crit itcl deerbu
didu>uclincredibiie a Marco Cicerone cffe diñtm9dccipidtis
fine offinjioncfquod dixcro:ne'ucid priüirfudm quaíefit ex*
plic4ucro3rcpudictis,Ego i\le (dica fepiufipms fmper Uudn
ter, fcmpcr autor^pdccm cu M. Antonio effc nolo. Uac in ctm
<[Uoq;finemretuli, ut oftenderem oratores cüm incept* OTA*
tioni aüquid tangió* inferuermtjredireitertm adidquod í/i*
ceperm. Miqudndo ctUmfrcquenüm memoru iudiewm rr£=
tienda grdtidjiel eodé uerbo repetito9 ut in próximo «c fpfos
Ftilip,7' uel quod Ídem vfficUt.Vt dpttd cúndeme í» €0& opereXot*
legam tuum diunt in hdcfudfbrtund,qu& bond ipfi uidctur,mi
hi(ne graitiiK quippidm dicam}<wortm,€r diiunculiftii confu
Xdtimfi imtxrctur,fortunaticr uideretur: fed etm iracundtm
áudiofoftm*Atender dudiojdem cfficiunt.
De Qucftubus &Qu*ft!bus. CAP* XII.
N
l
Aflt ubiuinci ncceffeefk* expcdit cederé: f¡uc píurtfurtt
de quibttt qu£ritur^citior erit in ettcrisfidcsifiueun$*
títitior parid folet irroganftíerccttndia„Mtfcuit boc loco Quin
Ulprüpofitíones7mionestyyi}íimfit Hfitttifiimumfic dkereif
Siueplurafuntydcquibmqu^ritur^ftueunum. Sienim, píura9
ficilior critin extern fidesifín untL>rnithr potna folet irrogari
íibt*£iptG*tterectmdÍ£.Ate¡; iterumiTirmis autcmiudiáj^iam^ extra pe
ricttltm pofttisjuaferim er antiquos Icgere^ex atribuí fi affti
matur folida^ uirilis ingenij uis* deterfo rudU fecuti fqudüo
re, ttvm hic nojter culi tu clmití cnitefet) C nouos^uibus CT
ipfís tmittt uirtttí ¿dcft.AtiM dixiffctjfuaferim et antiquos, et
no uo$:<m nquos quid e4 er c at era: no uos ucro i&c.CicinAn*
Philip* *, tcnffí:Cy tetmfcrwn>fiueilU tibinotonofuntínihil enim boni
lo/ií) /íwf fm tyquiapudal es u tros üni impru dtter lo quarc*
Deufuuenuftouerbí Vidcor. CAY, H .
Ott uidetur tibi quod benefkciam: er y tmhi non uidetur
N: quod bene loquaris. Sicut ucbís uidetur quod m<tlc fkci*
jrtííí , in nobti uidetur quod matefocitis: uidetur tibi qu¿d i'tte
benc fcribdt,zr uidetur rtúhi quod ifti bene arent. Tkuflictnu*
"hic ferino ejb, er ¿gre/Jw. 'ñruditi enim fie loquuntUY:Non ui*
deertibi bcneficere:&,tu non uiderts rtúhi bate loqui. Sicut
uobts uidemur mole fkcercjtx nobti uosuidemim: lUe uidetur
tibi bene feribere: er,i¡ii tmhi uidentur benc arare.
De uulgari quodam ufu Mihí,& Tibi. C A F . L u ,
r f - p.f jSrtukigtmütitur fe ornnes honoresfinerepulf*
C CtW1
1 ^ ¿Ubi idan Uccro narras unto rem in qua iÜc no adfiíc*
ratyinquit:Zcce tibi Tompeito nojter.)üud mihi, cr tibi> non
magis ad mf> ttdad te, quam ad esteros pertinetifcd cftora*
tio ftvmptí. de medio,<}ua uutgo utimur.Tu mhifiper dermis.
}Üe mhia^idui fedet* QUufuper cana cffcmutjcee tibi ofiví
crepuitMie firmo neq; ad meyneq; ad te, nrq; ad qutquam re
Georg.3, ñrturMeo<k diíñrís cjl ab iUof¡gmtQ?o¿taU eftapudvcrfr
E L E G A N T I A R V M X I B# I I I . *«
Kf nühi twm moücs fub dio carpcrcfomnost
Kr« dorfo nanom libcat iacutffepcrhcrbas, Etiteru/m:
N r'«c tt b i dd fclem u crgan t uin ctx cadentan. *, G* o rg,
Bk pr*cip\turdd miiuerfos fub prima, e r fecunda perfutía:
¿binonprt-cipiturjxtc addiqucmfamo cfi.
Quando maiori rtropore cxprcííb, parte ríusacd'pí*
muSySC quando dccft Poft. CAP. M U .
I De In prífluV C A P . L X JÉ I ,
f
tem gpmaijrMra dttontom.Cucn in Verrm- IB tw,» *f'
rumbeo QKñmbm fu* priores «ff op<íntr¿ ,„/
fiíí* «t ndramí«,í'mrtíitittiírcíjoílror5fcojmnatttdó&ifihmuz
TEETII XI B R 1 F I N I S.
IAV
LAVRENTII V A I>
LAE IN Q^yüRTVM L J=
» R V M EL'EOANTIARVM
*get,lgtti
ttuu f/i ingcnuiytibertM reUtiuú. eft patromiiicct unM> idmfy
fite3-liberMM& tibertut. Ver libcrtinufignificdmw cendi*
tionihonúntifató per ingenmm; per libertum ftgnificdmttó
primtm quendMrc$cftwn,ficut per pdtrcni.ldcQÍfr libcr*
tim
*(fi LAVRENTII VALLAE
tinw ddic&iuu cftficut ¿ngr/tww: coc¡i twfit i libertina líber*
timbtítyut ¿ iibcmlib<TabM.Libmwf!ibjhntiuum,ficutpd
tronut, 1 lludh; fotemut dcf¡mrcthoc nb folcmwe.ut in iarr ciuic
LIKI*Inftitu,ií Lifrírííiw"(wuf,qraiufhfmtittttemunurniKif«tu. Q ai ácimo •
i,oXnh.rit.Uc ¿wm c cosario,líigaíHíjíínf, gw ÍÍÉTrJ m<ífre njfr,nrc poned
iiifcc.in prin* p r w y^#| fWrt¿-,5igm/ícatur ffiJ'M (Üf cíÍ*I) códiíio hominti per
ingcnwmiy^r líber ünmvM libar titw homojibertitu tmtier,
libcrtind* conditiomv.non dutem liberw h orno,ltb era mulier,
liberta codi:ionis*R*c mimpriuátMn qucndjm figwficatrc*
fycdXiydd pítronuffijpatrontaniíc relaaiid cfl^d eü> cainue,
qui ante} doininí^ant qtt<e domina hitiuifiiit^uufcruut •> ¿n-
ciü&'uc effet: uty liberttti Cafara, tibertm Meffalin*, libera
Chudijjibrrft Ag?ippin*tnon dutem, ¡ib cr tinta C*ftris3dut
libcrtind.ldcoqiinterrogdmutMcingcnw#cfli dñ Ubertinm*
no autem dn libcrtuner qmm refaonfumefí libertina ínter*
rQgdmwttCuiuthbtrtu&tnondutcm eui\a libtrtinut.Refpondc*
twr$,c/t tibertm inm^tu tuttf,dut iüÍM,dut CatonU^aut nuU
IÍ«Í. AÍCJ; liberta* fine patrono, patrcna'tte non eftjibcrtinut
cfftpOtcfh y qu<tmu& ncccffc cflcttm dliqutdo habuiffctjtto fi*
&wm tfttUt dicamu^coüibcrtitcoUibcrta:qh qumadmoducon*
ffm,co!ifcriw%qttSd¿j plurcsfib mbrtmiut pdtrQmfmtfi*
cut iÜifub imperio tmim domim:no mem coÜibertini>dut co*
ingevuiídd müd enim dtermpriuanmperfemm piltres í?o*
rtmrcfi rripofiuntjiec alijdb dhjs diñingut¿nturXoUibertii
coüibcrtii diuift ftmtjttmi d tuii.^r coftrui i confnuis^u^
admodum concivestitñct cenáuibui tuiu qui alterna nuiatU
es:condifcipt*¡inici a tuísieonmlitones mei i tuiítqui fub alio
uel prtceptorc+uel duce es.Libertinií uero, dtc¡; ingenuis hoc
noitcqntingityquMnnon magis nexus whi fit cum ingtnuis
nte*urbist& tibí cum UbertinU tusurbts, quim cu alifs qui*
bufw.ldcoqino dieunturcomgenuUzr eokibertini. Ethbrr*
tMtCQUibcrtwfy cffc diñando J«ÍÍ definitjUbertinM # non
ELEGANTURVM LIE. niL *jp
«fc/mif.Dcrmj; licet poterdtnut altero horli nominwm efl cown
tom, ainr diflmgunructmbu* pUcuit priudtunt rrfceñtm
4 publico. Et ideo tibertmias diamM.nott íí&mrW. Bx feruo
tíntenlo quhdtfíipritutum dontmum rcfimr.fit feruitusfíd
quód di pMicaYnidiCtmM cnirtt mm modofcruui tuw, feruM
mea*: fed ttufiwre)}c&u p<ím>m>f hicfcrim%iF homo fer*
uus,quod in liberto nonftXatcruin cogiami tnibi undefá&tí
fit, ut in tsnacxnnpioYím. copU clegatiam hüt deearatifíimc
cu&adierttittmitímf,Tt0tkow.mmtwllu nunqmmamóme*
rtMihoc exifow° c^uf£ /?<iffc7quodfrequcntey inuenirent fine
m etitiofí epitrotti, líber tum no rtün arifquo fiüifcpit<cncgligé*
ti¿ íuit.Si cnim iionunqtteim reperiebant liberto no ¿ppotií pa
trontímftsmcm'epcrkbítrtt libertino nunqudtn dpponL quM*
quhnferaper ddhfret liberto pdironat ucl nomnatimytiet
fubintcttigtdo,ut in mulíti fir.qudlc cji^endidi patrimtmitm,
fupplcturmcum:coüocdñijilidm,fupplcturtuam: publietudt
optuJuppUtur ftú. \& hüclocoyqvidcdptidQ$iml Ueet tti Lsb^#eap.j.
hlominus árnica graucm uirum^aut fidclcm libcrtwm Uterifi-
fcj fuiddi>Migcre,u¿deticet fuum. Cicero proSextio, quumdit:
Qttíntam frdtrc auxilio feruorum, íibcrtcrumq; ercptTtd ftr*
ro Clodunorum-rto genut fcrtnlejibertiníirttq»nec cttiufcttíMfc
fcruosJibcrtóscfrfignificdufcdfuosipfiiM- Quid dttinct plu*
Td ex tare cittiíi exemph repetere, ¿faí ctidfmt diftinili tituli
de libertina' libertinviiQudm difjercntu qui ignordtiontnes
tutein Itgulet ignorit) píurimd,ej edpinlidin ipfo iure mili
ptecdticommttit* Semita grándticut(fi eodex cfl ftdeítfipro ^-•« *"»<*
Ubertino pofuitUbcrtutn in oftauo Acnvi. ¥eronid^ympbd N!I£B¿ c«¡
Cdmty^i^QUdm ctidm fupri diximwt. \\&>cctiamlibertar tim ™ *ním3*
dcdt¡t,in cuiut templo r¿fo cdptte ptleumdccipicbdnt. AÍU/* trr,&c.
e i ¿ quod ditSuetonw in uia cUudi^in ipfum Ctjudiu: ¡gnd* Capo*.
rwí tcpoñbi£t AppijyCr deinceps dliqttdndiuMbcrtiuos diftos
no ipjos qui mdnttmtteTctmf^d ingenuos ex bis procraitos.
Wer
*40 LAVRENTII VALLAE
IftCcr AcceíTus,3£ Arafeio: Aáus,3c AáioiGe*
ftus^CcíHOíquídínccrííc C A P . I I.
CccjJwtiVT dccefíio difjirut. Stquidm dcccjjut ejl ddirio*
A fiuedppropinqudtioidcecfiio duti ddieftio^tfy inerme*
ÍÍWM.QÍK diffirentid rdr* ejtin confittúUbm noimmbm. Sdtui
ríiím,cr fdtio ¡dé funt'xultutyzr cuhio:momiatmoth:dñuty
CT dttioinifi qttod dicimta aáionem cdttfdTUm, non dñumiZT
dftwm comocdUrumyfíon Moni) curfwt,cr curfío: ¿bufao-
dbufio.Geñus qwoíj^cr genio non pártmdiffhrunt.Nm ge*
flüt r/t ctéíio qu*dam7w <¡udfi pronuntidtio corporü: gcítio
ucro rjí ddutáúñutio,tT aftio: qudmais pdru in ufu r/i H «
aute dúo de (JWÍ&KÍ dicert inftituerdmjdco diffvrTtt,quod ua*
bvm mde defcendunt>dupliáttr cr regida1 j¡grtificdm*Ac*
Tftíí.lnfcua, cede ad ignem buncid efi,ddi,dt<j; dppropinqud* ttjioc c*U*
^' í£¿t ' ** mitAUb wí mas pondm dccefíitiueUdd cdUmi&tcs meM. id cft%
dditmñme¡l>€r irtcreuitPi primfignifiedtwnendfciturdc*
ceffwi>cuM contrarium efl rcceffm.P? fecudd^deeefiioitít Cicc*
Office rOtAcccfíiottcin ddiüxit adibutM cjl,<tdie£tionc,er incrcmen*
J,ib-1 ,ÍPSotn • ^Wflt prftcr ufum Mmm faperiorum Mrf crofria* in comen txrijx
5up.ÉJP'&* ndtUTdlibwsdixit:^ut enintdeccfiio , autin Uudm di'xtrm uc
reflexio^utfurfum quit^M deorfum moueturjttt in orbe ro*
Bod. ii.catT i. utUTt ntitcrm: BMfolis portas phyfieiuocaucrunt, quid in
utrdqi obuidntc folñitio uttenut Soíw inhib e tur decefíio, A c*
ccffa* ipfe dmffcm potiM>Cieeron< imitAtw7qut tertio de Qrd
torvlibro í« ait:Vt lurtd deeefjut&> reeeffu fuo Solis Imedc*
ciptdt. Ndquodfibris decenio fdtpc legitur,cgo pro increxriz*
to aecipio^no pro dcceffu: níioqui atiqudndo tcgercrmM dceef*
CW'fu&fibriífudmtfret^uodnfyudmfi^ x i i i.Snf
id ddtidtm quidm non nift in dcccfiiont etnfent9dtij in remif*
pone: tÜi utfudo rcm co treedn í, bi quh tutíut pu ti nt >cr c. A c*
cejlionc*rcímfíicnem<p pro e6?r¿ri]¡ pafuit:o'fi rcmfiío imm
ntttioffltítfigtofotí> projftf ¿ ¿cccfiio figniftedt incrtmmm*
QW4
E l E G A N T U R V M L1B. u n , M l
Qflitt dixi ncmnd in «ís er in io ¿fupink profctfa frre ciufdc
fgnifxdiioiiit ejfc^hoccxccpttonis addo^ucd CÚ^H* pofitio
ncmhdbent in io.lattutfigmfictrcfolctit,ticcdfiionem modo,
fcd reme: U m,4c co rp m: tttt 4 YA tic zpoffcfíio,fr/?; o. C i ccr . in I ht Phíii¡> . *,
lippic.H* quonidm ara tienes Cdpdnig? Lcotini dgri m pc-
puti RvmanipAtrimoniQ gtendijvr^crfiuftuofsfircbStur.id
tf7<tgri¿d arandwn idonci I dan in áfdm:Quidpoffc$io\\cs
duüs,quidcrepns prcfiram:¡demde Oratorc:Totlocitfcfíio Líb(
nes %ymndfioruJd efí¿ctfedili¿,Ed &mchyqu<£ fttnt in us,pro
per fontiáccipi folent. Conueiitm non cjl conuentio^fcdhomU
nes^quiuna-minlocwm conttenerunt. Cenfcffwnonefteon*
fcfiiofid homines uno in loco confidentes.
Obferuaao^SíObícruaritía. C A P , I I r*
^Bferttdtio^ obferuStUfímli(juod¿ modo, utaecefíta
yvf'fo dijjvrM.obfcruc nanq- duofimficatmm
efauod cufodto altquid oculU, ammoq; in modumfrcculato
r«,Hc nos lUcntio, tAcitoq; pr&crcdf.ut obferua trdnfctmtes.
ObfcrudfÍlim? quid A^á^ gH¡¿ ctm ¿fi0 confitjj cdplet^üdfi Tcrft. in And.
cuflodi^ adnoft, Etbincpt of>feru¿tio,qu¿tft dnnobtio ,er aA ' I,íce - 1 *
animaduerfio, J tem obferuo nonfaecufátismodojed admiran
tis, ucncrdiiñsq;1fo' id mtum in homines, non in res s quoties
qum uel uirtute^eldignimc fuft>icimuiy ey cotimwiunde fí't
ot>fiTuanti<t,<¡u<e e$ue nerdtio qutdum^ honcris exhibitio
C^retnclmobrerudtionm^
ndtuuTfrdtrrsJimm mjtttttím tíominarent
Potus,& Porío, C'A p M | T
JuntcummaücoltiignircferuMMiffventeru^
C Annibalm Itgimtísfdrmcntx cornibttíbouim úüigaffc,«¡J
Km
incendiffc 7ut bofasfaÜerct.Et nonnuUis áidbm ^^^J^i¡t
quod domos hdbercnt plentó mtücorum?ttd Capitolij ^el ur* CK¿* em
bis incendiaftdudifuit*
A r b o r de Frutcx- C A P . X X V T T,
Rtor afrúticeit& diffbrtjUtfrutexdb herbd. E/í cnim fu
A tcxAtti dd í'f/fewí ntdptitudincm drbori* «ort áffurgit,ZF
faturdfiffl-ti* cfb multti htrbi^fcdnon dcmoriturjic^ ¿refeít
vt ktrbdfcd perctinisejl. Ínter frútices efe [obeles quot¡; iUd
arbarm,a-p^ntuldMbdcfi'Uticmuerbüm,qudfífruticm H r
rcndfci ex drborc. Marcm THUÍHÍ ddAttiewn: Excifd cfte* ' *liIU
n'm dtbor,non emdfdiituq; quim fruticetur uides, Nrfm iÜud
quodfiepeIcgiwut frutiedri pi IwMjrdmUi tm efl.
C A ?. X X V f I i,
Cinos Ínter er bma hoc wtnejfc puro, quid detni in*
A terfruétu* mmñoYcsdrboYwm, fruHam'm dcnfnu ttd*
fcmtwbdcc£ucrf> di$erfms,w t&r'w.Ínter danos cnim n««*
mcrdntur grdn* uu£,grdnd heder<c,grdtid ¡mbuci^ánd ebti
liarán* m& puniciydddo ctiam morum* cr QuicquidhU cfl (í
miie.lnter bdceMUcro$uüm Uuriftuñtísoliu^cornu loti>
qumfibm SynM^uocmjtiyrtuUnúfcu fimiliumq;. $«*
pro. heemm pomd diamtur.dutmxdt quibt£4 uefcimür.Ccrd .
famucro.udiut Scruto pUeet)eer<tftmtW pmm& mrjpi Vc^.í.Gci.
rttm ifarwm non ucnitjylutfak enim.O' pdñio porcoru f/h (taima fví^
Cafhned in nuces vefertur: unde Ver,Cá¡hne^ nuces.-fieut g £ £ f ••
f inmtcorylm?fiu€Í loco diífUrf/w, mygddlw, íwgfdn^cr/í
r qu*
*5$ g L A V R E N T I I VALLAE
qudfant hi$fimili¿yno\ipomd dicuntur, fed nuces. NúKfflm*
qunm dá\iU& bdcctc indtffhentcr ponunturM Vcrgiliw>
&do% • ** • Sdñguin eUcbulib <tcás* tmn io í¡* tub en tan .
CrepítuSíStrcpííUSjFrcmitus, 8C Strídor.
CAP. x n x.
Rc pitMí j/bnííflí r¡i uiolctttut ex imputfu rtfuluns . Vndc
C1
increpar e7cfl cuan eruptionc uocis, cr immanifenitu re-
Stoici.ut" prchcndere.CymbdUttympdttdq; crepititit.VndcJit crepi&cu
9?¿pV*ahmt li»B.Tií6je q«og;,er cc™Hrf,/í;míi'¿$ crepm y fine crcpmnt
atpims Taque o m i t í a qitofjj J]>ÍGÍ4!Í Motábalo gwíf/ígui/itct 5TM¿ÍIO mc&=
Sus cfa'opot- certfeOTWWÍnottwrt cfferfum me diecte tumis. Strcpitut fit ex
«TcEfl. íiutcm íorh0ritm fnéfrt, fiue coüifiene rcrumt CT mularum uceum in
i p qdeme iit. unum co nfufi onejí modo non jitim modt cusí tunean m diettur
fremitiUytü ex alto mri fonut fluñuu: er in populo murmur*
uocdtur etidirt ¡remimiquin cr indigndntiSy^r excandefeen-
tiSyZT qndfi hwm<üum uoccm pr¿e ir ¿cundid imnv&müs uoxy
crdtioí^ fi'cmitu% dicitur, Stridor cft ¿criar, C7 <¡uafi fibiUns
coüifio. Strcpituí turnen proprii pcdwiii dmbuUntiMitmd*
nuwmq; diquid pcrtrdóhntittmfonut cft.AppdUtttr ctUmfim
/ítfj,er pompddinitidruw^quafiuftrcpitu comiüntiufií'.Utdz
Declaro* *3. pud M..¥dbim, Hic qttwm me euocdjjct fubith trepidum, (o*
í o $ fortutt£ fu<eftrcpitu circunfictijjct,
Offiaumf&oflíida^ c A Pt x x Xi
ffiám cftuirtu-tk dcltorfuod Grtá «tfHfr uocantiueí,
O ut Utius cxp¡icem,prc lcco,pro témpora pro rmm di*
gnimefonil&Mfy-lttdc iüud cjí,quod dicitur ¿ multti ,IwjK*
itüid bene inftttuft omnes in officio futttiid eji, cmnes dgunty
quoddcbcn^Btt mfUftmtkgdtis obuiamcines afjicij grdtid.
er y círeunfhbdfit Sensores Cafaran fedentemin dürcáfeUd
officl] grdtidU efiihonorii gratid^quem legdús^deftnue ex
hiberc debemos. fí''"í wmt tmn nos deect> qudm mere ti uci ho
normexhihre7wl opcm^rre.Qupfíñti efi ctim* ut officU
fignifi
E I E G A N T I A R V H LIB, f l l , *í?
fipiificcritbcncfictiyfiuecbfcquia.VndciÜud Ckcr.Odiofum DcA™^
fdtié gcnttí hominí vft officidexprobratiu, qufimrmmiffcdc*
bit is.in qué coü¿tifununo comcntorarc qui contulit. E t iílud
Quintilüm: Dttxit mefimili* *&s7cniCerut offiad,cepitfides,
amante odiffenon pom^Ugiñram <poc¡, 0g¡ci¡ focim^
ur quid boncris cdnfdfd$w cflfíuc opis populo ftrendf, fme
quid im fuum citi^W qw>d M<bdcbttur¿*dd*t.c*tcr£ tu*
tm artcs,qu£ modo hQncjt*fmtJu<m **tianc effidS uocatUl
ut,of¡tcitMt gr amaña cfi,officium mcdui.offidwm archueñt
Hiftrio>3£ Mímus. c A 1% x x x 1
íñrioqui perfonam in fccna-tragccdiM dgit cornee*
H díaq; uocc.cr corperís gcflu. Uümití quiud intrd> ud
extrdfcruamgrfticuUtioncs quafdantcxcrcctMwttrq-mo*
rcí hoixiuum,acnatum 3 prtfmim cbfcccni Km mimorum
Tridinium^ Condaue, c A I \ x x x n n .
tTnRícíínttwn ¿ ^¡y^ torfamenfis'ue dppeUdtwn cfl, I tí t *
X nim comedrbant > pr^cipui in conuiuiwfc ¿ceepti, qmm
tes ipfípoñuUret tres tQrQSjncfa'ttc trxtmi. Qjd antevi buic
r i minifte
xéi. L A V R E N T I I VALLAE
mtniftcrio pY£erdt>drcbitridinum ttocant, Quintilünta qui*
Qüínt.iíb* ii, fem tridiniamuocd^qtiod ciceroconclduc. Ndtn decodent
Clp
* *' couiuij lo coyubi Simo n ides drtm memorU traditur inu eniffe? •
tile fie ait: vixeo limen egrcffo > trteliniwmiUtidfuprj. CÓmii*
Cíe.*, de Or a* UiS¿ corruit.nicficiHoc interim fj>dtio>conclduc Hud ubi epu*
Urc tur ScopMtCOnádiffcEjt igitur tridmum^conddue di[cu
bitorium. Ndni conclduc gcnerdlw efi; quod c/t ttiam pdrs
qwedam in pcndtibut remotiorjn qud ttel uiri eolio qui ,ucl mu
heres confkbuUrifoknf.kuUm dutcm^quod G r i f a n r/fr,™*
fbrifemper trAnsferunt dtritm^dsitduUm pro oUdyVlduto^ue
t»jiij?ím«5¡ dkcndim rdinqudmus.
Pemis,<3£ Commeatus. C A P . X X X V.
Ert» ed omnideotineri dicutur,qti£ dd uittu pertinentfcd
P priudtZifimodó domirepojit&dc reeódite funt N¡mi locS
ubiijhrcpor¡tttiir,Varronctefic^pendrium dppclUmiti, Qw*
ucrodd uiüüpttblicíífyccfantQlcutalio loco dmmwt)Come&
fifí uQCdtur.fcd ex pditcioribut confht, utfimw dihgentiom
pro re priudtiyquim pro publica. Vcrcmhil aliad contittet cié
mcdtwttquAm annotia%cr quicquid <tnnon<c túcc haberc potefh,
Quattqudmíut iterum dixO pritattaru ctUm comcdtttf íjí: nec
¿nrtondmtiimfrumcn&rid>Ciccroncdicvrttelib.t i.dcDiiti*
ndtioneiAutft Epicurá de uohpmc leer rofm effctypu&rcm
átinom in mdcdlo cdñorcforc. Nr/Wo txmen an ntdceUum no
tontu pro loco>ubÍcaro uéditurtdccipUturJcdtibicrdmtottd,
CerLUx í Lugulus 3 & CoiJum. C A P . XXXVU
Eruix eftpoñerior colii pars, unde origo cjl omnibm ner
C u&Mtgulwi dnterior.undcuoxy halitmq; procedit. CoUí
cmnes partes in folian complcelitur.Et quonidnerui,qni cor*
put crcdu,rigidum<¡ifaciuntjn ccrwccfmt eoÜocdti.dicimus
homne dur<e ccru¿cKyquApindomdbitc,morefcrocia/mboumi
ucl quid quieeruiceerech^ rigiddejlyeotumddam quanda*
cr rigoñmmm práfefcYtttxnqM netnmi cdput indinare uc
íitytdi
ütMinortwic uocdtur9qudfi dttri cdpitis^áirsq^ mcnm,Ccrui
tes ctUwtdicimutpro cauice: imo fmguldri nmcro netmucm
dntc Hortcnfwm dixiffcQyintiíitnus efl autor Similitcr gwo- ^ ¿ ^ - *
*¿¿ in ittguto mortífera fhtim pUga eftpr* c^tcrís mcbris.ed
demá; pdrs corporis uulncri obnoxid^d quü muero Ínter ipfd
arma fkciic fubúj uctcributdiccbdtur^pcterc iugultifirircm
ZUlít;prú coquodcfcpetcreinmortdjnfcrremortc.QmntAtti
turmfyjorenfiüccrtominwM pugn*> iam ínfcboU uittoñaftc
ftctj? ítfgw^m pctcrf,0* férirc uitüia.aut tUcrifciat.Cicero
in verrinUiStíscon^ioticmdtKmr^ciugulmrncccffcefl.
GremÍLTm
Vctr.7.
Síntis,<3£ * C A P , x x x v i i.
muicjl intrdpcñoriSibwhiQrmfycompUxtm: undefi*
s_ ,tttíí4cñiumy<¡u4cs ermt tunici€V,omdt¡orumi^rwodo
qttorundamrcligioform fuprdcinclurm Uxiasiüdueñis,
qm cinguím operitLitora quoque amd, C7 quafi bracbijs
mure dmplcftnit¡d,fmMUQcmus. Grcmim efi inter compte*
xawi jfmor«mJf mciiftw MC:g«o in complexa rindieres canapé
rcfotcnt.Etpcr transUtioncm grarúum terrx dppcUdmiu*
quamftmen fufcipit>eonceptiLmc[i reñnet>qttaft uiuentemfce
tamponed pdriturd. Qndrc quttmUcmntur infkntest ddjí=¡
aum ddmoitcntur: pucr tuero umfafti,¿fcdcntíbm m¿tribus7
«tiflj quum iüis bldndiuntur^d grcmim dccipifoknLVt Ver AtBtii> >*
gilitti de Cttpidincfub imdgine pwriAfcdni}:
U<erct,&* interdam gremiofouctinfdd Dido.
Qtanctiitmmdtresi nutrices ue qtíumfuper gema coÜocát in*
fantcmtfut cxtrnnii ucftibw rcpofitum 5 cr dd utcrttyft ufqtte
fubhtum gcjbntjin gramo mdgis^Mm infinujencre aut ge
fí&rc dieuntur.Vt idati de eodem:
A<neíd
-Ztfbtwn gramo ded toUit in ditos UtU* heos.- *'•
Soríus,Comcs 3 & Sodilís. C A P . X X X V I U .
O °tt«í [ocio dicitttr ¿ornes comitirdro diátt*r.Nanq;focittt
^ *jí pdrtcomcs uero minor, quippe quifequitur, GT ducem
r * frífict
Jtí-f LAVRENT1I VALLAE
DtAmk. hdbctiut Ctce ro,Ncc fe comitem Miut furom^inquit > fcd du*
cm prdwt.Et dlibi:Nco¿ cnim princeps tune adfaltttem cffe
potni(fm>fie[fedlij comtcsnoluiffent. idcotfc duets in bcüo*
quoties milites dUoqmntm^concüimd^ beneuolcntié gratid*
non ftreappettant comités T fcd [ocios s eomjmiticantes quo*
ddmmodo ipfotim dignitxtm cuito iliismt ediucrfo quum cof*
don conmilitones uocant > comm^tii^ntes *eorwm conditio^
nem3ac fortem cwm ipfis.Neque enim dux comm&ito cjl rmlitvy
l
* fed milites inter fe commditoncs:ut &pud Vcrgilimí Acneoi eo
mites fuos confoUns ait:
ÍUntid.j* o foclj.- Et tutor ipfefudperfondloqucnsdeAchtmc*
nidejnquit; -Comes infrltcis vlyfiu Et iterim:
Atntí¿tu _ V f í 0 gr^itu,Y comiatus Achate.
Nf £¡i reftt dixcrit de vlyjfc7vr Aencd> hunc cffc comité Achd
tájllum Achamenidis. ídemtomenait:
Atndd.t. ¿yM^fctofepartí r
comtcs.- Etiteritm:
Anuid**. ^ , " t . T ^ ,
$úcr4>dwsífo tibt eommendat Troia penates:
nos cdpcfitorum comités • -
Tütmquid di\ cramcomitcs TToUnorvm^tqi Aene^dn dtices?
certé dij penates comités crant y confefiione t\m Acné*, ttitit
ipfortm qttoq; dcorum.Nam Ubro primo ActteMati:
-Rdptos quicx hoñe penates
Ctajfeuehomcctim*-
Etinterttodijaiunt:
Nos te,Ddrddnid inccnfa.tuaq; armafecuti:
Nostmidtmfub tepcrmenfi cUfiibm ¿quor.
Sub tejdeftytc duce:?? te femifmmid eji > tui comités fui*
mwiAdm quoq; de Gr&is dicen dum r/her de eoru deis. J dem
etiam de Sibyüd^r de Aenea.quanqum modo bic, modo iUd
dux erdtydttt comesitmen quiafequebatur Acné* tolun&ton
SibyUd.O' qudjiminiñrmfe pr<ebebdt>comcs crat. Qttia «r=
r¿ ducebdt prtmonñrans itert cr declaras ea qtt<£ ignerabat*
dttx
EiEGANTUHVM ¿ I B . l^JI. *tt
tí ux c^f m ÍÍÍVÍÍ «r: íam f f/í dliqumdo comitam pro fo cío diei*
mut: ut Cicero mtihctorids d^ñouUtore, qui quitante luce VtinuttAM
furrexiffet, comtm^nq^f^inclmáuitfmd.crfdpm:
qm de codc anted dixijf^\nitmcte qutdcm prcfictfcetem dd
mercatum qucndtirt, CTfcctmdiyttntü nummorumfircntcm ,
€¡t comtotídi cft,i*fc#t*'Q&"p™*iit t& Vrifmnm *d ^ ' £ 2 ? ;
Uliamfcrihhi Tibi ergo hoc oput dcuoueo omnis eloqueM
pr¿ful7ut quantücunq; trühi dm dnnucritfufceptitdboris gfo
ñ ¡,tc comit^qu^fotcquod^iituadivA arfar .Qgtf mdgís
abfurdmA»*** qxm dicM tuu [demandé appcÜAre comii
tuuMcipfo q^d f°l cft f Tum M^ptKQ nomimfícrofanai
uirOqui dixit^brietAs efi comeslibidinis, er intonpermüfi
fuperbia comes efi odiy.diuitiffunt co rutes fupcrbU.Ndm po
CÍÍÉÍ diccndÜ erdtjlibido ^rintanperantia comes c¡l r&rímtíí.
Scquitur enim libido^ inteperdntidicbriens antecedit.Odví
comesfupcrbUcjitfuperbid.comesdittitidrtCiccroiEflglo*2£™&¡* *
m comes uirttttis.Gloriít cnimfequitur honejhte7ftcut mbra
corpM.ltt eodé opere nttper ¿ quoid perdofio uiro iüudylru*
cundid Iduddn^cote fimtudinis c¡fcdictint:cmenddtufic erdt:
conütanfortitíidimStUtfciremJtí uerumcffc, quoddit Quinti-
lUiw.Dum librdriorum infcitUm infcStxri uohnUfuam conji
tentur.idem Cicero ¿lio tocoiEtoquctidpdCis cfl comcs.oHj^ D«d«* Ot*u
focUSiquidcntpdccmfeqmur dicédi atpidit¡$t Qm'd ergoji
b*c comes cfcMx dux critAicemmtypdx cjí dux doqucnti**
CT ebricns efi dux libidift¡£><& íntempetdntia.^on efi hic fer
rno quidcm ufíam^fed potM per dlid uerbd) quorum irUnñc
m mentent uemuntímdgificr^tdgiftrd'ueipdter^ndte/ur.mdte
ñttiflidtcriú'ueiuttcbriv&s mdgi^rd efi libidinis, CT iijtriwpr-
rdntu:fupcrbU cjí mátcr cdij: diuitUfunt mdtaid fupcrbti:
qmbut tnbwt ftrhndijjirattcr uti poffmui. Inperfonís ucro
m
*gKconiienitdtix^ut m his rebutan* perfom* funt fimies:
qudtis efi fortuna^ dcafingitur.ücero non femel dixitfir
r ¿ mam.
¿66 fL A V R E N T l í VALLAE
fcpí-vtfb»^. ftinim non dtíecm.Jc í canute/utjje qutbu[¿ ¿m ¡mpfr.tf(mfuíf.
fcpl
* a' EJl prrfírrcvi («t c¿ rcdfrfííi «ndc egrcfftts fum) altd diffirenüd
ínter comitente fociwniquod comes cjtyqui ittcunq; fe quitar'
dterw dtittum:focw plcrttnq; in negotijsjmjsq; rcbm > V
fortuti£ arbitrio fubicáiíiut Z<z[¿rin to rumen an/^mq; A"s
dro&hcncs pretor Thejftlif, qwwt femttoTi&Popcij cotíütc
cjje m¡ület ,qu.im focium Cafaris, tn rebut aduerfts omnm ex
dgrii imiUitudinemfer¡tortvm7 de libcrortm in vppidíí co'égit.
Verum huiufmodi difjirétU aptior cjl ínter[ocimt^zrfoddlc*
E/I cfiirii propríefoddlii in rebm kuioribtüy acfepeuoluptuo
fis.Quintil.QHOftndépdtercrii animo $ delicatw ddolcfcés,
préfcrtim fylcndidit opikti uel ex atzte mores ¿tcl exfirtunn
tr&xifit^ tepe ¡hita COUÍUU^ZT pcruiples heos dduocdtA fo*
InCato*ífaK ¿4¡¿^ turbd[oíuti^,atq^ djflues dgcrétZA.TuLSodítlititcs dute
me qtwftorc conftitutefunt, fderis litetfmdgnt mutris dece*
ptis.EpuUbíir igüur cumfod 4ib «í o m i I in o m o dice. ]dea lib i:
lo
"^ * E g o P í 4 ci S L d t eré fon er ip s ti gr dúofum effe dico, &bdbtí iffc
in petitioc mtiltos cupidos fui^grdtiofor,quos tu fi fodales tto*
CM , afficiofitm ¿ttúcitid tiúitúncinqum&trimn ofo .CamdUtct
SQddlcs,inqmfunt,qui aufdcfuntcoUcgij y quos Gneei maU
TÍS e r W f « uocdtiL A^quonofdne difcorddt dpuí M.TuUiu
Aníortii»,q»i NorfctfiHÍ^íwftorcw/jittm dppeM foáaleXo*
mis ejl benignm homo,Qr^iÜiyquidli¡s no gratatte inferuiU
Pompa, 3c Speítaculum. CAP. XXXIX,
¿Otnpd cmnisfreéheulumeftfidnon contri? ompa qui*
p; dem in profcerii eji.crin dducrfis.qudlis cfl in triwmpho>
CT injunerc^qudfi quídam folcnnis appdrdtM, cr oRenatio*
Cicero: Scdidmcpompdinuerdmdciemdcfccndamut. Ver;
Ccor 3
S' * _ i 4 m nmc [atontéis ducere pompa Ad delubrd iuudt.-
QuintiíidiM: Quidcnimfirefyondcrciubeds orbi&tcm* car
in exequijs totos cger.it ccnfiu, quidftbiucltt itic funebriwm
logM ordo fpmparmiSpeíhadm mo > ÍIKÍÍC iíkd c¡i quod
E I E G A N T I A R V M LIE. I » I . 167
$c£bturMt No ¿Ir pluit tút^rcdcuntfyeéhlculd mané* Verg.ínOpitf
• Tul
Uati¡¡t'l>roOjftcwrum deiuremturaliftlmim cgit,¡nter
fa¡os bom¡i>aiuítf)ePgnificanS}id^$mim c jr ( . )Hf / fM( . í
tBtK
9 ¿fli«- Nofat* per O S J J T ' ' ™ "" í, " t,l,S
m
vHorahinqnoq;qumtnqmf. Grey
Qglfl
L A V R E N TI I V A L L A E
-QMtt ¡Uw 1 uppitcr amhtf ]r<ttwt buccdt mtfrf .-
Nonde Idbris Xocutm eft,qus mfí^ri non poffiínt-Quod ?Ua
íwí dpertiwi docet in PccnuhiStfcias utrum eim*íorcs buces
4i\ mdmnifficnt. Quid dittem b!¿ec£pgtiifieentTex Pimío au*'
dkmifí, ftmutq; quidmdl^qaidgcn^ quid ciítum. Wdxcttm
t odem loco trdfiñt Í53pr£terquhn quodtlibi dicii, bucearían
(tnat:^ hcrt&ñjkuccartm irt<itii^s;itíjib. x ^.uitífequardate
íp/ííti ordimn,ferimq;libri)cwibítsfrd%i\ii opertmenu, ijr
ocuU duri* QffltijtiUJiC? piftes,?? infecte, non habent ger¡á$,
nec integuntocubs. Onm\bM mrmbr¿tn¿ wrimodo trdnstu*
cidd obtenditur.pditloífi pofliSed quddrupedi in fuperiore t&n
tum gcná,uolitcribm in infcrhre.Acpdülopcfi: Qrnuiorcs alí
f ítfrt inferióte gena cÓniucnt.At quddrupcdes->qu*ottd pariut,
Ul tejittdines, croco dili, infir lorc bntumfineuüd nicTztione*
propter prdcduros oculos.Extrcmtm dmbitwm gtnfftipmo*
ríf, dntiqui cilitm uocduerc, un de er fuptrciiix* Hocuultterc
tíUquo didufttm non codkfcit in pducti corporií httmni me*
brttAnfra oculos tuttU homini t^ntitn-, quas prifei genM uocd
bdnty x i i. tzbuUrtím interdigo rtdi 2 ftxmintsctfuctintes*
Tudomhrcfcdcs, ibi máxime oftcndkur rubor, Jufo eá¡*
hiUri&tmjifmífc indicmtt$,buct£\ztz\uor homini tatunt
iquem tiofti mem fubdoU itriftoni dtCdUere )nafwi. N on ¿hj
ámmdliwnnares eminmt, Auibw,pifcibut, ferpentibw.fvrd*.
tttind &mm ¿d olftftut, fmettjribitt, Zthinc cogftcmind Si*
jfíorwwtjSÍ£>rtWtt' $eptimo mé[e gmitisfepcnutmerofirdmind
áumMiZ? fterium defiere Labrad quibut Brond> Labeortcs
ditti. EX hit Píí'n'j uerbis apparct ttidtn e¿tn in uutm partera
Uocdri bfteciti? qu¿ uento infimfolrt: gefia mmbréndm íüd,
er qudfí ttcjlem^qud oeulut intcgitur^U' coniuctjd eft,dperi*
tur,gr cLtiidíturiboc cnim rfi conniucre. Aialam uero iüud in
ter grrtd&fj €T bítccdm^ qudft rotundum infyecim mdli {nant
KÍruno¿ hoytfflt tiocabulorím prima íbgdm babct:M<iíut uero
E L E G A N T I A R V M L I B . 1IM. xji
huí* m¿lum,priw¡¡ brtuem) mtMÍt¡ur¡orp?rs,<]u<coriihU»
»«n rjfficüjtbt moldes dffixí f«» M"0»11* < " •" ?"* <*'>*
JSWW.1 Aoóí SÍM ille- fmiW»^
' P Í I " " #*«í,g«iwn<«
ff rf
datar,™ <7u¿« m«i«* k' >*í * « * " » # «m trif um « *
f^«2?ltoro
^ h
<*foprt»«fiU cnim picor „ « -
r«o,cr « »Jtmper5irf2it<tccHPtÍH»)«:ill«dBera /íw <*««* PaTciib...
f 5 faino:
¿71 LAVKENTI] V A L L A !
fcíioí.f. fdtiuo:ut* -VafccntcsferuabitTityrm hados, Vropñipd*
fcere bcftiuru cfl^ftcut ucfci hominü^mft quid hoc regit abU*
tJKMjCr aíi quado potí ^ÍÍOJ; coplcftiturwt Anacharfis apud
Tofcd.qa*ft. ciccr.C*mc¿4totUacuefcor.fro quo fignificato nonrettc'
dicAlc¿mc>cafvtiJ.tc pdfcor.Atidttgo tft pafcor,aM ttefcor*
IrKolaíInquílinus}<3£ Accola* CAP. L H H .
Ncoltty qui in altvrim regio tur habmt, cr jn aliena ciuintc,
I utq; rcpubtic*Anquilinui3qui in alieno priuato^ropric ¿a*
Líb.i, meninconduftO)f¡ucinurbc,fiueruri. Cicero de offic, Tere*
p,inifo' incale cj}? nihil prftcr fuu/m negotiu <tgere> rtec effc
Fhíiipp,t. in ¿lien* República curiofim.ldcm in Philip-Qw* in iüa utÜJ.
ante dkebanturíqua: /ÍÍCTM mandabanturtiura pop, Romani,
mowmentx maicrum&mnkfiípictUratio^mni^qi doctrina.
Ai uero te inqwlino, non domino¡perfonabant ommanocibut
ebriorum.hoc cftin quo Íncola difjirt ab inquilino.Rurfttí j«*
cola it% difjvrt ab accota, quid Íncola, qui in locoiaccola* qui
adlocu habiatitdeoq; quicunq^ iuxtx aqu¿s fmt ¡acedé ditíc*
tur,ncc rcfrrtinfuó, an in alieno: «f, accoU vulturni, accúU
Tadi>accot* Rbodani.At qui in momibus domos¡urbesh; po=
fms habcntjncoU dicuntur.qui iux& montcs,dccoU^ec im
mérito legcndum efi iHud in pfidmo c 111 1. E t Iaec b incoU
fitit in terrí Cham: non autem ¿tecoU, quu uox Greca etiam
confentit srWwKrtp;/iVítf rmlm alijs in loas apud HieronymS
quoqi bocuocabulwm reperiturfie pofitwn*
Campus^Arci^ Ager, CAP* h v,
Amptw r/l pianitics tarree ampU>ty grandts, ideo q;fya*
C tiofe plitc£,arexurtca}npi nomen acceperant.Vndc Ro
me campus Martius: natn iocut buiufmodi anguflioruocatur
ttrea.Agcr ttcrojum circwftwn ipfi urbi territoriÜ: utt ager
Campanus * ager Lcontinw7ager Yalifeu&: tim tocas in rure,
quem colimmfíue arando,fiue conferendo. Namis, qui feri*
tur frmaitistmm noimüm Vcrum in hoc fecundo fignifi
cato
\
ELEGAKTJlfcVM LIB, l i l i * x7f
tutu habttpluTAÍcm n¡imcram:¡ityOmna agros attiüdepopu*
i¿tws cjl.in prior e non hdb^dutiaxvtt dam loquimwr dcftngtt
t¿ritm urbium tcrrit^H5'- n°n cn'wt dices refiefie> Antonia*
dcdit militibM fm *g roí Cíímpífioí, crfccon-fÍJI osin&m boc
pifio non compW&orncmQra>f*ltut9p4fcu4jcffflos montes*
fedfic potMincditMtit&Mft'Há&'oStCampanum, CT Lcoit .
tinmiid cjl agrm Campana > cr Lcontinim: quo qtiidm
modo cpmpkñcr omm*> q*f ««míono ¿flo/W, A etU
fluMtdMM>c<ctcr¿%orttmaindudtL
^ylua^Lucus.Salcus^NÉmus. C A P . L V I
O YítóCr tucus3falmq;fícdifjvruntiquodfyluíí gcncriüm
O opmf rj*:F*ícrfi* foící cjjc c*d «4 . L KCÍI( n€qUaqum c**
^ u Ltf«,
Vétitf efl dohr,qui exteriw prodituruuttu ipfo? df $ afpe
S*peipfehtbiMtUuhus, ata¿ucfitiMftme¡t. Vtidc
de fecundo beüo Púnico pojl cUdcm*tU<tm Cannenfem cenfue*
runt Pdtres conferipti* nefeeminic ultra trigintix diesin luán
cjfctít: non uidcticet, ne tn dclore (non enim imperare dobri
Líui.:,aburb. poffumus ) fednc in Mo lugtibri kdbitu. Etmatrona: lumunt
Brutm dnno luxtrc&nto tempore itcm Vubliim Valcrium.
Otium. ^ c A r, L X It
f $ Co(>í<t
*U • L A V R E N T I I VALLAE
Copia, 3¿ Copiar- CAP. LJÍV,
Opid fiadas > pQtejhscfc efcutifiiciam tibi copian infpi*
C ciendi Ubros trico s id ej^ddbo ubif&cidatCi uelfacti tibi
potcjhtcm.ut cnirn alio loco dixi,fcmpcr ittnfturñ c¡} c«m uer
bo ficio>dtitittxat ttpud oratora-Nam poeta ctm dfys ucrbis*
CT pr<ecipuc cumáo. Vt Vfrgi1jm;
jicn,9. Ajpin extremum mifer* date copu matrit Eí itcrtim;
AtUt
'* Voflqum intrvgrcfiiiW coum ddtA copidfkndu
Sitie htsdutcmduobwucrbisjopidpterunque pro d budan tti
dccipitur.Vnde dicta eji copia ordtiotiis3t^r copia pecuniaria
er copia frwmhi. inplurati quoque pro eodc fignificato:ut>
no ui copia uuv.omúim rerum copixt hdbeo.Vcculiariter ftt*
men dppcütmitó mlitum multitudtnemmt copi<cPompeij, co<=
pite Ctefarü, copU dducrf<triortm:pro quo imperiú dicüttgé
tes dduerfariorü/m, gentes nojír¿et Btinhoc ctidmfignificato
epí. > 9. «b» Í nonnunquátti infingukriiut Pomprim dd Domtitm: Nttfrfo
cpí.ai Att, |f« cií¿)£t «J^ÜfcinttmííHtffííHííiiictw fujlincre poterti.Et pan
lo pofti'Etiam atqi ctidm honor* ttt cum omni copia qu¿m pri
InCítil, mimadmettcmtó.SaüujhituiVoftrcttio ex omni copia CatUitidC
ñeque in prdio > ncq> i\\ fuga quifamtm cüm ingtnuwt cdptm
rjl. Vergüim in fecundo Aencidos:
-Ef qmejit me circu/m copiaJuftro.
Elogíum. CAP* L x v i,
Logium7efl tcflificdtio de ¿íiquofiue honorn,j¡ue uttupc*
E rationis eauf*. vitupcrationinut QuintilUnm^Non eflitt
diees^ quodputctiíidcD mUum adie&tm adexh*reá&úonem
iuucnk dogium^tiu de federeconfhret.Et ¿Ubi:$Í txbtre*
ddtim ¿feftliwmpdter tcjhtuifuerit elogio, propterea quid
ismerctricem dtttdrcL M ula funt huiufmodi cxcmpld dpüd íu«
rifconfuhoijedunumfufficcrit Modcftini,ubi huim nominti
inifi db ditero ddicéfofn) interpremio rcpcrüur. Cuim h*c
uerbtfmti Defcrtorem ¿uditm t ¿dfmwducm cum elogio
E L E G A N T I A R V M L I E . irtr. ¿t?
Ki'ícfl.cm muprrationO mtttt. Honoriícmft, utM.Tut* L¿b.i.<kfin<
í»«: in quoi clogíítnt plurimfi confentiunt gentes, uirum cjjc
cÍHÍntisprimmm,U'C.Utiicrm:QMdclogtifep^ l i b . í ^ '.
Qw* qudiúfmt^Suctonmiit CUudij mtx ojlcndit^dicens: Cap.»,
Kfc coHffHítíí ríogiwírt turna/o cíí««cr/í¿í*í <i jf cbpofttií in=
fculpfificyctiitm uitíe mmoritm pro fu or añone eompofnit.Se*
necainvM4m¿tiombus:DcccfíitncgotUtor,tcjhmfto omití
bonorwm rdiquitfirmof*muxorcm hsredem 3 er adiecit fío*
gíi«it,ÍHW p»diatm compen.PropmpUciau^mfcmcnti<efus
tcjlijicdticnCyCiccro;Solonis quidemfapicmiíelogiueñ^ quo lnCjto.H*ÍOi
fe negut ucíie fuam mor ton dolorc amiccru, Umétüq; uacirr..
C ó n d i l o ,5: Condído. CAP, L X V U , '
ondiétiOi&condicQ nafdturXonditio^ cando. \Uitdra*
C ritac¡l, qitod its. ]ujliniítnia (fí credimw homincm Gr¿*
cm Kommisktá potuiffcpr^fmbm^finüiCondicnc^
dcn\tnti*rc y prife* lingu*. Kuncucro ítbufwc dicimm condi*
clionei^ «¿íronrm ín perfoiidm, qum ¿fter intenditjíbi d*ri
opoYtere. Nuil* cnim boc tempore eo nomine dcnwiatioit.
Ergo conditiio crit uetha ¿RIOM&A denuntutio. Coíttft*
tio ucro mdti bis tmponbm m*k ( ut ptmqnc ) ufurpant*
recipientes pro mentís qtutmtc: ueluti bic cft homo míftf í A
er ton* condinotMiqxod miquidicefont, bonh cr utíí&cti
tngqfnot quo<¡> nufurtt uninu^ mJrWÍ4f mCntif.Nos cilm
dtco.de IU d;co,qui utint Uqmur. N a homo ben* condi*
tm»Mmt diaturjltdfirHM rcfatuwonfitdmorct.
Vf A rjf m magne, prnée^edioerk códuionmi ijljiuct,
ptuper uc,m ínter bos tnedtus. Ego fm pofitut m hac condi
ttoneitdelt^mn^acforte.Cic. oVwjrricoditfonéddmni*
jiüdt CQÍuhtm.Huicfign^catQ iÜud pené par rfaquum Ínter
pla*tUgcd*fortH eft obhtx eletíiotut apd' M4r.Tabt%0bU
t&cji4 muenibw tyunno coditio.ut dimtteret akcrttm <td ai*
fendam mfátmM diem prtjlitutum rcncr[w5, i& ut nifi ¿c*
i84 • L A V R E N T I I VALLAE
currijfct dá dim,dc «>, qi*i rejiitcrdtjpana fumarctur* Dici*
miti igitur offvro conditionmjtel¡troquel pono concuñonem.
Nmqudmftré per ahud uarbtm. Qa¿f conditio dwm pUcuit*,
IJI Aa4t(aa.u €timfcr± fanper dicimuA* decipio conditioncm. Vt apud Tc=
rcndvm^mdt ores chryfidtf tulerunt mdieri con diüonem, fi
ucüct dí more ge rcrefc daturas lüipretiwm, libcralcm^ mcr
cedm, tpfd ucro accepit coditioncm.hoc eft7p¿t$iom,ptomf=
fionia¿ djfcnftt.Ab iüofignificato non longé nbfmt.ofjvro tic
áionentido optioné-Htecfomcfoléteffeínter plur^tuduero
in unofrequHiu4mt,offero clettioné utru itclis eligcdií er, do
úptionem^uod udts potifíimum opmdrJcindc tu aut cíigere
tcdia$*4Ut Qpt&rc.ofjiro conditiotiem ChryfidiyUna [cdüct*
Frondcs,&: Folia. C A P . L X V U t.
\Rondes árborwm funt Untum * TolU ¿utem er arborutn,
F: CT herbdrwm,&* jtortm qtiofy.
Bxcubi^SC Vigilias CAP* L X I X*
f
Cor¡ws,<3¿ Caro. ^ L „x ,, t
«penca,
%U .éLAVRENTII VALLAE
opmcnda futit.ldm in quintOyNerutilfc tüti, quibus cdufx cí
tinctur?ddi}ciuntjndufti fupcr carperafycckm.E t <dibM£*
ret ¿djiriáz nuddtit ofiibttí cutis ¡cr infkmt ftu hommc coftm
Epíft.*?.lil>.7. pto uro mmbrafine cor peje. Cicero ¿d GdÍ¡um:Ego hic cogi
epi
* to comm&rm ¡qucddme refícium. Nditi ey ttire s > CT ¿ or p ws
dmifiScdfi mcrbtm depularo^kitc (utfyero) iÜdrcuocdbo,
Quod ettim fignifiemt M arti¿tíis,qutm ait:
Epi,7.a4 Cxf. VtucbdrJ Uccri membris jliÜdntibm drtus,
I n í¡; omn i nufq üdm carporc corput era t
*V¡de\icet qued in torpón illius non crdi caro.
Lamina^ B radía, CAP. U X I M I .
"o/frarji. cic.vos hoftitcs ,'„ bic urbe uctfámm,uefrra pere J5'» Míio.
Vf
Tf S"f!Z n4Ym%P
1 Saluber*t3¿Sani, H A W*™*™ « Acacia.,
s> c A
h,k~ (i t , P* L x * x v 111,
ÍJOI
qUamoPendwoprlCatc,cr díjimft f. ™L
P l U r a , C o m p l u n ¡ f P j g c j A p ^ " * „ . XCi
p L w c o p h r ^ á . f l i r » , ^ Iw*poirHnífirfdlfo:
JT wmpto-tf dwi «fli ñor. po/r«nt:ÍIÍMd w ™ fr¡¡ ^ J,oc
«o-o mmm-.tdco^no r^tcafm^-^ M ( pro
m«imd parte Mápuatjmod» pf0 nSmis^H.in diuifíone In hprtí
in amtoTKEx
t 3 cforijS
*9* LAVRENTII VALLAS
ctdrij?ímd,er pr*cUriftimá gfjh dicimm.Scd pracUrm nútíá
nunqu*m pro bono rcpcritur apud Ciccroncmificutdpud ctifi
P
H«P'7< de m Lttadentwt pro magnm^ ut m vhilip. hucule ntm fifflf*
, f#/í* ptegdM ítccepiti ut ávcUrút ckatrix, l n cedan opere ¿ti*
Ip,3
' 0 ' pr ¿celar um cujlodm ouiu/m(ut<timt)lupm<no cUri&s ilt
cuftode dcfida,4tur£cdprobifts:crgo pracUrtm pro bono po
fuitAdm in LelioiCtm ülo itero quti neget a&wneffe prtcU
reí Ef pAtdó pojliCtm iüo quidtm (ut fuprd dixi) dñwm r/í
Qptwt ^mvcim ¿ncommodiiM: Namnott fupr¿ dixerat afittftf
cu/m iüo optimejed prcccUre. Vcrm ideo fie dixit^qitia pr£e
ti<tre,Er optime idem robora gruiritm infignifieatione ob*.
tinettt. E o g¿ ^¿uso p (qu o d eji optimum) CFtyudG r<£cos de c t*:
pi fo leti er ¿ n o b is t rat i sfrrri pr tcUrm *
Feíhjs,& Fcftiims. C A P * X C I I , •'
\£jimd ics> po tim <f« ¿ m fcjii uw:Kcs jr/h"w¿f ,p oí m qu¿m ft ¡
F jh* Namfvftttíiftfkiftfttímtítd dtemfefttm pcrtincttfJcjli
ttm^fliUiXfftfliuwm^rcs iucunda7v tcptda:ut ordtiofifíiu4J&)
&tmftftitíum:frvdnitftftiu<im legimus^no qux adfrfitm com*í
paran fit7fcd qu*ittatnddyZT Ut%. Nama-fijhmfrodcmuo •,
emus, quac fijlit ¿tdhibetur. fcftmm rmld pro fific acápite*'
c
Venalc,& Vcndíbífe. A P. X C I U <
Ertu/cjCT uídibdcboc hdbcnt diffhreti(e,quod iUudftgni
V ficát rrm uendiñom fítpofimm, hoc rm quffacilt potejk
Ub,: «M'-H<fc demus cjl ucttdUud e{í?profcripn> ucl expoftto ueái
* 'tiom.^tkocdeCuriQnejignificjLtLucjínittiquttdLcittpLtídrt
ucnalicotni^tir Curio lingUit.ide^prcUu/m^on ttcrmu ho*
ttejhtcmq; fcqttcns cxfu<e linguiejíamdiJ.Cic.in BrutoiHorí
¿•ati prvpcwrttufitfí L , Gd.non tzm uendibita ordtoryqttitt(
ut nefchcs>quid « drcJfJVt. Eí in todem: Uam populo nb erat
fdtit uendibihs pr<£ccps qu£ddm> cr cum ideirco obfeurd, &
Dcfaib,iJb.it pcrAM&ita™r¿pid^ zrceleritíte citan cutio, E t <úibi\ N nú
üí/ínt iUucndibilior^hMtibmQrttatéfm.Yidibücdíxí*
E L E G A N T I A R V M L I E . 111%
Ptt> grdttmtw quod ánimos homnMnfolicitetjitu rcru7qu*
*t U ¿Uiáuntanptorcm-íloc* unido itemtjUudútícneo*
£><SdcsfcríjPrudísfrci>S£fímílibus. CAP. X C I I I I .
OG'au Jtri,cr prttdctis fzciiitem infáais&r imprudcns,dt<$
&ignórate ftci ;hocc¡iy quod ctmficcremaliquid, fciaime
fctre iüudtm ignoratdM Í/MCT früdem efl quod tu fríen
*Ü> 4c doarindfci: fmptr* « laude c¡i f<icntír ^ ^ j n
Scihcm urr¿> quid ¡uiffc9tjm toda*, tum * t o * c * * / ¿ ^
pro rci qu4mtc.si trgo factorJicm septr Utidabilc cfcediit
uvrfo infdenterfiemfanper cjt uituperabik^rudctn qHock
üccre ,opw pradctU ntminm eflmprudenter mijtnltiti¿
Tdwrn quid imprudéterficcrcignordnter'ue, rm in ufu cfc
in cuuh locu uttofuwditptr ignormkm, er perimprudí*
ttamfi&tm tper¡c itr$ hudi, neq- uitio dandm. ídem cnim
tfiptrimprudttumfwe pcri%norm¡m ftciffv Sümd boni,
tul m^quod tmprudmttjgnormernafiaífc: quorm iw-
¿
trmautpr£miwmmcretur^utp(xnm^
A^rinuSjMarírimu^&Tranfinarínus. CAP, XCV,
M Arírowi pifem dicimm, er mm mainam, er Dcwti
nurtnmMfcM&el nympham marmám.Kominutm
quoq; vitultm mannim, Lupm mrmtm, Turdum marintí,
T ur turan martntm. Vraterci colore ¡ntrinm, cuftm m<tri=
Witimtmj ntucm mimm> -^ ¡ainwmmmtími
Kurfu onmmttmm, gente mmtimamset marítima, btU
rm hc mrüim limpr
PÍÍ ^ *¿£Z¿ * ** **
joo LAVRENTII V A U A E
FrequcnSj&Celebris. CAP. X C V I»-
I Re qtter 11 e m l ocvm dtcim MÍ, que mftcquen ¡are tnulti Jo/3-
E ut urbtfreqticnf,oppidtmfrcquens, pldte&frequens, W&*
tnvihibominesauthjtbittttti<tutdiuerfantur. Qudndoaute^
pcrfon¿t><ttit de re anÍmdtAÍoquÍJ7Uir7duobuimodtsdicitur:tí¿
defoUfic: Sit mtles frequensfycftntor praíiorunt. id cft7 cr&
fcíT,cr¿ftiduus. yelde turbd, fie:frequens popula, frequefiS
fcrtdtusÁdcjiyCopiofwSy €T multus. £t quide ctm nomine col*
leftiuo infmguUri, cum ettem ueró in pkrdi\ut> frequentes
ciues >frcq itcnt vs [en atora, hec cfi3 mu It i ,er num erofi .Ver un
Umen qttum dtcofís frcquensjnnuo dftionm:quum dicofre*
qaens locitíypdfiiotiemJ üc freqttcntxtMc frequent&tur. Cuiji*
míe ejí celebris femper pafiiuc pofitü^tnm dd re¡ qmm ddperf
fonamreldttí.Lücuscclebristquod eelebrdtur.Homo celebrisf
quod cvm honor c cdebr<ttur1& colitur.Prcpter quod in bdnC
¿ucor opinionem* ut tocia cclebrüpropriifit bonordtorufre
quentid cultui: non mfrequenSy ne<¡; frcqttentia: quo nomine ;
quatífcttncfc homnum multando figmjzcdtur: quod ex uaed*
buto bine dxfto probatur,quod eft ceUbrit&s?qtt£ tum bominí \
ceetu bonordtorum dectdratjum digndtioncm ipfamtat<k ho* l
noré.QMntilimMAntcommafuturm ordtor7 cuiin máxima -
cclcbri&te&r in medid Repúblicauiuendimeft^JuefcdtUi
puerononreformidare hoimncs:neq; ilU folmrid, er uelut:
De Offijib. j4 mtbrdtili umpiüefcete.CicAa qui inmdximd célebrimc^at^
in oca/fí ífMoííííifm ciuiam ummm^nuncfügientesconfpc^Tiñ
fcclcrdtorum bominu.,m>quibm omnid r?dund¿tnt7dbdimwnQS
pro Ardua. qumm i¿cct^ gj* f^pcfclifuMiusAdemin altera, figtificatio*
nem:udc títmcdcbrit&tc fima, qutm effet iam dbfentibiw na
tmjKomam ucnit, Mario ^ Cdtuio confulibut.Qudrc impro
pric^liatfrcqucti^ime diciturjoeus celebran defmm, qu¿
fj contrariü fit cclcbrem effe ab iüoydcfertwm effe.vbi enim b¿
iHÜ}atit dedtQtc^mícnonc^fcQm^ cffc con[ntmunt, quü
E L E G A t f T I AR V ü IIB, III»
*•*»focumpropriV dixerit cckbremfnon alitcr^ukm celebre
^tricem,úut nobilcmiutf^pe IcgimitíCrftnguUrc impro*
«&ícm>er uniedm turpitudinemiutin bonm, cr ift m nwE.
Ferus,&Fcrox. CAP- X C V I I.
pErití homo, qui animtmfirinmtobtinct* ut Lconti, Vrjí»
^ VárdiylMpi.Frrox, <JNÍ ptT4fjfmof«í f/trfíítJtffr&tlíf WW ctt
«tífrOjCT etd uim dUcrificicndmtdt<fc ad nocendm.
Corporeus,& Corporalís. CAP. XCVIIU
Orbus,& Cttlebs.
HlJ B, P0¡1
í7? ' ^ r f «&«* rnmtm .Quintiüv QgM,. ift*
nwdrpífrtí^m ,?[<>: loqUfnsp?o uxaribm,4Ít:*lonUbct ^-'°'
ah Al
¿río pMÍo» * » > * £ ! , fitbMfW?. c Tu r
DíunirnusXu,, ' ?"'"» ?«' i»""*-"***n&nrlthtfiK
,Pr3C<r0X Scr0tínuS Praf m a =
turus, M ' '
D , CUl lls
lHtur«i« &.l ! - c A
>>• c v 11.
¿OH««i ¿- ,„ 7"»"ií"'í A'jjrrimf.vmi» $ «tim er í»«
» tiut
loé LAVREUTU VALIAE
tita uenitScd mum eo modofírmdtur}qtio i diedittrnut,i n&
#e notturnMidlteram quomcdo i fcr¿ ¡trotinóte tnunefiue X
X\dtut%,qU£ dea e/i, matuww.atífc AIÍ^UÍ utuntur s ¿ utfpcrc
uefper tintóle diuturtm plurimd cxmpUfunt. Vediutinta
Eplft. s, ji> 11.rfptf(iCiccronm prrpJtt^í, Ad ürutmnfic fcripftt: Ubcrtxtti
oímtü.Ub,*- ¿r/fócnc, Dííibjcímfí/iíf feruitutis. QHinrrf. Non/?c <ronjím*
Anni u
i s- CAP. c v I I I.
A N '""«"^"««lo Aon,*, « O A-«rniK: M ü m Jíiir»
C Abifcj J
w
C A P . c i JÍ-
- ^tt)« is írítwntw pie te cdpiafc oA'o -t Qft. poprio,
jas LAVRENTII VALIAE
<¡ui füttt ttát confuUdifiideret.ltcm cdpittlefuppticim,cdpitá
ltimorbtí£s<¡tti aput dlteriití peñtXdpi&lis autc bomo>cdpi*
Ule uitiwm,cdpinlc pecctfvm* iwn quod petxt attariM caput*
fed CHÍW cdputydjit propia quod caputcommittcntis pe ti de*
DtOfrlüM* fe dt dd pocjü:ut idcm,Cdpitslis Etbcochs,uel potM Buripi*
dcs.Et alibi.Bm uitin ciuitüe uitu cdpit&lU.
Mcrkoríiis. CAP. e x .
'V.rítomm &bcrn¿m>diitcrfóriu/nt>dtq; hofpititm merec
M ndriwüuocmwi}quo cui<$ i)\tro\re\\ccíddt\timerce*
<tem,N¿ffl mcrere^meYcedcopcrdriJdbordrcydtqi aheriinfer*
uire efh.ldeoq; mercrejn mili tú cjh cxcrcerUpropric t&méfyc
¡lipendi} ,¿tc pr*emijrfuod diciturjtípediafocere.uincmeretri
ees dieta, fu xm er ipfe núlitidm exereetttcsidcflípendidfudfi
tienta fot inde adicftiutm wnitorW) mcritoñd^mcritoritm:
unde [corte mdfcuL,pucrimcritor\juccantur:ndin pucUénon
uocdntur meritcri^quippc proprittmfuwm húb entes nenten,
quodefl mcreti-ix. Qjriddm diunt hos pueros* diá Cdt&mitot,
quod mihinon uideturyfed potiut concubinositneritorij iwnq>y
Fhiiípp. ut merctriccSjpntiú merent. Cicero in Atttonium:]ngctwi pue
ti cwn mcritorijs, feortt cvm mdtribtft fkmtiXs uerftbdntur.
Ingenuos liberos dixitjneritorios crgo non tiberosiquos mdn
ga^ui ideo bontines mtrcdtur^ut ucndat^omoddre ctidm aba
tendos pretio folct.Stue iüi dominorum permiffu, aut ipfífuo
ture proíhnt^ppeümm corput mmtortí am puertm meri*
tcrim7qujM meretriccm:outionan<¡uoa¿ mtritorUm* qudji
uilem>& md\e cocmptim.
Infenfu$,& Infeftus. C A P . C X I,
J ffmriw
™ **plW $ « í m j capoteJ& in primU # -
W 3 C4X*
jto L A V R E N T I I VALLAS
edx. In rtm pnefent é,non tcmputjcd locumftgmficiitiUt Cfo-
Offie.Ub*i .Vf (iconftitucritcuipUinteinremprtfentcmcffc
ttcnturvmÁd eftidd lo camode gwo cetro ucrfía. cji.Liuw libro
xxx viri. KcfaonderiIcgttM utriufq; pdtttipUcuit* ffttjjíí-
yosfe in Africdm^qui Ínter popufam Ctirthaginicnfem^c ?e*
gem in re prd-fenti difccptArent-Um ¡ib. XLVII I .Eodem an*
no ínter popuhm Qdrthupnienfcm^ZX ^gc Mafmi(fam in re
prffcnñ difcep tutores Remaní de dgro fuer tit.v dienta Max*
tib*v11. QuinL ftbiuiLdbeoúrbiter¿fendtufimwmconfti*
tuenderum ínter N oldnoSyW Ncdpolimos ddtwyqutm in re
prtfeutem ucmffet,utrofq¡ fepdrutim monuit. Ad tempmyduo
bus modiífimitur.'Vno ddconditioncm tcmporis>necrfiiütet
Gpportttnitotcm. decro pro MilonaQuim ¿id tmpit&áptófi
TnuUtiones, Quintil YingrrenimiríimadtcmpUííiidcbor,^
rent niminm manifijhm imprudenter coplordrcMtcro ddfad
tiimtcporisiutSucho adanntmjatebo adttmputid rjí, ufifc
<*d <tnnim& wf<£ ¿d tempití quodddm>ud in t emputut Qwm
tlbiiorfap.4 HLoptimum cmenddndi gcnut,p feriptt in aliquod temput rt
porwntur-tUt ddaxpoftintcrudÁiwn uctutnoud7dt(k aííeiíd re*
dedmm.id efi^ufq; ad dliquod tcmput.Ndm f¿epe ¡tíbinteüigi*
tur i*Jí£: utidem, Ñeque idutteribut Kontdmsdedeeorifuit:
argwncntum efifacerde tm nomine > er rcligionc durans di
hoc tempm fdltitiodd cfl,ufqi ad hoc tanptti*
Scu!tuí¡,FatuusJ&; Scolídus, CAP* C X n I .
TetlW) qm imprsidetis eji, erimprouidui.* mulúéfc non
S infjpicntesbomines díiqu¿ndoflultc dgunt * Tdtuuspldné
infipicns cjl, trd&um dfdpore cibúrm* Naro quum iUi non
fdpiunt yfittui dicuntur, Itx horno quinen fápit, jhÍÍÍIÍÍ UOcd*
tur. Mdnülti:
^Lib,i3^pfg. vtftpidntfitutfitbrorttMt prdndid bct£,
tí1 q u¿m fep e petet u inatpip crefc toquu¿>
JSleliof huim uo cabuli mdetttr h<t c c4H[a,qu*m C4 qu* quibuf
ddm
ELEGANTIARVM LI B. II TI jnr
i^npUcctyfiituos diñas 3 quifutorc quodam ( qualiuxor re*
g« Fdiím Fdf«íí nomine > corripi folebat) futura pr¿edicunt:
utiíUfkciebdt* StolidMeji, quiproximeacceditddndtttram
friijim^ pecudum.
Bcanis- _ tí A P. c x i n C
V 0
Tor, er fruor úpate diffvruntyfed non eardtionc, qu4
quidáttoluntiomnid fudimperitia cofundentes, qui ¿iunt
* ' Mi htwiani^frui aeró ditwwimo & diuintí utimur,zr bu
mtt
na fruimur. Qup enim mthi ufum diuincru interdictó que*
f
*rftts uttct mvfrui rebm mw, labore* er induftm pdrattii
AÍÍÍ quk dicat mefrui fdcrti, cum in iüorum ucrfor ufu, at$
tdrmniftrrtionei Vcl quti neget^qutm uolup&ti opera do,me
frui bis rcbusjtndc cdpio uolüptxtemtQuodfi diccmydcbcrc
nosfrui rebm dwv\k,uú ucri btmam (quanqum ncin hoc
quidé ÍÜK accedo) furaffcdudirm.'De rebut cnimsnon dcuer-
bis dijjyutorenttNuncucrbum exponunt^fton res. Sed hós cmt
fuá imperitU,cr (qucáfadita r/i) cumfud pertinacia relin*
tíumus.vtiigiturejl dlrcruwm gr^ír*. Trui nuUiití,fcd (ut
fie dican)propttrfeln iüo iter ejljn hocrocía.Hoc últmmfr
nti^dquem iUud tendit.Qm hoc habctyqmefeit&r contcntu*
fjl:<jnt uiiturjmnquhm contcntu* cj}, femperb^ ulmim tédit.
J dec15 reprchenfw e¡i AmtibaUqui cm poffet uti Canncfi ui J£|-* **<**•
fiorUfi ui vndluit. Vtor armif,utor domo^utor hbris^utorfiu^
&o7 düigcntid? operaq» utex hoc poftcdcmolmcnti dliquid
búmífr cotifcqudr,fruor bontimctifiuor tuo dfycclujuo coüo
9«íojtao cantu.boc eji* dcleciztionani uoluprncmífr percipio
** hdc re, atque cxbuiui rci ufu. Normunquám eddem re dúo
P&itert hic ut itarjüefruitur:utfialtcrdd ficim fededt f¿tni<
^^caufdydlioquiid nofkftuw7 altcr uolupmk; hie no tedit
"kfíi, fed dpudfine ipftm quicfcitúUe non cotentutpr£fenti
^nditionc^d ulterior* tcndit'.qudlis Annii>dlfifuiffet,nee ti
Pr*fcnti uiñorid requiefcerc^qudm progredi maluiffctjio f«
^bitrbdlfcire uincere7fed utcloria nefeire utmxijfet:idejl9
*¡u¡fruiitU^qumuti ntdhtcrdt.'Dicimut turnen nonmmqud uti
í7 tr
?* Profruhmrverecundia cuiufddm cuufdiutjUtor pdnc tri
tac QAtQrptiinuliíiHtorfrdSt qudfi uiuendi potiui atufa eda*
31» t A V R E K T I I VALLA E
mM7qu¿m ede ndi cuufd uiudmut. Dfn r*tj¡ fi-ui efe delcéfationciti
cupcrc ex utendo, I íaíf; in idem Yccidunt,idm$ rfftciuntjruii
ddcfttlriy uolupt&tcmcdpcre.Quofit,HtnonfutritCdufd> cut
recentiores boe uocabultm frui^undeuenitfruithy fohs rehuí
diuinis dAreuo lucrintMdbetemm hoe ucrbum dúo f¡fpind7frui
íttttí, zrfrctm: quorum primwn uix in ufa cjl3 nifi dpud eos*
qui uerborwm nouifrtibut a* gdudent.zr gloruntur, Secudí
ftgniftedt eonfifum-.u^frctm fortoffcfamdi¡tritxte~qitjeefi ei t€
c\m¡dttfusejl confitcrü A diungimm ctUm ahcrwm ucrbum &¿
perfondm(.deutordico)ftgmficdtq; conuerfor^w operd utor.
VvW^&^'ldnn Cicero dd C<£Íiwm:Ydbio airo óptimo JJ bomme doftifii
ep
* ' Tnoifimlurifíimcutorf-tindcfitufuiíuttufwimbi
id cfl7 con uerfd tio ,jk milimt dt^crco nfuctu do. Qui 11 tii.Mulic
rem cwm qud íongd cofuetudo^feu longtM iíli fiord t ufut. A t íp
<¡ui& foiemui dliqudrc ideo uti^ut ex edfruttü pcrcipUmut> fi
¿K efcut diedmm uftm pro utilmte> er fruftu7 tim infinguU
ri7quim in pUrdiiiquortm excmphru plctutfuitt omnid. f-'w/x
gor dUtem idem efi, quod offciuyn,mun utq¡ ¿gotut+fungar m&
gi¡brdturfungor pr&tttrdifungor kgatiofí^fitngoroffício dele
%dto%fUn%oYmuñere iudicUiYungor dUtem Wi'tf, quod furtgoT
oficio ñu*, cr muñere ddmimflwidi, gitbermndiq, eorpmi
rmnere^inqmm^igndto ttobis db ímperdtore Deo.lndc De
ftnñui efi ui&iií c^fimuit offitim *íf *. Vcrgilw:
tn 6
* • * (Vfttn dem mdgnispeldgi defu n ele periclis. T itm L iuiut:
Dcfunclü merbis eorpordfalubriord effe cocpare.Tyefunftui pe
riculky quod finia funt pcyieuUiz? defunéhi morbU eorpord,
quodfinitifunt morbtcorporumXegimut ctt4 dvfitnÜm mot
tejd eft.rrtortemfiniuit.'De Potior dixi alio loco*
Sto ) Scdeo,Sído J Siíto,&: Ktator. c AV. V I ,
Appctftydc Expeto* C A P , v T i*
A Pf fíe cítffiítmBxpctQ cü rüione. Appeto qudlucuty
ELEGANTIARVM LIE. V m
£*pefo honefk¡pUneq> bond.Vndc derebuscxpetendisfcru
Pfcrcpbtlofopbi^uffctlicttpetídcbaitMon autcm de dppc*
l
*n<lw;re quo ámuátur dppctim, qui immcnfdiZF immoderd
a
tupid'ms dtcituY.Qudrc qui dixit7Omnt4 bonmn quodddtn
*Ppeterc uidcnturjnaüan dixijfct expetere*
Vcndícofl& Vindico. CAP* VIM.
Um dd itcYdnddconduáiomdntc.qúmfupmori coduftioni
fdMfkcUntMmttUi non fitnt.VdulusiSi u'tditor finudatimt
wdiorc dUdtm condition^ctiift minoría ucUtidttntidcm4/1/
ucnderctyUtrify emptori infoíidí crit obligdtuí.Scd /í emptor
d/íuwt n on idonewt [ubiceittñ<fc fundu* dddiám tfrno uideoy
Inquit^queadmodupriorifit ctnpt^ctim alid codittOy cr uerd
fubfecuttfit. scdfincutcrfubiccit ?mptoré> mtiore ¿uti pre*
iio dddifttm f/í prt dium ei^quifoluendo non eft7dbittm c/t l
f ríori emptionc^m cd mdwr inuUigüw>q%m wnditor á
prcbmt,
ELEGANTlARVM I Í B . V* IJJ
P tobúuit^cui licuit no nddicere.Quibut ex uerbis inteUigitur,
9itáfibiucUtiüudCicer(>niiinoffÍ£<hl>j 1L Ntwliátatorc
fcradíforaUíc qtti contra fe lice <ttur,anptor oppottct.ldem pro
tirina;Qgwm effct (KÍ diccre inftitucrdm) conftitiMdtidio
kom^crcidHjj rmUerfit:crecQflituit,m4nddtut futidwmfibi
r
to*t9&c.Rburio negotií datuwdcft ad ubulamjicetur E bu
titUjdctcrrcntur cmptores mul^purtim gratU Ctfcnntiipar
tim pretwifundus ¡tdduitur Bbutio, pecunia drgmrio promit
tif Efrwfíttf, QUO tcjlimonio tittnc uir optimttt utitur, fui m*
pttwi ef[?,qu4ft uero diU nos ei ncgcmut addidwm^ut & qttif
qUdfiterit,qM dubmriuquin e mcrctut CffenniiCyciim id pie*
Hfyfciríty artmcsftrc¿udifictM cóieelura dffequipofíét, cilm
pecum¿ CtfcmiiiC ex Ma h ¿redíate deberctur > edm porro ín
prtdijs ccUocurimaximc expcdiret,efiét4ttté pr^did^qua mu
herí m<xxtmé c6tíenirct,vd uemrét7 liccntur is quem Ctefennig
ddreopcrm nemo mirarctur^fibi cmere nenio pojfctfufyicdrL
QSÍMifwrtKí de Pafto atdmrciSi nobis nihil ex comedtu no* Dtdam. u,
jiro pJmri$3nQs uicin£ciuittii uendimmjicedtfcrttirc ubi fru
fteittucft.Nonexigudrcs eft:pro um^profeputturd^pro inno
f cutid licemur.ldé in Aegro redcptoiQmnes fkeulmcs in pre* Decíame
^coÜegiyTiKyferuuloSfpenates^ cr omnU utiliord pro per¿ti
Fftinutione pdretti dddixUnde dddiéh dpud ueteres dicebdn*
tesquipnetorü pronutUttonc^dc itfffuy qutífoliado no efíct,
cre
ditoribuiucndcbÁtur,Be quibttí magna, dpud Liuiüfit tnen
tio^t Addifiwi mort^dcjlindtui diciturXicer.de Off.lib. i n .
*:* i**qui morti addiftttf cffet ¡pateos fibidies commendidoru
IttorE cAufa pofluUffrtiiiAsfí&us eji tlter. Aliquddo fine ducll Lflj
Q
^ffitlicitiLtio;utdpudCurtiiídcX} ario ,quipoUicvbaturpre
f
*u pro espite Alex¿dri>fi gwi5 eim dolo oecidiffct? ira inquit:
?*qmtfír hubedtti drrnd,lieMminihaftiü cdpífit. Sí quid time
ln
^r Ucer^zr lieimi diffirtjd cft^uod liccri üidetur dütfine
Tc
J¥e¿itt ejfe diorm e me re uotentiutauttontimfemeldefirre
pretim.
jj4 LAVRBHTII VALLAE
prcthm-Licitori uero cwm maltis, er fepim augere pretittití*
Kí ciñere uolcntes ¿ciare¿f ¿b emendo.
Audío^&ExaudioiOrOj&Exoro- CAP, XXIX*
VÍIOJCT exaudiót tndiffirenter ponuntur pro duplicifi*
A; ,gn¿fic<if¿ou£.Vitít pro co quodcft-,dmbw ¿capto: ditera
Tnc.ínEum)* pro Co aitod cfadudiM peten ti concedoiut, Audire uocem uifd
fam modo mtlms>w,
Verg.Gron i, Vox quoqi per lucos uulgo cxditdifofitenteis. I dan:
AcnciJos y. Audijt,ry cali genitor departe ferctid Intonuit Ifüu^Cf
In«iírprofequor,&Pcríí:quor. xxxu.
P CAPi
^o[eqitQr,v perfequor muiti nefeimt dijtmguere:qui nc
fidlt pofiirtt,iü accipiúntf Profcqui no jirc ctrtre dbldtiui
, ^^tu^ut profequor te oculis? charit&tctodioj}úiwtt uerR
^^a^uyconuitij(:fi%nificdtut({i &ftio sdecUTds dtcrim
dñio^dccUríi altcrittíafj*
^ <dtcrm,?cr[c$UQr dutem ucl in maldm pdrtrm7id tjK
m pdrtcm^d
y * ífljc
S4* IAVRENTII V ALLAZ
infequcryCr infeftcrAcl in boiwjum pcrfeuero exequi, quoi
ügcrec&pcrdm, -
PanÍQ,dC impertióos: Partíor. C A P , x x x i n .
ATtiojCT purtior quiddm pro eodem kgnntScd imhi uidt
p tttrr4ror?pcriri partió fine in,^T pdrtiorcwm iti,quando
tft deponen; ,fed quando c/í paflimm.Zfl n<tnty impertió ide,
fcpift.n.lU, que d impendoyuelpdrtemdo, M.TuüiitííAliquid teportfirtt*
*a proSyiü* pertm buic quotjuc cogit&tioniqutifiimpendaAdcmiOncriS-
mei pfflcm nemini impertió .qudji parte do, Kcpcritur uliqué
inEunuctu fo nuttxtx coftruftionejtt apud TcrentikTturim&fdlute V<xr*
afl.t-fce.i, m€t^nmf\mmtmf^míimpcrtitSrutho.qudfi phrimdfdlu*
icPdrmcnonifuo impertit Gttdiho:eo me do quo diciturJoño
tibi huhe cqawm^T dono te hoc equoMuim pafUuü cjí imper
tior,ut Cicero: Atq; etidmuiró fbrti co\¡cg<e meo Umimpcr*
titur.Purtior id£ eftfquod partes ¡Ácio^pdrtcsq; diftribuo: fi*
Acnttd* i > f u t fortiorjortm fació, fortemue recipio > Vrrgii. - E tfocioS
pdrtiiwinontnes. QuintilUnui: Partiré uclgr¿tií-> dimqu*
rcJJ ircmtit ttffvrM.Vdrtiri itnq; de partibttí dicimití.íntpertfa
mdgfíd?re incorpúred,^r qtidfícomimnico .Impertir i&mcit
ahqmdicnnt^ro impmirv^b ¿pfo deponente portier*
In manu cft¡3c In imnibus. C A T , X X X I U I ,
N mam c/f, in mdmbttí eft, utrunq; accipiturpro eoa quo A
i eji^npotcfhteifedduplicitcrjcpr^fenti^ dcfituro.Dc
Epift,Uib.H pufenti) Cicero iVerum ksenonfunt in noftrd HUiiH.Erji/íitf
fam.cpíft. in ^tH$ ^ ^ feum in domummu dicitureffe* Vndemand*
Ub-7» f IKWJCT mxnwmifio. tuc<xnm:
I n manibu* utjlrti qumtm fit CafarJxtbetis. Vergti
enimaeropro Dcortmrft<j;honmmtcjlor fidm, uiñoridifi
tflitoi* uobh cfl,mget *¿¡tSj<tmni«í udlct. Cbtrk ,iüis annk*<tt$
diuúijs omnid cofenuere, Tdtum incvpto opus efi ¡ cttera rf*
txpcdiet.lnplur<tUtomenfrcquetitMiqum Mm^uiñorif
iti
HLEGANTIARVM LIE. V . j*r
wynwibw cjl: qudft imim taictur. Efi¿ dicimmin mdmbui
w » alufignificrtionc, pro eo quod cfl, ínter mdttus cfíy aut
5***<t ádmrtíioni cfl9aut quid nondm opcriffmmd trtíínus im
ftfb.Qjidndo cjl úfwrmetii; Cucr.in Cdtone Maiore:~EJl in
m
*nibw kudatwiquítm qmm legimus, qttem phüofopherim
*j0fl contemnimmíQitdndo res non ejl conftmm¿&: idl in eo*
*frin libro: Scptimttt tmhi líber Origina $ in mámbm>omni4
Wtiqui&tii monumento coUigo.
^aedirosfums3eAfFc<ftusfuni, CAP* XXXV,
^ u t r i o ^ Alo, C A P . x L v 1,
N triY
i*e.jt c r pútfwwtoriítffcrefcdntíunde nutrices dicu*
& ¿¿¿T'^^'^ií »?HÍ CWMm í^tfN** kdbcntfhabucritnt'uey
lexin ^^MuWítnt. A}i qu oq$ittcodcm f\gn ijicu te: un de
^^^buUru/miLibcriparcntesda nt7 wt uin ciantur*
Aí
5ío 1 A V R E N T U VALLAS
Af írt rebut incorporetifrequcntiut>ut crefeant. QuintiK*^*
Sed diereficuudtdm,uñes dUgerceíoquctiíepofiitPcrifídf^
fidixiffttt Augerc fkcundum, dugerc uires eloqucntͣ pop1
De Kmfc* ciccr.Scd nec iüácxtiníhfuñtjduntur^ poíii^er <tugrttaf
cogtt&tione>er memoriu.Coniunxit e¡r ipfc bfeduefaut f0*
mm in mtíltistqtt<eftmtttifufítt ut pofiü &" licctf «í nuimü &
Amad,j. of)icÍum7utmensdttimM<¡>.Vergüilos fucceffmalit*- id <r
qudft bortm ánimos fucceffut ¿ugefcerefkcit,
SperoA& Confido. CAP. x L v I ir
Ptro pro credo ufttutu efl,fiitc de prífenti toqudiru£r,fi&
S de pretérito >De prxfctttt, Quintiliaim: ¥dcilis (ut dffc
mdduertere uosfetro)defenfionismcd'curfui eft. Deprttc/V
tojdcmiEt innoecntu quidem pucÜffattiíutfj>cro)defen$
mus, Et Cicero i Spero tam probdwen ejfe dtmaticcm uc/fa*/*
Simliter confido pro credo jm in prdetcrito >fíwn in prrf/lflíjj
tum in futuro An pr¿terito:Quonim probaam mtionem o¡f,
18 c i m c í
pioowSa? * í ^ ^ effe confido.lnprtfcnti: Quanquim ¿ Crttipf*.
no/tro principe buütf winnori* phihfophowMyh*c te aflid^
¿udire3 dttfrdcápcrc confido, }n futuro il&fbreconfidÍffl&'
H*c exrnpU ex Cicerone funt,
Díco,& Feró fcncenriam:Díco,<3£ Fero í<=
gem* CAP. x t v i i T í
í > yíg/írfíttfll
jí* lAVREÑÍII VAtLAÉ
pgndtim'itc rcUxo,uc i pdteficio. EÍ ¿HA btdufmodifunt^
U non funtiutirepetojcpofcotrcnouojepréfmtojeue&f'*
moucojtcmdnco.
Pr aeparOj<3£ Apparo. CAP, L X I M Í*
KtparctrCy®* dpparareita, dtffrrmt;, quod preparare $
P dnted pararefibi<¡u< utilidfunt^ut forc ercdtt. A ppdf&
te^dd dignititem (¡uadam7d¿ ucrititpompdm. ideoífc ordtor^
prapnrdntyquibwobtinere cdttfam popntkt proatmttm df
pdrdtumrrprcbmditurrfUQdplítf pompan]; ojlenntiortb
qudm utilt&tii habere uiieatur .Cicero ofjiaoni primo:fa&
Utotittí curfum uit£ uidet, dd eamq; degendam prd'pdratt&
nrccffmtó,ut pafitmtut ldtib\dd,dc dU generis eiufdem* íf
de Ordtore tertio: l \U qu¿ in app ardttt jrri appeüantur iny*
gnú. Qniqttmdppdtdtwimdetur intcrdüfígnificdreutruty
ut dppnutw beüi>qttdft prfpdrdtio.Scd ut dicimat ñaues n$\
modo infhru£hs,fcd etidm crndt&s, quodquo res iitjiruüioTP,'.
úd be IIífríMjfá putehrioresfunt, iu dppdtaiu bcüiuocdm IKJ&
injbrm ambcüicdctiamado rnd& funt*
Prxfum,6C Prxítdco. CAP* LXV* '
Rrffísw cr prtftdeo difjirut.fibhocfitprtfesjicut ¡ *"
P fideo de fes,A nfideo refest A¿ iSo ueri pr4fts7quoddfc
uerbo infignificdtúrecedit: de quo dnté diximws, Vr*vfff>4
pr£poftt\t cffc veicuipUm gcrcndf> dtque ddmnifírad^
fldere^eji dd opem pncfhndd pneeffe^ quarn proprie prxp^t
bonünes iniumm qutdé pmetibw»aut in diferimen dddu&*¡
dij ucro bcneficcntiamfiutorcmq; inuocdfitibm^Uqudído tí¡&
Cap.*. indtffrrcter.Sttctoniuí de Tiberio: Vrjefedit er Attuciil^j
quaji dixiffct. pncfuit.Cic.pro SyUa: Noli ammos certem &f¡
nim?qui pwfurtt Micijs,offinderc.\danpro eodé: O * ^ ^
tan uos dij.a-pdtrij penatcs.qui buic urbi.dtque imperio f .^
fidetis. l dan pro £l ilone: vos inuitti+ &* in ciáis in uifti P^1
wlc Cmturiones^t j rttíius^obii non modo injjf ¿Sw'^ñ
Í L E G A N T J A R V M L I B . V. jtfj
™ rtidtt ¿fmrffíí,er huic indicio pr¿ejidattibitf>h<ec txnt&uir*
quidcmin
p joparlo pr£mitm*propono
fttftotti, j r r m
wctu>oftcndojpcmyQficn$
eddemfignificdtionciboceflihinchorttf*
iÜine deterrco: nifi quod Vroponcrecjhpotiuspottjhté, hP
pírfíw»$ hab cutis, Oslatderctía-o confiliwn duntts. cicero*
QMÍÍ C/Í^HÍ propofito tinto pr&núo non cxcitcturtldcm:?^
*.V«« pojírw m o r d e r txity m¿níí*l tem:T EWij]?e,m)tiiw meíÜ oftí*
da*. A t(fc itcrtm:iAdgnu/m huic uvbi pericuhm o&endttur.
P a d fkart is s Pacatiis,SePlacatusfuñí. C A P . L X ^ I I 1 ,
p drwisrcccfiLvUcdtusfMn,
utcmredij;ucl,dnimo lat i fu/m *
ttb indignationc animi ud 0
D
JUn,5<
Kturb&wft deorfm cm uiolentia deíjeere.
vcrgiüut: -vuppi dcturbdt <tb dlu.
Bxturbdrcjloco eundemin modum dajc&e.Difktrhdretd¡fti*
pdndojirumdoq- difijcm.QuinríiNon enim difeuffos dlicü
im opcrÍ$dngútos,dutdijltirbdto$pdrictes obíjcimw. Cicero'
FtóUpp. >• v t ^ccrc wjw oTdtíic dudcret7fepttblicfS operti dijlurbdttt*
rum pvbUeicxScntMfcntcntUfdificdtim domwm*
De Admoueo><5£ Amouco: Aducrro,& Auerto:
Aduerfus,3£ Aucrfus. c A r. xc.
Tymoueo rndnvm^ppono mdmm*Ámoíiro mdnwm,retíiQ
A,MQ mmm * Admto QCHIQ^ mmtmmSo^b $&&*•
mí*
ELEGANTIARVM t i » . V. 577
**&»( W COÍIWÍTÍO. Awtrto OCWÍOÍ,<ÜÍÍ mmtcmiáVcundccon
l rtQ
^ °cutos:>dutmentem.Aducr[us,oppofttut,oppofito pe fio
^tpeobiecTo.Auerfwtjergd oflMens.vndciUud TuUianíi LfcudeOí*
^9««ífo obfcocnwfid <td rem dec¡4T4ndm pmmfltfíE í díf
^mújuquid^mfinon^pientnmmií *&**&.
Et ^ W r C * P<,ÍWI dcmeruijfe meo. ío «««EHÍ, r.
^Sltort «atnwírSiW wt pkniore obfequio dcmtrcrcr m<M W i
toio$mi.EmmorMtm pméeft quod mereor,pr£tcrittmt
^^merifwí, Vrufr owerííi jíípíiw^ut mAta per^nfíi /¡mí,
j£*»Miit«r.Et infignificátione papiudtfiipendid cmeria. Ut
¿^'Enteritis huic beÜo [lipmdijs. Etpcr irásUtione k Ver*
¡í^^fcftí &¿¿ÍT£ » Í , <J«I profehborcnt, qui dicuntur pro
^ °P«f4gere. Quintil, de ¿pibui inquiti Hdbtbíim qui pro D (c | aím , u
w Rcfcro3&Fcro, CAP* C¿
W EfHÍif Pompea ^ Stfwfwtt* id efl, cotifúluit in c ¿dent
t^Xicnfattentia Vompeiut ¿d popula tulit.Zx iUofit Sena
t^fchumtcx hocrogatio ¡qu£ injhr cjlhgis.Dicimití pr*
tece Y^ro ^ dCcePfi>p*o <*0 ÍH0<* efttfateor n>* &cc díu tó
vC
utb ¡? l(* m ln ^ort* p^rf c, wowtt cfídíti m iw4fí<m:
l ^ 0 kflWí» CíccrOjViínm ¿ÍC e pttm refbrt clcmcnti* tu£.
m nin*ntcniWM: Ornniet dettity qu<epo(ieiuidimm (quid Phiifpj
M ^ ^ no» HIÍÍIÍHÍÍOÍÍ tf#£ ratiúcinMfmr9 uni ¿cceptii
taJ^ Antonio Ademefcjero tibÍ4cceptü,fittcpro eo quod
0
íioflnj^ recepto dbs te>qttod mihi dcbebMjHamfifotttm
P<* ÍM******^^ vnfcfitM&ptiUtio, qum ] uftini<mu&
1 1 tionm
í«n i/ V &* >Vr refaonfwnmfimuultRctulitxpen
ta£
«0rrcoí3cAbhorrco* CAP. CU
ff» LAVRí Y A L L t I B . V.
chorreo bdncrcm? idc eft quod cxpduefco, AbhorreO &
E hdcrc, idem cfl quod perqtikm dicnm ftm db hdc rf. **?.
femper poftuLt buiufmodi AbUtiutmüüud ucro ntmqudm^
4catfdtiuuntt
Bene agí oimaliquo quid ílr35í quid Adum
€ÍTe. CAP. c if'
Efir mectm dgiturjdent c/l, quod in bond coditione fv0*
B Itcm> pr¿ecUr¿ tccwm dgitur^optimcctm iüis agitar:^
Uut amhominibw dgeretur$ paruo contenú tjjint.itojitw
Ptjlmic. mcewndgitur7er peim^incommodm'uc^ ej peftimc. cicero
Cttm iÜo uero quiíncgct dftim effe pt£clarc > me am incorf
modiití* Roniinqudmdftitte.v alerw MdxMbro quinto:$d?
egiffent Athenicnfes cum mltiddeyficim pofl trecento «jifl|J
Perferivm in NLdrdthone dméh^in exiíitm protinw mififfcrt*
de non in cdrcerc,cr niñada mor i cocgiffvnt.Aftum e/í,/f"¡J
per ÍM mxUm partan dceip\tttrMt,Atttm e¡i de República**
cfl,rcfi>ublicd extmc%de$erdttt3ot perdía <#.
Salío,¡3¿ Saleo, CAP* c 11 r*
AliotttrtíU fdltutTpro co,quod cjlfdkwm fació.Sdtto3trip&
S dioiundefdlatio.lntcrdúfdlio pro fdlto.VcrgA uQeOtp
Mottibut in pratis un dos fdkere per utres.
Quid dutm dijlent /klf «*,cr fdl&tio^otu ejl. Sdlw enirt 4
jwi[í5 ccruoYumJcpQrwmq;:fdltitio ucrc¡iU& botninum i¿&
tio9qudm UUÍgo tripttditm uocantXtlicct falto profalto¿c&
pUturynon timen faltut pro fdlt&tio, fdlextuA'ue? qu<cewfdd
>t¿b «tb.figtiifiedtionisfitnt.Lw.fmr>dcper urbem iré cum tripuda*
folvnniqifdt&tu íwj?ií.
Abdko><& Exhaeredo. CAP* C H I Í*
Ifi m f
^•J ^fin,*í'íatfíP*1**ÍW4 máfuctudine, pro /¡id pí#
1
' e # f íwir(»f dixúcaufa inteüigitur}non fnAÍts,
*fi cu ndcm»dc Con tendere, C A P * I I I I*
V^ 0ru fn^rf, ídem <tittcflftftin¿tre: ut Vcrgiliwt, -QHtf Atnrid.i,
eftft^°*'»M ii w ¿ ítír/« tontm&mt petere. - Contentio
^^í'^iitttiííjWtlcUfio.M.TwlIías ¿eüjjjícijj litro primo:
ífííi' ^^üancuociSyO- fubmifiionetcr c&crtsfimtUbttíficiU
*Í<*¿¿ "* * Sd¡l«/li H* Hí/íoridrtfwifltfdrto:R«rfí*í «anena
0>
CCY ' ^ f í"íítt«t ¿ w cent f INÍ «u f. Con tenderejontin uare, Ci*
'«"flh G^torrff C«H<ÍO:I<Í ^wod f ÍÍÍÍ /cnpftt dccUr antier co
hilJ*1** *o«íjer rrwwjJíonM corttmwdrítar.Eí ¿n ícrfttfíN*»
^. Pf Í'ÍÍ icio fita cjl}(jU4mfineÍn termifíion e cotentio. ?r&tertb
*°*trttííor rjfjf ajbwgírrímrürfliírrr) compínrárr jCtrtorr*
n^^ere^proripere, «rí dirigerefigntm* Itenm profijH*
ftf jintmdctt. Sednc<¡ucprfccpttt}nequeexempUfittíSdi*
Co /^iW* Quid cnim dt$rt¿ontentÍQ e¡t perfeucranti^zr
Kfr ^ ^ eft continuare í chutan prtfcrtim eadem cxanpld
pq^HrfuUjaM.Qutditerwn vcrgiítatitiillud, Qcntcdunt
ittf'^t üb*d Saílujltanum^rccontendunt!Quadúo Ídem
4p/?*Wiqitodtatdünt,uelpcrgMtirc,fwc petert* lamuero
<L ^keron em conten tío noncflp erfcuera ntitt>ncque con tí
jjci^tinttarctfed intcntio>(tta¿ intcndcrcimdiftirtntcrenim
tt ^ W loco contendor? intentÍQ¿omenderci&' ifítHt
4¿ ^Pforiinifiüunwryíccipictesintctionanprv uoíuntxte
pfj/^po/ífo. AjJrrJí» ad hoc probatidtm er M.Fabio exc
&<Ut *fi-ír ^uo^ & 'P/*rf rcs¿c qudagimittiprobitbitur.Nequc Lib.t uap.t*
€0ít ****»« 4iíír m mafírtf |ontw, wec dCHU^imtíí omríow¿n«
*flíh- *^dBI ^ ^'r P rfrwm Wdntf.wmiwttq; pirnttí,rcw ütm
tifo- ^w»moííí poteji,cr iUc pr^tenuts^cr tmmodic¿ cU
^u¡m rjí uíira na w¡mt>f wn fíe $ p ronwncwtwne jfc#ú
B 4 nrc
39* L A V R E N T I I V A L L A E"
«rt iÍKfíKíjbrfintefio/io« potcfi. N4m «ox «t nfrííi, ítífl .
ltí*j?íor;/?¿c griwíor, CT pfnr¡or:qw¿ intcntior >boe tcnti&>®
dctttn mdgis cft,Sic ima uim no lubv^fumm* tupi pericia *
Uíedijs crgo utatdtwt /OH». Uiquoq- quwm uugen<U'J,Í^J(
tjltCXcittndLqumfmmuédAtfuiittcmpcrundi Maniffi^
ergo cft,quid ftt intentio}tuw ettimfiímlttudo ncruoru fl^fj
jc/ím* doccty undc ftmititudo /iwipfa ejl.Na utncritut in clt
rd^dut nerttm in drcu^quó magisintcnditur^i uehementi^^
fonum^el idtm cfficit:quo tndgit relaxdtur, f o rcmifiio^
iu er uoxy qtí£ utiq; ufwm ntruoru corporií exígi^quoS ^.
re íicct in ctcutífiime excUmmibui máxime intedUmqud*
Caer.üb.*M cith&Yd aut indrcu> fiaccontcndi:qu£Íut dixiyidcmfutitffi
tti¿5ruiH ™l ^m cífe cx ttcrbisutriufq; dutom^quos nomnauimuiMtí j
manís, ÍJUÍ tris ucque aero quifquam ncgnucrit cotinentcr ejft>quod ¿&¿
f^^^f^econtinudt^quod hUrccUut aitftd i continco utnit'¿^
cátitifttTb*iiü tentut u&o i contcndojicet continco ficUt co ntcntu/m.
%ttaatt
In cúndeme Curfus. CAP. *
Acucia. f~l Vrfutjn quitjdm quod uoUmiut Vergiiiui:
y^/^Curftm q; per dum T)irigite in tucos.-quafi non fttr
rute dicdtttttt de uoldtu curfwn, er de curfu uoUtum \ut ífr ^
inHícyr. pud Tcrctiumftjlmto feruum tre iubvnsJttqui^VoUipro^
iá*i,ict+t qpoiefoitnt. Den<tHtg4íiottcg«oí[i ftfói4¿ictmw curf^
D offí Hb * u t **'THBHÍ*, Ndttes q; in curfu fruméto onujhs petcntes fl£
Dcciam.ii! ditmuiderit £tQjántilidnw3nMÍg<ttionem dixit fugdfaP*
ñaues fugi€titc$yqit£ ucíoccm curftm conficcret, quum ifl<¡j'
lnde}iigicnti¿ ucld longo ttifu profecuti-ls enim qtti fiigit^
Atndd.fl. eifiimecurritJEoqi Vergilw inquit*
- Pedibus timo r dddidit días. .
1 dan quoq¡ Quintitianui inquit:&lult%futjt er Graci9€fpj
LiMtcap.t, ¿¡¡tin$¿cnQmmtti ^m^rquiidculum cmittit* idculdridt.
tunqui pildm, dutfudé^ppcMionepriudtimfibi *&&*&>>*
rct.Et HtUpiddrc^uidfn.mmfc^ü eji3 m gkbariht^^
E L E G
* 5 A R TI A R VM LIB. vn 3?*
c
n
* <tindeir¡7áe Carpere, C A P . VI,
^tpercjnquittpro dttcnu4re>a' aperire. VergiK Georg.i,
jj 0 ^ ce / ¡o ¿lu rn a quidem c a rp cnt es p enfa pu cite.
lnde
3¡jtf L A V R E N T I T V AL L AE ,
inde per abufiofícm twnsferimut ddfcnecluté^dd tnorí^* #
UboremMdoloremiquiJ, bi,qui molcftidmexfencfttó?**®j
bo%cd:ta'^¡€i}ti\it>quáfí onere intokrabili premuntur?^
cupidc,uclut grMic pondM>df? itAlct deponerc. Ncqttfí0^
ád molejltM corpons trmsUtio hxc fitjucrum ctidtn dd ti&
/ífdí 4nintí:ttt, grtuti CQittutncltd, gruuis imttru, gr^fj
ror^griuis idtlux4^tír£ aninum genere quodum poitdcr&K
mwit* 1 t&que umtímodt^eflyqu£co rpo riy dut a n im o itf0'^
funt7ea grduid dppettdTeMoífc molejíu ¿molcjd e$U Tt^
gnAjnagntq; pondera ttocima ejl.Alter modut efcquód <fi*
údmodwm gr¿uUfdX4,er grades trunci non fkcilé loco WfT
tttr3fed dd ornncm tanpom mmbilitxtcm h ¿rentM ho0\
conjhnteí,etc prtditifipicrjtidtínmto perfigurutn grdutS^i
mitutur, quod nec prvcÚntt,ncc mnisynec UAniatcjtcc prfll*
fis ¿íb {£quQ>zr iuftofummouentur.uthífitciunt) quos U^[
tttmm, qut in fiímUtudin cm puherk) er pdlearum ad offljfi
rdm uentildntur.Scidmuttimengrduü tune rtgercddtiuthf
cjt inpriorefígnificdto:tit,tH es grauk mihi- Quate non f,
Líb^.proocm,be quídamleguntapud Ciaroncmdeofficijs:Quod £&^\A
cjfct <tptijtimwn>o' autorit&ti me* grduiflimum.Ndtnhocf,
ttifiimtm fuptruacuum c/i. Ctftcníin quid mtrer ,/t m &** f¿
funt áltiominteUigcntufkUitur^uwm lcuioribu&,dtqM C
tis bítÜucinetur M drceÜ MÍ t
Incundcm,dclnficíatprt C A P . I *\j
Nficidtores, inqm^funtjklficriminis obicftores :ut G$\
I de Qrdtorcltbra primo jVtfiíUciiifiádtorprQbafJ'etW
4ntcpetttim cffc pccunia^qudm rjftt capto dcbcrt.HoC d^
diüvm efh ¿ Ciccroneynec reo crimnisjed pecunidrwtí'^¿
ro dcccpit non t&ntiim pro rcofcd pro 4&ore etidm* & rf5 ,
fdtore fklft criminis. vbi cnim peraní^cr petttor nontift^.g
tbi nuüa, cft amndtioAnficidtor igitur tf fignifiedtttrA^a
gutfc uel deberé, quod ááorpctihuti eommfijfc quod4i' $
, ^ t E G A H T I A R V M LIB. T I . m
fon *' Vn¿€fatu* conkñurúlii diciturwftchhsjní/tto
<fcJi** T€lilS infctóturiuvl infició it.lnftmri cmmtW id quod
Jin
tt: fcÍMÍY€y cjiuerbonegm* Uam negarecjl aliquando
^Moiut vcrgiliut: AenridJib.w
. &rcgi}formafcd qucisfortunó negar at
. n Pztrum rediw* Veto notim eft aliad cffc, qum nc=.
b^fotbrcMcrfignm) contrariwm cfl tüti impero^ er iu*
• ^o« ejí autem buic nomúnift aecufamm caf^CT utijí
*ift co, isjtidc inficus loquor:aii (tnúlc e¡h fuppctia^pro
^ í^íf/í auxilitm: ut in x 111 * Qommcmriorum C f p m , b^íciS"/* *
8•J**Wittbatttr auxilia magna cquiatw oppidan^ fuppttia*
foJ^-E t m codcm:Sut¿q> rebut ttmcn^dcphanti4q¡ xxx.re
j ft ">f«« f¡nibm9 cppidiíiji fuppetitf proji&w eft. Bt itertm
ü
t¿ hto;Atquc futtfU%ientibux,fupprtitóirc «¡ntendit. Sue*
n
iu* dc Vcf\>¿j¡ano:LcgattMi infuper Syruc confutaran fkp
^fawtansapn dquilajugducrunL Vlautut in üpidico:
c^njií-ttío,/? qttidfeuiuntfena, fuppctitá mibicttmfororc Cap1+,
^dem in cddcm^nominatiuo cft uftts: Auxilia mhitfrfup*
tdomi
Incundem^delncíGm. C A T , xt
í^fiíBsínqwYjí/ííd/TjÍOTttí. Cic.in OratoreiHfC quídem dúo
tnA '*** pedibut incijim,dcindc mcbmim dicere [okbM.Quid
q^A e°ntrdri^my ? w 4 m ÍMifimf id efly m¡nufotim3 vrfirmU
^ r # ccniunfiimiqudfi nvfcidmut7quidfit\t coUyccmmatA9
l^^todijc quibwt Cicero pluribuiin locis dijfrutnt, dppcU
Pt *]?* incifoncm7mmbru,circuitum^uedmbittím,puc com
^^poncm^^eontinudtionem.fmecircunfcriptioneXu^
u
'ti*ni {quod métti nomnibw Cicero uocdt)duo gmerd
(¿{"^jSrifiprioi-i düUmfit defimt: 3 nciftm» eftfcnfut non '5,cap*J
¿ P fto jittflKYo CÜIIÍ íw/Hfcp/m'fljj p**r HírmtW:ttí,Dowii« ti*
fJt r I T * t Í 4 t ^&f&¿w.pf c«niííftpcrd&íiffdt rgfftáí-Fiwii/- rfHíí
' " W Í jicrta ifldji.-MíírS, fjtffn/i« nwno-íí condufus,
fcá
t9« lAVRENTII VALLAE
fed d toto corpore abrtípMyaf per fe nihil tfficienf.
Inciindcm,dcCandeo* CAP, XT V
Ub
a Vidergo tnihiínebencdixit MareeUw? imo #&°\L
qttidtdt<p ddco multtftd nunc bene dittis non cft I***
tmttfiin hi^qu<e Luduri (fweíít, nonnihitinterdwm &$$!,
*** Ut7cartdetignitamcftM.Tuldc Offic. Cdttdcrtte ctrbvfltr
údwrebxt c*piHttm.C*nif í, edndidim fJl.verg.AeiwÜ' (í '
Cdndcntisu dcae medid ínter co muafiindit,
Sed tíie {ut áixVjncnnihil defidero^ttm zf cxcdndefcert W*
mnm dicimnt,<¡mm uehcmenteriYdfátur.Vr&tcrek of\x$\t
cjt pafiim Cdufa.qudmobrcm unu/m uerbum plurafignijicct* •
in hociQmm cnimignis obfhntid exupfrdt^c fumtm ww"*1
tdndore jiítmtit£ConeÍpit:ucl quod Solquartta c¿tndtdior>^f•
to ¿rdctitior: i& animui dtm itd conci&tUA t/i^í nj?títm4t tíí»'*;
€enftiS> e r excandefeens dicitut: ucl qtwd more ttentis cofiy*-
ittw^er tfl morón dqu* rbüüicm in kbeteyud ipfa á<¡itd W
tií cbttüicjts tfoti/MM dibeta ciet: m aninwtfirttiti perturba
ne perciMjxcdndefcerc diátur,ut t&m comoüo mctiifig&l
tib*^ap^i cetur>qu4nü, efl ud mdrU^uet dqtta d¿ ignt ii albvfcctisup*
exuaim¿ QuinHlidn.expofiti ttocahulipdttfcctexrpto:^
Uxlinquit) eft conforto in fe dqud,uel quicquid díiud (tmtÜ^
MertiturAnde propter fiexm cdpiUorim^pdrs ftmmd cdp í ^
ex. h>citiqudm inmoñbm cminr»tifUnví. rt£í¿ díxrrish&?>
mnid UerticeSyproprie tune wideinititm duxit.Qtt<tre riet&
debet mrum mderi^cur interdim und uoxpíurdfignifcet*
Btf.¡nijiudT. InSertjium,d€Lxtus. C A P , X I '*
Cfore, Vndt j ActtmSeruiopUcctmdtxfígniñcdretfactmdu,p&t?\
liquiqüirtinte ^^p-duidum^paícbrwm^mdc^ cr mdtz dhd.tdq; dpud v*
jTTSflirí 1 ¿ ' ^ m o ^ : quo¿fí*ti0*qvo$pocttotxpofuifot,4áb&**
riAcjíJíjí quo riorfenfm ábutimurjim unum ttdturdfignificetXttil $*h
'"frm/rcuí: Líf íaw txtrinfccM.Rcftcigitur dnimata dicun
«tt f^?«Of(W £úfttttí«r,Eí g«f4 tiAturdftc copdrdtum c/í» ut
frífL tf twppr'a habitudine funt9aldcriora;qu¿ uero debili,
tos ^fíwwfit* M pingtfij uoccmm hete, ut Utas éucsj**
^ . ftw>ta£* ¿rafíüTriínjrn mw* í?oc adfimíUd^adfegetesV
tiú*?****' °Üuca*dc táterM arbores* Vndcficut ex iüis fupc
i wtyÜQtmnipcrdpwnt fruélití,®- quewidmodumiÜ4¿t%
» ^ c 9i quetlufint^dedaratd$rclttt:appcttanturq; Ut* IV
toJV*ftf «íífíTííf ÍH oíiucaj^ti arbujh^o quide magis quod
^titto&t kac anímate efft.Vei Ufo dícimw ab efjtftu, quod
u ***«frciutiutlocim tuttum, quia nos tutos efficit. I de o (fa
a
(» ppeUantur bomines Utiob¡íacundirte,pingucdine pul*
tfitnd¡néigrduiateJ&' fitmlUifcd cxntum a, qu£ in noftros
fitcdünttftutifi ia cotingat in noftram ddefhtionem) Uti
g l o t i s UQluptiítmfy pdñcnti* • Hdtie igitur reguUm tenc
^líioc nomc er apud autores inuentum fkálc in t eUige tur*
prttifkridm fine dmbigumtc in utendo fuppedi&bit*
^eundeniídc A c c u f o ^ Incufo. C A P . X I I I.
A Uttfare(ut idem cu mutis alijs uoUit)c¡i maiorif de mi? j£«ílx!2S£¿
ncueniant,
buifiicrvi
UbfURtvtLü, crdsquod ctiam Vcrgilwprobat:
StigrámHycnü pcwüm&cpbyrisfc¡iáb¡K ^d\n- ^
E
. & E G A NT I ARVM L I B. VT; 4«
^ ^ftíttcjl^Díííiígj/br^Miíl^criBHWf^ quAhsnafcitttr
^ WfrbdtcfhmenticdcreiideofvrfoffcyquUhterSffi foicffsx
w J*tmpl um iejh men ti id efi, fh rmtt m . Cicero dd A ppium: f P*fl: ? •to*j •
r
h
( * w ííícr«r> í/íídrttm 4Íroefxrmptem ÍMÍ/7/Í-Í: Et dd Cicero* ipi ?[, ml¡t tüt
^ fttwp/dfiCÍ(í jfxonpíár CÜH chirogrdphi Tino dedi: tum ^-Epifl*
'""«PoBíc^Ex /tffrtf fogiKjfcííjnam fdrww tibicxemplar i^¡¡¡¿UJÍXé
D * mj/í
4rt IAVRE.MTII VALLAS
fM*/í.Hi de pagina fcripts,quod corporak eji,inteUÍg^"^
fententid,qufiíipagina continctnr>uelpotius ex p¿gul<\P ü
cipitur.Quodfiindtftintté hií duobm libetuti, íionfettcrtf
gtiítboiqmm pr*fertim Ouidiití diedt cxcpU plurd uni&l í
pro cxemplaribttf.Ndm uniítírct unu/m^tc¡; idem exempw)
propri¿(ut dixt}indtiter(is íicetexempUribus.Loíjitettf^
de opere fuá Me^morphofcosjtbro primo de Trijíibití ¿li'
Ekg.t* PtiiribmcxmptisferiptAfuijfcrcor,
*.cap.^s.iñe- KeperituretiamexmpUriumyprocxempUri:Vlinim lib.v'
midáis coJíd Ifí ¿^ h¿c ojnirn in ¡¿oc tY¿£h\tu7 mil cxcmpturitl uitiofüW c\ \
Ijrba.íiniJctur N Ort dí 1 COrfWífWlÍTÉWpfo üíXf, C/WOtí ddblbctur Ht dUt p*v*
tiiiiEcHtifíímc fa autornad* caufcqu£ faniñeatio notoeft ómnibus. V ^
omíiít iu iioc pdrs probduonís uocdtUY db exempw, CT in clocuttone &^
«x^wttvx ^vm "Cornamenta numeratur.
jnimeft.Bcre- In Bocthium,de Pcríbna, CAP. X X X 1 1 11-
5
6
t E G AfT T I Afc V M LIB> VL 4x1
n
r ^rm Ethtftriones ¿n fcettd per fonos accipimt^t <¡utm
Utíl
r "gHfltjdttí anciHitm^dut tndtronam, <sut meretrice? aut
ln
rfttt ddolcfcaiteitiiditt pAtrm,dutm trcm> a «t fi U íí? ¿ w f
fi^w^f íwijf>f mtií«í Imonofijdtft prird/fítrnijCr mMcbmuf
f j M«rf ÍJ5 funtfinguU infingulisfcd plurimdiuelutiin me
nd
hfi- '^^^tt'-'^^^íf'•fl«'rff",ir¿ícriíftrffsAf^e,tíí»/offiniVtf
J¡* í '^ J Í Í 'f c f t , ^» m ¿ í > '^ 1 ' /¿«rí, gc/íCM1* patrk^fili^frams,
Y
t^ hfdrtÍsJdÍHÜi$>nob¡Usí& mterdu. contrariaba ádjbr
^t^%pulcharr¡mtmiditijtimum,nÓ[um fbrtiijiec pukhery
^^^p^pnpp|pqnaf^Magppp^piPÉ|ít{i n r r ri 1 in
Jí^'i ¿tdduftim wwígrií ,wr/?c iccjttdtitr, tres pcrfondtme ex*
* ^PK uideo tiuAipcrfonds,\ncrft bón¿perfona: quifermo
fC4
i*ííí inmiim, er hodie nemo niji imperitm omino fie
4** IAVRENTII VALIAS
loquitur.Qüaqu¿m Boctbm ipfe uiderity quomcdo P^Jf^
cjt fubjhnrid.Suntdutem in Dco tres perfentino tres fu ty**J*
tid* í!li ddcjfc mfr lUgdmwrpr^/mrm tpod «rq; «A* wo* *r\
fubjhntumfipiificdttr]cqi ufares efí mcrafubjhnñ^ut^
dem nojiro opere ofiendimas,
In luÍtínianum,dcNox3cdedere. C A P . XXXV-J
IndiUmpír. X TOx*dcderc9iu¡iinünip4cc,fittcTrebcUictni>&' fo&*
x*,a&í.í.«ij' ^ ^ {nAmlujitnunmneeiurd^necprjmn Latina literatV\
uit)ejl peone dórenme tradert ob noxam^ud fignificdtttf
pd.IUeautem ait:Noxd,ejlcorpa* quod uocuit.Etin roí*'
coiCorpus dcdttur nox<r. Si nox¿ eorput r/í, quowodo cflif.
deditur ncxfiNunquid corpW deditur cerpori^ut corp^l
bitQudnqudm quid h¿c ordtío adfignificdndttm petnaúf
rctfBjl dutem hac poend ferucrwnt ques domtni mdlwt di f
fltfiíi trdder^qudm prsjhre maleficium^quod iUiddmferU^^
r
ftm drgti\ __ _ _ ^ _
&c brtttis dtitctn improprtedtcitur, cd dedinox*: ui^e ctf7*
4pud cundem Ouidium libro primo fdftortm,
Vcrbdfides [cqmturjwx* Ubi deditwi taita . .
lttír
$pdrg
S-*. P^É'Wrjfufo cornua Bac&emero,
^heriüudvirgidj:
fien0****1?3'0 M í f í
^ cfttfulpJitpáftptrftnoxdt&figni*
dCC
'J/ ? * ^ ( w H í f - Af^wc(wí jí6í cr «í cr OMMÍ ) ÍÍOXd «o ojfp 4
'Wpan^M^díí culpdmtíoxÍMndkitqtt4futQx¡amffpitist
n J^ftoxam in h^cfigmfic añone reperiamttí^qua dikionem
J^mrcpertmw* QUeddixiluftinidntmfirfit&n t\eciurd*
^c"'fUí LutifiJLsfciffr.ncmo twrctur:& qttidfcmperinGrdt
'- Ulxit>txmqtít<tftdominiimluftitií¿nittii (tttexnttmfmatc
¿**Pp<trct}dici uoluit,ut quidatn alij Cafares ficcruiit3quo<t
r UiTQ Romano eft dtiaufiimxm: er thirdRer ipfc literdru/m*
Í¿L *rttW1?; ^ortm tcmpwuw iwmfmMis Gottbicwm nwgtf
¿dieéfa twmfitmmimcntmJcnimcnttm>nutrimentuMt,$
iafalicctJbiintcUigi
**i coíHc ID3dc Fer r í ,Po rrarJ, A gi. C A P . I, I *
P^»rí proprie d¡cimw*> Caw inquit, qudt quis corporefuo
^iuUt.Vorturi eayqu£ quis turnento fecum ducit.Agi ea*
£*4nimalUfuntAn hoc ipfe Cato dffentior, nift quédrert*
#/!» tüi corpor?, mttrdmettámms quámfrre- QUÍ$
enm
444 LAVRENTII V AL t A E
enirtt ncgetitmcnü portare fqut qum homnes ímitótt^j
AfaSct. t* ¡pJi porare dicuntttr.Tarentiut in AndrU:- MihortiOtí
*, . „_ iflkucobfccrotfiiQuQ poras pucrwmi-UcfAüm:
C
*F*** difeotor:utdpud Plimmlibro x x x v i.Subitmentóní?
fitijfc ttm autoritíitcm mdeulofo marmori, qudftcere
C J Í W « M mfwíjrítm «nrf^wc &> i LcJboMuidim hocp^
Eo* .ílb.&c. uerficolores quidcmmdcuhí babcns.Etin eodemiVrimi^.
arbitrar) uerficohrcs ijhs macula chiortm lapicidintffli
Cap.»*- ¿erünt^qum cxtrucrentmuros.&tineodemiVctuti J ^ , ^
cu\i^untyquos qttiddtn abdeuíos dppeUdnt, aíiquos rfi'ÍP ,
C»p.»»- j y modümficolQrcs.EtM x v, Ingotípa/Wfwr¿¿í"*^
I N G V L A H I S tua,\04nfi TorteUi,
I fw« ¿rgrf Wf bctictiQÍcttti^ tum de mwy qmn*
ittiUatncfcfuiit, literls opimo > ijsq; precipite
\ qu<e <td daqwrttUmfycéhntficit ttt quicquid
j ^ B j B i l de chgánúd litigue L cttin<£ > qui primut dd e*
j ^fitiam gt-ddut cft7 ¿¿noto* idomne ¿dte potifiimwm feri*
rj*- Cum prtfcrtimnihií ausgener'tstsmcxiguwm profici*
. ^ i mc-fifttod non tao^ nefrio iuditio dicam^n amoritmít*
^ cffe ttideatur* No» npudidbis igitur boc Wiqudm «cí*
P**->qt(ód de pronomincSui cu cittf deriiMtitto ddnotxuific*
.tppcndiccm qtidcjlionti i$w>>Hbi (¡u<efunt huic ctm getitti
y¡P?imíe&'featrtd¿ pcrforid* comm^mdiqunttJtdmodUfcU)
JfttiimutMdtn iUhic3quie trim omnitt > hlc uero qus WÍIÍUÍ
^ * t t propria funtcxplicantur 3 catam prorfw, qtfdtcnat
í ^ / t ddrmprocdtione. Hui>diect dliqui^pcrcxigudtper*
jfüfy mntcrta, mefat# feribi digna, ifti ego (uinndut cfl
I ^in principio mdxim contcmpmopms) Afirmo ¿ton m*
^fibiintrogrcffo cm uifum Mftdmagfidmtprofkrídáftttff*
°jint, fimitcfíií¡; Idbyrintho cuidum, ctidmfi Mr nofoürvA
n
tH<Ífi.>t:ut ucri liecdt Vcrgílinno ucrfu dittrc,
c
^} UboY iÜc domm* e¡r incxtticdbtlti ftror. jun,**
* ttinam non plcrtcfc fkUcremtxxjion modo pltbci^ fcdttid
nci
t>rí in dicendo ? de Tbcfeo pares^ qui filo iüo Ariadncs
^itutimur, dut dbutimwr. NÉT<£ dcnofhd witum memo*
" ^ m efe aliquot ü proximü [t<uUs toquor7 in qutbu& uix
tAVRENTII VALLAN
quif$tt& uitio boc non Ubornuit 7 uel utendi ifio pro'rííí%
<¡uum ¡mn oportct* uel non utcndi y qutvm oportct. Ai 9",
ttflato\^u¡m neeefftrio ^qaAnUetUmdijdmisuo^ ^
tíJíil
Eíc«íítt%í fuperfcdeúm de genere hoc tofo dicere) í u
Mdcñicii7pbilofophiituti<p ¿n ijs^qu^mc^
y —, JWíim tbcotegiSjiurifpmtiwrtíQTibus^A
denifyonWbutfcmonc utmtibm conducitrcrtí/m> uerbow
interprefam^/íoíi propritm efh eloquentit* Ccrté boc, &
uim, Mqiintcrpretxmur,fontijkciendwm efi intvre¿tcr¿*
c<tbuU,qu4nti Vlutcn Ínter reliqud numinu triu/m muxiffl^
deorim er unut,cr frater tertiw.Rides uiafiim copardtf
hyperbolen.Tu uero ttel per me Ucet ridc&7tceim ctUw ™>
i-ib. Sítitii u rm>quim(iitinqt(itlíoratM)ridctnttdicereucru M'wfJJ-
****** Rí dea/i > i n quam , n o deridedutt N am er propias ¿td ueriüttflj
cedet mea fuperUtio ridicuU^qnkm tud cum dttrdc~tmc¿¿
/ío.Nrc nibil bcÜd> nec inconcinnd, nec inepto fané cop&*¿
erit.Siquidm quemadmodtm tresfilij Saturmífi uetufh^
dimití)onmid interfe diuifcreiut lupiter catumyKeptm^^
rUyPlutó infiros forUrctur: it& tria pronormna er Ínterin
ntdtt4ticr inter cartera uoces primrtijwm omnem pcr'oflr
twmtrum compfettuntur (Bgofimte J ouit eum prima
pvmsiTufirmle NepttmjttiutftcZdr.sui Qmile PhtotiíA
im tcriid) tu omnia deriuatiud per totidecrfutjingulaft^
¿icdttt Nam quid efoquod nvnmeum,aut ttumjutfuta»^
queati®' Ucet fui non cantinea tertum omnitio pcrfon'tr
mcniUiiU ueiutifins rJl,fMr$ ipfm ca toa mcupaw, $l*
íúmrtm ac locuplctwutroq; ahortm.qurniam piures &&
pofítdettertiaperfon^quamrcUqu*, h thinc quofy PÍ"f ,
copaudu^qui Dk Uiuiti¡$& cade ctuíd Gr¿cé Pintón $
peUatttr.FAco quidem mdgtijuod ficta Pluton deftétm {f¡
fcnrit,cwq; imperitm cmtie ex alieno pendet orbe.quodl"t
Hkc mm de[ccndtmt?ftne quibw non exificret Mita r^
L k* RECIPROC. Syj ET S V V S ^ * 4*1
ie p ^ fcfcfl ti nominatiui h<tbet,gr niji rcgimí citéediun*
Jwcjft 4Í* ne%uit fubfiliere, cr {quod dd rem máxime jSíit)
t*o ^^dwm Vlutonc préfide, bcne nuleq; fk&ormtdicid
fa^torific in ufu diftionis bui^ bencmale'quc wqucntcs
Üoto^* '"djViturrtf qui ex hoc indicio abfoJ^^^U^ú^
**tchT0iltremníum ^ Ebfiwn emt,cm^Wr^luno
l
~ fedicant;
J^Tj; TKOÍ pdfíft«(rmíín«:octnif per dmptuí^ ¿Uwíd.*»
ftf
h iWi«r ~Etyfitm 3 cr prfüc* í¿& drwd tenanw.
fy£e/í pr<m<wn i/íwá wnfo Dfo rompurán poff/hcflr eíw
% Pcfe*ÍEuá'Pei'<3¡ cxüti cxiftimcturtLibuitMm ]o
ífr Míí IJO/IMIÍI rudtmjwi CWMWIÍÍ (íMrlirfí ífi temrttJMOrKWi
hj^t opere con ífmíffnddm oftendere uotuintttí, Sed id íp/i
4 o ° PkMftWI ^ nf í ' m f $ nWI m0í ^ potuiffeiUt L¿byrin*
ÍJ^p<tr4rCyfedfvrtA.fitt etiam tntus Minot&urumjdejhje*
j^ofirm habentt. Dr ÍWÍKI ndíww, CT ufu cum díi] uetertt
lJ***ici nonnuXUittm VrifcUniti(cui inter Meteros firctri*
]iJ*ypilma)pertmlü pr£cipit,w haudfcio m uUa de re di
¿V^JWj w t mirerfieUpfm lo tjuendi confuetudinem defluxif
*¡¡?*k<* Nos buiufmodi erroris cdufMut aberrantes reducá*
** uiá) quQt&f&dM feretAüigctius trudere combinwr:
In quo díftent Sui^Sí Suus ínter nos,&
Grartos* CAP, i*
R I N C I P I o (quonidm Vrtfcidttw plcrdfy
ad Gr£edm figurw rcuoedt* O* hec in primis
pronontcn de quo dgimut) indicandu/m efi rml
ti cffe cum díibi > ttm uero hic Ínter nos Gr£*
co$i$ dtftimiUd- T>rimumapudiUo$ftti+ idejk
y
l fyty &q¡ip. <r$h y ^2p) t fyUi • ^Sci, non fdné frequenti
¿*:& fuwM rji, \fo> x& cf^Tíf^ in tmrntf frequenti effet
no
*Kerofrcqnct\tifiim4>zr qúm ufit&tifiimé* itmífc
4tf* LAVRENT1Í VALLAE
pro BfttíMotíts apud cofdcm aliud pronomejd cft^iw*** *
iMfomuYpffliquod propric efl ipfiwjpfijpfwmjpfo^^
«íro^Vwípo/ííwm^wüTu^erí.Eí tice t nonnihil diffvr^T]
men cre\o iüud prohoeponi7ut uix fcitó,quid ínter ipr '
j g ^ J y ^ g í t ad fignandm diffirentüm iüud <$!r¡J*
j o J S J a ^ p p o hoc ponitur: fcd ncfcio anomncs id fcrtf™
res obfcmarint. Certé nee omnes editionesfcruatim hé*®*
gr qu£ ha\nt > uix ubiq>: c / í ubiq; habercnt, non &&&
totimlingude Latintercfyonderct- Pro1 terca hocipftm fflf¡
p ofitwrn primé$ fecunda q; perfon £ accommodm, nonfi^,
tertUjtt Jiyotft^tlt *ti\p\wmi,dpud nosifi uerb&fit c ucrft
abfurdifiimum 3 attendite nobisfibi,f¡ue nobiífibi ipfis; ^
t&ntundemfigtoficet nobis ipfis.Vojlrcmo apud Uomcru^v
fi qiü funt dlij, fexcentis in loe tí reperiri awiXhoc eft9f«hr
bi,fe:pro cÍm7ú>ewmjo:fiucpro ilUtttjüiJümjUoictiittí^
torit&umirnitírtüMi noftrtvm inuenio ncmincmAt& ejrfud fl¿*
rom interdtm defertt hoc pron ornen, er in locwm fuwm *W
fuceederepatitur. Quod nobis ¿deo dategatu eflsutficuti$
cr \ncw> tui cr tutu: it&fui grfuuí nequeantaltertm prQ$
tero poniy qutm non Latinafit,fcd barbara oratfo* ego ^
amictm mijidtitiMc ¿mtfiliumfui,pro mewm.tuum^
e r , bic me credit omniafkcere ¿more meo, odio tuo y inu$
fita, pro mei> tuifui, que apud Grecos non ejl difjrrcntí^
quidem (ut alibi prebduimus) Sui.ut mrí, tui^noflr^cr w f t
pdfiitte femper accipitur: Sum ucro, ut mcMytuwi7noftrtk#> *
fhrm,noflcr9HcJicr,poj[cfiii¿¿ud añiueiquod Vrifcianu itf*
raffe obGra-eamfbrfitxn imititionem quam mirtm^tm t^f
íjft Outícrgo tot fintquibut¿ Grtcanofiradiffentitcr****
non quid iüidixerint cjt iutucndum,ne in cundem in que *&
nuUi(¡icuto(icndam)crrorm incidamos: ftd quid nofirh^
rm tutorintcm imtsmar*
&E R E C I P R C * S V I E T S V V Í . 4¿í
0t
^ * eílc cria genera conftru Aionis pradiítoidSn
p r o no m i nu m, fcd red p ro cae í oncm
íuffitere, C A P , I I.
Hin
*ee pYdtfkwM rcipfdm umo> tuiwt Prifciat&t trid ge
^ fcpfum reflcéiitttrMt, Uto mdtfc.MfrW^tmüo
^banfitioticviiiquiim per dcriudtíuum cM loqumuir.ut^á
***t futmfiUlm y fitic Cdtonem dmdtfuutfitiJ.Tcrtitm,
r^i uocat retr4ttf¡tioncm,<]uum decedit aínrum uerbum:ucl
foimtiuofícCato precatur mr7utfui mferear: Vd in deri
j ^i(íc: Uto precdturroe,utfuifiUj mfaretr. Sed optimü
Y**t vius ¿d literam fttbijccrc ucrbd^a'quc aliqudnto lotigiut
y*tl& C quonim non w unim t&ntiim qt&fHonisufim repr*
^Iquthtcfunt;
**Bej¡m ucro modis confauwtur tribmtqutm uarba ucli
¡Worf in pojftfiionm, url i pojfcfionc in pofftfforemM
^khcMtr¿MfvMt¡Ar.&p44on in poffeftionéimjoao
¡S» fMwmidoces tum difcipulujocet iUefuum duditorem.
jMfvfiione uno in pofp-fforcm'M^paret tnibi mcusfilM,p<t
^tibi tuM eUenSyparct iÜi fuus fcruus. Extrinfecttí'Mt^doccs,
^l iUctítetmfilitvM,doceocgo> ucl iUe tuwn filitm s doceo
¿Jrfwí mfttum7uH iüimfiUm' Sed meliití hoeper tranfttio*
jfowjogat iüc mc^ut doceamfutmfiiiu,m. QJUitn enim /wi£
fteUtittwmjxigit, wí priwt cognofcdturperfondpoffcffom
f^dqudmrcfirdturXtfcicd^quodomnU poffcfiitt*, poffif
£*quidcmperfondmfecundÜ pYimtim fignificdnt.Po(fcfiio
Z*'PA f crti£ f/í perfon^ut mcMytUMjtiM9quomodo et no
J N tjuibM iunguí\tur:ut7meta pdtvr^uwfiíius^cxccpto uoca
tl^Ui f°^,n prime perfil* poflf/íiwíí inuenitur, qtttmfe
r^copuldtur pcrfon&uu mi pdteryo tned TuUid, 6 nojitr
n
Wm nQimibmftd ctidm mbtitrdnfuiiiis[oadn,pJ>f*
J«nt
4*4 l A V R E N T H VALtAH
funtrémuiíut^micum mewn monco,pro anucu met:& *
dn(wn 8¿w»tTiírniwm(:cr)tcit5 pro E»¿míírijI!íttJtt :CT ^
mw/i/fc *& Aoifít «t¿í«í í/í,pro D4«m/ifiíW.HüÉ^rfltf
Pf
*iore tibro^ctfitw pcrfimk> turne no difíinuk prorfat efit
\ tu*tefiUccs,(}uibw ejlfortuna peraéfa Umfvd.- Acacídtí.
tt
^o ^rd> pofitucñ fud, Quodfí qutidiedtpofitvw. cffcpro
ft[ír<<<:> rc^€h> h°c din: ut& refii dicrrctttr, Viuitcjiiiee^
rmu CYÚ l¿rm ro rííí ;c
ftiJ**
c
^ fi P ** P f > *> '"W ^ W * 5"«í»
^ toimpro proprío ¿reerpíítfli naturdm tertU perfon^no
¿^ ff > nmofyfic íoqudtur: cjtmihi y¿ut cjl tibi fuws feri*
* "toí: jH^nt turnen diedmui, r/l ^ b t , dut €Ji tibi pro*
4¿* IAVRENTII V A L I A ^ ,.
pyiws firibendi mos, N¿m ¡n ¿Uo ÍJÍÍÍWÍ ««JUcrn p ^ * ^
Jtaád,G» Quifqwfuospdtirmrmnes:nonrefirturid fuosMjff1
per/on<V> ^HÍIÍ j¡crf(oí«fJJííií rjt ordtio: nos prtintM ^ ^
fed qtttfqnenojh-mi fttos.Eiufmodi pafitm rcpcriuiíW ^
f^¡¿0wtádabliotbccd nosddfutvm ftifq>fadi^}j*l
euolucrcXíT&Gn cfl atttem huic Vergilidno, de quo «'/Pjj
S ¡ S vljír wif«,0«fJliittrti tlliuí fimü*:Rc$iec L*crtvn,ut imf***¿
n¿ cond¿i\fi iwnnihiiritionis tft3 quod tttrttnq; H A %
dcmfuppopto fcruit.lUc tgitur Vcrgilij tutor itxsd&r^
fttnt eiufmodiapítd dios locá^quortm nonnulUP0/^'^ :j)
tiugm) prima extitit atufa («t i¿ atufa enumerare ifl&r
utilgAñí errow.
Secunda duücm caufi. CAP, ^_\,
hterd7quod nonnulltíiti loci$faebominutit,fÍM tw*u
A rttm culp&Jtbri corruptifttnt'Mt dpud Ciceronan ¡" ^
Iw/íicwn * QHCKÍ ft iflim Wat WífKorúm utecrit, dliam P ^
Ccn/cWp tí, non ex cratióttci fed ex moribut fuisfye£fa*cfo
betis. QHfin locm (nifi emndetur ) non confido mef K/a
t«r«,
tum. AtA tqtn]eexponercpoye
jui/ie exponerc poffc<rorj;i
confidunt^
uwm, ut ítt
mm íOtt jrrtí^
10ra}wy ^
/íc m w^fro/wíf^uíií r<w"o po/cí¡Mon r^iVÍHfíí, Nf^r
fie in Herbó fuis ¡quidratio pofcdtrfon rcfyiciunt. Ntfr ¿J
coromurtis
cemmunisejí ejlbuiufmodi
huiufniodimendx
mcnd¿libroritmftd
librommftd etidtn
etidmpri**
pri^.
1 (¡
fuiscuiufque codtcibuí.Kcc ¿hunde fkftwm cfi.ut
fuis cuiufque codtcibut.Hcc dltunde fkftwm cjiyut q^ncUtljq^nd
quídam pr£pcnm{quor¡ifunt Ebntrdus er Alcxatid(t)
quídam pr<epondnt(quorttfunt Ebrdrdus er AlcxattdctW
quod vergiliwn ntak Icguntm in iüo uerfuy t . %t
Afíiad.7. $cf¿tti ambobui-Teticrtíq; netiire lutints, pro VLdtfaW
TcrtiacauGu CAP. I
A TÍJ; h¿ quidm eduf* citrd nojbrdm forfit&n culpad Ify
TotidcmrfHíequ* fequttntttrnobtt utiq; a^igndnd*}^
nonnihii ex dudbtts fupcrionbut alimenti fmientes. Fr j ¡
qitdttdo non pydctiidanm quo rcjirdtur kocpronomett ? í
dtnbigM&te dccepti:ut dpud Vcrgilitm,
Acíitidpi, Eí* Priamw Jlint bíc etimfita pr*md Uudú fí
6
£ £ RECíPftoC. SVI ET SVVS.
ifa-^QgiTttitiatiUm : It&quetffcf</¿>jjitt plcrif<¡; cicn-crn,
¿Jj'l !/Í (royqu£ wdubitxtz futtt3breuwr7m <fuibiifddmpiw*
h^^jfc diffcntidm.Ndm cum ctiam ittdicium meato ojien*
^H?,JJíí*m a ' ncv ' lc&cnt&ttt rdinquam.fjuaft id fuu/to de Cice*
<í í Qndrti
*70 LAVUENTII VALLAH
Quartaeaufa. CAP* 7*'^
P
wf,Eí w Mib>f t\4ridnc: Afirmo tibi CMm,nonfic^J
repugrtdffc^fíiütím tribunutuoUiffet occiderc, A^'***^
delibrisecckfidjlicisexemplum^de qutbia pofleiloc^jj^
fmtlufutrdtidtm quodinrwit ¿d Abruham fratrftffflwLj
titrim fe nobis: Vtfine timorc de mam ininucoraitt n°r\*'
Ubcrdti% feruidmm íflí, In fdnñimc er iufiitid cora ipr\: k \
guddo uidere Ucet, ubidefideres ettjíti effcfc,^ rwftto f. $ \
¡bieiLCierro pro Ligmo: Atqz bdecproptereddetned^^
tjtlfci Tuberoyqw de fe cddB d¡teréjgnofceret&tp& H U
U¿ libro ofiáoru primo; NÜJÍI negligerc quid defe í»í%^t
,. ^E KECIPROC, SVl E T S V n " ,471
¿ . ^ /oíant íHTo^jf/Í c/f,/fií cíií OIWÍTÍHD díffotutí. Non'rtc
I-S » ^W M W £ * ífr co qttifcfc fcntidttUt in iüomfdé pro
«ti- Qwííf fjl ÍMÍÍC quodcm in bac mtx tencutiS diuerfo
0c
i^ diuinabdt-imfiuttucumftudiofum^eTbonñniram*
a Vodfiuftít&uimdd'redundMify&CQnferuf^ü
eiprocdtionis aüfí rcjpuit titm uocmuwtn > *> r%j
Euadri¡qmdficietneutrd objhnte ifhrum caufarumfp^r^
uocatiuum oportct ddmmt^uum trntur^Prifctano q**0^
fUnté)non refrctgctttr.At quo púfto rcpmmtt* nec td^ ^
tcm>vrreciproetmuoctíiuumt iduero idtnfvperita cft1* ¡
tnwi,si cnim tiíbic» Xenedicite dañino Angelí fuij d A ng%
cdtitd t'jt C4fttítpcrmde dcfi dicerctur»o Angelí fui, ef <r¿
tj[et>dcjxnditeta¿iuudtffrctegite Ctfdrcm uift pericU^
o AtnicifuitO militesfuifi ciucsfui:quidniuocdtiitttm fu$ A
bm dicendü cjl^Quodfmuüd huiufcemodi rtpctiMtf?¿
pldjicc mirwm > quid raroftt opui hoefermone, er rdri"
uatidd efijit ipfd pofiimutejfc contení i.
Non canciim per nomínatiuum, qualccíl, uí¿^
íllum fuus íiliusjlíccre lo<quí5fed eriá per aU^
otius. C A P . x i ' íl J¡Í
leut in cd qud-fiiotie qu± reliqud efi ex Vrifáuni vrfñiú
S paulo antedicenttiiEft turne attquddiffvrttid in P$[¡fl
tertif pcrfofíficuimnotnindtiuo twm utimur7qu4do rf^/,
paffcffortM poffefiío trdnfítionm fccit y er non <td ^Icfli
indiget lüii^ud Cicerone fuw filiw.prsjht iñi, uel 0*\ttf
filim [mmidet tttw,ud CiccronmfuusfUmbenf^^Qt
, ° E R E C I P R O C SVI ET SVVS, 4*j
[o>( r ) í f ^ Cicerone ftwfilim.SimtUter pjfiittd qu£ 4 poficf
¡¿ w°fi>mt3nQmin¿tiuMnpof)cfii<>itií exiouvMt^amdturdb
d¿ '*ciceronefuittfiUttí, Uecnai tAmvomindttuo, quam
^'r<íf¿ííípoffrfítuil¡cetuti}quwm poffcfforéojtcndimiti ex
(, ^fCí^ facicntm tranfitioncm ad aíiquA 4i¿¡n ptrfona pro
mr*lfc$ionc:utyrogJt me iüetutfuM legdtdpuá me jiliiu7ct
¡t^doctuturkme film er«ffuimifcrcarfitij,??mfuodo
t|fr ™iCT utfumfcvturfiUum, CT wí Jwo potiar filio. N ¿
f^^ftojaírtíírÍKftí» cúíirifní W c irgJfííífflí An fio hoc per ac
J^itnt ciufdcm gcuertsejííPigct Cicetonk fuwm fUií^Ru*
u / # Ctfarimfidkri familiaresfuos* Ccnfhtfuam effe Hq*=
j^'^crcín, tiígn-í* PoiBpnHín/iíá mírrrjl, í'rrffrif« p í g w
* ftt«xorfjn /wjíM.NdJTi prrrffíwfíitfwítLdfímiíí dict7qudm
J fl0 WJ" n utiuurn, fie yira tris i a in cip it uxorfita pigere, alibi
¡ ¡ ^ Í W . Cui funilecftiüttd QgintiUaniin Milite Mariano: Deciam.j.
c
J»/íí AÍ>X cupídifmitttpocTtitcrc ctimfiftifui potcfl,
Quzcdam rdíqiiíx pra*ccprorí7tquancío índífie-
rcnccr3quando dilfercruer utamur his prono*
mínibus* C A P . X V.
H &*twi porro dudrtm Vrifcuni rcguUníy qutó míe ád lite
14 'í/ttirtríTi, in pojlcricrcíteetpro \ufáuúeiwfiuc íp/Iwí,
nP*&cnimo;ut,rogdt mciUc>ttt eimUgdt apud me JÍÍÍMÍJCT
tyiits doce ¿tur d me fiii w:\n priorc no itemycucd fiíperiits
tL %figmficduimw, Etcnimfjit diucrfa pronta eUrititi* grd
jj.**cjnpÍ4}iiof* atiftw dicere^Pytb^goram ucncrdbmtur di*
j¡™tieÍMffcdfui:nte7 Qucnfy decet ipfim deftnfto* fcd[tt¿t
^*>*tt apud Vttlcriwm M artiAcm: U.j ,f píg* T*>
fj ^ í /« ¿ ri/irurtí /r f wf ¿t M oro n i don.
i?^ yuodin principio negaui fub fpeciem trdnfitionif ceta
ito*™* í«cn que ddcéfonty fuá ciu'ajíj fmt, fud cui que red*
[nLfj^>t<ün admonuimut nopiffe fím&rc prottomcti9 quid tüc
wuiumn eftAÜud aute attcipuii ufut efl {quod in poftmt
H * confulti
4t4 I A V R E N T I I VALLA E ^
confuíto refcrndui) quedes per abUtiutm loquimur^r ^
utjbcdtttí Ule cjljot fe ud eum mían tibmpotcjt úfflftct* p
uerctifitifi bUuehidecadentehtyedime. Quoinge^e
nunqudm ufu ucni^ut perfanónper ctm>ucl ipfam «í'9
qttcndumfit. ,
Qucmadmodum ín conftrtiendo refoluanrufí^ Ti
Suuscj^inlsjlpfejllc. CAP- *.ft
T{quod mircr¿í)db ipfo Se indpkndwmjit apud Q^;pf
E lütmm \n¡limionwn primv.Trdditofibi pucrQ?docC^
Htm itJgenium ewin primi^ndtunxmq^ pcrjpicut^^ J$
dixcrim, trddito ei pucro>fibim eimuato^ mt eim <? K^
permmtií'.fiCyBocendipcrituiínprintií ingenitm pV€r\&
fwi\í$ pcrjpicut trddito fibi eo.Scd magis hocin futtí p ^ ,
titur7 <¡u¿m in #> obtdquod fecjttiuuit iílud in coujlruw ^
Idcofy rcfoluiin (juodlibct triüide quíbiu differuimut) f ^
mnwm7iíJpft\iücynnquam dffimcxtis quodd,dut cofsflfP¿
titis gr¿du propinquoruiut dpud $cnec4m:S£pe in ms$íJL;
fcckrd redicrun t fuaiquod ira cojfructidum critynfoWW*%
fccitr* mtgiftrifepr rcdicrttnt in c\m$uein ipfm,fi**}0
lam.Nownqudm refohinon poteftinonmodo <m<mdo fr*i
fhntiuumiHt, fum atiyfolumrjud euiuf^funt, nifí &L
gr perinde dur* circuitione mmur:<¡uodcMufc¡; cfoir ¿
A t E t I í ttír.qu^cuiufq;fitntjpfmfu?it:fcdeud tjaado accipitf^
propriw.utySuus cfl Homeri mouSut er fuá dona pá^tlL0í
hic etidm fu* prémi-t Uudimifi hic árcuiticnc utitmr'^ 0
Homeri cfl citts,donapirentis funt ipf^prd'mid hudtí f¡¡f ¿j
quod nuhino probutiir. nfl mtí er thcrwn per b^ccipK ^
pronominarefotutioms genmyut ft dim:f*pe in mapr*jf
terd redürum tpfwM eim.uel ÍWus: qudlc cft iUiidíf?^
ex QuintilwLQspmodo er ipfm, cr VergiltÜf^mL^
nm cortm docent. K efolHmm cnim: $<epcfedera rn^P $
¿tere in ipfumjiclin em^ucl in iUmiiti, quomodotí&p
RECIPROC. SVI ET SVVS. +#
tet4 ®* Vtrgtlij doccttteos fcripftffe. Sedhoc trwfcQ* e r c¿
^ °ftfemn atiud m <t tert^ tju.t m 4doptiu 4, N ai)t grd i ii« Jx
* ¿¡P^torm ttifti'w0, í « íwmühi^qudm qui rtihil útiúuit9
$J¿2n plus mdgnitkdiniiiQlminit, qukmutiliati icgcntxí
PÉRORATIO O P ER l j t
K
ti
tib.i.cap.66 AcccfHoi&cccfftH 4-*
^tbs qulbwicm litcris Annwi
Asi
gmttur i . i ? Accipio ignomtia>0'c. 3.7J
6.n Accipio 6*7
ÓA6 Accipiocxcufüioncm í.*7
JM0 4 Accipio íniuridm 6.Z
¡•fe* i . i í Accipioconditioncm 4.*7*
forreo
lf
gnw< i.4 AccíptQJidart
4.J4
fe ¿ j ó Accoftf
ífridon Accuftttor 4.1^
a.tf Acew/o
^ ¿ ¡ ¡ í c r gíflíífw #«'*&* At:c«f¿£fíortfíWfr¿<í
3(17 ACtfi/df IHMS Cíí iltfittUiuo i.T4
< * * * • *
4.9
ie 4,z.cr 3»
«do 4.1. A#IO,A<ÍÍWÍ
ÍT^íifo
ji.r^fttu u
I « I íP ^if**iitwj"«
Animofui I.ZI
*****
• ??*« 3#í.csri.í*-AftBIHO-/rfWí« 4.10Í
Ji* i.t«,crj.J9 Armrcwtítt i*í
j^!^ r.rf Armón* 4,j5
fo j.jp AítíídicfflKciiíre,rfií<fle4.*o
B
W « <tb en , er en* CongrtfíIw¿n«« 4.1 OÍ
t, tJ Conic&urfucrbit 3*7*
^poptt 4ft olím CT •*# ConiwráííojCoiiúiro J.«
it j 5 Coniímftio quid momenti hfc
(
GffltlMíí *.*4 GiTSJtíw **>
Grato í - 4 * Grfgrf *\
GriM *•** GrcíMíítw * j
Gcnitiuoru/mfígnificiitío 2,1 H J
Gmitiui cr «Mttúu dj^níUf TJAtfOrfíiHcfwn *L
*.i7 I"1H4&«>V pdtre fl^j
f,
Gcni(í>r,G«?ítrix 3.70 twn j
1
GfrtüirtKí ífrnj 4-ji Hrftfo cum gcrurtdijs 'j
Genuino rodtre ibtdan Rjbco copidS omtUtffo ^
Gcrundiorm fignifcütiú CT 4**J A
w/tff 1.15, Babeoaudire llj
x l
CT 1 Habeo conuenire ^ $
§cmadm T.Í Habcoddcftm *ifi
I N D E X
J,ÓO Homomnfueta z?bott£ con
j,4i diriotiis 4.67
utf Homo nt<tturw>o'prfmíttu=
J.?r raí milítÍ£ 4-107
>.?7 Horíítí 1.6.0* í*9
J.IS Ho^rj,Ho^)ííi«w 4.Sr
Í.9S HofyiüXa ibidcm
*^7
0
H^ íffX<r«fouttt 5,¿7 H«Í¿acepto adfis
b loco pitris, er/iffM- Hypotheca
I
5y«*¡ ^ffíííO T A a V /¡mcfomeatt
z, r 1 i ] ¿cvwr r grddum
¿,4Í
**47
4,¿7 undiu
Jfxodfc 4,$r l^niuiunt
x,n Idmaero ***4.CT47
Z.ÍS
i.i6 idenííiintf
4>IOJ j,é*
1 j igrtór
I N D E X
IgíW ^ X.43 ramim * ^
] gnomintoft mifiio 6. ó* Impugno ^4
lgnorrt^lgíjoríínííT 4.9+ imputo ***j
f
lltíterminanncnisiá u% }nagendo,lncand ,
Jfttóoroíttm j , J 9 m ¿nutro rji ^
Immgro 1-93-ínceffo K
Iflmuuiitiu 6, J9 ]W„)/¡« *-*f
f,
IfflpmáíTj^rwprrtJra j. + x Jnrf>orffwrf»<7*<í *|
Impmrfo í-4>.crí,s^ jrtcií/a ¿JI 4T,HW w rfff %
Imperio/» r.n jrt(f/jrtt ^
Impero 1 i 4 8 i t t c 0 /j +^
pt
Imparatiuo decfi prima per* inconfidtratm 9
/<"« í>*« líjcon/iiííitf í'* (
Impfr/ondlwm^tforíífícímrf* iwcírporcíH **
gijwrn nowwn 3.4* Jncrrpíírf **
iwpíTíío j . 3 í \ntuimho l*t
,
lmpertior pafimim er dcpo= incuria '*
»<"' ftúfem incufo **
*"*'"> 3*tí lK¿V0,In<ÍtólM **!
I»PWW JO* Ifi^OB *' ,
2mpono,ímpoftor 3.9; Índoles *'*.
Jrcprrcor j.f«.cr¿.*4 Indutgats pdjim [&¥*
Improbare *,44 I.JO ,
Imprwfatí 4 , 9 4 ; lnJu!gptH*jndittg& *'[t
HBpmrffrtfrr non AVí,J>d per jiufe/b-jw ',
impmdmü, fine per igno inctaborttm ^
I N D E 3C
fots iwUm j.j4 infcicnsjnfcicnttrfid 4.*4
¿,<> InftMOiffiftjflftwiff 4» II
¡ft*
J
4.1 OÍ Inftrwfhe n¡íK« ?.¿4
*.*
ífrftítwnprtcox
4.tp7 Inio-criít
4,t inífrcÍHáo 5.69
j.fir I i t í m w
ft
l>nm« 3.71 intHcortcCrfaf*
n
! Wiíiii« 4.j4 Ingenio
*i*rm pr*/cfltctt 4,ti^ Uiwcrta
í 4
I H D E 3C
tnueftigo í<4> Imfconftiltm
lurtjbcriM tierno flí/T ^j
rim pmt ut
lurifconjiltu* í-
}oeus3iocdrijl ocukrU 4.t6 lUrifperiw .¿4
1M tiaturalrjut cittitc $ 4
U *•* lu¡fus í>
lu&ititm ,*'
Í
5
^ 1
J *» I. íft>rów, iMitcdriu* M ¿gnijiccns *>J*
j.'* MrfgiMmWíjl 3«f
HfCíimíii/íiufíwDcrrfcnif^ MÍW *,
"«ú *.i4 Hita I.I+^'L
Jfttdititkducrba j.i4 MilesfrcqHcnsjbcétntorf ¡
Mcijuitfuiprúnomnd *** fionwH *^
M f M W 6 10
t - JHAwiiwiwiJííW **
Mmbratm é.xo^^o Mi&<t,MÍUc *t
Mcmbr*n<cPerg<ímcn£ 4 . s * Mimas *¡¡
M™*' i o s MiwJlmrf>M«i)íerí*»4,d
Mímort^Hímoriíer 3.9Í Minora %
W I lí D E 3C.
^potcfotoiftrtumffl ULunimenm 4*7S
m
*W rut XA
Afo?™ *.4t Mufeulus 'i^
. ^w yttóttf dífówmm Muw^adtítrbim **¿9
Hf£4
I N D E 3£
i.!**
Nfgdriojjfííi/ífí NOfrtíJlrftrtío
Nfgo
Nfgofiam N oiítífíd i« oriiff, er í« ° ™
t? oti>fr
C?, * *'**
lío **'* *•* O * / ^ * 4 ^ *'»
^ « *.4^.0t/frKííí£o 3 0¿/fríío itídftt
^ M * Pn-jíro J*JO
*fr0j, ^ wf«afe *- to * Pfr/üw 4.10$
^¿^«¿w 4-4* P<T#M0TPrt##í 5.3*
^^^•sPfCMrtü tf.40 Pfr/irt¿t«í í.44
^(¡Jf,'f*p<,c«/íítnt ibidm Vwgdmmu^ttgdVW 4*9í
*fflc ***** copU 4>í r^í^fljrv* 4**1
hii^hkü PcduiKulUí t-í Prríiide j-.ío
*->* Patatos *.**
Pmr¿
I N D
vhilofophtfler fy
PfWf gO 5 • 3© pí e|rc
í - «tí$
Ffrftfriciaw J*)' PignerOiVigntttpigP^^
VermffmVernúfftt 1.7 Vigntrátkim tf •
Peragro J.?«> Vifcts>vifciculM j |
per mf íp/¡tfn3t«p/am 3 ¿ * PUcdtus ftm -*¿
Permitió Í.ÓS VUcto ttúhi tf
Pernoto jPfrnox í * j o PÍdlígÜ V
Peromht? noto ibidem vl<tnmium*vUnte J
Verpcndo 2.8* Vlátcá ¡requerís
Prrprjfjí» J,JT PÍfflfK
Ptrplwo iMcím P/m^PÍmm^
Vcrqudtit r.r7 Píicttito
Verfcribo 5. jo Ploro
Pcrfí-qwor í-s* Vhit
Perfond tf*j 4 Vlwmbdturá
pafl?icíí£wrt j.jr Vluralis , projlnffdiifl
VarftiitdcrCiVerfudfio $. j oI.TI
Períínix J-í* Pluru
P momio J.J6 Pluris
powfttt j fJ t Phfculm
prrAipItPrrvfjíb J.JO Vhuidúlií
Pmeftigo J.4J Poéót
Pf/ffW Z.Jl
PfMc/ffiíí3Peft¿i 4,7 i PoIlttfer¿í?¿í¿ía 'i
Pétete iugulum 4.J* POflMttJftfe - ^
Pcfo jj*
Petutau 4,TOÍ a* [trotina • >
o- v
Q_ Qnarc7Qu4proptcr
J¿rin%ent9 Quddrin* Qjtartumconfuí
i*+z
%*$$
\<d. J í QHdírnítf *,4*
ao
. «M'.-ntir nonunatiuo Qjddcfiniji $j+
í
t^ ++
T
^d3Tabcmdrij
Tenebr*
4. TcncomanorU
Tcntorium
Mo
*>j
1,6
^L ^ '•* TergiucrftttortT&giltcrfári
l ^ M O Trrfluf ^ j.J
t<r Mí.eríS Tfrcofíí/jTíTíííííow/lí/J.J^
^^ddecáufddbomio Terra,Territorium 4.SJ
ílííííú
^ í íí¿ijn'«fwr i, 40 H Torrf gremium 4. j 7
Turba
Tttrbo,biiiÍ*
VrmfíMK
6.61 Vrndiro
ibidcm Vrwíjtfcnífíi
í
i
**,
Turcbid7Teucri<t 4t 3
Vntí ífi opitiioncm * rs* J
nan,oblut¡onent>Gr^' fl
T«fJH r.jo Vtnirein metem ' * i í ' e w '
v I N D E X
v' 1 !^ J.IO Vtrbaindefinito T.IS
í0w
ctta * * f k f wfa f ira» V<r¿d p m tj CÜW crfji 3. *
^accedente i-\9 Vcrb* prateriti, pro futuro
d£
* f mcrimem pertic 3.48
y/^tt J.S9 VcrbcrdtVcrbcratio ¿.47
u_ ^ í n m operií perti= Verberare ibident
1
V*? ^ 3.33 Verbop¿fíiuo,ubi nitidimut*
K **lfiiUtionmpcrtintn mar ¡ubi aftiuo 1*4-9
\ * í.?s Vcrbonm uariumrcgimc,&*
4
( ** canütiurd» p<rfi=, fignificatio í*4í
rt
Vfr? * i-79 Vo-Jwwt rm pn-/cnx,gfnfr¿
4d
r í noíítídin prnínr»- CT numero reftondere de»
b
<4ci ^on pertinenti* Vereorufser»Í 3-7
^•** vernajiernttcuiítt *.í
^ « í rrcordrtWBem pfr= Vero i*** ,
^ ÍÍIf)iíÍ4 ?*sr verfícolor tf
*3í
^*«* w/ionon pcrtiitfn* v«j|íco/or¿f,ri* ibidem
\¿* 3.SJ Vcrjilií i-*
^ W ^ 7m I.*J Vctcrcs *$
Vw
INDEX.
Vti i.éó vmhatilis
Vidmficerc }t?T vna
Viammunirt ibidan Vnio *"¿f
Vtcdtim ó.to y ñus *
Vieini43Vicinitis *.zo Vnusdutdltcr %
VIÍIJÍIJB * , Í 9 vnufquify mJ^
Ví'ciís 4,xo yocdtiui in ttonütt^^ ^
Viftito j.to titio *'%t
VÍÍÍMÍ 6.¿Ó Vocárdninuidtim '¡^
vidcnlicct7Vidw j . s * V¿>/rfíj/ií ¿í
V'íí'w +*9 Volit&re^VoUtM
Viritim 6.ZQ
6. * o Vrbsfeqüvts
Vrbsfrequnts *t$
Virtuofusitanduitur M Í VrbsSepticoüisRovt* %
VirtutiCtO-uitijindola +.46 vfqutm *,*
Vf/i i . . | v/f; *jr.tf* ,
^ * *+9 Z
• E B A - S T I A N V *
GRYPHLVS GER.
MANV5 EXCV"*
O E B A T LV.
GDVN],
ANN. M. D. XLIIíL
-w* * #«•«,
r ¡rt«
$Q-jj$¿VtoU
y(
\fo'
T*t>'"