You are on page 1of 530

CAOC^ CA/&%+O J F ¿ Cffm 9*7$Oc &

&u^

LAVR E NT I I
VALLAE ELEGAN-
T1ARVM LAT J NAE
L I N C V A E t i -
SKI S E X-

t
EIVSDEM
De Recíprocarione Suí, SC Suus > líbdlus,

Aá uc ttrm dcnuo codicumfidem á


lodnnc Rsticrio emendó*
& omitid.
O
¿£p +>>& &

o
o-
O
>
D

*
>
O
*

tí <

>

IVGDVNI APVD SEB.


GRtPHIVÍ!,
3?
STVDIOSO LECTORI S.

Vídbes íeftor optimc bos Elegantidrtvm libros multo qudm


mteh&c unqttdm prodicrint y nutcuLtiores, lodtmi&Rdttcríj
cpcrdjCüm nonttUn antioütiombwjtbi haud pdru profüturist
éb eodc ín margine ddditih Vctcrtm dutem dutcrwm cxépld*
«jHrf Vdü¿c in eomm^quade lingmt Ldtinn pr<ecepit¡tejlimo*
niwn protuli^cúrruptAJircJcpr^UdU^ crjnt* ut uix dd eiut
ncgotimfaccrcuiderétur^doptimíifidercftititit, vt te
qitoq; muiore beneficio demcrcreturjocdundccdfibi
VdÜd dcfwmpferdtyUclutt dígito indiedns,miir*
gini ddiecit: utfipojlhdcekdkogrdpho*
rim düt incurtd7dut infeitid pcyttcrti
contingdtytibifíttmdccd nuÜQ
negottQrepardre que As *
Ydle kdory Rrfíif *
rifyUboribm
fruere,
LAVRENTIVS VAb
LA IOANNI T O R T E L U O
Are t i * JO, cub icula rio A pono tico, ThcoÍQ*
ge rtt mfocuttdifiimOy S.
I E R O S de litigue L4tin*elcg4ntid(mt
¡Odttnes ünícum amiatie fpcctmtn, er omnis
fáentit dccus) olim ism nbi débitos¿otiesq;
tbs te cffl¿%i&toSy cr taqfiam creditorerepe
titos ¡fondntt exhibí Qinomíniqi tuo dedicóle
uelut ds dietüm perfoUQ,Gr (M íongioris mor£dmp<xn^
etium cumfocnorc, eo(¡s&nto> utfortiparjit. Nm quwm ¡ex
efjht abrigos tibiíctii omnid dcbce)rcpronUferdm,ntmc to
tidait *d itios AcceduntyCiufdemygernur.fq; materU:?? quajt
fcmfiifemii &ííim¿xpkt iffiw htm.Freifti mtfetuiongm
quidem expcflütionrMerwn ipfim expeetntioms non neglige-
tid mcdfcd confilitm extititcdttft. N oto cmmfrdudarebenefi
citmittewm grdtufud.Si(¡uidem mtUffli uüam ittire r ¿tiene po
teram,qua libros iniujjlt tnco(ut fcificditosjar in plurimd exc
pUrid traferiptos tibí diearem,mfi cr repurgarem diiigetiw*
ey{quodm<iM ejl) dlicrwm uelutireíiqui corporif dccefiione
pfvjíítos me t rmttert ttjhrcr^ nono ÍÜ/T ní> boe finte^t eíuí
rittii nojhdrtm ^legdtUrí ¿quMfibihauriendásexiftimáret*
no fotitm ubcriorc gurgítefid etum ttitidiore. QH¿ mdgti o*
ffreroy cropto libros hos dbs te inftmmi potificis biblia theat
repofittm iri\teífe cur^tmu^ut ÍUe¿uw cotubermtis r^cr fttt
éiortm inürrM comes\nonnurtqu4 eos euo\udUey quemadmo
dvm de pme Umficítttottm oput l¿udct:cxÍ77ttuproftfto,uc
mutimum Uboris meijruüS.7dc pneitaG.Nd qm uberior ff«*
&w3dVt quodtitdgti opumtpTfmiiígenerofo animo eotingere
pote^^qúm Iduddri ¿Iduddto uirof ut iÜcapxd Aétiu inqnit:
Gaudeotíbste Uuddri,p4ter7Uudato uiro.Ztcnim quifnd rml
4 * US
ti$ idmfteulis tduditior t^titit^quifuefit mdgk iureUudadto,
qudmnoflriíontniímpdtcrftimmufjontifix NicoUut Quin
ítótf Qui non ntdgti prudetitifiimorít bomintm iudido t\cftt&
€¡fc7 qudttt natttt ¡td iüdm dignit&tnntiidctur: qucm Deutnobfí
prfbcnStfinguUri qudddm boc feeulm fjl bencficcntid profe
cntm:ZT qnofofaite («t eji bominm opinio) res humante fu*
tur£ filices funtr Adcá nefd^m uirttvs eius^n dignatio ínter
homines m*gis cminc¿t:& Ínter ipfim uirtutcsy qtta ciápr¿=
/leí,/? qua modo f>rí/fctí4CT no ün¿quteq5 omttes infenwneros
hdhet, uifi ut quid quifq; máxime uirtutem ttiqtwm coliU it%
m&xime ddeffcbuic iUdrn exijlimdt; ttelutittt noimunquá, atq;
ego prudc ntum^um cétcrdrwi rerü?twft uero Uterarü,QuiiL
cnirnfiímdrduum}tim difficiU7 tm profunda quod non cofilij
tdtitudine cxpedidt^conjiád^trdnftgiítf Totfwmmipotificd*
tm9quem ptopé Uccrtí^dcnaufrdgum deccperdt7negotid>qui*
bui di¡lringituryquoru pars quaníibct ulitm deprimcrctyUfíUt
omnid curdt, omnU fui* bwmcmfuftinet^ unuiomnid obit? CT
{quod mdgis nofbrm admrdtioncm ¿ugefytionfortiter modo,
fed etidfti líbétcr.Btírina nittúnim cfl in co ittgetttj celcritos,dc
Ifw. Id ucrodeiitemquotiesnobifc^alio'uc cLuo erudito,po/í
jlitftus occtipdtiontm loquiturtTaceo qua pron&ñdndt mate*
filien grdtidtqttuiiM mcmorid¡qudntt reñí copia, quana. do
ÜrindriM omnimt peritid ehcedt,uel himdndrwm^ut hijiori*
€^ut oulori^ut grmdtk^utphilofophic^ut poética, c*
tid métrica: uel diuin<xrüy ut theotogU, ut omnit iuris9 ut ew
qud Gr¿ci f&T*$v<flx.¡p uocdnt-Nibil itx arduÚyiticfc ¿bditu qd*
wmfküdt:tiihil ita tenue in literistexiguumq^und^ hdud feewi
tiuror)quQdctim fugidt:co<{; nunqtUm mitM toqui jndgii dt*
tendere mU \ibet?qudm qutm ipfvm dudic Vdce tme eiw di
ftwmfitjto minití ornat iUidigni&tcitt} qudm db iüd ornctur,
}>¡ccego ttíinttí ueneror eiasidr tutes ¿tpud rne *q.ddt&s ¿ Deo
Apójtolicát cldMcs9quum pr^crtimfcientidfdcrdru/m Uterdw
tUuis uccetUTiabeodeDeo tribu&,qu£ ¿perita nmo cUu*
dÍt:cUiiditio*ncmo apcrit. l^utrdqucmmueUues gefht^
f¿picti# ált€Td,úhcra potcjhtis. Quarc(ut libere quodfentio
dicum)uel ntdgis ttubt UtAndwm,dtq; gloridtidum erit^ft d tum
int€gro9titnfanfto,ti,mf<tpientiuirof qumfi dfwmmo Votifi
ce, Uudabor. Summi entm Voiitifices multi fuerünt,fed quriis
htC} ui%unm7úut alten quem abfitut emerendifhuow grutia
impenfitu Uuddtierim,qu\ppe quifridCP tac improbdturos ho
mines, pmentiar: er ííutn talan effe.qui neefeipfum ignoret*
er teílimomdfudrum UudttwntaUlin peñotibm e¡ft,qu<¿m m
linguis. Nf $ uclim te b<tnc ei epiftalm ofrendare. in qua ctfí
tdudatur, idtimennon tdeofaut b¿i laudes ipfe> fed ut ctteri
legdtiw (quod dd nos dttinc^ntdgnafdnchonori tuo,dcmeo
fiet accedo f x hac NicoUi pontificis córnmordtione.'Etenim
p in ¿rcubus trittmphdlibuSiCr coltmnis^terU^ id genus o*
peribm m honor em dli quorum extruñ^quo fint duguftiora,
cemimitA interdvm ulieuim Dcí, mt Eco (¡milis imdgincm fu*
pcrpoji&mcuripfenon putem mihificiudtm^ ut hmc me£ eo
ltMtt<cOion aufim diecre drcui)duodccim pdffus alta,quáego
opiftx tibiobftngularemcruditien^fwnmdm bcneuolcn
tidmy ituximd in me merm dicdui> imagine Niecldi
ftmmi Votificis med m¿nu fc4pta in eulminc
CoUoce^ut operti decori quídam etia ex
ipfo proefide mdiejhs dcceddtiln, er
nofha in iüu reueretidi&crcli*
gíoart iüiwt in nos fhuor,
jjptcndorq; conftx*
bit Vale. *
* I X,AV
LAVRENTII
VAL^AB PATRITII ROMA.
m,cr de lingiid Latina bcnc meritijn fcx Efc*
gantUrum libros ciegan a crdo¿h
admodimpr£jktio.
V V M ftepc mcctm nojbrorvm mata
rum res gejhs, aliorimq; uelregü^ uet
pQpulomm confidcro,uiditur nubi non
modo dition fí tioftrihomincí) «mí» r-
tü ¡ingusc propagdtionectetcris omfti»
bus antcccüuiffc. NJ Vcrfas (¡uidc> Me*
dos, A¡Jyrios3 Gr£cost aliosq; pernwl-
tot logijatc <¡- reru potitos cjfr.quofdá ctia>ut aliquanto ínji
ruw qitdinRontatiorum fuit 5 ira multo diuturnius impvritt te*
nuijfccoitfhtlwUosttwcnitAUngiiamfiía ampíidffe, Utnojhri
fcccrunt:qui(ut oram ¿Üam ltoftV,qu^e magna olim Grecia di
ccbdtur: «Í Sici¡iamy qu<e Grfca ctiamfuit: utomnem 1/aJidnt
&ccdm)per totwm peni Occidetanyper Scptcntrionisyper A=¡
phricjtnoncxiguampartcm^ brcuifydtio UngudmKottíanam
(qua eadm Latina a Latió¿tbi Kútna cf}>dÍcitur)cclcbré,o'
qtktfi reginiiefibccruntyCr (qxod dd ipfdt prouinrias dttinet)
ucUt optimam quandjm frugemmoralibtti ¿dfacicdamfatic
tem pneblterttnt-.Qputmmtriim multo pra,clarim,multo(};fpi>
ciofÍMí, qwtm ipfm impcriwm propagajfc. QKÍ cnim imperiu
dfigf^magno tdi quidern honorc afficifvlety atfy imperatores
nominanwriqui autem beneficia aliquain homnes contulcrut*
ij non humanat[cd diuina potiití laude celebra tur: quippc qui
tiofua* t&nttim urbis amplitudinuac gloria: cbfutant+fcd publi
ce quoq; hominü urili&ti, acfaiuti Itoq; nojkimdiores rebut
bettiát) pturibut$ laudibm octetos homnes fuperarunt, Un*
H A E F A T í 0( f
Jja¿e mhfu£ dmplidtionefeipfjsfupericresfuerun^ fanqum
rdifto intaris imperio ¡eofortium Deorm in cato confecutL
An uero(Cacs qubdfrwmhULiba q^od uiniyMinaud qubdí
olei inuentrix pumtur^multiqi dhj ob uliquam huiufmodibent
ficentittmitiDvosrepofitifuitt) tingttam Latinan natiottibus
dijbribuiffe minm ait,optÍmamfrugan, er uae dittindm,nec
corporisftd dnimi ábu/mírlsc enim gétes iÜ^.populosq; o*
mnes ómnibus drñbwsiqud' líber des uocántur > inftituit: h£t
eptim& kges edoeuit;h¿ec uiam dd otrní f fdpientum tmmiuitt
lee denique pr^itit.ncbdrbdtimpliitt dicipoffvnt* Quorc
quk <equM rerit aftimdtor non eos pr*fir<tt,qui [acra litcntru
colmtcs^quibcUd hórrida gnetes¿Uri fucruntnÜos enim Í ^ ^ J j
regios herturttt* kos uero divinos iujlifiime dixeris, A quibm <**«.
nortCquetnddmodií db hoimtiibus ftt)dtiftü Rcfyublicd cjl^m-d*
icfhsq; populiRomumfolumfcdiquemddmodum ¿ dijs)[4ui
{juoqucotbis tvrrdrumieo quidem mugís >qubd qui imperium
noflrwn dccipicbmtJttMn dmittere,gr(quod accrbiut eft)U*
berfatefjyoíUrifc exiftimdbdnUnecfir&ffe iniurUiex ¡amone
dutem Ldtinononfutm immimtitfed eondiri quodammodo in
tcÜigcbatit; ut uinwn pofieriut immtim, (tqtt¡e ufum non ex
cuftit: nceferiem, Utiam,linimq;:ncc <turtM,c¿terd mét&Uá
de poffefiione eiecit: fed rcíiqms bonis dcccfiionm ddiunxit*
Etficut géntd áureo dUigdtx amalo non dcorndmento ejl,fed
ornamento :itx n o fia famo accedens dliorwmfermoní nema*
culOiContulttfylendoYmjtonfuftulit.Ñeque enim drtfiw, dut
cruore, ¿tttt beftis domindtÜ ddcptut cftifcd bencfieijs 3 dmore^
coneordidXuim reiCqudntmt comcéiurdfufcicm licet)hoet
ut it&loqttdrifcmindrium fuit. Primúm, quod ipft mdiores in*
crcdibilitcr fe in omni jludiorwm genac excoltbant:t£a, ut nc
in re quidem mitit&ri uliquis^ nift ídem in litáis, prxjhns effc
uidaetur: quod ertícrtait dd <emuldtioncm non exiguim
WÍtmcnttíM*>Ecindet jifod ipjtf literdrtm profrfforibut
4 4 prtmt
* LAVRENTII VALIAE
pr£ftiU egregia fdtte proponcbant^o^remó^quod bombón*
turprouincüks omrtes, ut cwm Rom** twm in prouincidRo*
. mant toqui confuefcerenLAcine plaribut dgatti)dccompara*
tione impmjfcrmorñscfc Romanice fdtt¿cfhdixij[c.\üitdpTÍ
ém^nqum ingratwn onus, gentes ynationes^abiecerunt:
hunc omni neftnre fudUioremyomnifcrieojptédídtorem}omni
tturofflnrnaq; preúofwrem pu&ucrunt* €r qadftDeum quen
dam é cacto detiu¡fum?dpítd fe rctinuerutiLMagnwm crgo La*
tiñi fermente fdcrámcnttm cfl,magntvm profeftó nwmei^quo d
ttpud peregrinos >dpud barbaros, apud hojicsjanftc» ae rcli*
gí'o/c per fot fceula cuftoditur, ut non txm dolaidü nobU Ro*
tñ£nh>qn<Mi %iudeiid?tfit,4tq¡ ipfo ctiam orbe terrarum e xa\i
4iente gloriandim. ¿ miftmm Romdmrdmijimm regntm? ¿ nw*
¡irrtut dontinatu/m^&metfinon noftrdyfed temporum culpdiuc*
run&wen per buncfylendidioremdomnatwm in mdgnd ddhuc
orbti pdtteregnmui, Nojlrd eft I uliat nojira GaÜid, wojírít

itdtiones.lbitidnq; Kommum imperiim efty ubicunqueRom^


M lingUA domindtur.Ednt igitur nunc G r ^ c r tingudru co*
piafeidüent.Vhtsnoflraunacff¡citya' quideminops (utipfi
uohht)q\imi^orwm quinquc(peis credimuf)íocuptetifiim^
V mdmnm gentitim uclut una Ux *> und ejllingua Romandi
uniw Gneciitíquod pudedtm cft)non und^fcd multa* fmt tót/t
mam in Repúblicafiftiones.Mqucextcrinobifcwmtnloqtú*
< do confentitint: Gncr i inter fe confentire non poffunt7 nedam
dlios ddfartfonéfuumfc perdufiuros $crcnt>v arie dpud coi
idtihtommu- ¡oquZmr autores, A trice? A coticé? \ onke\üorieey *sivmupui
tír
" nosjd efl3dpud multes natioíivs^nemo niji Romane ,w qua Un
gtid difciplitue ctwftf libero hondee digu£ eotinenturjícutiti
fud¡nultipliciapudGr£cos:qu<tuigente, qutsignordtftudid
tomnisjdifaplindsq; uigtreíoccÍdétc?ocetdercfQui enimfumt
pbüofüphifitcruntjfMnmi Qmmsjwnmi iumonfdúS^mm
TPRAEFATJO.
¿ettiquefcriptom í nempeij, qui bcne lo quendi ¡ludioffiimi.
Sedmcplurd dicere uolcntemjmpcdit dolor>cr exulccratjd*
crym&rify cogit intuetem quo exfhtUigr in quemficultAs ift&
reciderit* isUrtí qitis literdru\qmpublici boni drndlor k Ucry
mií tnnpcrctj cum uideat bdncin eo jhttt effe^uo olim Roma
capto ¿ GaUisíOmnií cucrf¿jnccnfdjiru^^t uix QdpitolinA
fuperfit drx. Siquide tmltis idmfectttis no modo 'Latiné tierno
tocuw efisfcd ne Ldtind quidcm legens intcUexitxnon philofo
phidcftudiofi pbilofcphos.nó caufidici crúores ¡no tcguhi iu*
recofultos,t\oC£teri helores uctertm libros perccptosbdbue
runt7M babent:quxfi dtmffo Romano imperioso deceat ROM
mane nec loquU neeppereijulgorcm iHwm Ldtinfáti*, f\tu ac
rubigincp4iicbfoUfccrct Et multe quidc funt prudétium ho
imnum> uari*q>fenteti£? undchcc rci dcáderit, qudrm ipfe
fittüanccimprobo^ncc probo, nibií fane pronuture ¿ufano
tndgis quim cur ílltf artei> que proxime dd liberales accedutt
pingcdiftulpwdiyfingcndiidrcktcéfanditdtitttmdiu, ftntoq;
epere degcnerduermt,dc pené cum Utcrii ipfis danortut fue*
rint,dut boc tempere excitétttr^dc reuiuifcat: cuituf <£ tm bo
ttortm opificwmjvm benelitcrdtorvm proumtm efjiorefcat*
Vertí/mcnimucro quo magts fuperiord témpora infUicia filete^
quibüt homo Tierno muctus e/i eruditit^eo phtí bis nofiris grd*
tuUndum cjltin qutbw (fipdulo dmplitfc ddnitotiwr) eonfido
propediem linguam Romdnam ueréplm7quam urbem7gr cum
cd disciplinas omttciijri rcftitnt\í. Quarepro mea in patriara
piet&tr, imo adeo in omneis hominer> er pro rei magnitudine
cunttos fkcudUfiudiofos^uelut ex fuperiareíocotibetddhor*
earí^Hocirr^jCr íílíí(«í diimObe Uictm ednere. Quóufq; tm
di Quintes ( literatosdppeUo^cr Romdn¿elingii* cultores^
qui er ücrr^foli Quintes funty cftcrienim potiustnquiti*
ni)quoufq; inquam Quintes urbe uejbram, no dico domicilia
imperad paritem lite rarm dGaUís effe cdp&m patiettünit
a > tdeft*
IAVRENTII VALIAS
id eft y Latinititemdbdrbdru opprcjfam* Quoufq;profi+
ndtA omni¿ dttri¿*0' pw¿ "«pij* ocultó ¿feicictia Án dmfitrt
ddmentorum retiquise uix dppdrednti Aliut ueftrtmferibit hi
ftorur.ijlud eft Vcios habitare. Atiui Gr££d trdttsfntiiftud ejl
Ardc<e cóitfidm.Aliu* or¿tienes, dhas pocmatA eoponifjftud
efi Cdpitohtim^rcwqi defindere.VrjccUr¿qttidm resano
mediocriUitde digndtftd boc non hoftes expeítit, no patridm
libcrdtXdmtütís nob^CdmUui immidm eft3quifign4{utin*
• quit VcrgitiM)in pdtrUm refcrdt¿dm<\i rcftitudticuiítí uirtwí
ttáeb c£terti pr¿eJhnñorfiiit9ut ííl£ qui nú in z*phoUo7uel
Arde^ucl Vetjs crM,fme hocfdlui effeno pcffint.Qjtod hoc
quoque temporecontinget:^r c<ctcrifcrÍptores db co 5 qui de
hngud Latina dliquid campofuerity non pdrwm ddiuüdbutur*
E qttidem(quod dd me ¡íttinet) bunc itmtshorjsoc itiihi propon
namcxcmptwm, comparabo( qudntuluncunqueñiresme*jr*
renf)excrcitimyquan in b ojies qum primúm eduem; ib o in
dcicmjbo prhnttt) utuobii dmtmmfaadm. Ccrtemití, qtid'fo^
honeftifíimü hoc, ptdcbcrrimmnq; ccr&men:non modo ut pd*
trUm ab hoftibm recipidmusy uertm ctidm ut in ed napiendd
quis máxime Cdtmlíim imit^bitur^ppdredtXifficitimitm qui
dempr^jhrc^quod iücpr<£ftitit,omniumimperdtOYÜ medfcn
tctuU mdxwiity YÍteq;fecutidttí i R o mulo condixorurbis dp*
peUam^dtoq; piare s^pro fe qmfq^in bdnc rem elxborcmmÉ
Utfaltem multificiamiu^uod utiu¿efjvcit]s t&me iure^uert<^
Cdmlltü dicijxijliuidriqi dtbebit^qui optimam in hdc te ope
ram ndüdUzrit.De mct&íitum afjirmire pofJum,ut nonfyerd*
rem tinU me rei fdttffafturtmy m difficilimámfu'mpfifje íabo
rh pdrtcmjurtfííntdmqi promneidm? ut redderc alios dd e&c
td profequedd dkcríores.Hi atim libri nihiljzreqHcd áb akjs
áutoribm (ijs dunfoxdt qui cxt&nt)trddtttm cfltccntinebunt,
Atque bine principim noürm aufocemur.
Dtf
BLEG AN TI.ARV M LI& I* rt
Denomínibus quorum ablatíuí plurales exe*
uncínabus. CAP, I.
E V $,ded, dcdbtií dicimws: diuus, diud, dittd*
bm non dicimttó.lté ¡n quibufdü alijs:ut7filiust
filid,filUbttí:flonprwign¡tí7pmigna7priHÍgn<t
biu:natut}ndti¡ndtixbw:non gcwtutygenitt} ge
nifobu£.cqim>c(}ud*cqudbus:mahw¿}w.l¡tym(t*
Uéitf'.nó df¡nui7afin4,dfmdbu6:nec iuuécutyiuuccdjtiuécdbui:
nec c£ter¿ fimilu.no arui^ccrti^cerUdbmnQ lupüijupdjtt
pttbus.Uc ttt dicimut UbcrtuiJibcrt^UbcrtAbu^ íía no dicimwt
Ubntiwtí>Ubcrt¡n¿tyUbcrtinítbut:nQ patronu^pdtron^ putro
nahmno Cocubinu*,ríttíbinJ,cocubindbwnd pediffcquutje
dií[eqüdypcdijfe$MbM:no fmtw7fcru<tfiniéim\o fcmulws,

¿TtimáiáMmdbwMmctfi quida bis pofterioribut utütur. Cicero


timcdd uxo r e3 £7 filü fcrib csydudbut anim ÍÍ fu h dixít, n o ani E pi-?+•tí.> t
mtbat.E t Curttm de nutria* uxorc D-íri/, dominis no do mi [SS^'f*1*
fldbut dixit. Qyidfiqtii per liecntid alitarloqutíturjiO cjl mi-
Yddvmicum quidd ucteres dixerint dcxtrdbm, pro dextrii: er
tdb^pro en. Sed ego de ufuloquendi difyuto,non de abufu*
De uerbal ibus excunribus i n ario, CAP» 11;
omina qu¿e uetúunt ¿ ucrbisprim* tonwgdtionk) pofi*
N tioné fupini habetibutin itumtucl in fttm, pr£ter c¿te*
rorum ucrboru tegem exeut in atio* c non in itio^cl in ¿fio:
UtyVctOtUctuitUctitwm :indc uct&tiojton uetitio.Vr<cjlo?pr¿,fÍi
tÍ7pnefíúttm3pr^fhtio: non prfflitio. Cubo, cubui, eubittm,
cubatio:non cubitio* Domo, dotnitwmi domdth:non domino*
Sonaron it¡í,fon dtio: no n fon itio. Crep o,crep ü?t,crep <ttio:non
crtpitio. T o n oyt o n úum* t o n dtio^non to nitio :liect dicamut fo*
nim^rcpita^tonitii^nonfúndtm^rt^dt^tondtm.Yrico^firi
ñam,fricdtio, nonfridio: er ífit in catarii. Scftiotomenere»
hrim rcpcrittor?%n4mftcdtÍQt HorSparHcipü difiimüUfmt.
f* LAVRENTII VALLAE
Nám edyqu¿cfunt pr&tmti tcporis>cxeTit initm:qu£ ueroftt*

Lib*** iMC4nut:Cojhtur<tfidcsfuperum,DortUtusJomdturm: cr íí*


in acteris.t'MO¡&' Poto no hdbcnt fupin^ncq; in atti,neq; in
itwm¡ne <[; in ftwffifid motü:ideQq*fürnt*nt nomina fuá totio*
cr potioúndc funt lotor& potor ucrbdid notmn<t:tT lotitm
pro urin^primd Umcn breui^nó langa, Aíiquddo rcperitur U
udtum^ potttuw.inde funt Uuatio>^r pontio-.laiidtorfa er
potxtor.lituoiíuuiyiutwtflec infcíc5ncc in iUwm modíi format
fuum dmudtiiitmtC£tcrum ex alio fupino iuudtu^ficit iuud*
tto:db iüo /tf iutorfcu potm ddíwiror.Ex cüífris mttm páucu
funt iioimndtterbaliít in cr3ut dotmtor^nb domátoriz? Seftory
quifignificdt cum dccufatorem, qtti ex damnationc dccufdli di
midiim bonortm cxpec^tiUi^dut eertc áiqudmpdrtem*
t DcUocnotníncLudkrum, CAP. I I r.
Frifc.iib.7- — vdier&Qnquit Prifcidnw)& nonfodiarid,ab hoc htdicri
Lsdicim ríí - Vergífíwí ín X i r ( - N e $ cnim leuid¡ ¿tu l ludí*
era petuntur Pr^mid.-Pcr quod ttult ludiera tertU declin dtio
rtis, eüm contra nottmfit fecunda cjfcMt in lege iüdfrcquen*
ter repente, Q#í drtrm Udicram excretterh, in qtidtuordcam
ordinib ut primis nefededt Ars ludiera* cfh ars hifiricnic^zr
fcenica: er (tttfaitio ) quicquid nomine ¡udieri int&igiwr*
Ndmhidicrwn* quodefl fubjhntiuum^on modo ludtKhijtrh
ttícHí cj^cr fccmcwjcd quodcmo¿ luftmwiQpM&c iocuUre*
etimludipublicL
De hoc nomine Fícus- CAP. I I I I*
prifc.tib.6. T^lcut(ideminqnit)cti¿tmuitiam eorporisqudrtóffc
Epíg • 3 y * r M artu lis primo E pigrdmmat(¿n:
Cum dixificittjides qtidfi bxrbdrducrbd3
Eí diei fieos Cxeilidnciubcs.
Bieemiitficti^qtidífcimitiin arbore nafeíy
Dicemwfim CmlUnc tucs*
Ex
E L E G A N T I A R V M LIB. t IÍ
Ex quo ofledit C HiUim}izr frttftu qudrW effe deelindtionk9
genere <tute difjurrc.Ega ucro reperio uncipité ¿pud XAdrtid*
tcmfcriptur<toy& frequentwfie,ut er ipfe puto feribendí:
Cum dixifieos¿ridesquafi barbara uerba*
Eí dicificM Zfciltinc iubes.
Diccmutficu^qudsfcimM in drbore iiáfó*
D icanttífieosCaciliúttc tuos. s
Mtcontnia, euriUerifijfctM<írti<tÍ<M>quod diceret ficutiAn
non rcpcriturficwtjdtcm pro arbere, atq; etti profruclu, in
numerofingutañiHonboc crgo itteridcbdt.Quid crgofquod
genere dbutereturtne boc quidan. Quippecum dico ficus,qtto
genere utsr7nmo intcütgit.Ccrte r¡debut quod alü declinatio
nctttcrctmqMm rMWí< debebdt, ut ex fecundo ucrfu, in quo
mufott eft deeUnutio,apparet,Qjiodfi igitur Cacilidtm de de
clin&tionc dgcbdtjio de genere? debuerat Mdrúaíts dd dccli*
tidtioncmjxon dd genut ref^onderc^ut cft pumdwmidtqi ddeo
neccffe ejl eum rcjjiondiffe. Siqttidem(ut ofiendi)iUe repreben
¿crdt^quod hicfieosdiccretjiofiew.Qjye reprebenfiofiucrd,
<jl> ut Prifciano uidetur, quimdtficw mdgk effe quartf,qti£
widem modefiU poetafiiiffet^etmqui refiéadmonedt,td exe
crdbili\etidm ucro crimine incefferetergo comtmxitaccufittio
nctnimpcritUctm decufationefagitifper iocwm, ey dicacits
tertífUtmorií [ai e¡l7quód iüc ddeo flolidtísjion foíim nequdm
tffetitit negaretfieosrcpertrUquosfeewm fempertcr quide cí
dolor e gefhrct: quod mimntc mirum efi repcriri,qtttm pro fiu
fiu3dd cuMfimilittídinm morbwi appcUíítttí efi,in feriada de*
<IíBífíoHc»cr(Hí opinar)in genere mdfculino non modo 4pud
po'ctASy fed apud ordtores quoo¿ probdtifiimos reperiúiur: ut

Vinguibttí erfictipdfium iecur dnferis dbi


Et VliniW Ad Oftmñim Rufvm, Qu<c ntme am fiéis, a-bole LB,-1-*ffl'*
íií cer&xtffl nonduhdbcnt.Zt Cicero de $cnctiute,Ux antuío
gran*
U tAVRENTM VAtLAE
gtdno ftciQuidam gcmmAticomm rccentitm3id tftjmperi*
tQru/m,dittnt pro frtiélu quartf,pro arbore fecunda vjfc dedi*
n*tiontiyqtium pro ¿rbore frtfjtpiw qudrt&ut Ídem de Ordto
Ub.^rciVxormfudmfuftcndijfefe deficu.Sccundfi autem^ut apud

Dife utiendx UdlcntfimUs mdUrobordfcL


Sattr.ípca. *9- Mdcr°bÍM €T ipfe in fecundd declindHone fempn ftri utitur,
"l €T plurimos ucterÜ oftcttdit ufos< VrifcianM uero uultpro frtt
¿ítt,cr morbo qtmrtjeeffe^ hoc autori&te HldrtUtis. NCJHÉ
ego infiewr uUimomillsím ucrfum poffcjic legij ut reeitst Pri
fcianmifcd td ioco mdgis^qudtn ferio d poctx dccipimw effe di
¿i«, Nf q; e nim fapfum 3quod fieos dixijjet,frd iÜiut rj ncquU
tWfMjCT htipcritidm reprehenderé ucluit: no igwrh fieos CT
latiné ,er ufifttc dictóte uero PrifeUnoficiidtífuit, ut uni
Mdrtuií fequerelur^ ©" Ctdíidnu nefeio <¡uey ut fldgiriúftm
honúncyfie ineruditÜjn co pncfcrtimloco^biiocdbdtur poc*
tdjiccfuAmfentcnft* aperiebd^^y t&eité neg^bdt9quod dffir*
tndrvuidcbatur&dM nequáquam dixiffetftcu¿qtt4rt* cfa de*
ctindtionts^ar gcnerismdfculviíyquod inédita efi:nee diffh-c
tidm pofuiffet generis interworbu,^ fruSS9quu/m hocdb lüo
VKAI* ¿icdtur.Quidá ccclefidjlicidiutpro drbore^fieulnediutibi^Vi
déte fieuhe^et omnes arbores. Quod mfá ¿Ubi (fímentcm
lio excidit)mhi repertu ejl.Scd ddicftiuÜ pcutneut,d¡wm>pro
ttidtcrUto ex Ma arboreiut ¿populw poptdew:ct¿ corylmeo
ryteMiCtcolurnWtHtdb dbies dbiegnm^biUceilignmdicitur^
Denomíníbiisdímínuduís. C A P . V.
Omnd dinútwiittd exeuntid m tdem uocem^quaíti efl pU
N fdeulutfí ritefirmttur3uerdfun t dimnutiua ;wí> Pifeictí
Ittt, V ermi cu Ua > P dfftrctdw ,¥rdterc K IÍW, S cea YÍCU k, L ucub ra
tiuhcuh* virguncutdi Sororcuíd, Munufcíiltffm^Corpíifculti,
Tempufcuhm^^enduciunatlUyPhifcídtmSm minuí ritcfvr*.
menturjimuiutttiá non funt^AuíUulw^ OMJÍíHl(«,Mi*/citluf,
quinto
ELEGANTIARVM LIB. I.
qudndo non cji pdrum mittyVcdiculwjieKut alij uolunt)pcdtí
cututic? penúltimoioga Cucului.Cütrcula^ nemeIcguminti-
NQUiíctildtCHHer raforiui, L éticutd,Udfcul¿ gcnui< Alia mafeuli
wttdkt foeminina non oceummLSeruius vxmcfupcr DoriJttm
dittücus acicutx. Acm enim dicitur^ qud ueftes farciuntur.Aci
cul<t>qud midieres utunturdd ortmmcttttm cdpitis É Adicñmá
trÍ4¡ ünniculitítRidicuittíyVerndctdMinniciilut pucr,, anniat
k pudtjydnnicultm iumctUfnJjoc cft,uniut dtmi:fícut Bimuty
¿yim, id eft y duortm annomm. Trimut trima tñmvm > id cfty
trimmnüYtm,Qn*dúmw¡ q^drimd quadrimmajd eft,qua~
tuút dnnorim7w non ¿mpltut. Nrc de dnimtlibut modo, fed
de inummdtii'Mt^nrtictdu umum^bimwn olcwn.Dc pueris a*
ttten magis loquimar per dumnutionemybimülui,trÍj7mlm^u4
irimuíut, quuintrd hos ttnnos ddhuc paruifunt, ut bwmtws
pucr,trimdd putJUifwtiiter dchis7in quibm htc rdüo habet
facmMt,4tiniculu$cquut,Difiimitit?r in quibm hsc ratio /o*
cum non b<tbet:fcd diccmufMmM driesjrimw poreM7qttddri
titim uinum. Ridicula* bomo^ridicuU res, ridiculmn caputjd
tjíjderidédtm, Eft e íümftfpe neutruvn.fignificatf, femonem
tifa pQtiw,quimderifMfXcit&ntan. VernücufauucrndcuUy
ucrndciiíumtqüod cfl do mi nofbr^uel in noñra pdtrid ndtümi
ÍÍÍ, lingttíiuernteuldy qttm itulgo dicunt íingudm materjwn.
diáum eft ¿ vern^qui cftfcruus domi nojlr* natutjd cftt ex
fiojira dTiciüd:Pr¿terc¿i neutrdmaltaffunt:utJvmbi,acu¡ü>Td^
hernaculwm,Spcéhcu tiwt >H a bi&c ulum ¡Cccndcu í ÍWJT, Crcpu *
fculim7Gcrmiculim pro germine, Qrcpis&adwm, vincultm,
AmUttlwn pro ¿miRuA genere quodamfcrcpaUto: Curriculum
(*o curftt i%?prohto¡ in qtto cerfamen eurrendi excrceturz
üonnunquam ctidm pro curruiut Curüm libro cchuo, Aliorti
turban cquinan in uordgincs modo, Ucunenq^fed etum in
ífmní p rscipiaiucrc curricula Cubiadim? quod arte d cubili
JWflftriiif, JtfíWft intr4 wbicümi cubile fu¿? CIWÍ dimnutiam
firct
lí LAVRENTÍI VALLAE
forct cubictílitín.VtiluíS erfigmf\ctáioncy& fvrmdtionc ícgt*
timd dimittuáuumfac¡t7fed genw mu&t dpttd Hicronym, «t
uik puíuifculím: mafcuUnétomenpofuit Aptilciutin qttod*
fuo carmine, de quo menunit in apología de magia: Mifi (wt
pctiñi)nuinditÍM dcntiÜ?Nitclíü orii+ex Arabias frugibui,
Tcnucm>cííndificu,twbiíé pukifculUiCopldmtorí tumidul*
gingiuul££onuerritort pndidn<e reliquia: Nc qu¿ uifittur
tetra hbes fordiu.Keshiclis forte ft Ubcílisrifer&* Conuétu*
quoqifacit conuenticulií. Cíe.pro $cxtio:Tmcn conuéticuU
íjoTíünu.quíe auitAtcs nomindrunt. E ¿culut no termindt dim¿
nutiutm in hdc KOO-, quidfud túH cü>tomenneutrim hdbet
BdciÜum.Cicero i i.Dcfinib. Bdciüwm^litídinfiexum^hud
¡to ititíum.Kcpcritur tomen primtiuwm er in neutroiut dpud
Ouidiwm lib.K v.lActom.Effe folet^bdcuiumqj tenens dgrejic
finijlrd, Nc terebra quidem btiiut uocií estimen gignít dimi
nutiuitm tcrcbctLtmtiton tercbeUd. Aurícula aeró riteforrn*
turjcdfignijicdtionc diffcntit; nanq; cartílago iüd e& circí
dmwm concduititntty non dutépdrud durv¡-$AcntuU qua(fi,
<fli£ non pdrudm mente fígníficdtjcd umlidJcidiculd^pro in
frumento torqucndiyquoddnritcfbrmetur, nunc uidemut.
prifc4U&!. Nmfi¿iSjinqutt?rtfcUn^7fkatfidictíU
Qiiimmeritd inhucfígmficdtione, quomodo Seruiopldcet^ nonfidiculafi
PtifcianusSe* ciffetífedfidecHÍ¿.Auidittf$cruium?rifcaínuicdrpfít?utpotc
VatuS«úíí> mm rm non Uno Moco rcprehcdens.C&rrüipfefiUitur,
««,utej*ui- non ScrtiiM-Namnccfidkíqucmadmodam uctcrtm autori*
fnTiudVcrX tdí trddiOfcdjidcs dicttur.O'fifides dicdturfidicuíd potwt
Aeu.Threicia qukmftdctvtldm dndlogU exigit, De dutoritote fdfafiserit
ftJibuífp cano Feñus Pcmpiafmbens: Vides gaw ctthdrt, dift*> quoi
J
ríj: ÍÍÍ a>J^\ ífrji/5iníer fe chórate eut$yqttdnttí ínter homines üdesxoncor
bus, auie clt a > . . r i- i 'ri r i-
noiatíuo hicii dent.Anmgi £ quo^ rdtio fidicuU rxtgit ¿tjtdcs,jtcut*dicn
ú
hi'Víu¡^ñ' 'drf^¿fosfidiütU<t fcdes.csdiculd kcHcs: non adecukjc
aojabaseft> ácmU¿&dfict{UijicutapcSjdequo¡Q\Q noiefatiSkmctionu
¿picute
E t E G A N T í A R V M LIB + !• 17
ápiculd faiteen apceuU.ztftqudndo dpis in nomindtwo rt*
pcriat ur,ut Ule dit^ueluti dpud Quidiu inxm .Meara. Non
itpis indc tidit coUeftosfcduk flores, hoc perquim^ ratrnt e/í,
er andcgU apa po tiw^uim dpis dcfindit^uu ¿ pede copo
fitm,dc deriudtim pututur. Denitfcfidiiin nominatiuo indtt*
ditim e¡iyergo fides dicettdwn cjt euim dimmutiuimfidicttld,
id efcpdrud áthdrdM cborduUln phrdlitortoriu(ut dixi}
injirumctum ex áttobutiutreor)?? oblic{udtisli%nkcopdftu,
ueldbextorquenddfidc,dc ueritatciueU nerueti funibus, w w
ctdtsfyquibus dd iüum modum bonüncs torquUi dUigabZtur.
D hunc IQCVL pertinetrqttod nnncfubijamu*:KSoitünd ter*
A tU declindtionis excuntid in crfítiemdfcutmdtfiuefcentt*
nittajiuc cbmunidMitifjnodi uoc¿ dimnutiuoru fortiñ-M^pa
ter patcrculu*,frdter frdterculus,irtdter mdtercutd>cuM quafi
firtulis fororfacitfororcuUtáccrctild¿ cicer tmqud i fcewti*
notpduper p4upmultM,pdupcrcuU.Q&efuntfecund£ decli*
ndtionis tmadie&iud,qu¿mfubffontmd>f¿ciunt diminutiudin
eüut mdfculitidjn cüdfcctmnind> in eUu neutra. Cttlter cultcU
Im.Liber UbcUut. Puer pueUus. Tener7tenerd>\enerH)teneUm9
tcru&dttmcUmimfamfer&ym^
fdee r>fdcrdjfcdcrwmtfdccUu&fdccU<t,fdc eUm.unde hoc fdceUS*
pro tipio mdicoMincfikduefciitfoeminindquo^fubjldtiuo
rí codc modo>quo ddiehmorTtfocerct dimnutiud. Cdper¡cd*
prdiCdpcüd.VueripttrtdtpuvUd.uberttibrdMbclUücetnmU
to dliud Ubrd,% liberjignificet.Htc diminutiudin eUut>vr el*
Id exemtSunt qu&dd in iütU¿Üd,lnter ed dtite prior d Prifcis
nui ponit AU>uultq¿ ficere dimintttimí dfccUd:Cicero ÉHJJIC in* Cíe. JÉ OÍ ato»
ter pofteriord, Dwo enim mdfculitidttotidecfc faminind donat pcrf '
hoc gen ere termindtion&PdlMtpdxiUut: Talutit&xiüwtMd*
t&>mdxi&xM4tdxiÜ4.Sunt turne & <&i¿ in hac uoeccxettntid.

I tivs^mm tii^tmemfigmficStmt$ enim ed rdtione di*


Lld quo([; diminutiud^uffiniuntinañer, inüationcm po*

b cittit
1* LAVRENTII VALLAE
citur Olaft trtPin*ñcr<, A pUÜrü, Mr n thd&rÜ,Si1iqud¡ttft<m,
<¡mdf\t pdru* olcá7pártiá pit\msp&nam dpi^pdrud mcntha,
pdruxfiliqtMifcd ^odfylueñri^olcdmypinum^ipitm, mcn*
tbamjiliqudm imíttnf íd:er,<Jwo quídam utuntur,ftlid¡ier pro
priuignOyiton paruu$ ftíiut cfh.fcd imi&ns filium: cr p¿rdfm*
Tcrcni.íu A- flcrjion pdrum pdr<tíitu4( dliter cnim no diccrttur ¿ Cómico*,
to.í' *** '' pdrdfmflerparutthtí)hd imiütor pdrdfttorkutdpudM,Twf*
^ irat Vari* Uumpro Vdrmo&ticiw hicnoflcr AntonUfler cjl-Et dd AÍ*
n^píS ^rífc tictmtib.x 1i. Omnino folcttffcTuluU8n-ddcftyAntcnij,
lib 3
' ;;íl"o Fíííwtó; íiwatw.EtJjíncAtfgtfAif"« fppdto pfaife/bpbd*
tuii U6tiic,ti&cftniMinon(utptito)pdrtt>mpmlojopimm Jfd irattíorcm pfc¡=»
íitíufoHÍi&fi fo/bpfcowwn: nifi dicM itmmionm cffc diminuüonnn qmnd*
tncmimt Quiu pfjjtífrortjí. Tmncn dliud cfí ejft diníi/wf uu 5 Aliad imi&tiud.
SiSbisrfS''- N < * í«#i^ít ¿ixmt oír<r/íruwa rflt míimüifr ofrtfm, CT prnrf»
ldb.it»»-i*- ytrum c/Jc mnutm pinum, qudm ?linw &it cffcmY£dltitüdi*
nfc:ctf¡ quiddm mmcfolcnt pufiUoshomincs dp ptüare, Ante*
Frite.IÜM* nUfter*LuriaftcriVduUñcr,ficuti PrifcÍ4nitm,c¡HÍpr<etcr fu*
perÍor&Ji¿c dddit^cjfc ciufmodi diminutiud ddtúdtionit^w ntá
XÍmip^^orüm>utCcítuUñer7AntonidñcryVdtritioliiíyScr*
violitt.Sedhtc pofteriord fantuttHim\uttud,illd{ utoñnt*
diónon ucrdyid^oq;nccdduUtionií: qudtiquimomnkdinmm
tiüd {no minwt qu¿m hite in plus) [un t dptx aduldüonig? fiepe
ctitm conttptui\utJhotmnaúmM^M>ftgutuhü. fed dd re
UÍK
V«.a«** rcuer&itiu.r. Puüd&rd dpud Vdrronm, qu£ cji pdrud ddok*
tüM-<3p^' rcmq;gdllind,qwd nec ipfum dimittutioncmfignificat*Ndm
mdmfculd pottM ptíUd^quim minufcuU efl: etiafi minor gdUi*
nd efttnon gdUindñrd diciturfcd puüdftrd. DHO famé nomino
fmttqu* dimnttionií rcguUmfcruant>f'urddfi<r,o' rccdlua*
(lcr,quortm dltertmfigmfictLt dinúnutionm furditttü . Non
cft pUnc furdws furdd&cr*fed{Mf\cdicd)furdulM:i2rrtcd\ud*
ficrtqíii fronte táhw c¡i,non toto cdpitc> qudfirccdhdtulm^
quúi c¡t ditmutmm*in <¡»m wodm nequetmt rcfohi n owi*
mil
EtEGANTIARVM LIB. !• ty
nd t¡t¿>de quibusfupri difbumtimtté. Ex btf dutcm <[us rctuli
txemplü) tíquet non modo in añcrfimri h<ec nomina, cr effc
mdfcutinityfcd ctiam in dñrdfamnini^eiicris'.ut puUdñrd,fi*
liakrtdpud quofdm pro primgrtd :ftiiqu¿ñra pro piperita
quod non uideo quid ex fili<¡ud imitetungr in aítrE neutri:ut%
tpi&ñrümtftliquaftru ¿filiqud arborefirentefruftum fui no*
mm^quod Graci ^¿rop iwcitt. SignifiattctidmftliquafbüU
cuttm&bi grdnd UguminiLm inchduntitT^r fiqutd Irgumini*
bus c¡l íifíúlc.Verc(¡¡ htc nomwd drborum, herbarumq^ diucr*
ftm gmu* hdbaitin primtiuis,* diminutiuis,ud deriuatiu^
DciiomintbusexcííríbüsinriLfSjUclníí. C A P . V I .
AbuldriumAocit* ubi^buUJd tftyinfbrummt¿y er Utcr<t
T repontintur.Sdadtiií^pofnommfacrortim.AcrdTiumi
rcpafitoriunt <eris:id cjl,nummorumsfitmlwrnqi rmi prcticfd*
rítírt,¿tt<¡; opumt PíYmmf^tibireponTuur libri, catertq; hutuf*
IHQÍÍ. Armttmen&mntMbi reponuntur ¿rmumenti , c r armd*
Aír^mfíjttWií^^/ciííuíft quod contwct dtrdmcntum. CdUrnt*
riu.m7quidarattfurpdntpro tbeca caUmdria,ubi eaUmrecon*
ditntarifed quid boc temporc plcrieji pennaferibut^potef}: eti¿
dici pcnndriwmimjimdh/mm dppcllarc tbccdm pcnmridy ¡he*
tdm cdl¿mma,£T thecdm grdpbidrinm.Pefídriwmjtbircpotti*
tur pcnutiboc c^cduliay^r di uiflum pertimntid. Vwdritwíi*
ubi continentur itelducs,urf pifers, urtftrd1: qu* dwmxdt dd
uiftumfycSfant.VomdrwmJocut pomorumrcpofíédorum: ucí
locutconfínapomk:utOttidim7ldmctucns>folidispcmdrid u<+,Mctam,
cldüferdt Atldi Moni ¿MÍ, -Quid* boc pomar ium uoc ¿t>Ti*
tu* dutnn Liuitit pomonium dit cffe locum dd muros irrft^er LÜM jib urb*
cxtr*,ubi,?di fie dre non ticet^ quafipoñ mamdtut didmus po
rdcrididnwm^pro co quod cjl poílmcrididnum i unde Luednuty Ub»i,
Loítgít ptrextremospomarid¡un gerc fines. Vomdriu igitur
áut hcwfrcqums drboribui pom*fiuc fruftittm pomi ropo*
fitcriuwMt íopid ipf* drborum pomifirarum^dm boruno*
b ¿ minm
*0 LAVR^NTII V A L L A E
mírtUW namtcfttfigUfimc uel loctm ubi iUd funt,uelipfdrví
Tcrm^^inlocofm^optm: utalucdrim, ttmetfi potcjt
itirt loo» ubifant duci dpiwn&mcn potmdcapitur pro co*
pid afacortm todart m loco coÜocdtorum, ucl dpium mcüifi*
cdtttium. ^t rofdrium mdgis coptintfrutictmuno toco rofa
mgncntiu^qmm ipH hc^ubihi frútices [umfipificdtt
qttem locum ncKofdm qttidem dppcüire po^citm idcmfi*
gniñcct quod rofdriií^mfiper contentanfignifiecturcontt*
nens> ?ldnürim>non loM pUnttrwmfcd ipfa pU t* ,c ttmjl
ptijninri *• ettulfaáut non confite fuerint. ícente fkütt Scruiumfcpar**
S"'J2SSí repUnmrUu pldnm:?Unt*funt upUdedrboribut,pUnt**
'¿LidcBf-to n -; tíer ¿ ¿ten femnibui ndt&amrddtcibm crttrr*pro*
PYidtrmferuntur:ddquodfcntiendamuidcturaVmffc f «»
Gcofg^* vcreihjucrfui: -Bt umfüdpUn^u ten*¿mnmm>nM
lowSed femvn ipfmjd cfoUtuU. vmpinmum>non taré
ubi n'dfcuntur pmpinifid congeries p*pinorum,idtf,mrnm
Ub**7fi*^< ti\m rdmufctilomm uitisMclíut dit VÍinittí^pdlmes qux e dur
exit, mdteridmá¿in proximum ¿nnum promttit > pdmpindna.
uocdturce rti in boc pdlmtc tmltifunt pampifli.CdlceaHtm*
VeñidrilMÍU pro «Uri$& ueñibwtlt Cibdrid,Pro abü,Tu
fíUdrÍun,promgdtione£drndYÍtim,non loaujibt caro faU
Ydfufbcnditurjcd caro ipfcmft contenta pro continente de*

fF^ltS- «£' UcetSemu*dic*tjibidondobhu[mt iftcutUfaform* :


T
ÍTbüS §uaoSJi dic'umr7Ubihommc$fcdereintemplo confucucrwttAatnce*
gaddonw, MfcA$ibifacftinfmiUurnnominm fignifitdtionedccurd*,
tío Et hte de ncütris'Mm mafculindjccminwd, & cormnid,
Umm
cáádhomnMM *h^
cLpdrim, borredrw, cttfidriu*: cuños cxcrcitor uecdpu*
KffjrfiVor/ipor^ímffortíW^eñmm.PrDprífttrtH^FrMiílíM-:
W ^ V / M - Í W ; MM apropíete p r ^ . a i ¡ w Jritfw>«««
ELEGANTrjIRVH t T B . I.
•fifí; qx£ o mni&figtificdt dftionc,p offtfiion mi <fc, n um er o qu i s
¿ w incomprchenfibili* . Pducd dtttttttqud' pdfiiuc dccipiun*
tur:LegdarM, CommimdeLfflíutyDepofifárM 3 B «icjítfrfríw»
FfíffiVoíTtflíiJfpríttíí^MÍ Ugdtum,commoddtwyL> dcpofltum,be*
Hcfiáum?fidciccm)tú}fumdccepü, wfiqua funtalti. Ex/?«*
iiifmodinomuiibutfittnt etiimnomindquaeddmrerum, Cdlcd*
ri(t,Sulphararid:iikcalxcoquitur^fulph^Y fit, Atibad
nomnibtts ftri proftáfcuntur: iüducro magis ¿ uerbü, ucl ¿
Uerbdlibus in or^dUftiud in crittfrOridyOriu^dftionem pgni
ficdntti,4ceufdtorM}pctitoriuf7<l$nfM
ftitutorM>exercitoriMttributoriut. Nam Tribmrim ucnit i
tributuyn>Tributori& ¿tributor ,ficut Dfpo/ítórÍH* ¿ dcpoji*
tum&epofitorius u dcpofitcrSignificdt i&fy TYÍbutzrÍM?quÍ
folucndo tribute obnoxias f/fc ut Stipcndidriut, qui folucndo
flipendio:^ £>epof¡ti.riw7qui reddaido depofitowt Muñera*
rius,qui ddt munerdpopulo * gladidtorib\tíin trena exhiben*
dis* ldcocfc UM efcdrium didm^fj UM potorium: quid hoc ¿
tiomncucrbdlittenitjUttd non ucnit. Vr£toY¡fn\dtor7hoUter%
liftor,nonopinar dcfccndcre¿tterbtf: fed quid uocemucrbd*
íemobtinrntfficut canfor,?? qndñor,ficfhrmdumi7itfttd de*
nominaliud pneto rita s fendt o rmt h o lito rhx7 liñ orius^ cátfo*
riüt, cr qusñorm. Holitor dutm, cfk qui hortm holertm
txcrcvt^quon nonnuHihortuUnumuocdntJñft er botusjtnd*
¡ufq; herbd , qud ucfciinur. Nam funt er horti non holcrum*
Í cd drboribm confithO'uokp&tis grdtid compmti: ut horti

tonful{fyprceot¡fi4ltf,pr£efídi$ipr£tori$, quifkfcem uirgdrum


éligdtu^cumfc curi portxt: funtefc liftorrs confute duodeni*
Qlicrumfeni. HÍÍ dddíre pofftmui úkútor* quod uideturde*
fcmdcrcauerbo, quod nufqttimreperitur • Hon enim dlcdre
dirimas > fed 4c¿ luderc. Neutra autan in orium, locm pk*
tun <fefignificdnttub idüquidfit; ut DedwbuldtQriumJocufubi
¿ i dcdrnb
** LAVRENTII VALLAE
dtdmbuUmttó. Dorimtoriti<mtÍQcw¡ubidornümut. Rcpoflto*
ñmjabi reponitur aliquid.TcntoriumJocus ubi tntdimw ne*
U7autpqmd injhr ucloriwt habctittcl potimipfa ueU,fmeue*
Umcna contra iniuri&m cali. Auditorium, locus ubi audimut
pr*ceptoremtaut orantatt non in ucra caufd, aut opas nouum
rccimtcmtautfjquidfitmle cji:ucl ipf* turba 7 at<^ ipfc ccetut
duditorm.TcCtQritimjilinimcnmm c#>Cr quafi pduimaitum
parutis ? at <j¡ incTüfktio. A matormm^cnm ucneni, moran,
ucl infvtUm ingercntis. Portorim, tu-áigat portut, udfiu*
nüntmiHetUaiumtucljh^now/A - NamCT PortitoriUc dtci*
tur,qui traducit boítünesydc uebit nauigio ucl ad naurm de li*
toreyíteí de ñamad litut3ucl ad ultmoranflumiVttJjcM, fhx*
gni'ue feuripam3fcu litws: licetfrequaitiut dicaiürlitut* Vo*
tejhctiatn accipi pro co, qui portorium conduxit itiejí, qni
fruttus pecuniarios ex por tu conduxit > er ¿ uenirnúbmiUos
exigit: qu£ rano in cauris hmufmodi difeernenda cft. Hoc
cíwm loco tdddm, quod qtwm dicamui dumetum ¡friflCtum*,
ucprettm$mtlUq£timcn dirima* fcnticcttm.non fetttetum*
DeeucnnijiuflL^pcrmírtujiírgero. C A P . V I I .
V etm infingulari ge ner a ni dfcu Un i, CT declin ation is quar
E Ucflicuiíu píuráli M. Tulliuifapifimiin neutro genere*
CT deelinatione fecunda uüturíut de Qratorc, Ex aliorwmfa*
ftttyOHt dittis7iwt euentit.idon de Diuinationc; Si cuca qu¿*
Bpíü.tuiíu rimttítquiccxquirunturcxtü.Et ad Lucawmit^buhm rcrum,
ipUa. cuentQrtmtq>ineorüt Stad AnietmiStmpcr emm cwf* cuen*
torwnt magia mouh^quim ipfa cucntA-Quidam pUniitnperiti
m fpift.Phyí. cueniuaiuntf¡gnific4rcprincipitm:utapfíd Ouidi¡m7 Bxitut
adDímoph. *&&probaticarentfuecejubilo pto,Quifquis ab citen tu fktt%
no&nda pufot ,lütt4enitny Éxitos a¿hprobatruox cjiaccüfm*
tium Phyüidan argumento ¡quod ducitur ¿ cafu> eosq; vhyUis
ipfa execra tu r, dic trXareat fu cccfiib iw> o pt o, qu ifqu ÍÍ ¿ ca ji»
cr non a caufis dium laudad mt uüaperat, Sitmli* funt buic7
iuffo
E L E G A J Í T H R V M L I B . I. *j
iítjjtt CT pfrwíjji Wo^tforwtt plurdlidfunt potim fccSd* de*
clinat icnüyin ftnguliri fircnunqttam. Nc g$ mira dice re foIc*
mus iuffo tuo,fcd iuffumo pewtijfo tuofcd permiffu. Horatiut
timen 7 Vtsr pcrmijjb. -id efi7re pcrwffaM autem prrmifiio* Epi-Mfif.
minee dixiffct permffo tuo.vec wfítbWtpermifíibuiifc ttitifid
iufií^pcrmifiisq; tuiunce wfft^pcrvtiff^ tuosftd iuffd,pcr*
tmffaoi tud. Verg. -Accipe iufik Carmm corpa f uw.-jEf ite = ¡¡Í5ÍJ,
rum ilu¡fs ttmt dmm cxequitur.-Etahbii-UdHd moüia í«/k Georg. u
fa.Ediucrfp iugertm infinguldri fccund<r> cr m pluraU tcrtU
declinationifinon atitmíutait Vrifc.)iugut ingerid cu emnes Ub*-
dican: infinguUriiugcrwn , cr in piar di iugcribm. Signifi*
tatdutern menfuramdueentorumxl peáumin longitudinem,
dimidij inl<ttitudincm:ucl(utaliquiuchm) qu&twtíipdr boum
wtd die aratiqu* dut fignificdtioncs in idem recidunt: t&ntwm
tnmfai¡oUt una die par boum &rdre>qmntwtit dixL
D e nomínibus adíeíüuis in aIis>ÍÍJís,<S£
xilís. CAÍ 1 . vní,
JOmmd qu£ excunt in tiUfjttl in filis > ud in xiliSypmili*
^ H mam fuis partiápijs unde nafctintur,fign\ficdtionem hd*
henL Vtójifti¡ct<¡tt0dficltm efí afiguto:no quod fingí potefí*
Cotíilcs íattrcs9qui coñifunt»cr non arudi. Rdfilcs caUtht\
qua.fi rafanihilrctorttií, dutredundmtk habenteí plenimdi*
titi. VergilitiftómÉíj-Ettomo rafüebuxu.qudfirdfibile.Vcnft Georg,^
lis {ttídipenfilit ie&ttfipenfiles lychnupcnfiles balne^penfúts
horti,qttod fufocnfi jin^cr r« acre pendentes.YkxilU ramasr
flexiles ttites, quod jiexa? fttnt 7 er Upfu errático t arquen tur..
Tortilti dnfdtquod retomareplícate cfi.T orna.uk poeutH*
<¡uo& tomdtwm f/her torna fiel«. Textilis ueñis, qua>tcxt%
cjl.Stttilis bahhewSyfutük cymbd^uodcbfutx cjl.Seuíptitc fi*
mulacruy quodfcutptu cfl. MtHiS ¿uis^ltiUs qtiitdrttpcSidlti*
lis pifcti>qui fagina altitífiue dliw ejí > ütq; fdgindtut. Stru*
ftilii bafo,ftrncli¡ef colamn^qua nonfunt ex uno Idpidefid
b 4' tfuttttí*
*4 LA7RENTII VALLAS
imlt& ApcYtíle UtM,qdl apertu cjl:ut Ouidiusdc Trifiihtitt
Ele* i iti¡b. j* A^JÍCÍÍ i dcxtrd UtM boc ddapcrtile mri.
£ , ü Tinft'le uim,qttod tinüm e%aut intinfiumfticulo ftgitte:
,0
' **'utapud eundrm,€rineodemopere:Namuolucri fino tinfiilc
uirtn incft.Tonfilc buxctu>€T tonfilcs ohrai lcgimut>quid ton
fefunttCT in orbem,dc comám putxu. Eí k¿c nomina in par*
ticipmmpaputmrcfohutur.qu^pdpiuumbdbent : qtttucrb
pdfiiuo cdrenttin prtfentis pdtticipitm, qualu funt neutratut
anima uohtilis^qudfíuoUns: er quid* uoUtiliauolucres «o-
atnttqtiUuQUnt;ut dtilid dnimdlt^qu^dlutur.Sepiles UCIH*
C£,qudfi fedetes*quod licetaparticipio non uenidt7&mc tiufc
danndturce efl,cümmfigmficdtione cofcntidt&T dfupino na
fcatur^Vmbraülis uidctur eouenire ctm c£teri&> qudfi timbra*
tut:ut uitA tMbrdtiliSyZrres umbrátiles: id efottiü 7 umbra er
cpacó marcefcensizr res perinuolucrd^x inamt&tcm? quaüf
umbra eft,duñieyU/mbrdtilesdppcüdntur*Verfatilis quoq^fce*
Urfuidctttrf¡gntficdrc3quQducrfittur huc^t ilihticjiQ quoducr
fatA f/i:cr axis ucrf4tiíistct gladim dngcli uafaüiis^quod uer
fdtur* Quídam autem ücrfittsfcen4>cr duftitis dteunt: ucrfitis
quide quod quum tofá machinis quibufda conuertebatur 3 alia,
pi$in£fiácm oñenderet: Ducliíps ucYoyqwm tracli* tabula*
ftí hac9at $ iühdCtfbccics pitturf nudabatur interior- Vlicdti*
lis aijhupupíCyqtiod plicaturjio quod plicaa cjtiw nauis pli
Cdttlh> qu<e pticaturyquumfaétaeft ex corijs. Yifiilis ttrbor,fif*
file lignUYn?fifiikrobur>tum quafififfwincunás^um qttia fin*
up.r^ditur^quafi fifiibilc.ut vlinius lib.xvi. H<f c máxime fiftlid»
£oútin\ib.aliafrdn-gi cetcrior^quimfindL idépaulo p¿#;N «&*$£/&*
DehVcVoiucíií kr '"wfS hoc lignum.id cftjfijjum > Solutitis ctiam nauis dicitur
daut, & Agrip (qudlis nduis in qua Agrippiíitt i Peronéfilioper infididt po
J!o!dde üutt.fi&tttáHJráptmjicit) quaft folubitU, qu£ f&cilefoúti pojfet,
inNer0.^4. ^go ucro malim foltttilcm diccre folut&m,?? nonfideliter con
ic
IÜMÍ*'' fmm*Hf[cftikpommlcgjims»nonümfttlibikíquidmm
non
E L E G A N T I A R V J W ¿ I B . I. **
non tflfcttibileQquimfcftumvrftwfaontccontifum, tyfe*
ftumintrorfum. rutil^uanttíyUel intititisiucU futió füm^un*
de effvtio cffutk:ucl ¿fuofutum:ud per apocopai db alio fu*
pino, quod ab 4t¡sdiummm4o,quht imeprofirr^.A qu ^ ^ ^ l l ^ n n í
ífí>¿ nomine >wd i uerbo^nimal in dqud dcgésSdxdtiliuincoí «crbüutuo*
id fdxoruJ>ifci& fiuuUtiltf, incoUflmi'^o mdris7 «liarüm'ue
gqudrm ptfcti. vlumatilis dqua>i phtotuel maga <í pluuü*
De adícdíuís ín bundus. c > P< I X .
Rifádttut libro qudrto inquit; Jn btmdui defwentU fimi*
p títudintm baberefignifiean^ut uit&buudMJtMUí uitmtu
Vr£ddbundítí,fittidii prfddntiMoribunda fimilif morientL
ErrdbunduíiftmlKrrrdntLTiiribfaMfímdtt
pon: Bxeipimr ¿tternimis cdtifd RubicudM^quod in penutti*
ntdfyüabd pro b,c bdbuitjieftt dbfonu,fi rubtbudut dicdMUf,
Sed uidcamwtdti Prifcun us rcttéfentidt:ne% ¡L me primti b<ec
qutñio moucturfcd olim db Auto GeWo> dtq^ dnte huc i T Í *
rentio Scduro Adridiú temporibm ( ut idm AH/. Gvttim dit) G«u.Hb. i r,
grdmmdtico uel nobilísimo contra CtfcÜitm in commentiriocap4lí É
leftiomem dntiqudrurn imfcribcntemiLudibud^errdbunduSy
ridibtidiüyidem efaquod ludens,errdns,riden$. Quod ScdUrM
rcprckaiditjdicens Ludibundmn cffe,qui Itídctitan y errdbtítta
dum^ridibundwmq^quierrántmMdentcmqi dgit, dcfirtrnUt*
Hoc AulGcUiut confutxt, dto¿ im am C<cfcüio fcütihut no fi*
tnuldtionm per h£cnomin¿>fcd ¿ contrario ucbcmentidm rrt*
tcíligi uelit,bií quidem ucrbit: Sed qud rdtionc Scdttrut addu*
¿tutjiUüt CtfeUiuin eo nprebendare^ non herele rrpericbd*
mus. Noneft enim dubiu, quin h degenere ipfo duntxx&t ídem
fignificent,quodcd dananjhdnts i quibutproducunwr. Quid
tffet dutcmtkdentetn dgerejtct imtiritcrpdulo poñiCúm re*
prehenfionetn dutem iUdm Scdttri nQtdremwjn memoridm no*
bis redijt, quid Sifennd in qudrto biñoridrum etufdcm figura
ucrboim tffitítfi; PopuUbmdas 3inqui tigres ddcpptdum
b i p*W*
i* LAVRENTH VALIAS
pmemt.c&odfalicctfignificdtcuMdgrQspopuUrctitriitM
ut Scdurut in cojlmitibtuucrbti ait^quwm pcpuÍMcm agcret*
ud cum imttttrtur.Joterdt tomen A«í, GeÜitti mdgti propriií
prodúcete e xanplu, <ju¿lc dpud SdUufimm ¡n j ugurtbinú: I pfc
quafi uiabundus per faltuoftfoc<f,ertrdtmtes vxercitttín dtt*
¿forC'Si buiufmodi nomind in bundut pgnifieurent fimtlitudi*
nem9quid in ddderet qu<tfi>quod ftmtlittidme y imagíneme /?*
gniftmfpcrgitidem AuLGeJJJHÍ dicettr. Sed inqutretibut no-
bti^Htenam ratio.O' origo cjfet buiufcemvdifigunepopula*
bttndutiCr errdbÜdtts,multortiinty dYtortt id genm uerborumy
Epíboioj, a;frjCÍAüihercle A poUiiurü iíof\erfíb\uideriáit,pdrticul¿ ífi¿
poftrcmdmjn quttm uerbd nlu exetmtyu\m>ZT copiajy qmft
abmddntum YC^CUM id uerbu ef[ctt dnnonjlrarc: ut Uabun*
fíu* is dicdtur7qui ¿bundi Uwfxtitj ertúbmdm, qtii longo*
<ttq; dbunddiiticrrcrefit* C£ter4<fc cmnid ex ed figurd iadici
oñendttiUt produclio h*c7w extremtüsjdrgdittteyfiuentem
KiTMjCrcopidm dcctdret<H*cAut. GcUw:<i quo mror CUY de*
fáuerit Prifcidmi¿,&* uni Scduro potius^qtt^m bis dttobus, tr¡
bws'uedftiputetur.Att quidgrdmdticmScdmiKiat Vrifcitmo
fimilitudincprcftfiiotüi coniunfitM, CtfvÜtui itero iurifcofut*
titty epAul.Geílitu ordtory Apcüitidn^ philofophm i Puto,
potiws Seruiumfccututqudnqu¿m db eo libentcrdifftntircf&¡
Innrrfiíniíllu. leí*. Ait cnimMe tim<xhbi3tumdécimo Aaieidos i^oribundd,
De* traque ex tfiorÍctÍpmÍlÍS.QUOdÍt& cffc SdtiustiUf 0$lendÍt,qui diCQWrf/l
moribundí píttinbanduiper tramites ,eyfdttuofd loca exerátum dudare.
ptndi*. Nfílta excmpfom Serum mdgis contrd fe projtrrc potuitM
modooftendi. Audi qi<d fubiungitrdtioncm: Ndm [ugttrth*
non uitxbdt íegdttm, fed ettm ui&re fimatabat. 1 fn expofui^
qudfiuolttcrit uifobundum din ¿firmtldtiotic> cr non ifmíU
tudine:nonfirmUbdt uititionelegdtÍ,[ed timorem* Pr£{ere¿
fiqst^f^retpmlttudOfCdftimUtudoy atq¡f¡imUtio inteUfgitur
per íkd qiMfi7non pf r iÜud mcsbmdm* Addit <tdbuc rdtionh
E L E G A N T I A R V M LXB. T. *7
Krftít quidnomcnefljdeofígnificatfimiUtudmem>r\oti páf.io*
nem er aliadeinccps^ubinullwmroburratiottis efít Sed pr&*
ter ríñones iUorum, ipfc quoq¡ Prifcittntft imprudens confif*
fusefíjquodncgúbjL Qttfro rnimmmquid homo rubicundm
( quod iücfimtlcfkat cauris in bundw)fmdti rttbenti cjl, an
«ere ruben sí prejitto uerc rubens: ergo ^m c »í rubieunduí,
CT rubens:qu¿ ¡entcntid Cafcüij rft*qu*& breuiorefi, nec
w*ttwí/5r¿íjji urra,<jtí<¡m iUdfíueAulGeüij^fiuc Apoüinaris:
qmm.frequenti$m?f\c áCcipi^turypopuUbundui populan?,
mabtmdm errans.Scd nonnunquam(ut GCÜÍM ai O uvktmcn*
tidwtfigmfic¿nt:qu*& breuiter & ipfc compkéhr, ¡dtmfi*
gmjtcdtit qttod participidfreqttcntAtiuorum^ lufitinssifians,
crrtt^5^c^it^ns7populit^nsSrcpmrcmui: quod qmm non
fit3ad h*c(ut rcor)tn bundm termitotü, decurrimut .
Dcnomíníbusínicus. C A P . X.

M AgnijiattihonQrificuuinunificwSi na ex fe gignut com*


p4mtitíos tfuparUtiuosq¡ > fed ex alijs, c¡U£inufunon
fmtyác ne poffum quidt cffcjTugnifices, honorifitvSiintinifi*
ccns.Non enim dirimía mdgnifirior, honorifieiorymuuificior:
fed mágnificen tic r,hon orijiccn! ior, mumfcetior:u' in fuper*
Utitto mágnificettfitmwi horrorifícctifiwtttf > mamjicctifiimm*
JHirificutmnaictUmmirificifiimusfiíát,utTercntius:-jftt* j rt phormío*
mi mirificifí\mtm;Tatruus tttm pdtermuétut eft.Ei NX<ttoy aA.r.r«>.
tejie Pnjcunv^cotrd Tbomu de P tolerao rege óptimo, di 5
btneficifiimo. Ef A cautín x i. DidófcaliccmAtqimdgnift*
tifiimo7excctiaitifiimoq; honore* Omuia ergo iferiofiecom*
poft&g? tcrnünAt&Mncrcgulmfeqmitur9maficMf malefim
cutjbatcficitíyUcneficüSimimfieutytAbificmlufttfa
cutímorUficM,fúcrifiaMia'fiqUítfunt alia: qtt£ omniá dfeiti*
tiumcdpdratitttim,fitpcTldtittU'mq¿ habcnt^dliqmndo ctufuu*
&unt'ncdlUn0ttwd&cwfdanndttir£ttmcfunt:eai qttd-for*
mátur 4 dicoiW * loquotM^maUdUm^mUdici ñor* m&ltdi*
ccati$i
i* LAVRENTU VALLAB
ccntifiimut.Bent dicui autart non inueni, quid nec bettedico in*
prirria.ii, >7. ueniíurAicct eo Vrifcidnm utztitr, er hoctipore utumr more
ifcia.li, >7*
Gnecom 5«w«*" AUtoritxte dcdimm buic uerbo accufdtituM
pr*terit<tterw fum.quum poBukt ddtiuum>ficut mtledicc*
Bínfdíco non quod er ipfum nuc <td imititionm Gr¿corum habct ctid dlt*
v ' í ^ i - í ? 1 ^ndo dcotfxtiuu. Df benedico unim uccti hquor.non du¿*
aitfoíiti cice. mmmüm tuc er aímdjtgmjicdtjZT dlitcrrcgit. Vrtctercdjkti*
brncdlxic M! d'cw,ttcrtá¿cítf ;¿«ri<ítVwí «erorrfrwwejluerbu: cdufidictü mu*
í¡03.m bonoía gí5 fübjhntimm.Píloquorfértijfefum phtwJ fequor forfoffc

f\titoqtmTfaciunt copar ¿ttiuít mdgniloqumtior^grdndiloquc^


ííúr,er ifeitt cAtcrtt.SupcrUtwum magrtiloquitijíimus, gr<m*
dtíojKcrtti/Síiíiítf y ey rctiqud: fcd borim pofitiitd pojfunt cffe
tum pmiapiajnagmloquenSigrZdiloijuh: tumnomna^ m¿*
gnilo qniK,grdridilo<itiws:pr ¿tcr un tm fudu ilo qucnsyquodne*
feto dn dicipofiñftidttiloqtiuf. Mulcdicens pUnc pdrticipiutrt
cftfcd zr mdlcdicit* dicimut: qttod in fiítidüut, cr ucridicut
nonfit; neq; in iÜit fuperioribm, mdgnificm, bonorificenu
tmi¡ificens,quáM pdrticipid cffe non poffunt •> quim hscc füerit
fitturd UCTA uoximdgnijicicnsJhononfÁcicns>mtítiifia€t}s.
Dcnomíníbusinceiis^ncuSjáCinidus- CAP, XIÉ
F: HHÍftt in eeut pnucd funt,mdtertimq;fignificdnt:utjicrb4*
ccw7Be&ccu*iM.dlttdccM: cxmdtcrid herbfjndlutfJrctiC.
ArtmdindcctitiTreruldcM,RofdcM, TritÍcewt>l{ordcdccusy
TeJhcm>TophdccuisAYcn<xcaís, Cretic CIH ? Atgiüdceuí: c*
mdterid ¿rundini*, rof^tritici7 hordri9teñ¿et tophi, ttren<e9
cretd'idmUó.lloctimendifjbruntifi quiddiffirut ¿ materid*
lí&«0 quod Ote wdgis tQtüjignificdntthtcc partcm,A ger cnim
CYCUCCUÍ non idcmefl, quod crcteus: ncc drundtndceM fureu*
\m7quod drtmdincufiñuU.vnw c/t ndtum, cr pofitü in ere*
t&rfíti ármdinciAltcrü ex corpon > <tc mdterid crtu V ¿run*
dinis
E L E G A N T I A R V M LIE. L 19
rfmrs$#imt:er pañis triticeitíJ?crdcdcM'ue¡nQnex foto tri*
tico7bordcouecompofim r/h fed ex¿qu¿i <¡uo<£yUcct triti*
cetK utrittfq; hdrum>de quibüi loquor$rnidrwm uidcripofiit9
V mdgii iüWfCuiutfunt crcteitt>itrtítidinent>z3'fimil¡¿t Nrfnt
triticdcattf&ccrc deberet,nifi dicivW cuphom& cdtifdjdJyU
Ubxm fjfjr [M¿t$m: <¡aod mihiit&tiidettir e$e, quid dijiun&t
eflfoecies eormtqu<£ excunt in ceiu, CT eorum qu¿ excunt irt
cmM.dmgennisc^uindcv^qut^e^ddkñiuuiut^uindcco ¿nacrtoíipcí-
%uno tcgimut qucndamfitffocdtti'fít, pro dcitto tw<c, er urna* £ H ¿ ' " ' ° * Ü £
cedfubjktuiuumpluralcpro $r<tnisuu£idmprcffc. Dtcrroiw «no uW iü{t
tomen monsterrenus potiM,quim terreut>dut terrdecw, Sunt uffo",u**
itan nommdfinm (*itius* dcfcendentid db habmtibto t9in uU
timdfyüdbdicrfi<*norntibns quidm>f¡gnificdntmdterid:fi¿
fupms»ero9pdfiiomm qudn<Um:uttCrdtitiw, StrmentMut>
^dtcriti^Cmcnútim^dmmmúHwt * ítem fittitittí, Com*
mcntiHWiVignttdtitiutJamcrdtitiw, Qondiiñithtí> Cotméti*
tii«,ftd(íTÍpíiW«f3Dfíiiíifi(«. Raijo fiñitid, 4c commcntitUt
qü£$£fai®' dd tcmpm comentic¡i7Gr cxcogi&tiA. Res ptgne*
txtitid,dut fccncrdtitid > quéddtacjlpignori\ <tut dd fecnut
pertinet. Dornas conduétitid^qud: condtiéht ejl.Homo ddfcri*
ptititttjcditititafyqui dd aliquam rcm ddfcriptw r/t s er qui
ex numero corwm rjí, quifeitt dlteriut imperiam dediderunt*
De natura comparauuí. CAP. xnt
Ompdrdtímm pro minoreui decipi ? quim ipftm pojiti* pt¡k
C utm hdbcdt,dit VrifáanMiut Vergiírwf,
Triftior,£r Ucryntis ocuíos fuffufa mientes*
Aoiíid, ¡l*

Triñior enimhtcex pdrtc triñis decipitur. S£pe perfepofitu


proipfo pojiuuQiut, -Qomtesfcnioris Acc¡í&>.pro fen'ts*ln A*ntíti-^
quorütttroq; cji edufacur dliquid nos ddddmitó* N<m ittud tri
ftior>pUnc pro triñts^no pro ex pdrte triftis decipitur. Vt dit
Quintilidtiía.vtimuruulgicompdrdtiuis prodbfolutisiutfi ^d^%t
quií fe dppcÜAtts infirmorcnhuon dixitpro ¡mm qmn infir* m uctbomnu
30 LAVRENTII VALLAE
mW.Eí hícfcnior potm pro ualdc fenextquim mntümfenex:
UtM¿ap*i. utidcm QtAintilhfltttdc ifocrdtCyEotyiam [añore C oíhunm
cnimcrnondgcfwtum impleuitdnnutn) prscipere Ari&otc*
Ub,li
les pomcridianií (chola cceph.Et Ouidiut de Trifltitíf,
Softitc fie tcfitntW quoq;fo$cs,&' olint
imperiim reg&t boc ewm feniorefenex,
Scr.ín íiW *• xdeo cam Seruio non fentio dicente[cernidura Vrfrrortcro, Sr*
fC4 crují ato morder mntor compárame funt per imnunutionem* bftewm
&c. & ín ínud rfm(?r tton r ^ íffft.x,íwmcr non /irá «a*™ ,mfr<i iuucncm,
tíi«Tf fírebai/íoít pdwprríor míni ptfwpcrowinof dutedecít varro m hbrts
pcftcnc uoces, fofc^ ciccroticm: qu&n rcm ¿ VAtroné tr¡tftzti*tn confinttdt
etkm VlinimWtec Scruitti.Si ucro hoc Varro, cr Plintos aity
<¡ttii non cernitfibijpfi repugnare ratiottem hanctufl cnim tm
turd copar dtiui fuperure in ed qu¿litote,qudnt obtinet pofitU
uwt^qurfuperdtio quotics incolumiseft,nÓpofíii tune diccrc
fktfam rjf/f imminuuonem.VonamUi exempfam huü rcifimli*
m,m*l\ntiquior teego fimiidefi^maiortcnatufim. \tc7dda*
lefcentior tefumiid cf}tminor ndtute [wm ¡ujunior teftimiid
cfltmv\oris ítatii quxm m>uidchcet fupero te pdruiau *ati$:
quqit inrnoduaccipitur iüo in loco Scruij. Ergo w per immi*
nutiottCifcd propriK QH<Of ut iniuniorfiÜitur> ib er in fe*
morfküi duedwcfliqüt timen omnUíutfintío) pro pojítiuo
decipi folct.qucmddmodií ctUm ocyuítpro ocyttr. AI inw pro
noñ,femper ftri acripitunfrequetifiimétomeniunttucum fin,
áut a«» qub+pro ut* Sin minwM cfl,fi nofíiQuomiflwjd efc
ut n onificut? Qu? [cciw> ctia pro utnon,Quiadchoc copara*
tino jnínwí^feciméthnem, aliquidetid deipfo dica. Placet ¿tu*
ton tnihi non modo i pxrmm uenirc,[ed etia i pdru: MÍ pdm
pecunia hdbeojton ante parutm pecunͣ:ergo mnm pecunia
dd pdmpeeunU potius.,qtixm dd parutm pccunUuidttur re*
Prífc.iib.«i- firri.AddamdUquidecotrdrio dem&gk. hit idem Prifcidmtl*
omnU copdrttüit mttncAduerbUfimUdncutrogeneriM*
qui
ELEGANTIARVM LÍB, I,
qiá m¿gff,TJorj in m exit more aliorm,fed in iv. quod ccmpd=
Tdtiuvm rffcer uti ipfd huiwuocti mdicdt^ey multo pósh
Cncfcto quornodo)j&tetnr hicautor* Fraterno quoddmaitu
uuf£ dlú;¿ *í[w<:r¿iw+n cfKcr 4iqtíodcffcdcbct.UÍcmutt cnitn
ÍK&ÍM queror, mcliut fcribo,pciut canto, plut gaudco, mima
dokoimaiws gdudeo tton dicimus, fcdtnagis > qued ¿ mdgmm
pofitiuo comparatiuum cffeucl hincpéim eft7quod omnvsfic
loquimwr: mdgif potcrdt Pompcim, quim Ctcfxr3fcdpoñe¿
tndximi ommuvfi potuit Cjefdr.Exquo apparet ciufdcm pofi*
tiui,quod cfl mdgnum,comp<trdtiuum cfjvmagi^cuimfupfr^
Utiuumejim&ximi¿wt*&uin&&dPP°fia*• 0™>d qttum
itifit, cur permdg» cr pojitiuim refolui eompdrdlium PrU
fcianm uoluit.mcens de ceterii qtt£ cundí ufam praflmtt Por

hmufmodi.QpinGrquod non putabdt hoc effc compamiuum,


ut quod i uoce compardtiui recefftrrat: áutfi ptttzbat, dbfitr*
dum uidebdtur compdrdtiuum per compdrdtitmm refolui ctm
pofümo^quum prtfcrtim ipfum magií^more dliorum compd*
rdtiüommrcfolucndumfit,quodficrinequit.<^odfirefoki
fícqüit>ne dlittd quide poterit. Qu.uk cfl fi dic2tquod eft igo*
rumm¿tiitf ¿Áiftátm> ¿ut gttoiudlidím í ábfurdurn{ ut dixO
quibtifddtn uideyÍpofiit9firefoludturm4gif mdgntmtz? uali*
dim udlidum.Adde quodpcut refoluit compdrdtiuum per mt*
gíí > i a deb uit refo lucre fupcrU tiumn per máxime: fvrtifiim ut
Grdtcorum Achiües,mdxime fbrtti Gr#cor\mj\on dutem fu*
per omnesGrfcos fvrtis. N¿>M hoc modo fuprdfe fvrtis trit*
quodfieri nequitlrcm fine dppo(itot fvrtifirmtti Hercules,non
¿id tur como de Udlde fbrtiijcd udíidifiimtjd e¡i, máxime fur*
tíf. Ndta quid abfurdim, quim quitm exponamuí comparan*
uum per ecpdrdtiuwm^expoíterefuperktiuím per pofitimmf
De diíTcrcnr ía compa rari u i á fu perlatiiro.
c A r* xiu,
ínter
5x LAVRENTII VALLAB
Ntír compdrdtimWt €T fupcrUtiuu ea in primii,qu¿ dpui
I
Grecos,diffirétid cfcqubd compdrdtiuim rcftrtar dd unu*
*&<&& fupetUtiuw&¿d> plurd* QModrcprekmditVrifáanwjnquicsi
Vit datan copdrdtio ucl dd unu, ucl a d pluret tmfui gaierti,
qu¿m dlicni: quuimis Gwá honorti e4uf<tfu£ gentti magis>
qmm rdtione ucritüis * dicdnt non poffc dd muhos fui gcncris
fieri compdrdtiónm. Alij dutcm dicunt hdnc ej[rrdtion<,pro*
pter quam non utuntur &U copdrationc>quod qutm dd pitres
fuigenerisfit eopdrdtioJupcrUtiuo mpoffiMM: ut^firtifiU
tnrtí Grxcoru Achiües * Sed fuperUtiuut multo dios cxceücrc
fígnificdt: compdrdtiwt ñero ctidm potcft pinto fupcrdntm
dcmonflrarc: unde ctidm dittünutionem iure dcccpitdpud nos,
miufalus,minufcultít.ll<ec Vrifcidnttí. A^tjuo timpro Gr**
tH^quim pro Ldtinis diffcntio.JXdnt quero u Prifcüno, qua*
rMm modo Grtá diñmgucrentfenfum compdrdtiuiufcnfu fit
perUtiai, quum ipft quoefc compdrdtiuo genitmm tributnt,
nifi hac rdtiotietüt hoc dd ummdlkd rcftrdtur dd phra i Lo*
quor quotics compdtdtio fit dd COÍ, quifunt eiufdem gcncris.
N4m dd eos quifunt dUeni > neccffario quoa¿ utuntur gcnitiuo
per conpdrdtiuu/miquam Mdtiuo edrednt. {Qyim dico eom*
pnrdtioncmmorc?rifcidni,ttin cop&r&liui>qudm fupcrldtiui
intcüigi uolo.) Atqui dpud Latinos ijh dmbiguius no r#, quid
compdrdtiuo Mdtiuum tribuimut. Vchocpduti pon refton*
icb o.Tdmcn tumi momenti eft iUa Gnscoru rdtio, ut cam La*
tiniddfirmdGr£c*cQnfiruftioni$ inuütifint:hoceJl, ut ctm
jr enit iuo iungerent coyttpdrdúmm Mify Ínter duoQim fuper*
Utiuim dubim non efl habere lociminter plurd)ut3 Aidctm
fuitfortior TcUunoniiu:^r9vitinuum melior cfl dexterd. Si ue*
ro tres AidcesfaiffcntydiccrmiKnonfirtioryfedfir^
Ot XM ?<**• «M>g&«S longifiimus eft,non longo* jnedm. Hordtiw, Cf
mdioriuucnum~in<tuit:ddduos cnim Vifones pdtré ,filtum%
ÍJÜf.ftlM<d" {cribad QuidiM in per/ow Mf ¿crfrfíwrtKtf fitios hubuit:
Qgltfll
E L E G A N T I A R V M L I B , X, -JJ
Qwm minor ex pucrif iuffui7ftttdioq¡ uidrndi
Conflititad gemina littuntt prima fbris.
Eí C*f*rJiucatitKpro Ctürrjn comentario x üntejhmen CatttiteR » .
to PtoUtttftpdtrtffH*redcserantjcriptt ex ducbuffiltjsmx* 3.<jtbeu¿Wii,
ior^ ex duabw ed¡qu£ ¿fáte dntece dcbaU dco maior A i¿tx9
CT minorMe TeUmonkMc Oiláfilim<&<ítor9ct minor Atri
dcsiiüc Agdmcmno,bk jüaiúam.Mdior Cato>zrmijwr*M4
íorjCT minor Sápio,dc dúo bus Aphricanis. M aior Cyrut, er
winoriftucfuperior^ po&criorM*1 ^P^ftgniftcdmu^non
digni&tcm maior an^mmorcm^Oemális tammnÓnMior¿r
minor dicimmiut, nionyfmfupmor, er Ttionyfm infriar,
Qui numerut quumfupcrdt.non P°* <ñp*r*tiutm,fci per po*
fiñmm,dut pcrfttperUÜM laquhmr:ut,MdgtM AUxander9
bUgnttí pompáw>VabM Mdximw^dlcriuA Mttximm, Eí
h#t eft Grtcorum rdüo.in quanobiscum iük conuenit:quod
ad unumfui gencris utendu cft copdrdtiuo>dd plttra fupcrUti
ucl ico q; curiofifiimitt in lo ijucndo.cr rccoditi$im£ fciauU
Mdcrobiwsin Sdturndlibm mhinonprobdtur,ubidixit: Age M«w>b.ií,7*
S erui nonfolümddo lefcetium^ quitibisequ^uifun t7fed fenum
_quoo¿ otnnium doftifiimitt* Non evim cft ciufdcm gencris d/lo*
Ufccns cunt fcnibtu,non dliter qumft dicam>egoftm doftifii
mm Koma noríg? Cdrthdginicnfíttm* NamfiRomdtw ftmy
toüendtm eft Cdrthdginicnfitm*.fi Cdrthdginicnfis, toUédtm
cílKomdnorum:fíncíttrum}utruq^mdíeiugitur.EtVrifddnm y b l \ d c Uta*
\n primo: Ommwm eft breutfiímum eortm qus dimdi pojjunt*
id quod ditiidi no potcjl.Non dliter quimfidied$¡R£c eft pul*
cberrimaftidriímforQrwMicimftt dicatdui7í>bd'c eft pulcherri
mu foronm.namfcrortmjpfd und eft^fttdru non eft, Q«Í£Í OH
tem ad piares genarii dittcrfit Ncmpenos quifcxtu cdfwm ha*
bmut ftmiiimam genitiuojwnc ddhibemmutyAchiÜcs Trota
ntífirtiorfiíit :cy^cgo fum doñior Cdrthdgimcnfibut, qui
,non ftm doñifiimm KommQtm.&iM es doéiiorfcnibutju*
c ucfitm
LAVftENTIT VAILAE
ucnutn longi do¿tifiiinta.Gr<eci eodcm gcrtititto utuntur> utftt
hfc dijfvrcnndySupcrUtiuwn dd plurafui gcncris y compara
tiKjtitt dd pturd diuerfí generti comparar i:quod Vnfatnut re*
prebrndit>nclais ittum difftrentiam inter grddus hos cffc, feí
hanc,quod compuratium pdrwmtftiperhtiuwt multum cxccUc
refignificet. Qtj¿ rátio, pr*tcrquum quod non futís defendit
epimoncm Grd,cortim3dt<fa ¡ideo ufwm Ldtinoru/myeíisim fklf&
fji.Nfíf;fHíw(«f ipfc uulOquUcompdratium dwünutionm
¿ecipitjdeo p¿trumf\gnificdt>&' no potiu* multum9quk dim
nui pote¡t,pr<ef<rtim quum dtcdt ápdtmumt atiquüdo trdnf
cciidcrcfuperUtiMmuttyAchilletfortifiimo Troidnortm He*
dore fbrñorfuitSed ego hoc no laboro* quod eompimíutim
modo tranfcendat.modo matuatur: quieres no imtot natitrm
compardtiuiwlitíd dnimdduertendwm eft, qttofolo ipfi grddus
compdrdtionis ponderdntur t quod comparado unumgradutn
cbtinctjfiíte prmwmifupoUtio uero plurcs ¡fiuc ultimu. Atc[;
{utcgo fcntio)ncn ddfinguljt res^fed dd gradut quofddm iüd
rfftrcnddfunt.Wdm ubifucrint mulat eiufdcm gen ÍTÍÍ, non ti*
iHfíí M&t fupcrUtio uno emincntccd'teris pdribw.vtfi inter
plurd udfcuU* dutpturd rtduigU dd unm magnitudiné facht,
aliquodfit longi cdpachtí, er grdndim > non re tic dic^hoc
rffc omnium mdximam.Htceffe cnimejl ubifuperídth eft, ibi
fít V compdrdtioyO' dliquodfu mdiutaliquo, er itertm alte
Ytim mditt* hoc^quoderit idm omnium maximmwt in Troid*
m funt dliqtiifvrtcSj&'his ttlij fortiores,dt$ dlij adhuc htifbr
tiores^qui uocdnturfirtifiimi. I aq* mtnqvdm citrd tertium na
mcrumfit ftiperldtio(At Prifridno uidetur,fi c¿terd paridna*
uigid aiiquod pdulodntccedfret7dicatdumdim c*teris:fi mut
tojitdximúomnitm.) Quid ergo fi ínter ipfaparidnnimut*
cun<¡; cminedtiáufdcm timen gencris,non diuerfi^quomodo di
ce ndtm erit* Compdrdtiuum nen refirtur dd ed qu£ plura funt
ciufdem genfrfyt? [uperUtimm ni htíbct locm inter pdrid.
*'•••* bUUm
E L E G A t í T I A R V*M L I E , J, íS
HdÜm ergo dictrcpcr eontpdrdtitiumjedin <tbUtiuot ut ntá*
iuiCJttrrii. Ndftt Ínter d-io^ut dixOddmutgemtiuum.Quídam
dant gcnitiutm etid\n ubi plura duobutfuiu,fed foiutmmoda.
ccckftdLñici^rtftrtmimtiti Gratos duiorvssundeinterpre=
txntur.NuUdcnitnUtcrdejl Latinanouitcjhmenti.Dicttnter* Nuiíatii nouf
..<-.* - r A r • KftJinf «ti l i t e
go maior dtfctpuhrum,tntnorp-dtrum,]iue <¡md cd-teri pares t¿ Lamia ¡ hOC
fcnf ,imitf dwíé ^«t cxcrEkMwr cxccÜdtur: fmc ÚHÜ ÍJO ifi4?iri ^uiíu* apo-
fecennt kaiiedifjvrcntu eop¿trdtW,cr }uperLdtwttdtero pro tuangciij feri-
atteroJioc c/K «p<rrfri«o profupfrUtiuoutentesiutexloco P«?™mí-ariní

^¿¿projí^w^P^^^ OHOJ ¡¡La"*."


ir» iflo •*»**•<&** *<" pdrwB prrt(««t) Gr^CÜWI non /i jai* M ? ¡ £ * 4 Í £
»M<r:Nune msnentfides^cs^chdri&Sytria h¿c:mator boru/m Al áu n 111 n s i«
cftcháritis.Curnon dut mdior hdrum.aut muiuí borumfGra* " 3 S ! ¡ í f *
ci genitiuwm hunein ómnibus getteribttí unmi habtntflaui cjh
w^^JVmmtAmm potuijfct Ldtíniítf dici3m4ximti/m:nif¡ Gr*
eos inútxri mdíui¡fanm3Gr£COS ittqtidm ttnde trdduxertmt> no
dtttcm ucteres &os*ex quibuigrdmmdtícdecnfirmdtur, Ndw
ut cbmi&s cftfítdior c£tcris, itA c^etdtwn duam(ut opinor)
altera dltcrdftípcrdtirdroqi reperitur nwmcrut trim,uhi non
pQtiitó fitperUtio cdddt yqu<£ tres diuerfdt exigit qttamifttes,
quim compdrdtio. ] deoefr Greei coten ti fueran t diccre compi
rutione dd untm^fupcrUthncm dd plura^quafiomnid ínter fe
aliaddb alio dijhntid.Quinipfe Prifcidnwqttdnqujmdiffen* Prifc.lüM,
titytimcn pdulo pon qitdfi imprudens^quod ncgducrdt7eoñfef*
fui efcyprior refirri dd unu,primus dd píurd(quod dritei Dio*
fncdeSyBondtuf^c Serum dixerdiit) ideoíf; iüud iunpUbldti
uo more corHp¿vdtiuorwm7boc dtttetn genitiuo moreftípcrldti
st ora. Q*kt non ftgnificdnt meHor^z? op úmm (<j w em a dm o dtm
ipfcuulñficutnec potifíimtítOptímtmJn Pbortnione apud Te AA.jJwn.t,
tattimí VW n* dubites^aidftm^ potifiimt fed in hk omni*
l¿ L A V R E¿J T I I VALLAE
éiti principdior>prmcipatifiimuf,a'prmrtpaUfiimum. Quod
quum i&fu(ut in fummd coüigám^ breuittr dica,ut t prin*
cipio inílituOcompdrdtiuum Ínter dúo cffc3fnperLtiutm intcr
pUtr¿t,fi modo írUfunt impdrkiuclutifí in dudipdrteii cintas
diuifd cft> ut bello ciuili Pompvíj, €T Cffxrisjeclé dic<xstma*
iorpdrs Quirititm feqttcbdtur VompciUrm^minor Ctfdranino
átttcmm&ximd<,dut mínimdjiifi decipitf pro UdUe magna md*.
xim(tmy&* pro ttdldc pdrud miniman. Sin in tres partes, itt tan
pore tritmuir<tli,dicendum crit miximd pdrs Qjtiritiarn feque
• hitar oftauiuMitfdrsmdxmi tegionm erdt cum Lcpido¿n<t
ximapdrs rtduiím erdt ewm Antonio > non mMar.in quorum
utrofyQte quis putet nemincm hoc ignordre) peccauit Ldchin
Ca 1
P* * tiusuirLdtiniHpUne7&- f&eundütyquiinfecundo libro mñi*
tutionum inqtiittvt pofíü dubiare.quos dieds potijlimtiinftttl
c tiorefjUo/nc quijklfdm religioncm fufeipiun t7dn (¡HtnuUdm.
* Et infeptimo: Vt ed ipfd qu£ dicacm non nofirt5,fcd aliorum
potifíimwm literiscofífirmdrcm. VotifSitntm dixit pro potius:
DedíM.i- ¿U£cn¡mparUtcr<tnt,nonmuluitttdpud Quinülidnum.'Roc
loto qtt£Ydm neccjfc cftyqu<£ rdtio fuerit^ut iuucttti4d partid*
diumfuo poüwt $ddio utcretur-Tamctfínon dbfurdk ble po*
tijftmwm dicipoffct,quaft fuo ex omnibut potiflimwn Ef in iU
Jo LdShtnñ¡ quQ$,f\ tilejbret,Hon diorwmjcdnoñriipotif
fimtiqudft ex ómnibus potifíimu:ertmtc¡; nudu porteswtoti
dequot funt gencrd titerdrüvel, N on dliarwm,fcd ficjlris po
É tiw:trtít'f$du£pdrtes,hmaioftr£litcr£7illhinedUcn£. ídem
ap
* * Lddxntiwí in primo: Omncs SibyÜ£ unum Veum pr^diedn^
mdxme tomm Brytbr^ qud> celcbrior*z? nobiltcr inter e£*
ter^hdbeturXclebcrrimd^nobili^imddicendwm erdt CU
cero dutem quoddmloco id quoddico, dpertifíimeoñendit*
qutm dit in vifonvm: Hr quwm qttfíiúrem in primti, tcditcnt
priorem,pr£torem priniií>atnftis fuffrdgijs P. K.fkcicbdt.Ae*
¿ilonpriorem dixit, quid tmtüm mnt ÓMO tdiks ificutduo
éteres*
E L E G A N T I A R V M LIB. h ?f
ccnforesj? dúo confutes. Cttari dutemfire emnes magiñrd*
tus mahi,ttt pr<£tQr>qu¿eflorq;:Íttt?r quos fecredtum dixitdut
prmwn>dut ínterprimos.Cmm rciftquiifidem defidcrdtMni
fernper¿edilesnomintntttriiTercntio. Ipfe Cicero pro Mito*
ncinqttit:Septanpr<£torcsfofto tribuniplebis, iÜitá dducrft*
Yijjefiítforcs mei. Nam qutñorcs penéfíngulifingultf pro*
uincijs prjcficiebdntur.Etexanplo Ld&tntij ¿tdmortcor ut di*
cam ilUtpr ¿politlones Ínter,%r ex,ttmcomparatiuo, quatrt
fuperlatiuo po¡[ediri,ut conjht [uperiorib^qu^ rctuli.cxart
pliifgr QmntiliminGUdi4tore:Qtt¡intcmos(utapparet) Decíame,
firtiorfuiLEtin GnrUwUngucntibutiDij probibemty utex Decide,
duob tu fitijs utilior incipUt effc pcriturut.De fupcrlatiuo ipfe
paulo anteprptuli cxcmphvn>Celcberrimd ínter omnesg? no
büifíímd habctur,Qu£f! pdwpr£terunamfui{fent>utcndm
pittArcmeomptfatiuOtUtftcit Ld&intius • Solanui quoq> í«*
terrogdñdo^ dubitzndo daré Vtrum eompardtiuo,Qyid <tu
tem fuperUtiuo:utidem QtúittilLmu*, \anon fontumutrtm
idefít tit mdiuíyfcd quidfit optímm qumtur.lterwmiEx dúo
huí ttter dignior7ex phribm quk dignifiimui. Ef CiefrotQMÍ
qtifrtrc uideretur Ordtor utrvm potiui^ aut quid potip\num
dicxmUA. Tíffiícn aliqudndo d*ímut Quid ctidm eomparitiuoi
Sed ego ad altiord ducenteftylo tranfeo ,CTdded qua:Ordto
rumttutgisfunt7qu4ingrdmmdtieorum>&'mdgis Latine, ele*
g¿ntcrq; toqui uolaititimfqtum corum, qiú ad wtmamgram
mdtic£ pertti cffc contcmifitnt. Qnarefeparcmm cd , qua de
hac re dicendafuperfunt, ©* eisfttum loam afíignemut t qu*
etfí pojfent poner m traéhlri, amen quid ad mdteridm grd*
duum pertment 7 in hoc potifiimutn toco excquemar rcm dfc
gnam duribmftudioforwm^dc cxjttifiimaantiqtíorum Ldtini
totc,zfclegdntud Marco CiceronefMarco q; fdbto QuintU
lian o pnecipuc obferua^duobm hmmbitt,dto¿ o culis quam
emnis ¡dpicnüfjm ttero eloqucnti* Latina.
jfr t A V K E N T I I VALLAE
De natura ftiperlatí ui. C A P . X I I I f*
Gitur fuperUtitttft ddfctfcit fxbi qüifq^rdinqtiit 4Wfnn o*
I mnUM cmiftm pofuiuo: ut optitnus quifqd&pientifiimM
quif^pro ce quodc(bunuf<¡uifq; quicflbaiití^c fipiais: ud
omnes boniyZ? omites fipientes.Non cnim licerctdiccre^boni
quiq^cr [apuntes quiq^nec omnes optimiO* cunélifapictifii
wt. I dé imdligojifuperlitwut in alio cafa pottatur * qudm lU
lui quifq;:ftc máximo quiffy ¿nimo diuitüs dcfyiátVatcntifii
mi quifq¡ corpor ¿s tange ¿bcjl ¿ ftpientidtAt ucro cópdratiuo
non quif\; couenit,fed omntí.Vegctittt t&mennoperpolitttífd
neferiptor inquittHoneftiores quiq; milites. pro koncRifiími
C»p,i4. qtii^zt Ldtfantius deOpificio: Namctfi ¿wc[fet3pldcidior&
qtiteqi mitiulU ucl mhilfiÁisomnino^ucl minm haberet qium
/errf.MrfÍMiJft? ego dicere,pUcidiord cmnid <mimalU:ut Qwín*
DtcTam(í. tilín Acgro redéj>tQ:Rux>[crxulQSipen¿tc$y£j'omnUmUord
properantifiñindtioncpdrcnti dddixi^x pofitiuis auicm iü¿
€xcipimitójqu& e4retftipcrUtttt0yqualÍJtfuntyqti£ hdbent i ucl
u ante uFMttpm+zr flrmuM9qu& nonnimquÁmpdtiitmur fu-
perUtiu ¡im, ideo íj- u tr <m $ ra tton cm fcquu n tur, onmtsp iuucr
piut qmfq¡Sáüuñiu& in Cutilinmo: NamftramM quifq^ aut
occiderat in prdio, mt grtutter uulncraM difajftmt t ¡pfc
mdUe dicercflnnuifiimus quiffcpijjtimm quifq^Quid^ tmen
Stüuñwu códicesferiptnhdbent ¡írenuipimm. Caraitettim
fuperUtiuo iliuntmerdlidjcctiitdití^ertiuí^qudrtíis^ quintw^
tydcmceps.Nm primw etiam quum ttti^crÜjígnificd^fupcr
Utüm rjl:gr ultimut.Vüimus iexq$ primo quoq¡ tonporcipri*
mo qüoq¡ diciquodimpnviorcfputíítcjfccüiuticlionc qitüq;*
Piíiíp.p. quthabet priman brciicm+qum hlc (itlongaXiccro m PbU
lippicis:Pri\no quoq; dic confulcs ddfcndtm referan .QHrfn*
qum híe non mn omnis7qu¿m unm mniu primvA dtesfignifi
€4tur.ldcmpro KdbirioiTertio quoq¿ un-bo cxci&bdtur. Et
pro coiQRjtbiw; Quinto JH£$ atino de moribws nontis indi
«re fwr. Cjefdr comment&rio quinto: Legione producía cogno
fatnon decimumqucnq; nutitcmrcliftücffífineuulnere.Suc=
tomui in uitxCaf.Et Ínter cdhrio méfefubldto>unutdics quar Cap*4o#
to quinfa atino intcrcaldrctur, Quod ineruditific pronuntiarc
folcnt: omni qudrto annocfl biffextum; omni quinto ttnno fit
luftrum apud Romanos}Gr¡ecosq^omni qidn q u&gcfim odnno
ludfiagunt iubiku/m:quumf¡t diccndu7quinqudgcfimo quoq;
dimo.Vlpimm apud luftinianu'mlib* x x v 11. ait , tnilitcw
qttdfimiÜefimwm qitcnfy diftumjd c^omnrm qm ejí ex mille*'
n&rio nvmero ultimuA: mncn ¿ccipicndw ejlnon uítimus7fcd
<¡nifqi ex co numero. Nam quim dico, ~D*bo ttbi ex auibits de
cimum qudncfc: non enmintcüigo, qu<e décima in nmerando
cuatictfcdunjwdedcecmyqufeutiqifit: uel(jut dbfoíutm lo*
quAryfwgute cx ¿"WJ/ÍMC ex dccem,quM tu elegerk* }&que
undqujcq; potcjl effc dedma. Ef exemplo O / i r á cofht dea*
muvn qué%effeunticx numero dcnario.iadicamw mtUefmü
quenq; efjtunumcx numero miÜendrio.lurifacriti ncñri>ele*
giBíií Látin£ ignmjntcüigunt militan cx miüe máxime ¡he
mwm.vndc puto cnore ortwm, dcuocitadií mllitibm hoc tcm
porc inftgne quodd* dignaticnti ferentibus. Sed dd rtmMinc
ctidm^cíucjiyUt dicamui tmufquifq^^r fingutaris quifqyjton
finguUripmw quifq^quod non rrpcrittír9fiait nec unicM há
bet unidor ,& unicifiimití.Quotiis etiam iungitur cum quifq;,
fed time diuerfd rdtionc a fuperioribut* Nuqttam cmmjtre uti >
rnw há c din i o n r> m/í w terrogat iui\cr infigni fieat ion ctquti
fji quoUQuom cnimfrcquiterfigmjicdt quot+ut Mdrtidltil
Dicquotutygr qutnti cupits ccendre, ñec tmum Lib.»4
A ddiderií utrbwm,co:ndpdrd&tibi c/fc
Id cfcquot ejlti,zrquot tecíbdbes. Cicero pro Ligdrio:Qu,o
ÍWÍ enim iñud qfq; fccifjetúd e% nuüw,uel rdrus.Oui.deArte:
forma deimunus, formd quo&qitéq; fuperbit * Lib- *
li cjl, riHÜrf > »W rdr&Non uenit in mcntWy <nn cum alijs no*
c 4 wüi
40 LAVRENTÍI V A U A E
nünibtu iungdtur quifq^oc tunen feto ¡non htbercQtíifygc
nitiuwrt plurdíemdtinaxdt etm ddie&iuo iunclujm:ideoí¡; gr=»
nitiuo utintttr fittguldri pro genithto pltiralitidcm cnim f/i o-
ptimi cuiufqueanimws, quod omniumbonortm dnimw.Vnuf*
qutfqttedutem ideo nonfrcilepdtiturfuperídtiutím^qaidillud
Vntíf,umqu<ttidm,dcndturdmfyt paulo amhftcndOfipcr*
Utiui obtiiKtipotmq; dicimu^tinufquifq; bonut, qtum unuf*
J«í/t¡j optimut. Atq; beec hdftenm de qttifq;.
De Vt^Sc Ira oim fu perla» u o: de QLIÓ $C E¿ cum
compararíuo, C A P X V,
Bdamia deut>vr iti,fimilibutq¿.Dupliedtur fttperldtitiu,
A ucl altera ex parte nome> uel díterd ex pdrte dditcrbi¡my
ueltttrinq¡ rtomcn^cl utrinq; dducrbitvm cum bis indcclitidbix
libut,qu£nommdM.Ciccro de OrdtcVt quifa optime Gr*=s
cifdretyitA cffe nequifiimtm.ldem in eodem: Vt cnim quifque
optimé dicitJtA mdxime dtcendi diffieulfotem j udriosq; eucn*
tut ordtionis^expcéhitioncmqi homimm pertimefeit* ] ífrro de
tíb. i. Officijs: Vt quifq; <mimi mdgnitudinc muximé cxccUit, m er
Mdxiihe uukprinceps omnium^uel potiws folias cffe. Quintilid
nw: Quod «f longe optimum, m difftcilimum. Et itrrum: N cu
ut quidqi primu/m dicendwt, m primwm oceurrit Anquo cd=
uedmuí7nepro quidq;dkdmwí quodque.Multwmcnimrefirt
ínter h*c duo.ín Cdtone muiorc utrttnq¿ fuperUtiuumfuflulLt
CtceroiVt quifque <etAtedtitecedit > ifo fenten ti<e principdtum
Qbtinet.Quodfaceredtibifolcmw: utin in íÜo.Uomo in pri=
rm do&m non in prima dottifiimM: nc dudsrcsfupcrhtio*
nem habentes coniungdmwsAujh igitur cáufd qudre Cicero /U
perldtiuos pr(eterrmfit:qu£ cdttfd Dottdto in tmuc hii Tcren*
tij nenfuit, qui dit: Vt quifq¡ mifer tjljtz fenior uidetur. Ndjit
pr£ter id,quod non ddhibuüftiperUtittwm¿tim eonfitfioticm
qudnddmfecit ex pofitiuo^'CompdYdtmo.Quod itx emende*
mw¿m per<tduerbÍMn:fic>Vt jwíf<¡; mtximi mifereftjti m¿
xtme
E L E G A N T I A R V M LIB. *• 41
ximcfmcx uidctur. Tttm per ttotmm:fíc>Vt qtttfq- mifarimut
f/Utt mnofifíimusuidetur.Titm per altertm ddunbivm^ltc*
ruTiinomcn:itA,vt qmf^ máxime mifcrefí^ &r\nófifiimw uU
deturwcl, V t quifq; mifcrrimw cft 5 ia ey máxime fenex uide*
tur.Tumpcr eompdrdtimm^ ttdmcr hoc Ídem efficit qued fti
ptrUtiuüyhoc modü^Qwo quifq¡mifcrior:ucU <J"á Jtff/fli Wrf*
gfí mifer cft,eo fcnior:ucl7co magis feucx uidetur .quod i« íí*
ccreftmjxemplo probdndumeft.QüintilUTit^ fecundo uiítí Cap.j.
í«fionttw:Qü¿ gwijTt¡; ingenio minia «*'**» ^o^/í- m^gis rffí-oí
lere^cdiU&rr conatur, Etpwlo pon: Er/f r5 rtfom of>/ití* |od«m &ia*
n'or ^«o j«i/$ ¿tí mor. i uBittttí futmjiuc TrogmfupcrU*
tiuum cum compdratiuo mfctdhinquiens lib. x v i Xocuple*
tifíim HÍ «í ^w/s*"* r A» ,w P^rcs fjw to w ¿fíIo /wo regi pr£*
&Ff. Egí> <fiVrrntf,ira pturimos.quin er ía df> ííto fcriptimifuif
fe fujpicdri Ubet.Bicebdm paulo antepon liccrc diccrc, I n pri
pt« <ioíftí)?ímí«:[(¡OB/fíifío Je inter primos,er cum pñmUili*
cet $<tUustÍLtí(fi modo codex nenfitmendojití) aliter dixcrit: £ írca P*íníip-
Acpfjf, ^tfod difficilimam in primti cjl > a1 prdio fkenuijli* * * U£urí
mwi er¿rt,cr ¿ontw cdfilio.SimtUdhis fun^inp4uciíycitmpatt
cisjnter piucos: ittm, S«pcr omite^¿afe oliostprá: ter c¿tc*
ros. Srí tac fí/í pofitiuo frequentim gdudednt > ¿ante»* non*
mmfw4MJpdtiiffJfí<r/«pn'iiííiíiíim. Vf Pfrn.ifc dbfynthio to* Cjp,7#
jKflwJii.x x v i í.DcufuciusconticnitdüercjherbéfiLali*
m<etdtq; inter pAUCMUtilifíimf.V erg jn v n .
-Prrit <mtf dííoí pwfcfctmniifí omnrí
TítrJitwdwií»prOíüíííqf;potffif» Ef metufdem Qpcrti i.
PygwM/ton/íf/crf dnte ¿fio* ímm<íníor omíifíf.
De Hóc magís,& E¿ magís^Tanrum^ Tanto ,íí mili*
bu sepí quo modo íu ngan tu r g radí bus. C A P . X V I *

H Oí m4gfr>er e o mdgts s idon c/f , ífwod tanto mugis.Uem


quomdgis, ídem cjl quod quanto mdgis *Quarcddmom
ncor ut diquid deborm omniimmtwrdpr£dpum: Po/íri*
t
4* L.AVRENTII VALLAE
«OÍ magti dccercftflf¿iKjcr quantum: compatiuos tanto, &
°^* '» ^Wdíjf¿. Cierro :QM4&Í¿ Cf Wi«or»í»if¿ f££0"¿í /¡Í-HI«¿JSHÍ,N5
¿«tro ^£írfítí«»?t« m¿¡or,íattf wm fr gcrMfwnmfiM . Curtirá,
QauMf «»;* potes7&ntüm dobordinon outcm^quanto potes,&tt
to eUbora, ~Ltt£fantiustimenprtter morón oratorum inquit:
Li!>. *,cap.7. Qgantoftequctcr ímpcüitur>tintcfirmitcr robomur, EtBoc
thiuí in di4etticis dixit,Vaulo <equaks. HiV pro paulm* di*
cení pauloziüe pro frcqumtüüfirmiiHfyyfrcqulterfirmitcrfy
p £r,4í
* Tolerabílm quodficitpocM CatuüiürTm:o pefiimui OJ?WH£
pocti,Qtt4nio tuoptimut omniumpatrono*.in fupcrioreL¿#
¿fantij cxcmplotbü peccatuin cfi in Htrcq; membre, Quídam-
pcccantinaltero: utfi dicatur, Quintofrequentimimpeüi*
tur7txittbfirnutcr roboraturwd, qudntbfrequcterimpclUíurt
tinto ftrnuuf roboratur. Nifímuenujle dicasjtt Ver. m x n #
O* prtjhns dnimi iuumit>qttdntúm ipfcjiroci
V irtut f exupcrS* t&ntbmcimp enfiuf <equ tm cfi C cfultrc*
Cap.t7i Eí Qttí/jíiVwíjftíin primo; Qmddutem aliud in ¡toñris Icgjto*
nib HÍ corma, 4c tttbaficimt t quorum coticen fus quanto cft
ttcfeoncTUior, ont¿ Roro¡ind ¿ft £fIItf glort'** c^ieris fv*JílL
QttOíírtoffticuiffet atiter dicert. Prox/mc difierorfcfunt com*
pardtiuortím accedunti&t dduerbia anté^z? poíJr, fme prfpo
f\tÍQixsiUt9mto dflté ego (ccfl(sqitónfo fw poft uciu/K.Et ifl«¿
Jioffícji d/i«í ,er «ÍÍÍ aduerbim dliterg? hiñe ¡imite ftem: ut
Pídame, Qy¡ntl;¿ m At qUanto aíiuifuit lüe injUicifiim Utusms affiftut*
loptojoJliid, ^Tcrctius:Vcrümdtitcrcuemremulto intcltigit.Eí Cicero:
Multo fecus cumt.Nam quod dico detsnt*t& quanti, idm
intcUigo de aliquantoje muUa>de paulo > c#terisq¿fjnülibuf.
Rurfut quod de txntmn, cr qudntúm:idan de dliqujntum^dc
rmltúmjc pdulüm,zr rcliquts,Scd quid h£c tratifcunt in dd*
iurbUMco normuqu4m{debis qu£ exeuntin um loquoryaba
timar pro i\s qu£ exeuntin o, prffcrtim quüdo ri¿5 cftiüd con
5atjf,i i* trapofuiQ dHorum^tfupmoributcxcpípUs oñcndimuf. IHWC,
Vtfri
E L E G A N T I A R V M L I B . X. 4í
Drfticum> qwtfa't ^«ítftfim/«HiwíorJUf¿f. Tercntim í"^™*"1^*'
Eiírtírtiíerdl^MrfnfHÍíiffl c/}rfíírem auidior. Qwi'fiííi.Aíjwí- Lib.*»,»?,^
dam ctum fi forte fufccpcrint riego tid paulüm dd dicendim
tcnuiora,cdcomtitijs impknt* It&inaduerbijs >¡>r<epo/ííioni*
b ut'qut nwltüm dntc+ud tmtto ante: paulúnt pon y ud paulo
poñ.Vcrbtidutanfnnpcrfinconucnitpcr vmpotm, qttdirt
per OyCxctptU db ante,* pr*,d pon eompofitis, more corum
unde componunturM rnulto prtfht^cr nudtm pr<ejkt. Sal* u Iagurf*
la/K Multo prtjht mahficij, qudm bettefiáj immmortm effb.
1&, mtdtum uel nialto antccdUt: fw«/*» ud paulo pcñhtbui
tuanegottd mctí-Tm¿r qturnfimdi¿,dtque cddem uidentur
aflíw»,cr qudtttmUdcoq; raro camcompdutiuo iungimmi
UtVcrgiliut, t
Tm maguió frcmcns,& triñibm rflera fldimnir, «wu*
QtuTttrttdgii cffufo crudcfcuntfitngumcptígn*-
Cíiiw fupcrUtiuo ji-cqttentiut:ut, aw hic cft omiam optimttt,
quim n obilifiimutSaüufl. Qu<im quifq; pefíímc fteit y mn m*=In la^axu
xime tutui efi.Quod idem ttaUt^cfi dtcm:t,ut quifa ptfiími
jrcííjia máxime tmm cft. Tcrentiut:
K4fnji J do tefems quht minimd wfaefítut erit, Ad^iwS"**
Tam máxime pdtris pdeé ¡nieges eotificietfitas,$o!etttpo=
ni ttm, ZF qu¿Jft feparatim,ü' dlterumfine ditero > utrunq; rrt
figmfieAlione uehzmcnttiiut Cicero^ ntemóptima cditfd non
debeo timere. id cjl, intimmide de perqttam bottd caufd > Eí
iíerttnníí ondwn eral uesbrftfittítgrauifíimis, tamq; tituttis tu*
dicijsjgnominijsqi ctwtopere grauibus concifm.De qiumjhoc
fit exentpltvm,Tues homo qudm hcundifiímwÁd cjl#dlde3ue
bementerfy iucundití.Scd dehoc dijfercndwmcft Utim9 idcoífc
nonin cundan loctm indudum.
De pcry3c quám cum gradibus. C A P . X V I K
Dan ndn<£ pondertíin compofitioncbdbcntperywqmm:
I fed dltcrmtpofniuipropriu cfisaJteríftípcrktiui; ut^er*
pulcbri»
44 L A V R E N T I I VALLA E
pulcbre^perbcÜ^pcrdUigenter.quint pulcberrime^quim opti
mé7qmm diligcntipme: quorum excmptorumrefirn funt o=
mnU. Hoc meüigiturquoties dccipitur quim pro udde ¡fíue
uehementer. A t contutquimpro quantum nuquam cum fuper
Epiíl. jt. ub. Utüotfcdfcmpcr cum pojíñuoiut Cicero.Quim morojjfmt*
qui amantad ex hoc inteUigi pofrejlvídeí ut quim pro qttnn
timnon potefl adiungi uerbo principdU,duntAxatin rcüo mo
do laqitettíU\hQceft,qtimdQ rwít figumk toquittwr7Kt expr o
bundi^deridcndi'ue cdufd7hocmodo:Qukm cito ueniñiiquim
fudtik homo c ft Loqiíor <tutem quoties duo uerbd m tddertt ora
tionc irtferuntury femper cum ucrbo rio principtúi imgi quim.
pro quantum:pro naide frcqitentcr uno uerbo eontent unt effe:
CT in duobMjpriticipali potiui gduderc y nonnunquam altero;
uttubi cjl lucrWflt> co quim primum dduoltíi&jbi efí lucrum,
cub tu qudm primum dduoltf. Atin bdc diffirctU pofttwhw
/S'/ií«n j ; fupcrUtiui díiquifcobijctenty dffirítes Tcrmtiim in AndrUl
Rf iecil fe in e«tn fiení qu^nfitniíUritcr^ m EumchoiTutc
feti pojl itU quim intimum hdbejitt te. jn quoru exemptorum
prior e ejtqtatm pro Udlde cu pofitittoiin pofteripre quint pro
quantum cum fuperUtiuo. Ego uno ¿ccipío iünd quimfmi*
hmtcYipro quantumfamilidriterfigúrate: qudfu ó quantum
fkmilidñtcr:& boc intimu dccipi uolo pro pofitiuo^ficut pro
ximim. Dicimutnd q>Mc eft mihimdgtt proximus:m,hie efl
imhim&gis inñtow. tíf tt ¿ftfac ÉOÉO miro operttm licmtim
pocmwm confcáor^quám ufum ordtorumNcquejí quid dli*
ter penes autores reperidtHr^nihiobeffc débete qid nontegm
fcribo^qudfinunqtíatn nUterfiüumfi^fed quod frequentifii*
taififtímuefiíprdcfcrtim* Mdrco rul^drcoq^íubio7dpud
quot síqtundo reperiatur quim ctm p ofitiuo pro uatdc, dut
cumfuperlatiuo pro qudntm* aufim affirmdrc mendoseferi*
píkut in prootmio de Ordtore: Quim boniperdiu nuULqudfi
de udlde bonis, er no potito de botm loqMur, Vera feriptit
trtflT4t*
B L E G A N T I A R V H LIB. L 4*
t í ardty'Ecni pcrqudm din nuUi. dut potm > Cümboniperdm
nuUi.<tlitcr cnim uideturnon congrui: dici.Qttodmttü ¡criben
di utáuí in ptucioriiut effet.Quod Cicero ipfe rito fuocruditifZj^^-u
fimo frute (quod uix credibile uidetur) queritur, itx ut apttd ^ n *
latinos mendoflores fwt códices Latini3qUdmGr<eci.Qu4n*
<jtUm <tpud Grecos lortge diffíeilior fu fcribendiy quum dpud
latinos rdí/o.Nrfm cur nonfepw quim pro ualdecwm pofiti
uo in iUisrcpcriremttíyfiprobaffent potius^quim refouiffent*
QU4 in re non uerebor reprch wdere Bofrhim,VrifcUnu!mt
er clegdntiorem utreque Ld¿hntiim<PritnwfcperCtcercnis
Tópica itiaitWoñi obUtrmtis morfus inuidiamojii quimfi
alimi in difficitimt <*kfoliuor «dicffi jfwf.toaÜcmdixiffct
quámfkále.SrcuTtdM W-x v u i , i&udco ex uno libro Cice
ronvs tot ufus proportercfhtui>ut docerem quim frequentifii*
me hdc conjlruttioneufifint autores eloquentt£ Ldünt.Ldti
nítíí erdt>quimfrcqucter ufiftruiue^qudrrtfreqmipme ufos* c
Tertiut m Ubre primo mñitutionim: Ef quim nwlm alia de
T>co no&rii hommibm locutut cftfitmlid. Vernuútt. ego dixif*
fnnldm lib* vi. Hocáutm dúplexfifcrifici}gema quimfit F* * * *
ucrifiimwmyTñfmcgiñw Ucrmes iioncm tenis cft. tt in prin
cipio jhtimUbri de Opijicio inquit: Quiñiminimefm quie*
tHíjCTrn/tiflwrtíf nece$imtibw>ex hoc UbeUo poterti ¿(limArc*
Tuto Ciccronem auim fit ucrwmi€r quim pdrumfm quictus, T
potwptijjc diciuruirt: qut ¡crtbens ad Trebdtium m proatmoMÍO,ToVi
ía 4¡t:Scd dum fuimos una, tu optimut es teñís»quim fuerint
cccwpííítíí,Nort dixit^quim fummf oecupdtmidut > quimmfe
ximcoccupüwdut, quimoccupdlifimwfuertm. Quod ante
diri de qudm^no deberé iUtid iungi cumfuperlatiuo^quotiesji
gnificat qudntwm^unum uerbu excipitwr poffim^v qU£ idm
fignificdttquco^dUoMeet90'f¡qudfunt <tlid:ut,fcrib& í«*w
eptime potesmec reñe dicM* fcio quim optime fcribds; quod
práteráutoritíXem fwm\norwnt autortm, ctidtn rdtione niti*
tur:
40 LAVRENTII VAtt'AE
tur: quid ubi eft ucrbutft potes, ibi quam non iungitttr cwm[u<
perU tt«o>fe<¿ am uerboifie^Scrib M O ptitue qtwm po tcí, m d<
Üjí dutnnnequitiungi cumuerboifíc? Seto opümiqmmfcri*
bMtt\Ífi¿ltcrfufcnfM.ErgQ iüud non plañe LdUnuejl, quim
prittwm mtre intrdUÍ,exom tcmpejfos cft: vr^quim primum
potero,mxrc iñtrdbo$ed>qaumprimiim:uel¡ut primum; ucl,
ubi primara ntdrc iatrdui.exortx tempcjhs ejhmt^ut primum:
udtubi primum potcrojnxrc intrabo7L¿tinÜ erit. Exhis>qu£
¿ixitCoUigiwr^ubi r/í qu¿m pro qudtltúm, tbi quoq¡ poni pof
fe ipfum qu4tüm:ut Cicero de Amicitin: Ní/í quod «n« eft in*
ter cosrfUántÁ maximú. potcjl jnorim,ftudiorim^dift&ntu*
Qninttlídnut in fccudoíQuum aliquidddbibm qudtx máxima
potcjl eüUydilig'cnter elim4uerit<Vt?quoqi in loctm quim^uei
qiiítntUiítfucccdi^mncfíneitAfnuncctm ifit. Primo modopcy
utdpud cundem in x i i.Non omitteddpdrs h<ee orationiSjfed
€xigcndáyut optimi pofftimm.a- Cicero in VhilippkU:Q$&
ut honovificentijíimti uerbisipfe confequi potero,comple¿hr
medfcntentU, Altere modofie> ut dpud etmdcm de Ordtore:
H£C ut brcuifiime dici potuereja ame di&ifunt.Depofitiuo
úutonncmxú d'Mvm mt^qudm ryuUtonuenirc ttm pofftmy
ut idem in Philippícis: Sed rcliquu carfum uits quim quidem
poffumbreuiter pcrflringdm,ey ut potui, breuher perflrmxi.
Rcítf ergo pones quim pro qudntüm cum pofitiuQiZrfupcr*
Ixtiao intercedente uerbo poffumMdlc autem cim e ompdr&*
tiuofiuefme poffuwut, qudttípíurd uohmndiUe compofmu
diecnium efi complitrdtnon quim plttrd, ut quídam mdleferi*
bunt^lti dduerbio quoq?fupcrldtiuo nonnunqu* legimut cent
plurimu+pro pterunqOSiucpcr poffum:ut,ndrrduirem gejhm
qu ciiw breuiuf potui:atttyquim potui breuiut, Cuim hic quidem
faxfmfid tzme bdrbdreproldtwteft, ndrrdui quim breuifiime
potuL Quííqtidm hocfecundu potefl decipi in ctm fenfum>qui
ffrquim potui braiiwt,fifíe{ut dpertm loquY) brruiut quim
í>t>ltít
E L E Ü A N T I A R V M LIB, I. 47
pBtitíffan^rimm modu¿fic¿ccipi no potcft. Nrchoc quidem
barbarie c*retylic?t huiut locinon (it: J ñeefi nimti ittuemtdd
¿andtmfibi tt.kncgotittm.Quod fie Latine dieerctttr: \ ñe cfl
nirnti iuucmudtít iunior.quim ut ipfi deturtilenegotiwm:ucU
€¡í mnior^quim cui tile negotiu detur.Cum reiplurimd ubiq;
txcmpU fttnt • ut Quintil Sed hoc apertm cji, quim ut pro*
hdiidumjít.Etituopui inchoatur VaUrij A U X Í M : Vrbfc Ro=
tme ,extfr<triim!¡i gcntiSfaih^fimul acdiéfo memoratu digna*
cu£ dpud altos autores Utita diffufdfunt, quim ut breuiter
KoUigi pofíintAd eftJUümfmt difterfd, ita utrton breuiter co Ca
gnofei pofint.Jté QuintiVanas I B X I I . I deoq; nc fufeipied* p'9'
quidem funt caufe piw&><lu*M quibitifefuftr&urum fciat.ln
candan rdtiort** cddit iüc modus.quatií cjtjndiorcm gerisue
flcvt,<Íu¿v*pro hdbitu corporis.vtCurtiitíiHdwré quim pro
rnügnitudine fylute rcddebant fonum . íUud hoc locó iocofum
inferere non pudcbit'Si quis interrógate, buiufmodi pofitiui
pcrpulchcr^ui coparatiuM fit>o'quifuperldtit4ttí:no bate re
fpondcbit,fíifimjmho pulcbrior^ quam pulcherrimut.'Ex
hn aute duobut>dc quibut diu differuimut,pcr,er quim cofia*
tur mu perquim^quodutridandum erit^pofttiuo^an pipería*
tiuot (utrunq¡ cnim in co parte fibi uedicat) certe pofítiuotuet
quia per anterius efty ucl quiaindeces uiderctur dúo aducrbU
uchcmrníkm fígnificZtia fuperlatitio anteponi. Drc/mwí r«íf;
per quim doclui,perqu£¡m crtiditMtperquim pukbcr.'Bt ficut
ucrbo folet apponi per,ta perquim: uupcruelim > pcrpUcct: t
t7tm>t7t
per quim uclim^pcrqudm pUccLVlin.iutt.in epifl.Pcrquam ue ^
lint feire JAi{\intcYp ofitufít*quim, in terp rspofition eeyucr
buicü quo iüud copuUtttr.Qudtc apud Tcrcnt. Per pol quim ^ H«yta.
poicos reperUs meretricibusFideles cuenireamatares.Qtiod a *hccn"1"
pcrefoluitur^olpcrquam paucos.Bóéthiut turnein comentu
rijs bgic¿ brcuioribm fuperlatiuo dcdit>diccs:Apudferipto*
res quide GrMosperquimrarifiimos&t Fomponm de orig*
4* LAVRENTII VALLAE
w.'DigcflMiftinidnilibro primo:Nrfmunte etmScruimdúos
libros di Bwfrtffl perqu&m brcuifiimos udedittumfaiptcs re
liquit&tf&cudutfcriptor Qurtimlibro quurto:Be¡fum quofy
Bdttriímormiducc perquHm máximo poffet exercitu confio
dcfccdcrc ddfc iubctSed huiufmodiexcmpk &m rdtdfunt? ut
dubitm,an librdriortmfit culpa. Cerleipfcficloquits&n ¿u*
fitn.Aulw quide GeüiM hocquod pr*cipimttf>fcmper cuftodU
Uit:c<£tcrüm ut cfl in loquendo curiofior, pro prrqtttm iía íc-
quitunfdttcquM utile: uoce admodum qúmfudui: oppida*
qmmíibcns: nimfqu&mineptümiqu*dduerbidídem pcUent
qnod peroro udd^vfmtM unten efi perqmmiuupcrqiLArtí
utikyttoec perqudmfuduiipa,qu<imlibens.}pcrqttim irteptmt,
Tdtnetfí Cffdr comentario x 11i .Qmbusrebw oppidcqttam
Epíft- r ^ . 4 . pducifub pcüibut dcquiefcebdttt. Eí Serum Sulpitiws ud Qicc
E p ÍG* *« Yonm feribcnsit* incipit; Poñcdquim renuntidtíteflmhide
obitu filis ttt£tfdnequdm pro eo de debui grduiter^ molcft?c[;
£pi. ic.iíb. j . tuli.Et dd eunde Calius ctkm ifo incipit; Sdtiequim literté C.
Epíft,í
Vb < *> C d i^í , c r Drioíarí/í«wi«comoíí. NdmCdfíiUí cis Eupbratem
Epifl.í*! * Pdrthorü COpM effefcrippt. Üt Brtttta qttoq; Dcciut <td cun*
dcmiRdm fuos tídldc quam pducos hdbet. m iterum in cádem
tpi&Qld:Sdnequmg4uifusfm.Quid phratipfe qttofy tice*
EpüU .U£M* ro adfrdtrciNdm quod de Fopcio Cdninius ditjantquim re*
frixit. Nort fuecurrit tnihifi quod aliad cxemplt dpud Cict.rc
pererim.Et TitM Liuittí nefeio un ¿Ubi quimlib.x L V H K
Qumhdudjkciic effctydUt ed c¡u£obijeeretur, dut qndeaducr
fus cd dicedd erat>mcmorid coplee} i,N ce cttim mutafolümftd
etidm pierde^ cppidoqukm parad erantJlfcigiturdanturpG
fttitíotiUd aero nugtí fuperUtiuo, multo7cr tongejn eo firéfi
gnificdto,quo fckt qutm cmfuperUtiuo.Sed cum bdc unten
difjeretid,qttod huic quim non tribuimut gcmtiw iUífuperU
tiui propriiíydut &b\dtÍM7 dccufatiuumuc ctm prfpofitione*
utfitfme ipfo qtwm.J&ítrc WÍ luÜiut: Acfrrímií mé fx emrri*
E L E G A N T I A R V M LIB. I. 4i
hutnoñris fcnfibus^jfcfenfumuidendi. Et itcrwm:Qué CrafzDt OMJIT)..,
fui dilexit ex ómnibus plurimúm. Non dixit qu*m deerri- ™c*ptiaCt
tnum^itt quurn plurimúm ex omnibui,fíuc Ínter omnes.
De Long¿5Mulcó,Fadlc, Valde. c A p+ x v m ,

I D quofyfit in mulio^dtqueinlongepro udldc, er in ficile


pro non dubii,ut QuintilUnm libro fecundo: D ccUmandi C3
rdtio ut r/l ex omnibut nottifiim i ínuen tn,it& er multo ejl uti* P'' '*
lifiim*. ldem:Longeomnium.quos quidemrnthtaudirccontU Lib
git,pr<ejhntifíitnut Domittui Apher. £t MdrcuiTulitu*: Sed utOn.Uh,u
ego neq; iUt$ affen úeb drjt eq; bdrwn di$nt& tionu m inuen tori3
cr prinapi longi omniumin dicendo gr4uiflimo7w eloqtten=
tifiimo VLtoni.ldépro Rabirio: Virumumm totim Gr*ci&
faite do Üifinum vUtonem.A mdt ctü longi (ut tnalto) fecü
iungicomp*ratMum.YtVerg.m i x.At pedibmlongi melior
Lycuf.cr c* de qutbut mtei di$umi,úiuu*litcrfichante*
poñ:ut longe ÚmMgidliterMgifec^longi antejongi
pon, E t cbpopa ¿pr^tu longi pwjhnsMgi prsjht.Quin.
tiUuniü: Sed ewm longe pr£ cedunt ingenid uittcntttim.gr C£tc
r^qu£fuperUdonem qudnddmhdbcnuzr proxtmé dd copa*
rdtiuddcccdm&t longi fuper¿tJongiuindt:vred, qu£ di*
ucrfmtcm,more iüoruiAliití^litcryfccui^quatid funt ditterfut,
difiimliUdUenmut longi diucrfusjongi difiimdajiogi <üie*
nut. Princeps nc ddicñimm quide eft mere pofuiuomm, timé
quidfupMdüonmfignificdtMfá^ N o w ¿ Lfc.IC,caP,«.
ttero lyricaruiongé Ptnddrut princeps.er fkáli pro eo.quod
ejl hdüd dubii Mdrcui Tuüiws pro Rofcio: Nonfotüm rnuni*
cipij Lmnati*>ex quo erdtjed ctü regionisiüw)0'uiciniu*
ttS,uirtute,exiRimdtione?nobilimtcfarile princeps, Vneterei
cwm prfitipuw,cüm prim^cumfccundm, vrfiqud dlUfunt.
Vi Qutntilde Bur¿pidetoquis:\n affiaibutycimin omnibut, Ituod.caF,
tumm hü.qut mfcrdtionc conjkntfictti pr£cipuut,o* ddmi*
rmiwtmxtmte^ SicficiléprimmMficUifumnuf. Fddle
d veri*
rAVRENTII VALLAE
aero feenndttt diemm9non dd ordiné rcfciacntes:fcddd digni
mv\ n: qt td \c f/^T (tesfhctlp fccun dufdregc.hocrfrjbcitipoft
regon primití,Longiigitur pro ud\deypropriim cfl(cxccptis
p4tícis)copdratittiiü' fuperktiui. ipfimauti ualdepofuiui,
er ucrbimtytidldü diucs^ualdc pdupcrtualdcUuddt^tdldc uitu
pcrdt.Nec d ufim di ccre^ iongediuesJongcUuddtmcc uaide di
tior^ualdr ditifiimití.H<rc autc^q\a:imcdt ddntrbijs tradun*
turynonfucrut intcrpreatx ttcteribw grammdtici$tNai7iriuprr
quum Um ijh compoftisjftmjnucni in bibUothccd Ücncuitmd
Sergiwm fupcr Donatü tt¿diccntem:Dotidtw dicit<¡uh\t¡- tm=
f ¿i» ¿ducrbtd pofitiuo cffc iungcnda: t7.m3rtiágUimiX%imi3mi=
t\w*gr minmcicd fcilicct Yáüoncyquonid uim infchuhit copa
rdndi>dtq; ideo non debent compdrdtiús cdfibut iutigi^ ncuU
dtdtur copardtio gnrnndtx.Qui enim dicit,txm dcftiorypene
hoc dicit>doftttí dottiorfqtiod Latinias nopatitur.Vrobusdu
tan dicit,omitid ddurrbUyquteiim dugmtis, er minuitis in fe
bdbentyna debtre ccnitmginec copdrdtiuo,nee fttpcrUtiuo*itt
funt¡fhtuúdc^wultkm*piurimitm,ptriZ? fimlta. Nam ijh o*
mm& tintümpofitiuií cdfibut debemut ddiungerc. Idc Scrgittt
tottgC pofl m dÍt:COpdrdtÍuo,cr fupnrlattuo quitiq} h*c cem*
pdrdñonis ddurrbid no dpponctnutiutttmwnuí^tmnimCimd*
giSiitUximkqu* Umcn fatipofiriuo ddijcicntttr.hltc qustres
autores trddunttcr imperfith funttnet omntno uerd,ut ex cjs
ddturintcUiguqudtipfcpraccpi- Dtcitnw cnitn multo firtifii*
iMitírGVgo /«w tzm tcfbrtioY > quAm nobilior:ejrttjm omniu
fumfcrtiftmtt4,qMmnobiUfiifflW- ^mparatiuducro addinÜ
c portere compdrdtiuU,nvprs^tpiedwm quidem cft. QKO dau*
tan pofuit minime,^ mávim^V fimitia ScrgM>no recle po*
fuit^am imnimimycji propriw* ddüerbiumfupcrhtiíiumtm^
nimcuero pro negañone dccipiturrftatfi ncqudqu*: utMcho
titor/í inuñmulitcrdtiujd cjlipdUxillttlitcrdM, Egofum mi*
uimciitcrátmM ejíMQ&tW níhil prerfm habés literatura
De
ELEGANTIARVH LIB. I. jt
D e propríceate quadam Comparacíuí. CAP, X T X .
Tque /?<r c hnftaiM* í HKÍÍ dd cymmí ddijciamtude com*
A pdrdtiuo, confuvticrcmfcrmotian ejfc per dccufdtiuum,
qtunt per nominatiuum in ülü, <¡u¿k eft> tu maiorcm hadé af*
feeutM es patrt tuo, tuiifyMJtor&M: ttix ¿udc& diccrc, tu&
Uws cjl mdiorpdtre fwo. Tamcnfolcmus dliquAndofic uti: ut
VergÁn v 11 i.UdudfccMignipútau ¡nectemporefegmor
iüo.EtQttmtildc Apibtu pauperis: \nwm TOgofncctiimincrDtcHm^3t
ucñrd digniuteuideatur cauft lititmc*. Et in tertio j ujlittt* Cap Eg
tionum: Non debes dpudpr*torcm petere fidricwmfjlm ,fcd
¿pid confulaimdior pr*toru cognitionefumma cjb. Forraje
uidetur moüiwt in cbliquo cafuiquodfi itx non c/í, uolo «mro
annot&ttsrn tfft* q™¿ inconfum uox duribm h*c túdetur cffc:
vtdior famna pecunidrid cjl putorid cognitionc,pro cotquod
eftjndior fammj rfit qu¿m m dpud prftori peti pofiit.Mmor
edufd dignititc uchrd: pro eo quod cji9mñwYtqtLtm ut utdcd*
tur dignd*qti£ ¿tpud dignitotem ueftrm dgdtur. Et Vulcdnui
non fegnior iüo tempore: proco quod cjl y fegniori tmpore*
qiidm iüudfuit.A: quo non difíimih iílud cjl: Bgo fmmaior ui
gírttí ¿nriwpro to quod e/h ego fum mdiow ¿etntis > <¡uint c<f
qu£ cjl uiginti dnnortm: ttel mMorU ¿ &ttf uiginti tmortm*
iidm er boc Ucet diccreiqudlc ctidm cjl,ego fvm mdior uiginti
tínnortmjd c%$mt tili'Mel7cgo fwm &mis miioris <efotc uU
gírtíí dttnorum, ¥rc<fucntifi\mé dttté huiufmodi gcmyc or¿tio=
nis utimwr>ubi ddcjt boc nomen opinioiut fum ditior opinionc
homnum^on qttaft opimo bornínam diaesfü: ¿um fie de dpi
debedt^mdgií qudm opinio hotiúmim fcntit3ucl quim botnitics
Qpinantur. Cicero dd Brwtuwi fuvm fíe exorfus cftiCuwt e Cííí*
cid deceicns Kb&dtm uenijfemjbiq; de QuintiHortéfij mor* Pcclrar-Orat.
te cffet d JUt uírtj maio rm opinionc homi tttm cepi dolor c. pro
eo quod efbymdiorem,q\u}n iUc^qucm in me h omines o pin ¿tur.
j4fc iM rfí hoe multümr€cedittqum dicimusy&ihil iño ha*
d * mine
jt LAVRENTII VALtAE
mne pewimbU tuo pdtre dbitftiwí: nihil hocmno infuduiui:
pro eo quod e¡\3 MUM homnc iño peior: nemo pdtrc tuo db*
icftiorinuUwn uintm hoc infnduiw>Rurfm in Uudcy nihil iño
hontinemeiíitt'.nihil pdtre tuo gencroptu: nihilmdtre tudfan*
ftití¿:nibiluxoretUducrccundntí: nihil hoc uino futtuittí. Di*
¿tttin e/i ¿fe omnibut rebut, non t&ntm defwgutti. \nterdim
eti¿ ubi nihil plwi comprehntditur in uniucrfo.qudm in pdrte:
Ut^nihil cji tclitcrdtiafinihil eft iüo prudctiw.nihit c/t iño bu
mniminihil plutftgmficdtHr hocmodo7quamfidicds, nemo
te litcrtíiorincmoiüoprudctior.nemoiRo hmtdnior: quonu
literatura prudentid, bamdnit&sífc non nipin bomines cadit*
Quidcrgo in neutro genere potm^quim mdfculino,zr fccm
niño proUtu efitncpeyquU nefáo quid pleniui, €rfmuim in
neutro genere cjl. ldeoí{; ali fermonedclefolti autores funt*
ut ipfortim crebrd exemph docmeto f¡fc poffunt, qu¿c inqui*
rcntibwt nottvrd erunt^quim ut a mebuc affirri debednt*
De Cooipofítís á Somnus. C A P , XX,
SomnUi compofia qtttddfít funt fecundafemper declina*
A tÍonÍ/5,<¡U£ddm tertíf. Secundé, Cierro in Verran; HÍC
ttiam quumfcmifomnusjluperetEt ediut in Antomüijpfum
ndntyoffvnduntfcmfomtw foporeprofiigdtum. EtSaUuñius
in Iwgurtfj. Signe (Uto cdñrd boñiim inuddunt^femifomnos
pdrtint,<dios drmdfimentcsfugdntAnfomnmi®' exfomnem
drdconmfepe Uginw^ ftre hdnc diffirentUmferudwn in*
uenimuí.Hd'c ddmmtiflt in bit nominibws, qutancipitcm in
compofnione declindtionem fortitA funt, t&mmfcidmut ufum
frequentiornn im&ndWM. Séneca dutcmde breuitxte uit¿ aitz
Qtoijn tmlti beftmd crdpuUfemfofimcs&r gtdues.
DcNomíníbusínoftis. CAP. XXÍ.
Omind qua exeunt in ofut,pdrtm * nomine defeendunt,
N pdrtim u uerboipartim db utroq^ E t ed quidem qu¿ de*
[cendumi nomineMbitioncm^w uehcmcnttim., copitrnuc
E L E G A N T I A R V M LIB. I, f?
fígniftcdnt7^r dfftñioTiemiut Ammofw,lngcmofM3L¿ccrto=
fut7Ncruofu$,Sdxofu$,Aqtiofut.H<£c copimJiuc uekcmctid,
bdbitionanq; fígniftcdnuquhd hubcnt infjuthanmti^úc ro*
pidm aqu^faxúrum^ertwrumJaccrtoWHgenijjümmi t Ví-
riof«í,MM/¿frof^>Lí¿í¿i'rto/^JSfíííí^M*f<^ío/k, qui áffce
áftí cfl &d haca* anutuinum^imli^cSf libídine >fcditioncs,
fiftiones.RUrjtit €d,qu<£ ¿ tterbo funt.pdrttm nttioni fignifi*
cdnt,p4rtimpafiioncm,pttYtim utrüp Studiofutjañidtcfut*
Stomdchofttí^niüriofttí.Cotu^Uo^Cuñofu^ fcmper ¿&i*
uí db dutoribus ítccipifolét.Otiofum cfl in re dperfr inculcare
exempld, qu£ uulgofunt piurimd. K¿c enimaccipiuntar pro
hiSyquiopcrmdtsntfiudio.qui^idiant, quiftcmdchdntur,
qui miuñdtrt>ccntumúkm íf;faáZt7qui nimis curdti r: nifi ucli*
mmbdc^nominibmuenirc,noniuerbtiiut Yrdudulofm^quí
frdudcmficit: quodi fr&uduld dimnutitto uidvtür usnire po*
tw-fium i frdudcquanddmodtm HLcticutoftti, qui timidu*
eft,<i metieulo tndgis, quim ¿ metu: er Somniculofitt tftfgtf ¿
fomniculo^qudmifomnoiet Siticulofw mdgis a fuicuUiqmvtt
¿fítiueflit'TencbYicofitf quofy reperiturrz¡r tmebrofut: lícet
quídam abttfu,rcgtAlac¡;recedant, ut montttofus potíuí quattt
montofui > fdltuofui qu¿im falto fm, tortuefus qtum tortofut,
VcrwrtfafMÉ-fi qttéfttnt qttarU deelinationü djftmut u, ut uuU
tuofmd8ttofut,frttéluofttí> Jdcofy iüudin Vfdlmo: oua eow HJ.
f&tofe.lcgtndum r/i foeiuofe9¿ fcetm tficut ediucrfo plcrify
fcribuntmonfbruofu/mpro monftrofo.Lucd* ^Aonjlrojiq^ho^^u
mnwt pdrtttí-* Necmodo in oftitfkci&t nomina qudrU decli*
H4t¡omsyHfTÍim ttiSin ¿rw:ut f4tudrÍuttaRnanas 7 fruñttd*
Ww: qmm nomittd fecundó dcclinationis earcdnt u:ut*dfind*
tÍM->c¿pYdrmX)dÍQfufi&r inuidiofus p(tfiinc:iüe cnimfignifi*
tdtut qui odio hdbetur,w cui inuidetur: notfqui odit^O" <}ui
ititiidvt.HecpdfiioncmfignÍfiednt,uth]i qüum&ucrbo ucniüt*
|ií«í qmmi nomine* M ¿m odium ntolefti¿m quoq; dntiqñ*
d j tw
*4 t A V R E N T H V A L L A E
In Phot.uttT^ tmjigniftcdbat.Tcrrnt* Nunquam tu o odio mcuinees\TJitc*
f^mX«¿ ™™:Si r o r r ¿ ffi odl ' 0 / í P^gim.id cfcmotcñt. Cicero ad Att*
a a. i, íi e. *. S f d q u um bi>7¿tf tve ¿s jí re di* ifftt »o d i o, cr jlr fptttt JVná nw co*
Cpia, ^ib-*. rf^fií ^ ^ r í á n d o pcrordj^Et in Giíonr MrfiorRin üjirm*
Lib, j* corporc odiofá cji omnis offruftQ.Et deQrdtorc.Verumfi pU
cettquoMdm hacfatis j¡cro uobis quidem certéméoribm mo
Ufh& putidd uider\)dd retiqud dliquanto odio fiord pergd*
mtit.Odiofiord dixit>qu¿fimolcñiord. inuidid autem pneter
iUdmfigmficdtionmnomn^ucldiao^clfkño in aherum
mdtcuotcntU conálidtioiut fi quit rrftrdt, oñenddt'ut cald*
mitotes ftidi,ut dutoricdídnútxtum odium c&tcrorwm concita*
Et hoc uocdturinuidiam fuccrcMeluocdrc,tid ¿dduccrc in in*
uididtn:inde lnuidicfa rc$,quíCdtrcci&tcmfifti <f »gmj, inui*
fum ilkdi uctiUittS autorem ficit. Ef \m\dU quafi dtrocitgst
ucldetraftio:m qudmpgmficdtioncmdccipio lüamuerfum:
in Cato» düta- muididm nimio cultu uitarc memento,
lüdm Utcntcm inmdiamtqtáá non Aeprcbctiio, uiüre ntqtteo:
fed cdmtqn* extrinfem jignifi catar uelttoccj uei ge ñu 5 cum
popuím indigné ftrre fe indiedt in aliquo nimittm^infolentc
corporis cultum- IdccfyfubiungitmQwefi non Udit+tmett
hdncfuffhrc molcñum efl.hancfálicet ud uoccjtei gcñu,uet
la An¿r.*&-*-Utro<j;modo dctrdélionettí QjtdlciüudquocfcTcrcntidnfcm
r
*«*• * utficilínte sincinuidid Uudcminttatidt, e r dmicos pdres. Bt
in lugurt- mu¿ SdUuftijMtet c Demoslbaic ftt fumptum: Inuidit gloria
fuperdfli TormidofofuttLdborfoftM&ptfofi^pdritrraRiuét
Í S T * "*' P4w<b dcdpiutur.Tcrcnt.Egcn* jtrtmdolofwfid rfago'tie
"in Catíi. qui timedmt Sdüufiim: Regibws boni, qu¿m malifujpeftiorcs
fmtfimperq; bis úlicnd ttirtut firtmdotoft eft.id tfi, qu* fir*
In Car, Mato- ^ddtwr. Cicero: Vidctii ut fenecí «* no modo tiguidd non Jíf,
uc rüm etia operofd. id ejíyQtt* dgtfyw rtb\tt dgendií operdm
ddt. Htm pro C*l\o:uo$ Uboriofos exiftimet, quibut otiofis
L¡b.i,Me«. W ín comtmni quidemotio Ucc4tcjfe* OHÍdita?-MiOles opa
rofi
E L E G A K T T I A R V M ¿IB* L J$
Yofá Uboret.qu* ab aíiqao operaa ffl,non qu¿ dliquid ficit:

ucl qttód in c* laboran cdpUrnw neccffe eft:urt,quod plena U*


bcris eft. Voluptua fus quofy cr rejigiofuijkct * uerbis non
U?ni4tj tornen iftitjimilid funt^ut affiftionm fignifiecitt, er
hdbirionemfnt? pknitudinem>ftnwl¿¡; dttiue dccipuntur, CT
pafíiuc.Voluptua fu* homo3quiperqu¿m tmdtuolupütc. Res
uolupttiúfd,qti£Ín fe hdbrt uoiuptAtcmiucUquf plena cfl uo*
UtpntH& <¡ua bemo dímlc8ntur.iMcrecipitth*c redpitar.Re
ligio fus hcmo,qui <wuitntigionnnScpukbrd9 er monwncn*
u religiofa fun ^i¿ eftMbcn t in fe rcligionem. J Uc ddo rat>h*e
^ormtur^r£t€Yed Glorio fui^amofm^mpmofm^onmbit
cr ipfd * c*tcrñ díffhriÍL^nm licctlegamia gloriofumui fio*
W*»M4 tft+plwdm g(on'<r:er dpuí lumidlan fatyr. v i u ,
Ywofos cquitam cum diéhtore mdgiítros: Fatnofdí f qof
c r imperio fos popules; hoc eft, Ut uvu imperim pendentes: 5&.íjp^fSJí
turnen dieimm i-x gloriofum hominan dfjzdztorcm glorie} ut multí r>ptn-
itinofum expidan uim> cr xutlifírafumnmts appeteittem mu* r^ncr^uoí
liírcs:qttdlis mies glorio fmdpud Vtauttm^cr Tercntiwn:®' & BudH in ín^
Tamoftim pro infama turpiíutfimofu mtilier, qutenofeitur ^iZh^ufZ
impudicxeffe. Et imperio fui ¡o&cntitor impmj in excrcendt ?PI'Ü C'«™»
tfMí/u:5«tfí*í Tor^(í4^dpM¿Líwítt»J,^¿jí(fwm fecunob imatiru5,pn>
ííMpm ítítf roí mofara o^í dit: un de imperiofus dppcUdtus eft. a™^™ g^
Vcrwro imperiofut^ er g/ono/iw, tinelo bonefit fignifiedn* Lí.s* 1, decarf,
tUfunt,pro glQridmjmprritímq; bdbcntc>babíticnnn, plmi*
tudincm'<¡;figmficdnt: quando iubonc&¿,af¡vftionm,ttt dixi.
Simliter QUf&uofut, er SiMptoo/wí db afjvftione irttfgá;
cwtíffia&bdbitionc,/iwr pUnitudincucniunt. QUdcBuoftis,cfh
homo duidior qttfftu^zr lticri>undi^ UccUd q>t¿*ritiñ$tSurn*
ptuofw.qui ¿uidiorcft fumptuuquitn qtt¿fttifyvr immoderd*
tum fttmptwmfkcitúd cfcimmoderatis impcnfjs -QH^ dúo m*
gíí poffmtaccipi aftiaé, qmmpdfíiuc 7 mdgi$t$ <adbomwt
d 4 i*»"*'*
tf LAVRENTII VALLAÉ'
perúnetiut homo qu<es\uofatj)omo fimptuofuí, Lufttiofttf uc
ro mgis dd rc:ut res luftuofd,hoc efcplcna luftu.Ncfao an li
ecdt de homine núferotcr dffíiño dieere,homo iuftuofus,fjcUt
fortutu huiut tuñuofd. Ab induíbrid dutemnon habemus indu*
ftriofittjcd itiduftriwNcciuirtutcttirtuofui more Grtcorít*
quiMwxfiTHsnQn deriudn t *f* TÓ S, ÍÍ reí b d b e * t «f t ¿hfcd p ro
iño dicunt tum kyaúhM ejttbonw7tim tB*Ji&3-9id efi, ¡ludio*
fWyAriñQtetequofyzraUjs quibufddm teftantibtu ,Qttod Cí*
cero dd Herennium imi&tUt cfttiiñstideoífc bonis uirisjd f/f»
ftttdiofis amtcus crdtMorofui ¿í moreuenit* non ¿mora, Vri*
mm cnimhabet longam^utrnos morisjigiiificdtifc eum> qui ni
mis exdftcjfiimisq; dd ungticmfieri omnidpoftuldt,ut ahquan
C*p.4f. doob idindignetur>ac irafcdtur.Vt Suetcniutdc Ctf&rciCir*
cd corporit curam morofwryut nonfolunt tonderetur diligcn*
Cap,73* tcrfcd etidm ucUeretur.ldcm de Tiberio:Sed afji¿hitione> ey
mor ojíate obfcurdbdt ¡iyíumXiecro de$eneftutc:Atfunt mo
rofuzr dnxijtcr iracundia difíciles fenes. ttidem fecundo
de Or atore: Me quidan berele iüd udlde mouent ftomdchofs*
£7 qttdfífubmoroft ridicula: non cum ¿morofo dicuntuntutn
tnhtt non fal, fed ndturd ridetur. Suetoniut decipit pro cupido
tumis exdél£ diligentit. Cicero ñero údiungk impittientim*
CT irdcundidm. \n jígniftcdto tmcn iüo fuperiorepofuit ín
0 4 Or4ton; v u
ton!»! " fa ™deomorofifumustutnobis non fttisficidt
ipfeDemoñbenes.Ticfl iq^fic dicitur M orofus i. n imid ditigcn
tid, crfeueritite^Ut Curio fui a nimia eurd, quoties plm dili*
gentt^quim oportedtiimpendimm rcbwi ucl noñris^ucl alie*
nis: Noftris, qutmt mmuü^imd quaq; difqttirimm, er nuüita
frugis: Alien it > quwm derebw ctterorm oceuluoribui non
pttis cvm pudore perferut&mur dutinterrogdmmSed non tint
¿ cur* Curio fm uidetur defeendere, quima eurid>euiw com*
pofitim cflmdgis in ufu incuridñd cfi^cgligentid^metfi tu*
rw 4 cura duatur. Jtt$ ut Cariofm i peruerfdcura uocútun

E L E G A N T I A R V M LIB. L ¿i
ítt Cerebrofut ¿ cerebro perucrfo.Vndc Jíoratm:
Doñee cercbrofta prcjilit unwt.- id cft,itifdnuí^ er cere* tib. i. Sorm.
hri peruerfu Vannofut er ipfwm dliquid difftrcntia: habet; ¿s Slír***
enim dkitur panno fui, qui crajfo panno, ac uili opertw r/L
Kcc hoc niji depaupere dicitur.qud' cxempUfunt plarimd.
De ucrbísIndioartuíSjfalsó fie dídis. CAV. x x n .
Kamntáticiautores uno oreunmerfí^qui dehdc referiptu
G dliquidrcUquerÜt,<tiujit iüduerbd m fcoyut cdlcfcoyft¿*
%efco,figmfic4reinchoAticiicm,id('Oc¡; inchoatiudiiüd in fo,ut
uifo,dcfideritim3ideoq;defiderdtiua;iÜd in rio,ut efuriojnedi*
mioncm9idcc $ medimiud dppcüari folét: in quibm omnibut
úbommbttí dijfcntio.ScdPrifctano eruditorum nuperrimo po Ptltajh-U
tifiimum refl>ondcbo,qui(ut ordincfequdr)inquitÍn 1Ü0 Ver*
gilucrfa -Aegrefatq; medido:fignificdri inchodtione.Qtut* Acnria.".
lem jnedicwm uoluit ejfc Prifcünws? quo curante gwíí incipidt
egroareiCiudnqudm quo modo curari qttis ante pofiit? qukm
¿grotUtfittNeceffc eftergo^ut ante agro&re cceperiticquZ
diciturfgrefeere, ut inteüigdtur Ínter medendu agriaré fieri.
Ethoc de TttrnoVcrgilw inteütgit:euim nugcbdtur ¿gritu*
do ad Ldtinifdhtbria confuía. Sicut de Di done prim dixerdt:
Explerimentem nequit>ardcfatq¿ tuendo. AtnñA, u
Quid igitur attinet exempla repetererfuum nunqudm infenfu
inchoationttTcperidnturíAniUuddpud QuintiLhoc fienifi* Quintil.lib.tt
catiTcnmt eon¡uetudo,qtíS quotidte mdgtí mtídlefeit.Aut lU
lud Cie.QUdnto plura iüe mfceb atjmto hiemagti in dics con p«> NÜIOM.
Udlefccbdt Et iUudEeclejidñicwm: QHI fordet?fordcfcdt dd*
huc , Quo modo poteft quid quotidieincipercUAÍidumperi%
Cr quide mdgis^quod diciturrefycftupr&ccdcntfádtinchodm
tioncm nibil pr<ecedit.Aut quo modo quod fordet, potejl in*
cipcrefordereta-fordcfctteadbticMcftsiwtgti í quidmdgist
certe quam antea incepcrdKSed quid ibidif¡rütmus3quwn di*
C4tur,qui wn fordajordefcat adbucíqudfifordidiorfidí * no
je LAVRENTII VALLAS
dutem fordcre inapta t,quid idm fordet. I dcotp Gr¿ce CTfidi1»
er ctfffrd htñufmodi tterbd perucrbdprfwd cxpticdntur; er
líiííá Gr*ce forfafcatjmhilaUítd fj}, quhn fordidctur. Tkut
in Cdptiui duo:£ go qui tuo m arare ma cero r, mu cefeo-, ct nft*
tiefcO) O" t&befco púfer* Vro codem pené decipitMacerar, er
mdcefco: nifi quid macerar ád múnwm migvs pettinet* tjudfi
dffligor: mdccfco mdgis dd ctsrpw. videtur dutem raric dici
ucüepotittí mdcrcfco^tmgrefco, pigrrfcoíttgrcfco:fedeti¿
dicipotefímdcefco > ut ¿cefeo> Crebrefeo tmen petiw dixe*
rim^uim crcbefco.Vcrim adremEdiuerfo Vcrgitittt:
GeoTg, u ^Mrfrw incipiunt agitan, ttmefecre,- E t ittrumnc
Atn«d,7. pjU(ff{íí ui,i pritno ccepit cum dlbcfccrc uento, Et itermi
Gcorg.). £{n in |jr0£.rj|¿ carpi'í- crudcfccre morkttf.
Vfcí 5«í<í opttí rrdf Jííov^tíid incipidntres tmefeetc, dtbc*
fccreycrudefeereiquam fat&jmó mdgis proprití fuíjfct diccre>
quód tiffltefcebdntydlbefecbdttcrudcfccbatdde^cjuod in cipic
bontyfittc ittchodbdnt lumere^lbere, fwc cruderc. Quid ergo
fignificdnt ucrbd inchodttudi Nempc (ut brcuiterfinia) quod
Uerbd copofio.4 fio^edlcfiOyfrigefiotfordcfioJnudUfior irgrem
£o,CT&rdcfio;qu£ ideo in ufa non funtequia fupcrtídcuu rjjit,
duds nos ucees Jubete idemjígtüficantcs, nec nf/T ubidítrrum
deficitydlteriuf predio utit)turXdíefás>pro cdhfih utitnur:
€Tp¿ttcfcens,pro pdtcficnsxjudfíqumutrtíti; reperidtUTy pd*
tefeo^ p¿tcf¡o:quonídm nc in fmplici quidemfuc reperitur
fiesjiee quod db hoc fvrmareturfiidM.Diccmmi&q¡ cdlefcíf,
C7 edUfkcifdwt, Nfc defunt qttificns unntur7 fed in eo>de quo
taquQrfigttific&towtiaPfittwo x x t + EtfaéltmcfhcormcUi
tonqtidttt cerd tiquefims in medioucntrtimri. Quum in dlU
trunsUtione dicdtur Uqitcfccns- Ex quo liquet eiufdcm ittruq;
cffefignificdtionU.ídioindte quocf; ]^lico,dtq^hifp(ítto(<¡ticd
ex Itiliea Qrittndtimejl)ddjlipíitúntetdptid quod peni: Ldtind
uocc btcucrbd promintimtnr7zr certi in hanc^ucm ego di*
E L E G A N T I A R V M L1B, I. i?
tofinfu/miqualc r/t boc ¡ogni di mdgrifcoihoc ejl,vmni die ma
crcfcQipcr quod^incremaitu, dfiidutm,dtq; cotinuum declara*
tur ¿ion incboatio. QucdfÍ<ji*Íd inter huiufmodi üerbd infco,
er mftújntcrmtyhoc rffc arbitror > quód beec in feo pdfiioné
in fe habcntyiiU turro extrinfecut aUd&m, Vi in Acgypto C<e* Sucto.fn c*r*
ftr qutm boñes fugcrct,eU& IfUd nd&bdtjie UbcUUquos fr= C2?Mt
ncbatsmddcficrtnt:mcÍM>> quimmddefccrcnt, Et qttum firet
Apcriunti¡r,mdw patcfiuntdicitunquam pdtefcunt.Atquum
«JÜÍÍ in bdlncofuáorcirrigatur 7 er fures fuáfyontc¿prnutur*
mugís iUc madefett > quim mddfftf.wbamdgis pdtcfcunb
quhn pdtcfiuntdncbodtiuortm ¿tittcmdtcuntur pr¿ttrmed*
dm cffc.quf primitiuortmitmen paueipimis atr¿> cft digno*
fccrctqtundodpritnüMttfitot*qudndoucdb mehodtiuis>quoc
twm rwltüm difjvrtfignifícdtio, ¡icet crebrior fít iüa incbodn
tiuorimxuupinguiumdcruit^ixiucdluit: idem r/i quod pin*
guisfi&M efí,non duttm pingáis fiiitimdccr fkft ¡M cft , vrfri*
pdwffi calidui fkftmjión dutem mdccry frigidut9 er cdlidus
fuit Ndtn pinguctyidcm e¡l quodpingiti $:m¿crct)frigct¿¿n
letjdem quód mdeer cjh}jrigidtítcjl>cdíidm cfk quorum pr¿*
tcriftfttntpinguit,mdcruit,frixit¿dluit:utx unquam in boc
fignified tOj pingu k jn Jcer,frigid ÍM, ca lidut fu ittfedin iUo >p íu*
guis->mdccr,frigidut > caíidttí fkcíui r/t, ut etidm inkoc dper*
ÍÍÉW pdtebit excmplciTüm cito mdcruiñii £ow feto pinguiftif
non idjígnifico-tquodtimcitó mdccry duttimferopinguti fi¿i*
fti,qud.fi nunc ulti nonfistfcd quod pinguis, ttut mdeer fh&uA
cs^atq; etidm talis csfiuc tune crd^> fi de alio téporeloquimur*
Qgíf pretería quid d prinúüuU no ttcniut (utpgnifjcaiio indi
Cdt)nceeffc cfi ucnidnt d derittdtiuti in fco.Vndc probdtur ctia
incbuntiua non fignifiedre inchodtionnn.Qudrc SeruÍUÍ uide* Stmím in De
riuqui hit ucrbU prtctcritü non tribttit>quontfrequentiwtft*na,u,n*
quimfuorup ritni tiuorñ.Ndm quoddit,quh in che a tiud funt,
ideo Cttrcrepr&critiiyCAJft vatio cjlt <JHH hocuerbm incheo
CtidM
** LAVREKTII VALLAE
1tid pr£tcritu habcat, v m i » h¿c uerbd rice inchodtiuafufiK
CT pretérita bsbét.l Uud tráfeo^uód multifunt,qu£ profuis
primiúw dccipiutur.cdticcfco^dhdrefcOydelitcfco^ concupi*
fco^dfco^obdormifco^dtremifco.cxpaucfco^hisfirmlid.
D e ucrbís Dcfídcratúiis malefieuocatís. C A P . X X I I U
Piifc.ub.8- "NJAm qusidem mor deftdcrdtiud4ppeHduit¿pfíwsquo<fc
X N exemplo oñmduntur nequáquam cjfc dcjidtrxtitttfígni
ficantitc.Hoeenimcxeviplum¡Ucafjvrt. VergiliMirtvu i,
Ndiw memim Hefioti£ uifcntemregttdfororis
Ldomedontiddcn Primum- Vi faite dixit, pro eupiatte
uidcrc,quod Gr#cidiatntI^ÍÍOVTB.Ídem, CTin eodemexcmx
pío Serum dixerut* Simile ejiyüit Prifcidnu4fJkcio¡ice[fotcd^
pió edpejfojdcero tdceffoyarcco drceffo > decio dceerfo: que
poffimus non incongrui defiderdtittd nomindre, Sed qu*ro k
Prifcidno^eur ttidgis Pridmut cupiebdt uidcrefororc>dtm iter
fkcicbdt, qudm quum erdt in Troid f dut cttrmdgis Prúma*,
qudm, ctetcrifdut cur folmtPojhano quis nouituoluntutéeiuíf
quid dgdttUidcoiqífidtíditjib uideo. Qmd crgofignificdtuU
feretNimirüm id quod agit Pridmutjrc dd uidendam fororez
^ quod frequcnntiuwn ipfim dcddrdt,uifito. l&q¡ dftvm corpo
rtshifcfigmficdnt ucrbd^non dfjiclu mentís,Vi focado dduu
BpÜLr.lib.«, dendum, non dUtem tupio uidere. Cicero adAttietm: Cupio
equidcm>zr idmpridon cupio Alexdndru^rdiqudmqiAegyM
ptum uifcrcM cjl(ut ego fentio)irc ddmdédum.Aliter dicen*
dum etd^uifo cquid^zr idmpridcmuifo. Qwo cert i modo ne
Trifcidnuiquidcntipfcloquiduderct.yfurpdmui timen hite
uerbd(quemddmodum de fuperioribm tcjhtutfwm) pro eorU
primtiw'ut 3 mijtifuntlegdti uifaidi cdüfx, id c(i, uidendu
Quod eerteiti exponi non potefl^Aufd uidere cupiedi. Totea
rdbiliorqhnoftrdfententid,expofitio foret^edufd ut edntdd ui
dcnduin.SiwlitcrfkeeffQ¿oddfacicndum>uclfaeio.Vcrg^
Georfr+. Udud mord^cominuo mdttií prfccpafacefiit.
Irtqucnt
E L E G A N T I A R V M LIB. L ét
trequcntittf timendecipiturpro eo dd recedmdwm»uctrece*
do. Vi Litara libro primo:? dccffchinc Tdrquimos, aut Co^
rinthum. Cdpeffo > eo dd capicndtmytícl tapio, Ldccffo, co <t¿
IdcerditdZtitel lacero prouocattdo, Accerfo^uel ¿rccffo,utrjí<£
pro eo dduocdnduMuoeo.TcrenUn Andr.Obftctrice decer Aft. ,,*,,,,
fo.Qttidá etid in qtutrt* coniugdtionc utunmr,ut ibi: Mitte in
lopprti.er dccerfi Sintonc quend^ qui cognominatur Vetrttí. W*10*
D e ucrbís Mcdítatniísjnon rite íic u o caris,
C A P . x x 1 1 1 i*
OvmciM ¿w£cm dcjídrr*tí«¿»dtckopmiud uoctrcntux
C cdyqU£n077tmdnturynedmtiudinno,pdrturw^fmo.CU
tcroiVtindmdUquMotáorpop^0™^
dtupdrturit. Bt Ltuim: Etquod diu parturitdnirntu ueñer^Liij.*-De&3.
aliqudndo pdrut.AfficJumfjgtiiftcduiunon cogmtionem.aut
¿fttwt corporify qui per hoc ucrbum meditar indicdtur. Vndc
tacdi&tio drmortmjncdimio decldmandi>meditatio gUdidto*
rtmtMcfcexcrcittitio* Efurio.cupio cdcrc.QuinttlUmtí: Pd= j¡¡*(c£"*círc*
ter jilios efvrit. Vdtcriitó Martidíts undécimo epigrammatutn:
Inc nmib tu Vdcerrd quod con cUuib «í Epigr-?».
Confunut hora^z? die toto fedet:
Cattdturit Vdeerrd,non edcdturit*
ídencancerecupit^non cdcdrc. Vel dicdmuthscdecipi pro
primüm* ScdturiomdgU pro fuo primitiuo fcdtet ponitur,
quod efi nonfolum d qudrwn> fed herbdram, c¿t ercrumty fuá
jfjoitfcttbertim ndfcentium, Qttod /? uoltmut fttd quibufq; dpt&
tribuereuocábuldjtec 4 confUetisreccdere^d qu<£ funtinfeo,
áppcilemut mcdi&tiudyid efttexcrátttiud (Qui enim cdlefeit,
j W calefitrfUdfjmedi&tttr'.id cñ.ut cdlcdt cxcrcetttr.Tercnt* I" Adelph-aíK
rwnctttde utrumuti drgenttmdccipere, dn cdufdm medt&rt
tuum) cu in fo incho&titídjifc in rio defidcrdtiud. Atq; hdttc
cpinorfuif}ett(rdmter germatidm uerborwmfjgni^cdtionevih
qum dntiquitto impofíttm poftcrit&s dcprdUduit,
Vbi
IAVREKTIT VALLAE
V b i Infíníuuo > ubi Gerundio poríus uten*
dumfíc- CAP. xxv,

a Vaddm ordtioites infinitiutim magis poftuLnt,qttfdZ


gcrundiavn.qu^ddmutrunq^íKdicaiud mdgis infinita
uurrtyfíuc dftiuimfiue pafiiuuTn.Subjhntim gerudium genitU
ui duntxxdt cdftu. Ndirt de accufdtiuo mox dic*. Tw es dtgntti
hdberc opcSytu es dignui honordrUtu es Utut me bene udere,
tu es Utm me honordri.Rjtrfutjcmpus ejl gdudendu íocuf vjt
cxpoñtíUndi, contal o ditis cjh düoquendi,?¿rticipid dutan^CT
multo ddicéliud i uerbií deriuati utranq;firmanfibiuendU
cant:fcd pdrñcipU iííéfa infinitiuis, dicüturferudreuim par*
ticipioramyiuníh gerundio uim nontimtm - Timms nduigárey
CT nduigadrxupicns difcere7ej'difcidi:doñut,pcritu4íprom^
pM*íaco/wrí«í cantare,?? canmdLTimidus^cupidut^uidm nd
uigdre>cr ndttigdndi. N4ro tUud admonithne no indígct^optU
md res efi dgricoUrcjeftcdici: óptima res r/t dpieoídiidi>dU
ci non refti-; quu iílud refoluitur , AgricoUre efi optimd res:
hocrefoluific non potefcdgrkoUndi ejh res opüma:nif¡ forte
¿uréter dfyeré ¡icúpfd enimrcs ¿gricolSdi eft optimd, Qud*
ye iÜm non probducrim^qui dixit: nonefí mihi opm rcfbon*
dcndiiqum effet dicendírej^onderc,utfitfuppof}tu/m,mere*
fyondercoptH ucro dppcfitim. Iíftn^dhco i pdtre Mdnddtu
contteniendi te, Latiné dicitur. M anddttí efi mii ¿ paire con*
ueniendi te7tdtine non dicitur: quidmSddtum hictterbum eftt
wtde non poteft regi buiufmodi gcrundiüiiüic nomen fubfhn*
tiutimtuttde regitur gcrttndij genitium: ntp in utraq; ordtione
expofitione mris-to prima. quidentjUtjicinteUig^ Udbeo i
patrem¿nddtim conuenire teifcilicet bocipfum conuenire te.
Infecunda uerout ntdnddttmflt nomen^non uerbumtdut par*
ticipiwm:quafi mdnddtum adeji ntihi ¿ pdtre. Ai qudm tergU
wfktionem confugerenon poterit quifaiam in ttlibw excm*
flis; H<éco in tAbutti pttblicti ¿ pdtre nmitim conuenien*
di te.
E i E G A N T I A R V M LIB, L 6$
ii fe.HÍe non poterif diecrejonuenire te. Itent^ftmihiiniun
&tm->4cm¿inddttm ccnucmrcte.ubidicerenon poterts, conue
tUcndi te. Cicero mnen dd uxornn nouoquoddmmodo lo cu*
tttt cft:Q£um in ánimo baberan nauigddi.pro eo^quod cft n¿*
tugare.Vt libre primo de Diuindtionr.Hdbcrctq; in mimo n¿
ttem confcendcreAüq; fubinteUigitur propofutim,ftucuolun=
tus. Sicutiníüofit apudcundan: Qwmiüiitidici imhiucnit
in mentem. Et alibi: Non minwt ci ucnit in mentem pctefhtis* Pw Qmmío*
qukm ¿quimhs tüiC' Vbi quídam uotunt dccipigcnitiuum pro
llommdtiuo , mhipotmpUcet fabintcüigicondttio ,flztw,
qudUtis iüitH diciju* poufhm, tu* aqum'^dut dliquiáfu
miela bic propcfttai»4^c«obmntcm;utpt7 f ««» baberan
in ánimo propofiw™ nauigdndi. Vento rtunc dd Accitfdtiuum
gerundia oicmwttMfajnduxi te di r\duigmdum>ncn mtnn
ttavígdrc: nift more Grfcowm, qui qutm caretnt gerundio,
funguntur infinitiUQ ewm articulotr Arofineeo: Hcct mrne qui*
dam frequentiftime uaatmrMty^on ucnifolucukgcm^eddd^ Mattli.f*
implcrc.Fleriqj ertiditcrvm dixijfait *non ueni dd folucndam
tegtmyfedddimplenddm:quos cr ipfcnuc imitorjmtündosífc
cmnibm arbitrar. Qtfdm crtim edufam babes yut dUcndtn Un*
gttdttt /cíter ¿s ,r ctt ogu^c tridmf C¡udi\qiilm ne ¿ílum quioínu fe*
efuaris j quum carea articulis quibut Graci utuntur, Et quod
iüthabcnt urú-n t tu mdlis diccre, quid> dut quantum y quim
tjtiódiutineodem t Pufatis quiduenifoluere /rgrm^wwm cffet
¿icen dtm, quod. Sed dd ron: Vocdui te ad currédumjton cur*
rere:(i o &dprttddndimifiQnpr<£ddri:fcdcc ád dtidie ndmnjjon
tudtrcMddo dd utndndum^non ucndri.Rurfaf9iüfíi te araren o
*d drandítitíicogito infídUri^non ddinftdidttdum: timeo tedifi*
edredón dd<cdificdndum. Qutedam ucrbdy cr ddiettind cum
titroQ conueniutttihortor tefiuderey^r ddftudédiem: fidgitor
ycfponderct&adrefyondendtm\pdrdm fwm feribere > er ai
fcribmímiego aptmpm pugnare,*? ádpugndndumúUc cjb
idoncaí
*4 L A V R E N T I I V A L L A E
idoncui militare, V ¿d miliandim l <¡tt£ omina rdra funtpte*
ratjj potiui huiufmodi dccufatiuum poñuldnt, ut bomv¡yutiltf*
commodtítjnaluSyinutilisjncQmmQdw dd míiimdum*
De diífrrcnria infiniduorum EíTe dC F o r e ^ coms
poíkorum. c A Pi XXVK

F Qreuoccm quidcm hábet inftnitiui ut e¡fe7fignÍficationefít


ucro participij,quod ejh futurum^und cum infinitiuo rffe*
Ídem efh enimfvre.quodfuturum eff^non mtum effe: Uce t/¡>=
rcmfures fbret7idanfíttquodeffemeffeseffct. Qiutrccutióme
ÜC iiingi debct firefnb cum participio>ne dúo participufimd
. confundamos.Spcro teamatorem^elamicumfire: non dutcm
dntdtttriwtfbrC) fcd nntm amdturum: ne uidedris hocdicere9
tcjuturum amaturum,qttodrdtio non pdtítur>qutm fitturü fu*
perudcuumjít. Ídem departicipio pdfíiuifuturi7tÍmeo tetar*
bcrandumfdreifatii erdt uerberádm, uet ddiunfto infinitiuo,
uerberandum effc.Vdtticipiddutcm pr&fenti/s tepori^ey pr**
teritiuidentur minuícemímniontihabere cumfore, quod ad
fitturu$e{fot7qu4m participU fumi tmpQTttitmm plus ha*
bentcommunionisAbi cnim ideo non conuenit* quiafuperud*
cuaftgnificdtio cfaquod hic nonfit:eo quodftpe cu iññ ÍO n-
iunttm tüudfvrerepcrimw,fcd ia tranfeunt in nomé, alioqui
non congmat diucrform temponwi todc in loco participial
utrero tcfaptintemfbrc: credo me dmMem tui fire.non te,
Seruant cnim naturam nomwtijio pdrticipij. Qpinor teacce*
D;Amlt- Ptam$l*fife.no ab iüis. Cic.Spcrarcuideor Scipionis amicU
tia&r Ldij nota poñerimiforeno dixit d poñeritAte.Quid
fiquando repeYidtur retiñere naturdm ucrbi7quid mirutquwm
etiam nomennefit 7 an participiam dubítxri pcfiit, er puttri,
potius nomcn:ut,cgo fum dilcftus db ommbuí:cr7ego ero di*
teétus ab ómnibus Jüon etiim hoc efí participiu pwfentti tem*
poris^aut füturi,nec temput perfiftam indicdtiuiynecfuturvm
fubiunü itít t tmen cm prrftnti iungitur, e?futuro >propter
E L E G A N T I A R V M L I B , I* ¿S
quoddcbct potim nommuidcri:fiatterpdrticipfamfuturi
pítfiíuum in nomm conuertitur, tuncq¡ rectpitfbre: ut ,fycro
hurte pueram adiiüradiím uirtm fbreñd e^ddmrdbiíem. Com-
pofim autemafürenuÜdm eontrowrfidm hdbenU quiajtri nu-
da ponmturfiw nomínela' participio. Afforc,ut Vergiliut: Aiudd.*
Aforeca-ncttí.Smttf txmenlibro primo Thcbdidos «í*
detur accipere profígnificatione prtfentis:
Scnfit manijeftonumine duelos
Affore^uos nexü ambdgibws augur ApoUo,
Ver tendígeneras uulttifaUentcfcrarum, Zdiderdt, -
Dcfcre^ut HidrcwTulUtt* contra Ruüwm:Vcrüm arbitrantur
non dcfire> quiiüam reñitucrent. Abfore > quod minut in ufa
ejhtmde dictmtur abfuturi.Confvre^ Vrofure apiid Cómicos:
Vrofirc,utHordtM:
Epifl flíUb
Que noaiercftqudr: fugtim, qu* projtrc creddnt • * *"
Ideftjrofuturtejfe.
De Gcrundti's, CAP* XXVII.

G trundidlicct k participa diffvrmt, tmrn propric ínter


pdrticipid numerari poffuntifieut fupwdinter uerba)me
rito'q;participialia uoca&funt. Namer cafw> C7 genera in
utroqi numero habent, ex quo uerbd nonfunty fed participio
ptxparticipidlia.Regut procrea cafummoreuerborvm, par
tiápiorwmq¿ex quo nomina non funt Ton fcinquam regunt* pf
non ante fe, N*fm eiufmodi locutio^qualis efiíín cometiendo "**
dominut captiuitAtem Sionfiái famití peut confoUti:inaudit%
tfb y Grtcd figura dccipientcCut in alijs multis) interpretcm.
Grxcicnim hoc loco infinitíuum habentyquod uult unte fe ac*
cüfdtitiWm.Quod multis modk tráitsfirripotcrdtiUctfciDum
conutrterct dominut cdptiui&tcm S/otf . Vdfic: Conucrtente
domino c^ptimmm $ion. er alijs(ut dixi)miltU moíto.QM
immpriH4im¿rfmprc cafuponí, quafilatinedkere*
fwyí í f p fotoinmiqualc efi t\kdt in dejiciendo «r mefriri* PW, H T*
a LAVRENTM VA1LAE
TO r ÍHM1 ww*™1»^ ítK6í:Irt conKcmeiido populo; in um-gr reges?
* utferuidnt domino. qnwm(ut oñcndi)gcrundiumnon hábedt
Valia de scrü-tfntc rc f ¿ r ^ jfJ íííi propofítam, Bifjvrunt gerundia ¿ partí*
rundía á gerun íipijj J^HOO tpjapgtuftcdnt reí admimiirdtwnnnpne tempo*
ih^iñT0 d ¿ ' r c ; ( *^' í f l ^ ícmPwftnc rc* ^wwíSráKo/ic.VijírMí mf oretí*
pdtio iuris dicudi: gerundia efl^nee tempm fignificofuturüm,
fed rá ddmniftrdtionctttihoc eftjn ture diado.Riir/tff, tcnct
me curd dotis nmcradí£>id tft,qu<e numerad* cfliparticipium
€^tm]i%nifi€^m^fmcádm an di
ecndtmfit gerudiuntcf[cparíicipimprsfattis temporilmo
ye Gr£coru:ctiim rci hoctírgmentumcfl, quid idem eji in le
gedOiW m ipfo tegerc^quod Grfci melitts ^MfeF¿¿«paV^;
t r in libris legendisjdcm cji?quod quum libri kguntur.penc
codw modo^quo de futuro in legendis libristuidclicct quite*
gendi funtMoíuntdtitan Grdmmatici gerun dium refí umhu-
bcrc cdfu m^fed qudt uo rtxntuo bliquo s: firtíjfc tyCdfuretto
Acatid.7*rt¿jCAnt dpK¿ Lucre tivm,dt<f; Vcrgitium:-Votuaidd dics en
¿Lttulit ulero tVolucndd7no lempUífaturu inteUigit,fed rei ad*
mrtiftrátionoftydics tiidelicet qua uoluitur > non queuoMdx
tfcdut qw uoluelur. Vndc indicMr gcrundiwM effc pdrticU
pitm prtfcntis tcporis.Iufiurdndíícmmpútefí uideri eiufdem
Cdf^A^ ctidmuocdtiuiScd de qitdtuornüc obliquis diffcrfc
roitf> í^o in loco breuijiimijiultoirumquorunddm opinionc re
prchcttddmuAxjtti diunt recle didtcdufd effendi rex^ffendire*
visjffeiidi regemfquwn nttfqudm effendi reper i¿tur: crfire*
periretunno regeret eafum,ftcut mdttcdi3uiu£di,cxiñendi.'Et
degenitiuo ídrtt excmptZfubiecimui: oceupatio iuris dicundu
Dcdiiiuo tdc eji^Dd opcrdmrebws dgedti.Dc dccufdtiuo7ut*
Ad dceufandos bortiines duci premio 7 proximuldtrocinio eft.
De dbldtÍuo3Tti dde£fari$crinui\ibtti infiredis. Cum dccufati
uo firifftnperiiígiMiti prd>pofiticne7 prxtcr qu<edam pituca,
tíu^funtilocoXcnducQthwidQ^urOtHécOfprodebeo:^
EIHGANTIARVM LIE. I, ¿7
Pqudfmt dU.vtfacicndei fcpulturm locdrctüd cft^ltcri d¿
rartficicndáiuetipfilocdrmfcitdfucicndit'tfl: utruno¿ enint
figtiificdt:nec pjrticipium ejl,fed gcrundiuwt ithtd fkcicndam:
quodexeplitmfumptucji ex Sulpiño. Cicero dcDiuimtionc f^1"- J'>*«
libro fecuio: Mdgis nomine dcoríiidfatium eft,quim cdfaut *x*iaCK*
4rbitrdrk:& rcdcptoruw,qui columna iU deCom,w Tor*
<¡Udto conduxerdtttfkcicnddtqudfi locardntygrccndttxcrat di
JiciédumSuctonuiidHtminuitx CtefurtíiüUdidtorcsjnquiti CaP****
uotosfoubi ¿nfefttífpc&ttoribM dimicdrct7uirdpicdosjcfcr
UMidos<j; nmddbdt. Curduit ideicdos tdpidcsfepc kgimwífcd
ihfzY?tutdlmtiirct¿lMticUtiHtcicero v 1 LVcrrinarum:
Keccnti ne^otio dd te literas mfu.mittcd^ curauiutiterdu .
idmqui eut^cr^g^J^^ poñmor,Vcti&utUbd* p1'1**Iíb,+-
IOÍ mcos,$ttosfttidiofifiime copctrtftijrcccgnofcedos, cmUm
dosfy curan, Etitcrm: Contiitvndos cuucdymdoueeurdbis, £?'• :é*'ft«s>.
QuintiUn mthcmttticQ : Vofitut in CJ conditionc triñifiima ccla,n,+i
fortiíMttecmortc dignttffiw>nifimepamciddm putctis: ttec
premio 7tfifi innocétciddcoty ludibrijs mifvrjefum diucrfmtis
impl¿citttf,ut impetrando ¿ uobis babeam odtj mcijkuoré, Vli cPí/l'*-Jff>. ••
tiiu/s ídem di Satunümr.Prttfcrtim quum cmtenduh<íbnemití,
ut qttod pdrctibw ddtur>crorbi$prob4returSuetQniusin wí=
tx C<efaris:Vt cofolldos eos mdghimperdtOY3quimpumedos C:iP'4 f*
hdbuerit.Huncmodum loquaididpud Ciccronem rcpcriffe vo
memmi me-ln hisexcmphuubio¿gíru}idÍÜ cfi. illa duti pctrti*
cipix in uomcn trdnfctmtidtftinui dd tcfcribcdum^xiñimdui
hanc Y€\ntrdcJmddmtccnfui ubi $tidfignificdttdum:id cjl>di~
gnmferibi, truéhriypgnificari: quaomnino idem Uúla\t>
quodfaripfi, trdéfaui ¡figmjicduitficd nonfmedclibcrdíionc
tmett s wrc iítconfulto. Diccbdnt autem ¿miquieres rogdtum
tcucüi^ordtoíuosueíim^ro co>quod e¡i rogo,ucl oro :ficut
pt>¡tcriófe$(quQrti,m cfi Quintil) diccbmt ¡> Vento petitum,
tunio QraturuKpro co^uod cjlucnio petitum , er umo ord*
c * tvm
tf« LAVRENTII VALLAS
tum > Srd bcc ddfupinimdgis rdtionem pcrtitict. \Uud dutm9
ACT,inc"ihtiio ? Moá SKMMaitgcwtiu™cffc,p<trt¡cipiumcft potim^ dttt no
üiTcrymans, mcn->qnim inquitiStmiUtcretiamaccufdtiuo cdfuutimur^ quu
^JÍÍ (]u¡cf &c< uoimtfts dbfoluaim^ccrccloquuticmtn^o' pcrgcrudij modu
dtiquid diccrc:utypctcndum míhi cfí equtm^ codkcm, win w«i»
AmdJ.iT, ^ ¿ ^ vcrg^P4Crtn TroLmo¿ií> rcgepetendum.Ndm (i dixc*
ristpctcndtts ejicodcxjdm non per gerundij moduMtfcdpdrti
tipuliter toqucris.Roc non altter pdrticipium eji,fcunomcttt
quatni&tidypetcndum cflmihiitmentu.pr^fírtim quedgerun
din non regut pafiiucjed dftiuc&nominitttitis cdtere credun
íwr?er dccufdtiuis prapofuioncm dntcpom uotunttficut ante
cftaidiv t decüfatiuM, im er dbtetiuw dmdt fecum prwpofi*
tionvmiVt) ln defindendo mdior Ubor cfaqmm in decufan do.
Jnddgcmw¡(ft pojfumut} cu quot pr<tpofuiombus decufatium
gerundij iungituryCtm quotitcm dbldtiuutfAeaifjtiuut iungi
turfrcqucntcrcwm dd3rdrotimenam in.Jtem frequeter cuín
vb,proptcr3er interjaro cum dntc: ut uddo dd capiasdu hó=
jiem^ego ueni ob t^uctproptcrte rcdtmcndum. Ínter nduigdn*
Bdog.9. dm,p™ »l nmgando ffipckgimws.Vtrg.^Et ititcr dgzdM
Qcctirfdrc edpro>cormtfiritiÜc, can cto. l dem:
Grotfrj. ^¿ncfcMtedomndm Ingentes toUcntdnimos.
Totidem fíri prapofitiones dbUtiuo gerundij feruiuntAnafre
qucnicr*c€tcr£ rdriw\dc,cx,urf i&ucl d¿,er cum* i N , ut in
Ub . *1 jafio. ndtíig¿ttdo.w,ut de edendede migrado^c dgendo. Quintil
C?p4
" Sed quid IdtitufiifuA cfh hic locu^miñuííji etm elocutiene, tra
¿bbitur cum pr^dpere de dpte diado cccpcrimut* Etidm cm
BpM ñ
* motuittt CicM AtticÜ tib. x i -Tu quid cogites de trdnfeundo
. in EpiruWyfcircfdne ttelim. r• x^el E\VÍ ex defindcdo, quim
InLaeUo. txdcc{i^n¿ó uberiorgloridcompdrdtur. A\MCÍ A B.CIV.E*
quo extrdefeitfiue dmorfac dmicitid: utrunq; cnim di&u eft
db dmddo. Alibi quo$:ln quo etidmiñi nos lurifcofulti impe
ocOnuiib.1* dimtti di[cmdoq¡ dctcrrct.Et dlibi: No» diñmgmt ¿ non d*
tafo
E L E G A K T J A R V M LIB. L é9
ícttio uolupütcm.Flmw poñeriorScrmonibm dies tr&nfip Bpia^iíb.^
bttt,qutmi fcribcndo ttJcarcLc v Myut Quintil.Sed ratio re Llb * T,U P*Í-
ele fcribcndüunéh cum Hoquendo cjt. Vdridntur porro ge=
rundid per omnes^quos cttumerauim^Cdfuf^nimerosq; er ge
nerd, N*W(HÍ Cg0/Wi0)ft*rc oimurf />d6cní m gatitmo^ut de*
le^úofrmidiprincipdtwi^end^prouincU^mxáiimpe^
rij,mokñia cducdndortímfiíivrum,locdnddrumfilidrum> co*
lendorum prtdiorum: regitq; hic gcnitiuui alitjutndo cafwm*
Cicero:Equidcmcfjiror¡ludio pátresttcflros^quos cotui, er itfCat.M*»
dilcxi,uidcndi.$ídm dMrumfucratfitwrtmftudio mdendoYim
pdtrum ucflrorum-Etquotits oportct toqui per rcktimmjtc
ceffe eft lo qiti per hoc grmtdiim:ut9hic dics titula inititm di
cendiqu£ucücm:non autemdicendorum eorumí qm ucüem.
lUud ritiuuij Mb.x x i, quknonuÍtio[mpmrct,ubimen
fumnta honcfhi Lttini&tis fubcft i Non muí «error, ne quii
hoc me ucjlri ddhortmdi cmfd mdgnífice loqui exiHimet*
ipfm aütcr animo dfjvttum efic. Adhort&ndienimfingttUrii
nwmm c(lytiejiri ueró pluralis* \tem Cicero libro 11, de ditti*
ttttionciFiolebvs tmen Stoicos noftros Epicureis irridendifui
ficulfotem dedi¡fe.Pldutm in Qdptiui duoiNomnandi tibi ijio
Yim crit mdgistqudm edundicopiaAn ddtiuo, Vdco agro co*
lcndo>uine£pdñindndd'tnem0riftiecidédo.ln pluratittna uox
ejl tritivn gencrum^ut unco agrÍs,uinetí,nnttQribus procuran-
¿ií.Qüi cafas régimen non hdbct. Abfurdmn fit ndnq> diceret
do operam coleado dgrum,uel tegendo tibrum. Solutndo non
fam3 nwiqtidmpdtitur fcctmfubjhntiuuin, Ideo dubi&ripo*
tcftt4n ddtwus]it,dn dbl<tíiuití*Sigmficdt mte fattffoccre pro
e°->qito cbligatut fams fiue pecunid, fmcretmuterationc.vt
Q&ntit-VUcedmm licet nobisfortundno$brd?pdtcr 7 pduperi
fofaendo nonfumm. Vult dutem femper pon fe ddtmtm^icct
tionfcmpcr dppQnaturr intcrdm ctiam dliu.m cdfmvM dpud Dctum^
cundertt, Mrfxí/mtttmw*rorítfn> gr quibu&drttif'utefolucndo
e 3 nonftt
jo LAVRBMTII VALLAE
tionfit hwm¿nias.indccuf<tnuo;itti co ddfdhtxndwm frdrrm*
adfalutindtmfororcmtítdfaluandumfidivs, ad faíunndos fr4
trcsMfafa^MfowwyádfAluandufidcrít. Qttod elcg¿n*
tiíadidtar^gtum cwmrcgimne:ut7eo ad faUtnndttm jrutrcs*
adfduandurnforor?s>ddfatuttndílfidcra.Var alitó quo<¡¿ pr
pofttioncsfitmliterwt interjcd ruro hdbet cum gerundio fub*
jhtitiütimjdrius régimen, Liuiui &mc Ub. \ i , Eí ipfc interno
tidndum corput hoftis ueruto píTcifflfws.Eí itenmiMeracci*
picdti dcfun comadis rogdtiones,Beante> nuUum ülcimpra
fentidrum cxcmpltm oceurrh* In dbUtiuofineprapofitionc:
utj Yit iniurk domino fimdittel defringedo rdmo3ncl Hgnp in*
adeudares eunt ordinc lite ¿ñimdndaiid vjl^uwm dcfringU
tur rdmw,qaum ¡náditur lignum.qttum Us xáimJttir'Mrt de*
fringendo rajmtm,incidcndo íignum, £ñimdndo titffl.Sedfre
quentiuí ufifuntueteres dbUtmo plursli in ftli genere fermo*
Inpioam.Of, nmut ciecroiordtionédutem Latin* profecía legedisnojlris
cfficies pUmoremddcjKlegcndo noftrd. NÍÍÍU injinguUñfo*
lebant fepiw¿tppúnercpr£pofitfanmi,ut In comitiendo pr£
Uo.Regit dtitchic dbt.it iumfine pr^pojitione cafnvnzut has úC
enfundo jüos occidedo tomn eiuitotem Ubefiéhifki. cum pr*
pojitionc J n9tmrrgit:ttt9intribuende futancuiq¡; tttmud*
riat gencr¿t:ttt,ín calendo dgro^inpdñindndd uinedjnncmo*
re cxcidcndo.Per D í^fimili modo etidm regit:ut Cicero in Tu
fcuUnfaiiisprjtfcrtim cogniM* qu¿ de nihil [entiendo paulo
dntc diftzfunt.Nifi dicimtif,nihil effcadtterbiu/m3non nomen*
Eí Udrktur per gmerd:utje dccufdtorecon^ituHo^de coUo*
cdndaftlti>dcpr<cdio emendo. Ver & xfucl t^CT A\uel A Ü,
nefeio dn liceit daré txli gerundio ngimcinuUtí enim exéphm
occurrit.Vdridridutcper generaccrttíefiXato : ZxedtipU*
fmdtk bibédi^ex aho tcuádd, ^r^Abflinejs db ofjhtdeda Re*
pilbíiSed cmendmi^ne idticrbítfignificet moturñyquMe effet^
Rcucrtorab ¿rundo; uel, ab arando arHo.Redeo d Jfjjrffitndo;
E L É G A N T I A R V M LÍE. I, Ji
Uchi ftcShndis ludís: quam fit dicatdú rettcrtor nír ¿ratioite:
acUab ¿miotie arttiircdco ufycóhcitlo:uclt¿f.$eéfaculisludo
rum^er c v M^uixhcu hdbet ¿atif oráticas noparticipium
fitpatiw,qtumgcrundiü:tit,fcdco cuín uiro ccronandoiid ?ft3
qui coronabutirtncn ¿utc qui corondtur. Vofftt ctiám hdbcrc
rcgtmen/cd nuUit cxaupkm dd Wdttttm cft, A r¿£ emnid gcrtitt
did cumfocimfuntfiib)hntiuis$dfiiac dceipiuntnr;diftuntf&
ucro,dftÍuc;ndmnqtHm pd^iuc^utiqyfmcgenere* z?finepro
poftuonc in cdfa úbktiuo^r cfidfiábfoJutewtdpttdyergiL-
Alitwr BÍtíwmscre/c¿í5¡ tcgcndo.Eí alibi; -Aegrcfcit<j; meden* Gcorg.j,
do.üt ¡ t n w n : - v w £ 'tidcndo F « ™ * r f - ^ tf> qutm tegi* &£*;¡?
tur uimyn^uufíncíirdítír^geryqmmiiidctífrfccmiM. HcíftÜ
modo apndpocttsjttrwto&pud cráteres quoq;:ut apud Mar, Lü> »' ^ F ^ »
ídb.Scd mrmorUcxcolcndOyficut aluLomnistau¡etwr. exco*
Undoydm cxcotitwrytio dutem dum excoíit- Ncc regit cdfnmt
qu<tlef5rtt:ttrit [amina uidendo u mdtibmficut dicimusurun
tur uiríj*? c qui uidendo f&mbtM.Accufjttiitws quc(J; eum prx
pohtione non tmtum dftiuc acápifolet: ut, tu es tdoneití dí
difccndkfed ctidm pdfiiukutihfc res cji ficilii dd difcendmt*
SaUítjlitít in lugmhino: Vduc&fupr¿repctm¡quo dd tognon
fccndü omniííiUuñridtrugUy magisfy inapertofint* Qwííídftf
ucro indoñui hdc ¿titeferibere ¿ufin efi: 1 dmiam urbs in perí
culo cdpiatdiefi.pro eo quodc/l>urbs i¿minpericulo eji > ut
cdpidtur.fwc hoRií pdrum dbcji i apicwdd urbcQmm ftm*
perfinefubjhntiuo gcrtmdhm dccipktur dfñue\ dittfi ¿ tteit
tro ucmt7ntutrd¡ttf:mfi 4¡iquddQ¡ut oñmdinmjn dbUtiuo* ^ , ^ 5 " ^
D e S u p í l l O íll CUm. CAP* X X V t l L "p«™n Príf-.rc
P

D: ^fupinti itx dit VriUidnm hi empendiario quoddm opu c¿íidím non


'[culo: sedhecinteref}; hter¿m^ndum , quod cft geruft* p,^(fTJ¿10^wu,J
&iim£X dtndtim.qtíQd efi fupinitm:quod dmdndwm nccefiiü* Valla , i m i t i -
tcm moTÍífi%nific*t9anutm dutanimibrioncm ad moran* '¿^LT^l
Vigmnt QVjtrMticncprerccptum clcgdntid* ifímodo uerwni imtiatíontiiu
c 4 quod
j* LAVKENTII VAtLAE
quod miñímecfl7tum (tutorit&tcjumratione. N<tm tutoriñtií
loco excmpltm nuüurttpofuit.Et quodnamqt^fo poner? f»o=
tcrdtfQjiid interesado tiendtum^a' uado dd uaidndtMituí
do pifcatm>€r Mdo ad pifcandumidorntitim errfi domicn
la frpxu dívmiStüitflw: "Legatos dd lugurtbdrtt dciniuñjs queñu mi*
fit,Etitcram:Non med culpd dduosfiepeoratu. mitto P.C.fcd
neceffkriojion imitzttone. Vr&erea pro mione boefit^ quod
Gntcipro bis duobm noñris trdnsfeñtes utuntur unofuo in=
finitwo cu, articulo,^ TU ^ct^u^quod nos uicifíim iraníje-
rentc satine per gerun&itmjitmc per fupittum ¡nterpretamur*
Siquidautem inter h¿c dúo intcrejljd erit^ubd fupintm nutt
quumfircefifineuerbofignifieantc motum ád locu/m?ut eojtt
ucnio. Ndm iÜd^dofiliamnupttm^do uent^jíue ucnundo £dcsy
Jpeéhttm AdmifitfuiffUtóJdtentem in fe motuim obtinent J dern
rífclib,?. pr¿feantti in a¡¿0 grdn¿i operen mtíltitwn ingenij, tum /d-
boris inqtiit: Yrcquentertimendntiqmfiimneutro participio
fUturidddebantcffey er injimtiuijiiturlíftgnificabént^ut ord*
turtm cffe^pro ordtumireifkñuru ejfe,profaftumireinupturú
€Jfe,pro nupttmire.Qgod mihi minime mdcturJZam ut conce
ddm,quod mérito dencgdre pofftM*3quod latine, aut certe uft
t&ti dicmuSipro eo quod eft, cupiofilum meam nuptum irey
er nasfkftum ire:eupioftl¿dmmeum nuptvrumejfe, er nosfi
¿lurum e{fc:qum diccndumfit nupturdtn^[e7€T fk&uros effe:
dico dliudejjh oratwft ireyv crdturimcffc. Ego quidem cce*
ndturui fum^nontimenco c<zndtum&d<Ucatiddtm*Et fdo
te comaturu effe^fed non protinut iré ccendttMt>uclad cetnan*
dtm, Ndtrc pctrticipimfitturi ctm uerbo fttbjktotüto no hdbet
dñionem iUam>er motmtquem hdbet uerbu coMqui in pafii
uofucrat ucrifmiliuitfi dixij[ct(quotfidmfrequenter utuntur
dUtOYcs)idem effc,dmndndtiMi ejjet%r damndttm iri.Ndmeo*
dem loco dicere po[fumttfycredo peccdtmt meum refáfcédum
tjfttV rtfcitm ¿ i Ufuytnt cUígoftiQ; HÍÍ€Qtopinor7 mftimo
pm4
E L E G A N T I A R V M LIB, L 7í
pwídtüírt me impateficicndum effe^ucl pdtefkñvm iriio* ca=
tero, uerbá huiufmodiAÜd dutem qu<e adfitturum rej^tdunt^ut
timco^mctuojHercorij^erOtCüpiOjnon idcmfariunt7qttibw mu
hrdifjvrentid cjt am pafiiuo participio futuriwt ucreor pee
catim metmpatcf&ttum iri, magis quam patejkcicndum efó.
Cupio ctttpdm meara ceíatum iriy pottm quam ecUndam (¡fe*
Ítem timeo peccattm meum patcjíñtm iri * Eí pro iUo modo
Pcr pdfmwn participiojuturi fubñituimus huiufinodiuiwo
peceatim mcu/m tic pstefidt3nd ut p4tcftdt: quodfierincquit
in 4ijs ucrbk+Nott cttim licet diccrcjcto petcátum ut rcfctfcj
turjed refatm iriiudrejfafccndwn cjfc.nciiiqXut co rcuer*
armdccgreffta fum>tfemd Prifeiano rejpondca^non Ídem
cffe orattm ¡rc,cr ortturtm cffey alterum prffcn tis temportí
cjUutuidco te aecufatm irc me,id eji.nuncaltcrumfuturijUt
uifco te dccufuturum cffe me: er turnen dccufttumiri mcabs
te uidcoydceipiíur pro co quod cji, uideo te uel aecufatumire
metuclaccuftitunim vjfcmctucUbs teaccufandtim cffe me*
De Supino ín tu. CAP. JÍXIX,

I Don autor,er in eodem,quodfupr¿ dixhopufculo, w ait:


Roe íntereji Ínter amando ^CTamatuiquód amando cjl in
ipfo amorejdmdtu aero pro amationc > ud pro umore: id cft9
pro ipfa re decipitur.Et hocmmijijht ipfd ctiam interpreta*
tio GrfeaScd un htc díffvrauid aerafit^ hoccxGrfco dr
gime nt u/m quantum momenti bdbeat7Vrifciania wtámt.Mrj
dtttcm fentetu tuvn ex fuperioributyqu£ dixi in gcrundiojsm
exfequentibut dpparcbit.Vduío po& fubiungitiAccipiiur ue*
nattm pro ad uendúonem^quomodo uendtu pro uendtioncift*
cut núfcrabilc uifu,pro wi/íofíc; er NecuifuficiUs-, nec di&U
cffabilw uüi.pro uifione,0'diéi¿onc,MuÍtis igitur modtf,ficnt
CT in alijs dacuimuf locis3nomindfunt hac accipienda magii*
quím uerbdAnhoc ego ¿ VrifdaXibcre diffentio, ucl rdticnc,
qtumpo&d dicamtfd autorice, er potifUmm Mar. F*k Lib. i,cap.i-
c j quem
7+ LAVRENT1I VALLJtE
qtiem omnibmfine controuerftd ingenijs antepatio: quUit Uí
tfufattu<¡; aítud e¡Jc,qum diño,faíloq;íqu£ VrifcAppeUdt di
¿ttone,crfr^éone^qu^aliw mftgnificUofigKMftmh qttint
uifionccrvcndtione.vmcrci Quinh uocatucrbd pdrticipU
Udfout i muhis gerundia diamtur nomin* purticipklU. E£
iquod ad Tdtionntt pertinet )fupin¿ h¿c pcruerbtm potiui i
Gr^aí trttnsftrtmtmqtUm per nomen: quódft nommdfirent
cafui abidtiui^certc alij cdfm non dccffhnt-At nenio unquá m*
dita hdbct7hkíiñmjnkfx^y^ mtimí áiñu^ Jaftw-Pro
pter quod ncceffc cjl aliad cjfc quim dido^eyfiilo/fme difiio
ne,ey ji&ioneiid eft,aíiud quim nomcn.&t uifu^uditu^cogní
tu,ínquiet,&" errntes cdfítí h¿bcnt7v hi dbldtiuif\wtM*cp&
ram prudente, dut eerte pdrum perjpicdás eflrdtio . Dr qitx
dítfc q\i¿m dk<m, libet ttxftigwc wuígíw mperitwtt %rmm&ti
c<e proj¿f[orwti*<}ui tmiuerfumfdnc orbeflulto errore pernera
tmtfic femper loquentesjo lc¿ttm,ucnio lcttttr pergo dudU
tum,rcucrtorduditu.Qjii error unde profetius,®' quo ex fon*
te impcriti¿c)ndnaucYÍt,nefch :fummoq¡ opere haUucindUo*
ncm publicZ <tdnúroryqMod txm ditt ¿f ttemlne 4nÍTrt¿di<crfm <^f,
Nwtt oftendanwq\t& dijfvrentU eji inter tifa, er duditu no=
mittd,<zr inter uifuyC duditti uctbd. Qudndofunt n omin^fj*
gnificdntfcnfus eorporis,coniunguntur cumadieftiuis,regunt
fáfttíyrtguntur etia d ucrboygr pdrticiph7ftibfcruicnte quoefc'
pr¡£pof¡tÍQne:ut edreo toto uifu oculorwm7dntcd prtuatttt du*
¿itu duriim^nonnihil ctUm ex odordtu, H^c oiitnU abfunt i
fupinoifiqtddcmfupinum non remanen fubjhntidntj non qudli
mcwtyfcd dftioflemjeu poúm pdfiioitemuerbifigníficdt.Non
iungitur cifflt ddicft inoran rcgite&fwmjicn regiturnec ¿uer
borfee ¿ participio ? fe d ¿ nomine trntum^ ecdcntq;ddieftiuo>
mnqu¿m interuenute pr<epofitíone: ttt mferabü't* uifuüd eji9
qutm uidcturjion dtitcm mifcrdhilis fenfu uidendv.fhalfi uifuz
id c¡lrut mde4t¡irtttelfacilti nd mdcndimtiíon dutm quod IM*
E t E G A N T l A R V M LÍB. J. 7¿
bcdtuiftwnficilcm:effabiltt dittuiid eft7ut dicdtury mm dutcm
ut dicat:optimutn^du:id eft,tttfi¿t,non dutemutferidttdfffia
«fc/itfK, <¡ui¿ difficilcadJAáciidum cfliinarcdibiíe mcmorn*
ttt^quttm mcmoratur^on manordt ionc:digt\im dudituyquod
cfl ¿udiridigmmynon utfcnfuaudundipotutur: impofiibilc
crvdiWtUt crcd<xturynonnt credtíucipcnfer pifctímttt inucrt
tx^ut inu€nidttír[til&ctjio ut inuaiidtires iaciída cognltu* ut
üidc licct cognofatttrtfbftirdwm rcUtu^cüm rcftrtur > cbfccc*
nm d$e¿ku,quU dfyiátur.cy {¡qttn fimtalid.At homo /wpa=
bmduio>a'díñisJnondiñtLS^u¡Hfiefo,a,f^\núfiduJd
cflyqmmdiciUnontfwwmdiatur:quamfiát3nü qitumfit. R «
ticrlfxuxfii&Uy&diftuM cft,(juumftt3dut dicitur^non quid,
ficit^ut dicit.Scipio tUm ¿dminiflrAtionc be ílomm dteitur,
c r adminiñratu bcUoru,quddo cfl abUiiuusM^Mmmiflu
tioflcCaiodigiM ddmmiñrdticncRdpub. erddmniñrdtit,
codé modo.At Refl)ubAigndeflddnúmftrrtu,unbÜcfi:¡d cfl-,
ttt¿dmwifírctur,ntfidddaido genitiu&fi.áM nomm y ddmini*
flrdht Cdtontí.QUdrcin r!ío Vcrgiliano quodTrifcidtt^ffirt:
Ncc uifufacilis^ic c diftu cff¿bilis uüi: • Aenrid.i¡b#f *
quandoqmdemabeft g&titiumjion efl tiomctí^tiJle ttuti7 pyo
uifiowr,tydiftionc:fcduerbtm^pro co,quod cfladmdcndm, „ b tu t
uddicendu/mMXcc ignoro imtdtU Ugidffabilis,noneffabtiv5> Satur.cap.ú '
quod p«£arwr flmptil ex uto acrfu Aecij m vhito&L-tc: Qwf)n
netj; tueri contr<i7ncq; dffm quc¿stQn.odf¡ IÍS cfl > nemen cffc
confltcbimwr yf(d timen nequdtjttjmfupinwm. Multifcripfc*
runt de cultu dgroriM7nomcn efldd cflyde cultionc^culiurd
rfgt-orum, Lo cus dutanfit-xofus non cfl di gnus cttltUjimpc ut
tohtttr,t(cl digtw cotí. Homo dignm dvusttt > fwcr dignt& do*
¿í«, líber dignus Icftxiid cfl, qui ame tur i doccdtur? legdiur.
J dcoq; ^Hunt ex ómnibus ucrbispafiitiis liecát uti tulibus fupU
mSyTdYQtemenñfdan uocibttt utunur loco nominu.Quis cnim
dkdtftu ts priudtus ¿mdtu mro> wiwjif i doftu meo, dcélut
fmc
í* LAVRENTII VAtiAE
ftnetcftu meo f profetto nono. Ex quo appdrct , qum in ufu
uutgatijiimo fint pro ucrbky ut iüc líber ejí dignm leftu, non
pojfc interno nütid numerar i > Ecttimenqus dmbigtiwnuftm
hdbcnt uerbi.cr nQtmni$¡ animáduertendum efi utram in pdr-
temdcapidcbcant'Mjtu es dignutgubcrndtwji pro guberna*
ltone>nomen eritifí pro eo quod eft^ut guberntris y uel dignws
gubernm,ucrbum:fed nomni dccdmodarefo¡emuAt ¿tute tiam
debemut genitkumiuerbo nec debemMjicc fotemoi, Menique
€Xditobuiftipitiit altertm dftiuo uerbo durepojlis, alterttm
pdfiiuoiut dmatumfítdb dtno7dm<ttu db amor.
De Participio prscKrítí cemporis fígnifíance aftio*
nem:5£depraefenri,pafsionem. c A iJ. x x x ,
Articipid quídam in ttocepafítua d{iÍone:qu£ddm in d&i
p, udp¿fiionemfignific<tnt*C¿rcunftcftw>ConfiderdtutiDi=
fertití^CdututiTutMJgnotw^rgutMjdlfítítContentuSiTd
dtu¿yVrofufutiVluxM,SctiMi£r quo tionnuüi utumur, Vifcrc
tití.ciratnjí>eélM efcnon qui circunfyicitur, qucmfotemusap
peüdre confciattm, fed qui aram]picittCF inomnem ptrtem.
more imifyeéhltihcc efltpTttdcnStCrfiígdx.ConfidcTátatjjtx
confideratUt(¡;,qui dgenda conftderatydttt fccmtnon qui confi
deratur,úut non confideratur.DifermyquÍprobé dijjeri^non
quidiffcritur.CduM>qui fátfibi c4Ucrejto cui eduetur. Note
nunquamtimenres cui eduetur: utpro Cecitmd Cicero, Qtto
res ntulitri effet cautior. Tumpormjut* urbs> quodtucdtur
dlios.non quod db dlijs defcnddtur.Tdmenfiepc pdjZtuhn ho*
minibw:ut,tuM fwn db boñibm.quod nutnhw, a-fine peri*
Dttiwn,*. cu¿0funllgnotM etiamfjcpe 4ttitte\ut QuintttknM: Ne quis
tmen erret igno tiznón cftfiUj meinouered, fed mater* I gno*
tusdixitpro ignoran*& pro hofpitc3gr alieno ¡non pro igno
rdto.ArgutM,quÍ cfldcutt quadam^CT decuraft folertidtqudft
In llmlr »ft,f# dcut€ ar&U€ns*&' ue(iigdns,non autem db altero ¿cute inteüc
fcw.r. ' f* ñwgj ucftigttt(s,fdlftíS> %nifaÜitMt TeretimCensérfqBiym
meuet
E L E G A N T Í A R V M L I B , I, 77
Tile ucrbm pótüiffc prohquii Aut uRdm cdufam incpt&mfdU

ts:Íd vfcdeecpM ts,ait Pámpbiltít Carin o. Et SdUufltur. Nrc


r* rcsmcfilfam híi«if .Ctmtr»ttK*flw r onífafí , <¡uod animo
fdttifkitjiQn qui ccntinetttrJ?dciw homo,t*citurnw:quito *
cernen qui tAcctur.Vergiíi^ »"»«* P<>M Njfoc;
Q »w te tíiíígnf Cafottfl>mrt,rfKífe Ccjfc rtlínjiirffí tourii*'
Trofufa^crfluxus d&iue dpud SdlttfliumAtim appctcns^fui
profufiu. quafi prefufor. N;mx dimtiámm^ fbrm* gtorid fltt*
xd&frdgilis bdbctur.SeitM qtdfckns cft,zr argutut; unde
fcit£ Pteonjí ífi te rrogdtioncs dicutur,dftuM,ZT uafr<c,dc evi
trtdgnd me compoptt.vt dpud Tcrentim quoq-iSciitm her £ 5 ™ ^ - "
<U boirúnrmM betmnts pwfa cxflttltti inUnosfkcit Ní/í
¿teip ere ueUmm pdfiiuhut dpud amde, Seims pucr n*M rfi ' c n c * f Tf^ +
Tamphilo^uafi fáti,zr ¿oftindtu&XtifcretWí.qui quali&tcs
pe rfondYwn><&rerummQmm& difetrni^non qui difeernitur*
Ccmphcitus dute db dttiud ucee peut fluxus umityhdbctq$*
gtoificxtione nec dftiuam pUn^nec pdfiitü,ficut /íwxwí,crm=
uet cratUt,quod CT ipfum db dftw& uocc defceditjmicterafco
(ncutratis enim iterbio dftiui und uoxefh* fiettt pdfiiui, tX
depo rtrntis7a t<fc comtmnti)cuifimite efi iurdtm 4 iuro .lurd*
tosctiimiudiccs diciinuifquiittrdrut:(^r excretes b&dos dpud «7/™ oírll
Vcrgititm.db excrcfco.Etcxolctwidb exoícfco?quoddum ejl *°i prohibím
fubfhíntiutm, (tgnificdt feortum mdfculwm>%r prtápuv idm j™ m b u s h < x
aiwfmm :dum r/i adic^iutmfignificiít ddultwmfcd uro repe w*"* >¡¡ Mfdi
rmnut dpud PkutmtyRdiqtíi domi exotetsm íárginm* A dul j¿b#*
tut ab ddolefco.Dcfiétus quoq; qui déficit Vt M drtidlis: Lü>'[ W1'-^
dulcid defifin moduUtur carmina linpid
Cfn&torcygfíwfuncrtiipfcfuL
QuintiUdttut&rfc&iq; UborcfencHmjadgnd pdrs mortis ni
hit ráhÍYcUquuynifi diligétüm.'Et h¿c quidanfigmficdtioiite
4ftití£ inuece pdfiMüpdttciordfmt in dftiua pafiiu&Ettideñt
nego
7* LAVRENTII VALLAE
nrgoííw dicÍtur,qttod uidctut apcrti^zr inteüigiturinon quod
Dedaim **• w " j c í i C r ¡ntcftjgLtm mdulgentior fkcies upud Qmntilpro puU
chulón qu& dlij s indulge fid eui ctlij indiúgct, I dm in ¿lio
Dcciim. i o. toco:tt'fJ íiidtdgcntifiimc uidi te^n ce [and uidi. Vnde Sütiui:
Lib.*»Thclr. pukbrior haud uüi triüc dd difcrinicn ¡turo
v « t a , c r cgrcgtitinaindulgcntUfirmtc,
Vretcrci honorificcntif^f^mpiifimttiflimQs, tmnificen*
tifiimos ludos quim dictmtíijUidetmrp^ioticmfigmficure in
participio prdcfcntit tanporiíidb honorifiems rnimjiutgmfi*
ans^munifiecs uatiunt9ubi ficens proficicns dicauriuel certe
i mdgmficu^nutmjicus.bottorificur.qtiie Jtfocio componütur*
quod cjlrfííiwfíjCríamrrtitx dccipiTüur¡qii&fl hcnorifice>tnuni
pec,mgnificcjútti?non mcficictcs.Scd edufa rfl, quod h*c
ipfu ¿fado copo fiaftjtfttttitu quhi pafiiucfignificm.Siqtii
dan uocamm hoimnc mcLgnificüJO'0pui m¡tgnificTi:iüüm qu¿
don mdgnmÍYttitcrfktkntm3hoc itere mugnanimitcrfaftam*
Partí dpi uní prxfenris remporís pro prxrcrí co
pom\ c A ij* x x xit

S Olcnt autores nonnunqttdm pro prftcriti participio fubfti


tucrc iüud prafattiswccfvlúnt L<tWu3qui ctrtt participio
prftcriti dftiuiftd Grxci qtto^quino carmt.Ciccro in üru*
^ Dcda.Ortt. ro:Qítítttt e$idli¿ dcccdetis Rhodum ttaiiffem. Non aiim qttis
m
*"*• difeedens applicdtMultm ínter principium uit&fincm in*
tcrtft.Vrimm difcedimm.po^um uero cUfcefiimMjiauigd*
nWiUclitcrficimusipoÜcaquo tatdimmyperuenimm. QUO*
modo ergo dixitdcccdcs c SicüuumKbodumf nempe utens
prsfcñtis participio toco pmmtúquoddccfl. Quod proba*
turpcrdliquodticrbum, cuinon defithuittfmodipdrticipium:
qt«xtc e/í proficifcor.Uecfr cnim diñ¡fet,<¡um i Sicilia profiá
fcctisfidprofittusyt idwt de offices libro tertioxSicxcmpli
edufd uirbomit AkxdndrU proftftití, mdgnmfrwmcnti nu*
tfterm Bj}Qdm<tducxcrit> Ncttimenqm in orntiibut mbi$
permi
E L E G A N T I A R V M - L I B . I, 79
ptrmiffum c¡fctqttodin difccdo>uel dcccdo pertmttitur> putet:
uehiü(i dicds^qmm amicos falxatir > gwí Alexandrij? frant,
Rhodumucniffcmducndumcrdt><tnUciifalutitis*N ¡*m isqui
rcccdit,tom diu reccdcrc dicitttr>qu<i«t diu teditire^dumq^ par
ucmxt:quodnonidmfitinfatuando. Síquti amen boc fie*
p'mvtü uditfictitjed températe*
De Compendio parrícíprj. C A P . X X X T I,
Abct dutem p&tiapitm txlcm > &nbmq; nonnunqudm
H gr¿tiamttttfÍneco no fu LdúndpUni oratio: ut e/I apud
qmiddm ptrfiepc hoc uitium adimttcntnyrXirtundcdimití ca*
¡írisfbjfím,cr uatl(im>ne hofcsurnirc ppfint, er nos oppri*
mere* tluafi fvi¡f¿9cr f*^^m ideofiant, diit hocpr¡cJhrc que*
¿manchones tunir* pofíint.Zok utio eji>dc autio de oppref
dittíidumfuitM mientes hoñesmt t nc aggrcfii
hoíta^osopprimdnt.
De Participas in cns5ín íitbftantúuim tranf*
cunribus. c A t>, x x x t n ,

P Rjfentis tmporis pdrtiripidfolatt, qmm fubfhntiudtt*


tur9nctttri gencr'ts cjfc: ut, dccidcns3cont'tngcns»antcec*
denS}Confvqucnsdcc£n$>conucmats,pr£fcns>coiitincns4pttd
rhctorcs7profirmamentordtionis.Qntfddttt txmen aheriusge
ncris fuñí: mafculinijtt órÍcns>ocádcns7profiuais pro fiumi*
ftP,C7 confluvns quo dttofiumind eonucmuntj-ecmininij conU
ticns pro terrdyqujencn c/t infuUiut^K Sieitid dd conünmtcm
fWftmittcracpaftríK cfh*Vlii\Mmxwlibro quinte: A'pro* ^ 0 P ¡¿'¿ C J' £
xtma coJitincnte ubejt v M , M. p.pdffuim* Animánsquoquei
Ut Cicero,Kcqtiirtf7dtque dppetit, dd qttásfe dppltiet fui go=
neris dnimdtttcs. Konnunquam timen hoc nomen in neutro ge
nerer€pcritur>fcd mdgti m plurdli.Confondnstpro litera non
UQCdluVrAgnms uero undefit pdrticipium.nefcio.Alid quoq;
qn¿ddm hac pcrtincntid,in noüris dcphilofophid Ubm com*
tnodttü €%pXiCdtuuu
*o LAVREHTI1 V U L A E
Quod Parcícípíum futurí temporís in nomcn
tranfic. c /. F. x x x i i i i*

N; E iüud qú de trdnfeundu/to e^quemddmodu pmicipium


páfiiu&fktUrYi temporU trdnfit in nomen.Amddm^dignwt
dmdTÍ:colédutydigrw coliii&w ifiium. Venced dcnaturalh
bm fueSkiQnibm Nwfkm dutem mentiotiemftcit cornetorum,
non prrtermiffurMfiquid explcrdtiapudiüoscóperijfet.prdi
termiffurut dixit pro eo quod cftjtslis qui pnctcrmittcrct; nec
tcmpM inmtitifcd hominis qudi&tcm, atq> <tmmi uolunfttem.
1
Cap* * Qtúnülidmtt in undécimo: Jüctfcojnrtino huiutrñmcimnituf*
quam poeta ipfeiprofiáo no t&citurut defáimfuaglorid.Uon
dlio modo dixit,no fteiturut, quim per pdrticipiwm pdfíiutm
idm couerfum iti n ornentut modo dixi,ticendu, dignum txceri.
N f $ omnlno fignifieduithoe ufqttam poeto ipfc+ prefino rem
Bpi.p*Ub.6.yj¿(íl0J) t&cenddm.Et ddhucVlin.luniorAtxq^ pdrtéoncrts tui
mihi uendicOiW tinqm parís dlter pucUd> noftr£ cvftro quina
qttjgint& mitlu mrmcplwi coUdtum,mf¡ d uerecÜdia tunfoU
mediocrimte ttuuiufculi impetrdri poffe cofidcré,nc recufdres.
DcRípctundiSj(3trcp«tundarum. C A P . X X X V*
EpctunddrüyO' depcettnijs rcpctudis7non hdbet alies c<t
R; JMICT dubmri poteft pdrtieipiuinncfít,fiucnümé7 dn ge
rundium, Verres dceufdtm cji repetunddríaiel, depecunijt rc=
petundis.Qütm dieo repetunddrumyfubintcUigo pteuniartm.
QUO nomine pecuni£,ct omni^quibuA diuiti* cofknt^otmcn
diciniW'ttd'edccufdtio propríccddit in cosqui quÜfircntma
giftrdtMjproumrictUhití dut ui,dut doh ertpucrunt pecunia,
áut Udfd pretiofdiUeftéftmmUinduigidtnumos.Mu&turdtt
tem e in uircpctédaru enim crdt dtccnduSed terüd ccmugdtio
T pr*terc£tcrMhociurkhdbet9utliteraháncimmttArep'ofitt:
A«¡?T3?N^j> c ** dccufatiuo plurdli tertids dcelindtionis lieet nwMre citn*
tu» abftptttt dtuocdlcin i,dttntAxdtin his noitúnibut^uortí gcnitiuut pht*
** rdlts cxit in im,ut Scruio pkcet'M JPri/Wd, lib. y.pturd prtec
E L E G A N T I A R V M L I B« I I . «
p& ddtSdÜufiim in initio C<ittlin¿rij:Qmnris honunes, qutfe
fcftídcnt prfjhrc c£tcris animantibu^fimmd ope nitidecct*
ne uitmfühio trétnfcanUm hocftuc participium^uc nom?^
fiuc grriidiam k tertid coniugüionc nattmjnu&uhein utud
ob hoc fdltmjti diffirrrt db iBo,quod dicitur dd wrcptten*
dmutjuntmiftUgdü adrarcpctaiddi.quofí^mjiatur.dut
princip^dut populo erepn rffe ttd pccoruwtyttel bomintvm,ucl
hcorwm>dttl tardrtxm,d%rorimífe corporal
L1BRI PRIMÍ FINÍS.

L A V R E N T I I VAL=
LAB I N SECVNDVM I, I*
pRVM El-E GANTIA1LVM
P R A E F A T I O ,

w l n f f i l A C T E N V S denomine^uerbo^^'exhís
El K ¿ i l § v ^wo^WÍ cop°fit0participio: nmede dlijs pát*
M &T^KJ i *í& w* ord fi tm íí, <¡ HÍ ¿ fingu U proprie&tis hd*
H B y 9 | 1 bcdnt7d\¡fcrdmw:poüe¿de earumdifputxturi
l a a H H E f e | complexu.tie quo priufquum ego diedm, non;
puto mthi di$ii7uddndwm>no defor^qui me os hos comentarios
anteqam leganttfwmdnt'uein mdnm^putcnt refouendosj t&n*
qiiÁm aut cd-,qu¿ kdudqudqudtn uctujhsjhtui¡fet7 dignóme*
mordtu^contincntcs> dutuctujhtcm ipfam pdrtim neglighiéc*
pdrtim imperitiiC cortdemjidtc$,qaod prftcrijfet qu<£ cjjettt in
pr¿m«(ííí ego fcntío)dignd,qu¡e littrismjiddrchttiridutpotitít
utrtÁfyfAcicteS; quód invpt& qugdÁ minimc'a; memoutu dignd
prfripidmizr ueteres iÜos pcrfréios fttic^ cbfummdtcsycyi
ftinttrm minas camode prtfcrpijjh. Ego ucró (utad tUud primi
rcfyondcdm)fton uideo cw hdncjx <j«¿ lúqitQY¿ridtcrim fe nt
dignt exijiimaf.ctdut C. c<tfar7qui de mdbgU^dut Mcj[¿ldy
jwi ctid dcfwguUs literii uolmind cpfcripfuim Vurroyqui
dc
f
LAVRENTII YALLAE
deUtymologi* mntttifiintM traéfamtqu<ffriones: mt Mdrcd
í«í,Pompa»íq> linguéUtin*mddgutoresidut Aulas GeUim
publicm pene ¡iterar u cenfor, qui ut nugnu quiddd dnnotjffe
fcpr<etcr esteros ¿pud Cicerone exijiimdt>cxpiicducrunt pro
fxplietterunt, C7 cffc in hcfiiim potcjht^pro potejhtc:qv&
ipfeindigndducerc opercmeo: ¿ut uiderobi^GcUij xmutwst
€¡ui omites libros uidctitr excu^iffe^ut diiquidin hmnd Ungu*
quod ¿ttribttt hominti digtitic{fct> pro fa uirili pdrtc ebftrret
in mcdtuidut tres ríli tsnquS triinnuir^de qttoru principdtu ín*
ter eruditos qtidritur^TfondtuiyScm^rifcUnm^uibttí ego
Untí tribtiojit poft ros quicuncj} dliquid de Latimtute fcripfc
rwt>bdlbtttircuidedntur:quQrti primttícjt lftdorus7indottorvi
árrogátitifiimut^qui qiam. nihil fcUtyomnid prfcipit.poft huc
VdptMidlifque indoftiorcsjibrdrdwí}Htiguuio<, Cdtho \Uony
Aytno&r cftcri indigni quí nomnetur^tttdgnd mercede docen
tes nihil feire7dut¡lultioré reddétcs difeiputum, qum accepc
runt.Mültos trdtt[co,qwm indofíosunos numero comprehen
derc non Ucetitwn doítos\inter quos funt VfdidnttiyZT Vi fío
Tltmi qttoru dllcr dd ordtio nef,ttltcr dd rbefortcos Mdríf Twí
íij commctArid compofuitifcd prior ut aateju doétritid Ion ge
antccedit.Pcjiremb non uideo,cur dliquk de grummuñcd^ &c
íingud hdtind compones Jitecfuo officio minord exifiimet.qui
hm nibilfdtti eft in grdmmaticd, ey Ldtinme pncjhntit^ut
proximw liber potuit effe documento, Quod qutm ia-/íf, di=
edrrin? dUt eos imperitid h¿e crnifijfc, dut ncgligéridtnúnime.
Sed C.C¿fdrü>ac Nefal* iibri inter eiderunt te porum culpd:
Vdrronis ucro de lingud Ldtind dinúdidti reperiííturjn qbm
fbr&ffe ed, quxego pwcipio.contincbdtur. C£teri aute,fieri
potcflut qu<f l [liperioribttí trdttütt noüiffent,fibi non attin*
%mdd cxiftimdYcnt,Demq; rmlti feriptores dd nofhd «% me
tnoridm no pcructttrtÍL Kcq; uerb aUquti hoc loco expeftct9ut
¿kdtnonc^e eotwmdio[umprioribm}fi quid ¿d ¿üorminué ts
ELBGANTIARVM L1B, JÚ tj
pofttriwcs ddijciftnfr :£J uUt unq\tn\n <tb <mtiqw ¿d cunde ¿«rs
fum corificicndu uumfuijfe pnechfm: N ibil ufq;quaq^ per*
ftáw:Xoncmnu poffcomnes.No diem id^uod Priíctimt* ^ ¡ { ^ ^
aiumti grdmm*tic<c uctujltfimos quofq; Mores nuxime cr
rfijfcsccnwfiimos ueroej ingenio^ diügctía longc prfft
tiffe. J d dicítmrfwd ucrc poj^um diccrc> me non tim med iwlti
ntcíqu£ ardaitifiim* craOsd hoc op m defeendiffe^uim pru
<U¡¡tijü)ncrüiítt% amattiftimoríi cbfilio7qttu aUortm^tum pr¿
ápue AtirifofjC? heonardi Arctiniíquorü uhcrGrjtcc tegen
do^lter Latiné feribendo ingemum exanuit mtw&: iUe pr¿>*
ceptorisOmí cmmmhikgebat)bicanedatori^uter^ pañtU
aptfd melocu obtinens. Adquos quumfepamim depropofito
artimi tnri rct ulifjm, dcgtjt&tto mm§ qudndm eperis demon
Pr^emtuter^proJc7utpírgcri9koram rft, gruí fe ¿tutore
cdcrlM^ t:ut iam integru tmhinon ejfet iÜoru autoriüti repu
gndtefi repugnare uotuiffan-Sed currente(ut dicitur) incito*
nmt.O4 uiros omniUude digniftimoslcy de lUcris^c de litera
tii oprime mcritos\Non mniúnijie dhjeb,quoperucnifiií{li
cctpcrtíudm árdutmftOpcruenidnr.fcd hom7mmtirtecnditisp
Cr quafidc alto mnim fc¿iidcnti porrigitis, Quarcqujcrcnti
fnu,nt<£ mtrdnttto dudácum mcdm3inre¡¡onfwmudi\\^ me
fammis ttiriifuadcntibuf hoccpmej- condidifjc -> cr edidtffe*
Qu<ittqudffl(qucd adcupidittfemmeám minct) qua tunde fú
tordia7dtq¿ ignduU mea extitiffcttfi commtfijfan^t alim h*c
laudé mhi qü&Umcíty pr¿ripcra?SMt cmm qttinoimutia ho
ru^qu£ A me py£cipiutur9uel de mcyjrf de auditcribta metí m
di& OiHtf j>f Att eiiim ijh fupprcfidin opera fuá retulcriiityfifli
ndnttfc edere,ut ipfi priores inucmjfc túác*tur. Sed res ipfa de
prcbcdet* CUÍM dotttini ucrc (i t h<ec poffefiío. Quoru unim ti*
beUo< quofda pro amicitú quum lege dos eo profane ce pifie,
depr€ hidt <JHW¿ iMíícer $u£rae¿mififfe ncfdcHfcrtü xwhi
[ubUtocognoM^itrco iüm nomini,Erat aute IQCM de pertcr
%4 LAVRENTII VALLÜE
quam in copofitionc?de quare próximo libro difyut&ui: & de
cuifq^quum adiungiturfupcrlAtiitQ.Ní-gUgentcr iüc <widcm7
CT infcitc traéhtiumtfcircs nÜandc dcccrptujion ex fe proU
ttm:cr at*dttumtnonexcogmtu cffcContttrbatitét&menfttmy
gr inqudm homini: Ranc cgo tlcgxntiam agnofco,w m¿nti*
pim inetm d[fero,tcq; plagiaría Icgc coucnirc pcfftm.At iüc
crtibefcatSiiccottmrjidt $ urbaniatc clufit^uod dicercty uti
rebm amicorTiliccre^t fuis- Ai ifitidjnquamyabuti cft,no utu
Nibd enim mhireliquifiuubitu huMrtijn quaipfvUbcra*
ui.paímamfemcloccupaucm.Twm tücetiamtarbanWi quod
malta parcas c(fí'myqmfilios,quos gciiuiffatt, Cr educajfan, ¿
contubernio ájarc:ipfc twm núfericordidJW Atñiam ncftra
ad fe domamftum colligeret7dtq; cducarct pro fttü.Dcftiti in
iÜuftomacharijntcÜtgcns multo nugismibi bono, mea ncgli*
gcnti7quam iüi borní <ib atijs negícíh coüigcntiyUitio ddndum
effc, Qjtarc qitis non uidctjion inhcmjlm effc,ca me mandare
titerk cxm? ima:n&yqtt£ ahf tic furto quidl fubUtA7 turpefibi
ducuntfcriptisfuií infcrercf AdduRwí fttítt igitur ad hoe opttt
Cotliponcndwn non modo magnoram homintan confilio ,/eíf
f tiim neafiifáteJNuncdd hceptum redeundum e/h
De rrítaus pronominibtiSjMcijTuííSiií. c A p. iÉ
prlfclib. i V L T i s i f í locis ?rifci4nu&tcjhturnibil
wtcreffe? anutimurprimititto, <tn deritutiuo
in ittif pronominibMjncuuitCr fuLQuid ejty
Prfftlíb.ij inqmt,mittcjlfi\ÍM>nifjmeifiUwtF_t*hbu
H f cr me d Ti
"|SCTIÍ 5 ' **&** /^> i § infimmcnmzFjnci
a^odedit: ¡*ry»f* dgru coto :fimili\er3mei a%ri, er mei agro*
rí«n, er wi ¿%rcS ¿tátfttt-.fttmlttcr tui dgrÜ,&- tui dgros:fui
agrtm,z? fui ¿gros:no¡lriagrÜ,c? nofiri agros: ucjlri apu¡
rrifc.lib.T7* er ttcfhi a^ros. E t alibi;a Amat iUefawmfihwm^ er amat fui fi^
(Étfrtr.tancdirit fue filio ¿3 tctif dicit fui JriEiotpc tit áttttwt pro-
Jim fui filio , er profitnfito filio: cr m atys ¿dhuc locis, Ni)?
bdc
ELEGANTIARVM LIB. ir, %s
\)dc rdtioiie,utipfw utir uerbis,$i ipfd tsmn poffefih in pof^fp¡-^¡
fcjforefoá&ttr¿n¡iticn cmjion r/í congrmt uti gatitiuo prinú íum \
ucibalib*
lJ
tiaipro pof[efiiuo,quu uim habet copofniGr^ciiut^Ciceroni *
redit futa film; nonfitk eommodcpro bocdicitur-, Qceroni
redit fui fiim:nce Ciceronanlduddt fui film,pro fum^ilmi
er fimilid. QuÍ4nceapudGrecos batedicitur? KIKÍ fvw^A?
\oujf v[h¡, nifi more Attico profimplicí dccipUtur. m quo Pn*
fcUmmfkti ueí exhoc drgtmcntim cft, q«od nuUd ( utfirc
folet) dutormexavpld attutit, er de tontrtrio iHorum ufit
reticuit. Ego dutem C quonüm dchh ttiwm pronominim ge*
nitiutí inter me, cr Triíctdnim qn<e(íÍQ e¡i)aliifwmto dltiu*
repetían de tutur* gemtiui, er de tifu dottifiímorm (Lutorwm
difrutAbo. Ef ticct non piucd in Une rem rnlhi diccnddfmt,
nonprofequdr mnvn fWKÍ^er minuta, qu^dm,€r tot uer*
bti>quot ¿líe jicityfcd qu£ eruditifiimis euddereuolentibusfmt
grdtifíi mcLKjHdqu wt ipt o tu fuerin t Vrifetú n o > declaran teum
non fíitis jlyio oratorio fuiffe cxercitttttW.GenitiüM omnti(ut
üccam? (i quifint alij modi) aut düiue\ aut pdfíitte deeipitur:
dddc etmn poffcfiiuc,quod pene pro ¿cline decipio, A ¿f íw ¿,u t
prouidetid dtijboniñs dci?dfíiuc,ut timor dei?ctiltits dei. lbi
deas prouidety er benigne agit3 non ipji prouidetur,ar beni*
gtifitihic timcturi&* coIiturynd tunv^ncc colit.Voffrfiiuc^ut
fedes dei, regrum dei, At<¡t in huiufmodi ordtione> ut inteüe*
áut &pcrtttí,atqi unutcjl>m in illts dbiguw7vr ¿ncepsiAmor
dei3ebarias patrtf Jitfjyicio urom: dubiim eji dentro íoqudm
riíjüíi de dmore,qnem deitá in nos habet¡dn de eo,qumnos in
ttmtde cbaritate pdtris in fi¡ios,(ínfi¡iortim in pdtrem; defu*
fyicione mdri^xli^n defufpicione uxorid-Tdceo quod aliqtu*
do bi genitiui eidem orationi adfunt: ut in Cdtone Ülaiore C¡
eeroiQuiddc PMij LiWníj Crdfii cr pontificia iurticiui*
lis ¡ludio loqudrtCrdffwflitdet^Mdeftdcíiitc: I'MÍ (ntfiedi*
írfííf D JfarffWr > quod eft prfJ?ÍH¿, Itcrim de Ofjlcip libro pri*
%¿ L A V R E K T I I VALLAE
wo > Qi*áre L. S?B* 3 e r C. C^/iri pccHmdrítw trdnsUtloi
iuftis dominis ad alíenos, non debet tiberalis uidcrL Tn¿ igi*
tur pronominal & qtdbwi agimm^foU omniu binosgenitiuos
fortiafttnt:unos,mci,tuiyfui:4lteroSitoi
ti$,fis: in quorum pene locumfucccfflrunt dcriitatiut > me wst
tiíttt yfnwi, Horum binorusm gcmtiuoru.m ¿íitt^iwttít pUcuit9
alteros afiiuc ftgnificArCyAtcros ptfwc.Nam j¡Irf,mw3f **>/»*»
{utconiefturdducor) dftitUyfiucpoffffiiuefignificibdnt, ut
h ¿ce ipfc mem, tmit, fitas: unde pron onutiA p offcfii u Atiotitm*
tur.Enmut libro fecundo:
Ingerís cura mis toeordibm equipardre.Vhutm in Venulo:
Do diem htme fofyitem rcbwí mis dgundis.
Qnamttis ídem in Milite ? er itcrwm in Mercatore, tU pro tui
uideri pofi\t ¿cápcrc-fimc tiic cu Ennio, mts pofuit pro meis^
non pro mci.Quod non licere fieri,¿tutoritMc ex ¿utoribut re*
pctxmuA}ttec áccipi unqxdm majuUfmjtifi p$\ué*b\.Ydbiu&
Q&ntttiit.Etiquod inter ifhdifficilimimfuit) ¿more tneiui*
citetidtnmatraizfuam. Cicero, Quoddefiderium tuifmcno
pofft% ermetuipu dcL Vrrgí í i WÍ in fexto A eneid.
Qui <\> fui memo res dios ftecre merendó. Tcrcmim:
fn flndría^a* VJIIHÍÍ hocfci oyhmc merimn cffcutmemor ejfcsfuü
J,(< tS
* * -Ronfigmficdwr ble amor mew, quem in 4tertm babeo, fed
ititftc dicam)qucm de me ¿Iter haict^ quo amor A tem^non
defiderium tutm,fcd ¿Itcrius de te: er pudor non ttw,fed de
tc:zr m?mori¿ non fuafid dcfe.fitmliter in pforAi7 dunaxdt
duortimindin fui non tt&rut uocem genhiui f>lurjl&,<tc nefin*
Ptíf • [ib»i - * g wí ¿tr Í5 Í¡ H idewi^tít Pri; ci <t no p ¡ ¿cr í .Sis rn¡wi T:onrc,j>critHr>Ht
misáis* ideoí^opinor er h ¿c dúo i Uim cxcmplo panter in ter
cidiffcyquwi prtfcrtimmuicnneorííftícccdar deriuatiud.Hd
bent ím$ b¿c dúo pronomín* in plurdinofbrum^ ueflrtm9
<¡U£ rcjpondcnt ¿tdiÜA mfí^cr tisicr itcm nofiri^^r uefíriyqu£
refyondcnt <tdi\U3miJftii utt Remo nojirím, nono ucflrwm:
non
E L E G A N T I A R V JH 1*1 B* ir. Sy
mndutcwnnnonoflritnano ucftri. Rurfajh ¿hete curan no*
fíri, ftcut h&banwí cuum ttcjkknon dutem , babctc cutAm no*
flrmt>ficut htbcmws cur* ucfirti. Si quisexépk dcfidcrdtfibi
fkcilc rcpcrire potcrit. J n diuerfd opimotte Scruita gwnmd*
ticu e¡i7qui aitiNojhiduté cr ucjfri gcnitiuut pluraltí eji dn* ^ " ¡ ^ " ^ j j
tiquws^ trx Gncco defcendens^ficut fmguhns eflmÍ53W W inris * Lt^&-
cr hoc efíundedicimm^ncdufdfkcitjhoce^nojhu. Tor-- SSSSStó*
fi tin A. Geüitm (utpo¡le¿ dppurcbiOeftfcatwScd hoc Pri
fcutiü cum atijsin errores dugurorjnduxit.qtiod interdwm
inuauunt bfcno dddlurefhriperfontfcdreciprocac¡fc:utt
Ego omnidjkcio dmortmeiju iftudfícijltgrdtu tul Vergil Acnrid.?1
Qblitttí'ue fui efb ithdcm discrimine tinto.
Sr¿ nonfidt caufocur crrjrcnt. Ndw iti in his prfio cjl, utin
iUuncc alio modo, dliquid cgojkcio dmorc ma ipfw, quim
tu dmúrcmei.vtcnimdiligorabstcjüdÜigor ¿mr.uteji apa*
Ouidtdnn Nurcif[umtvror ¿more mci. - c r ttt,fÍM db ditero, i * . j.Míta-,
íí* cr d'tc ipfo ¿Uigerino-fibiquify ¿tmietti r/^Wf dftm.Ejí
dlupr£tercd cdufdeur crrdrct> quod uideret h¿c{qu<€ nos di
fltnxitnw perrt£frW,erpafíiue)in whisindifjtrctcr portiittt
edufd mea,Cr caufd mciifkm* mc¿9cr mciirtugo merf,crmei:
potcjhs mcdi€rmcÍMfw,titilittsfy med.et meiimemorUmcd,
er meiüntcrdu ctu ipfd deriudUUd pron o mind pdfiiu c ac cipit: , „
ut ¿tpud Tercnt, -EtUcrymis opplctos totum ftbi^V t fkcilc aiUicc.í-
fcires defiderio idficri mo * uticlicct quod tu dcfjdcr<irU ,not%
quod dcfidctdS.Qudle ejl^ccufdtio mcd&r crimé mcutquu de
cufor criminit:qudfi dccufdtio md9v crime mci.Scd nonfdti*
folertú fuit3tx\n fkcilc fküi^dm ultímu. ubi pafiiue pcfittm cjh
hoc pronomen deriudtiutmíqttod quidem rdru efi)non mdgtí
cotrimcfecit^qudmcotr¿ ucteres omms.quihíc prottomina
poffefiiuduocducriítjd c^pofffioncm fígnijicdti^ quod(ut
dixi) rdram cfl-jJcoq; non pafiiut hoc repartas* Non cnim di*
CM pro todcm>doiorcmtttm&r dolorcm tui-Mt dixit Tcren*
f 4 ""*>
SS L A V R E N T I I VAtLAE
tim dcfiderium tuum, pro tuiquod fcdícet ipfc non dicercnt.
Verum quíindoquidcm non infinito funt hace nominciyqu<£n¿tit
rd quadAm ab t*fa dhorwm rcccdunt.nongratiabor de rtontmt
lis fingiüdtm diccrcydam non grunentur audientesjegentesq;
hite úudirzíuel kgtre.Dicm timen brcttitvr:&- res digna fci*
tu in primií, in qud uidnntnmáximos etium cffe haüucintfos*
Vrimtm ejl,<:<tftfkmc<t itenifii^ <^f* mci.Cwfa mc¿ ¿ccipi*
turpojfcfitue, eo modo^qm uia mcA ttcnifti: pecuttu mcdfccU
fli fimptmUtcr meo frnnptnfiafii.Cuufit incinero pafiiue,co
modo,quo beneuolentia mei M odws t&rfítn prior eflufítitior*
Ser,ííiiud 1*. Qjiid ¿titcm de boc Seruittf idem fentiat7 poñexuidero, Tama
in ote iui, 5c c. WF *» CT Z3 "*4 mr ' * fluí d ct n r J t to n /Í ej t: fír m cd p vt 1 ¡req u e n s
tim dicimitíAmdgo me^fcüieet qux meá cft¡utfhtmt mt^&r
furmdmwJmdgo meiy mtnpc qu^dcmccjl, Sed prior modas
efí ufi t*tÍor> B¿c qu<£ fcqitttntttrjnutrMiquc p xrtcm frcqtten s
tiora* ut dítermt timen alterim fí-nfwfit. Memoria me¿ «#(*
ué iquod ego recordor: mnvoru mei pafiiué > quid alij de me
rccordítntur 3 ucl ntcntíottem bdbcnt:fiepe ctüm poffcjtittc, eo
modo 7 qitofamdmea, nolor mtm, quem ipfc patior i dolor
nteiy qtiem dina de me patitur.udfbrfdn ego ipfcyfimq; doícns
jncítm uiamfoüt diámM mifcrcor meixcpu mea pofft&iué,
quw ego pofiideoicopu mei pd\lw^ qua ego pofíideoriutfi
cidm ommbm eopUm mei, non mem: meretriz ficitotnnibui
copidmfni^onfuam.Votcjhs me^quam habeo:potcfhs m«,
qua habeor.Neepttlchrcdic*; 4tcrñ pro <tltero:ut, TÍ* uides
potcjhtcm tftc¿m qutntx eft,non mi:habes pctejhtemci^ non
mcminifidlittdjtgwficrt, proeo quod cftfidbcs eand^pmi^
lem'ue potefhíemwt apud Ciar.Be lío Marfico Qjt*oé$uiws
cmnibws feciebdt fui comeniendi potejktan, Vtili&s med^
aliitdefi qtüm ututos mei 1 bi pofiideo^ hlc púfiideor^ Quin*
tilUnm: Scdut aliquid prffhret pdtrioe Militas mei id ejí s de
me • Wmfieri potcfl ut in cadem rcjitutilitMfua ctlicui, cim
utilm
ELEGANTIARVH L I B . 11.
utilitxtcfui.Qttida legunt Militas meettl dem: Quid nunc agar
aut quem uíiU cjfe ufwm mei dtjs repugnantibuscndamtuftH
inqu&m eft non metttft á ex me aíiovwn. A dfeuc ülcm: Pr*ftns
quidciUd pro tima redditur mtrccs, quid ómnibus quibm in*
fedérele derem mdlis inft>irdnt,cr brcui cónftu uimfui rríí'fl»
quuntvim fttijion (uantfcá cxfc.Qjiowodo tu cuptut ¿more
mulierss.mAU'S hderc cepu ftd7 qudmfum. FafliditmmeU
quo ego ab iá\¡sfaftidxor.pfiidiimmcu^quo ego aliosfcftidio*
Vtidcm:$cu mulicr cmmbui cxpojinmortúibw uanit&temfii
ftidto mcitdcjpcttuq; c.tpt*uit.u*cfunt1t&' bi$fitiuIia>non «*
nun ^¡uw):ií,qíi£ ¿ncipitcm naturamhdbent^tcrd uero mi*
mW.Nort cttiinfíc dkwMypitlchrttudo mei.fbrtitudo tui, Ion
$udofHi,»tto*Spfaimm frudmUjion ingrotuí», non f¿
picnñdittonprobiñ$7nd uirtittjibinnúmera ¿tú* Quodfifom
parttd res eos mouitjebuitédiucrfo iüud mdgis moucrc.quod
qu^dm.quie er ipfd non mlafunt, hubét ancipitc fignific*
tiMCyjeA qu& nano n¡fi C£cmff5 difecrnutiut^pars.ditnidiut,
meíi ¡¿Hj t mcmbrum> quid^liquid^wXtam^ wfiqtM <tliat QuíS
enim non uideatyquum dicojhtc cji p¿rs merf, non de corporis
me¿ parte intcüigi,fed háredimis? H t iterimjwe cfipars mei>
non de htercdititefid dccorporctMamu par* mei v^nomea.
fundía pars meA r/l, TI orí mci.Dimidiu tui nuitu efi^quam ditiü
dium fttiiprojcfto dceorporeinteUigo. Ttimidiwm tutm mam
cft7tju km dimidiu fuuide pr¿¿¿-> aut'de abo > d ut de fucceftio net
alijsq;finulibitíintcüigcndwmcft* Médium tuitongam}nonme
dium fWfwtt.E' medio meiprodijt, non ¿mediomco:uty Aufér*
iníquintem de medio ttti ifrél Mcbrum* qtmvtpro parte ac
npitur^andent rationcmfcquituríut^ Hicpuer membrtm mei
e
fi>qt*(tp parí mei:fin pro membro aliquo^ er infuo fignified*
to,in accipitur^tit cdputyUtmanus} utpesiHiepuermetnbrw*
mrtwtt ejl>quafifitcaput ejr mtnux.wie digitM membmrnctm
e^non mrijtm r quid mi trtigifliiquid tui uidi * aliquid tui
f j wírgo
¿o LAVRENTII VALLAS
uirgo pcrdes$ ucndttm cvm adolefcentulis prodibis. noti dlí
quid tuuintfi dicamw tui, ¿ ncutréi genere:ut Cicero de Or4
torclíb. terthyBx quo ueyeor¡ rte nihíifm tui¡nift fupphfio
ncm pedís itmatus. id eft>dc tuo, no», de te. Vlyffcp quid tui
Poí>pÍjcmt« jjycIícdílctjiíioBHw icüwabit • Hemfetí ttügit:
quicquid a\im dtttgijfet mci^jhtim cotttriuiffet. Multim meí
iüe (wfwcpoteftfcdpltíí tui: p/w mquant detc3qum de nte:
non de tito, er de meo.\tcm,quicquid Melibcee diripuifti^li*
quid meumfuitjicn mel Runcredeo dd Seruiuw,quidit: Tui
cdufdftci , cr tud edufd feciydiferetioitfM hdnc hdbcnt, ut tui
cuufd tune dicmmji diquid ipfi,<td qtttm loqttimurtpr*jlite
timmut ptt&jui edufd te dejraií. Vcrgilüti in x 11.
Viélut dmore tui, cogttdto fdnguine ui £f HÍ,
ConiugU cr meeft¿ídcyymis uincU omnid rupi
Tud uero c4ufd7citm dheri dliquid alteriui cvntcptdthncpr¿
Jhvftüt<vtttu4 cuufa mdnctpiumtmm dejtndlSi Serum txn*
tum de hoe \toe¿bulo Cuufi toqui tur ,ejnonin uniucrfum de
ómnibus buiufmodi^o rette dttutit cxéplwn dhcnw uocabuíi^
prffertim non tiibil tidtJtrddifftrcthifín ucró dcomt\ibut*non
poteji und kx dm diuerfisjit fupr¿ oftUimmfi turnen kx f/í,
er non poüm contra iegem omnivm uctaumt Nm(ut ego di
cebdm) cdtifd ftCpit^cií pronomne deriuatiuo copuUtur.dtqi
hoc quidem indif^réter^tte aliena fit í ¿nfi, fmc u*¿:v.eUu jl
quií dicattEpicurusuultoíd cuiq; agenda effecaufd fud,mihi
}ned>tibittid,iUifud>rtübis iwfird,uohiinc¡hrrMo trühitua9dut
fttdjiec tibimcdjiec illi ueflrdjicc nolis fud,ncc uobis no¡kdt
Hic nihil oput c$ ádmícere primitiim. Sed nc [meexemplo ío»
Iníilu^Quíiii qMKqiiodipfefaiOtino ero contemutfttMptocxQuifítiUd*
díumporrcrif j no:^C4 demQíidfc CJUÍU, tud perift'u Ata; hoe9<suod Scruiut
Ory mp. prfciptt nobtsjpjc conjanter ufat ejt^ nermnem nmc fecutttt*
IniiiudtMccit Qutkvft ihudinv i i. AeneidosiNon fbefalutlt > fedmei
majw*re.A«. tdU\A&tW, v i i uHfCJIgtidmctCdUjttptínt, Ef m i x . vaíí
tnim
E L E G A N T I A R V M L I B . IU 91
mim inteüigi fui cáufd m4trcm fer«ftm. Verttm quid mirí de
$eruÍQyciimMlM GeUm^r quidem dntiquíor9no modo nuU Gci.lí.*o<».ri
Itmexituminhdc quóftione pctcfl reperire,fed etiam «en
optime fentit* Ifi*ff¿¿'m 111911»: Cwr igitiar Terentifó, Fccnitct laPi***
fiojin^nott nojirmí nibil bercíe rmhi uenitin mcmm,mfi au*
toritos quídam uetitjhtis, nonnimisdnxic,ncq¡ fuprrjlitiosé
hquatttt. P*ul¿ poji: Sed proculdubio quircfiifíimcbqui
ttok t>nofirtm potius dixerit}qudm nojlri-Et ideirco importa
nijiimc feccruntfqui in plmfij Sdüujlij exempldribut feriptu*
rom ¡jhm fyncerijümjtm cúrrupentnt* N¿im quit/m m in Cdti*
hndrÍQ[criptamcjfct9S*pc mucres nojlrim miferti pícbís
Romín£,ercnoftrím*boleuvrmt^wnoftrifcripfamt. Ex
quoinplures libros mcnáfijliusfoboles mamuit . Tu Afile
Geütdc&nitiuo nojlri loqueriyion de norrUrtdtiuo nojiri pin
rrfííV nmcri. Vtmm rcSiusflt ¿td cxcmplam S<tüu¡líj(ut mibit
CT c£terk pUcct)in nominmuo cdfu7mbií ad rmfkáunequt
ádexcmphm Terentij. Et qui (MÍ tu uis) SdUuftij fcriptwdtn
CQrrupcrtmtjionin genitÍHum maguer untfonwn lUwmfcditt
nomin<itÍutm,per quem cdfwm non audetó tu dteerv^cerrupté
nos toqui j imb {quantum ego fentio } ineorruptiut. E/i rnint
wtdyCddemq; ucx nojlri^b eoyquod efi ego genititti cafus^ CT
wwndüui abeo pquodcfi nojler « Ñeque uero ego repugno
Auto GeÜio dicent i mafoam fcripturdtn cffed nojlrum in no*
flñ: nomitiAtiuum amen9 non getñtiuum. Ndm ñeque aliquis
refte in genitiuum tnuftffct 7neq¡ rdtionc matxffct. Quin po*
tm fkteor,cr boc tibentiusyquod unicum iUud exemplu, quod
ipfe ex Vlduto protulit.fbmffc mendofum c/t, dicen te: Duora
lab o ri ho min wm pdrfiffcm hbcns,meiterogdudi,%rtui rmhi
refyondcndi * A it dutem Aului GcUiut: Wd cnim boc in loco
FUutufno ab co dtxit, quod efl ttfctíf, fedabec quodeft ego.
It&qifidiccrcuchf p¿ttrem tnci.pro pdtrc mcum (quodGr^ci
inoáa T¿¿I fTWrtftfíwí dtáOinufimé quident7fed retti profc&e*
ji LAVRENTII VALLAH
€¿$ rdtione dic& > qud Vlxutwt dixit Ldbori mei> pro hborí
ntco^olo cqttidcm &m confidentcr {utficit GrfXm) fcriptu*
Tdm mcdofdm dicore? er dffirmdtc quod incxplordtu hube tur.
Tdcco ttute quod d&mn¿tfhmfiis immcritos^qm nec corrupc
rutttfcriptur4& nteliufiftc dici pu&uerunt.Qjt£ro tur ucri*
fimitw fit uliquQS feriptuü iü¿ rnutxffe Sjlluftij^ in qua nihil
ttbfitrdi a-aty quhn h¿nc vkutit qui catra gratndticorú lcgesr
quatis efh Serumsycr Vrifcidn utt& Dottam^ui hurte po c&m
infchoU kftitibttficcrc uidcbdtunft itx dicerct^Duortm U*
boribominZpdrfiffanlibcns.meo tcrogdtiii9p'tuo mihirc*
ftondcndiiNuüci nanque gYdmmdtiC£ ratio uidetur poffeboc
tueri> quinpotim airo per indiuidud exponimw fmgiÜdtim*
quod dixerdmM per uniucrftm^ codem c<xfu ufármr:jic>'DuQe
iwsbomin ib itsUborem dctrdx i: neeefjecjlut diedmtff,tmbi fci
IiVff^er tibhion dutcmmcum^ tttm.Tdmcn(ut ego [cutio)
in genitiuo pcrmijfurn ejhu t+djjvrt bicdccufdtionnndttoru ho
vúntm, mei cr íwf, jwc medm er tuam7 qudchoc loco fit: fci
dictdmt potiut per pronomina dcritíutitíd,quid poffcfiiofíite
détto figmficdtur,non pafíio. Qjtod tgo mutitum tffc no lo di
cerc áb ipfo Aí</o Gcl\iotfcd d gramdtic* profi{foribm9 quo*
rum mbií cjifupercilio fttpcrbwjiihilifc improbm^ dd eme
ddndos libros,ucl corrompidos poti^ntdgis ¿udax.Vrftercd
VUutut hectid iterbortt poteji dict ufmjn qud fuit plañe nema
tiberior. Voflranó quidhabct monten ti exuno dutore, & co
poctZjtiffvrre untm cxtmphm m Unto numero omnis ge IUTÍÍ
autoru/mtqui ddco refugerunt d¿rc ¿fiiumfignificdtionéhis
tribut gcmtitiisprittütíuorÜ) uteos mufouerintin ditera itoeé,
geniuuis alUrum diñionum^ cwn quibtu comúnfli crdntjid*
turdrepugnantey ntimme mntiti$:ut Cicero in Gdbiniwini&'
VifonciDico mea uniut oprrd Ranpitb.cffe libcratm. \dtmdd
Attiem^olius cníinflinwnpcccatwn cerrigi non potefl. i4c
pro Mtfrtfiw? Ex tuo ipfmanimo comefturam cepera No»
¿ixií,
E i E G A N t l A R V M L1B, Xh n
iixit^dc ne dicere quide potuiffet, mei unim opera\ mcifolim
pcccatwnjittipfm dninutí.Et in phrdli Quintil .Brinde qmt
fatis uires eorum explorducrint, fu¿e ipforimpduciíCpermit*
tutu, non dixit fui ipforumfidttci*. Ojüd multisí cúm ctim
tpud recentiores (de Chrijlünti loquor) hoc fu cbferuatifii*
mum:ut in PpJ.c J¡ L I .©- LX I I I .fccunitmHcbmcdm uerí~
&tem> quorum dltcr it& incipit: Domine clammad te, fcjlittd
tmbi7exdudiuocemmedm damdnti&ad te,Alterfic;AudiDcM
uocem me¿m loqucntiSyi ttmore mime i fmu ttit&m ntcam Et
m Lx>;fceundumaliam cGntco trdtuldtionattzDotttweme*
morabor iujlitU tu<cfoUití^ft mtcmfoUm nonfamininige*
neris, fed maMimJ*** ^r£CÚ App<tret:rcftrturq; <td domi*
flagró ad i^ttUm. l tm in libro Kegtm tcrtioiSujiulit fililí
mcw delateremeo <tnriU<etti£dotmiaitis, Bt in £umgdÍQ
jjte&Ettuámipjim animm pertmifibit gUdiut.Ncc defunt
quidm imptritc doSuqtdconantur iüud exponerejul ipfw
animam^liud effe qukm tuiífi tui dicerelicerctHomincsigna
rosnotifokmTbeologi£^fed ctUmlitcrttrum. Intcrrogtnt
Gnecos&reperient penes eos, undenosfwmpfmuSy tui ef[e9
non tudm: qumilli nonhdbedntin his tribusprottominibui,
qudtn nQs¿lcgdntim* i deoq; dpud eos efcpdtcr nojlrimjtd
noflri^qui es in ca lisian ñifice tur nomen tur.Aduenidt regnu
tui: Tidt uoluntos tuificut in codot& in terrd. Vanem nojlrU
udnofirim>ddnobii hadie^ dimite no bis debito noftri, ud
nofirlí,ficutO' nos dinúttimuf dcbitoributnofhi> uel noftríí.
Qn¿e nos 4 ne barb dre lo quertmur, muüutimut in prononúnt
dermatiud.Ex quo dppdretnon modo iüud AuliGcütj,maio*
tcsnoflri, per gcmtiutm contrd grdmmdticdm ? uerúm ctidnt
iHui^tnatorcs uojlrwnycontrditfwn e¡fc,pQtiwq; in ali genere
utcdim effcdcriudtiuo noftri,qudm primitiuo nojirs^licet hdc
Ydtionc no uteremur. Nrc ufqudm cotrdriü excplum reperire
C0ntitigit,niftunü in epiftok quddd Cicerone dd Cuñonc7fíc Epíft, r.ia* it
dicen*
?4 LAVRENTII VALLAE
dtcentis&m ¿tutcnt umm tui ¡ludio me dffequi poffe confidol
Qupd er fie defendípoffet,¡ludio pro grdtidy &• jzuorc¡ uel
epí. i3tta>.i, amorcatiorum ergd te:ut ¿pud Homim ¿d v inmum^cfiít
dio noftri pecces. T amen nidlim dicen idfiélumcjft; uitio li*
brdrioru.Ac nefemper culpdm rc\jci¿ in, hbrdriosfilso, d¿bo
argtmcntwm, CUY er priitt, C7 twnc mcritc in IÜOS impetvm
facidm Anproximdfhtim cpijioUkgitur bujyt¿tino P.Len
• tuh,pro eo quod cjljribitno pkbis.Etin precedente libro ad
Lentuhmy qui tftiüiut operis primttí, bu ctUm idé uitiim tfl
infecunda^ xixpiftoU.Et quum omnid.utrcoYimdximdm
cnimpdrtm uidOcxempldYÍd,qu¡c in It^lid fun^mcndofií, gr
deprdudtA boc uitio cjietjtuÜM tmtt tsfltu jldgitim ¿nimdd*
Ucrtcrdt.Jttc¡>ficut nmeiüud mcdduimitíjx hoc quoq; emen
dart,cr in prijiin<tmfynccTÍtii c njiititcre dudeamwifie, E <tm
rmtuomiuiftudiomcaffeqtiipolfccinfido. Necalia edufa
ft*,i, * ' jkélumcfhMAptídTercnt.dix€ritT>duuíJMeoprd'fidioy<ito*
fcojjrtrii.tttwt prxfidio mei^tty hofpttis.^vm iminri Tctrar*
cbdfi fciuiffct,non tituttm operifuo indidi¡[et>Dc /wr,cr ¿fío
Ttm ignoYdntid.fcd defud.AliudtiJnqi cfl ignaritU fm^aíiud
ignordtin¿ftí¿.Si timífenfn de igtwrdtif, quinde fe hdbuit^
reftc dixit St uulgo dirimmjcio tUM imti^quiti pdupere
quncris.no jui diuiti^í-Ajpice liberas mecs+ qui dicor orbití.
nons mei ¡iberos. Ccritant ftta pr¡rdid9 qui rmbí unwmfundum
inuidentnon,fui pr^did.Vbi non modo genití disimile cfl an±
tcccdcnti*errctdtitto* fedctiamntmcritt. Qp.anqudm iquod
Udlidifiittttm cfl)ingcs diffircntidfignificdtionts cji ínter pYt*
trntiud pronomttíd, er deriudtiu*. Sed ifh omnidfieri cegit*
quod no hect priminuis gcmtiuis ddrefigrtifie¿tiene dftiu<tm+
Quiut rei er i$a¿ ^dximwm drgumaitu^ej- dpcrtifiinw eñ%
quodfubijcidtftytwtii ¿dbuc gYdmmdticcrtm inteüettuYntquod
dicimt^mf-ditttd/udtnoflrd, er ueftrd infereft, er reftrt: non
4tíx ¡mi>tm^itno^rhzs' ueflri^flmelüud me&jud, no ex
parte
ELEGANTIARVM LIB. lt tf
pdrtc anterior* (wí quiddm uohmt)fcdcxpdrtc poftcriore:tto
élítcr quim quum dtcimm.hoc intcrefi lito, quafi hoc cfi offi
cium iüiw. \txhoc intcrejimci, fi Ucerctroa<t¡ütr dccipcrcy
qumpáfíiuc. Nuucdkimusinedin uocc pojfe$itid>fcdmtu:n
utfit priwmm,zr fuí?fhntiuü7n,cr non adicftiuumideniquc
íst acfí dicercmut mii.Kegidtitc k parte pojícriore 3 dtq¡ idea
boc uerbti h¿bcrcdntefcnomin¿ttiuum,ficutful>tn eseft ,feditt
neutro genere^utídubitet^ quucmmd phnxfint exemptorüi
Cicero pro PUnchiSi quid mea mitiM intereft, id te forte md*
gtfdt left&LEt pro coávm:Honfoiura quid caify debeam ¡fed
quid cuiuffy Ínter fu* Ef pro SyUa-.Vcflr* cnim,qui aifumnt*
diligcnti¿,£? integrinte uixifttsjiidximc intereft^t pro lege
MamUa:iüud prwmm pdntirefzrh Vbi ctia diccrc poffcmití*
J Uud mea p¿rui reftrL Sed hoc n ihil dd prcefens temput, H ¿c
emití* rcfoíuunturin aerbum fubjhmiuum,hocmodo:Si quid
mnui mcum ejí.qnid cuiufy cjl, ueflrum efl boc máxime, iüud
pdruimcmctui efí.ut ¿pp¿tre<tt non difjirrc naturdm ucrbifub
jhmii{ii& borim duorum imperfonulium ucrboru>mfi quod
iüttdndturaliter po/i fe nomndtitií pofíuUt> h¿*c gaiitiuwm^
fed d&iontfyfiíiepoffcfíiontíinioreucrbifufhntiui. Sed boc m
cfteris iwrmnibuí,dcprononUmbu¿ nihií dubimionti hahet,
quorum gcmtiui dñiuc\pdfiiuc s poffcfiiuc, er fi quis cfi altut
modut3decipiütur.t&ci ¿utCytMJuhdiucrfdm naturdtnhdbct*
Quid igiturfieiedumcrdtihfc pdfiucdccipimüur^no déiiuc,
nec poffcfiitiL f Ud ucrbd poflfc uolüt gaiitiuum dclitítm^jiuc
p0¡fef^iuwmS>andd crgofitituox poffrfiiui profignipcdto prl
ttúüuijion genitium pcffcfiiu¡9qui Ídem cm, qui cfl primitiuit
feddbldtium, quitidturdeft gtnitiuo fimitimut, er ingenere
f&tíunwo>ucl taqudm medio trtvm gencYU¡m>uú fuaui&tis gr&
tU:ncdurwm uidercturmeo)tuorfuQ^o¡lroia' ucjbro. ]deoefc
hicLbUtitiiiungi fibi pdtiuntur ddicftiud i¡Ld)mquma.ftio
tian, poffcpionein'qucjigmficdtmd in genitiup, ut fupú de*
pión
f¿ LAVRENTII VALLAE
mojlrdUÍmttí:fie>Mcd foliití intereft,tu¿ unim refirt? fud ipjim
inureftitton mcifolitísjui umiujui ipftu^ mfi in álu loquedi
figura de qud moxfubijcU. ynde intimepdhmfitjttÜqu km
hosgenitiuos fum tvfipdfÍmc:ut,habeo curan mei folmtnon
mc¿mfoliM:h¿bco curdtn ttii uniut¿nan tu* unim ; unufquiffc
curam gctitfitiipfwflcnfuamipfM* Curirtquidpafiío htc
ftgnijicdtur.ubifupcriui uel áftiojielpófflfiio. Cuius rciun»
InHíMtaA.;. exéplm fufficcrit ex TcrétÍo:Hcm>tot tnci foliut foliciti fttnt
írt'omnls mcí edufaut mcunum cxplcarnt EtpUnü quidm Umjicimitíjres
haba, nñ mei. genitiuos md7tuUfui^pd^me femper ponLmcutjtíuttfuttíyple*
runq; poffefiiue.ldeoq¡ ctim utcndtm cft iüis pritmtiuorm ge
nitiuvsjmmri fonwm de ijn a. NKWC dliqud (tddcddfunt de hü
dittÍombttí,qu¿ legitime coniungunturewm buiufmodi prono
tnintmgenitiuii:nceenim cmnes pojfunt. Anteomnti nuÜwn
fubjhnUitum in confortíofuo fu¡linent:ut,fili noli domo rece*
dcrcrefae&umcipdtrü* Quadno tk~ pUcuijfe VrifcUnorcor?
quim pcrimprtídcttattícffcUpfifíit, qimmdieit7Mei?ri[cidni
Ptir.ttM.dr- cgesjttiPrifcUnicgeo. Etdhbi^go Vcrgiliusju Vcrgilius,
w
pí£¡ib.13* ''k Vwgitiitfi mei Vergiiijjtui Vcrg¿lij3Ww Vrrgitij.Htcr*
nim ordtio dcclardt tncuim Prifci4nm,Vergilimi'ue7dut tuu:
non me PrifcUtium, vcrgilimue^tteinon diiter qunmfidi
ti*, cges mei pútrisjgco mi domini Qüodproftüo no cfl pri
jttititiortM,4b eo quodefi ego,C? fuifed icrittdtiuoriim^b eo
quod f/t mcw,cr ftiflt Ñeque diferimefacit7q*u6dblcdppeÜd
. tiu&w itomen eft3 ibiproprim. Vcrgdw:
Edog-7' si qud tai C orydonis habet te curd^tenito. Eí alibh
<n u
* Aene£W&i curd tui _ L U cd n us:
Líb? > ArtJMtf; ntcL-Q&* ¿mcm7tmi1no db ego¿ii¿tctiüt.lü$
fie cmvndciitus Prifei^mm^qm quum delingud Ldtirtdeompo
nity<tntiqnitttem omnem corrigen s, ñamen futm Latine proto
quinefduit: Mr/ q-ñfum Prifcuttm cger.tui egeo^qui PrifcU
ttm es:ueí3me Vrifcid.no cgesitcPrifciano cgeo^diütidApo*
Poli
ELE G AN T I A R V M L Í B . IL ¿?
fioli ad Corintbios 7 Salutotio mea manu Pauli, é Gra-co efl
ftmptu; í w&eufíitii ñj \M? x*f ¡ v&ute-Tcrtiwü uero cxeplu/my
quod idcm protulitjüiM Vrifáanicgchrcñé dicitur. Non hu
bcnt cnim atiera pronomta anripüem natwr¿m$it iÜd tna,dc
qtUbut diximw* Adcoq; ucrtm cftjjos ipfos genitiuos rtjpucre
confortiunt fubfhntiui » ut ne in poffefiiuorwm quidan forma
iüud pati uelint .Xiáimui ¡itere dicercjnem umut opera, tuu
fciiwftudtum: nontomendicemm, mam Laurentijjlitditm,
fuum Prifcianipnedium :fed mcimftiditm, quiftm Lauren*
titis:pr¡edium fttum3qui cfl PrifcUrm. Ñequetomenúb id ex*
cí«¡¿o, fi giflitwcs tai pdfiiue dccipUmus? eo modo quo exem
plvm ponemu*.xi4m(«t fupariut docuOaliquando ditos geniti
uostúltcrwfl dcliuc,altertm pafiiui pofituflidemut um iungit
utyQuid de P J-iVím/ Crjfii inris er citíilis, e r potifteij ¡ludio InCato-Mato,
íofuríi txfit in pronomne^ut idcm autor ad Attictm: M ihi
fuiter lau&ti noftra gratulatio tua iucunday e r timorisconfo
Utto p'ato.Utitcrtm: vebcmcnterq; tuafui memoria dclcéfa*
tUr.Quod jiigiturbo'c pronotmufiue in genitiuo pafituefa
ue nmtxtx in ucean poffcfiitíoru acüuc no ddmittunt genitiuos
fi bfhntiitoruttt ^níquid admttunt omtúum adWtí«o r5 í N o ít
opinar: fed proprie [olor u participioru/m pdrHcipialitímq^gc
rundiortm ¡O'jhqucntifíimc iüorum trivm 0<f quídam uolat)
pro no mintió un iut,fv liusjpfíus}gr fiqud aíid, qu£rardfuntide
quibttf mox d\camt Per genitiutm cum participio: cicero ad
LctuluWiQuoeunq; tépore mihipotcfhs proctitis tui fuerte
Perfoctnininwmftd cum gerundio. Quidim Heroidvmt:
Sit modo pldcand* copid pama tui Epí : Acont, *<j
Pcruoccmnmfttominpoffcfiitttmiut adCiceronem Catc:Li* EpüEi.i¡b,i*
fcmttr jsxioMt tuam mrtuttmjnnoetnt í^diligenúam cogniú *&ifi-í»*-
in maximis rebwt domi togati,tírmati fvris pdriindufbrid adnU
niftrarc gdttdcam. Cicero deOratore: h. Craffum quaficoUi*
tfndifai caufafein TufcuUum contuliffc* Sed hocgerundü
r
g A
9* LAVKENTII VAILAE
tfl.Ktetexcpldi qtid-fuprddttuíiiquorum mum fuit^ufiülit
de tdtcre meo attciü? tu£ dortnicnttiidd quod pronomen malo
referri iÜud dormiét^quod e/i 4dicdiuü/myqu<im ¡Uud dnciü*t
€[uod f/l fuhfktitiutm:it& ut¡¡ dbfuiffct pdrticipium^ ttix toU*
TdbitefucrÜfiiturim:qti4leBocthi)i SoUntur mcefli nunc me<t
^afmi^tQuintilidímetUmfolctomuerepronomen:tít^c^
cepijkteoriüm^uifolutM qttofy no fequtbdtur, que no gdük
diuim redcptiottisjion Utitw prddü^ non horfontiterexit pa
Pedam^ fw amplrxM. Btin eodem libro: Rtfí > fcruulóss pendtes, cr
omitid utdiord propfTdnti fiftinutione pan utis ttddixLOmifit
fti: uteffct,non letitidfai prtUti.O' mem : uttf[rt,ncnmetK
bortontii mpUxm.Etúcrwm mcd,tit ejfet quo<¡;7fi{lin<xtionc
menpdrcntii. Poete etidmfrcquenter. Ouidius Hcroidm:
BpL Pctitiop, Dcniq; quifquts erdt cajkií ¡uguhtm Achinfa
a j viyíT- trtgidius gUcie pcáus amanw erdt.
Epift.phyn.ad litftjwm <xmintis> ]dem:
D t mopho* lü&mcis octtltsftecics¿tbcuntis inh ¿erct^
CXuum prenjeret por t tu cfafits ¿tura meo 5.
Atífuí es 4}nplcéti3cQUoqi itifufwt dmantity
Ofculd pcrkngti iungereprejfd moras*
Id cfl,tHd dbcuntíSiW meo ¿mútttUAdcm in codem operefed
EpífLOtno.*d inufi&ttut:
piI,a
* ' E tjif/tíjer nojhos uidijli jlcntk occUos.
Hofiros dixit pro mcos^flcntii profientitm. E/t cnim iUttd
fletis genititíws fmguldm, iwn dccufdtiuM plurJis:quod aece
twi probdt,q «uro tales accufdtiui habednt ultim* lógtm > qn&
hic non ejt.Hoc dixUquid quidattihunc hcim exponut per ac
tufdtiuim^ diuerfims nmieroru^meos^ue nojiros dmitky
uix dlij^UAíti poeta pcrmiffd r/í.Po/Ircmo h<ec pronominal
ue in pñmiiiuoríi gtttitiuisfiue in poffefiiud noce, ut dixiymd~
ximevdudctillis tribttSytinittíifoliutjpjiutyqiicru tnultAexepU
itm protttU. tire di rcficritfjícut miut, ifi* duorim^trii^quá
E L E G A N T I A R V Í Í L 1 B . II*1 ft
fuorpoffc dici.ltnn omnWiCuiu[q>ipUrimu7a'fi qudfitnt dd*
huciut ucfifitm dtiorum, ucl ueftram trwm* ttelucfirdm omniH
operdtn dcfiderofiro ucflrtm.Cicero de OrdtMb. i tt.Scd «o*
lurttttí ucj\r<t omnÜipAwi Cuiufq^dptiw cu prcnomine fmfi
uefuMCoiügitur:ut>ucÜé noffc,qu£fitfu<t cuiufyfcntctÍ4:no
fui cumfy.nruwdd CiewonhQtdiicftwpxucom rcfyodent
Uudibut.pro ucfirü. Verum i J buic qu¡c¡iimifine imponamttí.
De McmcTerc/TutUiScfe, CAP. n (
AdfM) jrrcfc*ftrid prcnomina gemindricttimfolér.prio*
E Yá quidcm ptrftguram «teme > tete: tertiumfinefigura*
vergiliM in nottúi
E n
O'BLutitti* - *' duodécimo,
-Mcmedticcfirrtm CompiteoKutttlL - }neodcmt
verte omnes tete infichs. -
Sed hoc uideri potejl e¡fifinefigura.Non aúm efimacre,^
ardens^ut ¿pud Quintil>Tctehoc toco mulier interrogoAn fio DtcU».t,
tmiMtiuopUnefemperfiguratm efi;ut Cic.in AntomZ>Tum
fices IUM inccndifli.Scfc («f dixi) nunqudmfigurattmejl:ut
ide^Hic uirifvrtifiitm fatígame dfycrfut fcelcratom grdtuláti*
bm mdnwm pcnigcnsjn tcmpltm louií contulit fefe.id efttft*
DeNoftras,Vcftras,&Guías. CAP. I I I*
OflrMyticjhds JC7 cuídtjion untm pdtrÍdnt,tt<ttion<mc[;
N; mnuuntfcdetid p¿rtcs,zr qujfifcfkmiuttVcftrdtcsphi
lofophi no fttnt íftt populares-grfiuorabilcs^utnoftrates7qui
úb Bpicuri fchoU prodÍerít.£t> Cuidtcs phiiofophi uos cfiisí
Stoici'ne, an Aademici y an Peripatcticit án nofirmesEpíVtí*
retiCic.PutsresJneung aeciderepoffe,utmibi utrbd deeffcnt^ ^k*?*,lb,*<
nonfolirnifhttcfcrdtU ortioridjed hdee eül kuinnoftrdtiditp ""^
DelíMsWc. CAP. i n i *

I Sfr, &iHeifiaudirc'Prifcidntm Mültwmrt ) hocdiffiruntj Prifciíb.'7.


quódijle $dtio propin^uioredüc^utem longiorv intdtigh
joO IAVRENTII VALLAE
turtcuw dutoritxs phrintos in errorcm inditxit,quipro iflud,
dieunt Wudiuelmfi¿dhominmlongepofitumfcrtb^fj quid
noui in iüd urbe eji>mikifíotwmfaiaupron>s quod efit in ifh
ttrbe* Quod non mediocre peccdttmeft. Kdmdcmchquens
diceredebeojioc cdput^ h$c titdntít¡hac auins: de te uero, i"a
flttd aputjjh mdnwsjjh ciuitis:de tcrtU <tutcm perfond iüttd
¿¿pul* iü A mdtwtjüd ciuiasXicero in AntonwRcmoue pm
ltj]>cr i¡losg!adiüS,Et in eodemlibroiTuiftiífiucibití,ijtuU
teribm, ijh gkdUtorid toüm corportifirtnintc tmtmt uini
in Hippi<enupti}s cxhuuferMyUttibi ncccffc effht in confaeclH
pepuli Rom mi uomerc poftridie. Hoc cji, ijítf tukfkucibm^
iftis tufc Utmbtu, ijh ttidfirmifáte. vnde nulcuntUY aducrbU
.io.lL i.fa. ifthic,ifihuic¿ftbjc>ifthuc7 ijiorfum^ iftí, Vt idem ad Valcriu
iurifconfitltum: Qwí ijihinc huc uaúunt, partim tefüptrbum
effe dieunt &r cid e^qui ub ijh promncia3in qud dg¿5s buc7U
cfttin ltilidm*Romam<¡i uemunt,Aliqu*ndo twten ijleaccipi*
tur pro biciut idem^inettrtdem Atito.Cumiflo tcporcjlcnt
cm gtddijs ttrtndti.Bt Quintihanus; l uuenti ijlejde quoftm*
írtií inrebttí btmunismonflrdgignuntur. Ettttrü: iwtcnkifie
pdtrU fui hfrcsfolwt inuentw ejlAÜe quoqi nonnunquam per
digniattm, dtit per emncntim pomtur y indians cjfe, quod
omnes debetnt nof[e:ut3Alex¿mdcr iüeftídgntttilüeCcnforw
CdtoiArchymsitlc Tarentinus.
DeHic 5 [s s Idcm 5 &;Adhoo C A P . V.
f cf cr IÍ hdbcnt potito itUm (de qud modo memim) Pri*
H fciani diffircntidm>ut hicfydtio propinquiore> is ucrolo
giore intcüigdtur. Multistomenin loéis mrunq^ ¡otm bdbet:
utrqui prffcrt uirtuté diuit ijs>ti fané jbrtis eji:uelybic f<m e fbr
ttt cfiíücl percompofitionem: ut, quxcun t¡; rmíicr adultera,
tddetn uenefied efi-Etfirc per h ¿edito pronomaidlicetfíc Ion
quijiee peruüd dlidjicet poeté uta tur iüe pro is,quid ambo*
tm cdicm penéfignificdtio efl. Vi Horút.dc Arte poeticaz
U B G A N T I A R V H L I E . II, toi
Qttí didicit^patrU quid dvbcdUO' f«Ü dmcki
Qupfitamorc parens,quofrdterdmdndití,&' bojees:
Quodftt confcripti.quodmdicis of)icium:qtt£
Partes in bcUam mifii duciniüc proft fío
Kcddcrep crfo n £ fcit comen ten tid cutffo.
Ojmrfdnftti uiris i Grtco trísftréntibwftc permittmvft Ai
erre: Non quifeipfim comma\d<xt4Üe probdtitfejljfvdqucm
Dtus cotnenddt.Poffunt dutem h¿cc¿dé duo^dc quibw loquer
pronominado- ¿Uo modo ufurpariiut, Alcxadcr parttis copys
frctMyfttpcrauit D ariwm cüm infinito exerciw> vrid'tn ¿dote
fccmiáuclwhocinadoUfccntia. ittmvrhocmodotvauca
wr/te,er C4 detrito, erfordida. potim quam> CT bdte. Pdwcií
HÜmisfupcrBiWccijs futs.fcd aliudc corro gatis.potiüi qudm
er bis. J dem quod cji ab ls compofitm¡quafi pro ctim poni
fokmt Cicwo^t buicconiunéh efl beneficentid, quam cdn* Cíe. u dtOff.
dem ucl benignimem, uá libcralmtcm dppcllari ¡icet. id e%
qudtn ctim* Quintilidnm: Si cduftm ttcneficij dictó adultera^
non M .Cdtonis ddmnafo iudicio uídetur>qui nutUm adultera,
non candan cffc ucneficdm diciUn bocpronomme3ldéPannom
fcwí quiddam dijítmilc db \ siibi poteft addi copulañuaMc no
potcjliq.iod amen affirmdrc non dufim:ut9 Qudmcunq; infe*
dem migrdt dpivm rcxjn ea er apes ¡píe comiantur. Atfi di*
Cdmjn CdiidnnJoUm copittdtittáific, in candan dpes ipfte co
mitAntur. Nam i dem habet in fe ucht uim eopttUtiu£Moc po
fittm cum prd>pof¡tioneAdifi$tificatprieteredUtt dpud Satttt
fiiumzCognoucrdnt paruis copijs bcüa gcfh cum opulenta re*
gibusjdhoc ftcpc fbrtttiw uiolcntiam tolcrdffc>fhcundtd Grrfá
coSifcicmia bcüi GaUos ante Romanos fiíiffe.
De pra? poíítionc Cura, CAP. V I .
Vfflprapofitio, per dppofítioncmfon iungitur rei no*
C txnti infktmcntumfid contitem.Zt hoc cjl quod Quinti*
lunut dit: Vi qu&amm nmqnid dpud nos fituti qutdamfr* Líb.i.cap.7»
g * fHfltf
ro* LAVRBNTII VALLAE
ptiml C4.[M, er dpud Gr<ecos fexti, Nám, inquitt quwn dico,
htfhpercufiijio utor dbUtiui n Aturantefiídem GYJCCC áicjy
datiuiM álfiProptcr quod SÍTÜIHÍ, o- quid* tlij pUné dffir
mam effefeptimm cufum.QUod dutenon uUrmrabUüui nd
turayhdC c.íufam exijiimo^quod dbUtiitut ctut tú nominis regí
tur->4uttii uerb^dut úduerbij* dutpo¡hrcmó intercedente pra*
pojitione9quorwm nibil inefit:rtf/íuolumui errorem quorun*
dttmfcquiiqtti fubintcUigtmt pr^pofitioncm ctmt. Et quemo*
do fubintcliigi potvfl, qu¿ i\e pe ni qnUan potejht N ¿ percufii
cum hitfhjnatfdittm ejhinjlrumentmn cnim percuftionh hdjh
tft.¥m4mtífcnon incdebmhuiu¡s*ütis uir^qui fcrippt: QU
dtim>qui cum fe pcrciiffcrut^duxit.Tercu^itigitur gUdiojtv
cwn gUdioAmpttU te pugno¡non cim pugno.Video te oculis^
non e ¡wn oculis.Tdngo te mmujtton cum mdntt,T>c\eu¡tep¡fto
U ldcrymis,Ab¡lerfitfiordesdqudMccduit cre&m,liquejicit £
cerdm iptii non atttm cum Ucryntti) cum ¿quantum igniStd
hoe fejtüityqnod aliquundo ¿IU Vr¿epofitio uideri pofítt lunfa
nontini inftruincntuttifigtiificdntrMt+Accepw e¡i ¿uobis ciwít
bonore.Nidgn* cim bmcuokntUfcvippt.Qtm nñra affdbiU*
t&te me allocutut fJt.Cfli» dird twulcntia me <t$exÍLVcrunti
nten hi dbUtiuiinftrumaitum nonfignif¡cant,fed commSi*
(¡uidem ¿ceeperunt me bo mines ínflru/mento corpow7non ho*
noris,fed honore comité Scripfítminijieric tnúttw* non benc*
uoíaitUtfed hncfoci&AUocututcft Ungua oper¿ttriee, dffdbi
litoteprtfcnti. ttdfacxit inflrtmcnto oattorim truculentU
fuffuforvm^q^ nihújkcit ctdipfm infac&ioncfcdúculi.s'ít
qui uelint Prifciantm fmfijfc cum hdjh percufiíjici pojffr>«rl
httncpr£poftñonmfiibinteUigí:cgo vero ajftrmo neminem
mtiqttorm >tf$ pwtuliffc h¿ne,ne<$fubmtelUxij[e>
DcCírcírer- CAP, v n .
prifc*iib**4< f~* Irciter, vñfcknm inquinadtepmfolu pcrtmet;ut>circi*
^Jter C4edti lantMriM, imo CT qaidtfie qmtim <td nwnc
tm:
E I E G A N T I A R V M LIB» II* io>
tmitíttciratcr duum mUium nülitu: circiterdcce núUidrioru*
Sed atiquando ctu ad locimua C¿fiiut Heminay Lapide fitiffe
quAdmü circiterin medí i arce iunftü cMclit qnoquo urrfmu
De Vcríus, & Víif. CAP. vnr,

v: Erfm contra mtttram prepofitionti fernper pojlpottitur:


tttj&ttam uerfaüíegirdm ucrfatXÍitm:Duo Romand
uno toco propiut Albam^trix klbmj. Rcr,i¿ucrfui.Sdüiiftim SÍU,ÍHIUÉW.
T)cindt Philctiorwm araM,qttemloctvm Acgypttm ucrfus,finc
mptrij habitare Cartkiginiaifes. Cicero de Diurna tiene: Qiá
cúnt excrcitu ¡ufbrato Arctiim ucrftM cafira jnouijfet.Surfu/m*
fine furfimuerfu^frequenter ÍcgimM~ ttonnunqudmdicitur
Uerftm3ficut aduerfuw:"*™ ¿« ttcrfits.ficut dducrfw: Vn<U
quo^uiucrfí^zr utrbque utrfw.id cfl7 in unanqudnqucpdr*
tentrcr qttocüquc,cr in atrinque pxrtcm.Et deorfumuerfut.
¿t$ nefeio quomodo non rvpcrio lúe ¡nter prtpofitioncs effc
mmeratm.an quidpofipomtur7e^ no pra-ponituri ne Tenwt
quidan pr ¿peni foletje qua nunc dicamjy* tmt ejlprtpflfi*
Uo:an quid «ice prfpopdionii nonfungitur^quoties ¿íiaadcjt
prfpofitÍQ?ut,dd occidente uerfw.quod qiiidan modo dduer*
bium cjlittt vfqticiquiC er ipfdjic aliquúo in oratione COUQ*
catunutydd occidentem t\fque*
D e Tenus, C A P . I >f.

T £fltfí(nf dixi)fcmpcr poftpotiitur* dtq; in fmguhriutiq;


cum ablatiuoiutjbac tenw^qua tamjtsrbo tenttt,cdpul&
tenw.in pltírdli uero cum genitiuo ettam, non folum cwm abU
tiuo. Scd^quatúm ego [ctttiojCum ge nitwo tüc dut ncctffario,
düt uenuftiMfit7pr<cfcrtim more Grscorm y qutm res cjh uet
geminajUel numero fingulari carens. Ñeque hoc apud pocas
mo do ¡fed etiam dpudora tares* V crgí{i M:
-l^ttertm tcnus hifpidí nm tú Eí iterum: AcoeM. 10,
E t crur wm t e n ttt a »it nt o p alearid pen d c nt. Ge a
Qtúnhlianwsin x x £. sed iüc uir bonítf, qui h¿c non tiocibut
g * mitin
*04 I A V R E N T 1 I VALLAE
ttntutnfibi noto¡dta¿ nominibut, duritvm tenia in ufurtt Ungutt
pcrceperit: fei qui ttirtutes ipf¿$ pctiit tumcntc complexw¿&
L&**> fent'tet. ZdittóxlmiUrymorude cotmt'tfsTrdnfaa&anortm
tumdrtmtentn eduerut Cttrriur.Paiiábofiiumtenmexdñi
penetrducre dd Torum cientem deerrimcpugnamtB¡h ttutmji
gnificdtio ufq; dd,Vmbilico tenusyufque dd umbilicwm:tethio
pid tenus^iío tcntttyufy dd Acthiopiam3 er Niltt.AliquddQ
etidm pro non ultrdiut, Gefiit confuktum titula tenmiid ¿&
wn ultri, quhn titulo: cuittfmodi nonnuiU e* faperioribm
exempltffant*
De Pr ídic>& Poftcídie^duerbí^ CAP. X l
jRMtV,cr poftridic,quemdd}nodZ tcnut&enitíuo frruiSty
P: CT nonunqitdm etu dceufdtíuo:utypridie IÜÍM dici, p0jlri
die Nonanm DeccbriimXicero dd Atóí»i*;Prídíe copiúüa.
memento. Titut lÁuwlib* v ii, Etimpofbridic \dusrcbttí di
uinn fuperfederiíuffum: utpojhidie C¿leda,dc N onds eadm
réligío effetitruditÜputintt l dan libro quddr¿gcfimo ochtuo:
Pridie Parilid medio ¡irme dte dtrox cu nenio tépeffas coorü*
X>e quo ttideptttra in Nudiuftcrtiut.
De Hd1Heü,Eheu>Varfi,££ Procul. C A P . xr,

iiiut Ae-
H Eí quoqtie 3 ey heufimile quid obtintnt: tomen dlterm
Ádtino7dltenm decufítiuo iungiturMt
H f W J¿
' *' qM4Í« wat, quantum mu&tus é iüo
n£¿\ !"* Heítorc. -TerítiufrMcu me miftrtBt ¡iré cu huiufmodipro
]^Arui,*¿u, ^^ibmmm cu dlio nominefreqtáw per cxprobrdtionii
Atntí J.7É ut veYgilittfyHeujlirpem inuifam.-Et PÍinimUb- vt^Heude
«mi?'* *™' métim A bisinitijs exijiimuntiu ddfuptrbidmfc gcnitos.Ali
&taeüu* qu¿tn&Q etu wW r«>ráfUtüto:ut Hi verg¡íú«>Hctt ¡>íctu ,í>ít*
pnfcdfides.-TWcUn AdelphüiHca mferd.jUud uero in pfdl
mo:Heít mihi^quid incoldtutmeutprofogdtutefl:ntfcio anui*
tiojkttüfit librdriorTtiqmle iUud t Btágeiío. Afcedhíarborc
fycomoru\ quu ¡ndc ír*/íf w rus mí: qd'fcribendu eji illhac.Et
iUtfd
E L E G A N T I A R V M L I B . II, 105
Ütud adRom<mos:Tu dUtem cwtt oledfter effesjnfertut esipro
inftw-Etin Afta Apo/tofor¡¡:EgrfJ?í fwnusft>w poní iuxtá,
flmhpro extra pcrt*.nhett,nutii cdfuiferuitwerg.in Bueol ÉcI<>£' Í.1*

Zhcit quid uolui mifero mhif -V*b quoq> datiuoMarttai L¡fc ^


,5
Cdrperecwfidicwsfirturmcd cMtmdiquifit * *'*
N e/Wo:jt fcicro.udh ubi caufidice,
H*c d^r HCÍ /(Vctjííif dduc rbid,ftueinteriefilones(nm hinc
inter partes úrationis non numero )fwc etim prtpoptiones*
¥roeitL,dpttd quofdd cdfuifmít:utdpud Curtt¡t,Procul urbe.
Qu¿d quaf dam comparadua^ fup< rlatíua ad*
uerbía,fcruíunt^ccuíadiJo. C A P , X I I.
Ompdnx tiud ¿dnrrbt^cr fupertdtiut.prtttr fttam coflm
C üionc dbUmUtr $cnitiuiyUt [cribo mdw tr,©- optim*
omnÍtm,díi<judndo fcruíuttt dccufdtiuoiutique €tt,qu£ ¿ pr¿*
pofüionibwuemuntjüftundturmferudntU.CiecroddOfla BÍÍ-^WJ-IÍ
uíufli: Cwm ujkd medio itinere íongm dduerfariorucdfhU, w*^****
O* propia urbem mouerentur. ídem dd Attictm:Tdmen effc
ofpctwm metm puduí excrátim hdbert, quim proxímé 6o/?í.
SdUujliut: Vroximc Hifanidm Mdttri fant . Nrc h ecc régete M t t t
poffunt ddtiutmitttPrifcidno pidceU ¿judie uult e¡[ey-Qwm PnícJib. tu*
propiw jhbtdis drmen& tenerent. Vatiuüihlc non regitur na V t , E ' l*G*°r'
turd copautiui, fed ipfim nvnúnismon ditert qttútn (i diedm*
nduigo te prcpinquitM tcrr^Et quoniH ipfd rei ferie quídam
de coplcxiA crtíicnis dicere incepimut, idtn deboc di(Jcrdmm>
fimulq; de natura indeclinabilim diüionu^qummdarnqi ¿lid
ru/midí eo potifitmtm ineipiitet, quodhuic locofímitimÜ cft*
De Os,ucl prolaca Tjclomíífa. CAP- XIIU
,Forttmatitqt(orum Um mentid furgunt,
O ^ Aene M ait, Efítíifcí:
Ü fbrmnatositimittm7iondfífuáttormtt Agricoldt.
Hic dccufdtimtítfly ibi urlnotmndtitWiVelkocdtiuuseffe po*
m
$eft*ffl§ cnim tribm cafibutútdijJirMer autores uttmtttr. CU.
g j efudr
,10* t A V R B N m VALLAE
tí u<iri¿m,uolucrcm<$fortuna.Nríj; hoc in tcrtid perfondün
twn,fcd ctiH in primaz?fccuddiut idem,& me tmferum* Ov te
jfliccm.Eíiíimtio ¿tppofíto pranamM:\tti<ímJ<3 mferwm£T
detcjhbilan bonüncifihfcignowAdim^temiftTum.O' te
infiticem. Qw# exclmatio dd omnetn affifitm cóucnit uct mi
feradonis, uditidigndtionis.Simitt tnodo in iwmin¿tiuQjCt uo
ccttittoiut idtrn^o"fortundtimors,qu£ndtur£dcbitt,pro pd
trid e¡lpotifíiiriti/m reddit*. E t itcrwm, & magna ms ucritattf*
<¡U£ contra omnium ingcni4,¿Mdi&t€m> folcrtiam^contrd^
jiifashQmnünfidiMfmpcrfeipfddcfindUAdcio noxi¡U9
<¡ÍÍ* pat é £t?rnM huic urbi tmebrds 4ttutifc- £ t Ueruio!" ¡$ 0=
n* iÜ£ Dccebrcs>qttic me Confukfuiftis.Aliquúndo ab iüofu*
perfcdcmtn^auq; in re kuiorc3tieq; it& magni calor tiiutjndi*
gntimfiidnití.O'tHomittc nequa^ <¡ui noti dubituret ud infvro
alca lud ere, ud camlcgedcaícd coudcmn ¿ttis. Cicerón i<s uerbd
Bpift.iclib.i< funt ¿n AWÍ0ÍJi-ttm>Eí p imita lunior dd o&luitm; Bomini te
pmhcm> uA pütiw* d#r}mtAt ptn¿ truíteic, qai fiíminfígncs
libros tundiu tatCM.Quodfi cxcMidefccynnu^ dicedu/m cjjct*
O' honüncm ncqttamiGrtO hotnincm pddentcm. Autfineindi*
grtdtionc.ttt apud ValMaximwtn fifr. 111.5 rd ntibiutiifh co*
ditione ttitic non ejl oput9fine uüís imdginibw nobilem ¿tiimu.
AtiquAto hec rcmfiw tft^umfidixijfetyQ animum fine uUn
inHtmwn ^md^nii>m nobi\ctn7id cftjmcmaiortm nobiliate nobilan*
Jkidb. u' ldeoq; Termtm leuiorn cáom interieftiene ufutcjl:
HuU&m groéis raflros quffoí
ScdhocfimU eiuífycctdyCuiíit mentioncm modofzciam*
DeM^cumin$mü\xoy8caecufariuo. C A P . XIIIJ*
V<r¿.TJUfld, * *• vfneincepto defifhercuithmí
¡yx^cepoffe inlU Tcucrorum autrtere regem?
Et ittrtm: -Me'nc lüdds occwmbcre C4mpti

a*TraSíw Hrftf V erg, Ad Termtiam tute tíccroMe'nc mferüin tíntit


U id
ELBGANTUR7M LIB# IL 107
UtáUm&tcs mea culpa iiicidiífei E i ítcríí m B WorTtwn Era ^ " í 1 * * **
tt« adwHrdíittjüHfsm iir jríij/f obfiHione tMj«tí,i«Jcripío pro* rxcpivibwu
fa-twhutneícgms quidan jmfmt>ymtufiágitij comtfiffetí ^ U Ü ^
inhiscmnibm pUcet mihifuhintctiigi*uerenemcji, me non ÍW. '
pojfc aucrtere Itúu regem TcacrorwntO' exte uMiniui lu* Bp^^üb-*-
nior ad Adrimm: Hotmncrnív RomnumfcfflGrtcéloqui*
id efcucrt'nc iatjtUtd opcrtuiói^fntc oportetiTcretitiwin
Andria; Scrtton'fbrtundt mc¿s me commfijfefutilii AAr jXs.r.
DeEn^ScEcceTfuísqjcompofitís. CAP. X V.
IN, CT f«f 1» cúdem penefignificationc amant rtomn&ti*
E Mtmgpr accufatiutmiapud Cómicos ucrc htm pro en,dffv
¿tui fcruienSi que oratores non utuntm quemadtnodÜ nec Aft
pro Attquod rftpo¿nrimtfytlabá iUambreueminterieflione
sJongdfÁcienüum. Adiungitur autem ennomimtmo,pár¡ter
cr dccufdúuo&indicUoJm exprobrado .Indicado, Verg.
BiVrimmfmtbU ctUmfua prtmid UudLZxprobrido&n %¡¡¡¡£X
¿grcSiO" <[ium beUo Troknc petijlt nc$cri¿>m<rtirei<xcé$. -
Séneca in Agamcmn. En Varidii hojiem.
Ittucnatis Sdtyr. 1t.
Enhabitm,<¡uo te leges^ iurafircntrm
Honürtüm pofitit audiret uulgmaratrk*
Or¿toresfizpiítftxprobrundú¡crfdpw per nomnatiuvm.
QtantilidnttíjUn improbitAS. Cicerón crinternen atufa curre
%éfigitiuttf9dQimnÜfcruut<tccufet. Ececfim&itcr cwmutroq;
cajú lungituy:utidcm>V.ecctibijhtw nofierXnm¿ccufdtiuo
áute non mcrrüni meapud orawra lcgiffc,fcd ne dpud pocas
quidan,Nm iüui ap#d Tcrmtiwti in ZumtchoJZcce dute aU A¿**».fcr.jT
trrum nvfáo quid de 4Mor? íoqmtur:A herferibi d?btt,no ál
tfTíírtíí Don uto quocfc probante, Scddvmitíaliqttddo reperiri,
* utfemci apud VUutin BacchidibtKtOp^neerit ubi ¿duoca*
ta triftiyiracttdofEccemc.nccmi, eccam^ CCCOS,CCCM teutón*
^Uajfí^cüos^U^^b cccc compojíw ftmttv fearn uidentur ge
r*xe
Prifciib.ti. Ycrcedfwmftd no gerunt:qu<e PrifcUnutfarefoluit, Veeeeu,
ce** €¿m,f CCÍ eo^ccce coerce ¿üítm^OT iBíím^ ccr ilíoí,e« tf
ífljtf.Sfrgttfí (/woíp commriiíaní Don^S dit,nihil fignifiedt fí*
lwfí,nift ccec iUm-PAUÍoq; po}l:Qt±m rrgo eütmft ecce il*
Im^T eUÁecce iüdminihítpoffu^wsdicerr:friifirfí4gis dentón
ftrdtiue. Sed pdee Trifcuni>Scrgij% er aüortiy boc nccuerZ,
«ec tomtmt íi J jigníftcjttuan r/í ,N a mter ecce euw^er « Í F iU
ÍKmj^ttiíi intercfiiPoHwi dicendwtf &4£t-eecim>ecce bunc: te*
coSieccehotide quibut agimut. Tdlis erdt eountientíorintcr^
prcütioifcd qu¡enec ucraforet.Rcfoluttnttar enim h#c per ad*
utrbid,non per pronomind:eecm¿cce h\e, fubinteUigemru,
dequo dgebdmm.eccdm^eceh\c^fubin\c%gtf\tmnly de 51*4
mentío erdt. E¡lwm,eüdm^cee iUic uiru9fcemin*m'tte9fttbMtc¡*
Ugeje quo »cír qttaue ¿gcbdtur. N4 ut de bomine,qui dnte co*
ffieüum nojhü ddejljcélc dic¿£,eccc iUc,uet ecce egofítíe ecce
inEnmflh <ff«w»arf €C€Cme:!ftt mak loquari^eüum homné, uel ettü me:
ad.»Tf(e*i! errwrfwm di longrpofno^ccewn, Tercnt. Eccñ PfímtTttJfie:
er?<*cti«n Tnc.íí rmpt* non cccc ctm Pdnitcttone7qudfí aliquis d
liu/ifit pneter htrnc Varmrtioticm: E t cccc cum mc^quem mr, c t
qttcmewm qtHmi.TUut.in Menteh.Rtq;f¿em.Etin Mercdto
remece iÜuuideto.'Eccíí ergo Parmaione:id cji.ecce hic Pdr*
mnontrnit? ¿tcm mr.id cjl,cccf tiit me ,Et eflw Parttienonc
dicentcs^npficloquimur,qudfi de pdru noto,utfolmws, quí
¿itimutjcce iüc Pdrmcno^Udft iflrUbi incógnita fed dudi*
t«f- EU5 í^'íwr P*menonijlgnificdt3 ecce iUic pdtvtcno, (tac
Pdrmcnoné-Scd dn pofiit ecce kdbere dccufdtiu ü>no ante tndtt
limu hdbebo^ extplum mdero,nifiiUnd txlefxt dpttd Verg*
Híiog*y. _^2n qttdttuor dmt
ncccdtidi ubi Dtphnijucqidütrid Phfxbo:
PocuU bind noUofytvmdntU tdftequomrtff,
Crdterdtq; duosp.tudm ubi pinguis oliuL
Sed de pro/i mdgti áübi&re me dtco*
De
E L E G A N T I A R . V M LIJE, I I . iof
D « Age 3 Agite, & A g « i u m . CAP, X V I ,
GefinguUremnmcrtvm defiderdt, Agite pluralem: Age*
A dumucronon finguUrcm tantiantfed ettim pfwrj/on.
Nr$ id modo in cdrnmrM Vropert.Vos agcdum.-ftd ctiam
inprofa: ut Quint bgcdwm (fi uidetur) extrd porto profti, D«i*nt, "•
citefqudUidd drm&r $inü obpas fegctes,cj femefos *rbow
truncos.cicero; bgcdm confinenunccwn ittituit&m P. Syl*
U.íiobís.poputoq; Romano notifimdm.
De An,5¿ Aur^Ne^Vel, V e , & eorum compo*
fías, CAP- x v i t ,
N í C r AUt>conÍimaioncsfunt,Qtant¡U*nu*inquit,m4lc ¡ ^ g f ?
A &mcninterrogeshicdutitlcfit.NQS qum üfon, antüq; caP,P,
autorm hdbfdmtíí^ tomen pteri<¡> mdtisidmfetultípeceduc¿
Tunt,ae ptccdnv.quod grdnde flagititm efl.Scd du£ caufe eos
dccipimt.Ycri enim nun% íecipitmr^ifi mcttddci quaddfpe*
de «maffc:er, ut inquit Hordtíui* Decipimurfcccie retti- ^™¿¿° **u
Vnd y quod interpretantes c Gr£co non repmmttí iunc dpud
iÜos dtffinnttAm.Qiiippe quwm Grfriunam mtúm hdbcant
utriq; nojhdrtmrejpondcntrm,put&nt pro uni uoce Gr¿cd-%
undtn Ldtiiiií po{[cfufficcrctAlterdtquod reperiunt dpud nos
in interrogando^ut. Et primé quidem epinioni hoc rcfyoftm
fít,eos m&U mcreri de tingUd Latina quidimiditim ucrborim
pftidimt NrfWJ plcriq; utuntur Attty m&re Gwcortm, ey in*
térro gando >&fineintcrrog&tione: An3omnino ruin quentcs*
ScquentiCquod time cdput huiut erroris efi) it& refyondí mus:
Si paulo dillgentm aducrtijfattjton in anttfcd in dn,interro
gdtionem confijlcrc deprebendiffent: ut apud Ciceronem, A/i
uero Romuluí iüc dUtpdflorc$>dtit comentf congrcg jjflt, aut
Sdbinorum connubidcojiih:i(fe7 autfinítimo™uimreprtfiiffc
eloquetiduidetur?Noefíbtcmuttiphxinterrogatio, qudfide
borttmfingulUintcrrog4rctur> fed duplcxific* Nunquid Ko*
múvA hd-c omnidficit eloquentiaiH¿c um pars efi interroga
tiento*
tAVRENTII VALLAS
tionisSupplc,dn nonftcitfv h¿c crit akrrd pjrsMm :E J ttt
Stoictn 5 aut E picurew, aut Peripatética <tut Acddcmicmf
H*c interrogdtio C? bene dici potrea* mah, Nafi no coflet
interrogan te e¡fc philofophü^bcnc \nttjrogduityfupplenddí^
eft dúplex dn:fic,Es'netu Stoicus7attt Epicnreut?et c£terdydn
ttoíSin cojkt lüi teeffepbilofophu ex diqud Ularufettzrüftd
cuimfts ignoras ¿e ipfx intcrrogeumdíe qu<epuit,cum An>no
Aut3dicedujucrit:Cr ubi nos modo pofuimut dúplex an onüt*
tendüfit:ftc,Es tu Stoicitf,dti Epicúreas > un Periptfeñcui, an
Ac aá emiettti qua: mtrrrogdño po teft tendí ín i nfirtitu, lH& ue*
ro femper eji duplex,hlc ddfinguljs p articula* bitt£ interroga
tienes funtjbi in uniucrfu/m dua.Quu enim qu£ro ¿m $toicwf
fubiiitcüigitur dkerd intcrrogdtio ediuerfo :fic¡dnnon* lífm,
es 'ne F. picure ttípOtínotes nc Pcripdtcüem^n nonf cs'neAcd*
denücustdn non^Afjvrdmui <diud dpcrtim exemplu. An cjíhic
iÜo nobiiiorfiín plus pro fdlute med Uborduittan cui homines
>»wg¿í cupUntUn formofwr>or msgif dignm9cuifilidm mcdm
tollocemtnic cüo interrogdt iones fittit^uU ofties interroga
tío repetiturAbifcmper ¿u*¿quU bis sepa- rrpetitur. Ex quo
pdtet non cffe interragationé in ¿ut7 fed in dn.lnterrogdtionc
inqudm contrdriorwfr.qudlts cfh iüdfiuid dicamtdut quid non
dudmt ínter ktcnen dtnbigimu^fcdipfd dmbofwiddmbigi*
mí**. Secwi in iUo,ttbedm,aii titdncamtDe duobwtm qu<crot ut
utwm rmhifaciendMtt,cr utrunonficiendüfitdubite.ldcoíu
nonfolttm intcrrogmdoftd citru interrogdtionem quoq; uti*
tftardn,ubicun%dliquidcotrariemitincjhut Jubito an uiudt
pater,dn «íürtaití j?t. ©• in máori numero, Nf/Wo dn pater
Romteftt^n udcdt.m u'mdt^n uetum ddme fit.Mu® ucrbu
dubi£uionis,0' w]citti*yin disimile dUuduerbtmifie^Scio dn
pdter ululan mortum ft^mdti tocatas esibcnc dutcmjicfcio
an pater uiudtydti mortumfitA a ^ uerbit huiufmodi dttbitotio
niU& infcicntU ddrmiífutíitnclwm cwm m uerbit uero opi
nionti
ELEGANTIARVM LIB, II. nc
«WHi^cr fcicnti* indicdtiuwm cum qucd>vr aut ific^opinor
tjuod pater autfítortuuiefcaut gntuitcr ¿grcüt.Quod pr<e*
ccptum ejtde AnMc quofyfit de Kt>qu£p!eru$ und foUífa
CT (mpcr in parte prima coUocaturMt.botittí'ne uir e^anma
ImiAliquando cmfociajíd idfepiui *Pud poca$:ut Verg*
in primo lib ro A eneid.
Q£i tencant{nam inculamdct)hoimnc$'jtctjir£nc>
Qutera-rconjlituityfocíjs^ exaífa refirrc.
S<cpe hoc modo^^huc edmMc'ne > ignoro, hoc c/t dubifotiui*
lMcrrcgdtiu¿<]itoq¡:utpro Ihcco Cicero.Vtrum mlmprt*
tari íUcco Ucuiffcncc'ncüd cft > iicuiffhdn non f Quídam fu*
perudcuc dddttnt dtcrm anfa, nefcio dn benefician ncclte.
Atqucut oftettdiquofdam errare in &utyiwn uidentes in quo
Üffirat ab 4ir,£« quiddtn fvxiuntin ueUput&ntcs poni pro an:
id cfi,intcrrogdtiue,ud dubimiuc,fmcignordtiu¿:utj¡lud fjt
tmrim,M l orichakm t ntfciofitaurwnMorichdtcu'mumo
fcts,quod e/i nurm9ud ortihakü. Ef neuter ucftrum dubifot^
quod ud koCjUd iUud eji:fed nefritis an hoc^niüudfit.ldco^
CT tu interroga t aurtmnefít, an orichalcum; cr tu refaon*
de, quod nefas anfit hoc 9 an Üludúütíd autcm,quod cji apud

tegilí dppcüdrhquod ob\jcUturyuelfurtwm* udamcnúamipo


tejtquibufdammouere dubmtionem^quafi in redubid loqua*
rnur per ud^atque ideo ipfum nüfcedtnm cu ne7fiuc dn. \n quo
minimedubittotdum nobií cji.Tdliscnimibiheutio cjl: QWrf*
rtndum<ii£trbitY¿ntur7 iuftum'ncfit dppeüdri aliquid nomine
fdcrilegtj, an non: ud iujlu/mfitdliquiddppcüarifurtumy an
noniucíjdíiquid jít iuflum appcUaridmentiam^an non*veymd
gis uccedit dd ud>qum ad an:ut duobui > tribu&'ue mcnjibttí:
id cftiduobuStud tribu* mcjibuf.Kdroq; reperitur gemindtwm%
nifí ddiunftafi: ut9fíue hoc^ftue iüud: dut ddiunéh ney pro ut
non; apud ^undem3Cauaidtí/m etim&cue fít maior transía*
ii* LAVRENTI VALLA E
úo^uim oporttat/u'uttyued fepe dccidiOnünor^ue Mi
DeOi«drc. m¡tsXiccro:\tA imgctU.utne'uejtJ^crcconcurrdnt^ucM
_.. füut diducdntttr.LucdntHfine compofitione dliówr
N « qtícnqumíamjtrre pottjt Ctfarue priorem,
Peflipciut'utpdrí-id cjí^on potcfiiam, ¿ut Ctftrfupe*
rhtejtrrcy aut Pompcim parem.An er nc¿oiungi folcnt pro
anyquQdmágis poeticum cftiut dpud ¿nudos VcrgiliL
Dic nühi Ddm<xt&, cuitm pccttítanne Lutintm'l Uud Cicc*
rottis nmhi itx legut.Qup tttihi ctiw indignw kidttur otírr*
ébttim e¡fc, Qdbimo dicam, annc Pompcio y m'ne utriú; f id
quod cftueriwSinc intcrrogatione daru/m uideturiut Verg+
Gcoig. u -Vrbcf'ne inuifcrc O / i r,
An DCUÍ immenft ucmas mamydc tudttdutfyvc.
An fnc noumtordisfydu*te mcnfibws ¿ddtói
Ideo dixi duYtm>quUpcr inttrrogdtionem quidddm tirgetiüty
CT mjhntiws efi in hdc gemindtionc dnneyqudm in itUfimpü*
Vct.tdoa, •. «tóíf dn-^uodtiicnonfityut ex dlijí compofitii cíucebit:
Non 'ntfUikfatiuA triftes máryttidUirasy
Atfyfuperba p*tififHdi4fnon'nc McttdlcJmt
Vat*i*td*& Nonnc ego te uidiDamonk(.pcftime}c<tprtm
Excipereinjidíjst-
I n hdc intmrogdtione non id dgitur, ut rtfaondeM nefeicnth
fed cogdrti dffmtirifcimti. Hec alia uis orútianjs faauimñ
díceres dn non>quod mgts urgetjulm folm nojtcet er hoc
folaiti pro tUo compajito nccipifokat. Alia compofifittf mo*
do «mpo/ífl/iinO*w/«?í:lft Hcio^o'jir: jMrf intmogmdo
rtjfronjiotfcnt non po fcmtjíd dffínfum extorquen^
De N<dum,# non folum,Non mpdó,& Non
lanturn. C A P . x vi i i*
"Edwm, duobutmodisperiti utifoíent. Vno modo ctm
N¡ utran<¡;fcntentiám codem chudimta ucrbo: ditero >quum
ptum Mtvifftttitntitttcrim dmttt.Frimo modoificsunde-
rm
E t E G A N T I A R V M LIB, II.
4ermpro tefdnguinem,nedumpecunidm • Secundofie:¥un*
derem pro tefdnguine^ncdtm pccuniam tibí crederenuejr hoc
¿jJrniuuW. Ncgítíiííc/ícNoíi pfTíifrcm pro ff cMutw,jtf<fií
fdnguincm* item^on crederem tibí obohm^mdu pro tcfun*
¿ermfmguine, JM$ in dffírmtdoM qttod plm ejtjnaiorisq;
trtomentiin prinu parte ejl ponendtmiin negadojd quodmi*
tiorti .Piítf cjíjO" magti momentofwmfindcrc fanguin^qu¿\tt
pecunidimo'awtt¿ f/l,er Icuiui^perdere^aut crcdercobolum)
qtdm pcrderwutfundercfangtíinc.mpcriñ «crb bac dtRios
ítem dccipiut pro non fcíúm,fi¿Meétts:Scdum labore pro te
fufciperc'Scdctü mortcnt.qucdfic dtccnduerdtyMortempro
tcfufáperm/ttdunttaborc. AHÍ per no fotum(tum cotrúrim
modmtft per»on &&*>& non mod^ci qui ejlpcr ncdu)ftct
ncpriorátxcmpk cotmtcmus:Non folianpecunia pro tcftai
¿crathfcd ctid fanguincm. l í m , non modo pecunUm tibiare*
dtrem,nerum ct ufan guiñe pro te fitndcran. hoc afirmatitic*
Rwrf«í ncgdtiuijlon modo pro tefanguiné non perderé, ftí
ttecfecttnia'. itemjton antim pro te fdnguinem non fundere,
nerum neobohm qttidem tibi crederem. Hsc igitur differetttid
tjí inter ncdum>cr non folümtftuenon modo^liuenon t&ntm*
AÍtqUdndo mnen reperimm hoc poñerim peni pro nedí de*
dpi* Cicero inlibM Offic, i u, Huicigitur uiro bono¡quern
Timhrid etiam, non modo Sócrates nouerdtjmÜo modo uíderi
patejh qttiequam e[fc util^quod non fu honcñü. Voffcmus di*
ccrc hic propon modo Sócrates nouerat,nedam Sócrates: fed
itedtm duget,pr£poUct<¡; alteri pdrti>eui ddiungitur.no ntodb
dutemd-quipdrdt ldeofyputo Cicerone uoluijfc equarc ¥¿M*
bridm KonutnuSocrdti Griteo >dixiffcq; iüudno modefícut m
uibtifddm aíijt cxemplisiut inijfdem officitigáquod ejl dio.
Í ibendddftw qu*ddm>ñonfotiim mentit agflo. Er pro Pldtt
rio;Plur¿ ne diedm* tu¿ me Ucr jm¿ impciúmt, ucñrtfy iiwti*
¿cbnonfolurt nwv.Híc non attfim pro nonfotum,dicere nedu*
h ve
«4 LAVRENTII VALLAE
DcNiíí. ^ CAP, xry(
I ¡iy ífttoúcs principiwm feti fentU ejfjndicatiuuyn dcfide*
N rátydlüs etitm fubiunftw>m. cierro pro Milonc: Nr|7
forte pu-tnmtí dementan P- Scípioncjíz A^f ¡e¿num ^ifjfje, cjwt
^wíWrt pírfí-úíitíOíintt <¿ CXdrfcüfirmfaTO^dmar^íii <fr Ti
berij Gucchi mortc feMÍretyref¡>ondittiitre ftbi cdtfim uideru
Et Qmntiíidma: Ni/?/prír írtípcí-díoirm JHH tifonfíWH ere*
dü in prxlijs quidem flrenuum 7 cr fortan, cr cmníüm «JH*
pHgnd po/iríí ¿rúficcm>[c& netfc dclctlm dgereyn ce eopidí con
tr&here>dtq; injlrucrc>ncc profyicerc commetfut, nec ¡ocum
cdpere cdñm fcientcm. Vrtter principiddutem fenterttitru»
fic:vapuUbtitmfi caues:ud,mp aum* In itto fuperiore 7 nifi
ttdefluerbum prindpdl^hU non ctdcjl.
De conúrruítione Qudd. CAP* X X*

a VodfcribM gdtidco-.crrfttcdfcribUgdudroiUtTcty mo
do dicitur. Voló quod fcribátinon dutcnt^quod feribk*
lUita fupcrioTK htc fímilidfunt .credo, opínor^puto^ytor^uo
íupmemcdpioy&>reliqud.Huw po&criorit h¿ecomandó ?iu*
bcojmper0,CXÍ£O,po8Hl0yr? rcltqttd.lti fflo tzmen fuperiorc
Cduendumcft,nediucrforummodarumuerbd eopulemmi qudn
tefvrct iüitd Tcrcntij.quodnonnuüiftckgunt: An quod uidm
ignordnt, *n<¡u¿d iter perfirre ncquvdnt! Cum ftt dicendum
dtttfíciAn quod uUm ignórete quhd iter perfirre neqvcdntt
dut /?£* Anquod uiam ignorarán quod iter perfirre nequeít*
TctcnUnEu- CuifuntfcüluddHtidefldpudcundem: -NIÍJÍÍ quumc^ttihÜ
u£Í? '**' *' &$* «M,f,,*?l,tMÍ* fil Potístí kgcndttm defit+non defít.ut bomi
autoributp ÍMrt *£tinpro<xmio Cicero n is d d H eren n ium fie
quídam le^ntiEtp negotijs fkmíUdribm impedí ti, uix fatk
othmfludi<H^tdiürc pcfSmuf^idipftm quod datur ofi'f,
tib entita in pb^ophid eottftmere confaemmw.qutmfit f»o-
Í(ÍW le gmd ám poffammM modi cocer dent^ qu\ eopuU medU
¿oniunguntur; a^um^im cr [omipfcfltffQte in wfu medio
periodo
ELEGANTIARVM H B * IL It5
periodi,conuenientior c/l in poffamut, qmn in pofiimw. E/l
etiam alid cdüfd,cur bocnon liccat^ttam modo fubtungtm.
DeEd^Quanquam^Quamuís^LiVet. CAP. *XJ.
Tfi}quAnqu¿m,qudmuisMet,eiufdcfigM
E sliquidin utcndo difcrintims hdbcntu. Nrftfnifrfí'or gtf**
ddm dignitis ddtx ejl primis duobui,qu£ fanpcr ádfcifcuntfi-
btindicdtiutLmdunt^xdtjin principia Jhtim ordtionum,epiíio
fctruwt[t6rov<Am* A ^ dúo in hoc Íoco^r4ro:tff crtcrit > omnU
indifjvrentcr. Cicero in orAtiene pro Milonc: Etítttcrcoria*
dices Bt incpiüoU ddAnicum-.EtfirtibtÍfíOUÍdf¡znb<ttur.nt
in opere ti HmnniHnKEtfiítcgo^s^liafibuumpcditittix j r t p r f a
fítis o üimfadio fuppeditxrc pofjummjy id iphm quod da*
t«v cuj {ihcncim in philofopbu cófnmcTC cvnfucuimix.Qgin*
ñíUn^indccUmumncde corporc proieQo: Etfi Índices in Dttum.tá
bdcafccrmuí conditionc frjgilimU human* > in qud fiemo
prope morxiium impune uiukjh&c ómnibus natura r/í, utfud
citiq$ c&Umi&s prjtcipuc mifcrd ydtquc intolcrdtidd uideatur.
Cicero, pro lege Mtínttw: Qwinqadim jrfíjurfií ronj)>ffft« tíf*
fter mhi multo iucundifiimiih hicaupan tocia dd diccndii ¿m*
pUfiimu¿>dd ¿genditín orndtifiimux e¡l uiftit Qjiirñcs.idcm de
Qfftfipi Qttdnqum te hUrcefiti amitim id\n dudicntem Crd~foprín,
tippumM^ Athentt9d&undare oportct prtceptis, inflitutislfr
phiU>fúph\$ .Lacfantius ttmen fetmdvmlibrwñ delnfiitn*
tioitcficiticipÍt:Qudnquám libro primo religiones dcortm
fklítácffe monjbctucrim. Alidduo magisposlutdnt fubiuncli*
uiMi,nont!imqu4m b.mentTÍndicdtimim9ut dixLVtdpud Hú*
rdtitmfíc qitfddm epiftold itieipit:
Qítfiwt* SMIW fdtií per íf tibi cwifofecr fcU, EPift,IS,Iiiti
EídpudQuintilidntwidccUmdtio: Qjtdmuiíiudiecs mteníaDecía*,*,
mdoram contimutionc Um poterdm nibil ex accidenta meo*
rimnouifotcmrdri, lndlij$pdrtibw7quÍMÍn principifs pdre
cmniahítc locum fortiunttit*iübtnt v hoc difjiraitiadúo
h * priora
tt6 fcAVREtfTM VALtAE
priora iduobwt poñerioribm,quodiUd aúquando eodem mó
do, quem de ní/i oñendtmw, a nuUo dependcnt - Cicero pro
HldrccüoiQujd enim rjt omnino hoc ipfwm diujn quo efl ali*
quid cxtrcmwm ? quodquumttemtyomnisuotuptís pretería
pro nihiio c¡í,quitt nuüa eftfüturd; qudnqutm iñe tum anima*
wnquam hi$ dngíifti/í» qudi natura dedit nebit ad uiuendumy
contentas fuit, femper<¡i immortdmis ¿more flagrmt. Nrc
uero b£c tud ui& dicenda efl,qu* corpórea fairitucontine*
tnr.Hocfitdcriui pcrintcrrogdtioncm^acfublifíúUitutinefi
tílid exempld affiram, longior finí )fi dicamm hoc idem fie:
Qudnqudm (jais ignordtiftwn tmm dnimum nunquim bis
dnguñijs^UM itdtttrd ad uiuendum nobis dedit, fuiffe conten*
tm7fempcrq¡ immorülmtis amere fiagraffc i T>e etfiyfiue
tmetji (idem enimfunt) er dpud eundcm>W dpudalios repe*
rienda retinqumm exempld buiufmodtjkct paudorá* Vmm
cpiktfUULj. ex Plinto fatis fitydd CornelitmVrifctmi'Dcditcnim mihi
quatüín máximum potuittddturm ámp\iw>fi potuiffctitmctfi
quid homini dari poteft nuiut+quam gloria, Uui» V ¿temí*
ÉSLTÍHfC fion pofíis poneré licctt&* q\tdrmtis+
DcCüm,3cTum* CAP* KXiit
v'rth er TÍWI indicatiuwm fin poñuUnt. E/í autem in
C cimquiddamminu^in tmquiddammaiut. Et hoc dúo*
t«í modis, ut dut genéralealiquid pwcdat, fre dale fcqua*
turtautambo fintf^eciatia.Primomodofic7ut apud Qwmíí-
Üdnu/tn: Quod cum om nibití confitendwm efi, ttim nobis prt*
cipui^quirationcm dicendi i bono uiro non fcpdramut.id eft¡
emnibtvt rmttum, mihi uero maximi Altero modo apud cun*
In pnrfatione dcmiQuod opw MarceUe Viclori tibi dkdmm: que ciimdmi*
itori ptímí • aftimim nobii* tun/i ex imio Ut r ri r wmrf)no re fldgran tcm, di*
gmfiimimhcc matu£inter nos charimis pignore indicaba*
ttfiud c¡t, multmproptcr amorm tuum in nos, plus amen
prepter moran in litcrát.vix aÜter rcpcrids9qualt cjl Cicc*
ronit
E L E G A K T I A R V M ¿ I B . II. 117
túñis in Ve rrern aftione primd:¥dñum cjl&ti cumfwmmma iti
ueteribw pdtronk rmltti, tum nonmUwn ctiam in mcpr*fi*
dtumfwfQrtimif conflitutwneffe drbitrarentur Sedhocloco
adiettittdftmt, qtit diñitipant iünd plm , ey lüudminut. in
merii locis féreddicclittdnonddhibcntur, qu&liammc funt
ftí,mmwm}z¡rnonnuüwm. R*rodutem<L\M modm quim indi*
cdtium conumt7qudlcftiitproximum cxempltmt* \dem Qtfúv
tilUnut iti fcatndoiQgiddutm efíex his,dcquibut fupra di* Cap,*,
xiyquod non- cum in dlid%qu<efuntrbetortm propriajum cet*
ti in ülud indicíale caufe pnus incida f Cicero ¿d Curiotxm* fipaUifc.1,
Grdui teñe priuatm fm ¿tttorii ftmim crgd te mei,pdtre tuo
cUrifiimo uiro^ui cwrafm iámtibitít tum uero te filio pipe*
• rajfct omnimfortunMyji ci cotigiffet>ut te Me uideret, qum
uit* dcccderct* Nunquimhocfitniftfub unouerbo; quodSU
qwtndo fub duobmjierct, mnqtim tomen in diucrfís ucrbo*
rtm modii, diucrfu ue temporibm ut ftát Boéthiu* in princi*
pió tertij{ut reor)dc didlefticd libñiCum m ómnibus pkilofo*
phi£ difciplinU edifccndtfi<tt<¡; tróéhndisjtmmumin um po
ftturftfoUmen exiüiman, tvm mcmdm, er ueluti ctm gwo*
ddmfruflttetidm labor is drripio, quae tceutít communicundd
compono . Ni/í forte píf fr.mwí hoc codem modo pro Deiotiro
incepiffe Ciceronem: Cíiiw in omnibm cduftf grauioribut, C
C<ef¿r y initio dicendi commoucri foledm uebeirtcntiut 9quctm
uel tifut7uel tctismcd uidetttr poftalarcjumin hdci&ntettuil*
tu perturbante Turnen dicitur,non ttwt.Refyondet enim dd iU
lud cüm3pro qudmm :«t alio idan in locoiSdtane confian ter
fícete uidedmur»qxi ctm prxcipi nihil poffe dicdmut > tmen
cr dijs de rebut differere fvledmut, er in hoe ipfo tempere
prtceptt officij profequdmtírfCámfcilicet pro quamuíi: dut
Jí fcribitwr Twm>non Tdmen, feribendum etidm etit foleó,nott
foledm: qHdleeftiUudinproocmio qudrtilibriTufcuUndrtort
qu£ñionm\ twtrwltüloctino&rQrwmhominm ingenió*
b $ uirm
LAVRENTII VALLAE
uirtutcsfy Brtttcfoko mirari > tum miximcin hisflndij£ > qu¿c
ferottdmodwto expetiftin hanc citútxtcm i Gracia tranfittlc*
runt. idcm dutor opu¿de Natura dcorm peinchoat, quod
quiddmdcpYáU4Tefolcnt}diccnteff:nt,pro funt: Orni multe
res in pbilofophia nequáquamfotisadhuc explícate funutvm
perdifjiciltí *Brtttc(qucd tu minime ígnoYai}qtaeíiio cjl de nd*
tura dcorwm.VrifciatM quoqttc uix grammdtici tocutm efl it%
prootmio magtti operis, CT quidan in prima diñionc > atqtte
adeo in prima fyü¿bd, dicen s: Curtí omn ii vio quentif tícfl ri-
fi4nf ,eromne flitdiortim genuf fdpicntUluct pr^fuígens k
Gr*cortmfüntibM derittatttm 3 Latinos propriofermone in*
uenio ceUbr<$c,urcd>tcrd?qua-txnn funt pr¡fcrdcniu wrr*
büm principales non modo Dcmofihcnes > q»i «wírnto «os
ír,cr unofciritit eomplnrcstícrfm prommtiabdt, atttHcrcu*
tes^quipne refyiratione untmfhditm decurrcbatffcdfíc$lo*
UeUui quidem TorquatM Ncdiotanenfis, qui unofairitu tres
uini <Qngiosficcdbdt,pcffct iUdmfemcntUm^tquc periodwi
una uocií con ten ttone pronuntiare. Tándem ucrbmn pñn ci*
paíe fubtungit: Conatmfum pr& uiribm ranurduam qui dan»
fedojfírio proftfiicnis tionindebiam [upratiotrÁutorumui*
rcrim praceptt, qu£ congrua funt irJhi uifd> in Latinum
transferre femonm. Cüm inurniam>crat diándvm:m*quo*
niaminuenio. Sedad Tetws Tcucrt&mr, quod ffpc fine Caí»
ponitítrgefíütídtum^riplicatum^ in quamuiifongtmm\tU
tiplic&ttivn.Sed quantum ego fauicjn rebut p&ibmiut Qüin*
,T. tiLWc indignetur Hcrodotw ¿quarifibi Titam Liuiwm, ttm
in narrando mira iucundintis, eUrifiímiq; edndork > tum in
eonciombttí,fupr¿ quamenamtri poteft, cloqucntenu I'M di*
cuntar omitid íftwi rebutjum perfenis accommodatx.Taceo de
cómodo quando accipitur pro aliquando:utttumhoe?tumiU
lid dictót id cfadTiquando boc^úqtamdo iSud:ud7modo boc*
modéiÜud*
De
SLEGANTrARVM JLIB. ít tt?
De Qjíadcm. C A P . X X I I I,

a Vidcmtduobutjtribttóitrntodii ácdpi folet. Vito moda


ad diftingucndtf res, quod apud Grecos pené nimnfit
ftpcutytintít quidemfie,alm atttemfu. Ego quidem Rom*
fum>tu itero Athcnis,frdtcr autem Alcxandri*. Altero dutem
qmjipcr exceptionan iüiut quod afirmes: ut apud Miran»
¥ab. Torquebü quidm fil^^4cffiuh^ur^^er. Adw ut
¿pudhtme,er M. Tuüümntmquimconi^gantur Qt$¡dant
tr¡Ílt\qiiinhuiufmodife<¡mtir€Xceptio;utdcOfficMbfi 1i.
Ab optimtitÜis quidcift uirtffcd nottfdtis critdim.Et de Anú*
ciñaiQui <tutcm in uirtute fummumbonum ponUnt^ prAchr}
iHi quidcmifed h*c ¡pfd uirwmicitiam er gignit, CT conti*
nct. nict-ndumcrat, prtcUrc hi quidem, ut in pronominibw C?p;;.feuío«
ofcndimMipot'm qtwn iüiifcd hoc fecit >ut\Üc ceniungere*lihtit
tur cum Quidcm. In[uperioremodo antum duabut comitibui
Qttidem utipotcjl, qu¿ funtVero* a" Atttem: in hot fecundo
pluribui poteji prrterfcrtfduMSerm^ucrunmnen^fe d>c¿*
tcrumituncn^ttimcn^fcdtimen. Atqueinhocfecundo modo
ipfum Quidm dltcrndtim ponipoteft^nme in Uudcm, nunc
in uitttperationcm: dttfy id aut i uituperañone inripiendo > CF
finiendo in Uudcm:¡tut incipiendo ¿ íd«tíí\erfiniendo in uittt*
perútioncmiutytu IcntUí quidem es>ey pigerjed timen fideliu
Rnr/¡íí,ítt quidem fidelis es3fcd míen lentm>zjr piger. Tenia
modo^quo ptenus eftetimfenno uulgdrii > nuüo Autcm* aut
Vcró^dut $cd7¿lUuc comunRionefwtiifequmte$cutz?h&
ipfcncrmunquamfine Quidem funt. Cic.At enim nmoiquod
quidem mrfgíí credo )dUtfi quifqmm eftJWe faptens fitit*
De VcrójAutcmjPorró. • C A P . XXMII.

V E n W Auté7idempgnificdnt,eyc0déii} loco ponipof*


furitd u teceden teutiq^a liqud dicMoneimm quim enimah
hit fententia incipit Coüocjmur autem frequenter,utnuf*
%xsm rejtmfrrfcd tzntm diñmguMtfententiAcifcntcntidy
£ 4 »t mrtf
tx* L A V R E N T I I V A LL AE
Ut mU ipfittí ttcrbd ¿ccUrmt, ubifum uftumodo Auttm. H¿*
tntt &mn AÍiyxi&tida nefáo quid d\ffÍTtntÍ£Ínutitído. Cur
nanq^ non dicimu£,neo¿ dtttcmifiem^ncq; ueroittt Quint.Neo¿
uero me Ldced£moflíj7ncquc Athcnienfcs mdgis mouerunt,
qukrn populm Romdnut, dpud qtícfwmmafmpcr oratoribtft
dignwsjitiL UCW^TÜW proptcr bocjümucYo propter iUwtz
non <iutan7tumpropter hoc9tm ¿utcm propter illudXontri,
non dicimus non u+ofícut non autcmiutjim tibi <tmi M^non
autem affcnattor. MHft iUud dducrbÍWM>zr httbebitfocwmue*
roifiCySum Ubi amÍctttfd(fcnt&tor iteró non. uctydffínfttor ¿w#
ton non. er in quibufdam fimitibm, ineipimw enim tmiors
qutádtíi cdpitA per Verb^potim quim per Autem. Vergititó.
1 unonm cum Venerefíe lo qut ittcipicntcmjicit:
A* Btí J,4+ E ¡región itero tattdcm, er ftolid ampia refirtis*
Tufypuerq¿tuu4*
BpüU ««iüh*. £t ¿¿ seruium Sulpitim feribens Cicero ito epifíolm inri*
pit:Bgo ucro ScruiucUem(MtdU)inmcodotoreáffuiffest VT£
tere* nenia dic¿t,dge mtanyfan é dutemjdm du tcmtenim du*
ttm>dtffltem:ut4gc uvrb,fcm e ucrb>idm mro,cnim ucro-, atue*
r¿.Af$ utin qtíibufddmhcisb^cduo^cr cutera pmiliad me
priusenumerata húbent gr<itim,fipondntur,ia in quibufddnt
non hdbtntiqudc cft, qutm ídem ucrbum repetimM<:modoT
Qgmttf.Pro p^tremori pojjítm^ordmprttrcnojipojjíim. no*
rede dictó cQrdmpdtrcdutcm non pofftmjiifi rcticedt uerbut
jpcycordtn pdtrc dutem non. At£j; kkfcquitur negatiojtiqwtn
do dutart dntcccdit.Qcer.Tu cum principan fendtorcm duun*
eulmtdomi hdbe¿st4dem non referí: ad eos refer^qui fudm
damumnon hdbenUtUdm exhturiunt* Quarenon de eo modo
inteUigttur, quoties tterbumfinecontrdrie&tercpetitttr: ut
riofl^cra^ tátXhTribws bis temporibus qudnttmpoterU^poterU dutem
ru», qudntim wofo.Nf <£¡ quoties ttUquidprttongim cfcdttt non*
nibil immtmt: ut ídem in Verrm, Non cnim, inqmt.iüud
peto*
E L E G A N T I A R V M ¿ I * - II. ui
f>rfo,ífW0<¿ falco, quimuehementm contendí impetrare* ut
reui abfoludtur non peto 7fed utpotwab hoc, qttim ab tUo
accufeturtidpeto.Zt in Vhilip.Ego autem ueteranos tueri de*
beojed eos quibut famt&s cocerte timerenon debeo. Tale no
fkit Lá8anti},quidit:Scd(utdix0ueni4 concedí potejlimpc* UWi*.*.
ritis^ qui fapicntcs fe nonfitaitur: bis uero non potefcqui
fápientum profrfíiyflutnndmpotw cxhibcdnt.Zgo dixi¡fem>
HKnon poteji.Poéu bec non feruant. Vergilius,
Non eritauxilio «o tí? Aeíúf«f»cr Arpif fcmíd.t t%
A t M efapw erit* - Ouidm:
Non formofui crujid crdtf&cmdw vlyffet^ u.u* Am*
Vorrojicct ciufdeinfiznificationisfit,cuiut Vero, CT Autcmt
tomen(utputo)pro Mií poneré non pofiitmonnunqUítm t\mcn
cundcmiocumfortiturtUttgeuerQjdgcpQTroftdiltod tmn*
qü<imin fronte fentitU coÜocatUY'Me 4ttté ffpimMQ&nt,
Torro qui confcfftm defindit* non abfohttionem fcelcrU petit*
ftd liccntkm. Per Ola diccremus, qui ucro^ucl qui dtttem con*
ftffttm defindit, Apud quofdam^ er prdfertitn poetas > uolunt
fignificdrelongc^erújpoñedyUltrkideoq; ftpcnonin prin*
cipio fententi£yfed in medio imenitur*
De Síquidem. C A P .XXV.
I quidcmt€xfuv quidem, compofitam uidetur: fed cur nec
S primtttt fyUctbdm longdm hdbet^aim pelonga fit7nec figni*
ficationem aliañut kamm s unde componi diciturtdi8ÍQntmt
E/t emmfiquidemjdcm qttodndm-tutapud Quintil* Atq¡ natuLíb*i,cap.T7.
rd ipfn uidetur ad toíerdndos ficilm labores muficam uvlut
muncri nobis dediffcifiquidem &remigcm cantus hor&tttr.Tit
CiccronemiConjitecr eos nifi líber-atores populi Romanicen
feruatoresq; Reipublicd* fuerutypliK qu¿m ¡icarios,pita etiam
quim parricida ejfe; fíquidan eflatrocius patria? pdrentem,
quimfuum occidcrcNonnuUinon interno feut* quandafiquí*
dem ejl una dÍ¿tÍQtquado dúplex: quod internofeere fictle eft:
h > ut
U* IAVRENTM VALLAE
tttdpud cofdm ¿mbosíPrfcranlibró quarto: QudrciUudftaí
íi]?!tHc prjtcipitUTtquod defkndi non potejí: fiUntio fíquidcm
difiiíndandwm cjl iüud,de quo iudcx pronttntUturui eft.Atfi
extrd cdtifemfn ddíteftiww * í 7 c* ter*, Voftftiortm pm Mis
tone: Brinde proftétm r/lpcr id t emporis, qmm km Chdm
ifiquidcm to die Kom¿\n ucnturm etdt) rediré pútaiffet. E í
pro Fkwo : o' morm prícdaram > diftiplinm'^qudm d ma*
ioribm accepimw, fi quidnn taitY(mwyfed «¿feto quo pdfi*
iám de mdnífeüí cídbiíHr* m koc tinten/ígmjiídio dpud Oai*
ífom repaitur libro qudrto FtftcruM prinm fyÜabd brcui^
tAnquamjitdiftio cempefiri:
Sed Jí ¡irte tibí r.on efi mutibilc pr¿f íff,
Stotq; femcl iunfti rtmpere mncU toril
Uoc quoa¿ tentemusji quidatiimn<t mndujf t:
Sin mi nttíjnfirn i co n iug ií uxor erit*
ídem libro tcrtiofmc titulo:
Quídam tiíc Qjue mthincnturd cftfi quidem ucntttrdfencfitit*

notst ucram l« Jtt ditero fígnificuto dpttd Jjtcanwm libro quártQ-


ftio n c eflí HP- H 0Jcfí
¿ tf«ítíCtn [o ío ciw í » erfjttírt c b cUi
lunt, Si qua íit r c • *
uciit.ftpcc, Ewx cdn/>mffíwr« frw*-
DeSín* t c A p* x x v r-
i Inpro^nwíflJiA» íii.pnmrf pdrfe ccüocdtur, fedin fecun*
S; ¡dAJibifirc duoru cjl oppofuio^tq; hoefiueuculifcqutn*
IjiAnflr.aíM. te, fíue cD7jfoíírfnte,Trr(Uf.s¿ iUtm relinqtw + CM uit* tmeo:
íu Phormtonc jw opitttlorMw Milu. Zt alibi: -Sihoc ccUwrjn metu-Mn
*¿t. r ,fct,+. patefitjft probrofiem. Nonntmquawfxn urnm reperifur, /r<£
InbcLipg. ^tíod/ccHJito^w^nn oíímfjf: MÍ Saütiftiuí ^impcrdt^ut prc=
tioficuti mulfo cvftcWittMfididtorcs Mdfinijfe p¿trct,ac md*
xime oícniti: ftl ^ P&tmproceddt y ÍJHOUÍÍ wotíí) NííMtídMt
írtrr rficidtÁd r/l,/í f^f^occütó/in non poífjí.M^u^. QKO-
rtrnddm tmm w/ití rjl^tf (ííc^nffinMntt 7 pro co quod eft>ji
non»
ELEGANTIARVM LIB. I I . ftf
non jtjitíijl ¿n /íítjtíwt ín ¿£í*fcrrt7/ít ncgatíc, Mír^rcr^ <íc «K fgc,
«ifi idápttd quofdam prfjhtttcis uvros repcrircm. Qua te cjl it
hd in Apocalypfiísin dutan>ucnü tifricito, cr mouebo cade*
Ubrum tmm*Qwmpr&fcrtirit paulo p¿& dicdtur>5i quo mi*
nuwenia* íf go ucró in utroq; dixipfm mnwutl yfm aliter,
Eírüi Etá$dio:SiibifücritftímpáM,rrquiefcct^
pdx ucjlraifm ¡tutead uos rcucrtctür^taltbiySi quidcmftcc*
ritfruáutfm dutéjuccidcs iüt. In quibut cmmbttí Graccnf*
gatio adfftScrumuultnotim¡tum]i decipiprofiquidc:utibif
-Tuaji tibi M <fíidU CUT£* quod mihiminime pldcct. Gcorg,i.
De Qufppe» VEpore, Profc&á, Vtícp, Ncmpc,
Niminjm,Sani>Ccn*. CAP, xxvn.

a Vtpp r.cr tttpote>profiftoio' utifanempe* cr nimiru,


finc9cr ccrtiyUdmtOtfimilioMfunt quidan m figni*
ficato,quam iüttd quodmodo dixi{dcftquid<mloqtior)fcd dd
hoc ipfum proximi decedunt pr<efcrtim dno3quippc>&- utpo*
tc:qu£ Ucctuulgo dcapiatur pro certi7cui non ommno equi*
don repugno,tmnt milim dccipcre pro cdufatiuls; ut Qwm<
tilUnttíf faifa
(ipiendt qut traddntur,cfff conccfjlm}p¡crof<i; itero laboran*
<tcttmpordt&rdittteingcnij pcrderciNdnt contr¿,ptum repe
n * í , CT ficiUs mcxccgifiyuío, cr ¿ddifettiivm promptos*
Qmppc id r/í homini n¿turdc. Acfictttdttcs ad uoUttm^qui
<td atrftffl,ád fieuiiietmfir£gignuntun íftiprepri* nobis cjl
mmtis4gifttÍQMq; folcrt inunde ari^o áninú ccclc&is credi*
tur. ¿w<j- licct huiufrrtódi diftiones chdcm tendant,fcmenufa
difidente?? quafi diutrfo itmere <td idm perttcmtmt.Vt et\im
pro quippchocin loco redi: died fiquidcm*ucln<t\v7<tut rJ(fc7
urí eni^aliqua dtéfiotte antccvdétCy adhuncmodumyld cnim
cfthcmini na tur ale: i a. rdrim per (^uonidm, qu#comunRÍo
bdbctdliumfMm ufm, qui nuílt horum dltcri concedatur: ut
in hocTuüidnotxmplo, cypmamutriufqutccnfitíjctufdjn Piüi¡p>»,
PX.
1*4 LAVRENTll VAILAE
p, C. prob d&m uobis effe confido, priut qujttn de republicS dU
ecrc iiKipiOtpAiíctkxíMt de fa&ertu M, Anttfmj mutm.Hoc
Ídem per quippefic dicdwVriut qtUm de república dieere in*
ripio V.C.pduca loqudr de heñern* M.Mtoíiij inittrU: quipe
pe proba&m uobit effecenfido edufam utnufque confuí]. Vety
quippe quum probdam uobis ejfeconfiddm. Vtí t quippe qui
probdtm wob tí c¡fetonudo jid confidaní^ uuic fimlmum cjl
utpotc,pr£terqtum primo modo. Non enim hubct fuum ucr*
bu:quJe fvrcUutpote id cjl hotmnintáurdle\tnc£tcris ow\Í=
btti uftm eundem hdbet^linw de UdturdU biñorU i vtpotc
quwrn quídam dunuo^CT bicnmjfadtio durducritCic^d Mti*
«wn: Mr incomodd Mletudó^qu* iam emerfera, utpo te quum
fincfebrilabordjfmjenuit. Idrndd cundem: Ed nos (tttpote
qui nihil contemnere foíemttí) nofl per tintefab amUt-E t in Phi
lippic¡s:L.quidcmjrdtcr ciw,iitpotc qui peregri dtpugnduir,
fimilidm ducit. Sdüuñiuíin CatilinarioiAn tortita proculttbc*
r4tj4tpote qui magno exettitu loas ¿quioribus expeditos in
fugamfirqtteretur*HicfubiuáiuotiUe indh&tiuo ufui cjt.Non*
nunquamftne cwm^e^rjjrtc retatiuo reperitu^c? ttcfdo <mfre
qtLentw7mufmQdi rjjctfcoc:Automuf *bft<tt <¿fceflo,utpott
¿ger^dc ideens in kilo, mqua firma, etkm reperitur quippe:
utQuintilSi alienum,^ ignotum > timen qu*c ccmmwtf o*
mflhm momli^quippc fub uno pdratte natura rogndtio t%
hominemribofirtemiffm poma digntmiuiderer feruajje pe
WtítfílttUrtítttíttíi, Tífltt Limvt libro teríto;Nofcm india fai»t*
Um petitor t quippe apud ipfam autorm drgtmenti peragit*
Projifto dUtcmte? Htifyfine dubio dfftrmdt:fedbocfeeufídum
nunquam, dutftn mmquim apud Cié. dpud poñerioret fre*
quiterwtQuintil Sed folenthuiufmodinegotiatores aliquid
fro pr £(wn, de p vi ndtumftipti Urijttitfc q «ui*t alten am r on «fft*
dunt.Qgod non itifolet dd refponjionem adhiberúut iÜud di*
tertmut acero, QKK &*Í mÜtidtiti profifto, qui interfuiu
LiCCt
ELEGANTIARVM LIE. IL i*í
liVcf idm ficerc per cartkut idanjdntnmfoluitudittem bo*
ítorum, mtwm timorcm omnium in qtto memimmm i ccrtein
nuUo. Etper nimirtmiut Quintil- Demufidquod nuUo modo
fitripotcfiyidm ingtnijflttdij* dofain<e,prfiimo 4tg> óptimo
wro.utcrmelior dicetur oratortnmrwm qui homo quofy me
lior.ScdufimÜomniwmmdximc eflnempciut Cic.Apud quem
h¿ec dicofnempe apud eum,quiqu¿m h£c fcirettme mní ante*
quirttuiditiKcip.tradidit. Nctmunqumfinc intcrrogdñonc*
ldordtwcmm quídam fdtyram fie itichoatiticmpe incom*
ponto dixi pede currereucrfut Lucilli.- Et PrrpuiíNépehoe |*7-">.lib.i,
tfidur^dixit.Quintilquoqinquit: Ncmpeenim inhocptu* y"J*
rimuUboris cxbavfitnuf,ut rbetoruen oslenderemui bene dt*
cendi rricnñ**&utilm*w drtan7 er uirtutm cffe, Sdne tutn
4ffim¿tiuc fttmttur.utjtA fancyfafíc uno. Tum pro uddeittt,
homoffnímbiUí, Jntvrdm twmfuperUtiuomSueto, detá&ic u
CxfdrfcÜeUmfmi dijjicilimum gcfiit. Turo permifiiuc,quo*
tics aliíjuid dduerfdño tribuimuvM^fttfanv ittdis.vt Quintil
Tuleritfanrfíliusnoñcr mcrito peendk > dcderitfyiritumfup*
plicÍo:nihi[ de pretérito lo qudtmr.quafi (floja fit ut uk,Qer
te modo dfjirmctt, modo pro frite decipitur:ut,non potero íaft
gerefeerte potero uidercJieUdt certé.ldeo dixi quod pro faU
tem dceipitw7quod hanc edndan fattentiam nihil diffirre pu*
to <sh edtqti£ eji9non potero mngcretfaltemiucUdtfdte pote*
TO uidcrc.AdiungiturdUtcm iüud dt,quo modo iungiturfed,ctí
timen Jicct alterttm corimfufflceret, Significdt niim tionnun*
qum dtjdem quod faltan^utin iüo Vergilidno: At MefdpiH Aterían.
erit,Ccrt¿; coniunftü ctim coniuneticne cr, femper afjirmdt:ut
Cíí .H^ ceru contrd Cafare cfl ingreffm drmatut.Apud Qjtin
tií.Et fdne,freqiienter:ut libro primo: Btfdnk qtm concipiat
nd dccUmdntis habitum^uel ordntk uoccmjtKeffum^pronun*
tidtiottcm,iüu>m deni<$ dmmi,ey eorportimotvm* Certe con*
IHWÉfct cmfciotfimilibutq; uvrbiifolct matare cino7ut eerú
ixs LAVRENTIT VALLAE
feto :ftcut dirimía mmift&bfcio: pro m<tnifiñ¿:dpcrto > pr#
apern:íiquido7pro liquid¿:tutótpro tuteo* fimilid.
De V e CAP, X X V I I I.

V T^pro (juippcfitít pro tttpotedcapiturjcqtienterrtdti*


noATt<^intti^ímcyutcuiui{inímcñomañ)nófur*
tundin quifej; iwffcjion ndatcs^non putrcm peteras unx txmi
rcsfkccm apud quofdá mifcrabilcy quod uxdtbítrimqut cem*
parjw.Et¿libitlúmiüuddiximus>qu¿toplusnitor is^ cuU
tus dcmajbrAtiu* mdtcri^itt adddcchtioncm ctudicnm com*
pofit^qukm qu<efunt in díÍH,CT cotcnttotte fuaforU indicti*
Icsq; permtant, vbicftut,licct poncrcquippc? utf utpotc^
Uki^-cap.i* Quintil Vtyfrequvnterttntur: Vtpotc^autanrwo. Bíalibi:
Üeo. i. c '^cc ignoro igitur>quos tránfcojicctttiq; d¿mno>ut qui dirc*
rim cjfe in ómnibus utilitxtis aliqttid.EtalibiiThcopomput hk
próximas ¡ut in hi&orid pradiRit mtnorrin oratorimagis f}»
Mif,ut qui anteqtutncjh ddboc QpwfolicMtw,dmfutTdto*
Cice.dc Stvt-rrtorMiqtiddo jccipitvr qtidfi pro feamdimzut Cicero, Qw
íia<e- fermo+qux pr^cepa, qumto notitid tntiquitetisjcictitid i«rtfs
dugurifjmltá cti¿ ttt in homne Romano Utcr^Adcfi^fecutu
Dtdar-ont^ dimid íjuodfotcntfcircRomm.ñtalibr.Poñcaik Cliftcncnt
«bit*. HHíItítm tu temporibu* HUs ualuiffe duedo id f/f, fecundu iüo*
IhiJíüi- j-wwi tnnporuvnrioquaitiaXt itcrm:Dcnitfc huc próximo fe*
culo Tkamñoda infernas cfl, ttt dpudnos perantiquut, ut
tanpor&M iflis no it&ftni unwt, EÍ itcnmut^ iterum in co*
dan BWlío :F«f,wí f mporibw iftis Jucttlctmierat cúm literis
'Láún^tt^ctUm Qr^cis t ut temporibut lUis^crudituí. Erat
ctid in primiWt temporibus iUis, Gratis doítrimsinfiiMUh
quorítutriufq;orátwncsfuntiut Apáticogaicre>Uuddbiles,
QuíbusallíccrísíungííturAb 3 &Abs. CAP. X X I X .

A B, cw«t duabus liquidisy & cwm i,qudndo fit confonúns*


ádiungifolct: utyab ttge^db lcgdtiitab litcris+ábngcdb
rogo^b rc^b IOHC* Abs mo <mttut abs tc^bs Titoiinta*
dtm
ELEGAÑtlARVM LIB. ir. 1*7
áara ucro cum q,ut Tcrerítit: &bs quinte homnc^cüm opus ejt> U Aútiphjfo
heneficizmd cap crc,gdude&. *>*
D e CGnrimró>Proi¡nus,Sratim. c A r> x x x,
Onfi'iíHr,^íífmwí.yhírJN^Híí¡/ígní/í«nfs«í>fííW r/fc <JÍÍÍ*
C tas didiía ttcgatiüticjigmficdtiofit quáiswn idcoiut de
Grdtore Cic.Acfi \\Ufcdit iones faluti huicrimanfuijfatUní Lib. j.
cotinuo ¡i quii moiití populifaclus í*jjef, id C. Noríuno in ne-
fario criimnc^cr frdude cdpinli cffet poncndum<Q¿tituit.Non Llb*' 3-«P»T*
4«fe IÍÍ gtííc^Hiíí prífíípwf neccfjamt cjtfic ad cfpctendu orct*
torent mxximi protinuí crit momtnñ.Et iterü: N«f; tdjhtim ibijtm,
lc%enti pcrfiufumfityOmnU qutomnes autores dixrrut, uti<$
rfftpaftth.Zdndiutntobtmctintcnogatio, quam negdtioz
nt tdcmtConttTtu&"rtcft itirjlultt cogimit> nobis quct¡} jluhi
dicvndü cft fid efttmm ideof Cuim fígmftcdtionis \mtit* h<tc
eduf*efl^ucdnon phne rrccjfmc¡la primaiüd cius,ernd*
turdíi:qUdftdicdtur,numtdut,tio propter bdnc fol^V fe pri*
mo oftvrcntnnrrtionem. Serum r,<mr/i ufm hdere ekgdntcr
in cd pdrtc.übi abeft ncgdtioino quid mtilicr. fhtim cr anciU
Uifidutem dnciüd, fhtim cf mtttitr cjl. Toücndum cnim erdt
ponería*jhtim. Vrotinuí(ntinterpretar)pro fipwífiucetid
dliqttdttdo decÍpitur:ut\7crg.-Qnm protinm omne Pcrlegee ACMÚU*
rent.-Qjunt. Trdxerdt exfirmitxtcmcHsMagna protitiM er
¡K memhrd confhntUm^temm quod¡ktmfit,quafí fimulfit.
De Tannim abcít,Tantun-ic£ non. C A P . JCXXI,

T Xntumdhc^dut tmum ut,poñ febdbet^dutdúplex. Vnu


fi-Xic.dt Qfficijs:Tdttttivit dbcft db ofjich, ut nihil ojfí*.
ció ntrfgíí pofiit cffe contrdriim. ídem pro fAdreeUo: Tdnttm
abes 4 prrftétiíincmdxirrtorttm operumM ftwddmcntinondu
qu£ cogiftfJeecris* DitplcxficAdanpro le ge Mdnilid: Tdn*
tum dbcji wí dtiqu4m bondm grdtunt qttfjiffe tmbi uidedr > ut
twttzs ctidfirwilmteStpurtitn ocetilas.pdrtint dptrfts fubeun*
¿U mihi effc intcüigm* Q&tn mod&m ío <¡uedi ¿ Gr<ecis mu*
tttdti
üí LAVRESTII VALLAS
tudtiftmit, Hos dtttem düos,quos attigimodos, idemfignifi*
€ire cxboc liqucbitf quod altar tm in ahertm cotterterc licct;
fKiTántümabtfcttt ofjicitífuM nihtl officio magis pofiit ejji
contrdritm.ltcmtTdntum abes ut maximd opcr¿ pcrfccnuut
ftndimcntxnondu/i/^qtteecogitASjteccrñ. Kurfut^Tantitm ab*
fum k CQpdYdtioMdUeuiw bon* gratUjtt rml&s etia fitmU
ttfej»er cttcrd.Qgin quo pldniws buiufmodi crationis fenfa
pdtefiatjrefoludyfutó per nonfolimwt, Nonfolüm aliqu* gnt
tidnt quxfijfenon uideor, fed ctü mías*®- extera. itc, N ott
modo offititm no efi* uertmeti* nibil mdgis officio potcftcffc
tontrariU, Eí,N0/i antum abcsdperftftionc maximoru o pe*
rwitifcdfündmentá quoq¿ nondum^qu* cogi^icciñiSotefi
CT in nedim refoUi»utfupr* docuimasifcd hocjictendtm te*
gentibut rdinquimiM*Pítiqu¿tndo Tdntum abe faz? fine genti*
n<tticnciÜJtwfinc dbldtiuo Teperimws, fcdpcrquim rdro i ut
in Bruto, in CaUidiücic*Tdntumé.bef^utinfidmmdrcsnoñros mimos-,
Dctiioi.*, fomnZiñolocouix tenebdintií. Apud Quint.hscexcmpUno
inucnifcd ttíe genw lo quendi;$i ultra hoñií affiáut^ui c¿*
fos ddc ffpc twmttUrunt>ultra tyrátmosjdtrn Utroncs^parí
hdbet non fcpclirctmft aliorwm quoq; ofjicU pntcidmt, mn*
tumty no prfítt exfluftibttí aqua reñinguit ignt.Et dlibi'Mot
tri&e $c¿bcuhrt,0'tontito non ipf\ qui^jicerdt mferanátm*
Ztiteru:Tdntum^non dtírtm74cruñicuícr parü meretriájs
¿rtibw querdtur educdttm, Id eft, mtum dbcjlut reñingudt
igntimtüm abejt ut ipfc miferedtuntmtum dbcflut querarnt
d«rom, de ruñicum s de p&mmeretrieijs artibw educatum.
Vdlcrittí in primoiTantum non futí mdnibuideducitfíuc prom
peddefltUclprope efl. id quod etidm i GrfcofumM mutuatL
De Simul/Vn^Paríter. • C A P . XXXII.

c i ttoncor *
S
JJÍU
lmtdgejmnattím nÓmemnimerepcriffc apud Ciccronm^
dpudpoñeriomfapeiut Quintil Sitnalut plcniore obfem
o d emerercr dmdnttjUmos mety n muí nc mlgdrem utam m<
B L E G A N T I A R V J H LIB. II. ,* 9
Zrtffiit^licniS dtvtum ucfligijs infiftcrcm* Vergiliw;
Obfíupuitfímílipfcfimttt pcrcuífus Achata. E t itcru/m: ArIlcíd.T-
Accdcratfímd Aeiiedsfímul Apnm Troum. A««id. j .
Cicero turnen raro profimtildixitun^ in Verrcm áftionefe*
cund¿:Vn¿ z? ihquod jacio, probjbit: u/u cr in bac cditfd
profiftó neminem prfponendtm mihi c[fc exiftimabit, Simd
non gemin<xttirn70' Parittryapud<^titUüt¿inuni¡^pc:ut^oe
mofvrtisfiniut er fdpicns:ucUbomo fortiSypariter Grfdpiais*
Raro cum Ef gentin¿tta:ut Hordtius^
AtitfímV.t cr inclinad* Cf idónea diccrc uita. De Arfe poct.
Cicero pro Rofcio: rerditifítmi eftlpturhomntifwwl ct dmi
citiam diSfoUicre^crfrUerc eu qui Ufa „¿ c0l-t„ tiiji credidijfct*
j > Nudi Lifrcrríiis^NudiuríjuarrLis^Pndíe, dC
Poftrídíc. C A P , x x x 111.

N VdiuñcrÜM^ mdmfqudrtm.nec ultra progrcditurfl*


™tbiduo,triduo,qudtriduo; ejbinoáio&trinoftio,
quddrino tttccrno ámplim: mfi punmusfmc me dd fcripttim
effein Pb¡Upp*Nudwñertittfdccimw.PUutui(utfoki) Ucétcr
inqutt7mdiuñerümiqudniíuquintm,fíxtm,feptimtít, o¿h*
uus,vr adhuc dcinccpsiut ctiam (td miücjímum fuer i t procejfti
rmSed cur qucmddmodum babaüm bidtto, c? binoñio ,non
etúm hdbemut mtdiuffeamduttncmpe quu ddcjhdliud uowbtt
ttm^T quidem mdgif propriu^quod rft,heri. Dcdic ¿utem,
qui prteefiitbcSltfriüJiamttíNtidiu&ertM: er defuperiore
¿dhuc^udiufquártwifciiicetmc die tcrño^uel quártoJ^e ft*
quenti^Crdtide buic proximo.VcrédicXicero dd Atticwn lib*Epíñ,lé'
x i i.ScicsigiturcrttSiddfummu.'mptYcndic.Vndediesperen*
dinw^dies dbhinc tertiut.Cffdrin Commc&r'\js;Qjiüjiperte
liceattpcrcndino die cum pvoximh bybcmts eoiunñi^ommu^
non cm rcUquü beUi cdfm fuftiiurat, E t coperendinare, difz
ftrrein longim de dicin dicm.Pridie, er Poñridicfimlimm
fibtinentfígnijicdUonc «,«««jwnt heri^ cm. E/i enim pri
i die,
ijo LAVRENTII VALLAE
die.qudji herido timen pífente dieiicrpoñridie quaficrd!,
non prdcfcntis dicijed cuiufdÁ dherim^ut pr<eteriti>ttutfktu*
ri prttcritijíc: Pridic qu¿m intrarcm man, Ux fcrenafulfit*
Tttturiftc: Vrtdie qumintres patriiJtcrificimfitatoÁd cfiy
die pr<ceedéti9quo úUtmdrcintrafti^ut pacriaimrebisjtnn,
Voñridie q&xm pattr morían obij^cpulumjrci.Et 7 Poñridie
quum uxorem duxero^duig^ndam mihi f/K Ve/ c ¡^ genuino
j¡c:Pridic iÜiufi dirt.cr* poñridie iüíui dici t que autbfcfecU
uclfacim.Velfinequim,0'fmcdiciífie: Vcnhadme Chre*
mes poñridie cldmans. fupplc IUÍM divi, quo hac gcjh fttnt.
Et3Cum intrdui urbéyttudwi hominc priditrcccfiiffe* Dicimuí
tomen ¡Quum btó litcr& ddbdm7erdt pridie Cdcndds Auguflii
ucUpoñridie Nontá:®*ihQdiccjl pridieluderum Cirecnfiími
erm crit poñridie nundinítrwm.Rcfirtur enimfc/rtempm non
¿d hodiernitín craitinutiiq; diem^fed ad alium quendAítiy ueíu
ad eumeno h£litet£ IcgcnturAdeoq; errduit,quifcripfitfc:
Qm¿m Rom<£ domum ciití loquen di gratid adiflnn^orauit me
dicen;* Voñridie dd Meredcdí:Dicc}idwmcrdt?em:dUtfic,pa
(iridie ut redirem orauit. Kurfití nottrrfti dixifct faerdt ut
redirem ordttit-,fcd poñridie, Af $ ut non dieimut nudiuffccutt
dusjti necfecundo Calenda,fecundo NcndtfccUo \dw:feá
pridie Cáhttdiupridic Ron¿upridic Idus. Uem.ut non dici*
mus nudiu$riittu*,it& ncprhno quidem Cdíendtf, primo No-
HA,primo J dufífcd Cdkndis, NOHÍÍ y IdibmSr&erei ex his
duobus dltertm prmatexfc denoitíindtiutítv^hcruucro mnU
IMC.E* pridie jit pridianu^cx pojlridic nofit poftridUnm^ut
in uftt no eflífed pro eo nbutimar crafiinus, per quod fignifícd
tur non modo dics fequtns hodimuxmfcd ctii qumlibct dliH.
yergiliut Gecrgicorum primo:
Sin ucro ddfoícm rapidumJutiMq* fequentes
OrdinerefyuicStntmqtMm te crapindfaüet
horade $ infidíjs notfis capicrcfcrcn*.
Eorfrnt
E L E G A N T I A R V M ¿ I B . IT. tjr
Zodcm quoqi modo abutimur hcjhcmut pro pridUnux.Tcrct*
-Exiurebcfierno pancmatrumuorctXictTo:Vidcrcttidcor*aEanvtt*&f*
ttUos intentes, alias excunta y quofdam ex uino mciUan tcs+ c£n,*,
quofdam hcftcrrtd ¿pofotfone ofci&ntes.No de hefterno di cío
quitar,qma^utfiedic<tm)ab iüo herinon fuerdt fkñwhqttim
hfc diccretitur.Vtitruir frequetim hoeper dbuj\onctquim iíla
ndínrali,^ propriorfuo cr ipfo ¡requéter Mitmr-SuetcMm
h\ uitx TiberijiSolennibus ipfe coenis pridtan*fepeer femefa Cap.í4>
obfonia appofuit.it cin ui&Cdljiüídrcétcadbucjiomacho pri C2P^S*
diani eibi oncrcJBdrtolws cu legulcii fuisaccipit poftrtdic,pro
pon tres dtesitmde con fcqu cris fuit dicerc, pñdic pro eo quod
eft,priortbut,&prcximifdit:btíA.Ntifítia uulgo hquutur,pri*
dic em dom», quwm diccndU (¡t nuper,de quo nuc differatmtí.
D Í Dudum 5 Nuper J & Pridem, compofitísqj.
CAP» xx X 11 11,
• p v V í í ^ e r Jmdtidum.dc pdruo temporeumuíhor*, aut
1S [entibo? £>ttut duaruiñ horártm^uteerte brcuifiimitrm*
porisiüuper fweVridcm^ldmpridemJe longion tempore*
dücé^ut uiginti dierí^aut ntcitfiswciifiumuc,&'nonnutiqit4m
únnorvmypro coditioncmateri¿e.]tem dudu,r? nupcrjatpri
demje rc,fiuedftione7qu£ i\on infiftitftd jktim tranfn.Un*
ditdtm,<?T iampridemje re^fjueaftion^quicinfíilit^itr.mo
ratur AÜJ prtferitum uttq; pcftuUtMc ficquentim pr¿fens3
nonnüquatrictidm pr£tcritum.Dudum intrdui^ey, íandudü te
cxpcRo. Jdcflybord^utfemihora cft.ucldu*yurt tres, ud(ut
*?wÍtu)qtUtuor ex quo intraui^ ex quo te expeño Sed ipfa
dftio intrandi nonínfi&itifcdfhtim defmitifecttiautemexpc
¿fondi ¿tito.ítem, Nuperex SicilU rcdijxyUmpridcm ex Sí*
citid dbfufn-Mcljampñdefítrx Sicilia rediy.id efi,fupcrioribai
dicbusjncnfibw'ue ex Siciítaredii:&'jdmmuUidÍe$ftm:itctr
¿Uqtfot mettfes,cx quo abfum ex Sicilia: uel7 ex quo ex SiciUd
Ttdq.tiic continuátio intelligitur tcmporiíjÜbic mtime; hiefi
i A gnt/t
IJ* L A V R E N T I I V A L L A E
gnificmr mord, qud m hoc loco immordtuífwmúühic mome
twm iüíid applicdticniíXíetcrü quid dixi nuper > C7 idmpride
non moda mcnfes comp\et~íitucrum ctum atinos pro coditionc
m¿ttcri£,ule exentplumfiKNiiper inucnt* cft machinó 3 qutm
bombarda uocdntnd cjl,twn multo tcporc abhiñc.lmpridm.
bombdrdctin ufa eftihacejt, im alicuanto Mine temporein
ufa r/L C¡ cero de D iuii i a ti o IÍ C: N c<p & itc p hilofo p h km pdtefk
¿hm¡qu& mper inuefo cft, \uc de re comtmnñ uta dubi&uit.
I dem de Aimcitidt Nr j¡ enm affentior hii, qui nuper h<cc diffe
rere eocpcrutyCÜcorporibuifítwldniíttM Íntmret4to¿; omnia
mortc dcícriQuid dttinet plurdtíteexcmpU repeter^quü nc
mo dliur tceutttíftttforfdn dliqudndo poct^pud quos tegi
muíidíidudüpro cotinuo^edfcreinpcrfondloq^t^ zralios
¿ka«d,i. utmdturcthowmeiut VergUius* -ittndvdumfmitcpocntó*
Kari uíiam prtdem: utfrcit Lúe¿ñus:
Líb. r. roíiiu Umpridcm üiáricid7tollite,f}gnd.
Nifiidmpridcm uiftriád dicdmui.QndreBo'éthiutuidetur md
le uoluijfc imiüri uttttmlocam M.TWÍÍÍ/ in rbetoricisjiccntis:
Aliqudndo refiondendwm c¡l prtmitm bis, qu<e aduerfariut nw*
p mime dixerit.quwn in comcnt&rijs dUleñicis inquit:íioc<ttt
tem quod mper diximmqum dicere debttffit uttimot<utt no
¿¿b,7,c*p. * s. ujfíiméydut poñremo,<mt proximiAn Sdtumatibut quoq; M4
c 3 i.Je«iu crobm:landuiuJnquitt h*cqttdtftioab Ariñotelecrpropo
fia f/f,cr/oíítói*Qifttwi dicere debuiffet idmpride* aut poíitfí,
bíncibuí. idm0l¡mtptiniMetidmntaior(jjméfcriptZejl)lib,x xni(
fie inquitiSomtto dceomoddtu^c fecurit&tibus* Idmíf; dudtm
hocfuit^quod HoméricaiUd Helena ante cibum miniftrauit'Et
iterumíi&.y i x. lddudumexeddemHifpdtluZeltctmuenit
inJtzlidmpUgtiutilifiimtim.EtLiuimlikx LI.IHCOcapti*
uorum nvmcrofibri qui dudum fuere djfueti dpudVanos mer
cede opw in drec LocroYitfkcere.Vridemmth er nuper idem
fignij¡C(tnt,E¡ldMté mper non longo tempere ¿nunc, interdi
non
B L E G A N T U R V M LIB* H . n%
Tiort longo tanpore ¿ tune: ut Curtittt,QUÍnupcrab Atexdn*
dro mifii crdttt.TiM LÍUM :TWIC heccipfu indignitxs dgebdt
ánimos9no in retinendU modo publicis agris* quosut teneret^
fertmxccm nobilmtem habercyfed nettítctwtá quidem dgrum
mpcrexhoftibut cdptuplebidiuidere.CieAz Ordtorclib-i u
C¿tim multo de bdfoeis,qu¿v; nuper iüeuendtdcrdt.Vridm ue
ro rdrum eft-Plinius lib.v 11 sutúrala hiñori<c:]pfi ucro pri Cap. i¿.
dan uidimm edm firme cmnid pr<etcr pubermé in filio Cor*
nelij Tdciti cquitk Rommi- Pdulas i urcconfuttut lEtnonefi
mrum,fipeculiamqtíoq^ficn^ipridan fihjdcftrtur futrí.
VlpknuiíTcnctttr etm or diñan tcnere, quem pridem hibuit.
Mode&inuti^titfif pridemfibicditts. Stpiítteraneg&úo* dmcrfiíiiíioí
nejy cum qudm^ curtí ítxpltm'í« B. x v. Mcdicd non pri* ^ m i q ^ t i b u *
danuerterein ltilidm.Cicero pro RofeioComocdoiQuimpri cqiq£nJ*
íírfíi nomen Tttnnij in dduerfarid detuliüittdem in Bruto:¥utt
aiim replante idm Gracia, noñrd autem ciui&tc non itx pri*
dem domindtu regio libcrdti.Vdpinidnwt: idé in uvttigdibus
non IÜ pridem eon¡lituttí€ft,utfuitemporiíf¡ngulipertcii¡tm
prfjhrent.ldem intcüigitur in dudum7quod in pridciut quam
dudwt hk fcdcstrcffondebis^non ia dudum,uel idmdudum.
DeOh'm s 6£Díujcorum^cópoíícís. C A P , XXXV.

o Um^imoUm^ucolimididiu,^ iandiu, er fándiu^hd


bentdiquid cum fuperioribtudfftnitxtis.QuorÜprimwm
dpudeic. rarifiim u m, a pu d Quin tiLjrequcs^qtiilib.v i11 .fie
aittSed infbrottmentUm im fkalitttcm olim defiderdmusid
r/hítfmoíi'm.E t d\ibi:OlÍmiám impe rdior intcrfulgctcti uirtu*
tes tu** liuor locü qutrit.hoeefcidm olimiquod e% idm ¿ Ion
go tmporc.olim pro futuro non dpud poc&j anttim>ut Ver*
Hunc tu olim cocióftolijsOricntü omjitm Aciidd.i,
Acápies—fcd 4pud ordtores quoque:ttt idem QwntilStmt
c Uri quoty ho dic viufdan operis dtttorcs,qui clim ttotmttdbun GtQT
r£,r
ur*Yoct£ ctim pro diqmmdo-Miicm Vcrg. *
Ac
IJ4 L A V R E N T H VALiAE
Azolimfertó pofuit quuvn uined frondes.
NonnunquZ etUm pro idttdudii accipiturMt Curtim lib. v n r.
Qlim cnimtttfQ mero fmfíbut uinftis> ex lefio repente cenfur
git.Diu ueró nihit diiudflgnificdttnift per longü tepwidm ru
uigduiydiii equiatuimon 4Htc,diu reccfíi,dtit dm equu. afeendi.
Sed,nuper reccfii+dut dudtm^cr dudum equum ¿[ccndi.Quid*
turnenfíehquuturAdndiu c¡l quodrccefíiyutéte$ dduerbio pro
nomine.Sudé rudo efh in idndiu,cj mtdiuMeot^ c ¿tunda efh,
neuerbd qusmomcnanedm icliQncmfignificdntthK aduerbijs
dpplicesiqude efl^landiu publiedui oput'Mndiuditxi uxorcm:
fed Umpridmiticet reftedicdturjidndw eflopus publicdt\my
er imdiu nxormibi duíh cfluion uíitertqudm ft Úicdtnr^opwt
iándiu cft publicdtiiyddhuc timen eliaurc non defmoicyjixor
nubi undiu dlichiddbuc amen uirgo efl.SignificAtur cnim hic
continudtio réporis^quo cpw quidem publica tu cfljtxor uero
dM&bmAnett&t perfeHerM:qwílin íflojiípcnorc no jtMdco^;
tuba dudwmjaut Undíidü fonuitinon Undiu fouuitjdndiu mor
tUtís eft,non undiu animam cmiftt,fcd dudui er idé in c£tcri&+
De VtlurjSicncQii^ííjTatitiuam,^: ílmiübus.
CAP. x x x v i.

V E/wf,er wrfwf*,cr utijrL h<ccftmiliordfun t in fignificd*


tioneiüiitribm.quafi^nquíím^eu^Kim alijs tri¡>m$*
cuufttuti > MÍ . Erf enmfexfuperiora imaginan innitunt* h<x
trti poftcriordftimlMdincmiquanquim Vt,potcfl uiderige*
nerdltiZf commaneam omnibut^ecncn Vti, cum proprie
fignificdtio cfl>qu¿ Ví. Tu iráfeerk t&nquam lco3qujfi CJHÍÍ,
ueluturfttí'.cjitnenpbord.THirafcerisficur9uelfiattiico: com
pármo ejl * ibicntm dko te tconem»ble <mte¡rt UottijimUm;
quod hinc prob(ttur,quod ¿Ünd refoluitur per ucrb wwi fubjhn*
tiutm^hoc per Ídem ucrbií.Tü trafceris mqtt¿m Icoúd efi^an*
qud leo effbsJrdfccris peut leoñd efl,ficttt leo irafcitur.Atqui
quomodo hocipftim probatur^quid m h¿ ordtiones refoluun
turf o
ELÉGANTIARVM L I B . ir- rjj
tur potM^túm e cotrariof Nfmpr J«¿£Í cum huiufmodimr*
btí ccmiunéfos inuenimmut>Tu incedis udut cffes rcx.non m
tem,ficuteffes rcx,R!*rfus>Tit inccd'^ficut inceditrcx.non ¿tu*
ttyuclut inceditrcxjtx infemiíibm. Ego fentioficutVidto.fup
ple,fcnñt:nóyficut VUto tjfent-Ugo dicofecut antclfappU di*
xhnon^cut 4iitc¿f¡ti.pQfjunttimeniüJ*qn* dtxi^rcfoiui per
tdonuerbumfednwm indicatiaoitit tu incedis, uefot incede*
ret rcx.Adeh ifoqu* babet prarPofrtionem7uix alitcr rcfoíui
poffunt. Ego uenio ad te a»f**n ad ^um:non efe dicmdwm*
mqium DCM cffcsfcdattqtum dd Dctm accedcrcm. Drmíf;
hsc fubiunítiuütnpoñuUt.iUd indicaümm. Seruiusprofecut
pofuitucliít,x t.Atncidos:Ndmdudcm^uclutdíurim 1 ial¿ Scritiiiiud
rumgmiuwreges^nonkabebant. Siitcltmafferreexcmplaui ¡**mr^nlírl'
uciim^plurapoffcminekgantcrdi^ifediimmintermdffe Ww<$ ínií -
rom, qui ia c ¿r¿co interpretitur: Nrfm uclu ti iufeí efe in eos £ n u *Q
4nintiducrtere,qui aUquid perperam patrarutiit* his7qutnos
beneficiofeuenttjreferre gratia decet.ueluti projicuti pofuit
Sfíí deceptta cfl, qui¿ Gr¡tciifh non dislinguunt. AliquandÜ
nc nos quidem diftinguímitf> utiq; cum quídam e iiwfncrdnturt
poñci AÜquid exempli fubiungimwMt apud Ciccroncm offi*
ciorum primo, Turnen exfmgttíis certtL ofjiaortvffi genera n¿
fcuntur^uclut ex ta partc3qu£ prima deferiptt. efe.ídem de N*
tura deortm: Aut quidtimtemerarittm, tmíp indignum fa*
picntn grauit3Lte,atq; conjhntía^quam autfaljimfcntire7aut
quod non fatis explórate pereep tum pt,cr cognitum*fme ul*
¿f dubimtonc defenderé* uclut inbdc qu¿ñionc.¥UnÍM natu*
ralis biñorit libro fecundo: Pr£tcr hiee inferiere codo reía- cap*$ 6,
íiint in monumento cfeJañc/anguineq; pluiffey M Mtitio,üí.
fortio ccnfulibut'.zrftpealus carne ,ficut LJVolwmnio9C,
Sulpitio confulibus; ex caifa non pcrputruijfey quod non diri*
puiffcntaucs-Etiterumi Quídamueroamnesodiomarisipfd c*"í»duW,lí,
fubcunt nd¿$cut Arethuptfbns Syrdtufmw, in quo rcddun
tur i*
LAVRENTH VALLAE
tur idft&m Mphm'm^ui per Qlympidm fluai^Vclopútine^
colitoriinfunditur* In hoc igitur fofa modoloqucndí, uelut
ctmfícut fumíitudtncm hdbetuimrcliquit iüis^qua iam rntfs
tncrm7 difiimlitttdincm, qttfneqttdqudmticet poneré in talí
genere fcrmomsSi^nijicdnt enim imdginemjd r/t, nonipfxm
pUnc uetmtemidliquindo tornen prop¿ ipfdm duoque uerin*
temjtm dffirmttndOitm ucro ncg4ndo:ttt,pater,ttt non amds
mequaftJHium.lntb tejiliamo qtt&fifiliwn.Egonon dmplc*
ñor iÜum ticlutifiiium > Itcct mihifiliasfit* J Uc dtligit me fán=
qnmftiitm9Uctt non áit ine (tm.hic pUni tmdgo ejS.Hdkrt án
tan qudfiquidddm proprium9qu4e efaobijeis ntibi,quid uxo
rcm rGpudiMücrim^qmfi t« idé no ftarü'MUqujfiutro* Qg£
cxempld twfqum¡wn pluñmdfuntiYti etiam dccipifokt pro
utsCrbtc duo.pro quod. Vcrgiím:
Ndttcu uidcbatuu beüdntes Pergdtna circm?
H<ie jugerent Grdij. -QgmtilJXc íjj ego grauifiimu pdtrcnt
Juprcmdfmiuucni iafinffc crediderim^ut b<eredemfiUu [cribe
m.CeujnagH cfbpoc&rumjed quo multi> Grpr#fcrtim Pfr*

De Non qui^SC Non qu¿d>de Quós3c Ve quías


&VtqudA CAP. x x x v n .
O»quu negemhocbcitecffccopofitim, fedquid legan
N bdnc effe eomponendi in omnibitfprtneipijs recufeni. Uc
' rtm tdem Qwntili<m w: Etfibrem quiete^ dbñinentid, non
quid rdtioncm uidebat,fed qmd tuktudo ipfa cocgcr4t,tmtigx
uit. lterum:Qitpd ego non idetreo potifümum in hdc parte tr&
éfareftm aggrejfa* ^d n^írt c^cris quoq^ dotforibttt idem
hoc examnandum quum áitigentijlimc putcmfcd quodmdgti
tim rei necejfdriam mentionnn jncit ¿etns ipfd difecntiam. J te*
riwítrNott quid prodcjft unquámfjtis /tf, fed quid hocprofpU
erre debet¡,ne quid pcitíx^udmfbcerit^cut Ex his exemplis
uiderf [icet > mine bá Qwírt repetí; nmc wm Q3a cjjc, cr
untm
ELEGANTIARVM LIB, II. w
tmj¿« quod: GT ubi efl quidiibi fanel, £ff Hf p0¿/<* €ffc í«¿¿*
Pretor* infecundo membro nunc fubiunéiiuwm c\Jcy nunc iu*
düdttotmywnquámtomentdemrepeti ucrbmn7pr^[enim mo
do ucrbi maottojUt ficit qtiidttm,quiait: No» J«w ¿mío» non
effesjed quodmdmícw> em: Qg¡é«dí*«^K'¡|/rf>n5 gww
non micwíjtd qttidwcUfed quoditx dmicmcffes^tequo iÜud
obferudtionc digntm > de cditfd eficiente dicendum vjfc quid,
KJ quódíde fitKtli.quoM utidt duobm prtonbm exempU in*
facximwt'M poñerioribuí Cicero in Vhilipp. Ntw ut profice*
ron aliquidjiuc non quo proficerm diquii, Qiuidm ignari
huiws diffircntUjcribtínt no raro quo^pro quod:ut apudcun*
drrtijCr eodan in t°co: Primm igitur déh Qsfdrti feruanda
cenfeo^nott qvpprobatixumfcribcndiífit q«id,pro cosquod
cfl quid.Quidfigmtccrté quod m ditero mebro ej} quid3qu\m
dicttiSed quu míoncm habendam tenfeo p&tis, dtq¡ otij. Ef
nemtnidubiu eflfquod¿refolui per quia:cT quo7pcr ut: CT hoc
in loco ¿ Ciceronefignific&ricdiifdinefficicntcm, cui compe*
tunt quod ,cr quid: no fin A lcm>cui competan t qub,w uequed
liquide probdtur^ quum in ectdemfentcntid de wtt\tíj; cmfdfit
mattio-QUdtc ejljüon cdfligo te,quod odio bdbcam, fed quo
meliorem cfficidm.ln primo membro efl caufd cfficicns, infe*
cundo cdufdfindltf.MutemM itertw caufdí pcXajligo tet no
quod odio hdbedm^fed quod dmem.Rur/iw, No cdjligo te7quo
uolupatem ex contiwclid tud conttdhdm, fed quo mdiorem
rcdddm.Vbiefl quodjühic poffe poni quidizrubi quo, iUbic
ut,ttel duplexyuclfimptcxjdfti dUttffl efi.
De Fado urs&: Comítto ut* C A P . X X X V I I T .
Rtiitwftcijtt CTlamimum dcSetuttu eijcere. Ütdhbtidem a«ít,
I Ciccr.Ydácndwn putoyut pducisrdtwnan noÜri confilij deAd Het< ».«•*.
mu*. Eí Qtiint. Quodft nemo mirdtur poet&smdxnnosfepefe üb.+ Jnft,
ciffc3ut in principas opcrtvm fuomm Niufd? inuocdrent.Difcri
mcnhdbcthictoquendimQdui db altero * Alibi ndnq>fit aliud
i Í propter
*3Í LAVRENTII VALLAE
propter dliud.ut quum quk inuigiUt diligcntim fkcieda mer*
catur* y car id fkckt imcrrogatm y Ut libcrimei hcncilim ni*
uanttrcfp6debit.AlÍud cfh crgo.quod ipfejkát; aliud propter
quod hoc ipfumfacit. Non ¿ft in cxipla i me modo rccinttf.
Quid Cdto fteit 9 ut fUtmim eijeeret de Sctuttt t Ncmpt id
ipfam quodfccil.Quidficwnt poét^ut mufds inuocentt Nem
pe ttil éiudyniíl quod nwfainuocdntAdm efi igiturin gene*
rc huíu modi
Lib.j. Oficio f prinapiiim,crjinis:fwc opera,?? cffeftMAdent
tuim * ficit Cicero quodm in locojn ucrbo committo: Quifccudtm
naturam uiuereuolct ¡nunquamcomimttct>utdlicntm dppe*
m: CT quod ¿Itcri detraxmt,flbi dffumt.ldan efí hoc, acfi
dixiffetiqtti fecundum ttdturdm umerc uolety mtqium alienum
appctct.utinfapmcribmjiiuitm C. TUimnmvn Senatueicd:
W3p.wcttratio ttoftriconfilijeftreddcndd;?? min aeterk.
DeQMÓdj&QuLirn. CAP. XXJÍIX,

a Vo dgr quum^qutddam pecuíúrciti ordthne txhibct:


„ K T , „ „ . mM tttittKrutoCU.Augcb4tctimmokftÍ4m,quQdm4gM
fun, f*piétiMntciiüumq} bonorli penuria idm in ciuime cffet. iiem
ad VUnciMl: Qfío inpericufo nonnihitme confaUtur* quvm
recordor b<£cme tttmuidiffcQuideft, quoddugeat Ciccroni
moleñidmtdttt quid cum confotdturiucl quod magna penuria
fdpimtam cffcttwl qum recorddretur fu* prouidentUf N m
pe hoc ipftvm,quod mxgni penuria ftpivntm c[fet,w quod ii
ludftitimconfíiium rccord.<trctttr.ldcmeflÍgiturid>m quo mo*
Uñidm¿onjbUtÍonvm'uc cdpit.e? proptcr quod ipfam mole*
fiiamAc confoUtioncm capit.
Qua de caufa, Vt,Tamen s & fimjiía abqriuntur
at»AnC>to. quandoqab orarán*. c A r. XK
Maío. Q Arpe ddmirdrí ¡oíeo.quod nunquim tibi groué feneñutem
O effe fenferim. Quid mirarh sdpio te non finfiffe.quod [en*
tire no poffcsiQuippc quod nunquimfkitMir^m quodnun*
qurttfmferk mefui¡fc kfem^tti mnqudm jbii&iriímp**
tim
E L E G A N T I A R V M L1B/JL tj?
tiut furct.ft frnfiffes me lufctm>aut grauiter tolerante feneftu*
tan, VcrüirtficlocuMeflScipio ctm Catone* quafid\ccrct^
Miror fenettutem tibi,utfentio,no c[ftr granan- Etalibiidatt
Cicero: DecUmt autem jludiwn bcüic* gloria > quodfatuasJ í ' í ,e Jf¡í?
quoo¿uidemus ornattt fere militiri.Non quod utdcmuí yjedut guaní mi me.
uidemtft> quodfuntjhwtomatufirimdit&rijecUratutflu-
diubeÜiC£glorti.Etdibi;No tzm me ijhfivta dele óht) filfa inLxiio.
prífertim,q\t¿m quédfycro ameiti* tioñre inemoru fempi*
ternafire.proco.quod vft>qu*nt quod amcitU no&ra(ut$c*
ro)fempUern¿crit.Et ¿Ubi&unt ctiácontemmtti, quodfenji &&*-'•
ftti cm chara populo Romano Ault Uirtij uttmfiüffcf pro eo
tíuod cj}rquod*ut fcnpñ&tft»wchira, uitt Hirtij populo Roma
nofiit.&taUbiidteofludiofm hoc negotiu fjifccpimití, quod ^Ztñtin
taitmfine cauj a ueUc cognofeere rhetorica mteÜigamui. pro
eo quod r/hwf MteÜígo¡uonfuie cáufa un cognofeere rhetori*
cam,QumnlUnuim¡ecudo:SicutPQlycratem qttumEufmm C a P l U
IwddrtttW Clyt£rntte$bram,qudnquim i^quod difiimiienon.
cfl^compofuiffc or&tionm,qtL£ efí habm contra Socratéydici
tur.Hon cft hoc^uod compofui¡fc dicitur orañoné contra So
crdtcntyfuitilc iüt, quod Uudauit Bii/ír/in er Clyt¿mneñrm>
fed hoc ipfum,quod copofuit orationemiUt dicitur. N<TÍJ; dum
fértiut opm permi fita1 as7 terram manibm fubcgi,crdifficult&
tcm labore per do muí, winuito folo nonihii nmen foceundift
tis cxprefii.fubintcütgt qudmuis:¡ic> quOf?uiis folum cffet iwti
ttm>tmen nonihii expre^ifcecudMts^Et^ln hi$priüin<cfcr*
tana rehquijs miferis,^ ajjüftis, &mc n haberet qttofdm quo
rum ánimos tic fupplieio quidemfuo fatiarc poffct.id cfi>qua*
utt retiquifpriftmte fortun* imfcyjc fint,vr affliét<e>timen¡>4
beret quofdjmt^rcAUud hoc loco non otnitt&mut s qu ¿rentes
ubiejiqudmaUMcet^tf^quánquimtfanili^yCr ftmau undt
incipiemUfit ¿í/Irwí oratiotVtrinq¡ prohiben*. Sed mmivum
¿ uerbo cui údhrtrcbat mna¡,ip[e tmeu cxcttffoiquodidarca
¡nligatH
*4¡> LAVRBl5Tn VALLAE
intigáturdizr qtufí ittntiurd ordtionis incerttm cfl,quid ordm
Soe.Pt° M i ' f I ° u n ¿ € n o n fcbusrdt * inccpcrdt. Vf, Et/r aercor índices gf
c<£ter4.Quodfí d principdli ucrbo eccpiffct,fuperitdciiufui¡fct
infererc ttmcn.Ntmc igitur qutm rcfce incboaturjüdm diftio
rtm Mt fxpt r/tumn, yia/í funtím 0 $ cío jko dcfrcnu« ¿tbijttr?*
DcDuntaxac. CAP. xtit
, VfíttxdfJicc t tdcmjígmficet quodfolüm, ttmenftrefo*
D tet aliterin orationis ferie difaoni, nec recipcrcpoRfeit
tud?fed ctidmiutfolum, ut tintüm7ut modofaeiunt,ciceropro
X}cÍ0txrc:Qj$pd ipfufó etf\ non iniqum e¡iin tito duntxxdtpc
nenio .Etde Oratore:! tx loqtwntir ,utei trdddmw cd dtmtx*
xdt,qu¿nosüfttídocUÍt.QuintiUdnittmtindecWQ:ErgQ quu
ivtiex in pYÍHdti$}4üt priste inpvtbticis dieere di c¿u/¿t tstjjcrtt,
Icnitcrconfurgendum, tum compottendd tog&, uel (ftneccffc
er,í
Bod % ^ dejntegro inijeicndd,duntxxat in indicias: dpud princi+
4 cu
pem enim^r mdgiítrdtu$>de tribunalidjio liccbit.?dtá6 pbfl:
Ndrrdtio mdgn prolat&m mjniMt^drniftwm rceidétem,gejlum
di&in¿ttm,uocanfcrittoni proximdmy0'timendcriorcntyfa*
ñtm fmpUcemfrcqucntifiimepoñu.Ubit in hu duntux^qua*
íid btcfantCdiut tomen, er Paulas pr a ter more hdc diftione
funt ufi - Alter cnimditftc; labros ligmrios dicimitsnon eos
dimtiXdt,qui liptd dokntfcd omnes.qui tdificdnL Akerfic:
Qwm tutor norebwt duntoxdufcd ettü moribus pr¿pondtur*
in pnmtí mercedes preceptor ib ut> non qaM ^mrnM potmt,
fed pro facúltate patrimomj,profacúltatenm\Ú coflituct. Se
melquoa¿ T.Uuwlib. xivi.Kccdnimuuobisduntoxdtfidt
lc.de hompr*¡bitb*feA omnibwtmerfuit bcüjs, qut &fSftk.
De QLíandoqmdcrr^Qiiand^Qij^nus^
Qtiarenus, x L1T,

a
c A Fi
Vdndoqttidcm,Cr pdndotidemf¡gnificant: wfignifU
cdnt quonidm. Cicero, & Vcrgilim fre<¡ ueti tita fup crio •
re «t«nt«r jQjtthtií t\m 6« poñerioye .cicero igitur de Gratare:
ELEGANTIA1RVM ¿ I B . U. 141
Qfí^|«rií ir» homintm uÍu7q\idndoquÍdm in cducrfdturord*
toTAt<{> w $ f ' fubicSh m<ticrÍ47Qtnni¿ qtitfít&taudittje ¿?n>

Qiw<fo^ttiie Amonios eoiungi fcederé Teucris. Sitie quide: _


Cílfld T
Hit tibiífabÓT cmm)qMndoh£c te curo, rcmordet&'c. ' '
Pnfc ub
Miror'q; cur Vrifcitnm iibid Vergilwií qttdndo, pro aliqudn * *'
do cxpofxerit: Aen(i¡J | o
j ^ í r d ^MfÍS n¿f «r¿locí dimittere c¡udndo ' *
Suaftt eqttos. qttod dcápicndtm cft pro quonimiut alibi:
- H Í Í fe7qudtidó ultima co-ííwní, A*niM.i.
ExíTfírtúf «m morte pdrant deftndcrc ulis-
Quifítilidmu'.QüMdo igitur orator cftuir bonus{is dutrn ci* *-*.»•**.*.
tra uirtutm intctUginon potcft;uirtus ctinmft pofdttm impe
w ex natura fimit&mtn perficiedd doñrind cft) mores ante
ontniaordtoriftttdijscrtmt cxcoíaidi.ZtufdcmftgnificdtiejiDídam^
qudtinwdpudfeculumtátxxdtQuintilianiAsitxaitiSedqua SÍ ucmii\u*
tinwMíanoñri inMuocdtttur>cr ftcntidifrutxndum eft, £'¿¡,"¿5 Jf J;
CT orbmtifuiC nuter irtfciturjupcrnnttt, quam exorar c non «us fuíircc AIS
fojjWttf.Etcitíf difcipulmVlinim UmioriEtqttdtinutnegd* f ü ^ n ^ ^ n
í IÍ r ÍJ o &íf d ia uiuere7 relintíttamas ¿r IÑJWI ¿ títfo HUÍ uix ifíe ten ec*c ^wítfc c i t -
jfUír.Qwcifntitf dutemjigmjieát tnqtidnttm ^jícttt catenut m* EPÍA . ? JÜJ.J«
Witam.Cicer.in L£Üo:Videndií cft qucttcmtt dmáti& tribuett
dtm eft.Scculum dutem Quintiliani^quod dixi>d Liuio^Vergi
tiojíordtio exoráioriüwrtm idtimm in Sermonibmfícait: c
SH nm ti n ¿Í H ¿t|tr, (jut mfcct ftceTdlcrnd
Vind, colwnb in o limu/m bcnecoUigitouo,
Qurtinttí imd peüt UoUens dliend uiteUut.
D e I gítu r,Ergo, QuarCjQit a mobrem ^Qua*
propcer. CAP, X L I H .
GitUhdtqi ergo brettioribut ddhibentur ccncluftonibmiquA
I resumo brem^qudprop terymd iori b w :n iíí ¿U dicds7n efeio
quircfíctoqudrisjnteUigo qumobremfic fkáM> itiud Mtem
prirnum
i*i LAVREMTlfl VALLAE
prmm,quod protuli, ftpc ddftgnificdnddm coniunfiionm
parctum ordtionis ddhiberi folct,€T ¡ere pofl aliqudm rem in*
tcrieclnm, qudfi in buncfenfwm, Vf duUm continúan: autut
pcrgdm ddfeqitenti<t,Ac nefun íongui in exrnplo, tttneceffc
forcea fftram brcue ex pomfmptim.
TCTB.«IO£,7I Et-cerumen erdt Corydon cum Thyrfide mgnm;
Voñhdbuitomeniüorum mcdfcrU ludo:
Á ítem Ís igitwr con tendere uerfibut ambo Cccpcre—
Ergo>ctfirariut,a.men nonnunqti¿m,w hoemodo ufurpdtur.
De Adcó, Vfqueadcó, VÍquc eó>8í Tantüm
CAP* X L I I t I*
inEBiwch' . D f ¿ cxpomttt pro uáldeiot Terent- -AdoUfcitrm ddeo
¿^nobilcmSigmjicdt ctidm in&ntum>tionnunqudm fequen*
tetít,normunqumnonfcqucnte:utapttdQuintilidntmiQun*
éh(fi \ádctur)iurd pcrcurritcjiufqudm ddco pro nobis fohci*
ti Ux cft7utquod ptéTJht cxtorqucdt.Dedit etco tiltonis dftio
ítrn*.,non manmrccafdntií impcüit:iniuridrtíiedidit dgere per*
}tüftt,fcdnon cogit inuitosiddei pene leuittí ejí ultioncm perU
rt9<pumpotcfhtcm. Gatutfauimiscfhcodéht libcrtxs. H«
Cddem fentcutU fucrit 7 ft dixero iddeo ut pene leuimfit ultio -
nepmre,<¡uimpotcfhte. Ndra fspehoc modo legimm Adco
pofitum cum uno ucrbo.non cttm dtiobtts , qudk fuerdt exem*
phm fupcriMiutdpud eundem^At quum prctimtt remonden*,
dwn cfcommd pdrdri non pQJfmtt,adco ¡ttpdulo nunutprom
píisetiam ttoccatfcripfiffcifidlid cxdhtcrfo, quim opindti
jUcrintyOccurrmnt.Licuiffethoe etUmfic diccre,Adeo pdtílo
minut promptis etUm noectfcripfjjfe, i¿m cffiát ufqueddeo,
cr ufquc eo,ut d^ud eundmiUine rmor, cr ttdnd de fe per*
fudfw,ufqucddco ut tilo difcipuloru tumuítu infldtijtpdrim
áprcceptorcUudcntur^ ipfide iÜo male fcntUnt. Sine wf>er
D*Or».in>.'* pír indicatiumdpud Ciccronem: Nc fiqudndo ci dieendum
critdc wñitiifofidcjmtuetur ¿ FldfMir, JHÍ qutm h<cc ex*
primen
E L E G A N r i A R V M L Í E . 1L U$
primenict uerbis drbitr&rctur7nottdm qudnddmfinxit in libris
<matem>ufqNC eo iü^quf dciuftiñd duenda pimbat?*t uit¿
confactudine^ ¿ ciuitittmmoribut abhorrcbdnt # Muid di
tme ipfum modtm ufurp<mt Tantitm.
De Quin,& Qnínctíani. CAP. n v 4

a Vinero qttmjni4tn,ftucdt<[; etidm.Vergihtít:

<$Ht mdrc »a«c,fnrá*$ metíi^xhmq^fktig^U


Co nfiíid inmdiusnfkrct.-
A<ntid,T,

Qtüñipro ut non, ubi dcfidjcrdtur utiq; fubiunftiumt ttcrbm,


idcmfynonprinápdcutidrmUb.t i u&amdos:
Hit tibinequ morsfa&x* difcU& tdti.O'c.Btpdulo pájfc
Quin ¿dea ttatcra,prccibui'$ ordculd pafctó. Quinero
car ttenfcmper interrogátine, cr per indicatiaum, 1 dan;
QHftt m dliqmi fdltcm potittí, quorum indigetufas, Bdofrt»
yimmibu^tnoUiq; pdtM dctcxvretunco f
fücfcto quid Kídcrit Serum7qaf huc locum expofuíf per quin*
ctixntScdduo priores fenfus uulgo funt noti,itt carmine^ m
profd frccfümtcs ? er obuij. De tertio afftrdm ex oratoribut
<¡uoq; ex nnpUm.dc.pro Kdbirio: Quin comprfdw ilh\n uo
canindicmlluUitUjtftm. prduintifiQuintitidnta in pzupc Sc¿¡,*í,r *d,i"
re¿mdtw-Qw'n pofiws wucníí ddtmttisconfilijrdtionctni
De Seajndumprafpofítíone- C A P . X LVT.
Eeundwmynonnwquampro iuxfo,Z?po$* Vergilim: G£orgl%*
S Sdírifcíií m íidettis p&fcdnUty plena fecundwm
flmind.-QuituiUdnM iti pmetc pAmdto:Tu idees fecun D í d a m ' u
dumoeedfioncm,vrexpeditu tibí m próximoficinmefl. SuU E ^, í líb ^
pitiííí: M, MrfrcflítííM poft carrtrf trmpHf ¿ l&dgio Chiloncft* t^fa^Cic*
/ritoírt fÍ«Í ptigionrpereuffum effe^ & dúowtfaerd dceepijje^
wiuttt inSioindcho^lterum in cupite fecundum durcm. KJCÍB*
xtüfigmfUdt Mem quod nb ditero feeundí cftjd iuxti efr,dt($
poftjdeo(j¿fccundtm pro pon accipímrtqKdfifecundo loco.
ídem
i44 LAVRENTII VALLAE
Declama, ídem QJtintitianut in Gladidtore: N,*m quodurtum mihife*
cundwm pdtrem fortuna uidcbatar p*raffc prjfidwm, id ego
Dt Qffijib,*.fyeyan¡n md forte non peterdm. Cicero; Proxime dutcmtcrfc
cundwm Dcos3 bomines hoininibut máxime utüercfjc poffunK
ídem: AppcUdt L. hnn\wm,quierdt inflitutttt fccundwmfilim.
Liuiw lib. i x.Uctrufci befofimd exom cfiíncc crat cd tempe
jhte gens dlid^cuim fecundam GaUicos timuitw arm* terribi
liordeffent. Sccundum etiam decipiturpro eo^quod efl prcut
fceundwm te litcm do :fe cundwm me iudicd: fecundm fe indi*
cium des uuír.id efl7pro mc^pro te7profe.Et pro inwtjccun*
dwmquktem: id cftjn quietefomni. Sccundumautem Plato*
nem^fecundim Vythdgordm^fenfm hic notijlimut r/L
De IanijíSi Iamíam. CAP. ÍÍLVIJ4
AmrclcgdMcr ufurpdri fotct, éiqudndo qudfipro tune:ut
I Cicero, \pfducrbd compone: er qudft codgmcnto(quod ne
Qt£ci quidemfa&imrunt)iam neminem dttteponds CdtonL
Quintilidnui:Quod ft fdtti prudenter ed uiderint, iam propt
tonftmmdfofuarittt pnscipientis opera. Alt y aun do figniftcat
Ciare Pr<£tcrc**1Udfi Uodu* qúddm inter fcntentidtiut Vergilimt
u
** ' í4mmdriSÍmmenfiprolcm>a'genu4amnendtonttmt
Idm umtópddgi uolucres.JRuiufmódiexípU funt crebrd,
íorg.i, ^^effieict iimftwm cum uero: Um ucrourbibm conftitutiíl
Cr ctterd. I dmm de futuro ¿dtim cfl3 qñdftgnificetiHtjdm*
um ddcrit.Et de pwfentijicet 4dfuturwm rcfoíuatur:
A«md.t. lmi ^ mm f í í | f ( i C r premitbdíh.qiidfinucntic tenebit,
Nonnuuqttdm figuróte per indigndtionan.nUferationernue ac
flcn
cipitut. vt idem Vergiliut: ~Utmm nec mdximd Uno,
Nrc Sdturni u* hsc ocutis p dter afyicit <equi$.
Cicn-Án Verremiumidm FtoUbella ncq¡ me tui,nc% tuoru U*
berorum.quo teatiquiinnocente putant7cdftít miferet, Quin*
Jdmidm malo uenend,fimiMufubitos i&wsjmprou\fdm<k mor*
tem. jri íncrftum non creiit>tQrqutrcnon debctiqui crcdit,fh
tim
EtEGANTIARVH LIB. II, t4f
tini debet ocádere.Et h*c per indignationem. Per mifcratio*
nvmuero>Sdüuftiutin Jugurtha: lamim animo meo cbartfiU
me frater,qudnqudm tibí immsturo^vunde mimmi decuit ui*
nt erepa efctmen Unndumntgti, qum dolmdam puto c¿*
fum tU!mtPcrcxhortxtionem quoq¡:ut dpud Quintil Umíam
commiUto quicunq; cdfwí munct, nimfi te Imperator dmnd*
turw cftMbes foUtiwnhfatiw e^qmmdpdtre occidL
DcTanüfpcr^PaulífpcrsAJíquancífperjParumí
per>5£ ÍTmílíbus. C A P * X t V I I I.
Anti$cr,firepo8ultttpo&fcdttmpro doñee,f\uequatt*
T dia.Nam er donce duobus moda decipitur. Dabo opera
UQlupt&tibut donectnorUrjdefl^fq^udmortci^dubo ope=
r¿m uoluptai^ doñee uiuojd efl, qu&dw uiuo . E iufdc mttu*
TS eft damAdcoty inpríorefenfu mtt fubiuttiuu'.in pofterio*
rtriitdicAtiuumorcdoñee:Utdpudtic,Deindccftinennercm DelatfjüM,
deduftas,ut ibi effet üntifyerjtm culeus,in quem coicñwt dc=
ftrretur,compawetur. Terau.Ego te meüe{fedü¿ antij\cr inH«utoiit
uolOyüum quod te digtví eftrfkcic$Santtimequi pro txntum* *&•* .te. i. *
modo dcápUnt. Sunt qui ctfcm pro Ínter eLCutera quoq^fic í
per eompofiatdd tempom breui&ten reftruntur: Pdrumpcr>
pdulifycr^liquántifyer. Sunt qui per imperitidm htcdccipitít
profw primtiuis^qué funt pdrum^pdukm, dtiquantutum.
Temeré. c% p, uix,

F i£r¿,fignificdtioncbdbetnon omnibut notmjtifi qumdo


fignifiedt penc?cuitít figmficdtio eft,panlu dbfuit quin: ut
pcnejttíe feri inntdttm boüium incidi.íd tr/K pttulxm ¿bfuit,
quin in manm hoñiu incidercm. Atterdfgnificdtio rjí, quum
fubintcJUgitur aliqtu uniuerfdlitASiut Quint.Rícfuntfire eme
ddté loquendi.feribendiq; partes M cfiforeomncsAdeQqi fere
omnes dditmgitur:ut ídem, Ndm in omnibmfrre minwí udlent
pr*ccpa}qMm experimtosimititer de loco3dctiporrtftmi*
libuíqpKttftorfirchdc nene in/iciendti[ucrH.id ejl % ¡n omi
k /ere
*4¿ LAVRBNTII VALLAE
fbrc tcmpore. Fcrr Romani orbcm fubcgrrunUd fjl, fin toiu
orbem.Yeréfit^tiuucnes dmcnt.id efcfinubiq*. Cumfignifi
cdtionti imperiti eorrupcrunt iüttd Cicvrcnk de Amcitiútinc*
mini iüum in cum fermorían incidcre>qui tumfcrcmultis trdt
in crct<{utimfcribrndttmfit,qxi tamfiri cr¿t in orejd eft^firc
omnibm. ?ro feré decipitur Tañere ¿pud emúes pon Ciceros
Ub.i.tfP-+*ncm n&toy.ut QuintilUnui,lUudingcniorumue¡ut pr^coxgc
nu& non temeré unquatn peruetút dd frugem. Sunt enim qu<c*
dttm7<{U£feqiuns¿Ac proximwnM- Tullio feculum ddiungen*
da cxiftimauitiut procul dubio,obitcr pro jpecidlherytAÍi cdté
fd,uel pro fhtim: quotics pro quando* N<tm Cicero fire nun*
Ouíntil.lib,*• quimutiturjiifiddddttotics,Citrdpró fíncut ibi,pIwsq;fi fe*
cap,i
* pantufa fine doclrind^quam citrd ufum dotlrind ualcdt, in*
terimpro ¿liquido .Meo no mine,titonommc>hoc nomine, pro
mcdt tud y bdc cAufdtfiue boc rcjpeñu: ut ibi> Múiiw eji quod
flendum meo nomine^quim quod iftius gaudenétm cft. Et ttli*
Qumtíi.m bii AgQ quinimo gratis hoc falo nonüne erudeíifiimU fhtw*
Ia££m,1Íb' ' qttQdmdximumfiemu*nottinprimd*uimeipdrte pofitcríit*
Cicero rarifiimt:ut in Bwto,Atucroinqu4ego tib¿Brutcwn
folttdmjtifi priwi d tecducro^dmplimco nominenemincm, ct(=
¡uspctitiofit,petitttntm.Etpro SyÜ<t:An cum tinto imperio*
m&'q; poiejhtc non diekfitiffi regem* mnt primim regnu*
re dicistquoftndetUhQjnuieiSed hoc dcclinalite eft^une 4tt*
tm de itidedíndbitibuí dgimm, quatid cr hteftmt: dlioquiy
atih9ni¡)ilomnmJupcrta'fupra9iiucrf¡w 4iqu¿ntu\u i Ci*
ccronisufu. Dí f«tdifjircntid ineommcn&rijsd me inhuiut
orationcSyCr ¡Hitó de ddmationes componendis differctur.
DcPWnde,Pj-óindc5Subíndir5 Identidem, I tú
dtnv&Itcin. C A P . L.
ErindeJfldgititpoñ fe dcfruel dta¿fi, quum fignificdtio
P ciwtfit mutfic périnde.acfi tua res effet: id cjl,m qudfi*
Capis* Cfflü M&Mwncuero ctidflt qn¿m: ttt Suctonm de uia pomí*
tiamt
BLEGAISrriARVM LIE. II. r*7
tiáiii, Nwíldttirtrurepcrindf mofití, fluírn refaonfo, cdfut¡;
Afcletxrionis mdtkanatíci.Qticdfi nonfcqudtfir nec acfi.ncc
negdtiOidcapicturpro ¿quciut Pliniut lttnior, FÜJJÍM virgi* Epiff.*.iib.f
ni/ Rufimíxim, C7 rfmfiimiuiri,a- perindeftlicifi. Pro my
id cjltmultnm:tit idem Sttetonitó de uia Galb^Qjtdrc aduvn* Op.ij.
tm eiatnon pe rinde grana fuit. Vroitidc idem eftquod ideo,
ucl potiuí idcc<¡¡:fc\npcr emm dependet ifupcriore fentcntid.
Quídam ? quorum cft Lttcretiau deeipiunt prcinde ¿n camfu p"JJ*t,!íbli*
gnificüth-innqudm&edimw.pcrinde:t*biproindedu&fyUa* ^^¿q? cIU
bashdbcrcfacit.Siibilideyeperiturpro inde,uddcit\dc,jhtim: ™pñ aniíw-
utTimLimmlib. i i i.subindcdcccpm¿publio Kwmto* i ¡ , n ^ ™¿£Í
rioSfwm O ^ W . BíHoMft-(í C e U f ^ v i i Ufe.,. £^**¡£
Sí rfúrt í r ¿ t a p ™ w m í I g<UidcrC¿hbindC nurmbrorS cír
Fwcptam aitrioiltífeocmjlilUrcrocmcBío. «"píoínd°&
íírtm
^ P™ idattidcm>fmcfrequentercum quoddm ititeruaUo. fenlínihus ion
Vtfi iterfacíaiscrebrodeconvtem rc$icü>anme [equipof* *™l^2TÍlt(*
fit > diedm s sííbínde rejbicio* Cicero autem dicerct identidan,
K¿íi» ÍIÍ ¿ÍH de ttti no ¡oletee <cqtulcs quidem eÍMyVarro,$al*
ht&iuti Ofdr: Ucct i&i u&nturfíouifilmopro ultimo, tmiltiq;
4lij,quod Cicero nonfieitMdem30']tcm,figtiificaM id^uod
fiittditcr, H&t omnia db inde campofia Vrifcimut.mdtiq; alij ptüciib. i ^
pronuntidri uolunt decenm in antepenúltima fyVídbd, qualid
func(ut eidem pUcct)compofit% a quando^aitqududo^ siquan*
dQtncquandoynímquando.Eft enimhoc ultimu cr ipfum corn*
pojrtttm Adeoq¿ per n,in tertid litera ¡criben du ejljion per m>
proeoquod cjl ntiMt dúquandü. nfi dtttemhuiw monofyUnbd:
fignific4tió pene Cddem qutcan* fubinteUigitq; utiq; ticgdtio*
neM'Vtjnuní ego tefyoliauit quafi dicat, egotenonfoolidui.
Ai quoties per ncgutioncm interrogamufjubinteüigitur dfflr
matio:uhnon ego tejpoliauitqttdfi dieat,ega te fyoliauL Ap
fimdtiud autem rcfyortfio h¿ec proprid eft, E tidm, Vt uidiñi
rae hodieiji uidi te3rej^ondercdebeot'EtÍ4mMel SicVliniufdd Epi. i^iib,^
ic * TAClt
i4* LAVRENTU V A l l A E
Ttcitim: Studcs inqudm f refaondit* ctidm* vbitMedioUni.
vulgo ¿utem refrondemiti, la:neq; hocfinemtorit&tc. Simo
Tctít-üiAjid. ¿pHdTcrcntitirn diccnti DdUO^UhinctrcíbonditjlUr
DeNunc. CAP. Li,
Lib. i, ^ T Vncfolet uftirpdripnefígmficdtione tempcristut de Di
1 M mnjtionc CUeroiQ^e quidem ¡mito plttra cuenircnt> ft
dd quietan hitcgriiremttíinunc onufti cibo^ uinoy confufdy
ZT perturbóte cernimw.E t de OritoreiEtfi in huiufmodi ge*
nere nihil effet niftfktfuw.ydtqueimit&tioncfimMUttim, mdior
arsdliqudcffet requircndd'.ttuncego tjuiídicamtEtin eodem:
Ndm/í iti dieercSfCT deteYiNuncuetof&twtiiZ? C£tard>
DeBmc,Male,Peuis,P<;fsím<;. CAP- M I .
pe on. ]íb.*- Tpj Bne^onnunquá decipitur pro ttdldeittt Cice.Udbetis fer*
^ib*it(cap.s. -Dmoricw benciongwm. Quintil. Qw«wt tmltt difertctfum-z
mtscj; tldmoribití>qu& nety dd iudicemfne<fc dd decldmdñcnem
pertinent^decdnuuerunt-ibcnefttddtcSjbene^comitín perfv*
rumreducuntur.Huíc(titulequiddam hdbetm<tlc,ut Comici
ficquenter utuntur^Mdlc mihi timeo:pro eo quodcftudldeti*
IHPO- Cí cero in Bruto: Addebdt cti2y idq¡ dd rempcrtimrc rrr-
debdt > fcriptorcsitlos mulc mutfcttQSAd cft, ua!dc3 er qUdfí
henc mulihttos ,fcd inmafamiüorum: tdeoq; non bene dixit
nud&ttosfcd mdlc, Nc$ idfolüm in pofttiuo dducrbiofcd in
fupcrktiuo quoq^ut pcfiitni tmléhtos. Atq; ddeo in compd*
ratiuo ,fedfrc<¡ucntius cum ucrbo odÍ:ut Ídem in Philip, Quo
neminem ucterdtti pciut oderunL Veiui,quáftmdgU, er u4i*
Epirt.i.iib.7. diutJdan d MdriumiOderdm multo peius hunc^uamiñum
fw P i* ^ m ciod¿um ¡Rum enim oppugn^ermMc^pfida-dttt.
Neetuntimper compdratiuum emboe uerbo,uerumctid per
AÜASÍUI. pofniuwn. ViTcrcntMi &detphis:-iüudrm nuJU ¿lid eduft
tm mAcodi,nifi qw¿VroP??ít>-Tdm mdte>pro eo quod efl,
tiitt Udldc.pcr aliud ¿ufan uerbum,ut Ouidittí Hcroidm;
HEÍ£¿T PtifW Adulterio fwp* ddalter ohjt.
De
feLEGANTIARVM LIB. tL u$
De Supcr5 Suprajntra, Infht5S ubrer. C A P . L T if*
Vperder fuprdjicet in eodem loco federe pofíittt&men iti
S hoc plvrwtQ differunt^quod iUud cotaigmyrtefahocimer*
icfto fcdtio. vt,fedco fuper Upidcfíhtttdgts quimfuprt Upi*
dem.Kur[ut>aqmU uoUtyUcljwbes pendent fuprd nospotius,
qum fupcrnos.Wcn &mcn ftc fanpw.utdpudQ¿tintiLRcc
UÜ& efl: fuprd ten M ddeó rabiofdbdt^wt *& unago fafitit*
éhfit.EtLiuiuvnlb.x L U Í r. vbi «reamaros fubterter*
r<tm per dics qm\\dccmp*gndtm € h lnt
í > ™>W'"/™ « t í dif*
famt: quid mrd <td nmtrm , erftdtium refírtur: ut¿ntr&
uigimi die$:o-¿ntr* #M™SMW Mtm infrd uiginti dicswct,
infrd murotJnfrd ád digniatem^ dd loctmtuuinfrd digni*
totem meatn cftivjnfrd tctttimjd efttfubtcr teftu/m, Demque
intrd babel rcldtiuiim cxtYd: infrd itero fuprd. Subtcr queque
rcldtiuumhtibct fupcriidcvq; ñ&iimrafircfignificdt. v^hic
uTÍndtorrm\fichd&t>duHtq;fubtcrdqudm,
De Síoujrajcacf,<& Síc CAP* I r r Í r>
\cuuhdbct noimitnquetm uenufhtcm Mdgn4>4tq¡ utilit&tciti
S in difponendo,quctics dnteecdcntemdnncñit am fe quite
fentcntid: ut 4pud Quintil Sunt cr alid ingenia quidem qu<e uh.upMetm*
4dwuant,uox,ldMpdticnsUboris> ndctüdo9conjhntid, de*
cor.quíc fimodied obtigerunt>poffuntrdtioncamplidñ. Sed
nontitinquam m dcfunUut bottd etiam ingenij? ¡ludidífr corru*
pantificut cr h¿c ipfa fine dottorc perito fittdio pertinaci te*
gend¿,fcribendi7diecndi,mtila,0- continua excYcitxtionc per
femhilprofuntPlmiuíiib.w 11. ¥crunt Craffum auum Crafii CaP'f¿*
in ?&rthi$ interempti nunquim rifrffe^ob id ÓO-ÍA**^ uocdtUMt,
ficut nec ficjfe multes, SÍTKÍHÍ grdmmdticusbdediftionc er
benc, cfrcqucntcrutitur* Voffwmm eodem modo > quoficut,
ufurparc dúo alti, quemadmodunt > c? quomodo ? dut f\ quid
áliudeflcittfmodi natura .Habetc? dlidm ndturam ficut, ut
no modo res fundes eopuletiquod ejífrequentifimivm}fed di*
k s uerfa
JJO tAVRENTII VALL'ÁE
ücrfat quotyyCr /lepe contraridiitil idvm QuintilSed hec do
quendi prxcepnjicut cognitionifunt necvffaridy m non fatií
áduim diádi ualcntynift ¿fltí quídam ficiUt&st<¡u£ apud Grit*
eos 'kluttommítturydcccfferit. Quod iicct dktre cttátn per ut*
CT quidentfrequc ntiiii: ut idcm3Quod ut optimum, Í « tonge
difficilimum > Scdin hoc genere fermonts bonamfibiparten*
ucndicatiüudj ísuDe quohoc etUm <tddam>qitod noimúquam
accipiturpro itAe¡;yfed hdc di¡jirentidt ut nunquam ipfum 4rt*
tecedat in cddem fententid alterd dittioXicerv m TnfcuUnk:
la nobilifiünd ciuiess Gne ti> ,er olm potartrfiimafcpulchrií
ciuüfui tgnoraffet* niftdb bomme Arpíñate didiciffet. Poffu*
mus per imqificdicere^tiej; emita s,uel duitas iac¡;> f o dé ÍJÍO*
¡do quofierroficífc*Qmmilidnm ubi deadolefctntcin opere
duróle uirilife excrecte dixiffctJnttilitiSic cffi¿Ític(h3ut que*
údmodíí ¿liqui putittttpoffet cito mlitirc. A capítur ctum ítt
PhJüp. r, pro ualde^Ui G'c. Ncc i a multo pest ediftü Brttti dffertur* CT
Ctfíif.QüinñlimMiRccrcs cjli& magín tcporiwcUbork*
De Narn3Nanc£aNam qucjd5Q_uód auKm,&
Qnód ucr3. CAP. iv.
Aí»7CTNrfíií[; qtiiddampmilchábcfttt quod it^^r it&q*:
N quippe cint Nanqzfolcdt CT primum íocZ fortín>cr fes
ctmdwm^dííqudndo enm tcrtiítm: N¿m3 non foleta fedprimn
fcmpnejldtftiontim. Vraetereá hocaÚtjmmdo accipiturpro
mcmjtd diñinttioncm fcntentinmm: ut in SdUttñium CÍce=
ro, Ndra quod in uxorem^tq;filictmmcumfompctulantcr in*
ttc&ut csAdcmudletydcfi dixiffettQu^d dittetn in uxorm, ejr
Cfterdifitic, Quod tterouiclutifepcin apere fofaiw, ut idcmi
Quoddtttcmfcríbtiiqttiddeexitu bcUifcntUm> mdgis ecnfx*
I*ib.** litm peterepofftM> quhn ipfe alijs ddre. ídem de Qrdtore,
Qtjpduero ttiros bonos tureciutlificriputos* quidUgibw ey
pr£mi& propofmfmt uirtutibut* vrfttppticU ttitijs»equidan
putibm uirtutem homnibm {fimoioirddi uúone pofiit)
injlit
E L E G A N T I A R V M L I B . H* jfx
itiftitucndo,crpcrfuddcndo,nonmitigarui,demetu tr&di*
De Ircruiüj Antehac, Poíthac, D d n c e p s ^
Rurfus. C A P . t v i*
Tír«j«3^JíríKr etim ¿dprimam ukcn,non ttntim adj>o*
I ¡icriowmnatn itcrum uoco tcjd r/t, itcrátxuic^jim u r/h
Itcrum uocaui tejd eft,pr£tcr hancuicm^unutejlufititm*
Cicero pro lege M.atiilidiQttu.'nt Díirtm multitudinem cum tm
to ¡ludio tddcremm^quá.nm non nerum in codem hotnine pr¿*
ficitdo tiidimttí.Antch¿c>0' poílháchuicfttmlidftint:hocefl9
ante hoc>ucl pon hoctanpu<s.AÍiq*¿do t*mcTt reperimus ¿n*
UiUudMponiHud tcmpu*. SdUuñimi&icerar accífa UbidU T n C a ( 1 t .
uc,ut fapiut petera ttiros.quam peteremr: fed cd fepc dntc*
hacfidemprodUrtáUcreditumabiurdiicmSuctomus in Dc= CJ P ,,J,
mtUni uta: parí arrogatid cüm procurdtomín fuemm n on¿*
ncfirm&tem dichrctcpiñoU.fic cc:pit:Dominttíyc BCMHQ
per fu iubctficri. Vndcitijlitutumpoübd^utnefnipto qui*
dcm,<tcfcrmonccuiufquam ¿tppclUrctur dlitcr. Beinccps$mi
liter decipitur pro dehine, er pro dein de, atq; ciiam pro grd*
ddtim. Cicero in TitfcuUstis: Omnes qui deinceps decubdrent,
ád lyrdm cdncrenLEtdd ThcrmííSed timen tres frdtresifum* Epl,i7liib,t,
mo loco ridtos^promptosjion indifcrtos> te nolim hdbcrc ird=
tos , quos nideo deinceps Tribunos plebis per triennium fire.
Sed redeamw dd ] tcru,quod diiquid nouiatis exhibet, qtam
dicitur.-lterumq; dd tarda rcuerti Corpora-Quomodo ite* Acneid.iíb.««
rumfnunquidfmet antea rcdicrdntiniínimi\ Quid ergo t Awt
dccipicndum cjl quomodo Kurfit^pro econtrdrio: Cicero o/*
ficioruvilib.i i [# Nrq;medoloribmdedUquibtts cffcm COM/F*
étitíyW refiitiffcm^ncc rurfitf indign iíbomittedoftouoltiprx*
tibus. AutReitcrti, Rcdirecfc pro ucnirewt idem defato, Ad
Chryfippi Uqueos reuerfomur.cjuum nihil de Chryfippo me*
nüniffit.QttititiltinuiíSi uerum cfh poB uetujh fcctiU,&* inna
mcrdbilcs ¿WQ! reddi rur¡m dtijs corporibui dnimtó > ftrteffc
k 4 inme
1

íí* LAVRENTII VAtLAE


in me rendtut fit alibis ex iUis. Kcddi quafi dari: ndm idcm!
boc uerbum effi\c crct. E1dlibt:$ed ¿d iÜos Um pcrfiftif3confti*
tutisqi utribm reucr&mur;quodin cecnü gtdndibw f<epej&ci*
)í?íwattí quum oprimí fdtidtifímut, Mrkm tinten nabií cxni*
lioribm grata pt.^on ait rcucrtmdum ¿id uitiores libros ,qua=
fi ab hts incipimdmfit > fed quwm fatiati fucrimm bonn li=
brftfeuiguamdb^pcÜci «os ád uiítoycs «Hwemmws.
D e VltrOjCírroc^iHucJIlhuCj Su rfuiTí5Deor:=
fum5 V l c r o ^ Sponte- C A P .i , v n .
10" indtclis. Quintilidnu* in Gf»
V co;Gfcus <j«o<p inuentui in limme eflyficut folet,uttro «
troq;comtrtcdrc.CicMb'V tJcRcpublicd:Multiíq;ficrbttitU
tro,c¿troci; hdbittijüc nob is confumptus cft dics. Qntm ego te
aUoquor,tunc ucrba ultrotqudjí ultri cuntiquam te aÜoqucn*
tcm dtídio, tune ucrba citro, quafi citrk iteniutu :ficttt pedes^
qum u loco recedojune ultro cunt: quum redeo ? tune citro*
Nír clcgdtw efletihue dtc¡; iUhuc commeabdt^nifi errabudam,
CT meertum itcrfigntficcf.Qjtidam timen furfum ZT dcorfum
A#,;.fct*í. UtunturtQpinor7imiantcs Tcrcntium,qm ínEunucho air. Stx
ego fe íotof Vdrmato hos maifes quirtttm rcddam^c ftctfvmt
dcorfum curfiUs.-Nefcio dn deAthenü hoc diilüfit, quibus
portM in imoyUrbs itero editiori loco fi&cftifurtc fie loquidr*
cedt per furfum dcorfum^ ¡i dcfortun£ maabilitite dicdtur*
qu*mmctoüit>nuncdeprimt. VÍtro turnen kfyoniefic uide=
tur(titbrcuiter diedm^difjhrc^quod ultro e(i qudfifmrcquU
Jítioneiu^ultro dd te ucnr.id efl^a te non reqtafitus ucniífaon*
te dd te umiiid eft,meo confilio: Uect ad res indnimd&s trdnf*
firimut:ut,tmlt* ¿rbores fudfpontc ndfcuntur: id eft7perfc>
DeEcAcQuejCumfuiscompoíicís. CAP. t v m .

E T,multijkrid folet in ufu decipí^cuim codiúonk cft>que3et


db eo copofita,negdtiiM ne<¡¡t£r per dp acopen nec. Vrrg*-
Eciog** AHdieréttCrfamafiiit-* Hdrtiai
E L E G A N T I A R T M ¿ Í E . IU Uí
Quodntemmos cernís,mittinos creáis árnica: Lí.n^pfg t*
FitÍÍ£Tíí5er nawimoj iy?a ate üd rogdf*
Qipnttt.Htf pmwmuttífirt pwfr?fcí¡rií uerbd effingerc imita* Lib. ..cap.!.
do conabitur:®- natutd tenm^im fumusjorum^iae rudibus
armis perccpimustEt,pro quid decipiendu rjí. Cuid.in XáíHs: ^^^
N il aliud Vcjhm7qu¿m puram intcÜigc finmmam,
Ndt&fydefídmmd corpord nuüduides.
Que pro quU/íuenanq^Sinüliter Cicero: Non folu nobisnd Líb* I *° ffic -
ti fumtMyQrwfy noftri pmefibipdtrid ucndicat?partc dttúeL
Duplicantur interdum h¿ contutiéi iones, fed in rebus diucrfís
uemtüiut:ut,Tcddtmrdtitt*r er ciucs, er boftitcs, Vcrgiltmi
-O' quireshomiv^mq^deumq;. ldcftyo quires &hom* fa»«d-'•
nm,€r dcorum. Saüuñius in \ugurihinoi Seq^uobiA^digni
cft.id cfl,crfe>crt<obi6digniícfl.R(tro timen in profdjn c&r*
rmneuero frequentius. Quintil Kihil otiofwm pdúy quodpn
inuctionc,quodífc in ctocutionc annctindü crit.Qudrc denc^
CT de nec^gj de jW-jimilífcttiíj; T tjuofics gmwnítnfttir (^wuw
facilti inuentufmOomiUo cxcmpld.EUquoq; initijs fentetid*
rwm competit>ut idem libro primozEt finito quidem funtpar*
tcsdu*7quM htcprofcfiio poUicctur, Eiufdc natura r/td^cr
atq;£icero,AcJi uolttmw eius rei,qu¿c uocdtur doquétid>fi*
uc drmtfiuejludi] 7fiuc excrciutionts cuiufddi natura proji*
ü&confidcr4rcprinápiwMlvr c<£tcrA>ldem:Mq; asta i Wpe
rdtcrc\qui deiüo triumpharut>cr ctterd. ínter dim ctidfO't
¿fjifttti feruit: ut idem pro Milonc, ttfunt qui de uidAppid
toqudhtur&ccdnt de Cutid. Etin Vhitipp. E t dd ewm kgdtor
de pdcenúttcmus,qui pacis nuntios repudiduit? ldciEtpo&ed
mirdtnur, qudrvftrdt molestepopulasRomanus. ]m<rdufle<fc
copuUm,neq; dffi&üm fignificat, utfi hocmodo loqudr: Su*
perdui JÜK in pdUñrdyzr cft nmudütit , cr fum tzmpuftüus*
Vtidm de Scneelutc: Dcftndi legan Voconiam mdgnd uoce?
bonüí^UmibvS&T uidais anuos mros.AcftdixifJctyDrfcn*
k í diUg
iS4 L A V RE N T J I VÁLLAE
di legan voeonim iuuenüiuoce,dt<^ Uteribitt, er furnia fe*
ncx,intcrdu,m etu ttlimodoiDcftndifortifiiirteüLmkgc: er
hocintzmprourifa, <cute:turl,cr ¡din nmproncc%<ettíe.Vcl
perquc,fíucpwAtq^ftCjUqiinnmproucch¿eme. Repudid*
ui uxorcmjdqi dutore pdtrc cius. j ton per negationcm: Duxi
VduUw uxaraítjtctfchocucljiecfcid fine pritdctumhommm
d!itori&te:t4cttnce id fine confilio: ue l,?? hoc non fine copiio.
Qu£cxempl¿ er tnihi rcUtttlongiordfunt^rj tegentibut(ttt
fuprk dixi)jkei\U inucntu.lUud non indiget admonitione, que
pro e r , er quoq; pro etUm deberédecipi,ut altcrum qudfi
membrn eummembrtitahcrttm qitdfi corpordeum corporibut
copulcUaliter dbfurdam effet. Hoc ddmoncndu c^ej^pro etu
dpud Ciccroncm nufquúm repertri tf¡eut in c£terii iüo pone*
UbAAcntid. ríoribWiUt ¿ Verg,irtcipiamwí:ut,Ndtttí er ipfe dcd,-Qtiin*
tilUnut: Turnen fi quid ddaerfm te ipfe eommfit ddolefch^fit
hoHisCjr mem.Cicero dixifftt.pt hoftti etidtnmettt t udtneus
quoq¿. ídem inquitiQuod Ínter omnes eofht^nifi Ínter cos7qui
ipfi quoqi infanittfjnfitnifiimwn. Quin tilidnwjd cft9 feculum
db iüo proximwn*dixiffct tum iüo ntodojum cttimficinifi in*
ter eosyqui ey ipfi infanmt.Simili ralione de nec,pro nec etid.
Dccum.j* vf idcmiPcrfottiigrdtid non potefijieemalo patri,Qicero^et
fup mores omnes dixiffent yncc mato quidem patri ínter dum
mifcettMy&iAtqiJtccMnc db hoc7 ntinc ab tÜo principií fu*
mcntcsiUtyO' pdcem refauis* nec beüum geris: uei,nec beüum
gcr¿í,CT tornen ref\>mpdcan:uú\\e^ puecm non tminec tt*
men bcUwmgewweUzr pdcemmn uii,er beüum gererenon
potcs.Ndm in nec.fme m neq;(de utroq^erntit loquor) inelufd
efí v,ttct quctiti qmcrefolui potefi:cy ubi eft neetuelneq; ¡ id
rtfolui potejlper cr non,ucJyquenon. Voctuc etUm mdiorcm
in bisftbi liccnúdm ptrmittunt* Ncr er ñeque, fe quelite rara»,
¿utvuroipro fimplicUnon pro coxnpofm ncg&üone deciptun*
tur. Siquidcm idem cfl nec entm ,fiue ñeque enim, qued non
tniitt}
E L E G A N T I - A R V M LIB, IL rj*
cmm, nift fía refoluim w a non fí«rim; Wf^f uer¿7iclcm quod
non utrójfi pío do non uero dicere lien.
Dt VirifsjmJnuíccrnjMuruó* c A r. nx.
rf Wíí
j^j'm.uort memor fum «/j«rf«i tj/r P Cíífronrm, CT
V
fecundo lóeosme c dmerfcjtel c confirmo.xcrgiltinttmfc*
weljiccfrid ttpcrtcMideturufm pro imite> O" rntiit(c:-QuidEdog-s* •
pof.it utertyuuifiim UxpcrUimtr.-QuodimitttMcft Sucto*
nMiZTalij plurcs.Cucro ftmpcr(quctd ego quidanfcUm)fia
Idaeciperet &b 4tÍQ#idfim$ rcdderet. Ei úcrtí: Sed ego ad* D< Amic.
mrdtiottc quídam uirtutk™i*,iUe uiáfiim epimene feraffe
nonnuUa quan demoributroo*habebút > me dilexit, J tidem
Quintilapud qticntiCr c£tcros itiius ¿titis non modo imticcm D«Iim.7.
tilimodo ufurpatur.qudlccjiin Dcctmationibm lnuicc fu*
fiincntcsyiniáccmmnixüd cji.alter <tlterüfuÜirleus,&' utcr<¡¡
¿tteri innitcns.fcd etUm infenfu^cuim efi uicifíim> ut in lib. x. Cap-7.
Tdm ccntumclhfos tnferidet inuiccm eloqucntn^ q¡<ifiuí-
tis uideri crxditiuclunt$u\ú erudim uidctttur. Eí iterTiiÜcq; Lib.». cap.-.
cnim tíidco qu¿ iuñior acquirendt rtíio > quim ex hcneslifít*
mo labor c,a* ab ijs de quibits optime meriterHt,quiff nihil in*
uicem pr¿cñcnt,mdigm fuerunt deftnfíone, Vlmius po ñ mor:
Hubes res urbaiMjnmccm ruüicM f cribe An cddcmfigmficd*
tionc cjl mv.tuúyde quo modo attigi7non foiam in h&c, qu^Üs
eftjmáccm fe ¿mantee? mutuo feant4nt>z7 mutUM mor* fe i
in eddcqud. difaumiAdan Qvintilittmti mcodemfhtim p¿&
loco: Acnc pituper quidemfánqutmmereedm<iccipict> fed
mttud bcneuoicntU utetttrAd cjl,rcfpondente.Qiccro:\f<(ctí^ Ep'-1 Í •!»*>•'<"
ífrfí,Mít $ mi*f"¿ diiig¿aJ?oerfltimhi in ¿more n$ondcd<*
DcSrilíc^&VídcIitcr. c A r, L X .

S Ciíiec¡\& Videlicct uidcnmrfignificareidanqttodccrte*


fed ufuinfuum htbentizr pnecipnÜ per amaritudme qu¿n* A c n d J +
dm am derifu ptrmjlmmt ¿pud Vergií&Scílicet k furris
Mor
TÍ* iAVRESTM VALLAE
fnflndr.aft,i, fofar cjl.-Etdpud Tcrcntitm: id popula* curdt fciikct. Et
fC
DccUm.*i, aPu¿ QmfltiUmuw.H*cuidcÍictt cxpe¿fafii9utnccuptiofm
' cffetojjicio tuojndturiitírcdiffe?ex irtduñri* tempmtnuifti*
Ncnnutiqudmfinchdc amaritudincyO' irrífiúnc}ut apudcun*
<km: Sedfjtuidelictt tríímuígHícUwi cd*mtttimraki<:$, c r
nauíftime in furor w uoU ipfd uertuntur • Nonnunquam po&
reUtiuum,ficutfotet poní quidem* nonmnqttem errfftfe ,«rf
fiictamFapua fvtcrcUtiuo .Ethtfuntfercmodtutendihtidudbm diftioni*
d Wí
2Í?«IÍH5 A Í ^ P * doftifíimos :apud quos uix reperiM iüam w«ígo «/?*
gti.cap.j v. Aittttifiimummodum9eutit ca qu# eonfuse dieta funtt perfingula
pí¿r| 5 bíí i¡ /w #™ « P onimmqu de effct,Quatuor fun t uirtutes, fciticct,
míff írgúim-' uelymdtlicetpmdentid
r >iuñitidifvrtitttdo>Modc&U+
fienaruí ¡jccrcf,
fettiect « U n - SECVMDI t U M F l tf t S *
dis.Scidibus.

L A V R E N T I I VALi
LAE IN TERTIVM iJ*
BRVM E L E G A N T 1 A R V M

E R L E G I praximequinqti4gint&ütgcslo*
m libros ex pterifq; Ittrifconfuhorum uolu*
rwítt
minibut cxeerptos,zr relegi cunt tibentcrjtm
ucro quddam cum ddmirdtione, Primum* quU
II nefem utrm ditigcntUnt, <m gTdni&s: ¡>TW»
dmtid^n ¿quitas :fcicntid rerum, m ordtionU dignitxspré*
ftct,et mdioriUudff digm cfje ¡tidcdtur.Dcinde quód k<cc ipf¿
ítt in unoqttoq? Roruin omniafmit egregia,^ pcrfz&n, Htuc*
hcmcnterdubitcsjqtiem cui pnefirend» putes. CuifímtU quid*
dam(itt deultinW txntüm parte, quadd nos pertinet diedm) in
cpíftolti Qiccronii ddmirérifolebStqut quim i pluribia feri*
bdtttuvy omites mrten é> uno * codmq; ( ¿uddCM dixerim) fi
perfotua juñitlerts>^ mo Cicerone j cripta tw¿tcc¿í<rucittcr»
ELEGANTURVM LIB. J II, ij;
bd,dc fententijcckardtfercj; ipfediccndi ubique fui ejí fimilís.
Qgod eo magisin lurifconfultis cji adnúrdndm* quod iUicd*
dcmf&te cunfti extitermt in eodem quafi ludoy ac fcboU in*
fiimhhi ucro interfe etid fécula dijhnt* licet ames pon O*
ceronem.ldcoq; quibufdamin ucrbtsdb co diferentes, quales
omnesi Vergilioufq^dd uuiwmjucrtmt. NantScruij Sutpu
tij7atque Mutij ScauoU nibil exat ,/eíf akerim Mutij recen*
tioris.Et prifciiüi quidé lurifconfuhi quaUstquantiq; in elo*
quendo fuerint, iudicarenon pojfumut: quippe quorum nibil
legimot,H¡S atfté,qui Ínter mdtitts ucrfantuunibil cftjncufen*
tcntidiquod dddiMinUw poffc uidcMr, non mn doquenti*
Cquam quidm matcrUiU^nonmdgnoperepatitur) quam La
tiniatiSjdtqtíc rtfg*nti*:ftnc qtid C£cd ornáis dotirinaf/f, er
itiibcratiSiprsfcrtimitt iureciuili Vt enm QtüntiHmUi ífl* Qu¡ndi.Utiit
quit, omneiwi, aut in ucrborumínterprctxttonepofüwm v¡it c^t$'
dut¿qui> prauiq; difcrimine. Et quantum momentiin uerbo*
r\m intcrpyc&úoncfiti ipfi lurifcofultorumltbri máxime tt*
fhnturjn hdere prscipue labor antes.Vtinamq; integri firet,
dut certe iñi non fbrent^qui in hcumiUortm , ctiam luñinia*
wueantc+fucccjfmmtrNoft funt eorwm,cr niiwff *iot¿ nonú*
nditttfuperuactmmfitcdpcrme recéferi, qui uix quin bimpdr*
tcm turticiuilís intcüigwtt > cr ob imperitiar fuá uctamentum
aiunt non poffc dottos cuadere in iurc ciutlifacundia?fiudio*
fos^qudfi JurifconfultiiUi ata ruñici locutifmtyid eftMoruitt
morcy4uthuicfcientÍ£ no plañe fatiífeccrint. Quid de iíLii lo*
• quor&go medio cr i ingenio t cr medio cr i literatura pr^ditt^
profiteor meamnes qui ios ciuile interpreanturjpforufcien^
tiamedofturum.QuodfíCicerodit, fibibotmni uebementer Cit-?*oMu-
occupdtofi jlomackwm moucdnt9 triduo fe} urifeonfultumfb*
remon'nc V ipfe auicbodicerc^fl lurijpcriti (noto dicerc m*
riftmpcriti) ílomdcbum tmhi moucant, aut etiamfineftomd*
thojme gtofftí in Digejh triennio confcriptumn^longiuti^
liores
LAVREtíTM VAtLAE
tiores Accurftatiist&ercntttrenimymercntiir fitmmiiliíuiri
tidiicifci aiiquc\n9qui eos uerijiteq; expond^ud certe ¿ro4*
lc9<y Gottbice pQtiw9qu¡tm Latine interprctaübm defindat.
Gottbiiüi>qnidni er Vandalicxiftimmdi fttnt f Nam pon*
qiumh£gentes femel, itcrwmq; [t%\i<£ influentes Romam ce*
perunt,ut impcriurrt eorwnyitt lingum quoqae (quemddmo*
dimt dliquipmnt) acccpim^^T plurimi firfdn exiíte oriun*
di ftimus. Árpemelo funt códices Gottbice feripti* qufmagnu
mnUitiido ejhqtae gen sfifcripturdmRotmmdmdeprdUdrepo
muquid detingad,pnefertim relttfa foboh *putmdum eflf
unde poft iüowm aduen:wm priman, alterum'q;, omnesfert*
plores nequáquam ficundi. ldeoq- prioríbm imito inferiores
fiterunt. En quo literatura Romdttd recidit, veteres admifee*
bmtliñTtiicftidC Grfcdmii&i ddnüfcent Gottbicam, J$eq;uex
ro hocdicojtit iurhfttídiofos cdrpmjmb ut adhorter potiut,
perfuddcmq; flnefiudip bwmani&m non poffe> quam cupiutt
üjfcqüijkculutem: milintcfr litrifconfultonm, quim legulco*
rumftmdcs cjfi.UdtnCttt Vergiíidno uerfuuUr)
O' fort H ndtos nimiitm}bonafi fu¿norint A gricoldt.
lía ego áppcüanmri operam detntes fortúnalos 9finorintftu
bona. Qu¿enimdifáplirtd, feilicctqu£pubUci legitur,tim
ormtíttítq&utfic dicá) tm ature djti iui ciuikiAn(ut bine in*
cipidm)itM pontifictmCquod canonicum uocanOquod ex ma*
ximdparteGottbieumeft t AnpbitcfophorumUbri,quine*
Gottbü fiidem^dutvanddlis intcUigerentur t quas ego oh
boc máxime errdrc, quod loqucndifacúltetecaruerunt y in ít*
brti nttis de Dialeftied oñendoiquos iam cdidiffcm, mft anúei
mchos potiwedereeocgiffent. Angrdmmaticorum, quorum
propofiwM uidetur fuiffc* ut lingudm Ldtindmdcdocerent*
An dcniq> rbetoricorum, qui ad bdnc ufq± entcm plurimi cir-
ctiiifh-ebmnnihilaliítddocentes qutmGottbicedieerei Vnd
fttperat inri* ciuiltffci lúa adbuc inuióUt^vftncfoto- quaft
Trtrp
ELE6ANÍURVÍ1 Life, Mí. r#
Tdrpeid arx urbedirepft > Hdncetidmifti Gottht, won GaUi, p*iiocLíuíu*
perfcteim dmicitU poUucreyatq; ettcrterc tcnt&ucrttnt>cHcr*]^¡i£" lbc
terca; pcrgwit. Harte ipfe (qudnttm in meeriOut M,$ldntiu$
Torq mtuA protegum, imo omnes qui boenomen prcjitcnturt
prctc$crtdebcnt.Quodf¡ficc7mt{vtj])eroiur<>pto)nonlc*
gulci7fcd iurifconfulti cuadcnt.Quod <td mem *uté hoc opitt
dttinct>nonfr<xudaboiurit coiiditorcsdebia Lude Tantum
tgtturdeberiputo huim fkcuUti* libr^q»dn\u.m lUh clm qd
Capitólitm db armti G¿üortm> ¿ty infláiís &fiiiderunt: per
quos&aum efaut non modo ton urbsncntmtcrmuvrrim
m
ctim*ttoareftim po$** í ¡ ?CY^^di^mlcñiomm
T>igcñorttml& /ii»Per dít1Hd cx P*rtc tnc^m^> **$ in bo*
twrcfuitling** R o ^ ^ e r brcuifumdignittíem > ¿t% am*
plitudincm recuperaba* Sed ttd rciiqtu pcygamití*
De Tamí,& Quanrí3cumfuís compoíírís:dc/jj
Pltirís SC Mínorís. C A P . I.
T QJV E ut ¿tb copo:ij(imumincipiam, qttod
necab aUquo(quodfciatn)trddittttti>0' tudi*
tudignifiimtíimeftiduOittntiiZrqudntiiCGmpQ
fi&q; úb eit tintidem, qtuntilibrt, & quantu
cunq^totidem (¡; tompdrutiua pkns^CTfíiin0=
riiiprdctcrsÍ mu¿ aJU nec compdrdtiu<í9 nee nomind, nec di*
¿l iones queunt ir\ gctiitiuo eafti ¿diutigi bis uerbütonoyuendot
uenundo >uetí f o >ffiíTCO r^compu re, ¿$ tino, dx o, liceor^addico^
diftrdhojncnor pro <tftimoicortfht>leo}tditcoíloco, feeneror,
picifcor^pmgo pepigi,eondctio,poñulo, er/í tpat fimtalid
(¡milis borumfjgmficdtioitis.Neqi ctum audiuimm dici anquí*
uendidit p*trimhit auri:aut, AchiRcs ucdídit corptu Hríí o*
r¿r ¿KrKPrtfrti¿«$iUud redemit magtii pondera duri: fed per
tbUtimm /k: Vcndiiithicauro pdtriam, ere. Exdn\mwn% AÍÍ'ÍÍU
tfttroc^rpiííticndebdtAchilles*H<£c Vcrg. Vúcrimquoa¿ li* Cap.*.' *
¿ro jwrtfo:Mííg»o K¿'$ prct/o «(Ví«í ¿fliíWííí«r-QwííBíi«c-
r¿>CT
i¿o LAVRENTII VALLAE
ro,er &nti>c£terdq;(ut dixi)gcnitiuum no mtttxit7 ut Tercnt.
Mi<ifu.i< ¡ti Eunticbo: Quid dgMtnifi utteredimas cdptum quim qutdt
nunimoicrfinequcM pdululo^t qudti quedi.id cjl7 antitc re*
dimÁí^quanti quedt. Curnon dixit qmnto, ut congruerct eum
iüis mimmo,cr pdulutotdut tmninüiCJ pduxi%ut congruerct
cwm hoc quatitií nifi quidfcmfi>erqudnti tmwrc non Jicerser
Dtciim.i.. ¿fr c^qHfúixi copofiGX.QnintilinVdfio cddduere; Hoe unü
fupcrerdt>titdcue¿iim antidé ucnderes.Et m Venan Cieno;
s Aicbdt tetmüdm tcñimdjfe, qudntifacerdotan,luucnaUi;
in«d,S*tyr! QUdnticunfy domus conflet.-ldemiquoddd pntdiéh compd
rdtiud pertinct)Bdneafex£étis7zr pluris porticui cmptn,Cur
non dixit er pUribus >ut copukret comunftio eofdem cafa*
T.Liuiwlib.x i* v i 11, i&dncipidminora annifi uigintitqu£
ponproximiiluñnídecanmiüibui &rtiydutpluris ucnif[aita
c¿ quoq; deccm anto phrti q uaro qu ¿n ti effen t3 <eíl imare tur *
Adco ut intcrrogdti per cundan f¿epe cafu/m refpondere ne*
queamwtut VlduM í'it ZpidicQyQudtieam cuati uili.quot mi*
SatjT' J- i fb.i, nis iqudd rdgin & ttUtt&Hordt. Qudnti mptatpdrHO. qudti er
DeQxa.libJ.goíc¿frí/íí6í«.fccM hcu. Ndmiüud apud Cíe. QudntidddittMi
trtiÜc ntmmm. non efe lüud tnillc genitiui, fed dbUtiui cafa,
ut mox docebo; qudfi miUcnurio nmmmtidefl7 umnorm.
Eí b<t e quidem interrogado cft per gemtiuum^rej^onfw dute
per dblttiuum. Aliqttando ¿diucrfowtjmisli'nc decemminis
iftm cftum f imi píuris. Aliqmdo hi dúo cdfm « « a ídem
ticrbm h<£rent:ut7cmfti iñum equim decem minti,dn plurisi
Qtpdfidduerbiajvrattíut nonnuHi exiñimdrefoíent) cur po
twdi&m $ ttrtrt»er q^nti^plur^cr mnoriwo mto3er
qumtOiplürUZT ntmori^qmn huiufmodi ucrbdutiq¡ abhtiuti
deftderentKur non idéfit in ctteris compúratiu^^qu^ paUm
dduerbianturíNon cnimduiturycm equuu¡lioristcdriork'tir9
qudtn tuinceutlioriiCdriori'uc quim tu, fed uiíius quim tu,düt
tdrm; ñeque ucndidi ¿des melÍQrü>pcÍQri/s'ue t quim tu: [ed
WflÍHÍ
E L E G A N T T A R V M L Í B . III. i*
melitMipcw'uc quim tu.Qurdeniqueiquod non minut nüratt*
dwm tj[)b£C ípft qu$ nommm7qiiOtitt pibfhntiuií Rwrt&tt*
turfirmum ndturdlem,& legemuerborwm cuflodiuntí cxct*
pto untídcm7 quu cfifubjhntium^aod dbhtiumMiuu¡$
non dgnofcit ürntoirmi/oUg; has uoces hubct tmtundm^
Untidcm. Diccdwnqi crit7qMttti pecunia i/Iíwrt cquum enujH:
ficutquottninisAuuctuL -Quanto
Metiris prctioyqu¿d ni Ubi deditus efTem> Satjr.*
T) cu ot utq; diens, uxortibiu irgo mttntrrt.
LiuiM lib, x x T i. Hí'c Dülcs m*güptetMt»«** Pr&io minore
redimetidicdptiuos copiafierct.mque genitiuos Utos 5 tmi
emi equmyquántipom{tc exponen non poffwmutfinti pre
tiuzr quanñ prctij potuijed f¡ct&nto pretio^tuto potuL Eí
per comp¿r&tiutm-Mt iHuí Cícevomí, N o n p t atttdoqúm mci0íum '*
alijyfor&ffc ctia mnorii. Cum aliqum doces, no ita expone,
plurtfjdtjiy pretij: er mincritjd cft> prctij. N<WJ huiufmodi
expofuio ficit ut plmquc fkUwcturfcdfíCyplurisjd eji}pturi
pmio:minorU¿d f/t, minori fwmm&
DeMea^TuajSuaj&Cuía. CAP. II.

N: Ontintwmin bit caufis , qu& oñendi* nomunqum


dlittr refpondcmut 5 qu¿m qtto modo interrogan fwnm,
fed etUm in tÜM tribu* pronomimb ut , Je quibm próximo ífV V t ¿ DJ
¿ro difyu&ui, fam pritnitiui*, íjwrf'm dmuntiuti; <jworww ctf* IÜ>.!. ^ ' ^
ucr/di» comtincimitt ndturdm efjc: erpr^ter htec unumy cuita'
cuti*euitm: quodd ucteribus non ínter nomina, /rd ínfrr
pronominrfnnwrríítdríír, wímrof med mettm, Ncc Gr#dre*
Utiuu/m junde hoc nomen dcfccnditjnter nomindfidínter
artículos coUocdntia' nos pronotnina quedm ¿trticuLmfó
ícmuiápp^drcídcoq^ut dicimus3 wat ejf> tud c(l7fa¿ f/t;cr
mea, tud, [UA intcrejl; ¡a cuid cjí, er cui<t intereji. Vhutm
in Epidico: Bgo iUtm ccnuenumydtque ddduam dd tcy cuid.
rftfidicinü * Cierro pro M«r*rt4: Ed wdcs potifiimm cri*
w ffwVtm
ti* tAV&ENTU VALLAE
mh\i dátur d3eui<í wtarfuit:non ei, cuta nihit intafitii* ígitur
intmog<tti>CuÍM hominis c¡l hocopmi refrodcbimiti mcwm*
nonmcL Cutus dornini hkfündutftítufydutfumino tm9mt fui.
Rwr/iwn, Al rttttTfir fiindum pofiidrs>an tuumtrefyondebo neté
trw,ucl iUiui. i nterrogam ítf adhu^refj^ondcmusq; per UATÍOÍ
cdfwMawtncpYítdift f/f ,<w iÜMirefrondcbOitUiut certera
tuum.Simlitcr de Cuita nomniúuicufiad <¡uod nuquhnre
fpondcMpcrctidcmc¿fim>mfiin tnbmpronomimbm dcriun
titiis :uttc uium pecutfrefeon de ¿A mcwm5 uel iüius. j n térro gd tu r
Vtíg* <clog*3 • ctUm per diuerfos Cdfui:ttt cuiü pccitt ttuamne, m Mdtbcdt
f?d per tüem diftionem núqu<¿m refbendetunniji di&tt^ft CK*¡
im cjí'Mcl3eft cuiwi cffedébete)} quidcjiprtíile. .
DeTantí jQuanti 5 Magni 3 Parui, cum ínrereíh
CAP. III.

E Ademtirtíí^erqudnti^poptiud quoty duo7m¿tgm& pdr*


ui} foU ingaiitiuo iunguntur cmiíltf gemina turbia, /«=
tarfter rcftrt. C*f «•* untem ^ ud aduerbialiterjttet ucee no*
nún4tiuirfiue ¿ccufjtüiitW in prims horum compardt¡U4,fu*

p mxiÜunt, tiihil > óUquid, crfiqut ftmt éü, Tdnti intereji[


quati intereftimtgnirefirtiparui rrfrrt^c maltum refirt, plu
rimtm intereji^uximére^magií reftrt.paulZ reftrt.minui
refirt,pdrum rcftrt.Q&netidm no modo quatuor h<ec nomin*
id natura hdbent ctmhü dttobuttterbti, uerum ctu cum mal*
tis atijs:ut,m4gni ^¡limo.pdruifido.paruipédo^uantifie^
ttntificio. Sed cwn buiufmodi uerbk nonunquam du nomt4
imgunturyt plurim ¿fumo.
De Millf,& Millia- C A P . I I I I.

A T j«f (ut promiifwto exoluam) iüud Cicerone mtUe nvm*


mumfínguUrisnamerieffc.ttmcxcmplo riufié, tü pr*+
phüJpp.í. í f *° W- Vúrronii coprobdbQ.ln Vhilippicis; initetuí eft3qui
h.Anto
ELEGANTIARVÍI L 1 B. III.
L. AK f o nio mi Uc nwmmttm firrrt cxp enfum fEtprofo fon f* jn
qmbus proptcr infattds ijhs fubfhuñtone sfariti miUe bcmtnu
uerfdbdtur.QUdlid exanplaplura repctcrcynifi Varroni* pr¿
ccptiofmt cffct,<¡ui in tibrisde Andogti inqu\t:Quwi per*
uenttm eft ad miUcndriuvn^dffmtit finguUrcneiitrtmtquod di
citur hoc mtUcdcnmumyA quo nudtítudink nwtnmtifit miUi¿
dftidmrn.Et pauló poft: vtfitutrunq;fit¡ccdfibut nocís>dicc
mwí uthcc m¿Ue7 huitu núücM hoc dvcics^ huw dccies, Bdrc
hdftcnw.\M quoc[; pr¿ctcr h¿<: ddddmut,imUcbormnu dici^t
mÜidhomiflKAtcrTí miÜe homncs dicUtmttid uero hcmines no
¿iciXuiutYci cdufd cfcqttodptvpric dirimus nüUc botmnes>ut
centubomincsPmiüid hotmnu.ut cctcndm,ud turbtc bominü.
HoúfubiUntiutmcftMuducYo ddicftiuum.l&q; non ücct di*
ccre miütd homtncs^quU dúo fubjkntiuu non cobarcn tfinc co
puU; nc$ in hUUÍIM certmmcjfetfrnfttí. MiUehommutiect
¿iccrcyquU m¿UcftíbjhntiudtHr^tr7Uíltiíbormnum,pro muid
homtncs.ltem mücbominum>pro miUchominestidcmq; m>>
quod mtüium honünu^fi miUidfinguhrc habcrct miUiu, quod
non bdbct^nifi pro tmUidriotquod conjht ex miUe pajlibwt;ud
pro fcmwtí gencreiutl more Vdrronií.quid dicimws bocmiUe
uel quid(ut máxime reor)ncc ddieñiuí ptdnétncc fubjhntiuZ
eft,fimhic¡h£c1lbQcJiflc>ifh,if\ud>ü' ncnnuUa alid pronomi*
na, Ndm cutera ddie&iud non pdtiuntur fibi im adhiere adié
c^iud^ut pronoiwnd.'DiciinM cnimMcrobuftM meffor> ijh ro
bujh muUcr, N ce dicimuf,AtiquM tobujl w meffor,antiqud ro
bujh nnílicr. Atnoimmntmtrorufinit ijíif pronominibus fi*
vtili¿:uttcétú aurc£ pátera nUüe drmdt¿nattcs>£rgo Ldtin¿
dietW nüUe ex hommibui.ficut diecturjfli ex iUis.Quatom
tio ide€jt*quodm$\ehominí> Ci£tcrdnomindrjtvmcrdiÍ4yfiue
fubft&nWitfiue ddiettiudfintjntrr fe iugi rccufdnt? quid nec
dúo fubftitiuwcc dúo dákftim foU fjíf pofiüt: Vi dúo ceta,
trtimBkttftm prtfmimfmt fuá proprU nomina,ut ducett*
treetnt*
U4 LAVREMTII VALLAB
trecent*^ fuprd tniUc <r/t müid^uod ptdttefubjhntium ejl,
ideoqidicimw^nUttehomtnZ'JuQ nuüid hominu, no dúo mfl
tria tmUid^quatuor rmüid hommu^ deineeps. N ce {ut dixi)
ttU aut quatuor miür7fcdbi$ mUejermiUrMí crnítí7tí,er ter
ctnttmjton dúo centlvm>trid ccntwaiidutiutaltqtti indo&i lo*
quuntur)dttcentim^tricaítum,fí'd ttr cmtm. V ergiiiut:
Gcorg, T, fer ce nt wi« niuci tondent d\me& iuucncu Eí dibii
Atütid. i, ftfc im tcy ccntm tQt0S ycgwbituY ¿tinos.
Repcrimwftutííapud ecclefidfiicosfapchoemodo dici^uaíe
tftiDcbcbdt deccm miUidtelena;cFyduodceimmUiaf¡gTiAtl
Quqd defindinon potcjl, nifí rcfolutóficzfigtteti, duodecim
müiditdent&idecc miüid-.quají dtcdturjiwmero duodecim mil
tid*cr numero decem mUid> grfubintciligdtnrcnti&fic} Dr*
btbat tilcti, cntid dtcem miUid.Signdti entes duodecim miflí*.
ftift interpone ucrb{mfubjhntiuam:fie,Signdticrdnt duode
eim mlUin.quod in altero cxcplofierinequit.Qup cate modo
ipft non lo<jttcYtrrfrd patita duodecim miUUjignatortm, aut
duodecim mUUpgntti: er deemt miüid t¿Untormy er dúo*
decim nullid drdchtndrwm argenti. Cuiwt erroris (jirrror cA)
Cdufd(.Ht Optnio mcdfirOhiiicjiuxit, quodfepc Irgimuí dece
muid pondo drgenti,qMJiiUud pondo pt nom¿natiui,aut ¿c*
tufdttui cdfu*,cr non potiut genitiui. $*pcdec¿ núüia
genti pedites, non pedttm. lacutn nmerut pojlcrior defite*
rit,put¡t refá dicipoffc deccm nüüid pcditcsyqUodfilfuvncft*
N¿m cim dicimm,decem miÜid quingentipeditesfo tnteüigi
mui7decem miüUfcdittm, er quingenti. Qjwfapemodofo*
quijnur> nec dliterloqui poffumm. Atq^ utnunc dd hec quin*
%hh fabintetiigirtM pcditesM ddiüud nuUUfttbinteütgimtt*
peditü, QWÍ !f ejfttinfuperwribttí excmplti* duodecim miüU
cr ducattiftgnátuuAduodecxm tniUUfigndtortm er duceti:
V ttt in e&eris. Rdriw ¿utem reperitur miHe, pro núUid. N <¡
Matth, j, iÜtídiQuiomqtte te Mgmi^tntikptfiitijtíic cumiüo er
aíi4
E L E G A N T I A R V H LIE» I I I . rO
4id duo:fubmtcüigitur mttü paffuum. Alioquidixijfet dios
duosynon ulU'.ud potiut,dios bií miüc
c Ap
De Numeralibms. ; v*

E T quonü de nwneris cocpimus, de ipfis dliqud dicerc pro


fequormr.Et prtntum hoc ddmonemttfjn quo pteriq;fiUt
Ufitur^trfcenifcribcndwm c{fc,non trccetenit nec triemi, q««
fignificat trccentcnaríum nmermt quod fyncopdttm cft9fi*
cut c£ter<t*Dicitmtí enint ducmLpro ducetcni^reem^ro tre
cen ten i: quddringcn iy <¡ uingen ifixecn ifip f MZ™ > o clingeni,
nongaüyUíí noningcni.pro quddringMtinhquingétcnUfíxcc
taihfcp tingentrn^oairigert™^™^™*™1 no™ngitcnu
Ccnteni ¿u&o-mUcninonfyiKopdnm.qm nonfuntpr**
tong¿ di£iioncs,fictitfuperiore$. Triccni autem arctfynco*
ptjcd itnrmmit gjn c:ficutuiceni,pro uigenijt trícmi,pro
trigcni.Sunt cnim finülim£ uocis c^er g>quem&dmodum d3 er
t:propt€t quod dicimUf quddringcntUpro qMtrinccti. ín quo
nominecr t Jnd + O'C ín g. m\tnttm cfl. At<¡; qucnidtn dixi
quofdAmJAUifimiHtudineuocuin 7 rccentymM h&c\pfdin¡r&
centtm^tfífptá cattmfitimittJDicimw igiturfinguli,bini,
terniíqudtcrniíquiaUfmiifeptmi^oftcnijwuem^a^^
¿HQdcmjtrnidaiiiquíttermdcnh quimdeniy faiidcnuuvl deni*
qudterniydcn iquini9denifcm> dcnifepteniyden iofienr, dtn inoue
niiutceniy uicenifinguih uicnnbim, uicemterttit ud(ttt poflcd
eflcttdemttt)finguU cr uiceni, bini er uiccnU er mdeineeps*
Tam triccni,quddrdgfnu qumqudgeni^fcxdgcniyfcptudgcni^
oftogeni,tum ottudgenKoftogintA cnim dicimw$>no cttttagiit
&)tton¿geni¿ietttongcnijionnoudgcni: deinde ccnteni ideo
autem kttnofíúnd in píuraíi protuh?quhd in profufcribcntcs
ftré plurúli utunturjn carmínefrequenter etiam fmguUri Et
finguUrcrn qtiidem horuim nominu/m ntmerutft non profd ora*
tione fcribentimt m Vrifciftiws e([e7 fed poé&rwn*Vt Lucd* Fnfciíb.i i
mtibroviu.
Gurgi
tié LAVREtfTII VAtLAE
Gurgite fepteno raptdtts mdrcfvmmouet ámnti,
Verunmnen non nnttm poctxnm uideo cffofcd nonunqudm
Cap.* j . €tUm aliormiut Plúi.líi. x v 11. Traduces GaUiea cultura bi
g nkutr'mq;hteribm. Siparsí/itddr¿gftwdiftrtjpdth qu¿tcr*
p
* " nti+uiceno inter feobuij mtfcüur.ütin uicefimo quinto: Alte*
ra maior, folijs Idterum modo inclufa* qu¿ quufcptena funt.
Cap.i^Etífíx * v i. VrodigiofítfimtiqíifcircitbóarjditThco*
pbrafiwt autor alioqui grdwftptttdgcno^ coitu durare tibidi*
nm conaclu herb^cuius nomcnjpccicmq; na pofuitScptUd*
genoyid c/t, fuptuagin& coitibut perfingulfls nones. Ndm it%
hxc nomina cxponuntmut crcabatur oUm binicofttlcs,id efa
pcrfingklos anuos duo.Vtuntttr crgo oratores legitima figni
fieationc hortm nomimmibinM cnim7fiue bini,fignific4tfin*
gulii duoiternwfiuctcrnitfinguUstrcs^uatmMifiue quater
ni, jinguUs quatuor, At poeta non IÉL Scptcnuf cnim gurges
non ejljingulii feptcmftd ftptcmtontauniflutnini Ni/o.Nec
i nfingularimodo fign ificatio nc hac abutuntu r 7 uervmctianf
in pturalLvt Vergiliut:
Geot. T . ptfrduoden a regí t mundi fot aurcut afir a.
Prifc jib.1*Duo dend ajlrd,pro du o decim afir a .Mhocfcp teño, Vrtfcid nws
cxpomcfcp£cnaric:quod nuhinúnpUcctyqum indtiditwm fit
flwmen aliquod baberefcptcnariwn alueitm, grfénttm edere
fcptautrittm rium. Siquidcmtacnomina mmertrn aliarum
renmtqu<e non nomwdturjndicantjtún mdtiphcitionem fui
ipfortmiutJLapis eentcn¿trM7non quódfit ccntuplut lapiíjcd
centum librartmihomo cmunar'mynon quodjit centum gemi
nitíyfcd quid babet ecnttm annosigrnc centenítriuifnon quod
fint centum greges/e d grex centm capitum. Rurfut non dici
mtti centmarUm librdmyfcd centttpUm:nec centcnariu annu3
fed eemupttm dnnortmXdmen dicimuA centenarirnnjcptaid
riuWiduodcndritvm ntunerinen. Siquidm nimerus omnia com*
pküitur^ftucccntmdriuiffiuedcccndriui^ucdliití quiuis ufe
moKf
ELÉGANriARVM LIE. lir. t¿;
íHfrwí catcrdrurnvmfibrár^amoríi^rniUu^ . l<fro$ reHé
diámM cHetumm numcrum annoruingrcffut cfi: no autem*
ccntcnmum ánnwn:w,millendritMi numertm porto ponda
rá dutem.núUcnmd podo. Poteiffrt igitur Prifcidiw comino*
diut cxponerejeptcno gurgite,pro feptcndñj nuvneri gurgitc*
Qud cxpofitioneutifolcmtt* in tHíí numcralibttf, qu£ uitimü
nwwcriciwfigm$cdtidctimM7u&cámM^
id eft7qui ultimiii fjtcx dvcc,ex undrcim>ex cctu,cx mUc. Ali
quMv ctimficihoc drmi&ttulit dtcftnmm, iÜuducroftxdge
jimwnjum ucro trigefmumftu¿tá' ¿dtfhcctendrij nunuri?
fcxdgmdrij, trietndrif fr»ñm^t cttupluvn, fexdgítuplum,
trketuphm.Víinius /i¿.x v i n . Admifcctur huicfautimtiget *Pt' •
¿rrurimdmcm dwtyZ? time fie quofy ingrttijíimwm tjlucntri:
rtdfcitur qtíaíicúqifolo cmütifimo grmo:ipfum<¡; pro k&*
mncejk* NOJI ultimumgmnum ¿ ectendrio numero intcUtxit,
fed grrfíii ccten&rij nu/mm$ue grdnÜ centupVífiue cetcntm*
eomodoquo ídem dutor dixit mcenQ.Hdc ctiá r ¿tiene appd*
tdfo efl quidrdgtfimd^ubd <juadrdgin& dies continet: <¡uo ut>
cdbulo doquentifiitni Cbrijltinorm utuntur * Quiddm etidm
quinqu.tgefimJcxdgcf,md>fcptU4gcfmd.M$Oit ¿drm rea
dc&m) utimarfaperioribiKrita nonúnibm crebriusm pluraté
itvmero,fmguti} bini ¡ tcrnuJrimm igitur cubdbedtfinvuld*
rcm numerwm^pparct noncjfe nature iftortm.Quinimo no»
me ttutti compcrijfc me Mud in píurnhylicct CT finguUrc perra*
rwmpttjUt trinum nundinwm. Vromulgm enim debebdt dnti*
qwwt rogatio apd'Romdnos trino nudino:quod(ttt opmor)
aut tribu* in locis uno dic, dttt tribuí diebus uno in loco cele*
trabdtanut trimw triu ¿tnnorimj& trinta triu dierü^ut triu
UcoruW- PrifeUntu dutem dit trinudinum pro trinudinítriimyVdUJb.?*
Citeroniítxemplo pro CornclioiVrimo ex promtdgdtionc tri
nundinum dies ddfcrntduttt potcjhsq; uenijfetQnod (í iti efe
faj tr& cctflp&fitam ef¡ct3non ¿ tr¿m<,Kt ¿ti Fñfcutm^^
l * trinoíl
r¿9 LAVRENTII VALLAE
trinottitmifcd fbrfanper dpocopcn dicimus trinundinvm^pyc
Cap»*» trimm nundiniím, aut pUnc trintmdinm.QmntilUnm hbro
fccñdo, siwtfto trine fcrtt nuíidmo promvdgátafíue non ido
tico dicfíuc contra intcrcefiionc,ucl Aufyicüy dliuduc <fuod le
gibusobfety dicitur latí cffc uclftrri, Tiw Liuiut lib. tcrtio:
p&jlqudm iteró comittd decanuirit creando in írinundintm in
dicta funt. idclibroqu\nlo^niji editionimeddineftyait:Antc¿
trina loca cam cotetione ftmma pútrido; expltrc folitos> DWÍ
iirn ottoiugcs <td imperia obtittédd irc.Donatu*tomenhoeno*
mine untura difeipulus ciws^ non &wn magiftro indoüior^
Hieronymttiycum alibi, tum ad MdrccÜantfet Trina negathm
nebrina pojled confifionc deteuitiid eftjYÍpliciXateri üuoq*
eodem notniue utuntur. vnde dicta eft trinias,triti/m pcrjbna*
rtm una diuinim* Serum fuper iüud vcrgilian u/m,
Ub,t,Atoud. -Terna drm moucdaiait, Figura poetiwN* trina debutt
diccre.Arm enimfunt &ntm rnmeri pluralis. Sed hdecratio
^cruij^quamfit cfjiedXyipfe uidcrit y qui uull hoc neme aptum
effe nomtmbusmmcri pkrdíir.quod etiamrepcrimm común*
Átí/fíi cunomimbmfingúttrenwnertíhabtntibut.Et quidpr*
tcreddixijjctji apud Vcrgilium forct quaterna arrnátnuquid
legendm ejfet qmtrindi Ver um non ejlftittümde numero eo
rtm de quibut dtjput%uÍmus,quorum fmgularem nonfrtqum*
t%ri ab ortforibut diximw, fed a poeta, er quid* impropria
Eíírfm nonmqudm improprio plttralem, <¡uod dliquando ipft
queque oratores jkciunt, fed nmfii&tein hit nomwibttí qux
fingukri cárcntM codictüKlicct luftinUtm utxtur)ut Uberi*
ut pugiUarcSyUt nupti<c, ut arma 5 ut cdjlra, Autfi non carct,
fantq; ucldwerfigcncns,ut nundinum^ nundittf, dclictmty
CT delicié , uel diucrf* fignificdüonii 5 ut htc ¿des, o* h&
¿der.uel diuerfi er gcnerti,vrfignificdti>ut eputum, er epum
líf. Tücccffaritm eft ¿utafldieerc binos codiciüos > er ternos,
tr quitemos, non dtff>s3trcs,quMQr,ratÍcne 4iifantc> Quid
tnim
E L E G A N T I A R V M LIB. MI. Uf
enimfi dediuerfts codtaütí dicaidm ttühtfit7 quemado ii*
cdmjtuos codiciüos fcripjit pdter^unam dd mc7d\teru ad uxo*
rtmtiUudenim «m«M,er iüud altcrm d quid reforturidd co<=
didüum^quod non reperiturfDiccndtW eft ergo unos, Quad
fimos ^ergo er binos diccndim erit> qwd rc tícer. cxcmplo * d H«f•!!•*•
UquebitiDupiices (imlitudines cjfe dcbentjme rer\m>dlteY&
uerborwm. Quodfi dixiffvt dúplexfirmUtudoj'ubiunxijfetuna
rertm,altcrd uerborvmxuerüm quu itipluralilocutits ejl, non
pmuit dlterinwcro locucffeoportere * Dicdmi»crgo binos
codiciUos.non daos, Rarfaduo ' # » ^ Í M huuLitemuí
natura nommibws quibufddm nominatimficiamutmétionem:
jimneniüudmonxcrimut cx P^íffíf ^oUigi, utroquemodo
pojfe dia:Rttinquofit¡jsmvti tejkmentofíngul^fmecaique*
fitmdtifac «íri<$, fi dúo juerint.dma pr¿di<t;Uel fmgulii>ft*
utuMcuifyfwv utnq; dea prtdti: cwm ego o'jratresmei ex
bonisp dternk h abuerimta Jingul^fíue mufquifq;7fiue utero¿% .
uitu/m pr£diwm :ud fvtguli, fiue unufquifqueque Merque fin*
guU pr£did:qu£ ttUm uno loco coniunxit Cicero in Varado*
xisiCdpit lUcexfuii pr<£dijsfcxcentife¡lartidyego centatdex
Wttí. No n dixit dut fexcenfoer cent um, aut {extendí cen*
tena, qu<£ tmen diuerfu funt> ut inteUigamui db iüo fexecnt*
capi uno anuo,non ftngulti annh^dbhoc centend non uno dn
no fcdfingulisanntf. Ego amen puto feribedum cffe fexeendp
non fexcent*. Muía h\c7 cr mútifkriam uitiofe di&A repélete
ticeretjed uercortintosuires cárpete. Vnvm Witummodo di
%erim ex tertio libro Kegum: Septcn* retindeuld in cdpite Uo
uno,Wpepttnd rctinacula in cdpiteUo alteroiquum dicendum
effetftptem in uno, er fepttm in diteroy dutfeptend infingu*
líí, dUtfe ptmd in utro^. E tfifuifíent plura duobut»feptcnd
in unoquo que, Qui m co n ditionis eji iüu d in eo dem lib ro \Quo d
obfeoderim de prophetis domini centu uiro$7quinqu&gcnos et
quincuagena wfolmctiÜQC modo non recle dicitur>fed eo
t j mdo,
xj* L A V R E N T l i V A t t A E
modo^quo paulo dntc dítfw erdt:Tttlit iUc centu prophet&s^
dbfcondücos quitiqudgcrtos infaclurjeií.ideftjn fíngulafec*
tunas quittqtt4giimrQuiddm iurU fludiofi dcapitu dcnd, pro
uigintij no intcüigaitcs fígnificdrifmvttlis duoru deccidc quo
rum impcritiu quidmultis diccduw^cum putent rene dici und
t¡ttinq>í qudfi unkfit nomcng? non tducrbim.Nt iüud qutdc
obticebo(.quemadmcd¡mfupcrM ojictidi) if¡4 nomina fttpré
centam fyncopdrijnfrduero ccntu/m mínima j tx é diuerfo d ¡U
tterbíd infra caitum fyncopdri, ultrdjton fyncopañiut ukics
pro uigintiesjricies pro trigintics, deindc qtiddragics, quin*
qttdgics,fcxdgies9fcptudgics3ottogie$no oftudgict>nondgÍts
no noudgics. C¿etcr¿ no fyncopdtuuquin quicsfcxics, fe ptie$9
vftia^ouicSjdcáeSiCMicSiduchteSttrcemittiquddringcn*.
tics9feptingenties¡o&inge'tie$>noningeties, imüies;deindc bis
rnilliaJwmüieSiquJtcrntiUicSyqitinqttics miíli^dccics mtí*
hesyiiicics imüÍFS,w deinceps c¿eter<u Nttnc <td injlitutü rcdeA
mut,db hoc potifiimtm nomine incipientes,
De L i t e r a ^ Kpiítola* C A P . V Í.

L ltcrd infinguhri numero figniftcat chmentum ipfam ,ut


dy&-b:itclm<tnufcribctmudd Mtic* Cic. N¿m Rlcxidtí
rnanum amdbd,quod ampropé accedebdt ddjttmlttudinctUíe
Utcr£, F« plurdli uero epifloli^ prftcrquint dpudpoctA$t qui
pro cpijloU,ucrfw grdtiájn fmgukrifmp ututur, VÍ Quid.
Epift. Brir. ad Qudm legis k rdpa Brí/c ¡de litttrd uenit.
Epifl." *s.vu%. N4M quod Cicero dd Cdiúniwm ferihit, dd fenuümUterdm
BíWwwi mfiffe; ita dit, qudfi nuUum ucrbum mififfet; quod
utuehementer extmudret 3 non dixituerbum, mfyüdídmy
fedliterdm. Yrequentifiirmm igitttr efl litera y pro epifioUt
inter quk* dúo nomind h¿cc ck$dtiti£ dijjvrcntia. eft: Quod di*
cimttí untih epojioUm, un& titerM:duM,tres7qudttíor,qttin<$
e piftoltí-MnM « er ¿ litcYtf* tmust quatrnu^ qitin & 7 fen^
fepten#t oÜQnM7noucn^icim7nmqumA[ita:q^dle cffet^
ELEGANTIARVM UB. 11 If sjt
UnMMjtátJamMcpijloLi: duMjrcs, qttatuor Utcrdt. Jn hoc
tomen conucniunt.ut diedmu^dedi finguíis^clunicui^uelft*
trifyftue fmgultí titerát7fmfingulMtpiftoUs, i ti in ntaiori
nwmcro non conuenitmt:tít>dedifingttfa du& littr^ url bitltó
cpifiddíifed bim¡ UttrMyOr du& cpiflolrt'.no ¿utem fecunde
quo idm dixiAn quo obferuandum ejl decfterk quoa¿ uocdbtt
Ui'Mtfi dicdí><tccepi <tbs te binteliter&>non fubiutig^qttdm
dterirefcondi per proximwm mbcÜmww,4tcri nunc refto*
deofiddítertt. De epiftoL MT¿ dpertum e}t:ut,dcccpiduM c±
ptflolM,qu*nm AÍteri ¡mrcftondtydkmnmcYcftcndn.ci
cer.uero tire 4Ít,deccpMterM,acecpÍ epijtola. Vliniutfrcquc
ter etum mtpi^filibti ™nH*f™*-
De Asácase tíus deríuariuís, CAP, V I I ,
-Edc * <"* plurdli nntum^cciphur pro domo7nec unqudm
A ^diter* uty ¿des mea; non proferibam. InfinguUri, dique
adeo in plurali pro tcmploiut Cic.in Phihp.lib ,u Ex eo dki cUAnptío.
í«oin fdemTeÜuris conuoatifiam, in quo templo (qttan* hüipi,t
twm in me fuit)iecifunddmeim paeisJn quo templo, id f/í, in
qud ¿tdc TeUuris. Sed hac in re difjert A templo, quodfemper
in utroque numero habet adiefticnan, ut in ede \ouis¡ Mcr*
curijTmneru£:in <ede CotJcordUyTcüunSyHonorii^virtutis:
in ¿defdcrd, er in pltiralifdcrds ¿des :¿des Deortm > ¿des
Nymphdrim. Nam quum ait Lucretim de loue toquens -Ef Líb,»*
Wr Í Sitpe futí diflurbet* - ptrinde efiyac (i dixiffet, I ouis £ *
dcf.lgitur pro templo dicemwduM,tresy quatuordeortm £*
deSydttM faerds fdcr.pro domofiini^tern^qudlcrnA^pritíd^
us £des.Acdituittmm ab fdtbw fáertSiqttM tucntnry<ippeU
Idti fuflt>na 4 priudti^Aedtles qaoq; m¿gts ifxcris ¿dibtti di
&ifwuq'tibw CUYunáis prfpofiti erdttt Aediftcaretute má*
%hidd domos bominumfyt&itjqttdtit dt orum; nec domos tin*
tumjUerümetUmnducsiut Cic.Qjti pojkcdquim máximas <tdi ^ton%.Mu
ficdffct> ornafiet$ ckffis* Ne$ hoc indigttuejlddmonitione,
em
i7* LAVRENTII VALLA E
cvm tul domws ¿difictíur, dici adificdrc, ut idem de confutan
- uiro inquit: 03 </««*** ¿dificaffetin p&Utio plena dignmtif
dom^Similiter in aeteris ucrbií:ut Hordtim de prHiuiübmx
Bpffl* i.tíb.u T)iwit7£difictí,mat&t quadratt rotunda
De LibcrijPugílIares, c * p. v m .

ulteri pro jítijs/írtg^irc íiottdgnüfcí^cMiu*ftEtmrdi/ttft


moribui difiétit.NAUt dicd,Lcgo Titia ternM ¿des ¡un &
infürojátterds in Idniculojertitf in Saburra: ia, non dtc^ ex
tcrntsUbcris meis> unosy alteros^ tertios: fed ex trtbut liberto
meis unwn in alienam familia dcdi?dltcr¡i abdicáui+tcrtiü h<ere
don inftitui.Cuiut rri edufa eji.quod quum dico unu^olterum,
tertium j ddiungifolet fi\im:cr tres liberosy quafi tres filios:
qttod m nonfit in <edes7 er in litera nifí fubintcUigát domi*
er epijíoUm* Sed quid ficies in caterútut in nwpf tdf>er in pu
giUdresidbfurdmtfitdiccrc* ttnm nupttint;, untm pugi1X¿rc.
Vugiüdres (Uttcmflgmjicatttbelltf cerctáfiue lignctó7fiue &U
mí* Síkpac! fcr*WÍ Mttcri*jn quibutftylo fcribimut.Liberu timen profi*
ffj-ius iüttm. lio er dpud Q^nüiunwm^ dpud Fauiu^Caítmchrcpcrio,
&VlpÍMÚn. DcHortus. CAP, ix,
'7...,
d* re nf
g.iur.l.ne W nortus, CAP, ix,
*-***-,-*»»
j prxdo.ic TJT GrtM quoq7 ewjdcm ndtune cjt.Nam in ytnguUr^pluríí*
OlO|

gülaritfi pro„ rT • ^HP t r0hortií 1 t r


írt£p»i olitorijfttcipiturjde^oknproducen
lio, bus. E/1 emm oM7omm$ herbd \¿tiu¿> qud uefeimur, er cuim
fulijs7 tit cdulc in eduliti Mimar. Horti vero in plurdíi nntum*
érboribM conftti dicunturt cr uoluptátit, ¿mtxnintisq; edufd
pdrdti.lnfuperiore igiturjignificdtionc dicemus unum hortu*
duosjrcs borto s.in po¡lcriorcunos,binos¿ernoSi quutcmos
hartos ¿tifi afc«¿i« Mtori&s dliudfibi Kendícdiimf.
De Odor.
O Dor huic ftmilt cfl7qua uoce notm cfl quid in utroq; ntt
mcrojignificetur: inpluraliuerb tmttmMordmcn&i ut
odores ex ArdbU funt.Hoc timen nomenmo cmnumeralU
bm imgiturfii cm ¿tys alicñiM*
De
E L E G A N T I A R V M I,IB. n i . I7J
DeCornmeaais, C A P , X,
Ommeatití dutcm,zrf¡ qttdfimtfittt*Ud9no rectpiüt tzlcm
C ¿mbiguime liquidé ¡uperiordin uno fmfu hdbct utru<$
nmurumjn altero antum plurdUmihoc iteró in ditero tinttm
fingutarm*Efi entm commedtm infiftg^l üntum? profkcul
ffiead temput d mtlitU, db ¿lio'ue mni¡lerio rcccdendi{qudm
fr<ebet mliti imperdtor^prapofitut'uctnfiriori) eunditfr quo
uelit dd prtfcripttm diem reucrfuro.ticetLiui. ¡ibr* x x n u
4Íat:Nldgn¿ pdrsfmecommctttbMdildbebdtur. In utroq; até
tcm numero pro cibmjs ad alimonUm Rptpubt mt cxcrcitut*
aut dtcuim nudtttudin&-™tcrdü ctim priuatimXice.pro le*
ge Otíitii. idcotrttdttt er príiMfú.cr publico probibcbdtmn
p f ufo pluralis pro fingulari>5¿ dcredini
parenthefis. CAP X I.

E x hjí,<¡u£ dix¿7cüíligi pote^non H*™"* *B*>quod aliqui


uolüt3quotie$ autor in romero plurali loquitur, declaran
dignmtem quandm9&'{utfícdicam)mdgiftcriím. Quidcnim
Cduf£ ejlrfur bdccnomiiiít plurdliter^nonjingulartter efjvran*
turi quid Athemepotita > qudm Athena i quid Komd potius,
ejudm Rom£* Sed ne in re dperto dicüpUribtn, huic opinioni
repugttdt cum ipfarbetoricd drs^emMubet nos uti modo plu*
r*li7profinguUri nu/mero^modófinguldri,pro pluréiitu plti
rima exemplu, adeo utuno dttfc eodem loco de fe oratorin w*
t ro q¡ n u/m ero lo qu a tur. • Ve rgil iwt;
O" M cU b oc e,d CMÍ n o bis hdc otidfecit Sdog, t«
t&anq¡ erit illc mibifemper detttyitiiut mm
S£pc tener nojbris ab ouilibus imbuet dgnutt
1/2 f me di errdre boues, -
Hit de fe loquens Tytimmme no$,nunc meaitMomeruí quo
quej Lados decimotertio:

El
174 IAVRENTII VALLAE
pcdam*;* EHrt profd,ut Quint,in Acgro rcdrmpto: Vtindmhoc faltan
mihi ferhftti pr¿fhrait,ut rcftduum tubor Antis anims in tuo
Pbiiií-7» poncrcmm amplcxu£ t Ctc in Vhilip.quodexcmpluin alium
etUm ufuwt uoh tffirrc proiixiutiait igitur^txq; cgo iflf,ru¡
fcmpcr autor p&m /¿¿sc«í$ pacprtferúm ciuií^quítnquum
ómnibus bonis, mbi t&menin primtijuit op&bilts*Omne enim
curriculum induflrif nojira infero jn curidjn dmicortm pe»
ricutis propulfdfídts fUborattm eflMinc boncres ¿pUfimos*
hinc mediocres opesybittc digni&tcm,fi qit<ttn bubemuí^ confe
cwíi/iwMiw.Ego itzq; pacií(ut i a dicdm)alummtitqui quatuf*
cunji fam (nihií enim mihi arrogo) fine pace ciuiti certé non
fuifftm.V criollos c dicoiqucmadmodu decepturi PXfitisJjor*
reo.Sed pro mea perpetua cupidiate ucfkf dignimU retinen
d¿7z? áugend#1,Q\U£fo>orocfc P-Caí primo^ /í crit itcl deerbu
didu>uclincredibiie a Marco Cicerone cffe diñtm9dccipidtis
fine offinjioncfquod dixcro:ne'ucid priüirfudm quaíefit ex*
plic4ucro3rcpudictis,Ego i\le (dica fepiufipms fmper Uudn
ter, fcmpcr autor^pdccm cu M. Antonio effc nolo. Uac in ctm
<[Uoq;finemretuli, ut oftenderem oratores cüm incept* OTA*
tioni aüquid tangió* inferuermtjredireitertm adidquod í/i*
ceperm. Miqudndo ctUmfrcquenüm memoru iudiewm rr£=
tienda grdtidjiel eodé uerbo repetito9 ut in próximo «c fpfos
Ftilip,7' uel quod Ídem vfficUt.Vt dpttd cúndeme í» €0& opereXot*
legam tuum diunt in hdcfudfbrtund,qu& bond ipfi uidctur,mi
hi(ne graitiiK quippidm dicam}<wortm,€r diiunculiftii confu
Xdtimfi imtxrctur,fortunaticr uideretur: fed etm iracundtm
áudiofoftm*Atender dudiojdem cfficiunt.
De Qucftubus &Qu*ft!bus. CAP* XII.

a Veftw in phtdlipro querek i queror^undefit conque*


ror, cuim drtiuut erdbUtiuutqueftubut, utportubut*
Qutftuth utro<¡; numero, cuiutin plurdli ddúuuter abUti*
mi fji qutftibM ¿ ¡futro ¿mdefit conquiro^deriudtur perfyn
copen
ELEGAMTIARVM LIE, III. 17Í
copcifupino qu£¡itm,fignificdtq;ltícrimntímmdriimt Na
ítícram uocamta ctidm no nwmmdriimfuelut ctmicitÍ£>glori*j
faétif>C£terortmá¿ buittfmodi, Qjt^tm quoq; tío nnunqudnx
recipipro {tftioneipfadtq; artificio lucrad* pecunU'Mt upud
CictronartyUm de drtific\jf,o* qu£Jtibu*7 qui iibardlcs hdben
di.quifordidipnt Et Qltintiíidnm: Ndm ut primum lingud ^UT;
cfjcccepitinquieftit, infiitutMnq; tteíuemUbonttmdlemL ° £
QUfftu dixit3qudfi de quifitiene.
De Sca]aj(&: Pondo* CAP. xm»
Gd* i qttibufdam infinguhtñ ujurpdtur.uUufiim cu alijs
S quibufdw ojhendiepteratm t&ntum h&berctquum dixit in
JugurthinoiDcinde M un^dtq; dltenefcaU cbminutd: funt9
qui fupcrftitcrdtu dfjüñi ftmt N on dixit,un d ut$ altar*. Fon
de autem edret fjnguluri nmerojefle loca. Vicimw dutem
duopondOytmpondoflonbutdpondojcrndpodo. Quimil
in primo : Qtád quód quídam qutfinguUprocuídubio«** CaP**-
tíoftfunt3Íuéhi pne rcprehéfionedicunturtNdm dttdiZr tre¡
£7 pondo9diuerfortm generumfttnt bdrbdrifmiidt dudpondoy
CT trepodo ufq; ad nojirdm ¿t&tem db ómnibus didtm cft > cr
refte dici MeffdU conjirmdt Ferfitin huiM rti edufx efi, quod
ficut fitperiut de líber is diximtftjtA hlcfíquis ifit hqmturje*
Unquo libcris meiiduo pondo duri:dltertmftgndttm>aherum
rudcintcUigitur librdm* ide efi €tiim du£ttres,qudtuor libr£y
quod dúo¡trid^quátuor pondo?ut quiddm uolunt ?quod muíti
autores non prQbdntiUtLiuiutlib.x x 1 i.Argenti pondo bi*
lUí&fex librát in milite prtjhrct*cum legedwenfitfclibw*
QüiddmttidmfinguUrm huicnotnim ddnt,z?huMÍpfiu&
autor ti uerdx efi) nonnúüdexmpldftint. Qudítefl
ttidm ColwntU*:$ciü<£ árida pondo libram, er qttddrdntent
4tdijci oportere* Sed nune pro podereuidettirdccipi.Huiufmo*
di conditionif cfHudut,®* ludu Sed hec in ¿Itcrtm libru/m re*
ferutrms .NIÍJÍC üliyuid ttiam de nmerti dddmw*
•?< I A V R E N T I I VALLAE
Dcordincnumcrorum. C A P . X I I I I.
CiadtStoíAw Q L 4 Í 0 uno V oftcgefimo mno fcribens mortttut c/i l/o«
Ui
± arates quarto CT oñogefimo anno cwn librum qui Futid*
thcnaicut infcribitur tfcripfíjjc dicitunuixit^ qutnqucnniiMt
poftciicuiut mdgiflcr Lcontinut Gorgin/; citwnzrfcpte com
pleuit oírnos ,h¿e Cie.Cuiuscxuerbvi datur inteüigi, ¿tntecen
íttm prdcponi numcrum mmorem, pofi centum ucro poftponi:
Cfb»i*cap.i* 9 WOí *QB int ^ anus ?wo3> conjimut, quwúi4it:Artium autem
' /mpfora dnfí^ttijíiíwí Cordx^ft Tbifitó Sicul^quos ¡nfecuttu
eji uir ciítfdcm infulne GorgiM Lccntinw, Empedoclittut ird*
ditur)d¿fciptthiíA$ beneficio longif^im^ £&tw{ndm cttim cr
Codea cap* noucmuixit <tntiQ$) cu/m multisfimuljloruit t Etpdulo pojl:
l&drn cr lfocrdtisprtjhntifiimi difcipuUfuerunt inomnijlu*
¿iorvm genera Eoq; idmfeniore ( ocl&uwtn cnim ZT ncnagc*
fímtm cbpleuit dnntm ) pommdidniifcholis Arijlc teles pr*
cipere artemordtoridmeapit. Uoc turne ttideturfiertinterec
dete copula. Nana edfubU^ut quifq; nwmerm maximut f/t,
m primo foco potiitur, dímtoxdt cttrd centu:utmdior uiginti
quinqué drinis^non ttsttvm mawr quinqué uiginti ann¿sJE,tidm
in iülS qtt& fuprd trdéUui^nwmerdlibuSyttüeniflngulijUiccnibi
ni.uicemternidttt fmguli er mceni,bini cr uiceni, terni er ui
ccni.$upr4 ccntjí ndturdlc ordincfeqmnmr^tfuperiord exem
pk dociticcntí cr/ípíc complcuit annos, centuer noumui
Cap««.xitmnos* Vliniuslib, v i i. naturalUhiftorU&mtm er ui*
gintindtosmnosFdrfíiatretedideretirixcUiunmc x x v,
Pam£ ditos c x x x. Pldcenti* untm c x x x í.Fdwntáe
undm tmdicrem c x x x i l'^ononÍ£t*Terentitm Mará
filim*Ariminiucro M. Apomwm, c L, Tírf«fd,cxxxvil*
Ciír¿ VUcentidm in coüibm oppidam eji VcÜciacium,in qno
cx*ndtos dnnosfcx dctulcre7quatucr centenos tticcnoSAnm
c iliterato MKfiwf Mdra'/?/i'iK3Gíífl£TÍwf Telixuc(ne plurU
bttí moremr m re confifftjin regicnc l túi* ofaud centenm
átmorwm
EtEGANTlARVH L I B . JIK t7;
¿nnormcenfifunthomnes u n í , ctfrtrnflm¿cnwmhomnes
L v i i. caitenum uicctúm quittumhonüncs duo^cntcnüm tri
cenUmbotmnes quatuor* centenim tricenumquinum34utfepte
ním totidem y centcnum quddrAgcnum homincs tres, idan m-
men Plínw pduló poft úit: Vt timen in feptimm er quinqua C»p.su
gcJTíníWW dtg«f cfnff/ímiwtt uiu durdret dnntm.Zx <fwo dpp¿
rct filie copuíd mdxiírttím quenque numerum precederé: quilín
copuU nonibü umet^ prfferiim rctrorftm cudo.Adhuc qu<e
diximus^a' recitiütimut cxtrnpl** ' rtírtí n*mcruwi mSlcnmum
funtjcdin ipfo qucqiiern¿ximMqMnq\xnmicrtmfaiipcr
pr*p<memut:ut¿ i* aAT^**™ dnm ftínt « f e quddringcn
ti er x x x v 11 *• «^ÍÍWBCCT gíMíírmgcfííí .armgmíacffo.
í Üíítittíw»iitf aflrf««i *#> ín miRibut cútidcm ejfe tiaurm,4tq;
in nvmnr&buA citrd cetmiut, milites nojhifunt fex er uigin
ti m^nb autem uiginti er/rx müia:uel> milites nojlrifunt
uiginti fex miUidijiuc^miliñnobii funt uiginti núUia:fiuc mi*
lites tiojlrifunt uicics miüeipuc^nobii fin gulií funt decics mil*
le milites: puc nobisfinguíisfunt detm muid mUituiftuenobis
fingriis ftítit decm miflümií ¿turo. Omni ¿ dutnn qus locuti fu
mut,uhrd uicefimum mwemm inteÜigiuoío . N*im decano'
fcptcdccem er oílo^dccan ü" nouan, ncrmaiüdm, quam dia
xinon tenent.His inprior d ttc ipfd quidem ferudntfuam fegf-
1EU c nim ccniun&foncm habent interpofitAmJjtc non habétz
uerüamen nec hdbcrepofftmtyqutimfmt compoptXynecplurd^
fedfinguUnomin<t;undi:cim9duodrcimy trededm, qu&tuorde*
cW><}t*indccimyfcxdcam:ficut tüd 9«o$ copoptA t atq; unied
funt nomin^undeuigin ti,duodeuig,intÍ?undctrigint&ydt(odetri
gintA-itindecctumJuodccctuu/mihocc^uno^dut duobus déptii
de üiginti.dc trigint^decetwm.vt^b incdrnationc fdhdtorifi
funt dnni miÜc quddringcti duodequddrugintx^t per denonti
ntíiadiut) db incdmdtionc agitar MftM müefimut quddringc
tcpmm duodc^Uddrdgífm¡tí, VhMb, x x x v*ndturdL hpor. Cip.i.
m vuode
tn 1AVREKTIT VALLAE
Dltodeuicefwt* Olympiddeinterijt Cdnddutes, hicct pter<t<fs
C*?***Ubo*t txcmpUriítktbeánt duodcuiginti Oly mpi ¿deA dcm próxima
libro; Ai q ue dde o duode quadrdgenum pedtm Lucuüri mdr*
tnorti in ¿trio $ cauri collocdti* nuodcquAdrdgením^pro dúo
deqtiddragcnorwti.T. LiutMÜbro primo:Duodequadrdgtfi*
ino firme dnnojx quo regndre capera Tdrquinm*
DeDomus. C A P , X V.
Omtfí genititios dúos hdbc t>unm fecud^altcrtím qudr*
D; W dcclinution^dom^r domtíi. Sedpriorfígnipeatlo=
cm y ubi quis md.net: pcftcrior corpM ip¡um^t<¡i edificiuím
cjuod ex pdrictibus cojht^ teñoiut, domi mancólo dvmwi
cr pdrtem doma* dcmolimfu./m>fuperiord domut dfcédi 7 non
domi.N¿miüudjomwt mc¿imperium tcnco^o pro loco acci
piturfcd profimilti^Ud: colimar ¡edificio, figúrate catines
pro contento. Quodcttdm dicerclicct domi me^quafiin do*
tno med. Qjtod autem idcmfit dom 7 er in domornotuw cfl.
Vnum wnen dfjtram exemptumiQuintitidn «í lib. v.irtdcmo
ftirt&mfíautotdb cn^qui domifuit.T>dtiuui tto\tumqudrt£eft:
Accufjitiuws indijjvrésiAbUtiuut fe cundí, Inaecufttiao cr4&
l&tWOyUd cwm pnepofitionc, uctfine prapofitiene loquirrMYt
ut7 reuertor domtm,ucl ad domtí.Exc o domo ¿id e acmo:&9
fm in domoM domiihoc grdmmatic* eftM ucro utinitA
tíf, CT cUgantid • Huncgenitiuumfcwnd*noncomungimut
tiifi curtí tributante quinqué pronomnib\i^me£itu^fu£> no-
fir*,uefir¿iO*uno ™»wf diente ;ut, rgo uiuo dommcajion
uiuo domi tuf.trdtdormfut.noflrfjwnucjhdtdomi hdbmrc
uolo.QieÁnlibrtiddHeratniumiQtiic¡mijh ¿mc^fimd
alien* dominólo diccret Quiddtn Uolunt ilíud domi dduerbid
fcere. Sedquontodo coiungeretur ctmddietHuistqubdfiqudn
do quina h¿ec pronoinittd ddicRma fuppTÍmdtur7 txmcnfubi
teüiguntur.ut.domi crojd eftwctidomi erimwM efi3 nofir*:
domi tWtttmWd cfljtu^mu^r^iom crit,«it enmtjd
'A
E L E <? A N T I A R V M LIB> III* tyf
fflfutiftcut in altero fenftlyO* in plcrify ^omnibmmupmt
domuí locduijn alteró parte ipfc habito* id espartan domut
mee.E ttpttcr mihi iufiu,mater te uocA^fráter nos expeftnt;
boc empata- mmjtel 7iofler:r***& «*,ttctnojlrd, frtótr tío*
f\cr. Qjwd ¿ute bic gcnititttefewdá: regdt alterü genitiutm,
fiueprottoméyfiuenom^certu c¡i:utyego erddomiiümt domi
buiusjomi C¿f<trií,domí Pompa; .Domi autem publica,domi
pntut£ydom hotteft£,domi infamis, domi paterna7domi mam
terna habito,*? fwluynon íicerc dicerejam tradidimut.
De eompofíús á Q u i s t e ! QNÍ. CAP. X V I,

a Vifquii, V q»*un% PY0 íodcm *"W°l™t:ut9 quif.

er quodcu$ non dcciptimtur pro codem, quum altertífnfub*


fiñntiaum:ut3<]uicquidfifliuím7 quicquid moüe, quicquid te*
ncrtwt,quic(jutd iucundifotu,quicquid gdudij^ quicquid peen*
nidrum; ültcru/m ddie&ium: ut>quodcunq¡ tcltm7quodtunq¿
feutum^uodeun^ucuítm. Cuius diffvrcnti* caufa c/t, qued
noces h¿ in mafculino conuenientes, in neutro poftea difeor-
dant. Eratenim quidcunqiZruox, vrfigmficittfofimilicrtfi
reperiretur eo modo quo dicimut quidq^et qtikquid.Quqdq;
enim, ftuc uníquodq; compenitur 4 quod:fed ut non reptritur
quidcunqija itce qttodquod.iüudndnquc componitwr ex qutt
qu¿,quod: hocauteex quti Z7 quid. C dretq; genere fcemini*
no, quinctidmntajcalmo mdccufdüuo edfu^ntumq^ hdbetno
irttn 1 tiuum quifq uis, quicq uid, a ecufatiu u quicq uidtab Utiu íwrt
quo que, tum in mafculino3 fuwi in neutro:tiomwnquam etiam
informimno qatqua: ut apud Suetonitiyn de uito Titi: Gdíbd Ctp.u
tfíox teneteRcpub.mtfftu ad grdtuUndti9quaqu¿ int7coucrtit
bonÜncs,qudf¡ adoptionisgrdti*accerfcrctur* Ittdccufdtiuo
quoq} interdu tn alio genere qtUm neutro, feduix dpud ordto
rcsVUut Án Cdpúui dúo: N 4 mettf bdüijk pugnui cfl> cubiw
empui &>hitf&w¿ <aritst cúrn gvntt d queque icccro7<td terr*
no LAVRENTIl V A L L A E
¿dhoidmtilegos omites mortales fkckmy quenqum offindtro,
Quenquem*idc/í, qttcncunq^ Sergios ¿utemDondtiwcom*
mcnUns dit: Vtr&ty pme dcclindtur hoc pronomm quifquisy
<uiu[cwuSyCUÍcui>quéqum,qutfquÍs,¿ que quoiquiqui^quoru.*
quor&quibufúMbiitiquofquüsgtiiqtíiJqutbufqutbm* Koíl
putxn hoc cd\u dcdmdtionis rjfje, ut apud Ciceroncm remafit
cuicur.Híec Scrgiut. Igitur quuvnfit compofitum quicen tx
qúdyquodcíq\ ex quod ¡debuit iüiti cjfc fubjhntiuumjit quid
CT dliquid'.boc ddicéliuii, ut quod er dliquod. Di«mHf aiirn,
quid fvctffto txittti quod ficit diquidfccUn&ttáxt¿ aliquodficL
ltctñy quod mulum ficii non dutm> quid muh'm ficii fed^uid
mtlü Ütffcio quidfactemjtottautattifció quodfkci&w.uidco
quid f&cisfopiu* quáfíifitidco quod fiéis, JU er tftetd AI his
compofitx quidd¿]n,quQdd¿* Nrfm quidda ddharet ddie¿iiuot
{¡uoddamfubfhntiuo'Mt) mirahile quiddúm^ obfeoettu quiddJ,
quiddúmmdui;cr^qaoddit€mplim, qttcdda non MÍ > quodd*
dtittwm^oppidum quodddmiin quo nuUifirc crrdn^bU dtttcm
xudrí^pro quidqi ponentes qü&dq;:utyoptimuqitidq»hcticftif
fimum quidq»faluberrimwfn quidq^ubino liccrct poni quod*
«fWf.Ex \w tíquetexcplií* optimti quodq; pradiMí? boncüif*
fmam quodq; tot¡fíiium,tx iumetis qu¿ cepíjecimum quodq;
fit tmm. NdfH fubfhntiui tldturd ejt coniungi cwi ddteáiuo]
¿dteftwitteró ciMfubjhntiuo>qttdft connubio quoddm, ]dco
ubicunq; eftfubfhmiuwm, dcfidttdt ddicftiuuim quafi cortiu*
gemjmpdticns dttcrimfubjhtítiuLRurfus aátc&iumfínefub
jhntÍuo,mqHdntfinc uiro cjfe non potcfttcm ditero ddieai*
uo mbil ccnfortíjhdbcns; 2oí¡;fcftumcjl, ut hi quos dixi ÉT#
rdreixuqiicd qudtidoq; uidetuyfine [ttbjhntiuo cfjc quodq¿utt
retiqm mihipíttcr tmlti prtdi^quoru optimum quodq; fub*
ídtu-m rtühi eji: ttcl> ex meis muhis prd*di]$ optimum quodque
mbifubUttm cjl. Sed omnibut UquetfubinteUigtfubihntiuí
JíCt optimum quod<¡; f radium. Quodífc tutemidem effe quod
untm
E L E G A N T I A R V M H B . Jíít iU
Unmqttodq;, antcfignificatiL Qvintilianut: Ncc eauf&cur
quod% vortmaceiitt, profcquípropoiitoopcrintcefptritm
C/Í.HOÍT quo j addmuA^uidfolcrettfurpdriproin quc> uta*
pud tüdcm: QMIÍÍ tih «irá maUfkcüq^idofjindiicr aiibiiSi Decía».*,
gwíd o j}f nJí. Cierro i» L*íio : Qnidcnimindigcns AfrirtiM
mei&odm modonibil'jtt* mbÜteoffendi. Dc diffiretU ante
Ínter quida & aliqutf9fttic qui$Í¿m>Puc quifqu^ ^«¿4 iflwi
certam hormncjhoc unum qumtibct ItgmfLcatjnlibm diale-
áicii diftutíiuimttí.lilc zmttm adwncdumfaquofdahU po* USkua^'1,f
jlcrioribut co modo utüquo ego nonutercr^ro iüofupctiórr;
ut McronymM, q»ific "bru<m dc Hffcratcá qu*flionibw ex*
orditur: QÜ' in ill¿iPrinciP{\* líí?rortm debeamfecuturiope*
Wf argumctttm proponen ¿ogor prw refrodere mlcdiftb*
Tercntij quippümfu¡iincs^ qui comadúrmn prólogos in de*
finjionem ¡uiddbtf. Ego dixiffcm quiddant potw,qukm quip
piam. D e certo crtim crimine lo quitar,non dc incerto. I dem tft
enim quippUm7quad atiquiiSed de bocm Ubm histquot dU
xiJdtiut.Sed forte Hieronymuí feriptum reliquerat quiddUm*
cr librarij in quippiam tnatutcrüiit
DeaffiniraEeGenmuí>6£ Abladui. CAP* xvif*
Agttd dutorime cft uir7ucl magrtte autoriatü (utroque
M enim modo dieimut)fcd raro fine ddÍeñiuotdtmtoxdt iti
geni tina: nam in abUtiuo nttnqudm: ut Cicero m Saüít¡liwm>
Hunquid qucsprotuirtScipioncs^zy NLctcüos ante fucrutaut
opiniones,dtttglorióteaterí in eudem orationcnonefl uten+
duW genitiuOy er abUtiuo, nifiuelimut iüud plinianu ex lib * - fl -
fep t i i« o na \urdti b Í/Í o ti £ fequi: Cboromt ndarít gctemuccat
Tauron fyluejlréfineuoccfiridoriihorrendi^birtk corporU
bu&tOCiilti ghuás%detibuí c ¿ninis.Potcrdt diccre^ridorc hor
rendo. Q£¿nqu4m(quod ad elegantiam pcrtinet)ego pro tege
4ccipio,quicquidmdgni$ mtoribm pUcutt,quorwn in primis
c/l FXintas* Pr*|iríim qu^mCimoaíLentuhmmfcrib^ %?#,?.&>,>*
is¿ tAVRENTII VALLAE
Lcntuím nojhru extinta fcejmm* uirtmis ddolefecnte, c¿m
íírtcrií árúbw7quibmfttidui$ifvmper ipfejwm in primüimi
t&tionc tuijhc eruditó-'LÍHt lUud eximidle poffet uideri fcf><i
ratum <xb iüo fwnm£ uirtuttf>quodregitur ab tUo adotefeen*
tem.vtfi dicdí>habco /iamm* ¡p f filimt, ¿dolefcétem cptm£
indoltí.Quodfi lía non ejíjicebitin eadctnor¿tieneuti geni*
tino cr abídtitíOy míen (ut ego fentio) parce, Ndm iUud ¿b
boc locofcpdríítuvn ejl + quodidcm dixit: Scipio Africdnwid
£t&tis7dtq} his rcbtiigcfttf.illud enim id £&tif}ucl íde cjl quoi
tdffttttjkutdicimtfi decem annk uixig? more Gr<tco9dcccnt
Str. in íifud ij annosrqmm boneftiorem locutionem Scrttiw putAt:ucl aduer*
píi"etoXl¡Íoí biditer ponituriutlfubmtelUgitur babms,uci dgen^ut f ttat tff
B di a gero . id £txttí. inq uo protin «Í adme niti fum «í ora teres ftmmopm
fynecdochcn rcfugtffe: quaíefüret, gentort bimm corpot ibut*
n Ca
*"' o tul i Í gUucrfm:ÍH/ÍO r Í CJ HOA r e/w grrim f> KÍ S ¿ Uuftiw :Atexal
tcri pdrtc C. Antonitu pedibm ¿gerin prjtíio ¿tdeffe nequi*
batxiccro Quintilianiaq;dixijfatt pedibm tfgrií.Nrtdixif*
fentjcleo tdputydoíeo ilu^ut ilibití(e{fet enim fynecdochcn
fed dolet ttübi ctputtvr üi4 Ubi dolcnt, inhoc verbo cr iüud
noandum efí^quéddc re cxtr¿ nos pofm^ficut de c erpore no*
firo loquimvr i «f, iflud L¡uodficis7 dolet ní¿ñ> utimm ¿oítrrt
tibtiut dpud Tcrentitm,
in Eomi.aik;» Doín difttm imprudenti ¿tdolcfeenti,& tibno& t ttcrwm:
rct
A¿ i t r^i. &ut hoc úhi dolcrít itidem9ut n&idoírt.
lnEunn(a¿j, £f in cddcmcomadla: - i[Ufocilefit QWOÍdoledt- Quod
fw 1
*' nunqumn per fynccdochett dicere poffumm. N^m ego doleo
iflud quod fiajiKqüi fermo^ut fnpcrior.Aptíd autores P/Í fre*
quenstut StfBw/K Qutf doícns ciut cáfim^n cjl fynccdoche*
H<ec enim figura antum ad ani¡ni,&r corporis qimlitttcm per*
tinctjiihil ad externa rc$icics:qu<tlU fucrint,doleo euput> do
leo ÜU :ctj?ic pukkfffalhornatwanimuJdeoq;iü,{tfynecda
cbction cr%potes diaitHh gr4HHpietote,pr*dÍM dignime*
ve
EtEGANTlARVM LIB, HL Hf
c A p
De In auro,ó£ In oes. w . * * v * *u
N fttííworí' inrif>JW \itet£fin gemd, ín bpí({e,m íígjio^
I in auro:non <mu in mamor^in gcmmZjn tdpidemtin Ugnu,
in 4urm*Ü diuerfo in <W,MO in ¿r<M« anm ápud omnes auto
rcsíqtijntmn inuem)fmpcrfcriptwm cftt LÍUÍM Uk \ luVr'tm
quam inurbe ingrederct^tg^mntuxrAlcs {quibm dutidt
cim tibulis cfl nomé) m ts incifa in publico propofucrñt.Scd
quid exépUponimuf paucoruyquodomncs ficac afftrmamittí
Deucnuftatc difrordíar rclaüui cum anee-
c
«denre " ^ ^x(
non re otl c
EÜtiuitmfrcqtiMtcr )P d j ¿ntceedenti ñeque in
R gMcrtjiequc in numero^ utiq> quü rcjlcftiwr cim fcnteit
üa ab díne&fafíte d¿fcqwnsfubjhntiuivm. Ücm&fculino w
ttcutrm>u¿ S*llu/l«tó:Ejr ÍOCHÍ ín cmat9qnoí Tuílidimw «p I«CMÍU
pcüatur,Qitpdditcrdixit Val tf aximus Ul>. fecundo: Antci
fritdtut ¿ifiidumfhticncmca loa peragebdt^uihodie Saja*
culm appeüdtur.Et Plinw-An coitu iteró Itm^quod intertu* Lfbi1 *•"•'*•
ÍWW» uozantyqumt áppárerc drjimt.Muttto etÍA nimeyo ,ut lap^d©^*
Cicero: Quibitt andan gradibu* Romalut in ccchrn afcendit*
bi&nc qu¿£ i(ii apptüdnt bonaf De mafeutmo ifuoífr infomíni
nwmjut idem: Omnes tenues dtty humilcs7qu£ máxima inpo*
pulo rmáñtudo cftS¡b\ prxfiditm páratim putintXt ver gil
Kce partan pofuere fuis, qua* maximd turba eft. *«•*•
Mané te quoqi genere uideturfieri quídam mutAticui Quin*
titianwsybi ueró umttcrftffinuítdtfantesextinxit, qu* mdxi
mipArs eft,inanes domitifumdutunt. üditurfo deftxnwñ*
no in mafiuliním non imato nwAero, SaÜujliwiEa fines hit- irsu"1
bet ¿b Verdete fretm noflri marñ er Qcední, ab ortu iolis
decliuan l¡*titudiitcmt quem locum v*7v&Kiuap ir,col£ appcUüt.
Mwrato cítá nimero,ut Cxuini-^idnm^cftjhm bií, qui cmijji
reTím (qvi nem fmtin cdufis\diligciiatquodaminani cired
Hoces jludic [cnefeat^t áUbiiEtfufplicaüonestqui maxitflttt
m $ honor
IS4 L A V R E N T H V A LL AE
honoYüittoribut bello ducibw ddturjn togdmermt* Dr flcíf*
lolugurí, tró ¿n ¿litíd gcitMiSdUuflwiJpfe exjlfímnr, quam proximam
cppido effe dqum fuprd diximusju/mct&onerdt. Mumo eti*
numero ,HÍ LiitiwAnxur fui^a^nunc Tdiracin* funt, urbs
prondin pdhdem. AliqttdtidofineuUo certo antecedenti: ut
QUtnt. E go^UdefUicifiimd uel Ufiitudo,uet {¿ticas cfa uirtu*
te eonfenui. Diucrfim huicgenut cft7qum diáio rcfyodct an*
tecedcnti, qutm deber et rcjpondcrefequentifubjhntiuo , ut
ápudVcrgitiu/m:
R<tt
''' Ai puer Afcamus^cui nunc cognomen lulo.
hium libro xxv. Sapiojui Africano fiíit cognomen, Q ¿ £
mt>dut per dutiutm licctfrcqumtiorfit^tmc nonnunquam er
nonúnttiuoyquod c¡lm¿gis genadU^tttimwriut Cicero ¡Argén
UTM Scxtus ClodiiMtCui nomen cfl Tormio. Et Quinulianta:
In proi. H«cy, **otlm €ft ^d Gliconi necideriheui Spiridio fuit cognomen.
Ñeque perrcUtiutm modo^fed ctidm átra rctdtiwmiut Tere
tiiu: HccymcjlhuicnomenfkbuU, zy hoc pernomnatiuwm.
Pcrdttiiiumiut liuwlib.primo, ?<tufluíoji¿if[enomcfirunt¿
Et Solinus de mcrnombilibusiLapis iftein ¿quti moUU cftjw*
mo durdtur exemptut: nmqmm dúofimal reperiuntur, inde
miombwsnowdatur. Vite de ddtko.E/i cr dccufdtiuo quocfc
fita ttdturd>ut ¿ntecedens fequdtur cdftm reUtiui, retifto fuo:
ut upud vcrgilimei^
Acn. i# Vrbem qudmjhtuo^cjira efí>fubducite ntues*
Ordtores Mein poftpotutnt dntecedens7qudlc firet,qudm UT*
bem jhtuoiUcjlrd ejt. v t dpttd ouidmm:
Ub.14.Mtu. _ceciderc mdnu, quM tegerdt kcrb¿s.Et audle ejí Quintil
Timco tic qttos porrexcrim cibos-> ucnciidfi¿nt+1n quo eftkd*
hitordtio ucnujhtti,utreldtiutffl CT anteceden;fintin eodtm
cdfu. Sedftpiut antecedente poflpofíto; quanqum dpud Cice
roncm nonuÜi ithtd in SaUtiflitímfic legumzNunquid eos quos
protutit Scipiones cr MeteUos mtifite rut M opiníonis, <tttt
¡Jori*?
ELEGANTURVM LIB- ni.
frtorUfquidam tegunt,Nmquid hi quos protulit:quidd7Uun9
quid quos protulit.T ale eft in BuÜgclio: Sermonan quem uos
audifl^na cfl mcttf.quod in Gnteo^boc eftjnféntc,efh formo,
no fcrmonemiundcintcrprcs nojler trdnsjtrensmdluit Latine,
quimGnccéloqui. Necignoro qudiaimpcritiinhocEUdge
lij loco difputtrc folcdntyprofhfió nequáquamfiedifaumurUfi
Gr*cam lingu&m mediocriter^Ldtimm pcrjvft¿ tcncretAn mli
fermonií genere url idem nomé repetemití, uel dccufdtium in
dcbitwi ctftm rcfcluemitf.Ndm utrtiq^fieri excmplti compt*
rimus. Siqnidem itxfrequcter íocutifunt dutorcr.QffM reí tibí
íWffl terrdytum mari nuper CQmmifíJ>* rcsfmt cufratre comu
ncs:ucUh*fint tibicumfratrc comunes:uct}cx rtf aliquat com
inimicabis camfratrcxtitan per esteros cdfmiut,quorum re
rm non indtgcs,cM res donabtí mihi: ucUht mea emt:uelybx
res auxilio nuhi effe potcriít*Eti& imhü modis per cafm Uá»
riareordtionemlicebitxicero pro LigarioiScd hec non con*
cedojlit quiím rcbttt ghriemini in uobtijafdem in ¿tijs repte
hcnddttí.Etpdulo pojhQjiotM enim ifludqutfqtícferiffet, ut
d quibut partibtíi in dijfcnficuc ciuili non efjct receptm^ffet^
etUm ctm crudelititc reieétttít¿d CM ipfdt rediret í I dem timé
in Rbctorieis inufmiut: Sutpitio eui paulo dnti omnia ctfr*
bdnucm breuiftdtio non modo uiuere7fed etim feptliri pro
bibuerüt. ltiud magispoct¿cü,qu4capudHoratiuinEpodo:
Quú n on maUrtm, qudt amor cur¿t hdbett
H*c inter obliuifeitur? E t iterm in prima $dtyr&:
Qjii fit Meeantf,ut nemo quamfibifortcm
Seu mh dederitifeufirs obicceritjüd
Contentw uiuatjiáudet diucrfa feqoentesf
De ¿nrcríedu huíus uocís, N c dieam:&, Dí«r<
oparrec:£ímiIíuin¿|;. C A P . X X,

H Omo prttdensjie dicdmfdpientem^mcliía quim nedicatt


fapifns^CiC'pro DciotAwXruddti Cajlorinc d&cmfcc*
m Í ler<
1*6 LAVRENTII VALLAg
lerátum, er intpium.Ethocfubjhntiuopriecedétc^fccwtdíC*
tcm fcqtiétr.qitdk cffct, Crudclts, ne dicamfccleram, er im*
pMCaftor'CrtfrudcrtSintdicm fdpihhomo. Nátrijlpomí*
mMÍndccvf<ttiuo,p€Yqu¿in dbfurdm foretifcCrudeltii ttcdi
cam fcelerátm* ej- impittfa tdftorcm* er> prudente diotm
fapiétem hominem. mpriorecnim modofubintcUigitwecm:
fie, Crudelis Caftor, nc diem cttmfcclcratum, er impium. In
alijscdfibwíno cjl háx neque ditísrfí&sjtefy cdufaundcm+An
fatrdffct bocüiuo Miíone,ncdic* Confuid ud fic^Anfyerdf*
fetbocuiuo,ne diedm CofuU Mifoneilüud ciufdem ín ¡ibrtsdd
Hcrcnnkm neque difíimite hti^neq; ufquetdvofanüeeft; o¿*
füit plurimum co tempore Rcipubxofulwntfwe m¿tlitumyfiue
ftvLÍiiti<xmdÍccrc oportetfivíe potM ufr£<^ Ndtn ubi mt jtfp~
pofttmtccrte decft.\Uud tuque uerbtm qtíod intericclm f/f,
de nomíname mu&uit in dccufttiuü. Scdficut in Ettripor4ut
SicilUfrctú infiútx uéto ucU> dqudruimpetw retroirecogit:
itxortttionctn kgc grdmmaticd cutan autorías ipfi>cofífttttti
do^tttfeitct^crcfjclii'L vtrum (ut gremial icovumncprtfit*
tionifaisfücidin} pe crit ccftrucdwmMUt ftultitU cófulum aut
WulÍtU7dutpoúu¿ uiruque obfuit pturimüm co tempore Kdpf
fi^f iüudfahtm cofutum dicere oportct flaltitidm, fiue nw/í*
tidm^jíuc potittí utrunque. uclficiobfuitplurimum Reipub.co
tmporc eojifulítm^íta, íwc iüud mditiAM ,/i«cJíííbÍ£tó«
eorim,{iue utrunque dicerc oportct.
DeinfínicíuoucUnccríccro.iiclpoítpoíiEO. CAP. JCXT*
Vdiui te ttt cuteros ¿ffuijfc in prWí o: ct dudiui te dffuiffc
A in pne\io^utc£tcri;YUc fubvttcüigiturdffueriltjbimtcU
fcgí non potcfl /ktim f t ^ n t f injimtíao, ^ oirniú A¿ fuim
régimen trdhcntcJttquc(¡c cxponitur-.mdiui te affuijfc in pr*
Uo,Htdudmi¿Meros úffitijfc. Alterüitcro(utdixi)bocmodo:
audiui tedffuiffc in pTíf íio^ ut exteri ¿tffucrunt. ottod ncqtat*
qttdm conccdiwrficdiccreidudiui te3ut cetm afniffc in p?t£*
ELEGANTIARVM I IB* ílh 187
tio.tioc enim deeUrd^dudiui^ut c<etcridudicrmt*MteYiw for
ttflijicdudiuitcafftiiffe in prdio&t arteros.
V b i urimur Nominacíuo pro Vocaauo,
udconrrá. CAP, XXII,
Efindc me domine y ddiuttd me optímeuir 7 ticeimperitt
D homoimuftto uocdtiuo innommatmm no refiédiectur*
Ite^dcfende me tu De tu mcttt?ddiuu& me tu uir Qptimut>focc til
homo imperituf.Ulc per nomitidtiuu reftc ívqttimtir,fubinteUi
gíítír cnim ensihcc modosa ens donúntu mcm. Quu rationc de
¡indi pcfftt iüitdinpfdlmo: Domine domnM nojlcr. nififmi* PfaM-
ptueffctéGrtcoAdcfitin uocdtiuo alicuiKiiownis. v«-g.
Nrfff mr^ uires3mra vtágn ¿ potente f&tus. AcntW.*.
idcmñt in nomtnibta proprl\sy quodfit in hoc pronombre^ CT
in uocdtiuiscáfibM'-ficyAuc Csfarfiminui impcrátor.Ncque
¡Uud&ntmmodo in mperáthiojieriMeúmsj quidemf&ci*
íiut,injilijs modíí :ut,quo tendis Aened cxhrmw omnium Tro
idnoruíucljxt reme, V1H15, cr rcgnds Hcknc dono Deítm> CT
rcgnM medwffuifíimoru boftitm:meliuí qudm medie. M 4 C
per foíwm propriwm nomen^dut ittnéíum eum pronomine: utt
quidfkcis tu Serum í aut per normen dppcUdtiuum fine pro*
tiürflinetuttquidfacisdomitiM mus* nififotimodo:ut7 quid fe*
des Ínter ferttos domiitu* i hlcfubmtcUigiturenSyib'ífubintel^
tigi non potcjl.QudreiUtid VlinUuwm in libro feptimo de nd* ^api3fi(
turAÜ htftorid, mfi tnendd íibrdrij cfty non pUcet )ni¡n: Salut
primws omnium parcas patria dppcttdtc: ubi non modo dp+
pelUtc d primw in cdfu difcorddt (quod etidm imperita ad re
pnbenfiontmpdtet)fcd nc dpptfUtM quidmfi diccrctur*
pUne hdtinwmfbnt: quum fticrit dicendum prime: fmeftCy
Sdlue Sldrce Tulli prmiut omnium pdrens patrié dppeMut:
fiuc y Sdluc tu prtmut omnium pdrenspdtrU dppeüdtUi: ueU
Sahtcpítrcw doqucnti^printttí omnium pater patri* ¿ppcl*
Utust E/i cnim 3M pxrens uoedimm,
Vbi
itS LAVRENTII V A U A E
Vbí utímur Nomínatiuo pro Accuíaríuo*
CAP. X X t TK
Pero tibi e¡febonus dmcm^credo tibifUiffefidtUs?pr0prii
S dicittir: per accufdtwum ucro nony mft altfrttmdccufdtiuíí
4ddM* qui ¿tmeceddt infimtiuum Otatitcfcquitur) hecntodo:
Spero me tibicjfebontm dmietwt,credo mefcijfetibí fidelenu
Qu<£ddm uerbd cum nojnin átiito iungi recufant 7 imo plcrack.
Nrffli ut refte dieo, incipc mihi effe fimilUrü iZrttotieffciUi
intimut: ifs itwfimé diedm, prteipe iüicffef&miliaris mhi* ft€
libedt ubi effc iíli intimmMoc turnen gcntn loqucndinot] nun*
qttamrcperitnMiutdpud Lttcdntmm i x* -TutumcfcpuMtit
Um bonm effefocer. Alius dixiffet, idmfoceru/m effc bonuim.
Líb>i, tpüu» EtdpttdOuidim de Tonto:
lícquis in extremo pojitm ideet orbe tkortimy
Me tipien cxceptotqui precor effc tuwt
^ tícere potuiffctfcd non tan uenufté, quem precor cffe tum-
s
** TcrentiutinAndrid:
Quefcft: inhoncflcopmitparóteh\c diuitidf
PotÍtí&t{pUm in patria honrfic pauper muere.
ubi ^P n^Ñ**d Pu ^ €m ^ m ° u ^•u/m ^ro íccmi dofine titulo:
Amoíim.' * SpemtydtfinmoMmobiltscffetoro. 'Etiücuerfuund
i^díflichis ^dm. $pernc^^¿0 tibi tu eontrdrw effe.
Qírod ji dixiffcty noli repugnando tibi tu contraria* fjfff, ucr*
fíííq; p ¿tcretttwuUum de conftruttionc dttbiwn cffet. TdltitA
men modm loquendi i Grtco ¡¡wxityitbi ufmifiimMCJl
Cuí perfon^3genen,nLimcro,uerbum refponde*
redebeac, CAP, X X I I I I -
Erbtmfe qui debet vltimwm fuppofüm in perfond * m*
V merojf gc^crc:utyEgo iUumt de fuo rcgnojlü me de no
Stipiouií. JJ^ ^pjerconttttK eji.nuofttppofmfnnt>egoy er M^quo*
rtm utriq; uerbwm dccommoddtur. sedfequenti paUm, dnte*
vciíti per fHbmtcüeítionc;títjit7 Egotüumdefuo repto per*
conmuc
ELEGANTIARVM IIB/ IJL
cotitiM fumjÜc mr de noftrd Repub.percon&M eflXouerte
crdtnempcrfondrumfimul perfonm uerbi rmtnucrisific^üff
medenoftra Repub* ego iümn defuo regno perconmm j W
Müu gcnmftc: ego iRm defuo regno¿R* me de noflrn Rep,
pcrcb&a efi. M uta nwneros ftcicgo tüosjUdt'ue defuo regno,
iüiill&uemede noftra Kepub^percontxH^crconm^ucfuntX
CT item econtrario. In harte amenfornudam non cadit* qtto*
ties per comparañoncttiy aut fimilitudint loquimur: quale efi»
IACIM ego tftud,qu-.m uosjfeáffeminon dutem, qukm uos /r*
ciffeñs.Hoc Ule m prudcntcr,ut cgoficijjctwon autrm.ut rgo
feaffem.Hic cnimfubtntcUtgitiir,fíc:Hoc iücttA prudente?, »t
fgo ji<i,cr ipfcfkciffct.Mcliu* ego ifiud,juam uos ftajtis, £ -
ciffem. Verbim ettim principale débetefjirri3fubintcüigi autí
qjiodnortejtprmcipdte,
Vbi collocandum íuadíe&íuum. CAP, XXV,

A J}ic£tiuoyqu wm pr^cedi^debent obfequi fubfhntiud,«H*


ter uitiofm e¡l:ut hoc modofiiuUa ta'rgo <ft ditmd¿ cor
rupto uel ammotuel corpore. Dic pro animo mente:f¡ct NulU
virgo duenda ejl corrupta uel meteyucí corporcm, corrupto
uel corporcyitclmentcjion crifLdtinum* Quod contri fit dut
precedente fttbfhntiuo^aut reieélo in fineta ddicftiuoificJHuU
U uirgo dicenda ejl, uel mente corrupto, uel corpore: ¿mí, uet
corpore corrupto¡uel mente.item^el mente\ucl corpore cor*
rupto:aut9uel corpore?uel mente corrupto,$inúliter in plurali
{udrubo cxcmpUdieuwndtm fa¡lidiwn) Nono diues fjl,
uet udlctudinc infirma* uclfcnftbut; <xut, uel fcnftbut infirmis,
ueludletudincAtetn, nenio fdix r/f uel confcivntidy uel mibw
afficlUldutMmembrisMconfcientiddfficln, Cicero tomen
in Philippicif inquit: Optintd funt er mente* er uiribus. Ne*
fcio an cutpdlibrdriorumfít, qui mfcripferunt7 pro eo quoi
f/í,er mente óptima funt?ey uiribm: uel, optimfunt mente,
er Múftw.
*p> I A V R B "S-T"11 VÁLIAE
. Quid momcnti faríat coíundiojaduerbíumtg diííuit
¿Huum ex collaiíone. CAP. X K V I,
X fí« ^UJC tr*didimw$d¿í.m cji>ne<jíu^ re¿U íííc¿conrK^
E pío ucl corporc9üd mente. Ucbvt enim adicttwÜ iÜud dd
utrttncfcfubjhntiuiMi dpplicdri ingen^c^ejrntmcro^eq; de
Vcí taítíummoíío mtcüigo^fedde c^íertf quco¿ e^nimclicnu.
bus.ptrEtiHt modo ex Cicerone dttuíi excmpluiper Hc^per
Siue,per cttcrd buiufmodiincq; hocfolúm ubi adefi fubfiatiuí
tusa Adicüiuofid, ctúm fine eo^udc hac cft: Tw ntc facetes ^
nec ego permittcrem* Non ejl biefirmo1 a tinta. Uicendam
ndhfy erdtjtcc tufacetes¿ice cg& pewiiUcrem:dtttfic7Tunec
fkzeres, txec ¿ mefacetepcrmitteYertí. TotxtuimorMio depen
det 4 prima dittiotw. I tcm3 potes cognofeete pdrtim ex alioru
fermon^partim te docebit ipfe abcUtrw: non ejt Latinfcfti
|íc5Pdrt¿m f off S cognoícnre ex 4hOTitmf¡:rnrcfft,p#íÜBC3C í*
érlíimo. I ífW,pííío í«m ex fuperioribui Utetis te omnU intel*
lexiffcyttim ex hh inteUigerepotes: dicendtm erdtjtítft ex hit

funtyUel p qui no funtjic recufes fkcere pacéidicedunn erat dUt


fine tíIíMc recufes :4ut fic,ttcl pdraturps pugnaren x bis qu<£
dixiruidcor rcprcbcndcrclegcmiütm duodecim híttídnt'.Li*
berip*rcn\ es in cgejhte aut <tldnt,aut uincUntunquafi dicen*
dwmfucritjiberi aut patentes in cgefhtcttUnt,m uincutur.
Sed no f/i uetujhs iüa rcuoeádd dd bañe rcguÍ4m4q««e co nfht
tx ufu cosqui more iüo aetujto non funt locuti'Mmetfl haud
duhic opinarprímim Aut,¿ quibufdm adieftum, /fg/$ m
in Kettt/Kpíiito quodam códice Tieelmmoriim SCUCÍ* :Ubtti
pdrentes dUnUdUt uindatur.Huiut ctixm toci iüud ejl, nr boc
modo ucrba comwfamití diucrftm ndturum bibentid^ üüdc
eJijlKc mibi nrc nocuit tinquém, nrc Adiwit \ c ge necoflindi
ewmjtcc profarJicedum erutJÜe tnihi nec nocuit unqudnu.nec
profuit:cíutfjc?¡Sé nec nocuit tmbi unqu^nec Adiuutiiega «re
ELEGAríTlARVM LIB, III* i?*
efrndí emtyticc adiuui:dut9ego ncc offindi cu3nec cidl profuL
D Í u fu negado ni st C A P . X X y I I,

T Rcsaltquando negdtioncsnon píut efficmnt qttdtn dtt<ey


coüocttionc ipfa ditiiontmeficiente* vtjnmqum mihi
ncc obfiii¡ti>tiec projuíjli.Tres hicfunt negdtioncs: nwfo prh
mamnegaüpnémmediím^in inpoftrnnum > km euancfcct>m
qwm ibi locum no intícjñdttfic, M ibi ncc obfuifti unqmmjiec
profuifH-.dutficy lAibincc obfuijli, nec profitifii imqudm. Ne=
fck ncc in pdecjtec in beUo uiuercmec in pdee^nee in beUo feti
uiuert.lbi tres negationes ftmtjbU du** quwm cadem fjt fentt
tti. Vereor^nte tuo,timco>crfiqttafunt disidan cfftciuti^ud
cm, negai ¿enlucífineca'.ut+ucrcor tte tienta t: e r , uereor ut
ucnUtititfconemoridwrieyjimeo ut morutur.More Cice*
roni*,utne3pro ut non: Mrtwo ut ne pereat.Zt Terentius:Ap= í:^e.,?<It,*ft',,
prime in tan cjfe titile ? ut nc quid mmti,pro, nc quid nimis-
Ex quo miror SeruiÜ itifcripfijfe primo Georgieorwmi Vndc y^^^f
mdlc quidm h uc locum in T eretio fcribuntiVdter ¿ideft^cdue ua«|" cerci°íií
ne te trinan fentidt. Si enim boetft>ditit,uidc ut te trilícm fen ™™¡¡fltep*m
tldt: nam Z¡T ne>z? caue^ pYohtbefítticjL Keuttquam pro nc* p0(
quuquam^cr ipfum nequáquam^ nufqudmytr nuj]ndmfim*
pliccm negationcm mdicútitiidcofy anteo ucrbo contento funt;
Kfj ncqudquducntdm. Nccubi ttero dupliccmjdeo'quedúplex
ucrbtmpofluUt.Volo necubi mihi obuitmfidsÁd efi^ne alicu
hi: utfuubiy profi dlicubi:ficunde7pro fi alicunde. Cttcrd
qufdenitturd negdtionunt difautirifolcntjn libros Duíctli*
canoftr¿contulifítus:qu¿e ideo pneterimut, quid firinon
fmt ignoto ordtóribM* diakfticorm aero ucmmi cogma*
lUud men dd uerbum huc iUhinctrdmftrdmw.vir mtlm mi
Uldecfiitttt iíiiiirUdb ¿micitidrecedit luirautcmbonut nuU
idUcejtitut inmUub dmieitid recedet, tiel rcceddt:nefeio
tomen <tn liceret diceretecedit. Hoc íoeoetdemucrbdddn*
tur rtidío uiro, CT 60/10 ifed men malm recedere ab dmU
fí* IAVRENTII VALLAS
citU intcWgitttr>bontít non rccedere:&> iüc no Uccjtitw ini
ridMc taceptm.Bt háud fao3an hocfnfms ud htcdiflinguc
dddtxiffe,quod alibi rcmfenificdmmMibi admoncmttt* H*c
adddtnuíuntmjn quo nonpiuctfi0ifoknt9 ubi debcat gemí*
nari negdtiopbinb dcbe^utboc cxcmplo;ü0n modoftelU,
fcd nehna quidem adfokmfmdt^lcdorc fttujeaé dicitur.
ltemhoc modo rcftc ;No modo twUxftelltfid nefan* quidi*
CT C£ter4. At qitoties diftionibm gutedutn adcfl contrarieos,
no pofiis toUcrc altcrdm ncgatiouan^t hcc modo; Non modo
ftelUnon appdñtfcdctkm lundddfokmobfcurdtur,Sine ne
gdtionc gemindb no rcftc ioquaris.Ucm,no modo no abfoluo
huncjcd ttc Ictii quidem poena cwm co trunfjgcdwm effc puto
Qmddmtimettuperferipfit. Non modo abfohtédumhunejed
nec etUm grduiter puniendum puta-.qum dicere debuiffet.nS
modo norifotitedum:ftínt cnim diucrfd abfoluZdm er punic
dm, 11 cm,no imtum noeonfhntcrfcd rtiam trepida V con*
fase Locutm efb. i te m> nontintumincBjhntcr >fcd fbrtittrjr
propc mnacitcrtomttí efi.Mdk hoefecudum dmftUembtA
negrtionanr4tcnimdicídum^o tzntumtto*incJfhxntcr.ln
quod mtitm madu Botthiutlib. 111An cicerónis Tópica dU
cens:Si no confute folum^erum ctUm diftributim^ fuJrtm
pdrtium proprimtcnofatur. niccndum cm, nonfotimnS
tanfkftJtinerfim eft corw utttm, oui dd ¡uud ,f3 mod¿

C*M. ccrte>dutfedud:quf eft Ldéhintij lib.primo: Quis cnim mi*


tismoté non modofiuurd pr*diccrc}fcd efü cohtrhit loqui
pofitiDictd* erdtftd uú cokcrúUtdutfedfalté,dutfedccr*
ttcohtrctu pop to$u.mfurti culpa librmi r/i. E go ue*
ro mutroq- no dutorcmfidtxkgenm orationü reprehendo.
Qiiotmodisiubemus. Quídaíam mieriuímerpr*
V ttritu,&icuru^coíun^ÍLiímodí. C A P . X X V I I I .
feLEGAWTIARVM LIB. I I L i9$
be dd m?,fcrÍbitotfcribtf>fcribcs, indiffrrcnterpene his qud*
tuor utitTUtrMorutoméuno in negdtionc^ne ucm&;craltero*
qwo in dfftrmutione no utimtir in hum module uenerisJÜdm
ipfwm uatcrti3duobtí¿ modis dcdpüur.Vno modo fubiunftiuc:
ut7fi ttaicrirMcUquum ucnerU:d¡tcroftnefubiunethne:idco il
Ittd non ejhucrbuprincipaleMc f/í:«f>/í me mera, rcm opd
mmftcertíidimáte mc&r diuitem ftccrÍ5:aufw huicmagiñra
tumt^r Fiítíí iuguUucrif. Eamut in portüjdm nducsucnerint.
Cicero: Atqttinobis gmifiitnü(ut ctia pro ScipionepoUicear)
ficcri^fi quandOtCrcUtcndum ame eft^nod h¿t omniu ucr
bdfuwriftmt temporis:uelutifi iticommutemui: fidbHulero
huicfilidm,cuvrt mguUmro^non aute tugtthtícrim.Ego hoctti
dero>tu utdcrvt^QS tiid<ritü:qudfí ego hoc uidebo^Utl ttidea9
tu uidcbtiiucl uidcM.Nc ucncrafituri itcmvjl temporis: non
ucnmi>pr£teriti:iüud umt,hoc ncg<tt:quodfccundTi¿Qtmnc
efi cum prima perfondj? tcrtU:ut>neq; uero crcdidcrim,ne<$
uerofucriminej. opirtione7qud<:£teri - Etfwenegdtioncim*
probc dixerimMxerit aliquti. ncucnUnefkc3ncmguU,apud
crátorcsfirenüqttófíijfcd ¿pud pocas:utVergilius:-Ne ficui ^flcnííj,
mtgnafacrdoi.EtTerét^Nenegd.LitiMLi iXraflino die> i f l " S ° '
oriente [ole in ¿dan rcditc,erit copU pugnundUne tímete. Eí
Qmntilunm: Tu iUátucrcJcfinde.dm^nereUnque.Htc nos DtcUm.G,
QuintilidnMmonet.ne pro illo^te ficeris^dicdmus^nd fecerk:
quid ¿Itcrwn negtndi e$,dheruuc&ndiAdcoí[; nc cum prima,
pcrfon¿ftngtiUris mmcri n wrtqüim coniunñu inuenimm, ob
cdndcm caufam.propter quam imperatrnum Cdret prima perfo
itt infinguUruquid nemafibifoliimperd^aut uetot.Vndcfte '
qumtcr legimmtnttimuerimuí7nc timcdt3nc titmcrüis^netU
mcdntNunquamautcm timedm.tiip nepro ut tion:fed non ti=
mem^on ¿ufimjton }^erc,non timucrmjio fyerdumm,non
credidcrimitt ^imcre^uderCifpcrare^credere^ non poffwn*
Mt non dcbcQiit* in dUjs perfoniuut Ídem Qjimtilunm, Non
n expeles*
iP+ LAVRENTH VALLAE
expeftesjit fhtim grdti¿sdgdt,qui fdnattir inuiw.id cfrcxpc
¿ture non debes.Non enim co modo hocdixit,quo dicerefok*
mw>quíí ucmttuuncme expcftes ¿pliiu.iúc cnim ncgutto c/í,
no ucmioAtAyNon cxpcc^nucrts^c ne cxpeFaiuerti, quoru al
tcrvm ptftmti tcmporti cfl>ncgdtq;:altcrwfífutnri9w uctot.
Delepóre Sí non3<3£ NiGjCum alijsucdbís.
CAP. XXIX.
Oc quod ddhuc de ncgdtioncfubijcidm^dfotdm ciegan*
H Hamdiccndiptrtinft: quod qitdkfit,fubicéiiscxc)ttplte
DtcUm.i* per fe dppdrcbit. Quintil.Noncjldiffiálcut maritum uxeroc
cidtfyfi non cft difftcitittó utfiíim patrón, ídem: At<¡- co can*
fdm dimttimM, ut non fu abfolucndm ddohfccns, mfi etim
Deciim^* Uttddndwt .ldem;Qudre non petit,ut mfcrtivn puteth, nif\ er
innoems fucrifMonpctit, utdffHcTumaüeuctts,nifí cr proba
ueritfcfc wfiliciorem9qttod patrem dttúfít9quam quod oculos.
EpiS.'fi¿ic^ Serum $uípitiut:Atucromaltm cjUibcros dnUttert.Mdfom*
I»QÜÚ\ ' nifi hoc pciuf f\t>h<eefuffirre^cypcrpctuSallufliui;?drcitcdi
gnífttti 'Lcntuliji ipfcpudiátUzfifim£fufifi dijSydttt hemini*
buS ttíiqttdm UÜ16 pcpcrcit.lgnofrite Ccthegi ddotepecnti*:nÍfi
itcYmpdtriébcüÜfcát.TitwfLmtitUb.x x x i. Ndmquod
di cd dttinct>qu£ nobis obiccittnifi gloria digndfmt ^tcor
eddvfindinonpojfc.QuidÍMtib*x i i J.M rumor.
Hee amen Uc feries in cdufdm profu Achiui>
Si inihi ctm magno non cfl communis Achiüe.
micfinúkc^qudtc dpud tundan Jfo. i ] cufian operk:
jfrcntioY obfeurum nifi quwmnox ficcrit orfcem»
KwpíT honordUs fimmo mea uuínvrd cedo
VidcriñifaÜM'-Et OstintilianuAiMcntior? nifi qitim pe*
regrinatio med nos diduccret, msluit effc ctm mdtre. Et iterS3
Afiidcre cnim^iboj mimñrdrc,mdnwm porrígere quilibet po
Urat, men tior nififaRwncft, i dm u erbtm dpud Ambrofium
todem modo poptusatttmin libri/s ojficiorm, twn Uexame*
ron¡tm
E f E G ' l N T l A R V a H B . III* t<?í
Fo^tum m íí/ijí repartes. Eí Apttd Oyprfdwrw»rf<fDondfwtn:
Me Hor,raJi dios^qui alis cfrjncrcpd-f.turpcs turpis í«/Sm<rt,
De Vicr Vtri, Alter Altera N cúter Neurri,5c
c A
QuísCuí. v. x x x *
Tfríífrítm dccufd^Ldünedicitur:ut Cicero pro Hílofff»
V Vf cr IIÍW infiditáfkcerit. Vf fr$ H Í « $ WÍ* d«/ím <ÍÍCÍTC.
KfwícrncMíri omniwonon «fúcertm - Ternifn« írt Pfcorflw'oíif AA*f*fceii.j,
irtgit/í; QHÍ¿Í ÍÍtrrq;«fw$ e/i cordf• Induodecimo quoÍJ; ceJU=
mrnftrío rcruw ¿ Ctf/irr- gf/hm»l,fT«c^ nirtio^fiítc ab Of>* ^ ^ ^ ^ ¿ ^
pio(rumincertw Mor cft)edito,ficlegi: ínterim difji-nfione CÚIÍI.
orto inter Achílkitt»er Arjínocn* </«um wf irfl;ffír/fl;inpdiarc
tur+cr fwntm<t\n imperij ipfe obtinerctteUct. Cicero dütcm CT
QuinriUquatim inucni)fic nunqudm locutifunt^uoru prior
fie df.Qupmmuterqi fuo¡ludio delcffatm, «mtOHp/ít alto °ííktu
rm-pofterior jic:Qwatw cnim uterq; dltcri obijádt} pdiim efl
utrunq; fictffc. Mq;fic dicedwm cffc per iÜudfrcqucntifiimum
probatur^lter dlteri obijcit^lter altcrtv^otcmnitjttttr alte
rtm decufdt: dltcr cnim dltcrwm, non ambo ambos aecufant.
I de m dico de neuter, ut idan Qnint. I fa fie t*ut cu <equali cura '',capp *'
linguam uhranq; tucri cecpmmwjictttrd altcriofficidt.ClUdx
re peceduit ttm attücus utcw{fíameospdUm lícet reprchen*
dere)qui mihi nuper *d fe fcribcntijitetUtri bctlum intuliffct:
re$ondit,ncuter neutri.ditt potius uterty ütric¡;,Ttm Prifcid*
tM*qui ¡ib* 11. dit: TtfaniucroJfifeo^ttfifcutififcmdjdn
ncutrum ¿ neutro Jubium eft.dcbucrdt dicere > <tn ncutrtm db
ditero ^m quod ¿ fe twn dertuctur, fupcrudcuumefi dtcere:
fed diccndümtüirtdb ditero,non autem ¿ neutro^uafi nvc ab
Altero.nccifc.Kcillud quidcmpleamutyUt dicimw utcrutr¡>
itx quiscuitHt Vcrg.Qu£(jtíibM ¿ntcfcrS.-Üt Cue.Quidcui Uk4.Jtací<i.
pr*ponendu/mfit. Q&intilidnttiiQuidquo loco ceUocddufit*
ídem Quintiliáttitt: Vtdubiimftt, quid quo refirrioportedt*
De Prior j P r í m u s ^ fímüibus. C A P . X U U
n * Voca)
T?¿ LAVRENTII VALLAE
Ocdui te priut, noncji idc quod prior.iUudfígnificdt tem
V pus,qwtfi priifaquimtiunCí uel tuncihocueroperfondin,
id f/Vgo ¿uorim prior,er hoc qmtido dúo <td untm refirun*
tttr.Siquidem ego^ey hic te uvcammitífid cgo prior, hicauti
pofteriorAdemfit qmm unu* dd dúos rcferttir.Vocdtii te prio
rfm,mc!íi« quim príuíjíBnn» <wtem poñcriorem7mcliu* quim
pofteriitó.PrrpAfiiuim quisiduthocnequcdtdiceref uotdtvft
es ¿meprior7p dúo e&iy.uocdtut es d me priorc, /? dúo fumu*.
'Eddcm utio efl fupcrUtiuorwm primut, er poftremat, & ft
qud funt alid.Vocdui te primu*,uel poBrtMUhfí muhi fwmm:
ucUuocdui te primm,uel poñremimfi tnuhi cftis, Nortmm*
qudm ex neutra, pdttefunt duoftd atrinque fmguti, V timen
per hoc ídem compdranuum loquirmrM uocdui te prior, per
cufii tepofteriorjuppte quim tu me. Honnunqudtn unw bine
efhiühinc plures:ut?uoatui uosprior\fupple quimuos me:uo*
cduimm te prioresSupple quJm tu nos. ídem de fupcrldtiuo%
ubi ínula mcmbrdfunt:ut primi nosuenlmvAjios posteriores*
ÍUeuUimut:primiKegomtrdUÍmUwn,tufcrÍor> iUi tirdifíimi*
JDc regíminc n o m i n u m C r í m í n a l i u m , ^ Pac*
nalfuiT). C A Í . xxxir,
I qw fürc tur rcm fdcrdm de profinojateturnefacritegij*
S dnfurtum utroq;tno dutem,<tn utriufq^ Qgfujlulcrit rcm
fum de fdcrofirti'ne teneturM^níegij
tentónncutriut. kccuftrehüncjotcsuclfürti, uel fdcritcgif*
UeldeutrotytteldedmbobMind dutemutriüfq^dUt dmbertm.
Condcmndrenon Iket de utroqhfed de dttero,uel furti uel fd*
crftegfjinon autcmftd *lteriw,uel furti\uetfdcritegij. Cur m
fityUt ¿emití tibios ca[w eidtm uerbo, pnefertim fub común*
&ionibws7quf cofdon comungere debent cafa? Uempe quod
nomnd pcecatorm cm huiufmodiuerbis idem mlent in geni
tiuo,quod in dbUtiuo prspofitionem hdbente^el non hdbata
fanón idemin cttcr&Neifr hoc in ím modo nomimbta»qu*
certm
E l , EG A N T I A R V Jtí MB* IIF. 197
rírtttw pcccatmafignificafU^ fpecUleJed in hit etim,qute
gf/to-die^er ínca-tSiwt Cicero: An «ort inteüigti primümyquos * » RlW**
fro/KmeJ, cr gwííJ uiros mortucsftmm critmnis drguM í Et
itcrumSteUrüjLtfynzfiri] pdrriadif codcmnabimuiíPer h¿c
uerba lieebit, tanti9 CT quanucümfubjhntmti adiunguntur,
per genitiittm uti:utyqudnt£pecuni£ condemnajliftuntiefam
m£ddmnduiiqudnt£poñuU¡liLiuittílib. u v n .Scdnc*
qttttqmtm antum rdiáim cfti<¡udt£ fumm& d&mndtuAfaadt*
De ImpleOíRcfcrdü.Plcnus^ac Retenus,
C A P, X X X 1 I 1*
O»tafrí«prof>f bwiV tft*qmdfubi}da-lmp¡eo,a'rcfir
C cto^CrfimUU ucrba ¿bUtiuufute prtpofuionc populan
uttimbleutnAitintft• amento jefa¡i upothcc* uino.Ettomendi
quando addimut prfpofitionem de-.fjcjmpleui íiauim de omni
genere frumcti:refirf¡ dpotbecA dcudridndturcL uinoñ: ttixífc
atijintdicerciimpleui omni genere frwnenthtyrrftrft uarid na
tura uinorum. Hoc quod diximttí excmplo comprobddwm cft.
Cicero de Qrdt.Qgodfi antAmuim rerwm tndximarudrtcfud Líb**<
rhetoric i tüi doüores cofítpic¿ttTct¿¿r>quáT?bat3cur depivae
mtjhW de epitogts,€T de buiufmodi ntígis {[¡c cnim appcJU*
bdÚrcfcrticjJcntcorZtibrL Hic nequáquam licuiffetfineprx
pojitione ioqui.Ho enim UbritUi rcjtrtifunt proeeml^zjcpi
hgK.fed prAcepW proamioruiO- epilogorü.Stcutüifuperio
ribus^no ift tiítuti iirtpleti omni generefrtmctifcdfrumctoo*
títntí genemineq; dpothecd refim omni natura uinortí,fed ui
no omnis natura.Quid dcrcfirch,cr impkoftcimentioné,di
cd\n hoc mpliwi dcrcferti^w pknut.Bxetttpítm quod modo
¿tttt!i*ojlcn dit reftrtw poñulare dhtetitiuffic¿tt mpUtu^fim
udctí<tM,ficutMeuut:ÍdmtiméQcero ah pro lege Mdnilid:
Rf/mo prMonammdri.Et pro PLncioiAudierdrefir&mcffc
Grécimfecierdtifíimorü homnum.dc ncfkrioru.Sed wctwn
fit in nométttWtfi tetera huinfmodi nomind dbUtiun femper
n 3 hdbentl.
i?S LAVREEÍTII VALLAE
bibait:uUttdcuut incQlisjton incoUrtwr.frcqucs popuíisjwn
populorumiprxter quim plauí^cui Cicero femper gerñtiutm
dedit. De ctteris autoribus non pofftm in ujiiucrfumpronun*
tUre,cim malti etidmtfttftfew dederint abUttuumiut Var*
ro lib. i(Remttt rujlkdrumiSud rtibil intercffc* utrum bis pifei
butjhgfafr babedtplenítdnran&Et SaUujl,in lugurt, Qn£
qudnytim grduid y er fldgitto píen* uidebanttir, timen quu
mortis metu mulffabdtttur 7ficut regilibucrtf s p¿% conuenit.
Stto ma¿ arbitrio fcriptores utuntur. Poñeriores aero omnes,
wt boenomen nouifíimut pro ultimo, ift ctitm plenus niño dt*
xeruntjnonfolumpknutuini.QtoLrc quifolúmgcnitiuo con*
té tus erityCiceroné Ím&bittir:qui «fr ÍKJJ e¿fu utetur3 arteros.
Sed muftndo bdbcbit cr ucnujtxtis tdtione^ lucisiquoduct
LUÍ.I. ex próximo exanplo cñcnditur:AtiegratUpta\df:go ddeui
ffitdítmamphibologidm dixiffem,Auc gratU pUttd: quemad*
loan. ¡, ¡nodtm in alio frilu/m e^ubinüneratamb¡guias:?tenumgr<t
ti£yey ueri&tti.lÁcct diticrfa uerbd hicfmt3atq; iühic: in alte

íiomini Plenus dat ctUm abUtiuu* ictuerbo impUo d*t eüdwz


genUmmjütm quinto: lpfe tmtltitudincm qiioqueyqu& jime
femper regenti eji jtimUs.rvligiojm iuji* impleuit.
DePotior ? Potínis :> & Copos, c A r . x x x n t i .
Qtiorboseofdern cdfittbdberc potejlftd cwm c£terisfre
P quentiw dbUtiutmieuin kocnowneres,frrc femper geni
tmwmiut^acedamonij nrww din potiti fumjd ejl7rmm im=
pcriitm din tatucrtmt.in alijs nomimbus maga fignijicdtio ex
ponitur per obtinuerunt,qu<im per tenucrunttttt* potittií fum
uiftorid,fuvt potitut dmicdiid expugnando ,ucl labor ddo ob
tinui tañoriantitict dmicam.} n prafen ti tempore pícrtm q; pro
fa cno.Mtf.yjJWf.. cicero; Qupdfi u°l^pnttbm bis bona ¿en;fiuiturliben
tMiprmwm paruuliffruiturrebutjtt diximmidvinde b^qui*
bttífentttm > ctimfi W ^nie potitut t r\on cmntno caret.
Troco
E L E G A J Í T I A R V M LIB* l i r . 199
Pro cedan pofuitfruitur,cr potitur. Ai potiturpro potitm
cjlrfrtfcrtim morehiñorico legimus. Poíi'or <c fotw dr/cr n*
cfó,Mf 0$ iBí infignificátioncfirmiitnüefl, £Um/vm «ropo*
nuntis^ompos mnü,compos mtion^compos fxMtitÍS>qucd
b£c babeo: <tt compás uoti > compás uiáori^compos cptttí»
quid h£C opera I B M ^ Í labore obtinui7obtineo^AÜui fcmS
fciendumejiapudOuidiaminx 1 uMctxmor.ftckgaidum:
TM$ tm armónos te poterctnür AchiUe.
No» poUrcmur^antepenultima bYCU^non longa>a tertu [á*
licctyiion i quaru comugationc*
c Ap
DeTrando. \ * * * **

T: iR4Íjdocxtrcitum,idcjl>trJn$ortQ excratm trans ma*


rc,4ut transflumen.Tréjcio mdrc,ucl fliimcnjd efl tranf
1
€o. Aligando «írwrjq; coniunftumiut Liaim > Tuiecit copia* M- * •"• •••
ibtrum^t tiancwicoput ífaram traed* epifl.Mfc.
Do úbi^Sí ad te literas. CAP, xxxvn
D O tibi lítcrrfíjfartjiwmftfrrfldríoífíorf<ítcUterai,fcilicet
adte perftreiidas.AiiquandQ h*e dúo comunguntunut
Ciceró9Ocdi iüi ad te litera* • Eí SaíMúíí: V«ífwrffd fuera*
4íí CdtilitMtn dat. Brgo qui tnittit UterasMicui litera iüur, ínC>fl*
fi pcrfcrt, rcdderc dicitor ificut iüe ad quem dantitr* accipcrc.
Deln,& Ad5cumalrjsucrbís. C A P , x x x v 11.
E ro in idÜam,cr eo dd uiüamiproficifcor in cmpmjy ad
'C¿mptvm:conjiro mein agruma ad agnumjdenifunt.Et
ité mfimiUbw*pr£tcr({uim in hoc ultimo ucrbo, quottes refit
tur dd purfona-Diámut vnim>cotul¿ me ad Qatonltw contuli
nie ad patreminott autem in Qatonmj? in patremM di&in*
guendum nidelicet pgnificcLtwnm,Nam qitum dico,contuli in
pcrfoná7non pojfwn addcre altera perfoná7uclut mc:fi-d rem*
utútbeíie^ci\m.Zritq^gnificatio donduonií:ut>nwlt& con*
tuli in Citoncm: id eft7mul& donaui Qatoni: nano in pdtran
potefbttrtttbeneficia, confine, qumM cotulit paterinfUium*
n 4 De
*oo LAVREÍÍTH VAILAE
De Refero úbi33c ad t<r. C A P , K X X V I I Í .

R Etulit mbtyO'rctulit ad nuyfttdiffvñ¡ty<¡uod iüttd efi ndr


rduit: boc uero in conful&tfonem tulti: ut Qu,mtüunmT
ReUturus uobisiudices ordinc mdíorim meorü cuctum^ gum
nano twt crudcl^nemo üntfucuus dudút^ut me no pdfcdt.Sed
Dcciim.Si foc nemniignotunt eflAdcm:Vuttisfcireíudicest nibií impa*
ticntU cbarit&tisficiljh patrnn,non rctuht ad mdtrcm,no pro
pinquoscofüuit¿ion ¿micos.Qicero in CatiL Kcjierjitquií^d
fat4tím,idefttrefirin confulmioncmfcndtuí.Verg^ u.Arn-
Dele&QS pQputi ad proceres ¡primm í[; pdrentem
ftíonjlnt Deumreftro.- EtttedubmrcS defenfufermonk
huiMytnorefuoapermtifubiungcns:
.EaJem iib# _ E f ^ ^ fcntauidfofco, Vdtiloq; poií:
Surge dg^er btc UM tángano diéfa pirénti
Hdud dttbititida rcfkr.
Sunt enim Dcorm uvrba, non confilitm db Mchifa petenc
titmfcd iütm quid dgendumfit docentim-ldeoq; addituriU
tudyKdUd dubit&ndd.Vorro utrdfy bammfententiarum iti ucr*
bo uerfutUTidUquando ctiam infa&ojcd dwcrft cjlfignificfe
tioiutQuintil* Adpdtré drmd nonrctulud cjljrcportttii. er
CiceroiSidd umm omitid reftreddfunt, dignifiimam cjje Pont
pciwn.bocefty{iin umm omnU confircnddfmt de rcintcUigi
Lib.i.Comm, turrón de ordtionc.Qudlc ¡Uudcwfdé cjlpro Deiotito: Q¿£¿
tí(¿l>Gain ' rumore;ddfcrcftrrct.Et qualecjl C^rfí,Vf qu<edicerctA-=
riQUÍftus¿ognofccrct,& dd fe rcftrrentMtc de uerbtsdgimr,
Cr turnen nonfjgnifiedturfhri in confultutioné^cd potim ndr
rdrii&rcnuturi mádam ab ditero dd&.Vr<etcreA hicfotct ad
biberi dccufdtiuutiUetnominatiuwS'M crcbro{inprofd prffcr
tim)dbldtiuus cu/fít prfpofitione demude omnibm bis refirdm
dd fenattm. Omnid dutem h*c referdm dd fendtm raritá ¿t«*
tur*Tdmef\gnificdt Ídem, quod f/i» infendtorti confittü ftrdm*
Delntcrdíto* CAP» xxixt

E L E G A N T I A R V M LIB. I l i . *oi
nterdice tibírf^HrfíC?"ignimon aute interdice* tibi aquam,
I ZTlgnoninccj;interdice te¿qttdiZ?igni Quo dutem modo
mutubimr in pjpttu, h<ee ordtioiSunt tres modiíqudntüm cot
fcgcrc pQffum)tmctndi aíhutttw in prfJfrwK, vmw, ubi cft fotwi
dccufdtiuw,ab co m nominatiuumimtAto incipiendiiut, dedi
tibieqmmjquM ¿ me ubi ddM cfl,Atterubi[unt dúo aecufit
tmi.áltcram in nomintfium conuertendi^lteruiín rdinquédi:
ut docui te mufic¿m>tu i me doftw es muficam:non Mem mu
fic¿ do ¿ftt eft d me te. Tertm utruíibet horum dccufdtiuomm
tmt&ndiin nomítUtimm^dltcrim ucí relinqucndo> uet in abU
titam CUMA ¿%uel db trdnsfirendo:fic9Bgo rogauite ucniamju
rogátM ¿ me es ucnUmzucUucnU dbstcrogdta. vjí mthi: licet
per bocfccüdu tu mdgis uidcdrti rogxffc pro me^quim ego te,
Quem hortm moiorimhuic Herbó tribuemmtawfíií.Eftomen
tres iñifimiltrs fttnt. Vnw hic cfi:tibi interdititwt cft aqud* t r
igniíquod e¡ifrequentijiimum.Alter hic:d<jua,vr ignis tibiin*
terdiftutejltut LiuwUb.v i ¡ i. mtcrdi¿ium^m¿trc Antidti
populo cjí. Quodji cffet mari, pr ioris mvdifiret excmplum.
Tertius eflitu interdiftm es ¿qvd>ZT igniífedtimenhicmodttó
ctteris cjijr&riúr. WíeteÜM N umidkmil Ui ucro omni iure^át<k
fconf/fott intcrdiáifrntxgo (ie$tf<jía,ttc<¡;igni tarto.
DePÍuit»&Níngít. c A P4 XLt
Lwt caretfuppofitOihabensdppofutm «bUtiuumut U'= LJ»,^tib * '•
P WÍÍÍÍ, mntiatttrnjcgiypatribuiqicjlin monte Albino Upi *
dibit* plmfftMcct me dtcdmus: ürw píuit cdrncm,pluit man*
ut

tMtfUit cfcdm:Ringit ueri fttppofmm>&fdppofittm reftuit.


DeDecccIuua^CGnducíc CAP, X L I,
Ztetjtítt4tyconducit pro uulecfl:,zrf¡qita fttnt a¡U% nec
D perfondlkfunt pUne\ nec impvrfomdia, quum babeant
números. Venes &* decent nos, i&icibiiuUant terjltidUfc*
crees, conducuntmdximé.Expliciti expliaimtnwiqtUm(quod
fcum)Ugu
xoi LAVRENTII VÁLtAE
DeAufcuhOj^Audícnstibíflrm. C A P , X L H ,
V[mito tc,dudio teidufcuko tibi,obtcmpero tibi:fm&u
A diens tetquod te dtidioifwn dudics tibi>quod Ubi abeiio:
utlex x i i .übuhrtm dpud Quintil jiUumimnut audicntettz
dittoMwtá dbdicdreXiccra in ?bilipj£t audicns tffet buic or
dini. Eí pro Df totnro: Aut qui diRo anuientes in anta re non
fuiffent. Cumttcrbo reperijfc apud feriptores profx ordüonvt
t&U loquaidigenm nonmmini, feddpud Pluuttm in comee*
dia* qw inferib itut Ca ptiui dúo:
Manini quttm difto hdud dudiebdtyfiño nunc titdttt licet*
Hinc efb quxre unum obedio ex compofitU db Attdio po &uldt
ddtiuu/m.
De Dono t i b í a t e , CAP. JCLUI.
Oito tibí tmmitftnotwm cjliqttidfignificet: dono te mane
D rCipUrtmq; prxmij grttüjcd intcrdtm ddmirdtwnis, in
terdum bcncuolcntUyitttcrdam misericordia. Cicero pro Ar=
cbUiSyüicum GdUos>r? nifodnos eiui&te donaffetuidclicet
in prétniwm. QÍÍ* cxcmpldfunt plurifítd : ut , mlitiribus do*
IttftCOrond ItdUaritimiTiunititcdorKtttKfwn. ídem pro codatt:
Idtj; ji chm Romúnw Arcbias legibwsnon cffet , utdb aliquo
imperatore ciamtc dondretur.pcrficcre non potuit: certeim*
pcrdtornoíi remtmerationü cdafa Arcbum ciuit&te donaffcty
fed ddmirdtione ingenij>er bcneuolcntid* Verg.Aencidív*
New ex boc numero mihinon donaMdbibit.
Eodcmiíb. Nimirum non prfmij grdtia,^am-tres prtmid primi
Aceipicnt.&eneuolcmiie ergo>noitmeriti ittoru. gratid, eum
poñrettii nihil omnino mredntur. Qudle cfl Valcrij Mdximi
libro fecmdoiKcx Antiocbut bcüo, quod cum Romanis gere*
bdt$lÍMn Scipionis k }nilit ¿bus futí i}ttcrteptum>honordti$i*
tné excepit:rugijsqi mtmcribttt dotidtum,ultro er ecleriter pd
trircmipt.utiqi drmcitUgrdtid. EtAmphitryon apudPtau*
íft-m: Vcriw iftdnimdtwfithi&<$ wnc fwn> ut ed te pdter* do
netnXt
E L E G A K T I A R V M L1B. 11J, xo$
non, Eí paulo pon Alcmatd inquít: Vdterdm projkñofiu^
qud hodie mcwsuir áon,tu\t me. in quoru wírotf; ¡oíd in donan
¿o bcneuolcfítU decUrdtur-ldcm Plautm in AulaUridiUíj im
mortales tquibusGrqudntti me donatisgiudijí. Qitintilunm Declama.
in Glddidt ore: Quod mcfkcerc conuenit* qui per morid Uiro*
cinijs infijhfolwi petitm famtqui tuccmMbcrtaú^dcniq^ quic=
\üidpdú debeo non ignarmi ut primo ndtúts bone temporó
Í cd uidaiSifenticnsq; <tcccpcrim:ncc folam dondtm hisboniSy
fcdfwmmtt pericults liberdtui fwm. Vcrbdfunt hotninis exag*
gerantts beneficid dmici,ut fe máxime Mi ofiendat obftriftwn*
Soldergo fuitrdtio baizuolcntU AdminP ariete pálmate: D«lam;i.
Q M t bUndi inefepofuitmiftrumfuM, q¡um dttigéter uxo
ris gtudentis cxdufit oculos, qudm multo eteum pudorc do*
nauit.uU kabitx eftmfericordtfratio.SuctonM in uiti Augu c*?*su
fii:Et ne enumeran qitot, CT quos diucrfdram pdttim uenid,
cr incohmime donaos. Cornctm Ncpo* tic uim Attici, A«-
xit hoc officiiffl dlÍA quoque liberáli&tc. Kidm uniucrfos frü*
meto donautt.profeño eUmtntU* non rcmtmcrdt¿oms gmid.
De Incumbo luiic rd f & iri hác rem. CAP, X L I I I J ,
Ncumbojludijst&' incumbo nmtt. Vergilw:
i —y aliáis inettmbiteremis*
incumbo in ¡iudUy^r dd ¡íudia7fcd tió incubo in remos,?? ád
rmosXicero:?ergite7utfácitis3adolefcentcsydtq; in idjiudiu D* °«- Iíb *••
in quo cftisjneubüc.E t alibi: Qudrc incuban** ó no&er Tile If^1^'
dd iüd pnccldTdfhídid^ f¿ unde difeedere non oportuitydtU
quldo rcuertAtmr.Ne^ hoc in borní tvitumodo dcapttur: fed
etiam in mal&ut ¡dcm^Cdtom incubcntidáew permeim. P r 0 *'
Sed iÜud^ncübite remis,tio tjl per transldtionc dieta, ut hoc:
hídm ut qw ramges inatmbit rcmk, uel quu nos operifkciun
do inetvmbíww tot° pcRorc>figmficatur d¡lig¿tU>crconüW:
¡tA cir curtí dccur&tiw quid mente agñmtt, incwmbcrc dicimwr:
qucm&dmo&twftwio Supini iicmtur, quincgligétcr dgut.
Di
XÓ4 LAVRENTII VA1LAE
De díuerfojUarío¿5 regí mine uerborum 7 cuín di*
ucrfa,(tmili uc figníHcatíonc. C A P - X L V*

T I meo te t&nquúminimcíjimeo tibi t&nquam dmco.\thic


tanquam cfjinfurut físjne tanqudm dcftndcndtif. Commc
do te regijd ejl>comitto: Commendo te dpud regentad cftjdu*
do.Cedo tibiyttnde er eocedo tibLpro no repugno tibi:jieit<$
pr<eteritu ccfíí.Cado tc.pro fiagcllo te, CKÍWÍ prf teritu ejl ce
cidiypro ftagcUjtui&fupinu €¿¡am -Vnde oefut^ucl aui jidgel
Utttt efl, uel qtit ¿mputitut cflyfitíc occifttí. Kdré pro occido
Húiíp. jtdrca ¡yoc ucrbum dccipiturXicero in Vbilippic. Cdditgregeí armé
tortm.nimitto te difcedensiid eft,relinquo. Vinütto te difee*
dcntcm7 id efi, ábire permitto. Vcl dimino te,id eft,nutto: mde
dimifíi legdti dicütur.lncefiit mlhi cupidiüsúd eftjtíbijt.lncef
fit me iüciid ejttOJfinfurutmepetüyO'dccufiít.lncjl huic loco*
er ineftin hoe locoiprimumapud QjpMiÜ4ttumyc£terosq;Jrc
quentius:dit crtimyVerüm hoc mclwjkceret ndtura ipfa duecp
fed ndturis ipfis ars inerit.Secundum dpud Ctceroncm frequen
titttiutibU J Úud enim hone&wm ^qnodfepe díxmíwí Jí in alio
amimui7Umi nos moue^atq; illhin quo id incffe uidctt¿r,«mi
eosfiteit.Comparohanc rcm i íti,cr cwm iüa.cattfiro te í/lj,(*f
cwm i&o.Ego fumfi milis tibi.cr tui.Hoeejl comunc omniButj
CT omniu/m:ucl cotmne mihi tectm,cr cwm c£teri$t Egofim
párticeps Uborum titom: o-Jibifum in Uboribut pmicepr.
Qyinrilidnut: Et in plerisq; rurji operibw mérito pmiceps.
CurtiMQupdfkiffct&i*&P*ñculttpártteeps. AccCdithuh
f«jCr ad bdnc rcmiuel dccedn buc&cl eo,ueí codem.QuintiL
Atq; ut decedit dolorimeo cümulwtqt4<e hccficity uxormea
ejl£icer.Vtdd¿Íl¿MOptim4vi>pr¿cUrmfypr£d4d4mndtÍQ
** Sexti Kofcij uelut cmuiwt acceddt.lmpcdo curdmM operad
uel labóreme fifítUti>buicreiyO' in bdncrem:quod in Quin
tilUno f^pcrcpcrics. Vartior Uborem multis negotijs, cr in
maltAnegotU-Mt apud cunde.Adijcio huic reinad bdnc rem*
Refrán
E L E G A N T I A R V M LIE. UU *oL
Re&ondco tibiyW dd te.Celo tehácmn*?? celo tedehacre*
Tff es ndtus dd laudm,& UudiXicero pro SextioWam quid
(Lgeretuirdd dignmtem.cr gloridm tidmíür in cddé: Qar/c
p¿triée,quiciuibu* fuis^quiUudUqui glorU, no quifomno er
conüiuljs^detcóhtiomtiatosdrbitrdtur.Aggrcgdbo tciUit*
uidgodicimMAdcm;Qu<trecgo tefemperin noñrínnmerm p'°M«rcn:i<
dggregttrcfcleoAde pro ArchidiAdfmbife in eam auittté uo
foít.Ef pro codé: Quamfuerit in aíijs quoq; ciuititibusjdfcri u
ptwt.ldc in Philip.Tu itero ddferibc me túcm in ntmeru. ídem, pluIlP-1*
pro RdMrío:S¿ quis huncreprehcdendÜputit, adferibatad it*
tieiumfm non modo mdmfid huittívtumipfm^ui comipt,
rmtmU.\dcmatr*K*Uumi lüvmfibi coUcgam<t4fcnbcres+
jibi bocadfcribidu cjl>idcjl,tibi tribmmdu, c impumndmt.
j}e noua ratíonc regen di quorundamimperfo=
naliurru c A V. X L V I ,
Oepit cu/to poenitereipoffet te pigere, definet me tadere:
C ftpM dicimut,qu<¿m capit iUe panitere, pojfcs pigere*
defmdmtdtdvre.QumtiliJtiwt in milite NdñdttoiNeú¿fifu CÍÍ*
pidifiimitttíit£,p&nÍtereeimfuifkftipoteft. Cicero de peten
do confuUtu: SÍ hic ciuis liber efi>euiutdutorit&tk nemttem
poffet poenitere. \ dem in Verrem9Umdm Dokbeüd me ñeque Dícla,n ^-
tuinto¿ tuorumliberorum,quos tambres in egejhte, atq; in ¡n HrtlIt0tlti,
folitudinc reliqti&i, mifereri petejt 4 Simtlc eft iüud Terentij: *&,* .i», i.ubí
ja me dij ambuntju me tudrum rtüfvritm ejl yicnedemefir ^ ^ ^
tundrtm.&ie7pro dmemiferitttWtdixit. n* codídhuí
Eon lllbctl,r
Quum üenufte uerba aut dcfutu,aiu redundanr. '
CAP. XtVlI.
ufunt nonnunqttdm uerbá in oratiene t fed non fine grd*
D:_J tiwtnordtim:
QUO mihi fortunmfmon eonceditur utii Eplí!ir 1íb,I#
'
Id efcdd quid uultis effe mihi bondfumn**\i¡cmodusincipit
per qitOiUlitn ^cipit permdcMt Ídem,
vndt
*o¿ LAVRENTII V U L A í
Ub^.Scrmü. Vndc mihi Upidcm* quorfwm cft cpMtundcfagitt&st
£ aty,7, Suppkpu tcs^ucL dictó mhi c¡]c. l u ua i n t K S d ty r, x 111 r *
Vndc tibijrontan, iibcrtíxcmífe parcnt'^
Qg.m ficids pciordfcncxi^
c ccr0 dd
S^ÍA.1*'7" * ^bisim' Marti*uerifignu.quQ núhipdciidtitorit
Dedam.t. QmntQuo perfidcmdiuiútáiuucni{dcc£COloquitur)apud
í£M,11
' ^ f i n ommu rcrvm diuerfms pcrittEt alibi: Quo nttnc tmtum
D«uiti^. jruwntiiqtifl claffcm comcatu grductldcmzVndc huttciUt dni
nUcCimrnil" , w ^ E t ¿kbi'-Vtide mú uiriuCdeco, Ut inunofhtim iftu mors
' totx pcrdgdturtl de mnax dit alio loco: V nde rrufer* tuc7wde
Líb.i.cap.1?» fomntaffuppU crdt>ucl eflJTertw modu^ut dpud cundem:Se
quttur qu¿tñio,dn utilisrhctcñcctid quidd uchmiteritiedm
imchifolctj eyíquod fit indignijtimum)in dccufttione ordtio
itisütumur ordndi uiribwidoqucntid cnim c¡fe^qu£ porníí eri
pidt fcdtftos,cuM frdudc damnmtur Ínter im botti, coftlid dti
Ot Amic cdntlir in pattí,fuppfc7dicunt enim etoqucntid.Ciccroiüabcn
d¿tcffc¡qudm Utxifiimtó dnúciti* hdbam: aiput cnim cffc ad
hene uiuettdtíftcuri&té.fuppU dicít cnim cdputtqui modui lo
yurndiapudGi'fcoscft frequen tifíim UA A dan uerbu ¿ UquÁdo^
tcduddtzut de Ordtorc Cicero:] Uum Titittnt* qui cümfttidiosé
piU Utdcrct&r idem ftgndfdcra. noélufrangcre pUtirctur,Qrc
gdUsfycum incZpum noucniffct* rcquircréttCxcufauitVcft*
Tcrcntím:quod cu brdcbiüfregijjc diccrct. Satis crdtdixiffc,
quod brdchinmfrcgiffct.Et non longc iühinc: Caí cumfipUlia
ris quidd quercrctur, quoddiceretuxorcfudmfufacdiffefcdc
ficuidmdbó tcjnquitfdd mihi ex ijh arborc^quosfera fur culos*
Sdt erdtfmc lüo^quod diccrcttfcd hoc uerbwm libeterdpponit
Cicero. Qu¿YM>qtwmfuppktur refyondcowt idé frequenter:
Quod duté feribis de iUotdutiHo ticgo tic, ego nefeio quid co*
fdij capiZ: u cljgo i¡ ¿n tc¿ tinuierd fu pplcrcfyo ndco. Rdr o c¡;
ucl nunquim hec ucrbü projirtur. Aliquldo fubintuüigiturfi
mlcucrb&;ut apud Quintilidmit ledfi confifiionc cúp£ me&
txigitis*
ELEGANTIARVM LIB ( I I J . i0f
fxigí f i s, cgo fu i pd t er dtír ÍÍÍ : ZT pd trimc nij^quodum cftut db
his administrar i potcratytcndx cuños.fupple confíteor, quod
*go JwVerí. Quintas modm>ut dpud ciceroné'Anobfcquio <tu D c An*e.
trm coimas{quom* Teretiano ucrbo Ubcter utimitr)ddfit,<tf
fenatio uitiora. ddiutrix procul ¿¡moucdtur.SubmtdligeJa to
quiímríqtiQmd TcrttUtio tterbo libeter utétnar^Et alibiiSa*In c ato*Ma.
tim dckcfoñonc no paffm&t indcfcncclutis reejuie, obkéfa
tioneq¡nofc¿tis.SubintcüigeJ}cc dico.Ut nofcatis.SvxtWS mo*
¿ut3utapnd VlmiÜ lUfúork$tudcs,<tn pifcarinan umuris^dn pi * M l b l *
fimul omnutfiippiefias.Quifít. Kil aliud qudm rctntet.id cfit
nildliud fiáet^ rcnuet.Et iterü: Et acceptis literts meis iuue*
nis filittí rtihil aliud qtt¿m cam matreflcttijjctid cfl.nilaliud fi
€iffct,¡í cum mam fleuiffcK Mtrtiiltt: Ni/ ¿liad bulbk quim
fatur cffc potesMtft7ttit 4iudfaceré.Cirf confine cft Hhd, ubi
proUto aliquo ddtíerbio (]uriititit,fubinteU¡gitur pro codltio
.item*terU>M dmt^utficit:uttbene Etwiwt.pr^cUrc Ana*
x<tgorM,f¡rtÍtcrScipio,prudcntcrV<tb. fupple dtxit.autfvcit:
prca t ex his>qu£dttt ia dixmu$> dutdifturifum ut^co líigitur
Eí per cop<tmwum:Dij mdim.fupplcftcerint,dutfhcutzdut S.olj míijí?
certe uclint.Hcc dedi'jsfolum^ueru ctu dchcmmbiu:ut apud díi
Qmntilidni.ru tnctius uxor,qu£ fkfturÜ rciinebdí. fupple fe* í¿ b u í r í for*"
añiAntrrdu ctidm per nomcn(nam iüud McUttí efi ¿duerbiu)
ttt,OÍ/mcliord.LucdnuttpfumuerbSdppofuit;Dijmeliordue sopboticsi-
fejf.-Nfí procul db huiutnatura db^quado utiinurhoeno f^MJfo "DÍ*
mincresfacin nomin4tiuo,fiucin ¿ecufdtiito, forte ctiJin d* Tntiiorajníjr,
Ujs csfibm^rcfkt mhi exponendd ui^qua He egit in magi S l ^ Ú
flrdtu, res digna auditu in prmis:ud,reUqutí efrutexponaui ^omíno ^rc
tó>« huiut>qu*fuit in mdgifbrrtujrm dignam duditu in priims. ¡'rXgÍT**
Qüód amane cempus alienando pro rempore
ponh ur. ^ CAP. XIVIII,

A WnibdlapudTitvm LiWuw düoqucnsmilites inquit: Si


tües dnimos in prdio héebitis,qüaleshtcoñendtflis,tti*
tfímtrt
ios LAVRENTIIVALLAE
DícfatíM. cintuf.Quint. Si ales nvliter omtics hdbebimm Mdri, mamut.
Cur dcfiíturo no per uerbwm fiituri témpora locuW efif N m
pe dd affeucrdnddm rcm, ut nonfkturd»fe d Um cffcuidedtur;
tmUtoq; pUu pondcris hubet^ut dicdmm uicimm^qukm uinccs
mwsAdcm Qumf.Ditfttrtc tAntüm^cuocdfiiridíj\,atocdueri¿.
Cicero: Vnm oflcde in ttbulis ¿ttt tuis>dtit p&tris tui mptim,
WUiciñipro utecris \dcpro $extio:Kefiiti([csr repugnaffes,
mor té pugna oppctiffes.pro eo quod eft, refiftere repugnare*
mortmpu$n¿oppctcredcbttiffes.OuidlibA i i i.Mrtsmor.
Frdmuq; cripicsJqud,fí tibi ntdgnd uidentwr*
Ex Mis fcúpülis,ubi erdnt dffixdypetiffef,
A
£ H S ¡ I O £ ldcft,pctffcdebuiffcs.TercnUn Andrid:~Pr*dUcres. pro eo
a¿u.fc*i.». * quod efl^prédiccredcbebdí. Et dlibi: lor&ffe dliquanto ini*
quior crdt pr opterciut UbidineiPdteretur-pro pdúdcbebdt.
\tcm Qc.tcrtio offic.Mdleetidí Curio quucdufdnt Trdnfyadd
norum ¿quam effe dicebdtyfempcr dddcbdtiUincdttítilitAsipo*
ÍÍÍK dieerct, non cffc ¿equ ¿muquid no effet utitis Keipub. id f/f»
Lib t
" * diccredebebdt.Huie (imite cjl> qudledpud OuidiumdtKeme.
GnofíiddftcifTvs inopanyfdpicntcr amaffet*
ldeftjfi ficiffvs mop em. Hora tr*w:
Ub.t «Serme. _Dee¡cs centen¿ dediffes
Huic pdrccpducis contento7quinq^ diebut
EPí.«ufr. • • Níl crdt in lo cutit.-l i cf^ftdxdíffcsMirm Imw wrDwfif*
feshuiirffifmopdr corpmfcw* 9«<>í optibdtld cjlfidedif
Acneíte* faAUud mdgis poiti cum. Vi Verguía:
-TU quoq> magndm.
Partan opere in t&nto$nerct dolor7lcdre hdbetcs.
x
s*Y> *Uefl*ftfineret> itmcntlis:
Qneculm tfuriens in ccclwmjufferit¿biL
Idefcfx iufferis.Adhttc diuerfmt huie eft7qtM¡c ejt dpud Cicero
Philip»** tiem: Conchytidtif Cn.Vompcij pcriftromdtii feruorum in cel
Uíftrdtos lefios uidercsM ejltfidtjjes. Qjuínt* femper uidiffa:
Utibi
E L E G A N T I A R V M LIB. JIL IQ9
ut ibitvidiffrs non quanddmodim tenues imbr* carpí* dcci*
perc cogit&tionibui folent - Apudhunc ftcpe eji hic moda* lo*
qucndi: Siperfeuerdffcm>daos cxc^duerum^pro cxcacdjfm*
Qualccft ftudHoYAtUnmfaundoCzrmuiwm, quodmetti
\dufd Vrifcidnw dici putot: W trunca* ittapfut cerebro
Su&uier<tt,nifi¥aunw3wn ^rakuaffet.
Ápud iüim quiddam pene contrarmmm ibi.Dióhtortsnome
quodftpctujlttmfuijfet-profctrdt. Namdeimpcrfiao fub*
iundiui,qtiodfoUtpottipro tmpcrfttlo ináicdtiuiM próximo
libro iam dixi»cuita boc exemptum fucrat, Non quid dtntiu*
non eífcsXicJeKepub.t^i.Etquoddcuia^ tffm.ty
ad mutaun no¿lem uigiUjJm.pro ffjfw ermjr uigitiucram.
Vbí nJtí¿íus urímur adiuOjubí pafííuo, CAP* X L I X*
vortet kgm libros ¿xpcdit euoluerc dutoresjttitc ejl co
O gnofeere plurimá, oper£ prctim ejl habere quos imite*
mar > neccffc cft ddbibere ufum, conducibik ejl defeen dere iit
certmm&r dgit&rc cu/m alijs cotrouerftM* vd perpdfiitum,
oportct legi tibros3euolui autores, cognofei phrimd t haberi
quos imitnnuriddbiberi ufmaagiüari ctmi^ís controucrfitó*
Hunc pojlcriorem modwm magis ars gr&mmcd probdt, iUvm
mdgisdfttorms.Sccm in pr£terito\námcfc no m fepetegimut,
ftcijfe boc oportui^ut fiñwm boc oportuit.citero in Verrón*
Tdmc idfhftwm non oportuitBt in eundem: ApoUinisjignm
dbídttm certe non oportuit^^bkTotim rcm iUi integrdm
fcrvtdtm oportuit.Hon difiitnilefanccjlftudper alterum ucr
bm (dt Voló loquor) ut idem: Liberis confultam uoluimut>
tüdmfipofthmifüturifint, ldem-.Vcrcurmntomenbrcui, Ut ProA.Cedo.
non mma bonüncm ipfum^qudm iut communedefinfwm ueli*
ti$.Qüintili<tMH:An incidijfein fordidtm nomen, non eo con*
tmptuw bominis,qucm dejbruáwm uolebdt^duxijfc.
PropOÜtiGnes^atíonesqj interdum mífcerf *
CAPVI U
»tt LAVREITTIT VALtAE

N
l
Aflt ubiuinci ncceffeefk* expcdit cederé: f¡uc píurtfurtt
de quibttt qu£ritur^citior erit in ettcrisfidcsifiueun$*
títitior parid folet irroganftíerccttndia„Mtfcuit boc loco Quin
Ulprüpofitíones7mionestyyi}íimfit Hfitttifiimumfic dkereif
Siueplurafuntydcquibmqu^ritur^ftueunum. Sienim, píura9
ficilior critin extern fidesifín untL>rnithr potna folet irrogari
íibt*£iptG*tterectmdÍ£.Ate¡; iterumiTirmis autcmiudiáj^iam^ extra pe
ricttltm pofttisjuaferim er antiquos Icgere^ex atribuí fi affti
matur folida^ uirilis ingenij uis* deterfo rudU fecuti fqudüo
re, ttvm hic nojter culi tu clmití cnitefet) C nouos^uibus CT
ipfís tmittt uirtttí ¿dcft.AtiM dixiffctjfuaferim et antiquos, et
no uo$:<m nquos quid e4 er c at era: no uos ucro i&c.CicinAn*
Philip* *, tcnffí:Cy tetmfcrwn>fiueilU tibinotonofuntínihil enim boni
lo/ií) /íwf fm tyquiapudal es u tros üni impru dtter lo quarc*
Deufuuenuftouerbí Vidcor. CAY, H .
Ott uidetur tibi quod benefkciam: er y tmhi non uidetur
N: quod bene loquaris. Sicut ucbís uidetur quod m<tlc fkci*
jrtííí , in nobti uidetur quod matefocitis: uidetur tibi qu¿d i'tte
benc fcribdt,zr uidetur rtúhi quod ifti bene arent. Tkuflictnu*
"hic ferino ejb, er ¿gre/Jw. 'ñruditi enim fie loquuntUY:Non ui*
deertibi bcneficere:&,tu non uiderts rtúhi bate loqui. Sicut
uobts uidemur mole fkcercjtx nobti uosuidemim: lUe uidetur
tibi bene feribere: er,i¡ii tmhi uidentur benc arare.
De uulgari quodam ufu Mihí,& Tibi. C A F . L u ,
r f - p.f jSrtukigtmütitur fe ornnes honoresfinerepulf*
C CtW1
1 ^ ¿Ubi idan Uccro narras unto rem in qua iÜc no adfiíc*
ratyinquit:Zcce tibi Tompeito nojter.)üud mihi, cr tibi> non
magis ad mf> ttdad te, quam ad esteros pertinetifcd cftora*
tio ftvmptí. de medio,<}ua uutgo utimur.Tu mhifiper dermis.
}Üe mhia^idui fedet* QUufuper cana cffcmutjcee tibi ofiví
crepuitMie firmo neq; ad meyneq; ad te, nrq; ad qutquam re
Georg.3, ñrturMeo<k diíñrís cjl ab iUof¡gmtQ?o¿taU eftapudvcrfr
E L E G A N T I A R V M X I B# I I I . *«
Kf nühi twm moücs fub dio carpcrcfomnost
Kr« dorfo nanom libcat iacutffepcrhcrbas, Etiteru/m:
N r'«c tt b i dd fclem u crgan t uin ctx cadentan. *, G* o rg,
Bk pr*cip\turdd miiuerfos fub prima, e r fecunda perfutía:
¿binonprt-cipiturjxtc addiqucmfamo cfi.
Quando maiori rtropore cxprcííb, parte ríusacd'pí*
muSySC quando dccft Poft. CAP. M U .

s V p*rionbut diebm ueni m C umanu.^r iterü; QKÍ hti pau


di diebitt potifixfattM ejl> Btínjuturo: p^ucis ditbm era.
domefiieos tibclhrios nüffurM.cr iterm: Triduo aut ad f m =
mtmqumiduopcñtur*M*cCie.Et Saüufluti.Lcgatitri¿uo intogvtu
nauim ccnfccndcrc^on eji aceiptendum per fuperiores die^
CT per puncos dics,per trid\um,w quatndmmfcdintra fu*
ptriores dicsjntra piucos diesjntratriduim> e r quatriduu.
ttaní iüudy quod aliqui dicunt temput continuatwmy a'foUdu
fignificari per acatfatiutmjccut uero pcrablatiuu, plañe fiU
fwn cji.Cicero cnim^tq; Vcrgilmffpito accufatiuo.a4 qui*
dem indiffirenter mumur^pojieriorcíucro pleriq; abUtiuo.
Atiquddo in hmufmodi generejermonti omittimut pofitfa Itt
ira deccm &atq¡¡¡m Mmtjoficit orarte negotiü. \n pauás dic
bmquam Rhodu*pputtt,nxori duxitAdcfrpojlquamucnit,
pojlqutm apputititju* exípU apud hijloricos funt pforima*
Vbídccea^Nííi^Quan^^Prxrcr^. CAP. MI ir.
a Vía efi animalMfi corptti eum anima cortcretmírcflc
w Latine. Qfítd efi animaUqúm corpui cu anima con
cretmt rtonreftenee Latine. Adde aliudM aliterM fecus:
CT tttroqimodo Ucebit dicere.Qüid efi diudanimaUquhn cor
pusiueUntfi corpusctvm anima coercí u? Cicero: Q$id efi aliud De Scueftríe,
gtgantm morcbcllarecam dijsjiifi natura* repugnare* ídem
facict comptratiw.Vttqtiid efi mdiuí quim gaudcrctud>niji
gaudereftit Quintil Kihilcfl^cilii^mfi totun ctufam omni*
w non 4gm, PrWrquim, candan axtpropc paran uim
o * obti
n* IAVREIÍTII VALLAE
cbtinc t, quumniji. Cuitts exmpU, utfkcilid pnetermitüm^
unwn ¿ílw<f <xdmonétes7ubi cfi pr£tery ibüocum kabcrcpMo'
ciutm, di hurte modum: wt, nuUm m fim tudrwt prrter íd«*
demM pr*terqu¿inlAudis:nuUi pUccs prtterquitn mihifld
cráter me.
De ufuhuiusuerbi Transfiero, CAP. L V.

a vem morem Sp¡trtidt£ tranfiulcrunt m/ormín^er d*


Ubi ¿dem cicero: Quod nift in tmicaim trtnsfirdtur*
QM* i» dlios trAtisjtrwitur, nonfoUnt rmantre penes FOÍ, i
quibui trdnsjirtíter. Mas dutcm{ut Cicero uulOin tTAsfertur,
ut penes priorcm quo<¡; remdttcat.Et libro primo officiortmi
Quod db Enfii* pofttm in umíre^nsjcrrim mil&s potc/h
Eí ineodm: Eddemc¡¡ mediocrmí <td omnanufam, cuUtmífc
utu transjtrenda efi. Lucanm in décimo;
ixondtim tr<ínsUtosKomana infecuUttixtts.
A LV K
De CommÍEco, i < = P*
offtc-. TVT° rt comtm,ut quim omnid tibi d ntáis [uppeditmfuc*
l \ rinty tu tibi defuiffe uidedre. Etiterm: Nott commims,
Ut diccrtdwmpt^on putoram.Mc Cicero. Quintil, quoque;
ftoncommtam 7 ut mdubidfacidm&ftnftomsfoliatiidine*
Eí alibi :Nif)ií tibi nwiwí committendu,qum ut ulcifcdris hoc
ft<tgitiwnjn eo pr£fcrtim,qui apud malignos potertt mdertte
permitiente ftcijfe.Cicerotomenquodd in loco non perutjci
per qudmobran iocutm cft7 diccns:Confiderdre debes nihil ti
bi cffc ccmmittcndum,qu<tmobrc eortm quos laudóte no fimi
límww» pnebeM-ldcm pollct quamobre quodut:w Uccbit tUud
toüereiW hoc fubijeere. ExquibwexmpltiddturinteUigi
hoc ucrbiíimfr4tiaiteut > ^fimili diclione femper accipi in
mddm pdrtan* ncc ^¿dicMiJic committ&s^tomnes te l¿u*
dcntidttt fie, non commififti unqum> titldudarens. Praterci
fmper hdbctfecv-M negdtionem*
De OríundusA Ortus. CAP* t V I I*
Orim
E LEG A N T I A &VM H E * III, u»

o Ríimcfoí qtiod non héedt um pdrticipij.'credo ¿tij d&t


rttnt Cuimutendi bic modwtefi: Ego fum ortusKom^
oriundut k vldcmtid.TiM hmmiNdti Qmh*gine7fci orm
di á Syrtcitfa.id ejij Syrdcups originan trahentis>undcfue
runt patentes. Vcífmc prapop^oneiut idnwAlbd oriundm
fdcerdotimAnperfonisftré cwnprfpofitione.ldemtls logi
princeps L4tiai notmnti &át <fifon*credimm) <tb Vlyfóy
deaq; circe oriundas. idenr.Qttid hoc7fÍpoüuiinobilmté i8£ Lib.s.ab<iAe
Ucfíramy qum pletify <>rittndi ex Albanis y cr Sabmis non gf* cündiía*
ncre nec fáuguine $d P** toopmioncm in prtres bthrw?
Komwnqvmpcrindcclindbü^^ Vo1t,ímn,
unde tu.Uum íamfftCji rcííc ¡cnbuur)m Ubro cíísuo;PdííC= otiütta«s g™i
poí»J&í"fhaudproculindeubinunc Ne¿polis/ríaeft*dttéw!#?£££}££
L,ui dí
urbibws idem populwi h¿bitibdt,citM wnt oriundü i «"'ií*
f-\ *,i • • Cuí1 crat OTÍÓ
UC I n c m i m * CAP. tVIII t di:ucrum íbi

M Effltfíij pro recordar, twm genittum, ttm aceufktiuam ™£™jf •*£


pojíukLVt Tercntitt Em. Vaciam ut buw loa, diciq¿ cflTídeo^Ji-
mei$fempermmineris£icero:Omfíid,qMcurant fcncs,me* j * ^ ^ J
minertinf ^únonfrf conftitua.quifibi.cui ipfcdebeM.Quid A*., JC*V
imf£ónfúltitqmd pontijices^qíiid dugurcs^uidphilofophife ^ Ciuo.Maiá
nes^qudmtoúdtt.mcnüncrunt i idem ucrbu/m pro eo > quedeji,
itientioncm jitio7rccufa accüfatiuwn^pojluUt^ gcnitiuüjUcl
dMdWíSíWt pr£pofitione de; ut Quintilianw Ncq; omino •',rfap,,f
fcíífwí reimemimtpocti ipfe.gr itertm: Df Í/ÜI&ÍÍJ mtiítime*
fúncrÜí Mine uidetut dcrmri mentio* qudft i meno prd>fenti9
cr geminato pretérito mcmii: undefupinm mhmt ex quo
intntÍQi& mens>qu# omniu/m recorddturi^r mtntwm^qtíU in
ntaitioneftcienddjboc cjljn loquído* prfcipucweto utimüT*
Nwttftm enim dtiimdl mouct parte om fttpcrioremtmji Croco* PitoJÍtt¿,*
düutjcd omnid infirioré,pcut er nos mitu. HÍIIC etu menor*
<juw cStri mentcmtoqHor."Forte cr fííffc u«™¿t «ictoitScí£ noío
cíw f tymolo^ti aítj«rfí?í dfivWtnc cuifvrté uidcdr Arguíulus
*i4 LAVRENTII VALLAE
DcdifFercnriamrcr AIrer,<& Aíius. CAP n y ,
Uerdc duobut dichdlw de maítii^otim ejl omnibwjti
. m A cetnon omncs rcfté uantur. M ¿crobm de Sdtumahbm:
Qumigiturdjferuerimttí qttútuorincorporeficri digeftio*
ms^quarum altard pendet ex altcrd. dicedw* erat, quarü dltdj
pendet ex atid. \dcin alio opere deNdturdtibiít: lütuero in*
fo lu hiles c auf¿ funt, qu^mututs in uice nexibutu in ciutu r, er
dlteram diteraftcit,4Cuicifiim de fe ndfeunturjwiquamndtu
ralis focietatis dmplexibas fcpardntur Ndm Ouidiwt denouc
picar wm trüsfirmationc loquai^quanquAm etm ex cu fare mt
tri nccefiitispctcjl:tmcn quod fingida f\ngultf>te certa ccr*
ttf inturTcnturJntcttexit9qmm inqmt:
Ub
'ca p *X* A ' ír ™í; dtcrittt rígido conerefeere roflro
I

Ord uidet. -Suetonim de uift Cdij;Nec ccffauit ex co ditera


tdteri criminan ,<ttq; interfe omnes comiUerc^Nefcio dnfic de
Capl3ot eipiendamf} tiUmi uni^ er ritrfiu hurte illi-Vlin. lib. undécimo*
inquit de fbr miéis :üt quonid ex diuerfo cSuehÜt altcrd dlteritt*
Ígndrd*Qu4rc dkdmiw dliquadofíeloqui effc ptrnuffim. E di*
uerfo nonítqua. de duabits dicimut aliut C7" ^íw, nec diccredli
ter pojfkmwiutidubitAtur uter exceHatySaUujiiut un Liuim^ct
áliui aliu prfponit.twn ante ¿tltcr alteru,R<ttio poftuUbatjrt
diceremttfyitliM alteriL N am &íiw dd plurimos refrrmr^qui de
duobta iudicatidlter ad itnü de duabutjc qbtt* iudicatur. Sed
qnU uidcbaturinuaiuflufic loqui,mdluerunt ínu&re dtteri in
dti¿.Affirdnnté exéplÜ.Sdüufiimin Cdtilinario4e Cafare^
Cdtotieloquertí inquit:Genu4>£tas7 cloquétiapropcpdridfue
tcjndgmtudo quoq$ attirm,et gloridyfcddtidahfVeleji car*
tio^ejuam dixiiuel b¡eeyquodidein ejl alia dlij, quod diuerfd di
ticrfoiut^iid eftfacies med.alid ejlficies tudddeft4iüerfd.?rQ
prié igitur alter refatur dd unjl de duobitr.ut Annibal in frajS
tu Apénini anúfitdltcru oculkfiuedd un* dudru partiu\quod
fupcrim etiumfigiificm, ubi hoc efecroiw cxéplo ufwfim:
Dupa
E L E G A N T I A R V M LIB< H L tif
ttopltctsfimtituiiMs rf[cdcbZt,un£rerwn, dtcrtmrtw*. ***«*&>**
Eí dude cíi Vcrgitij exemplum: Edotí*
AíiquotiescnmdccipUurdlter^rofecundoexduob^plun

t£ Uter*.EtJnc cjt *lwr dnnta beWt Punici:®* ego altero me«


je repudidui uxoremud c¡l7ftcundus dnnus db origine bcüi P«
niciicr> fecundo )nenfe ¿ duáione uxoris.Aliquddv pro ipfíí
duohutVitfitmtí dutdltcrid cfljmi* dut dúo, Q^od ctü in dd*
ucrbiis rcfbbdctfcmcUAut itcr&jd cftjemcl m bis. jtí fcmcl,
er ikhcum inmuto f™<Uer iM^dipj^xyuU
tai amé aotcft,dmm diciturj terum coful, dnfccudd uxc^m
bis confuí intctiigdwr.qutdubimiú tn cttcrti no mt.TfrtiS
cttim confuí > cr qudrtum confuí, pe diffirt db ilo ter confuí*
er quater confulqtiód in ditero fignificátur tcrti¡t>ot quarfa
tticcjn ditero tribuid qttdtuor uicibto. Aliqttitimen¿itiftts
rentan in hdnc fignificdtionnn uicc er mea reperidtur.
De quífq > Se Vcerq?, cu^ ucrbo aur participio.
CAP. L x.
lrundinesucrcincunteredeunt, infuum prijlintm und*
H qu¿q; nidwm immigrdntcs. Muía iüud unaqusque > ftc:
In fum priftintiM nidum un¿tqu¿que immgídntes: atitfic*
Vnaqufqac in prijlmwm nidimt immigrdntcs: idtn non erit
LAtinu.m*uemjoffvndi paraitcs fuo utrunque morbo dffvftos*
Trtnsftr iüud utrunque^ut modo o¡ícndif idtn no erit clcgdns*
tldtfl fi ÍW *mí€ wwMlic pkuhs numeruiyimjmgrdtes^ affé
&os,rcfcretur dd iÜtvmfingulurem tmdqu$o¿&r utrunq^quoi
ficri non potcfi.ht íflo modo fuperiore fccMirefcrtitr cnim nu*
mcrwt píuraíis dd pluralctn, Jíc, HÍrundines wrc incutite re*
deunt úwítíig^itfM in nidos priftinosjtndqu¿co¿ in fuum>fup+
pkyimttúgrdns. Offindi párente*morbti dffcftosjttrunfyfup
pleSuo m ftwn mort o, ve rgil inxiu
*ií tAVRENTII VALLAE
Drfflr fonitm fpwmofi amncsgr ín * ^orrf cfímmf,
QuifyfutmpopuUtta ¿ter.-Ec pautó p¿ft:
Pro fe quifq¿uirifwnm¿ mtuntur optm uL
I n prtorr ocrtnpfa, /í iínfwí p¿tfw ÍKÍ*, non dccuijfct dicere*
quifque ftítí/m p op ulíttttí iter, fcd popula timecin poftcrio r r„
profequify uiri ftmm&nüuntur optm uu Sccut ¿utm folet
Vtfbm,i*fierijitbidbcjhftitfftdutfc* Vi Quintil Commendo tibifenem,
quemfkcimw uterq^mendicvm^ec recle du^commedo tibí
fenem7quem nosfilij aUeuarc dcbrmtto, cum Merque medicum
f&cientes; ucl fie ¡ quemnos uterque cdptiui mendictmftá*
Re
m^mii! * MMynifi more poctÍco,ut apud Ouidiwm:
tayx»;,L¿, i; Vtrdque formofe Paridi potuere uideri. E t ápui Horat
-Ndgn ti m¿/?i de reb m uter<[; LegdtL -
QijOff 4pud or&tores no reperitur:ficut nee iüud quidtm Qteet
*ií Aqd.*£'*," ^^ G f H"* utotur)<¡ud€ ttpttdTcrcntiwrty
f«. i, * QUO d piar i q; omites fkciunt d do lefeen tulL
Quod quídam exponunt pro eo, quod eft t plcrique ontnim:
quídam pro eotquo vjlquines.
D e T a m e n ^ Sedscum rcLuiuo. CAP* t X T.
Orno iüiterdt«* eft, cui tmm poneos in rertm gmndd*
.rwm fcientiaantepone. hdtinum eft. Homo iÜiterdtus
eft Jcd cui pducos inrerum dgenddrwm fcientk antepone
cttim clegdns eft. ítem in ncgdtione, Homo quidem iüiterd*
tus efi.quem timen non poftponM mtútts. Ldtintm eft t ut di*
xiElegdns etiamfic • Homo quidem iUiterdtM,fcd quem rmU
tu non poftponM. ideo dixi ciegan;, quid fubtnteUigitur cu
lti,quod in dito nonftt,utJic:Rom_0 iÍUterdtM>fed tilif quemp
er cutera: uel, fcd ti, pro t&lti; ideo'que cr hocelcgdnter
dicetur¡ Homo iÜiterdtus, non amen quan multa poftponM,
id eft, nontomenff j ? Ufm multis poftpotttó. Aliqudndo n on
fubint eUigitur ¿ate, n e que is;ut ,foVrfgrreft mm, fed CUM
uftttWQ.
De
E L E G A N T I A R V M H B , ITL xi?
De Id quod j aim alio antecédeme* c A, P*^ L X I I 4
ideo fe ítfflitorero/tWiontfíi^W w f máxime iwtfiucU
V; qtt* res memwim iuudt:ueh id ^u°d Me mdxim¿iuuatt
dmator esfíudiorumAte.uideo te,quod me mximimtiutd*
+
JK¿ res me m¿ximé iuudtiuehid quod me nutximi ÍM4tydm&*
torcmjludiorwm:qtt£cxmphfibi quifq; tonquiraU
DcAliquts^Qiiifqu^Qinrpíá&yHus. C A P . LXIII.
Liquifrfmfqutonifjiiijfiam? uUmjdcm figmficdntidiffi*
A runtefc ¿ quidítm>ut in alio opere {quod de didlefticd pro
pcdiem edemus) ofiendetur. VÜUÍtomenquoddvtmodo claudi*
cattnecfir¿ citrd negdtioncm , quafi citrd bdctttum ingredipo
teft,mfi intarogtttiuc:nt,uocdt ntcuüus^ ditt fubiunttiui:Ht,fi
uUu* meuocdt. Nunq. pune dffirmdtiuc, ficutiüdfupcriora*
I^eeadcmperfona tan quarn alia* C A P , L X U I I .

Mi E occuputo ín 4Ímmftr<ttioc m¿giflr¿ttutt mUm tan*


pwfeponercddfludedm pofrram. VeUme occuputo in
ádfflmjtrdtiCKcmágiihdW, nuüwm teput ttnhi rcliqwerát*
RttifiimcLdtimftcloeutifunt,Gr*áfrcqucter,fcdhocmodo
pofíitf, Oecupdtutirt ddmtmfbrdtionemagtfirdtut, nuUmtt*
pus feponcrc ddfludtdpoter<(m:tteU Occupato in ddminifhd*
tione mdgiftrdtuiyfíuUwmmihi teput ddjludid rdiquum erdU
T>ixir¿rifiimc ¡nontxmt mnqukm'.ndm quid* fie locutifunt,
ut UordÚM de Arte poctied;
-'LáuddtoTtcmpom <jfli
$epuero,caifortcdflig<ttorq; mnerm.
Qlántut Cicero úd TiratemiNon potes effugere huM culpe Epfft.p«ioTt.
peen* tcpdtrono,Mdrcm efl dibibedttí.fubinuUige}pro ipfo Mb,i*.*pí.&.
pdtronUsSirmle qutddd fapit perpunte ejl dpud M .Tullium: D t O r a t 0 . U i I t
Quu/m ct per meipfum egiffem^^r perDruftm fepe tctúfftm*
lüitd enitn^erijignifiedrefotet mediü quéddydliíqi intcrceffo
ré.Nüeucro gwn queat melita effe ínter fe er ¿hiter tomé fie
uulgo hquimr,pcr wipfm rogdui, peruipfwn cbtinuifli-
9 J AJPCÍJ
iré tAVRE!NTIi VALLAE
Aü3cmumdofero^:OpcmfcrotanEÚm, CAP* LxrJ
V x i t a dofirofy dtamw.QpMú non dicimusftd jrrcz
A; Mtidc Opitulor, quod TuUUnum uerbueffe Senccd ¿tutor
cfcquo amen er SaUujlw utitur,?? Víautus.crahj nonnuük
DcA'íExj&DejCumalíjs, C A P , LX V I«
Vdíiu i paire meo, cr ¿wliui ex p<xtrc mífl y %? ¿udiui de
,pátrc mcoMcfigniftcdrcinucniety qui bonos libros euot
uctxic&tttcn fie prfripu i locutut fjK Sim&iter apud cundan:
Q(íif/?H¿ te db ofliojpc ojliotde ofiio.vocdui te 4 uU3¿ uid,de
uia:fed hoc ultimum apudeundem irt dtiwm quequefenfmt de
InSora^scip'' «píí»*tftírtP/jffip. Cwracj; deuUUnguercm,W mihhnct di*
Ut>* i t i pnn-feticcrem*.EtdeRcpub,Et quod de uidftffut cjfem 7grqu¿d
C1J?10
* ád mu Itum no éiem uigilaffem .Ztde Ac&demicit: InCu/mdno
nuper qttum mecu/nt Atticus nofler cjfet, nuntUtum eft nobis
d h\.Várrone7uenij]e cumRoiiid pridie ucfaerU ZT nifi de ui¿
feffui cjfct i continuo ad nos uenturwtiifuíjfe. Quafi de labore
triante cnim uidfignificat iter, boc efcdftionem ambuUndi:
iühU hcum,qud ambuLmut*
D e Solus >( 5£ V n u s , C A P . LXVt u

I Nnterammd adicttiudí qudsnonfuntfuperUtiu^ duofzri


btiCifotu&g? unWjnorefupcrUtüiQrum regunt genitiutm:
ut^Solut omniwm non rmittít fibitut incredibiliorfit i* parri*
1
SEiSmAT ñdio ctffljfúm juit qmm tdderetrtfc Quittíitidnm. E í Pfí
Lib^.ap^ 17*IIÍM: Acipcfcrunut omtjiumfqMmtí¿dosucrpscotrd aqudnt
mndo ntcdt. Sitmliter dbUtiuum am pr*pofitionc:nmut di*
dmm mdximut ex omnibutyzr inter omnes maxinitttja untes,,
CTfoíttí ex ómnibus t uetmter omnes, Verám wm pro [QIM
áccipio7Ídeoí¡;fire füwiflo adicftiuo omnn tintmmodo con*
iungitur. N*ni unwi cxjbrúbm, um ex populo >altet¿M fi*
gnificatíonisefl.Cum fubjhntiuo quoque iungitur: utidem
Líb.i j,« t 37. ?UnÍM ,Cdtuititm uni mtum amméim hcmini.fed qxafifub
intcÜigiturcmnim.
E L E G A N T I A R V M L I B , ÍIT* 11 f
De In dtcmjn diesen horam, In horas, Propedíemj
acPropemodum, CAP, a v n j .
N diem ttlwd multo cft3qu<tm in dics.lUud plerSq; cm hoc
I uerbo uiuit7iungitur.Vt Q£Íntiti<mut:Non utftré uotucres
prtfaitís modo cibi memores in diem muunt,difraturití byeme
reponitur uiftutMiqu4do,fcdr<troj cum alio iungitur uerbo,
ut $4Uufiiut,?anem in dié mercm, qudfi dicat, prrfcntisdiei Mugirn.
hkhere ratone* nibilq t°Sitirc dc <r*jtina. m dietjdé cft q£
quotidiejed propric^rítquodm incremento: ideoq; plcrüq;
cum comptrAtitioiut»QBum in dies maUan arcliut prcmercL
Et, Qjtím in urbemfinitm mriumferpcret, idqi manaret in CfcPhMptif
dicsíatius.Btijmtpnc copdratiuotfed amen per utrbwnfigni
ñcáns inermenmm: ut Liuw, Crefcente in dics tmltitudinc»
Qgod non liectet diccrc, concurrente in dies mdtitudine, feí
quotidicyfltt in diesm¿gti:qum tome liccat fvpcriord exépk
¿icere per quotidie:qutm qttotidic muíü ttrttw premeret:zrt
quu/m in urbcinfinittm malÜ ferparet * idífc manarct quotidie
Utius.Etper infmgulosdics: ut Cicero¿d Artice Quotidiet p *7J *u
Uel pe ÜWí in dicsfingidos¿remores<td te UtcrdS mitto. id cft,
non modo quotidie brcuioresfcdeliam in diVí.Nam h £ quoti
dian*litcr£ ftmt brcuiores hti->quM anted niittcrc folcb¿t:qu<e
poterAt cjje omnes par i brcumtc. Atqui hee qu& in dics fingn
losfae in dies mitto brcuioresMctfunt,ut hodiernafmt bre
uiores hcjlcrnis,cr crjflin* hodiemis, e? perendina crjfti*
rtfí: CT itiafiidtté. Etpefdientidindiesfitmaior? v quotidie
fit mdionfic poffunt uideri h<cc dúo différrc,quod in hoc poT-
funt bodiefuprd numerwm bcfttrnm dccefitffe qutfuor,qu¡ím
herí decefjcrint decem fuprn mmertm eorwm, qui dcccffc*
rmt nudtuflcrtiw, Nor¡ itx in itto, ubi ultimas quifque dies
máxime increfcitiut fi nudiujlcrtM deccjfcrintduodfámj be
K qu&tuordccim, hodicneceffc cft decedant faltan decem V
ftptem t crtf faltem KJI«Í cr utykü 2 ptrendic fdtem f«c V
uigintu
**& LAVRENTI1 VALLAE
tágintLEdttde m difftrentUm habent in bordf€f in hor^quZ
Wtwfr** in diany& in dics.Ciecro in ?hilippUtiiHec ij, qui in hora ai
uuntsnon modo de fortunis7w bonis ciuium,fed ne deutilifttíe
EdoK. 10. I^dcrn fu¿ cogimerunt VcrgHiu*:
G&Uo CUÍUÍ amortíntummim crejeit in kortf,
Quantum uere nouo uiridis fe fubijcit dnws.
Si quis auté in dics& in hartó fw in diesfinguhs,zr in ho*
rdíftngulMifinc iüd exaéht rationeincremtnu dccipere ueltt*
f npttonUh non ¿tfiegtodumipft boc puto.Fropcdiemsft quappropé efí
OÍ1* dics>qudndo hoefiet Ciccro:Et prtfens propcdimiut feero)
Cr dwm dberis dbfens íoqtidr,Zodem modo quo dieimw propc
modmt, qudfi propcmcnfurttmtqttod accipitur pro paié7f}uc
frope iqttiwt cjí ddutrbiu/m*
De Animaduerro. CAP. LXIX,
Nimdduerto tc,w dnintdduerto in te7diffrrunt7curti inte*
A eor tc„z? intueor in tenon diffrrdLAnimdduerto in te^ft
ptmio teifcd twm hác diffvrcntUj quid puniré cft quoritncti<$9
fiue iurcrfiuc imurididnimdduerterc^cjl eius7qtti in dlttrim b4
bet potefl&tcm ordine^ac ritCyid rfh^cttm animadutrftonc pUni
cndi.Scd hocpropticrefrrtur dd perfondt, AnimdduertOy p«s
topro intueor pcr¡ondmy^r rcm dirimus.
Filius^NacuSjGemLor^VínPaterjMatcr^Gcni
rríx5 Paráis, C A P . L X X.
Rdtores fapmdicuntfiUus^qudm ndtmipdter, qu¿m ge
O nitormdtcr, qu<w genitrixipwés pro utro qy,etidm fepe
homo potiuty qttdtít ttir, quedes m acctpitur iüc, de quo dgU
mus*dut íoquimur, íwf'c $ hoc: i Ui deduxcrunt bominem in J
pdLeftram. voct^potmi contrario. Hijloriá mcdidnt qudn*
la Caffl, damuiam tcncntwt Saüujiim^os mores? dtfy edm modeftiam
uiricognoui*

I De In prífluV C A P . L X JÉ I ,

Npntriíí potmSjfidc mofado bqtt4rti > intcUigitttr inttt


primos
E L E G A N T I A R V M LIE. I I I , x*i
primos :p de [amina, ínter primtr.fíde neutro, intct prim.
tí ¿i» ídem poüet inpnmti f quod Ínter primos, ucl ínter pri*
ntM,uctínter prímtMfi dejuertt adíeñíum^iq; aetipictur
in neutro, qutte cft Mud VergUij: In pri'mií uencrúre deof.- gjjg**
atl l
Rififítvdcjoptk apud timim; **
~ln prima regin* jwrtttm
Aceípit ín Temos imímmjmtmífc benignam.
Inprimii * mwínter prirn^ ¿MÍínter prima accipiendum tfk
/ird ínter primos.Vn&tmm ínter mures focmn<t nominatur fine
fozmtúi dijsiúutM^ PrimoSíGr ínter prima.
HiC no cft cuín ¡ 1 I a coparandus. c A r. L X X I I .
T J J ¿ flí)rt fji «wn lüo cowpdríindtííímfÍIWÍ <fr minore ad m¿*
Jrlwrfm cftVííwr: wf, Ve rgífofí cftw Homero, HordttUf cim
fitidnro non r/t comp4rdfiíÍMí: jw¿m fíiaer/o JíciHowenH c«
ver,grtío,P¡fl(iíir«í cwm Horario nonejl comptrandw^diucr
(btimennüRnH/njaííffl repmtur.
Intercedo* CAP* Ljfxrrr.

I Nícrcrfif mhi tecum amicitid, Interceda tibí cmiüo <tfji*


nias,lntercedit tibimeem necefiitudóihoc eji^micitid.df
finitas,necefiitudo internos cjltncdi* qutdam, qu* nos cocí*
IkLTribuniinterceffirunt: Scipio intercepucato intmefit;
bocefljin mcdiwnfc ucrbñ3tmt ui oppofuit,
Amare íiuiicem)mutuó5pariterJ& ín*
rerfc* CAP* Lxxiiifp

A; Mmut nos itwcem$<tmdtttUQS tmituo,dfntmtfcp(triter*


> 0$ aero tábibm¡topr£^tÍMÍ3wtor¿QMur#ail4ti
(ÍWÍ ,qui regiturtuerbow turpefürct3fitept¡caretur,fic;Am
WÍW intct nosmo ¿utésnm<xmM nos ínter nosinmútis ínter uos9
tímt ínter fanón uutc^mutis tíos ínter uos, dmant fe ínter fe.
CicMdfrAtrc: Pucri unid? interfe¿tm¿t. er deAtmcitU; tíe$
foíum ínter fe diligente? colcntfid etim uercbvitur.Tcrent. &&$&**
in Adelphís; Video w ppcrr, intclügere¿nlQtQ merijnm
fe rfflirff*
x*a LAVRENTII V A t l A E
c^SmGcln fe<0íWrf* -idcM* CTmcadcm:Quaftnonnorimvsinttrnou
ómnibus <xí-
£g?wí<S?Jí * M Í m p w / i í t ó r t í ^ M /iíppojífo, Bnif habef.ideji, benrfe
nvncnon narí 1TJ Jjrffeftquod CXCmpítMl ubtfy freqttettS f/K
" £ £ DcFadcAgcFrango^Acdpio. C A P . l x x v . '
Aendd^. T^iAriofrrccrnorcírt^o» cartwt. Nam Vergí/ÍMí, Anchifctt
J7 y&cío cn-fü,- itfr o d¿xi>> gwofí /jíítfta brcuis Ínter longtá
non potcfl coüocm in ucrft* Heroico .Pro/d orationc [criben*
tci,fcmpcr certiorem dixerunt.Etfanpcr faio^nunqudtndgo
ccrtiorem.Ydciotibtgrdtüm^nunquam dgo tibigr£ttm,¥acto
ttidosifkcio rcm diutiutrn, fació facrificiim9 ficto folcnnitxt c m,
nunqtiJ dgo:gr rmltx hu\ufntodu itcfvci iaftura,fici damnu,
jjrci n úufi'dgium: uixun qu ¿t m, p x\Jm fumUñuramydajnn tm9
Dedar.ont. n d ^¿g/£cí^M¿gitíf m ^cp.fkftz iatiurd r/t. Ucw. Odian»
cnint iUiut immaturo interitu res Reman4*,LdtiW$ litcréfi*
ccrunt. Quintil. In porta nattfrdgitím fteimut, er m fíffcríí
quibufdam, F m fónjoi^g4fn 5 ga¿¿¿ egofugialterim, non
qttod aíter mc.Tcci timorrmjton qued ego timat alttnuihprd
qttod dltcr mf. ltcm,jtci iter :non, egi ütr- Alitjttando etiam
jtei uidtttfici copium tibirerttm mcjrtmuwqua cgi¡ aiit dedt*
dut prffliti copidm.Tvsi potcfhtm tibi uendendi mea res do
líifjíiVítf :non autcm>dedi.¥cá lucrummon <tntcmt4cquiflui IM*
crm.ttonorediño}urmmficityjlcr¿utficitJ non autícmifit.
Simik huic $ quod dirintuí, fregit nmim , fregit brachitm:
r a * A Wfl ipf*J™?""1^ $*$ e^i^o potim paffw ftt. Tfrc
¡?c!T timi^duimU fregit dpud AndrÚ.- CJcGrcgalcsq;
Lib.^deOí^ empanen uenxjfvwqmem^ excufautt Vefia TcrítiM*
torc*
**"' ^ nocí f m. brttehium fregiffc diccret A/Ítí#dixiffet.quod rí ¿r¿
cJji'ttm^íítt-tít r/7rf.Irt ctiam, decepi molcfítam, decepi clade*
acccpicontamchdm^acccpiuulnuA^ decepi imurid*, decepi de*
decMtdcccpiignomttidmiutx autc,pdífm.Dc<¡uo ucrbo como
d¿ms alio loco dicamidcccpi ctim uofop&tetgAudimjL£titid'
ELBGANTIARVM LTB. I Í L %%i
c A
DeConuenít. ^* L x x v r.
Onuettit boc mibi, mi couetttt boc mbtiúd cjlydccesc¡l,
C CT coucttits.Coucnit boc intnnorJd cfac6jht,& cotro
juerfidcartt.Conutmt rrabi boctccw.id cjiy jfar atroucrfu r/í
Ínter nos qwd ego dixLConucnit tibt mecuúd e^finc centro
utrfid cji Ínter not quod tu dim^onnuqui fine fuppofno:

Uücñozuu hoc cometa N onnunqm fine utroqwrfuenit;


De Obuío tibí>Obuíus ubi fio, Obuius fum úbuSC

BM(-0 lifcobuitísttbifioiobuiutjiim ÍÍÉÍ, obuttmmc tibi


\^fer0i0buimmetib¿fbrtun(tobtulit. CiccroiQbuiut fit ci FroMíion*,
Cldwt*Pcáímiíl€f0* Vcrgil.
Cuitndter medid fefe tulit obuidfylud. DotiúXíííí A jrr dpttd ^ '•
dwírtü/ídrtüffl: Torte uos m cafclitudine obuios edfwi mifert
múieri obtulit.Obuiam quoq¡ per eadem^ díid phrdtterbá
udñaturutycbuim procep^obuidm ÍHi,er éu multt.
DeuerbísadfinirionÉpcmncribiis. CAP, L X X V I U ,
VicurWL ommutermmt uoluptxtc. Zeno cunetafinitbone
E fhte.Hicro imiuerfd defitiU,detcrimndtc¡> iniolttU corpo*
w . CarneddesfinguUmetiturnaturee boíiis. Artflippusmhil
non adcommodufutm reftrt.Pyrrhonnihit retiqui^quodno
rtuocet ad fcientidm. lile ftmmtm bonum in guldconflittiit*
ego bonum ipfwm peno in dilc^ione D«, TIÍIÍÍ finís dd quem
tatdtt9tibijpfi ignotm tft.Tct ígitur ucrbmihdjcdndemq- rem
¿ec\drdmm:qti£ eocempld pafiim inquireMibtttfcfc offirent
DeucrbisadconíeÁuraperríiiendbus. C A P . L X X I X ,
O n icíio^conUñuro, c o nie&urdm fkcio >con iefturi cdpt0,
C conicátirdconfequor^conieñurd eoUigo, ccnie&urd <ÍK*
compro eodem dccipiütur>aut pdr\m diffirunt:qmdef}tcdciut
quidddm cjl in conie&urd confequor, cr c orne ¿tura coUigo9
$uw in ctf ttr&'Awrm cx«wí?l4 ddducm longim ejfct.
ve
1X4 LAVREHTH VALLA E
DelKrbisadnoriaampertmcnribus. CAP- LXXX*

N; On mcfiüitinon mcprrtcrit^non mcfugity no me cdpitt


idemfignifícdre quod no ignoro3Quintiliánut autor efi.
D e ucrbis ad ípem pertíneruibus. C A P . UXXI.
Apioftemde te,cocipio de iüoft>c,dncor infccbuw nc*
C gotij,uocor infyem, ingrcdior tnfacmmo mtumfyeifvr
nut&tt fignifiUtrftátimcoUoco in te #é s er repono in te /}? £
De Otaui .1. Cicero;ln quibiu ttmfaem mdiores tvttt* dignitztti fu¿ coüo*
cdrdt, Quintilietnttí: 1 n quo Jj? c única fencftuttireponebdm*
D e ucrbis ad retordaticmÉ peránecíbus. c A P, L >; x x 11 -

I M mentem ucnit mibi > oecurrit mihi, [uceurrit mihi, fubit


jmhi7pro codcmdccipifolent. SedhocuUimwnfrcqucnter
quo que dd miferdtiQnem.QtiintiíUnutiNobis uerb ndturd ¿d*
nerfw exánimes ingmuít nonfolm mifer*tionem(qu¿ cogí*
t&tiontnoftrte fubit)fed edctm r&gionem. vbinon i¿a decuif*
**MiA.*>[ctifuccuritiCCCurrit,in mentem ucnitVergii
ddt -Subijt ch&ri genitom imdgo* -SubijtdcfertoCreuf4*
Vbi nequnqud decui¡fettin mentem uenit mhi de cbdro gmito
tt»Cr de Crcufddcfert&.Iungitur etiam boc utrbwtn tvm aecu-
Lfb* 3 S*Üluo:ut CurtÍwt?Seru pccnitentUfubijt regcvK
Deucrbísaduífkmcmpmmcnribus- C A P , L X X X I I I .

v: -IdieMflidcreliectJicct cerncretdpud quofddmetidm^er*


_ nere ejl>pro codem dccipiuntur.vtAfct$uidea iuftos in
iufiisrcbui mdxmí dobrejmbceillibut fines, modestos im*
Wo<fe/to.Lr«t uidcrcuonntiÜQs m&fakitid, ut uix diffirdnt
¿ndtwrd brutorm.Ljtetvn cerneré iratorm 3 uti rmtctur.
Of&.i. cieeronU h£t excmpldfunt.
Dcparcncliclíp^QL^SCIs, C A P , UXXIUI,

s:f i potuijfetredímete ceulosmdtris ( qudpieMefuit) uied*


^riosfttosdediffet.idefi, mmpieüteinmdtremfutt. ídem
QwntiUdruiíiÜoc ftfeiffcs ptfer dffirmo ,pro mi tío (CHIWÍ pie*
Uttí a)nemo te 4fltettfif[ct.Et dUbi\Q£* pietto tUdejl. Tri*
ELEGANTIARVM 1IB. m, 11$
husenim modisutimur perreUtiuum > totidcm pcrpronomm
ti; Prono modofie>ed pieos tud efi• Secundo ftc, «'«* pñ&*
ttiesjedhocrdrM. Tertiofie, ed píenteet, Eaprottafc¿t»
ápitttr + ldro'a¿, cr ipfo ^ f t u t i {ícct fodan mo^° >$tí0 ®*
prenomme. Habct Autemdlíquidplusmtisordíio, pwftdi*
CA{>protudtpie&te*
De utrbís ad fincm operis pertmenríbus*
C AA Pn .
Í" T ir v
L X X X-v ÜI»
V*
Abes c\U£ fenúdm Rrutc deratiotiedicendi.Hd'chahiti DcAmíc.
H de*mcitÍAiqu£dictrm- Ha-e /* nf ?"* put*uidicendd
hoc tempere. Smt verba Cicerón* ddextremwn materU i fc

«w-Htftc* Awrírfif vítor* 9HI£IH priferpút AfoiiírfJfKürf."'"'Hfl*.


ripernospoffcmdcbmur, Ef íffrw»: NrMÍM&iu «nph'w,
^«od miíftítffrfftw prfcipercm.Etiterum'Hdcfirifuttt ciñen*
ddti loquetiditfcribendiq; partes.
Denomíníbusquíbufdamínío. C A P . LXXXVI,

V Eni in opiníoncm»rfflíaí ^ícipífuj- 4 qM¿¿ ^ j ^ 0 ¿,, m ' 0 .


íiíwitá&ro dliquando ctiam pafiiüi, <JÜWW opimo figni*
fiedtfiun¿m*oprnioinquam, <jürf ífr m r taj^r ¿& atijs > non
quam ipfe babeo de dliquo. Sicut exiñimatio c/í opinio^atque
fententia7<jum aceipiturdftine: ut exiñimatio mcajd efljto
exiñimo.Aüqudndo paj^inhut homo magrt£ cxiftm4tianis9
id c/fy£í»¿%er nominis t quod eum bomines mdgniexiPiimdttt:
ia homo magna1 opmionit: ut (Quintil* Qitpd aeádiffe etidtn Lih'ío*cap.í.
Tortio LdtronLcjuiprimutclariiwinmis profiffor fuit>trddi*
tmut cm ciftmmdm infeholk epinionm obtinenti edufd in
foro effet ordttdd, impense peticrit, MÍ i fubfcüid in Bdfílicam
trdnsítrrrntur. Cicero: Sermonibu*fomilidriumberucnimiaín V^tíní*

«;«r taem y c«m»;i JMSO y* sexao uenijjes m jufpiaonemAa


f/l»w/t^ícíofífm tu j,non t«<mt * V«u w cibmonfjn,/oítper
p ctiam
U6 LAVREHTII V H L A E
etidmpdfiiueMtidcm, Vtftfueñntcxccüentcsuiri, certe idvi
ucncrint in oblmoncm- id e\\ f qttod cauri de iüts obliti finí*
non qucdiüi de dhjs+ditt de fe* Sitmltter,nenio in uüupcrdtio*
non. ídem qudrto verrinunnn: Vt propter cum in fermoncm
hominum, atqtte inttftramuitupertfionm tiemret * Offvnfio
etidm propc femper pdfiiue dccipiwr « \deofa idtfn non CÍodij
ÜiCrt. Haío* ofinfiones dixiufei offvnftf, j¡Mf «ero offfnfionfs. E Í dltbi:
ln * gr o torporc odiofd e/í OWÍIÍÍ o/Jí'^o-fíi cfcmotcjh omiiit
pafto.Vcéfatio qucqi buiefimdceft: Í«¡WÍ rri atufa efl, gw¿¿
Kfííor qwm deber etfxgnificdYe id qaod ucbit9ut nauií^equm,
uchicuitm>fignific&t potiuiidquoduchitur^quieji hemo.
fi
pbiiip.7'to ' Qiccro: ^dmenzrfummigubcrwttorcsinmdgn'ts tempcfhti*
bmi uettoribut ¿tdmoncri folcnt. Quimil Sic in luuim filif
muñidle permummucRorimponer. Non timen ueñorem
decipiás pro ñaua. Hinc efl qttod inucmmtu ttonnmquam di*
ftumindttasO'uc&úres. Sirnt cnim Hedores? qui preño in d*
liettdnaüi ttekuntur. ídem Quintil. Cur infrfnatisequis uc*
£ior infidctttiotiitutujuam pro eo qui uehityUt Séneca in Her*
Cítle inftno: Tyric per und&í Hc¿ior nuroptt ttitct. ídem \i%
Uippclyto: Vro fiameélartinudusrdpind.Quumdct'odcm.
mrotcddm<¡¡ Zuropdloqucretur. N*m uterafiri que i fu*
pinti itcnitmtjKtn t&iuc, qu¿mp*f!i*i decipi foknt: utacett*
fdtio Mtfrri TtiUij,dtliu¿[ decufdtio Vm&pafSui: dondtio
Mrithd&we-dondtio itero bonorum.pa^iej etterd.
I > BL-TIC de Malc.cum ucrbis. C A P . L X X X V I I .
Alc indicoy ntdte cenfeo 5 m<i¡e pronuntiojndlc opinar*
M múle fem iojndte exiñim o ^hocmile ddme ipftm reftre
tur>errorcmq;tfífutndeclaran Male cogito > Ú d altcritm refera
ín c»t,Miío. turyf\gmficti$ pcrmcicm>non erroraniut CiecroiCurthdgini
mU Um diticogitAnti bcUam mferdtux*nwl\o dnte detmntio*
de qud non ante ucrendefina ,qu¿m excifam cognouero. M¿*
le cogi&ntm>uidclicct mnU in tUcrm, f ernicicmq¿ cogian*
tcm*
EtEffANTIARVM LIB. n j . tx7
ffiíi,fíort áutemfeipfíttt fkUentem. Itmnulc dico ttbi, m¿tJc
optó y mdeprccor tibiy mate imprrcor. HÍÍ nonnihil fínúlU
fmtjhule de te fentio>m¿ilc m déme cxi&imajthtle de illa /«,
+ dicamm. Non error h l c fctitictt w * ex i ñ imm tisjudicAtisck in*
mtturjeduitiude (]uoiudicmw,cxiñímijm¡tt,fcntimM. Ma*
U quo<¡¡ audiojd cfijnfimor crhmnxmeA audhns, cuius con*
trdrium efande dicoSiUuñiut m Ciceroncm:Rc^ondebo ti*
bijttfiquanmilc dieendo uofoptxtem ccp&i,cammalc au*
diendo amittxs.&cne (¡ttoque máxima ex parte huicfimlecjl;
littdetcbcnc fcntÍo?bcnetibi precor>bcne de te menor.
De Loco pacris, 3c In Ioaim pncris, de fímí*
- Iibtis, CAP, t x x j t v n r
L oro pttritjúco frttrkjoeo fiíif te babeo, non in tctipU
^ t»r,quod ubi ifb ante* eranrjbi tttimctpudme fís fvd

f
tem gpmaijrMra dttontom.Cucn in Verrm- IB tw,» *f'
rumbeo QKñmbm fu* priores «ff op<íntr¿ ,„/

Krb«m.yuk f <pudpjiw,Lxm q„omldo pu%n-Jmns


tém tot fi«*l *<** M*mtto0fim,poürLi mortit

mh cíi locoturpuud,lkM o hoiWK, .J P£

/fffli t ÍK « aún uplum; í(í¿pío ttmfatrm. u¡mnt ^


P * tKttJCSf
ais IAVRENTII VALLAE
ueteraM^0 tc tcco PdtT^M *s " ^ l°co $% dccipi°ff '*
co frdtritwU hdbto « pro Pd^f *'« « m»fii>ro fit¡Q7dccipb
te pro frdtrc.cr nonnuüts ahjs mofe, ANJJtócttídíwrdfigiui
non «íígw «íf ^ / ^ periné cflw/i níc /Brrf. Jíf rog; f x*
po/ÍM"on« no&ra locum hdbent, uti tdcatitjuii nontft*ut
wa.** cíixt, ff¿ pro »fífcdfcrtMr:»fín lito * E* iüa horatcccpiteam
difciputu* m fuatn. quad ticcret diccrc, ¿mpit MR fo«nn<u
trií,tffí pro mdtrc,fiue pro fuavtcn ¿utem ia in iUo, q*od pro
ucro dvipi drbct: Ego ero iüi in pdtrnn, cr ipfc critmbi in
(fííítmXícwi/ltí crgo dierre , id efl, dixijcnt ueteres, fgo ero
iüi pdtcrjpfe critn&ifiliw '• fed more Grteorwm, uttdc h<ec
fampti fmúnañrk cccteftaHicis m loqm pUcutt. Udem uc*
teres quiiUo modolocutinon funtfietomenloqucbdntur: r**
ucrtor in patrón, tibiredij in dnticum: fedhieutrbum cjt fi*
gnificdns mottm.OumtiUdnut:Et pon exitm ¿arúá rcuertor
in ptírm. Quinm Curtim lib.v. ígitur rex ara Zabylom*
Aguticen in prtfidm cffe iufiit
De ucrbis ad autoricatírn perrinentíbus.
C A T . L X X X » JC-
Orc máorim compdratuin rjt, frgí&w ítt compdrd*
M tim ejltlcgibut ia ron/h"í»fwn r/í, ía nrfftfr^ compara*
tim efl* i*1* «¿W* fort/limtw» eff, i»ff<tf «M pnr[cripfítm.
Koc nota ipfdfldtttrd pr*fcribit,nQbisndtur*ddttm rfc
ut periclitantes ¿üemnut. Hoc rdtio ipfdprtfcribit, m uide*
mrdñodiffare.
DeNihiladttAyM'dadte, C A P . X C,
A Dífaftf etidxtt iUud:equitesnonóptimosmtftffe credo CV*
JKfar, níWI ^ mm <,<P""ttíii«,H rff, nrtíí ¿J compardtio*

fiíí* «t ndramí«,í'mrtíitittiírcíjoílror5fcojmnatttdó&ifihmuz

non ¿Bíf eratüjed «¡fcflrfJPwJiwwiírjí * nífeü ** Pw/í c0,rt=


E L E G A N T Í A R V J S I LIB. %U. **,
frinírónrm. Qualcejlquum fubinteüigiturpertitíet: «f ftoC
qw¿ 4d te ífcocn(/?íí ^d te.fuppkperttnet; uet potiutpartm
efcutfit in comparttione Pcrftj parum doñus> u in ccmptt*
rationc tuicqutatutfint paran boni equitcs.TcrétiutiEft'ne, jn Ewmcaft.
Utjt rtuTtfurmaf p./W, c.at nibd dd noéitam banc-Non pUné
mbilfid parum potw atcipiendm efl>
De communíonc gerundíj, Sí nomínís.
CAP. x c i.
Ntcr ¿gendumjnter aftionemjn agen doiinter etxnanduvfít
I ínter coctum^n can^fuper cacnamimter confulendwm, fí*
ue confuí^ndwmjntcr confili^pue confidmiones ¡inconfa*
leudo,fmcconfiando.
Et appclhnt te homines fapíentem, C A P . X C I I-

E T appeüant te hemines fapientan t er exiñimant te m¿*


Im. rflKer dimt, zrfentiunt: iUm er pumtprobumt
&loquuntur:hi&habenturm4ti,e2r appctUntur .Dtti&n*
tia henores^rgignit) er continet • Studio litera er p¿tun*
turtO-confcruúntur*
D e M e m o r i a ^ Memo rice r5cunri alr¡s ucrbis*
c A r. x c 11 i*

M BmorU tenco7non memoriter: pronuntio memoriter,


non memoria, Cic. Memoria tcnco beUo Marfteo am De JUÍC.Í
Quinto 0¿híuioAdcm:Qumtíii Mutius Augur SctcuoUmuh P"nc*
& narrare de C. Ltlio foccro fue memoriter er iucunde [ole*
bdtRrptto memoria^ mcmoritcr.QtuintiL Si longior cem* Lib, < ***?o,
pleftenda mmorU fuerit ordtio, p rodera ptr parta edifee*
rc.Cic ConiphRebdturmemoritftidmidvbát ¿cute. Quintil Lít>.'icap.to,
Memoria repeto eonuiftos i mc7 qtti reprehenden erantaíifi*
quidhocuabo pepigiufm e$cm*Terit.-Cogwfáú\et c,úc J"E««M¿I,j.
memoriter > Miudtimencft iüe nbUtiuus, qum itlttd aduerbú.
Wonorü enim quidfignifieat 7 apparet. Memoriter uero eft*
?«od titeratores nvñri imperitidicunt,corde tenm^ mente te*
p % nw*
Jtio LAVR* VAL, E L E G A N T . LIB, III*
Eplo >. líb,6t mWf Apwíí pliniuvntomendd Romanum lego: Tufkciltmv iudi*
cábti, qui am mcmoritcr tenes, ut cum bac confirrepofiis.fi
rcftific fcriptm efltrettefic diciiudicabo.
De Fado tibí íniuví^miSC^Añicio te í muría*
CAP. x c i 11 fÉ
Acio tibi iniurUmiZTyfiriQ tibi cotumetim.Affíáo teín*
F iurid:&¿tffieio te contumelia, ^dcio tibi molckinmt non
its, libatter dixerim ut^fficio tetnoteñid.
Deucrbolmpono. C A P . X C V.

I Mpono tibihoconcrtf,notum efh quidpgnificetJmpono ti


bijdem quod ampio tc.QuinttLQuid quod hocipfum mt
pUcidx¡tm quiete j&cit,Guafi cdptet imponcrcfEt altbi:¥efii
íitteingenitmheneñisammis glorie<tmor,ftc5tibi perpe*
ttwUudis impofuit.Vnde impostores dicuntur* qui a\ios ucr*
bü mtgiw poüieentibM,incan&tionibm¡¡\ feduemt, ac deci*
piunt Paului'Atan alentares> er vinarios non cotincriediñoy
quofdm rcjpcndiffePomponius áit:quem*dmodiim nveguto*
fosjtcc impoñores^dutméda cesy au t Htig iofos .vlpixtwiNon
tomen fi mc£tnt&uittft imprvcatuf r/í,/? Cwf uulz*ri KtrboimpQ*
fio r ff «íar )c x orcizdui Un enfuntifh ttted Uin <c gen er<tyftm ctji
jínt qui hosfibi profutfjecum prtdicdtionc ¿ffiíment*
Deuerbo Speftac. CAP, K V F .
D mcftcttat.id cfí,<td mepertínet, AdmortemfpccUt.id
A efttdd mor tan quafircfcicicdotendit*Cicero Officiortm
libre> tertio: Ad extremumfíad pernictem p<ttti£res jj>c¿?n*
bit, patrié fatutevt anuponct faluú pttris* Quinti-
J
D«i*W' t* Uanuíi& PMpercamatore :Etquodddpcf*
fimwfpe&2,teucntiim,mfcr<tbilti
jis oportct ,wt ttmttor
t¡leuidedW.

TEETII XI B R 1 F I N I S.
IAV
LAVRENTII V A I>
LAE IN Q^yüRTVM L J=
» R V M EL'EOANTIARVM

F CIO ego nonnuUoSyCorum pntfcrtim quí: /?*


L¿í fdHÍíioi-fí a er rt ligiofloresuiicmur* aufa*
\ros meim injlitttíiím boc7 hborcmq; reproben
1 dtre,utindignum chriñiano bonútie> ubiddm
tortor cuteros ddlbrorumfccuUriumlccliom
ncnt^uorum^uodfiudioftor cffet Hicronymw> ctfwm fe fia*
geüis dd tribunal Dcifitiffc ecufiutur, dccufdtuvnffy quód Q *
ccrottitnwforeunon ChriñUnm^ufition poffetfidelis cffe,
a- idem TitUiinuí. E üífcjpcpondijfe, er id diris execrdtiom*
bm, libros feculam poücJí fe non cffe Ufturum. Hot crimen
non m¿p& ad pwfcnsoptti pertinet, quim ddmeipfam,¿c
C£tcros literatos, quorimfiudum^c doñrind literdrwnfccu
Urium reprcheditur. RcfyondcdmM igimriñomm accifatto*
fíí, cos<¡; uieifiim er quidem in prtteritum qua$ decufonus,
quorum culpa non exmnimdpdrtr Ldtinílitcrt idftwrdmy
tidufrAgiamcj; jtcfrunt.Quidtw tu non ejfdegendos (dutorc
Hicronymo ) fcCuUres librof i QHÍ funtiñi t¡u*fo librito*
vmvs'neoratoWyOmncs biflor i ci¡omncs poli*, omnes pbilo*
fophiyQmncsiurifconfultyrtaiqifcriptorcsidn UHM Cicero*
Si iüos dicis, ut debes dicertr¿umo acteraru. gtíoq; lit erdwm
pudiofiah te reprebenduntur^ cwm qitibus me dut dantre de*
bes9dtítdbfoluaT?$m ím non fentis9a' folum Ciccronem rcum
fictiyuidcncjlultMnHicronymmuideriticte, qui nemné fe*
cuUriu promifufe lefturu? qu\m de Cicerone tmtim promt*
tere deberet. Af non quid lüe promiferityinqm^ji inmídm,
fed quid decutatmfitJuitdtitcmdccufdM,c¡Kod cffet Cicero*
WdrtHí. IWnPÍ/ittjfJiíníTgo^drfmtts Cit€Yon£myrelin(¡itavrtaf9
p 4 tíbijcU
JJ* LAVRENTII VALLAE
db\jcimus*Qmd de dlijs Mtoribu* fcntkst Quiddttot difci*
fltnnhcrtiomncf fccuUrcsfunt74tq¡adeo gentiles Ádc^non
¿ Cbriftidntitnec de Chriftiandreligíont confcript*. Si Icgctt
ddf m9tibiipft rcpugn<tbistqui mihi harum obi\ck U&ionm..
Si negtó>etUm &tq> ctidm confederare fcculariam dtfciplina*
romfamiliain te impettímf&ciant>tcip omnes (ttmütc attxitiZ
facnte^difcffpdnt*Minimt}inqutt3itt r/hSf d quim üierony*
mití quid Ciccronitnwt ejl, rcprthenditw, id reprtfonditur,
quodftudiofut cloquentU e¡[eudco$ damttati^ repulfi in-
teUigumur,qui comparando etoqucntia gratU Icftitrntur.
l<nttí(t<ko,tim« wwkm^ed fíto tims > er in todm. tajlas
htto,ft tuntüm doquetcs exdudis. Cur modo in unmnfum mi*
hi ue&bdi(utfepefacercfoles)legendos fecularium libros 14t
poned aceufationcm temperando* decfoquentibttfduntxxdt
ÍntcUigis.l&fit:Errdueri$ fdnc7do uenidm Ímperitt£9parco cu
pidi&tifffitndiiicetUtcfiúm.Qur tunen tb Hieronymo dtfíi*
deítqui fecularcstnon dtitcm eloquentes7fcnoUc tungercpros.
ttttfitíQur tuneq; cwmiudice iüounum Ciccronan intcÜtgis*
ttcíji cum Hicronymo uniucrfos fecuUrcs i Qyid ftbi uutt ijfa
dnceps7UAcitLxtis<fcfcnt<$itUí quantum {di] botii) nihil nc in
üüifi librü, flifi eloquentid efttnon mmorü tentporm, gen*
tiumífc h&ori* >pnc quibut nemo non puer efttoan muía *d
mores pertincntkfno omnim difeiptinartm traíhtiofmn*
quidhfc omnid negligam^ncfortedum tsdk difeereuolo>elo*
qttentiítm difcam> & uencnwm bibam boc niño djlutu>m<tltmq;
dquamO* quidem caenofam poare^uam cum hoc timorc ¥4=
yrnadulafitmdiPorro ^uinantfunt iftilibrijn quibm uencn&
tloquentiteocatt&nturfCcrti ñutios egofeio non eloquentes
tlifi ÍMOJ ^aortiYtt^fimtiivrfi^uibM nec robur uUam ¿dc$> nec
fj}lendor:contr*q;ctteror^operdpro fuáuntm quodq¡por=
tionemiram qu4ttdampr* fcfirttntbenedicmdi clegantiam^
Itxm etoqttcta, m míii hbri legendt ermt. Anexhü dúo*.
E L E G A N T I A R V M LIE. H I T
hufyde quibm Hieronymm meminit^ut OU Gr*cm injücudut
fuit,4m noñer Latina* uUidunaxat Lamoruin philofophU
fecundmt quorum utero¿ nefcítf prtfhntior fit philofopbw,
an orator.QuUft omncs libriticterum mfmtdoquentes > ut
uelplmmwmf*pientU>m tradcntes f^picntUm, utuel pluri*
mim cloqucntU babenntiquin^m iñieruntyqUús ob chqucn*
tUm ddmttados piiíoiwíí Aí$ í""*1 €0S ^°skttitoffefe Hic*
ronymtu fktcAtur^iie ncnon tunde Oratorijs Qiccronvs ope
ribus.quám de Vhdofophieb dtftjí exiñimarc dtbm.Ego ecr
t¿ de Pbilofopbicis diétum accipio, ubtfolt phifofopbt ttomi*
nantur:quod$ Pktonicat effetjton ideo non obicftum 7 quaft
fanñtfkccrct PUtoncm legés, fed txntvm Ciccronianuí,qucd
homo Latina* magií CiccronU {tylücupiebat exprimen,fty*
fuñí tnquam, qualiiSc utcbttturin qu£ÍHonibm pbüofopb¡£7
non quúli infbrcnfibüt Cáufis^ociombw'uc^ut m/cíUtw.Non
enimomor cdufúru átiilwHieronymun? fcdfcriptor fanéfo*
rim difaubttiünumfiudebdt euádere, Cttr non ergo credamM*
non minto PUtonem nocuiffc ci,qu¿m Cicerone t turno magis
pbilofophos7quum oratores* At ornatus ipfr dicídinprehen
fm eftjicn fetentia. Si in efromnes adunumreprehcndtmtur.
quií enim caret omatutin quo tu intolertbtli cdumttk uteri$t
quü non fufachamentio de ornato in ilU aecufitione/ed quod
tmíum Ciccronianutcfftt.Nttnquid üntumin Cicerone ornn*
tuxínonne er pbilofophUinon C£tcr<e artes f non (ut dixi) in
VUtoucfatundtiinon in crteris i cur no omnes pariter exter*
tiúnmuíícurnon p o tim Cicerón is philofopbia nocttijfe pmn
ddnieronymo efaqukmars dicenditNolo bocin toco copar*
tioncm fíeere ínter phüofophiay er etoqumtiam s utra magis
obeffe pcfiitje quo nudü dixcrtmt* oftendetes pbitofophtam
c
« rcligionc Chriñiána uix cohwcre, omnes $ haré fes ex phi
lofopbiicfúntihM profiuxíffc: rhetorica uero nibil hstbert nifl
UuddbitctUttnitcniMtM difycntf^titfi offa er neruos oratio*
p % ni da
4 LAVRENTII VALLAE
ni desTiit ornes ,hoc cfatit carnz7co\orem<fc inditeos: poñrcma
ut memoru manda 4cccte rq; pronumiesihoc cjl, m iüiffriri*
twrt,aftionanq¡ tribuM.Hfc ego cmquam noca-e poffe credü
fií/r ei quic£tcrd nc¡Jigat,& pwfcrümucramfapUlili 4, ¿£N£
uirtutcs>quod Rieronymttí non jiñcbat, Uawc ego arte obfu*
turam p utem ip rofttfó norttítgií <JK¿'JII pingendi$ngcndi> c**
IíB(fí,cr C»t de/i¿<T4¿&í*í díaOfliw»ffw/rftt<mon. Er ji ex
hk quí bate C4wntJ?aicpingtttMMfinguntt aetcrisqi arti*
Í>M tmltim ufm atq; ornamento diuinti accedit rcbus, ut pro-
pe dd hac rcm nate effc máeStttK.projifto *w*Jro plm accede t
ex eloquetitibut, Quarenofiiiti¡laaccti¡¿tio qued Cicero r,U^
nut efftttíieronymití:fcdquód no Chriñianw,qu<tkm fr filió
e$c pr^dicAunat^quam litera* faertó defyiccrct.Non ¡iudiunt
huios artis, ftd nimium jludtum jfiuehuiui arttf,ftuealtcriutt
ifatttíocuimrUoribití tionrelinqu(itur7reprcbtnfuml^oit c¿*
teri t fed folm Hicronymus accufatitt cfl:alioqui ctteri fimii
.eañigationc eorrcptifüiffent. Nf cf¿ cnim un* omnibut medici*
na conucmt?zr altos aiiud decet. Nr^ femper* cr ubicfc idm
4«f petmtttitur % £tU^urtxtur: rtcq\iüehoc altjsuct&Teaufut cji
pefiícarcrit:contrntjipturimcsliuiauit tum fuperiorum, tim
ftíorwni tanporÜ cloquctcs,verüm quid multa agimuAiQuid
Bicronymo ipfo eloqucntwfquid magit vutoritmiquid (ifi=
cet iílefepc difiimdarcurtiObenc dicedi foikittWÍ, ftudiofutí*
cbferu¿niMiQjtid*qtiodnc dijlimUbai quidéOiam obijeien
, tefibi hoc fomttiwm KufinothomÍMm deridet) pUneq; fitetur
fe tediare opera gentil^ &• Miare deberé, tdty cim in alijs
mdtis loéis (quanqum cüm ftne ccp.fcfiwnc paUmcfi) ttm
. uero epístola illaad magnumOratorcm* i runcyZ? uenre ,ne
alienaaecufatio tibíobfittí¡uumiUinonobfitmtfua:cnon
éttdedffaceré,quod iÜe refeiff* pañionc ficcretion ttmuit*
Tamctft non defunt, qui credant cum puerilt ame iüa per ce*
pi[fc,fcmpcr$ poftea, memoria tenutjfc. o' ridiculos hotmnef,
cr
ELEGANTIARVM LJB. t\l^ ¡
ZT omntsdoftritt* imperitos, qmopinétur amfcnfcwirnrmn
copim^c fcÜtUm,qndnuUiChriÜtariorumcedits «ttt ton n-
topetuigcéfcacjHt mdi* no potuijfededifcerc^uumzrra
riñim repcridtur, quicentefimmpdrtemfa^tlU^^equt
pofiinhwno minoreUborrtutMttqmtmditlmefthfcf**
otitis retineutur, qudm paretur. Ettimenquuntulvm intmft
if¡tcr furarhv fitrtumnon redacte? Quid prodcfl aíijsfurtum
prohibcrcynefurcntur.ft tu furto tuo p&Um poñr&Sttion de*
bemt diferre cloqucntitjicc uti certefí didieimw-Qmd quid

legere,«unus propio H^ioscMb^i^fi^dchortí^


tur ¿ ¿alone ZtntiUwt (quod nofrtO wrfgrt tntuedum pute
rentnuid ipfctgerrwtaim quid dgendum dlits dtccrctiucrun*
tmert fnnper ipfc idem dixit> er fteit. N4m poñquim teñera
tlíam ¿atcmfakbcrrimo facntrum feripturarum alimíto pd=
wityúcin ed quam defye&nm babueriitfcicntU fibi aires fteit*
ídjng;extrapericufompofitMi¿dleftioncm gcntiliumredije
fute ut illhinc doquentim nuitUdreturyfmcHtiUortm bene di*
íh probdnsjtiúlc difta reprehenderá: quod uelcri omnes Ld

omni ¿tzte pretiofdt ifl« diuini efoquij gémM,duro drgentofy


cloqmntU veñicrunt > fií-cj; atteram propler atteram fcietidifc
reliqucruht.Ac me A quidcni fcntetttidXí quis adfcribcndum in
thcologid dcceddttp4rui re fin an ¿Uqttdm dliamfacultosé affe
rdtidMiQmnihil enimferi exterd cofinmt.M qui ignartti elo*
quniti* rfc kuc Mdigtmm prorfw (¡tti de theologia loqudtur^
cxiflmW-Et certefoli doquetesguales ij quos cnumcuwhco*
Umn* ecclcfi*fttntfet¡4m ut db Apoñolis uf% repeas, inte*
quos ttúbi VaulutnuUd dlU fe emnerc^quim e1o<¡uentid ¡tide*
tur. TOCÍ igüw ut ÍÍJ cúntrmwm res ipfa recidit. Non mod¡>
nen rtprehcniwdm cfljUdere doiuenti^uerim ctü reprt*
bendeni
ajtf LAVRENT1I V H L A B
bendendum ynonfl udcrc.t t ego ftcdgo^ tinqmm eto quentU
contYd calumniantes ptirociviü pneñan^quod cfl mam pro*
pofitomeo.Son cnim dchdc* feddedeganñd Ungu£ Latina
fcribimut->ex qua &mc grudiufit ddipfame-oquerun*. Voüm
fi qm eloquens non fitja dtvwvn nb crit Cdñigdndiu ,/í af«
nonp otuit cuddcrejio fihunc laborm cffugit. Qui ucro ele*
gdnter loqui nzfchjgr cogínnona fut* Utcrti madjtjn thto*
logU pnefcrtimjmpttdintifiifíW í'/Kcr fi id confuhofacetefe
¿itjnfúnijiimwiíaMdnqtídm nano cjt quinoht ciegater, e r $ *
cunde dicere:quod qutmipfis non cctitingit, uideri uolmt{ut
funt peruerft)noUe aut certe no deberéfiedicere. ideoty diunt
gentiles hoc modo lóculos cffc* non decere codem loqm ebrí»
fl Un os: q udfi i di, q NOS n o min aui^moreiñorum lo cutí fint7zT
non more CicerónÍÍ, ceteroritmífr gmilitm: qui qudlitcr fo*
quantur nee eognitim iñi>nee expertu h&bcnt:non linguá gen
tiliumjtton gramática ¿ton rhetoricdjion didlc(\kd^ c<etcrf<fc
artes damttándtfunt {fiquidem Apoüoltlingud Gr<rcd feri*
pferunOfed dogmafíi^fedreligiotirs^frdfilfaopinionesde a*
¿fione uirttttwm, per qadt in ccclum fc<mdimw.C* teta dtitcm
fcicti£t<xt<l; artes in medio funt pofit*,<¡uibut t? bctlc Uti pof*
/í^CT mate. Quapropter concmur obfecro <* ¿ peruenirc^düt
fdtem proximerfHú hmin&id iUd noftr* rcligionñ peruene*
runL Vides qu¿m mrdbüi orndmcto ueñes Aaron diñinguj*
tur^quim arcafcederi^qum templtm Solomonis:pt rhoernt*
faSto?" ^ fíznific<ír¿ ehquentUutdetur^ (Hf dt> nobilii trdgicm )
hi

rcgin&rcrim tfa&perfctfofitpicntíd.l&qi dlij ornant domos.


primtAsMftwt quifiudet turi ciutUyCanonico^medicin^pbU
hfophif, mbil dd rem diuimm confcrcntes: nos ornemut do*
mtmDeiy ut m edm ingredientes non ex fitu dd ccnHmptum*
fed ex maiejfate toci dd rcligioncm concitm tur. Notmoffum
tnc continere.quomin^quDdfimiOydicdm.Veteres mtkco*
hgi uidenter mhi uclnt dpes <¡Mddtn in longinqud etiam pd*
ELEGANTIARVM LIB. IJII. *3J
Jiud uolinntcsy dücifiimx meü¿, ccrtffy núro artificio ñndU
<ti¡fc: reentres ueroformáisfimiUmi * ?"* « próximo fubUts
fitrtQgranan¡atibuiti fmdbfcondunt. Atcgo (quedadme
ttñnct) non modo mjfint dpes, q»*mfornicacjfe, fed ctiam
fub rcgcdpiummtliarc y qi^mfomicarum necrcitw ducere.
QÍÍ¿*probatumiribon*mentis itiuenibw (n¿m [enes dej]**
tandifant)confidmM&uncad irtceptum redeo: quanquim e&
qvt£fcqmintur,kfupnioribmnon^ihi\dt^dntTr^bimu/t
cnim deuerborwnfignifodtionc, ncfy de omnibm uocabulis,
fed qudft gw#wi« quaidm, er corum máxime , <fu* ab dltjs
tr<tc~fat&non funf.navt dcomnibu* dicere propé inftnttttm r/t,
p c L í l v r t í n u s ^ Liberáis. C A P . I,
I B E R T J N V S,er Libcrttus fold elcgdtU
gratín hábcntdiffocnúárfiim nec grdptm**
ticunce iurifpcriti (quod mdxime pudendum
I eft)[ciunt,quítmnccorum quidédUqucm^ qui
¡jjpj his temporibusmeritd beneferibedi Uudc cea
tebrátur^nudii fdenté: quod noíim uideri contundióse diftít,
fvdnceejfdrio potim,atc¡; honeñe. Vcrear cnim nc per fitili*
mnn,quafanpcr candida qu¿aí%frudio inucñigaffrm, cum
anúcvs conumicdui,d)nici ipft(fí modo túcs^tmci dicedi funt)
Uudc mihi pr^ripiantiquod crimen longe 4 me femper abfitit.
Etcx ómnibusqu<t inhoc opere praripimutyprofiteor nihil
omnino ex aliquo huiut *&tis ucl ttudiuiffe^uel lcgijfcJk\([; fie
mhimcdm db alijsglorim prtripimokñeftro , ut iÜorum*

*get,lgtti
ttuu f/i ingcnuiytibertM reUtiuú. eft patromiiicct unM> idmfy
fite3-liberMM& tibertut. Ver libcrtinufignificdmw cendi*
tionihonúntifató per ingenmm; per libertum ftgnificdmttó
primtm quendMrc$cftwn,ficut per pdtrcni.ldcQÍfr libcr*
tim
*(fi LAVRENTII VALLAE
tinw ddic&iuu cftficut ¿ngr/tww: coc¡i twfit i libertina líber*
timbtítyut ¿ iibcmlib<TabM.Libmwf!ibjhntiuum,ficutpd
tronut, 1 lludh; fotemut dcf¡mrcthoc nb folcmwe.ut in iarr ciuic
LIKI*Inftitu,ií Lifrírííiw"(wuf,qraiufhfmtittttemunurniKif«tu. Q ai ácimo •
i,oXnh.rit.Uc ¿wm c cosario,líigaíHíjíínf, gw ÍÍÉTrJ m<ífre njfr,nrc poned
iiifcc.in prin* p r w y^#| fWrt¿-,5igm/ícatur ffiJ'M (Üf cíÍ*I) códiíio hominti per
ingcnwmiy^r líber ünmvM libar titw homojibertitu tmtier,
libcrtind* conditiomv.non dutem liberw h orno,ltb era mulier,
liberta codi:ionis*R*c mimpriuátMn qucndjm figwficatrc*
fycdXiydd pítronuffijpatrontaniíc relaaiid cfl^d eü> cainue,
qui ante} doininí^ant qtt<e domina hitiuifiiit^uufcruut •> ¿n-
ciü&'uc effet: uty liberttti Cafara, tibertm Meffalin*, libera
Chudijjibrrft Ag?ippin*tnon dutem, ¡ib cr tinta C*ftris3dut
libcrtind.ldcoqiinterrogdmutMcingcnw#cfli dñ Ubertinm*
no autem dn libcrtuner qmm refaonfumefí libertina ínter*
rQgdmwttCuiuthbtrtu&tnondutcm eui\a libtrtinut.Refpondc*
twr$,c/t tibertm inm^tu tuttf,dut iüÍM,dut CatonU^aut nuU
IÍ«Í. AÍCJ; liberta* fine patrono, patrcna'tte non eftjibcrtinut
cfftpOtcfh y qu<tmu& ncccffc cflcttm dliqutdo habuiffctjtto fi*
&wm tfttUt dicamu^coüibcrtitcoUibcrta:qh qumadmoducon*
ffm,co!ifcriw%qttSd¿j plurcsfib mbrtmiut pdtrQmfmtfi*
cut iÜifub imperio tmim domim:no mem coÜibertini>dut co*
ingevuiídd müd enim dtermpriuanmperfemm piltres í?o*
rtmrcfi rripofiuntjiec alijdb dhjs diñingut¿nturXoUibertii
coüibcrtii diuift ftmtjttmi d tuii.^r coftrui i confnuis^u^
admodum concivestitñct cenáuibui tuiu qui alterna nuiatU
es:condifcipt*¡inici a tuísieonmlitones mei i tuiítqui fub alio
uel prtceptorc+uel duce es.Libertinií uero, dtc¡; ingenuis hoc
noitcqntingityquMnnon magis nexus whi fit cum ingtnuis
nte*urbist& tibí cum UbertinU tusurbts, quim cu alifs qui*
bufw.ldcoqino dieunturcomgenuUzr eokibertini. Ethbrr*
tMtCQUibcrtwfy cffc diñando J«ÍÍ definitjUbertinM # non
ELEGANTURVM LIE. niL *jp
«fc/mif.Dcrmj; licet poterdtnut altero horli nominwm efl cown
tom, ainr diflmgunructmbu* pUcuit priudtunt rrfceñtm
4 publico. Et ideo tibertmias diamM.nott íí&mrW. Bx feruo
tíntenlo quhdtfíipritutum dontmum rcfimr.fit feruitusfíd
quód di pMicaYnidiCtmM cnirtt mm modofcruui tuw, feruM
mea*: fed ttufiwre)}c&u p<ím>m>f hicfcrim%iF homo fer*
uus,quod in liberto nonftXatcruin cogiami tnibi undefá&tí
fit, ut in tsnacxnnpioYím. copU clegatiam hüt deearatifíimc
cu&adierttittmitímf,Tt0tkow.mmtwllu nunqmmamóme*
rtMihoc exifow° c^uf£ /?<iffc7quodfrequcntey inuenirent fine
m etitiofí epitrotti, líber tum no rtün arifquo fiüifcpit<cncgligé*
ti¿ íuit.Si cnim iionunqtteim reperiebant liberto no ¿ppotií pa
trontímftsmcm'epcrkbítrtt libertino nunqudtn dpponL quM*
quhnferaper ddhfret liberto pdironat ucl nomnatimytiet
fubintcttigtdo,ut in mulíti fir.qudlc cji^endidi patrimtmitm,
fupplcturmcum:coüocdñijilidm,fupplcturtuam: publietudt
optuJuppUtur ftú. \& hüclocoyqvidcdptidQ$iml Ueet tti Lsb^#eap.j.
hlominus árnica graucm uirum^aut fidclcm libcrtwm Uterifi-
fcj fuiddi>Migcre,u¿deticet fuum. Cicero proSextio, quumdit:
Qttíntam frdtrc auxilio feruorum, íibcrtcrumq; ercptTtd ftr*
ro Clodunorum-rto genut fcrtnlejibertiníirttq»nec cttiufcttíMfc
fcruosJibcrtóscfrfignificdufcdfuosipfiiM- Quid dttinct plu*
Td ex tare cittiíi exemph repetere, ¿faí ctidfmt diftinili tituli
de libertina' libertinviiQudm difjercntu qui ignordtiontnes
tutein Itgulet ignorit) píurimd,ej edpinlidin ipfo iure mili
ptecdticommttit* Semita grándticut(fi eodex cfl ftdeítfipro ^-•« *"»<*
Ubertino pofuitUbcrtutn in oftauo Acnvi. ¥eronid^ympbd N!I£B¿ c«¡
Cdmty^i^QUdm ctidm fupri diximwt. \\&>cctiamlibertar tim ™ *ním3*
dcdt¡t,in cuiut templo r¿fo cdptte ptleumdccipicbdnt. AÍU/* trr,&c.
e i ¿ quod ditSuetonw in uia cUudi^in ipfum Ctjudiu: ¡gnd* Capo*.
rwí tcpoñbi£t AppijyCr deinceps dliqttdndiuMbcrtiuos diftos
no ipjos qui mdnttmtteTctmf^d ingenuos ex bis procraitos.
Wer
*40 LAVRENTII VALLAE
IftCcr AcceíTus,3£ Arafeio: Aáus,3c AáioiGe*
ftus^CcíHOíquídínccrííc C A P . I I.
CccjJwtiVT dccefíio difjirut. Stquidm dcccjjut ejl ddirio*
A fiuedppropinqudtioidcecfiio duti ddieftio^tfy inerme*
ÍÍWM.QÍK diffirentid rdr* ejtin confittúUbm noimmbm. Sdtui
ríiím,cr fdtio ¡dé funt'xultutyzr cuhio:momiatmoth:dñuty
CT dttioinifi qttod dicimta aáionem cdttfdTUm, non dñumiZT
dftwm comocdUrumyfíon Moni) curfwt,cr curfío: ¿bufao-
dbufio.Geñus qwoíj^cr genio non pártmdiffhrunt.Nm ge*
flüt r/t ctéíio qu*dam7w <¡udfi pronuntidtio corporü: gcítio
ucro rjí ddutáúñutio,tT aftio: qudmais pdru in ufu r/i H «
aute dúo de (JWÍ&KÍ dicert inftituerdmjdco diffvrTtt,quod ua*
bvm mde defcendunt>dupliáttr cr regida1 j¡grtificdm*Ac*
Tftíí.lnfcua, cede ad ignem buncid efi,ddi,dt<j; dppropinqud* ttjioc c*U*
^' í£¿t ' ** mitAUb wí mas pondm dccefíitiueUdd cdUmi&tcs meM. id cft%
dditmñme¡l>€r irtcreuitPi primfignifiedtwnendfciturdc*
ceffwi>cuM contrarium efl rcceffm.P? fecudd^deeefiioitít Cicc*
Office rOtAcccfíiottcin ddiüxit adibutM cjl,<tdie£tionc,er incrcmen*
J,ib-1 ,ÍPSotn • ^Wflt prftcr ufum Mmm faperiorum Mrf crofria* in comen txrijx
5up.ÉJP'&* ndtUTdlibwsdixit:^ut enintdeccfiio , autin Uudm di'xtrm uc
reflexio^utfurfum quit^M deorfum moueturjttt in orbe ro*
Bod. ii.catT i. utUTt ntitcrm: BMfolis portas phyfieiuocaucrunt, quid in
utrdqi obuidntc folñitio uttenut Soíw inhib e tur decefíio, A c*
ccffa* ipfe dmffcm potiM>Cieeron< imitAtw7qut tertio de Qrd
torvlibro í« ait:Vt lurtd deeefjut&> reeeffu fuo Solis Imedc*
ciptdt. Ndquodfibris decenio fdtpc legitur,cgo pro increxriz*
to aecipio^no pro dcceffu: níioqui atiqudndo tcgercrmM dceef*
CW'fu&fibriífudmtfret^uodnfyudmfi^ x i i i.Snf
id ddtidtm quidm non nift in dcccfiiont etnfent9dtij in remif*
pone: tÜi utfudo rcm co treedn í, bi quh tutíut pu ti nt >cr c. A c*
cejlionc*rcímfíicnem<p pro e6?r¿ri]¡ pafuit:o'fi rcmfiío imm
ntttioffltítfigtofotí> projftf ¿ ¿cccfiio figniftedt incrtmmm*
QW4
E l E G A N T U R V M L1B. u n , M l
Qflitt dixi ncmnd in «ís er in io ¿fupink profctfa frre ciufdc
fgnifxdiioiiit ejfc^hoccxccpttonis addo^ucd CÚ^H* pofitio
ncmhdbent in io.lattutfigmfictrcfolctit,ticcdfiionem modo,
fcd reme: U m,4c co rp m: tttt 4 YA tic zpoffcfíio,fr/?; o. C i ccr . in I ht Phíii¡> . *,
lippic.H* quonidm ara tienes Cdpdnig? Lcotini dgri m pc-
puti RvmanipAtrimoniQ gtendijvr^crfiuftuofsfircbStur.id
tf7<tgri¿d arandwn idonci I dan in áfdm:Quidpoffc$io\\cs
duüs,quidcrepns prcfiram:¡demde Oratorc:Totlocitfcfíio Líb(
nes %ymndfioruJd efí¿ctfedili¿,Ed &mchyqu<£ fttnt in us,pro
per fontiáccipi folent. Conueiitm non cjl conuentio^fcdhomU
nes^quiuna-minlocwm conttenerunt. Cenfcffwnonefteon*
fcfiiofid homines uno in loco confidentes.
Obferuaao^SíObícruaritía. C A P , I I r*
^Bferttdtio^ obferuStUfímli(juod¿ modo, utaecefíta
yvf'fo dijjvrM.obfcruc nanq- duofimficatmm
efauod cufodto altquid oculU, ammoq; in modumfrcculato
r«,Hc nos lUcntio, tAcitoq; pr&crcdf.ut obferua trdnfctmtes.
ObfcrudfÍlim? quid A^á^ gH¡¿ ctm ¿fi0 confitjj cdplet^üdfi Tcrft. in And.
cuflodi^ adnoft, Etbincpt of>feru¿tio,qu¿tft dnnobtio ,er aA ' I,íce - 1 *
animaduerfio, J tem obferuo nonfaecufátismodojed admiran
tis, ucncrdiiñsq;1fo' id mtum in homines, non in res s quoties
qum uel uirtute^eldignimc fuft>icimuiy ey cotimwiunde fí't
ot>fiTuanti<t,<¡u<e e$ue nerdtio qutdum^ honcris exhibitio
C^retnclmobrerudtionm^
ndtuuTfrdtrrsJimm mjtttttím tíominarent
Potus,& Porío, C'A p M | T

P Of «wr potte no dfrunt nifi ob buiufmodi caufdmlpo


í « oii» mi^u^niliamí,; dicitur.Fotio ucrbi medi*
w ddtur tpoutuqml Gw¿diatur9¿?M«^. Xonnuquam
timen pottogro potm dccipitur.Scneed de Tráquillime: Mi
quando uethncstcrq^ fflttftü rcgiú uigQnm W f l J | N cm
MttUify&ltbirdwrpotioXticr.inTufcuUn. Quidquldnc
i mente
M* |LAVRENTII VALLAS
mente quidem refte uti poffumw.multo cibo^ poúone repU
ViVito'toi-tiiEtdlibiíTuntm cibica' podones adhibendum^ut refician*
tur mes,non opprimdntitr.
SeneSjVeccres^tSí Anüquí. C A P . V.
Eneí UQC<mtur>qti<mtum dd priudtxm ipfortm uitim^qu
S xfque dd feniícnt ¡eextatt uixeruttt. Veteret,quatttóm dd ps*
hlicum tempuf^quód ¡tlia £ttte uixerunt, ctkmji ¿td fetiium no
peru eneru t.Vnde quiddttüun io res fuerunt [añores ucteribm*
Antiquiutriqi dicuntur>fednugií itetere^qutmfenes*
Dcfechis^Culpaj&Dcfcctio. C A P , VI.
EJtíÍH meduorum multi perieruntipkrestoméeulpd «>*
D rvm.ls ndnq> defiftit medid perit, cui medie tu prafio no
cfl. Culpd iteró medieUqui moriturm non rrdtjiiji prtefio ipfi
medie w fuiffet, quam maiorart pdrtem cffedrbitror* ¥loc (de
dixi,quodnonwüipro culpd mediconmtaiunt drfiftu.Ütui*
tia bommtimy rerwmq; uocdrtt dcfcftwt s quu/m diceredebmnt
uitid^uct culptó7uelmendM3ut mcnd¿ libri, Defiélio pturimitm
<t (frjuffw dijjcntit) qttumfit rece fio uut militwñ, dut cita&tki
dominoyitcl ¿fupcriorc.Eft cmm defit^rc^cfcifctrc^ er ¿ du*
ñu alteriusrfccdere^a* quuft rrbcüdre. Ef dcji{i¡Q9 quafi rc=
UÜio:qu£ cxempld pdfiimrcpcriuntur*
R u m o r a Fama. CAP, VIL
phiiip.i*. _ vmor,eyfim¿idemfunt,quormdttcru>m Lat¡nwn>dlte=
JTVrctín é Greco cftXicero in PhiUp.lmprobifíimKrwmori*
bwi dijlipdtü.Et non tongépoft;Koc triduoyud qudtriduo tri
fti*t¿ftuttin¿finta mffldrdt. Etjhtim p oft: F ¿mi ifhmfifciü
difiipMicruwt.Signifieáttir <tufem bu duobiw nomínibtttyfer
quídam in populóle certo dutorejicre dliqud recétifitte bo
ndypue mdU. £ xcmplivm rwrtorü de reboña pondmut. Liuius
\ib. t i.Mditítf totx urbe rumor, Fabios dd ccdtmtdtidibutft*
runtXrequetertimen/muctim pro fermone non rei recétfc,
frdi¿itmterdt¿3w pro opinión* qu<tdditit7jimd eji Athatát
ELEGANTIARVM LIB. I^n. x4y
um pluA dnnortm uiginti tniHibuifiíifJe condims. E t pro hudc*
Cr pro celcbrittóe homims\ut$tn¿ CdmiHiyf&md Scipiontm*
Me teüorum, Tdbiortm: cr eorum queq, qui uiuunt: wf>^¡m<<
mcüyfkmá tudfímd iÜimpro quo non refie dixertí rumor.
MurusJParics^MceníajPorta^Iaiiua.
CAP, vin»
Vriíí^er pmes quid diffrrdntjttpcrudeutm erdt ddmo
M¡ .íimyjí/í bis temponbmíutfunt cmnU dcprau4t&)mn*
rutero parirte * pluribu* ufurparetunquanquAm ¿pWí¿ Qrtem
eos coikmfono pronuntictitrutrHnqucJiflinfiímtomener li
ríríí,er genere. HíuratiCJl urbifldpidcui dmbitu^ qui Gr*c¿
¿icitur 7¿ TÍx@-*P*ot« uero domorum^, Grtcé í TG^©-, Mu=
m cft ttfan no urbUyfciurbis tméfim titm#t rntnitionm
Cdftrorumq;.M<x:m<t,pro tmw dccipifoknt, cr pro tdificiis
ipfm itrfríí. Pora, rmrorwm cfly nmitiotimít ata* « f l J -
p }
rmAdmxtparitttit4c famrom.
Gritad Afta- CAPi IJf

G E ^ r t dfbhocdiffrmtjuk iUufunt in ddmimflrdtionc


«wgi/fr* H^cr w rtbmnMiQribus. trad Ktmpubliem,
ucl <td plmmsfréhnnbwut, gejh A lexdndri, gtjh Pom*
pet}9gejh c^rts.Afaucro ttiamrerim pm*tAr$,& mino*
Ymydcftmüidrttm. Vf Cjcero:Anin eometitAriolts^ chiro- PWUF-I.
grdphis.de ItbeUtsfc uno autorc proUti^dc ne proktts quidé
fedttotmmodo diftis^fa Crfartsfimdcrunt'.qutiUcm/s:
incidttin quo popuMufc perpetua^ kges $ ucluit> pro
mbib hdbcbtituriEquidéfic cxijtinojiihil t< effe in dais C¿
Idrts.qUAm IfgnC^ris.Quiddm iüud ciufdé its. kgñt in sd
l^tmiQ&odJt demeauits9at$ dftibu&huieconuicidtorire*
faodcojnutdid glorian cpfeqitctur. Keorfcribend'íejfe atib.
Q&odfifmbt poteji aaibm (ut cjl ¿pud LuctnÜ: ~i icet in* Lib*J(
S^urií tbrupent ttte) ni¿}Utí miror, eurrfrtw*Apojlctorum
**£», jiMfli *f& dicmusMi timen fm rfítaí,er ¿aiones.
í * N4ft(
*44 ^ A V R E S T T i r VAL LAB
Naialí^NataliSjNíiralícíus. CAP» X.

N AtnlufignificZt qttod tid&les^ ejh dies ndt&litMyutrti$


coucyfm inftibfhntitiítdb ddicñtuojyic er h#c ndteltt*
et hoc tietülc3 ut na&íis bor¿ tcpus ¿rpd1 QuintÁn GÍddidtore.
Vca*m>9. ^¿aicsucromaghcoditicinéfdttgttinttjt fkmilU;utgeneroft
natales, obfeuri tidales :ut idm QJjÑrt* incúdcdvcUmationn
Cuius intericfto mm non fortuna quifjum nojfjc, no nantcs*
Efi» to»ii • h mn pdtrm potcraLTÜnius ad Mcjimí Nonnunqiutn candi*
datití dut natihscompeñtorist4tít tumos,au t etiam mores 41*
g u e b d t«H í c pr o ign o bilitxte ccceipituryiüUpronob iliate,
ProcceptatSc Prvcccpáonesproeifdvm atcípaVIn*
flímra><&Inftíuriionesditferre. C A P . XI.
Rtfcfp£3,cr pr<ecept iones indifferenter utimarpro difei*
P plt'rtd. l tiftitu&tgr injiittttioues pcrdiffírcntum. ln[iitua
cnimfíint mores confilio>& rdtionefwmptiNd mores bonos*
CT malo s diammiz? in morcmiid e/t, flmditttdinem:ut in mo*
A« acia. B . re Icón k.-inmore fhgni^pUcidf í¡¡ pd kd¿sy in quit v ergííittí:
Infñtutam ¿utem bottu* mosutt.f&ciam meo inftitutoXicctin*
flitutum nümunqtíamfigitifiect inccpttwtti prop ofitmn: ¿ib in*
ftitt(o><{wdcjhmcipioA}tflitit& ttcr¿(tit tnjliefíerdm diccrc)bo
ni mores fttnt>cotifüio,cr rutan* fmpti QuimiiiamK: Nd is
Lib.i.«p»v qu&nquim triennitm nutricibui iederit&medb iUti <juo$ u
prntanaUm, <¡u¿m optimis mftituHsmaittmtnfintiüíudicdt*
Otr dutem dd litera non pertineat ¿et&s,qutc ad mores i¿ per*
títictiEandcran dppcUws infatué, er mores, Apud Valerii
Mdximu titutufi eflt de I ri/htut¿s dnttquis^ouafi de mcrib ut an
fcfiitiítíoflcí- tiquk.irtflitutioncs,ftmt prccceptiones^quibi^ injiituuntur^
do ce tur bomina : ut Ubri ub codem Quin tutano de L4¿fantioy
indtüqi *kjs dutoribm inferipti de m¡litutioncordtoridyfjue
ab dio nomine¡Atcfc materid*
AduocaciiSj&Parronus. O A T , X I I,
A DUQcdtus7ey patronitífic difjvrÜt* quod iütid gencrdlius
rjínomeihquám boc.utnon mtumfignific-rtem>quidlteritt&
caufm dgit.Siquidm quicüq¡ ddcftdltcri in caufd officij grd
tU3<tduocaw ttppcüatur3ctüfit\ikildic4t,neq; <tgdt>fcd qui
* timen pdrdtuifitdefenderé,VtTerentiusin Eunticho:Tu¿tbi* A¿U,r«n.6#
atqi oftitm obfcra intm, ego du/m bine trdnfcurro ddfbrim*
Veto cgo ddcffcblc aducetíosnobis in turba hdc. E t Cicero*
cítminttlijs multisloéis, tumpro Cecinna: QJIÍadpofíiden*
dum pmdiim comtitfc ci¿m adttocatü* qttorüpr*fidio ab di*
utrfarij imuria tutus cffet t qui cr ipfe ucnit cti aduocatti ftmy
fed drrttAtis di arccndvm Cccinnm k predio.Vatrotw dutem
propriccfl,qu¡ dgit c*uf*m,fed dcc»fdti,no dcatfdntis.Qjüun Ubwr.ap.ij,
tilidnur- ají**™ atenfotón fattsfit plcrüq; uerum cffe id, quod
obitcerit, pdtronutnegctjcjzndat, trdnsfcraty csc.Etpdulo Eod'lib*6¿t1'
p¿Jl:Accufatorpr<cmcditAapkruqi domo aj}vrt,p¿troniu c-
tidincpindtisfrcquctcroccumt*Acci<fdtcrdtítcjU,pdtronui
ex €0 rcfiUtt.Ex quo coüigitur^ccufttorem mmqitim patro*
nwm cffc.Vcrm qttonUm non cmnii lis cired ¿ceufatiene, cr
defmfioncm crimnim ucrfdturjtt in fmttui%depofítisf loedto
ZT coduao,f\tmlibmquin edre am aftor.qumdeftnforfolcl
dppcÜdri p&tronw. Quippcquwm utcrq; nonatterius oppu*
gnand*xfcdfu<e deftndend* púrtis grtfid dieattut idem, Mr<r
immtrito quidcmiqudnqutmin díceudo mediocres ,hac tomen
dltcrcdndi prsfhntix meruertmt nom'c pdtronortm.-pdtronu*
ctidm dUimr refteftu ítbenUtnefcio M hic ab iüo7*n iüe <&
bocnomindtui¡Uyutrunq; timen dpdtreucnit. vterque cntitt
fimitr quidda pdtrii bnbct: cr ut domina* manmifiioncfem
liberdt cum mifcrdconditionc, ÍÍ* dduocatut hominan obno*
xitim potefhn wdicv3v pcricttlo litis ¡cperdfud libcrdt.Pro*
ptn quod chen temifocamm ipfum litigdtorcm > ctdw cdttfdM
<tgimuí:Cr c wn qui fechtor cjl fub tuteU dherMtfr pene fi*
tnidmyqudcsfuntlibcm in pdtronos.Et pdtrocindri, ftmucr
botqitJtmfafto imbeciüiorcm protegeré: ¿ quofit pdtrociniü.
q j Tdács
*4¿ LAVRENTII VALLAE
Facies5S£ Vultus. CAP. xin.
Acies mdgis di corputiVultut magis ad animum refirtur?
F dítjj uolunt&tem7iutde dcfccndit.Ndm uoiofupintm hdbe*
bdt ttitlttm: inde dicimut irato, gr meefío uultu potiu^ qum
jStciV:er contrdjat&jdut tongaficic,nonuultu: ¿quo compo*
fittm ejlfupctficie$,nQnfdne difarepdns dfuo fimpliri; utyfk*
cies marte oficies terrje, quafí fupcrftcies: ^r>ficus hominify
qudfí primmn iüud, quod intuemur in domine, E/i íamm aíi*
guando ubi utroq; uti liccatiutjfocdatifcac&r fccddto uultu:
fcijjkfccie, zrfciffo uuítu: conucrfdficic, cr conuerfo uultu:
qu£ cxmpUfunt plurima.
ScriesjdcOrdo. CAP. X M I I(
Erífí ab crdine infigniftettione diffirtNamordo efl digt
S jíio, er infito loco euiuftjy rei eoüocdtio, uehiti in dciept*
ubi peditesyubi d¿ equitim>ubi leuiter armdti,ubi fdgúar'íjy
ubi fimdibiúdrijjtbi c£tcti ex utilititcrei diJlrifciiwntHr'cr in
a r gimentitionejibipotienda funt firmfiivn a ¿r gwm efit,ub i m
firmiord,ttbimediocria,Vnde in ciumtibm^ Romf prrfjrr*
tim^ordineífuntíardo confuldrU^pr^tonmJhtdtorim^ eques
fhis y adeo ut ordo qtioty pro ipfis hominibus dccipidtur iüius
conditionUXicero inhoc ordine,pro infendtu^autpro equiti
Offr)* bu* Remanís frequentifíimedixit.ldm quodtm loco dit:QH£
¿pud omnes ordines effet gratiofuAiideft, dpud omnium ordi*
num bomna.ScricSycflrffm qu€dScottmdaLprogrcf¡ioiut9
in ferie ordtionmd efijtt conúnudto ccntcxtu.Qumi.Quod
nonnifiincontexto orañon'^feri^ contingit. Vergilim:
Lib,i> Atmi. -T}tift£<¡; ab origine gentis
YcnUfafft pamm^fmes longifima rerm* S&tiut:
Lfb.r/Thíba» hongd retro feries.-
DCOJSJDCCOIVSÍDedecus* C A P , X V.
E ci« cji iüd (ut fie dixerim) honorifiecntid exbcnc gefik
D mtiti
É L E G A N T I A R V M LÍB. m i . 147
mliti in bello compítrAtt:cuiu¿ cotraritm cftdedccut? proprü
ignominia qu¿dm,dut ¡gnorwii* %? n^O" t # ¿ í twrpítw^
do.-ííndf dedecoroXic.irtquitdt quodarnimgiftrattm ipfum
¿cdccotdbdtM cfrwrpijicdba^er cotmúid7at^ignominu
affiáebdt.TrJnsftrtur ctUm ad dnimumiquippc dccw pro ho
ticfto,dedccut pro inbonejio accipituriut idé, Sequctur efecto
atque boncflum, Quintil Satis dedecor^atq^ fagitij eajlra ce
pcrttnt* Üccor efl quafi puíchritudo quídam ex dccétU rem*
perfon^rmt^yin tocis,t(poYÍb\^,fiuc in agedo,fiucin loquat
do.Truftffcrtwtjttoq; 4d uivtutes:appcUaturq; decorujio tañí
íft/itwt borteft^tq^m quod hominibuíi er comtnuni opinión
m hoitffa™ uidctur»&' ptdcbrum,cr probabiíc. Vndcuerbu
decoro medid longd. Nam decura medid breui ¿ decut uenit*
Xoojs^SíLudus. G A p* x v u
octtíyC? ludut quidfignificenU tum ex Ciccro.de OrtttQre,
I twm ex Qmntiliano de Ridiculit coUigi potefl: utftt iocwt
in uerbojludus injíñoScd Hfr«n$¡ tAmcpdtitur exceptionem*
VtlmmdUí:
-Qupties ttoluitfortunaioaru Satrt.ri
VidelicctnondeucrbointcUcxitJeddefcao* Ouidimí
tíos ignattd tocos tribuit natura pueUisi
M atería ludunt uberivre uiri
MiUefice{fc wcosjurpe cjl nefeire pueUam
Ludcredudendo fepeparatur ¿mor.
locos pro ludo er ipfc pofuit, jocd quoq; pro iocoS nonH«ft*
quim Icgimus.eícfro dd Att kmXibr.x 1 1 1 u Ifit$ toca tud Sfíft.u.
plenaficctidrum.V diucrfh ludus pro iocut. Horatim: WlIIO SmQt
fYSterek^ntfic^t qui iocularU ridens Satyi. <»
Tercürrdin^quanqtiiim ridentem dicere ucrwm
Qnidttmtiut pueril olim dant ervftuU blandí
Tsoñorcsjlcmcntx uelint ut difeerc prima;
Sedtintenmoto qua7nmut feria ludo,
4 4 HÍÍIÍ
*+S LAVRENTIT VALLAE
Hinc iudcrc pro ioarifrcqventcrintícmtur.Cieno de natura
Lib.jI.CÍTC» dcorm: Quum ucro d¡os t\ihii ¿cgcrcyuihü curareconfirm&t,
pnncip. mcbritífc htmanis cffc pr<editos y*ut corum míbrorm tiuUsmt
EpU.Hb^tífümhibercJudcYC mdetnr. PJtntusád VderUnu: Ctitumáij.
ditíinwm me^lij rdpitus wri5,we¿dUdri:Í£occurftm pcrludii
Epi.i >.libo* deccptwm di&it&nLPliiiMide ad ^aíi¡m \uflm: Luden me
* putxsi ferio peto. Ludí re dixtt pro w curí,er fe no ioco agere*
Lib.6^p.4. p ¿ j ^ ^ ^ j w 0 c 5 f ^ ^ j cffi. Quintil, autor cjl 7 inquicns:
}QCtm ucrodccipimw^quod efi c&raritffli ferio, ]dc m todem
loco inquit: ludercmnqudmuclimus. Qj^odnon t&ntproeo>
quod cjlioem,puto dixiffe,qu¿m pro ec^uod cfl fcurrihtery
et leuiter laqui,uclddudere úhcrt^fiue eluiere* N¿fm copofltx
a ludo dd HCrbum quoq^ cr cr^thncm pcrtwt>flon modo dd
Aod*quaft. d ^ í o n f m : t í t Cierro9$ed uos áb 1U0 imdemni>0' ipfi uiafiim
Ub<+* iÜwn chdiü^Luderc cttimdicilur uerpbut fcribercffcd no ni
pin optífcu¡ttftr¿iqti4lufuntepigrdmmíitA:&- hscopufcuU
dicütur tuft&cr hoe ífti fentirefu/mmos autor et annotzui.AÜti
dere cfl, qtum aliad dicimut,w dd aliud fententiam Idtetcr re
A*n«a.j. j^¿ míW:tfí vergilw > k&i/qi liUcisceUbramuAUttor<Llvdti>
Dttw enim mrrat tudos Avne*, aüttdit ad fruguftiuiftorim*
qux cotrd AntoniTutt bis ¡otispotitw cftx Ludws tté difjirt Á tu
fafiuc Ufwnc.LudM rnim tmt pcriculmjmfcemfíbt pro*
poftam bjtbctiLufm nthilpmcr mtrm uolupixtcmAaqi qui
pitdyqui trocbo,quitefferis,quictÍAmquo-cttnq> genere tdorS
detettationtigrdtUUduntJuftmpotiat, quimluduexcrcet*
Cicero: Ex multis hfiombw nabisfenibut alas rclin quút, er
n uo. aio. uj^^Dcucitípt^tcuidclicetfimUlocume¡i7 non defte tu
crixuiuijpeicMfdplcriquc luduttt.ídeoq; ludwm túdrium di
cima*, non lufim: €T tudwm ¿tle^qui etiam lege prohibetur.
InCaio^a.-*u Ojflddmü"bunclufwnUocantiutS«ffomitílib>tnx.Acnc
ex lufa quidem det compenditmfytvncns*DiVmrwí ctidm /««
tfsrnij/f hoUta ipfAttirubt<?pmcHtmi<zrj}>es f^cr certéte*
bor,
ELEGANTIARVM L I B . I AI I. 149
boY.atque mpuUúo:ut> Dhnyfiws tyrannm regno ticñwfi
Üut efl indi magifter, Eí, CanüUiísíadi tmtgiflrm difcipuhs J ^ ^ * " * *
húflibtti prodcntcm, eifdrn purrá aedcndm ¡n urbcm ufque
.prfbttit.Efligitur iudusliterariut\wm ultirum qiur&dam <tr*
tivmjwnfthcU grdmwttic* s <jwá triuialé fciiiUm diátitut*
quodin triuijs^O' compita doeetur. Hoc ideo ddmonui, Í«M
quídam imp eriti tritt Ulm faMtiam dpp cltint grammtt icffl,
rhetorkdift* KT didle¿iiedm:ftddriuidlcs aíidt qudtuor tiber*
lium drtium. Ludui igitur (.fieut dicebamufi efi dUrm que* rnphom.
qutitrtiwficut mufle** ut dpud Tcrcntium defldiemá, qu<c a«* '•**.*«
cuotidh dtfcebdtin ludo. Hcgrmmdtic¿fehx>l«( utmcaflrt
cpinio) í«¿gtf > 3Wí*m rhctoricéintcUigit Cicero de Oratore,Lib"*'
quwminquü:Hoc inludo no pr¿cipitur>faitescnim C4ufcad
puerot defrrutur.Etjhtim pofl:B£c efl in ludo caufarmftrc L&,*<C*.I.
firmaU.HA,ut inquít QuhuiíUMt>Rhctorcsfw partes crtti
fcrunttV gYmmatki aliena occupducrunt. Siquidangrm*
matici LdtiniíYhctorica etiam docét>quod indicant ipfw quo
que Ckcronis ucrbd^qium pueros>tw iuuen<*snomin¿t.Efl er
luditt <trmoTÍitqui idcm(ut fcntio)gUdutorim diettur, ubi dU
fcU gUdidtortsiut apud QuintilUnwm, Quod me diu pirata
in cdrccreretrntwm,qt*i4 diuitem ÍUM prormfcrum patrcmjn
ludwm. Ucndiderut,tmquitm deeeptL Etitcrm:£ t Ínter debito
nox*mnápi¿ conteMptifiimw tyro gladiator, ut nouifíimc
perderé caUtmt&ttf mef hmoccüdmMftcbam qao.idiefcelat*
tudos turnen gUdiitorios frvq'ictWy quim ludu dicimu&^ua
fies unum, plura'ue parU gtadhtorm ddfyefiticultm pugna
tUTdproducuntur. Qutres,mulitagUdidtortim appctt¿tury
quia populo tanqiütMMtí donutuY:^ qttidon4t,muncrctrw:
er quifkmlUm gUdiAtorum ^bet^gUdtdtorts$ domiin di*
fciplitWiWÍut dixi)in ludo cxcrcct^ac poftrduatdittLdflijh.
Vocantur autem Ludí gUdidtorij.ftatt L udi ApotUnares^lt*
di ZircrnfeSiLtáifccHttfesMmJpc&AcitU publica utiqut in
ij j honor
*ío LAVRENTII VAltAE
honore nt Drontm, ludas antiqui ttoc¿bMt:ut non abfurdífk
fofonnitítem in Udtili dti $dnftwrvm¡prtfcrúm cvm dppdtatu
ífío, er pompa. Indos uocdri* Nrfm quo dio nomine uocemm
iUdtnfaféhktíli cxhibiüonm7c[it<iMfitin multfc 1 túi* ciuitte
íi¿í«,cr C«f audio)in nwltts dlijs prouinñjff H*C de ludo, c r
de ludís hdftenw. Delufit quoqacaliquodafftraturexípUmy
Quinta*tito**,Qü¡nti\idni:Nec me offvnderit lajitf i» ptierivjt %? hocftgnu
C
E¿d.iib,&M. dlacri&tis. Ef iterwm paulo pojl'.Sunt etidm nwmttli úcuidti
pucrorum ütgcnijj non inútiles lufttí*
Líber cas5át JLianda. CAP. XVII,

L ibertos in loquendo accipitur in bonwn? qutm qm non tí


rmdc(quodfcruile eft) fed ingenué^O' libere, hoc tfrut U
bcrum ho ttünem decctyloqmtur.Licentid vero in malm9qudn
da hac ¡tÉerUte ¿butitur ufane ¿d temeritíJti ¿? procdomem
unde Quintilianus, Qtuein alijs libertos eft7 inquitin dltjsti*
centia uccittur, In dgendo quofyfimiU modo :ut libereftátyli*
bcrc egicid cfljdignalibero hominc. Cicero fepe de liberé di*
fíisr<tc f&RMloquiturzz? de ¡ice ti a. Clodiorum queritur Quiu
Dícliffl. í- tiUaiiiK:Porro qui c<mfkffumdcfrnditjion abfoUtionan fcek
ris pctitjfcd licen tidm. T eren t ÍWÍ :
aft» j.to* u • -Deteriores onmesjmus ItccntitL
dütan httiui no\wús fignificdt\o> impunitA qu^da fáculas
dgendi quicquid ttclts. dcj&clo loquonnam deuerbo iamdixi^
qttoddub¡t3.tÍQncrAnonhibvtAdcQ boedico^uod mdeturu*
edri poffe in dubiurn de Jacio, síquidé SdÜufUití inlugurthino
im ait.Romam legatos iré iubet^ dgend¿rum w u w , er quo*
tmq, modo compancii UccntUm iílis pcrmittit*Qupd nefeio
án in imhrn decipi dcbeat^quafier mrfc,cr cum cUmno^atq;
1s
Decía»» - dtdeccrereghpo^int timponer?. Qndlecft Qtrótitijdjii;An
exifiim a* hanc legatis peceadi ddri licentidms utqufcunfy fee
ierd in eo ofjtcio comiferin^cum hit ómnibus b acuna hgcic*
cidtntfAn etim in bom^tfolcnt dicere imfcofitlttiDAti efi
ELEGANTIARVM L1B> H | T - *if
IRAI UeattU cimdi¿edeundi'fyquéiter ctim plcri$ cccleft**
fiicortm fcriptorwn locuti funu
Indulgentia,^ Venia. CAP* X V I I I,
Ndulgentidm uulgó nunc dccipimt pro t4cnu:utjfíduígm*
I tUm De trt tibí tributó: ud, Dctttttbi indulgeat: quod quis
ftcgct dici non Ldtinctlnditlgcrc cnimtfconcederé'¿y'(utfie
dkÁ)obfequmtcr¿clÍc¿tcq¡ tribuereXui^ rei amonen cer*
te debuerdt trito iüo ucrfu^cfcio atiutftd certe inter ¿tutores
Ttwutos Ldtinif$imi?et qttoitúüc dnnti nemo carme fcripfit ele
2<itiui'Andutgcre guU nolitqu£ ucntrh ¿mica. r/í.Nwn^MÍd w I" Cato.aifli*
gulam ncqtttquA mifericordes iubctmr cffc dmc>qukmpcccd* ch"*
uitun'ne eomrittfínttíjit iü* peccett Quintil Mcüti iíld edu Lib.i.capt!.
cdtioiquttm indulgcntiá. uocdmits,nert(os omnes er mcntnt CT
corporti ftangit No ergo indulgctid, pro uenii dccipMd efl.
Eftcnimuentiremifiio culp^Midcm^cccm^cml petoitT
errm hommti eji,®- igtiofcm pdtrti.Melw qui i contrario
uvnUm^pro mdulgentid dccipiunt.XH Vcrgih-Aeneid.
Ormcs ucniam^ templtm cUmorcpctebdttt
Et Cicero pro Archidi'Dabitifmihi h¿nc ucnUm id cftjnduU
gebitis, eoncedetitq; mhi hoc, jí fortepeeeduero. N Jm dpud
hunc uixunqudmindttlgaUrcperitur~Tcrentim:-V>ducnid, a¿ * rt ^ r *
vfmchoctccxorcm.ft<rcduo^proatroq^pofuit^idcfl,dduc** '*'
m¿m? crfinc> ítt koc> etUm fi improbwm fü^bs te impetran.
Et,cum nenia tiu dixcroihoc r/ljí quid erro^tumen cant pace
ti+^erCtíf ifti toquitnwr)em licentia tud dixcro.Yrcquenter
tegimut ficto tíbipotefhtem cundid redcundr.qiicminmo*
duin mUcm e go dicerc^quim do tibi Uccrttiam.?orro ddrepo
tcjhtcm efi plus,qudmfacerépctcjhtcm.Zfi; cnim d»rc potefh
temjrcm dteriws arbitrio cotnimttcreJBx hoc ucniam ¿drenad**
itiQncor,titdicmdepczttitt7c,<]itod nommnquámpro puderey
fiuc tódere accipitur: ut LitdiM libro primo, Ncc me cor ufen*
tentit cffepanitet.QictrJc Sffic.Hmn igitarfi ad cetitejimZ
uixiffct
xfx. LAVRENT11 VAILAE
uixiffet dnnwmfeneftutis cimfu£ pccñitcret t VergiltUAt
Écloga, NfC tcpoxnitcdt catdtno triuifft Lbclkm.
Quod qui exponunt pro.pdnm mdeatur>mhi rro probdtitur*
A m b i c i o ^ Ambítus. c A Pi x >x .
Mtífío in unimo ejl,umbitutin acluMdm qui pr ¿termo
A dim cupit dtit honoresydut laude, ambiticnc peccdt.Qtd
utró diUrgitur pecitnidmfum>d¡*t: populo imtteribut7tudtíq;
bUnditurydut ctteris drtibw¡>qu£ legitima non fundad pubü
tos honores tendit7dmbitum committit. Cw/ína/tf efl, qua ho
die S i montim no can t>¿ S im one M dgo7nifi quod hanc txntum
ir* rebutí fderfe uolunt effe. Ambítus <tb etmbio uenit^fiue quod
ti^qui no fu<e uirtuli confidit, nonrefti grdditur>fcd per circuí
twntijiuc quid Romani^qui honores pctcrcnt^jingulos circuí
bdttty prebenfitntest rogantes^, utfeinfuffrdgijs ddiuudrct:
fine quid qui pro ddipijccndishonoribusfoltcitiftintiquÜ ro*
gdnt ¡exordio qtioddm ¿ojigtore,cr uerbomm circuitu uttítur.
H£c omnid^qUit dmbitusjkcit^mbuiofiiccrccomptUiui qud
dtnbitiofi dicun turbión db dmbitu.Konnunquam ¿mbitwpro
tíjfv&u dmbiíionis accipiwr apud Quitttiliantim ,finc pro ¡be
quddamfauori*,??qttdfi cdpGttionc mfericordi^ut, Siiuuc*
m innocentísima iud\cesy utt ucllet mbitu triñifíim* cald*
ttümiSy poterdt dücgdrc uobk dmtffm cumoculis cegimionu
omniwm tcmcritttcm. Abhoc eti¿m mbitiofut dicitur:ut apud
proomio» € u n { ¡ m ¡foro fcxto> Non fum ¿mbitiofut in mriis > nec Ucry-
marum aligere cauf¿i uolo,utmd\Tiq; cjfetrdtio núnuendL
Ottidius ttbro tertio de Ponto:
Sed timen hocfafiis udiunge pñoribm umm.
Pro nojfris utfu ambitiofd mriii.
Via]s,<3¡:Suburbana. C A P . X XW
lcm pdrsttrbts,üititfd efí cnim urbs in mcos? qudfiin me
V btd tninord?ficiit$uburrdíC<trind'tExquilU> uici Rom*
(«t cpinor)vrdnt*Ndm regiones circu x x .fucütjhodieqy tm
E LEGAN TI ARVM LIE. llj^. ÍÍJ
tum trededm feruant nomina, vid autc w climx zrnuc ultra
mtUe. Bxtrt urbl uero frequetes uiÜ^c frequetes domia in*
jhruici, ttrbdtü uiáuocan tur,fi modo fuburbaita nofinbTic
nana; fuburbana dictmtur.pturali quidi fiitmcruM fmguUrt
figmftcaturpr^dim in fubttrb<tnv¡:ut,fuburb<tnum mcum7cr

mmo^in TufcuUatotid efi, infundo meo Cumdi\o¡ er predio


meo TufcuUnoicrmM in rormidno tuoy&in Vopciano Var
roninidcfl-jnuiüdtud,er Vurronis.deterúm (Madre redea.
m«í) hic uicui pdgámtifirémarticarct: nafí haberet muros*
cafteüi notiten acctperct^juod acaflru dcfccditrqtw fignified*
tur locw nturis mvnitus9cr iut Serum dit) ttrbs.ln plurdU uc
YO notm- cftappelldri leetm, in quo milites tetoriafixerunt.
Quanqahn uaritu mos f/t cdftr amcnndi.V éteres folebat iUdt
fij)a,udüoqi cimicUrciaj dh¡s pro nuturu loci mwtinonibwí^
Oppidm,omuis urbs eji pr£ter Romd:qu£ pecuíiari nomine
urbs uocuri cap% fceit ut c£ter£ urbes oppidd uocañtur^ 54
ipfd oppidm dwplwnon eji.Vnde dicdtur urbs, er oppüS,
twm alij dixercjm pdru attinet dcetymologudi$ti&rcyqu&
pkrunq;fiU¿ix f/hc? in primis {nif\fideÍifundamho mttíwr)
friuoU. yicinidautan nonum homines, qui cundan incolunt
uicumifígmficattquAm qui propc domwi tuam bdbitint.\ici
nifos atitcm non bomincsftd propinquifotempropric quidem
uicinorum, dbufjuc uero etiam c¿te wm remití, Uonnunqua
continaispro cotentoiut^audíidd^etpotm amada uicinitos*
Commctitaríum. CAT, X X I,
OmmcntAnj nomen quidjignificet^tertio DecUmationí
C libro Séneca decUrdt^qutent dicit: Sinecowmen turto nuit
quJm dixitfcd commen&rio contetutcrAt>in quo nudtfres po
nuntur- Eí Cicero in "Bruto: Non fjt orattOy fed capitx rerwn,
Cr orationts commentmtm paulo pUniutMt Quintil.Vleruq^ tíb. ío.cap.7.
Wotí tmltx (tgaitibui acádit, ut máxime ncceffdria>vr uti<fc
imtti
*Í4 LAVRENTII VALLAS
initid fcrib<tnt:c<£tcrd qn<e domo ttffvrunt, cogiütionecompíe
&tnturyfubitis ex tempere occurrm: quodftaffe Ai. TuUia
/HÍÍ coynmcntArifs appdret, Sedfkruntur ey aliortm quoq»fy
inuentifirte,ut eos diéiurus qwfTg> compofucrat, er ¡n libros-
digefthZT c<mf4rü>qu£funt ¡*#* ¿ Scyuio Sulpitic,cuiiK tres
crdtiones ex&nt. Sed H>de qttibut toquortccmrñémij7 mfurtt
exdéít t utab ipfo mibi in memorial pofteriatis uidwtur rflr
compofltL PÍT bxc QuintilUni ucrbd coUigitur, non modo id
quod dictbunitfimttlfy vt pluruli hoc twmc cffe generü mafat
litii,quwm infmguUrifn neutri, de quo mox ttu dica: nerum
etidm commatttrios idem effe quod Ubrcs:quod Cicero confir
tndtjvm tvrtio libro de ¥imbttfsdiccns:Tit ipfe quum tantu ¡i
brortwt habedí,quostiict&ndcm requiris commcnt&riosí quof
ddm inquam Arijlo tetieos* tum fecudo de OratcreiTrcs patris
Brwíi de iurc ciuili libcüos tribus legedos dcdittexlibro primo
forte cuctrittcyc. be jhtimpofi; vbi funthifhtidi'Brute> quos
tibi pdter publieis contentorijs cor,pguatos reliquia quid niji
puberem te u hábcret.quirtvm libmm cotnpofuiffetiO'fctn
h¿tlnci-s locfttwm tuwt filio feriptum rdiquijjct: E CCC cande rcntl
tribu* uocdbulis Cicero decUrduit¿ibe\lisJ¡bm¡ comcn&rm*
QuMcmfcntiQiOmnes commcnttrios Bros ef[e>fed non con
tinuolibros comment&rios. Ndttq; ubires funthté,diffufeí^
explicáis,?? non brettius9qu¿m poterÁtjrúcfotfJibri tatúm
funt^noncommcnUrij. vnde C4efdrUcommcntvr\^\n quibutdd
exequendam hiftútUtitalijs uidcturfitbicdffemtttcrUmiqiiifi
fuerintfingiiUtCQmmentArkmM commenurim.uel líber dici
tur.LiuimB.x i v n t , Qum iufit ¿b ec.qumdehkre*
bus commennrium <\ ptíre deccpiffet.Qtumt reftodijfct <tcce+
pt{fcfe,nihil' priwjw potiusuiftm efjc7t¡uJm ngis ipfm de
finguíisrefyonfddccipercjibrwn popofcerunt.Si plures,pri*
tnMiCy fecundui co)nmen^rmj\onprimmi^r (ecundwm co
mttímtmut Hirtittí,fute GppÍM>qui acctfionem adiccit C£
E L f e G A N T I A K V M LIB. I g l . w
Jam ccmnmtia-ijSifUtiVroximttí^Unuc eommcnuriut. nutt*
qu*mxomm?txriwm>lmmihiin magnU dutonbm utdeor atino
tof[?.QuidmawditffficÍMt,utiqucináli¿
<*jtt*r¡t(utfentio)expcfitio7v wterprcatio autorum, utroq;
Z^ntre promifcuéutcntesiut &u,lGeUiuxy\ifi adró Probigrant
mticiccmmenwiMfa1* wriofififtus.Et itertm: NormwBt-
%rammdt¡ci,qui cowt«rfl«"* *« Vn-giliom coivpofueruntAtc
rtm quoqueiKojlcrSaturtaiti\ primo commennriortm, quos
mQorgiam VUtonti compofuit Jcriptum rdiquit. Bocthtm*
Quod in ha commétmjs diíigcntm cxpcdiuimusy qui ¿ nobis
inriufdem Ciccronif Tópica fcripíifunt.Et itcrwniQiuo auté
moto deba ílírflefl¿tftf ÍOCÍS di^utnurM hit cQmctorijs> quos
in Ariffotdi* Tópica a nobis tramlm cofcripf¡mut,cxpcditü
tfi Qvid¿m ctiam mita huitifirtodi opera commentm uocm*
rmt-M ^ipdi^T}on<ítu^?rifciánuiydlijq^onnuUL Serutitífn iiiuá,Deft-
mmmnmm^onmenwrios^ pro homine accipereuidetur, & S ^ a í S
qitfm mquitiitvii.Aencid.Dicitquídamcommcntoriut,eon* ^ ™ a í ¿ fjU
ixetfo legcniwm. 3Ef in Gcorgicortm primam; Superfino fWÉ>c m i C C Í C Í ferro
mnt qutfioncm commcnmif. £ títíim11**'*
Cocnaculum^ Carnario. C A P . JC X I I,
Ocndculam loan adcccnadmi in loco fupmoriicomdtio
C ¡ocia ad cocn<wduvn7fed in imo potitK.luucndl-m algcn Satyr./,
temrapUt coznaño folem. Verunfomc cocnaculwmno tm prt>
loco¿(xnandi,qu>m pro pdrtc domwi fupcriorc accipitwr^qus
fi-equctcr bofauihít ad habitmdum locarifolct, qui tot&m do
mwm conduccre non poftunt:®1 parte mftriorv,jtuc iUa tiber*
tíd$ucoffim<tfititton hdbcntopM* Cuim rci profmemcxcm
pUjtifi abundé vurro fufftceretJiccm:Vbi cormbant c&nfc ^ ; ^ ^
cuiu/m uocit&b int.Voftq tUm in fup more p Arte azniture cape
rantjuperiorit damm umaerfd canacttU diRü* pojíquam ubi
¿xnaban^píura facn ctxperunt.
EpuforíEpukini>,3c Dapcs. G A P . X X i 11.
Epw/*
%ii U V R E N T*I I VALtAE

E Putífunt cibi minifterio hotmntm^ in vojlruufu/m com


pdrdti. Eptílam,folemiiores quídam epuU^O* proprie pit
blictm couiuití/m in proptfuto uniucrfis ciutbus exhibituim-fi*
líe in dcdicdtionem tnnpíi alicuita >/í«c in honcran Deorutn*.
we(¿iniugiu£«ttcc o|iíaítottcm, jí«c iu /uno* mugni uíúuíuí
uiri.Cutfimik cfcquod hoc temperefi^quÜpublica pdfcttntü
pditpcrcSiUt in mortibw propinqttortm. Qwod iJcro f/l prfl¿
qitod pdrentorcfí uicronymo ctedww* qui ittífTíio li£ro íft
Hifr«w¿rfffl ífigHií; MOÍ dwtc /wgefiíjtfíj/tJTe ci¿0í ; cr prttpd*
tdre couittiim^qttie GnmVtf ^Wi^ uocatfzr <ttto/fn*Kíf/go
dppcIUn tar paren aíidtvo ^wá¿ ¿ p^rcn f ib w* f/b c ekbranturt
THtpesuolunteffeuetDeoríti uelno^rMinfucrificífs Deoru*
Semenrís > & Mcfsis, CAP, JÍXIJIL
Emrnwí eft fatÍQ$uc(utfic dicdm)femw4tiO'liuw:Cm
S pdiiifmnttcm ficere poffent * s&iror qtidre cum in alijs
XOCÜ dpud üieronymwm píurimis t twtn in Gmcftos principio
femetk pro femirte pojttum r/t Mcfiis tum ipfd mfiio cftjtutto
Lib**. feges Um mdturd. Cicero de QrdtorciV t fcmentemficcrii, íti
metes,
Seges >S¿ Frugcs, CAP* X X V,

S Egtv í/i eorAm/fífíinaWjnf ijwítfí confieitur pdnkjwndu


demc¡fj. Nonnunquancotenttmpro contínéteufarpate^
ipfam humtm addcdpiendd /cmttw fubdftnm ^fegetm «oíd*
Gt0, Tt
t ' »H»ít«í Vcrgitim;
jUdfcgcs ¿mum uotk refoondet dUdri
AgricoUybii qtí<c fokm3bi¿fi'igorafenfit.
Trugesuerb qukquid ex ftuftutcrréinatimonidmurrtimut.
lÁuiw.Edm gfttíftfi ttdditfintadulcedinefrugtmjndxmeui*
*y.c4p.'- n¿fnoua mnei}tíoluptitecdpt&m. ldm:Uon arborefrugiftrd,
iionfdtis infom rclittis.Vliniut titulm dedit de nuturis drbo
rttífljrttgifcrarwm.
MaIIeolus J &Sarmentuia CAP» XXVI.
Mdüee
E L E G A N T I A R V M LIB, I|JT. ±Sf
AflcolíH ¿ (miento fe difht , ut ptrs i toto. E0 cnim
M mdU™ítít(ut pldcet COIHÍW B*> in modum maM roílra
búais > tpw pUntAtioni. Qmndo tatcm anfUt&fármtna
^iW*

JuntcummaücoltiignircferuMMiffventeru^
C Annibalm Itgimtísfdrmcntx cornibttíbouim úüigaffc,«¡J
Km
incendiffc 7ut bofasfaÜerct.Et nonnuUis áidbm ^^^J^i¡t
quod domos hdbercnt plentó mtücorum?ttd Capitolij ^el ur* CK¿* em
bis incendiaftdudifuit*
A r b o r de Frutcx- C A P . X X V T T,
Rtor afrúticeit& diffbrtjUtfrutexdb herbd. E/í cnim fu
A tcxAtti dd í'f/fewí ntdptitudincm drbori* «ort áffurgit,ZF
faturdfiffl-ti* cfb multti htrbi^fcdnon dcmoriturjic^ ¿refeít
vt ktrbdfcd perctinisejl. Ínter frútices efe [obeles quot¡; iUd
arbarm,a-p^ntuldMbdcfi'Uticmuerbüm,qudfífruticm H r
rcndfci ex drborc. Marcm THUÍHÍ ddAttiewn: Excifd cfte* ' *liIU
n'm dtbor,non emdfdiituq; quim fruticetur uides, Nrfm iÜud
quodfiepeIcgiwut frutiedri pi IwMjrdmUi tm efl.
C A ?. X X V f I i,
Cinos Ínter er bma hoc wtnejfc puro, quid detni in*
A terfruétu* mmñoYcsdrboYwm, fruHam'm dcnfnu ttd*
fcmtwbdcc£ucrf> di$erfms,w t&r'w.Ínter danos cnim n««*
mcrdntur grdn* uu£,grdnd heder<c,grdtid ¡mbuci^ánd ebti
liarán* m& puniciydddo ctiam morum* cr QuicquidhU cfl (í
miie.lnter bdceMUcro$uüm Uuriftuñtísoliu^cornu loti>
qumfibm SynM^uocmjtiyrtuUnúfcu fimiliumq;. $«*
pro. heemm pomd diamtur.dutmxdt quibt£4 uefcimür.Ccrd .
famucro.udiut Scruto pUeet)eer<tftmtW pmm& mrjpi Vc^.í.Gci.

rttm ifarwm non ucnitjylutfak enim.O' pdñio porcoru f/h (taima fví^
Cafhned in nuces vefertur: unde Ver,Cá¡hne^ nuces.-fieut g £ £ f ••
f inmtcorylm?fiu€Í loco diífUrf/w, mygddlw, íwgfdn^cr/í
r qu*
*5$ g L A V R E N T I I VALLAE
qudfant hi$fimili¿yno\ipomd dicuntur, fed nuces. NúKfflm*
qunm dá\iU& bdcctc indtffhentcr ponunturM Vcrgiliw>
&do% • ** • Sdñguin eUcbulib <tcás* tmn io í¡* tub en tan .
CrepítuSíStrcpííUSjFrcmitus, 8C Strídor.
CAP. x n x.
Rc pitMí j/bnííflí r¡i uiolctttut ex imputfu rtfuluns . Vndc
C1
increpar e7cfl cuan eruptionc uocis, cr immanifenitu re-
Stoici.ut" prchcndere.CymbdUttympdttdq; crepititit.VndcJit crepi&cu
9?¿pV*ahmt li»B.Tií6je q«og;,er cc™Hrf,/í;míi'¿$ crepm y fine crcpmnt
atpims Taque o m i t í a qitofjj J]>ÍGÍ4!Í Motábalo gwíf/ígui/itct 5TM¿ÍIO mc&=
Sus cfa'opot- certfeOTWWÍnottwrt cfferfum me diecte tumis. Strcpitut fit ex
«TcEfl. íiutcm íorh0ritm fnéfrt, fiue coüifiene rcrumt CT mularum uceum in
i p qdeme iit. unum co nfufi onejí modo non jitim modt cusí tunean m diettur
fremitiUytü ex alto mri fonut fluñuu: er in populo murmur*
uocdtur etidirt ¡remimiquin cr indigndntiSy^r excandefeen-
tiSyZT qndfi hwm<üum uoccm pr¿e ir ¿cundid imnv&müs uoxy
crdtioí^ fi'cmitu% dicitur, Stridor cft ¿criar, C7 <¡uafi fibiUns
coüifio. Strcpituí turnen proprii pcdwiii dmbuUntiMitmd*
nuwmq; diquid pcrtrdóhntittmfonut cft.AppdUtttr ctUmfim
/ítfj,er pompddinitidruw^quafiuftrcpitu comiüntiufií'.Utdz
Declaro* *3. pud M..¥dbim, Hic qttwm me euocdjjct fubith trepidum, (o*
í o $ fortutt£ fu<eftrcpitu circunfictijjct,
Offiaumf&oflíida^ c A Pt x x Xi
ffiám cftuirtu-tk dcltorfuod Grtá «tfHfr uocantiueí,
O ut Utius cxp¡icem,prc lcco,pro témpora pro rmm di*
gnimefonil&Mfy-lttdc iüud cjí,quod dicitur ¿ multti ,IwjK*
itüid bene inftttuft omnes in officio futttiid eji, cmnes dgunty
quoddcbcn^Btt mfUftmtkgdtis obuiamcines afjicij grdtid.
er y círeunfhbdfit Sensores Cafaran fedentemin dürcáfeUd
officl] grdtidU efiihonorii gratid^quem legdús^deftnue ex
hiberc debemos. fí''"í wmt tmn nos deect> qudm mere ti uci ho
normexhihre7wl opcm^rre.Qupfíñti efi ctim* ut officU
fignifi
E I E G A N T I A R V H LIB, f l l , *í?
fipiificcritbcncfictiyfiuecbfcquia.VndciÜud Ckcr.Odiofum DcA™^
fdtié gcnttí hominí vft officidexprobratiu, qufimrmmiffcdc*
bit is.in qué coü¿tifununo comcntorarc qui contulit. E t iílud
Quintilüm: Dttxit mefimili* *&s7cniCerut offiad,cepitfides,
amante odiffenon pom^Ugiñram <poc¡, 0g¡ci¡ focim^
ur quid boncris cdnfdfd$w cflfíuc opis populo ftrendf, fme
quid im fuum citi^W qw>d M<bdcbttur¿*dd*t.c*tcr£ tu*
tm artcs,qu£ modo hQncjt*fmtJu<m **tianc effidS uocatUl
ut,of¡tcitMt gr amaña cfi,officium mcdui.offidwm archueñt
Hiftrio>3£ Mímus. c A 1% x x x 1
íñrioqui perfonam in fccna-tragccdiM dgit cornee*
H díaq; uocc.cr corperís gcflu. Uümití quiud intrd> ud
extrdfcruamgrfticuUtioncs quafdantcxcrcctMwttrq-mo*
rcí hoixiuum,acnatum 3 prtfmim cbfcccni Km mimorum

feo quodmhoimnetr^m nomc cfc T.Liuwjc v*LM*«™- "


weü ífl,ilor
*IM«I tutores funt. Alteran c Greco uaiít,W¿ ™*,^«. * -
Ali/ra mnboímncs^qnimpúemtíi uocdntur.
A¿tor 5 & A utor. CAP, xxxii.
A Oor^s autor itx difjrrrmttquod a flor dicitur orator,qui
dgit ctufmrfuiqi gejhm uulw,w cor pork agit .vnde
tumipfd prommttitio y tum araño qua habetur 4 tttm ora tío
feriptz, úftio f/í dppcUdti. ] tan Cornada;, cr Tragccditfjd
f
/K hiürio (¡tu dgit gr/fcw in fetna > er quod huiegencrifimi*
iimum tft, quidgit AttüdfiMiO' Mirara oniníí, ailor uocari
P°tcft:& pirtts comvcdtiydttut dicuntuw Nam Comicws Trs
gícwqj pot&ipfe efl comadUrimjragocdidrumq; conditor,
Autormrmrflíut fiedicam)fkftor. Ndtnfifior in ufu non
c
$>nifi in quibufd* c Grtco transUtk. Et iétd quotidUmm,
Credo in unim deu pdtrcm omipotcntcm9fiftoré ferfcer í<r
r&GwccftmmfwJjoc t{l,po'és»n.Atno$ poct&s* c£taosb)¿
Qpvm conditores^tores nocamus; cr lütí quifecit aliquod
x6o fLAVRENTH VALLAH
opt^qai egt bcüam^git pdcemydtttGrcvt operii7<tutorem bel
li,ttutorcmpíícis diámwjimqHarrta&orcm, Quidáoriginan
citff i Gneco repetut w\hutfcd d Latino Cuoefcfkcilim firma
ri poteftt nifi quid nuUum t^tinum iti or,<t fupino defeedens*
cfl commmUgcnerisjit autor. Ndm quwncftab augco{fi mú
Ser.m ijiud <j¿ nnquam reperitur)au&or3&' auétrixfkcit, ut Seruio pía*
Auür e^o í¡¿ cet in YergiUwmfcribenti. J danfi*p€rDonan artem itx ait:
ío?r<i¡hc £3tr QÉ&tittWMMMwMpcrfcúndeunbo criatur: Sed [cien*
dvmcjlquodafen áfeitur. NamÍüudquodtjidugeo,nQnno$
feduc<tt,quod inde tteniat. Mittd enim ejl augeretaliud autort
cjfe.Ego ucro i Seruio non cmnino dij[entio>qwvm huw uocis
rton uideatur mihi orign cffe,nccdugeo,nec ahUv®: ^r xnaudi
ttm cfttfign iftctttb nis iUiw h k er h <ec ¿uto r ejfe. N am n un*
quz\rt aliud(qudntumego fentio)fignifieat,qu¿m dúo: Vntm
tjitod dixiizr alterum, quod ejl huicftmilc, homincm , in quo
c/l uis7pottjhf7w digwar. Vnde autorías diéfa ejl, ut apui
UuUib* ••* Liuitmdieitur: Beereuerunt enim 7 ut qmm populas regem
|Jr
" iufiiffet, idfieru tum ejfet,fi paires Auto res fieren t.hoc cftt4u+
tormtemistí: aijwOfttam, cr decrclum ínterponeren 17 rdtüVb
haberent^tq; vatificaretit,fme comprobar etit.E t alibi; M d*
iores noñri nullam nepriuamn quidé rem dgcrcfxminMftnc
áutore uoUertmt;in manu effe pdrenttm.fr atrumy uirorumq^
Et autorespupiüitíoctnturjn quorum admmñrdtione infir*
m¿f £&$ , W Í $ cm fítnt-ldeoq¡ regum pupiUos fub dutoribwt
fuiffclcgim^Vtide Váulut-iurifconfulMiEtidmfinon Ínter*
rogdtus tutor^dutorfiatyUakt ¿uteritis eiut, quum fe probare
dicit yid quod dgitur. Hoc ejlenmdutorernficri.EtPompo*
ttiwi:EtfipIuribMd¿tis tutoribttí.umm autorías fufficiat,tt±
ynetp tutor autoretur. Quare autores fententi£ aUmus con*
füi}twc4ntttrhhqüOYmfatcfftum¿onfüim$
Et duccsitiilituvnydutoYesuQcubantur.Vnde ¿tutorare. tium
libro x i v i, Signo dato fuo ¡mprejfditobeUtímifrt > cr w¿
ropi
E L E G A N T I A R V M LIB,I%I. *¿i
to pignoreuclutdutorattmfui proditorcmram cft.ídcfc
cbLigdttm, er fubieñum^ Vúlcriw Mdximut libro m u
MtoratofocijsofftáoSMtoiiiusUb.i i i,De legenda, ueUu inTibw. 30.
turando milite, de Icgion&M > cr duxiliorum difcretionc • Ex
quoñtautorAmentumiticlquffi oblig^ño^xmí^, ucl qudfi
ftipcndium quodidm^q^? prvttum cuiufdm militi*,dcpu
Zn^aionti*: «t Q ! ? i » ^ * : N * üfficitcmfwfub tilo
prt fcrtim dutormentó Mbw\)^ ^lonvm^d nohit gUdid
toruiuere.SuetoniM: &vnut gtodUtorkm dedit, rudtmjsq UTÍbtt*cr*
tíuibuUmrcuocdtisautoramentocentcimmitüÜium . cicero: Office
£/l cmmto IBIÍ ipf* msrccs Mtoramcnttm feruitutis. Scncc*.
lii.v i i.cpiftoLNuütmfincíiUtordmcntomdumefl, Amri*
tiapecunum protnittiUuxmdUdútó uoUptxtesyambiúo pur
pWr>«ííjCrfJÍííüfutnscr ex hocpotentidm,w quicquid poten*
ña potcj\:mcrccdc teuitidfolicianLDcm^dutor nihil hdbcre
covmime cim dugco>nco¡; cwtn wíjtm,<tuclió probd^quae uen
diño qusddm cfl in publicóle cckbri loco.Et hinc duñion^
fbpublictjW firc fub hdjh ¡tendere ¡non va qu¿ ¿d efwmfyc*
éhntfid crf qu¿ ddfapcücftilem>dtq> dd dlios ufanee frré ni
fi qu<£ penes éiam in ufufucrtmt.Dijfert igitur auftus <tb hatt
fi^quid diucrfm originan fortmfunt.Auftus cnim e¡l incre*
mcntwmydb dttgeo dtfecndens,ut hdufíwí db haurio.
Pupillus^Ofptanus. c A r, xxxm.
VpiUitt efí, quicaret quidem pdtrc.fcdtontifacrdvm cfl
P in*oitc,cui ddhibetur tutor. Orphanux, qui caret pdtre,
pnepdio^ paterno, er quifammoperedefidcrdt iüiws opcm>
qmmfmcco ma¡¿ habcdt&rfcwn ümm nomeneft, nonfdne

Tridinium^ Condaue, c A I \ x x x n n .
tTnRícíínttwn ¿ ^¡y^ torfamenfis'ue dppeUdtwn cfl, I tí t *
X nim comedrbant > pr^cipui in conuiuiwfc ¿ceepti, qmm
tes ipfípoñuUret tres tQrQSjncfa'ttc trxtmi. Qjd antevi buic
r i minifte
xéi. L A V R E N T I I VALLAE
mtniftcrio pY£erdt>drcbitridinum ttocant, Quintilünta qui*
Qüínt.iíb* ii, fem tridiniamuocd^qtiod ciceroconclduc. Ndtn decodent
Clp
* *' couiuij lo coyubi Simo n ides drtm memorU traditur inu eniffe? •
tile fie ait: vixeo limen egrcffo > trteliniwmiUtidfuprj. CÓmii*
Cíe.*, de Or a* UiS¿ corruit.nicficiHoc interim fj>dtio>conclduc Hud ubi epu*
Urc tur ScopMtCOnádiffcEjt igitur tridmum^conddue di[cu
bitorium. Ndni conclduc gcnerdlw efi; quod c/t ttiam pdrs
qwedam in pcndtibut remotiorjn qud ttel uiri eolio qui ,ucl mu
heres confkbuUrifoknf.kuUm dutcm^quod G r i f a n r/fr,™*
fbrifemper trAnsferunt dtritm^dsitduUm pro oUdyVlduto^ue
t»jiij?ím«5¡ dkcndim rdinqudmus.
Pemis,<3£ Commeatus. C A P . X X X V.
Ert» ed omnideotineri dicutur,qti£ dd uittu pertinentfcd
P priudtZifimodó domirepojit&dc reeódite funt N¡mi locS
ubiijhrcpor¡tttiir,Varronctefic^pendrium dppclUmiti, Qw*
ucrodd uiüüpttblicíífyccfantQlcutalio loco dmmwt)Come&
fifí uQCdtur.fcd ex pditcioribut confht, utfimw dihgentiom
pro re priudtiyquim pro publica. Vcrcmhil aliad contittet cié
mcdtwttquAm annotia%cr quicquid <tnnon<c túcc haberc potefh,
Quattqudmíut iterum dixO pritattaru ctUm comcdtttf íjí: nec
¿nrtondmtiimfrumcn&rid>Ciccroncdicvrttelib.t i.dcDiiti*
ndtioneiAutft Epicurá de uohpmc leer rofm effctypu&rcm
átinom in mdcdlo cdñorcforc. Nr/Wo txmen an ntdceUum no
tontu pro loco>ubÍcaro uéditurtdccipUturJcdtibicrdmtottd,
CerLUx í Lugulus 3 & CoiJum. C A P . XXXVU
Eruix eftpoñerior colii pars, unde origo cjl omnibm ner
C u&Mtgulwi dnterior.undcuoxy halitmq; procedit. CoUí
cmnes partes in folian complcelitur.Et quonidnerui,qni cor*
put crcdu,rigidum<¡ifaciuntjn ccrwccfmt eoÜocdti.dicimus
homne dur<e ccru¿cKyquApindomdbitc,morefcrocia/mboumi
ucl quid quieeruiceerech^ rigiddejlyeotumddam quanda*
cr rigoñmmm práfefcYtttxnqM netnmi cdput indinare uc
íitytdi
ütMinortwic uocdtur9qudfi dttri cdpitis^áirsq^ mcnm,Ccrui
tes ctUwtdicimutpro cauice: imo fmguldri nmcro netmucm
dntc Hortcnfwm dixiffcQyintiíitnus efl autor Similitcr gwo- ^ ¿ ^ - *
*¿¿ in ittguto mortífera fhtim pUga eftpr* c^tcrís mcbris.ed
demá; pdrs corporis uulncri obnoxid^d quü muero Ínter ipfd
arma fkciic fubúj uctcributdiccbdtur^pcterc iugultifirircm
ZUlít;prú coquodcfcpetcreinmortdjnfcrremortc.QmntAtti
turmfyjorenfiüccrtominwM pugn*> iam ínfcboU uittoñaftc
ftctj? ítfgw^m pctcrf,0* férirc uitüia.aut tUcrifciat.Cicero
in verrinUiStíscon^ioticmdtKmr^ciugulmrncccffcefl.
GremÍLTm
Vctr.7.
Síntis,<3£ * C A P , x x x v i i.
muicjl intrdpcñoriSibwhiQrmfycompUxtm: undefi*
s_ ,tttíí4cñiumy<¡u4cs ermt tunici€V,omdt¡orumi^rwodo
qttorundamrcligioform fuprdcinclurm Uxiasiüdueñis,
qm cinguím operitLitora quoque amd, C7 quafi bracbijs
mure dmplcftnit¡d,fmMUQcmus. Grcmim efi inter compte*
xawi jfmor«mJf mciiftw MC:g«o in complexa rindieres canapé
rcfotcnt.Etpcr transUtioncm grarúum terrx dppcUdmiu*
quamftmen fufcipit>eonceptiLmc[i reñnet>qttaft uiuentemfce
tamponed pdriturd. Qndrc quttmUcmntur infkntest ddjí=¡
aum ddmoitcntur: pucr tuero umfafti,¿fcdcntíbm m¿tribus7
«tiflj quum iüis bldndiuntur^d grcmim dccipifoknLVt Ver AtBtii> >*
gilitti de Cttpidincfub imdgine pwriAfcdni}:
U<erct,&* interdam gremiofouctinfdd Dido.
Qtanctiitmmdtresi nutrices ue qtíumfuper gema coÜocát in*
fantcmtfut cxtrnnii ucftibw rcpofitum 5 cr dd utcrttyft ufqtte
fubhtum gcjbntjin gramo mdgis^Mm infinujencre aut ge
fí&rc dieuntur.Vt idati de eodem:
A<neíd
-Ztfbtwn gramo ded toUit in ditos UtU* heos.- *'•
Soríus,Comcs 3 & Sodilís. C A P . X X X V I U .
O °tt«í [ocio dicitttr ¿ornes comitirdro diátt*r.Nanq;focittt
^ *jí pdrtcomcs uero minor, quippe quifequitur, GT ducem
r * frífict
Jtí-f LAVRENT1I VALLAE
DtAmk. hdbctiut Ctce ro,Ncc fe comitem Miut furom^inquit > fcd du*
cm prdwt.Et dlibi:Nco¿ cnim princeps tune adfaltttem cffe
potni(fm>fie[fedlij comtcsnoluiffent. idcotfc duets in bcüo*
quoties milites dUoqmntm^concüimd^ beneuolcntié gratid*
non ftreappettant comités T fcd [ocios s eomjmiticantes quo*
ddmmodo ipfotim dignitxtm cuito iliismt ediucrfo quum cof*
don conmilitones uocant > comm^tii^ntes *eorwm conditio^
nem3ac fortem cwm ipfis.Neque enim dux comm&ito cjl rmlitvy
l
* fed milites inter fe commditoncs:ut &pud Vcrgilimí Acneoi eo
mites fuos confoUns ait:
ÍUntid.j* o foclj.- Et tutor ipfefudperfondloqucnsdeAchtmc*
nidejnquit; -Comes infrltcis vlyfiu Et iterim:
Atntí¿tu _ V f í 0 gr^itu,Y comiatus Achate.
Nf £¡i reftt dixcrit de vlyjfc7vr Aencd> hunc cffc comité Achd
tájllum Achamenidis. ídemtomenait:
Atndd.t. ¿yM^fctofepartí r
comtcs.- Etiteritm:
Anuid**. ^ , " t . T ^ ,
$úcr4>dwsífo tibt eommendat Troia penates:
nos cdpcfitorum comités • -
Tütmquid di\ cramcomitcs TToUnorvm^tqi Aene^dn dtices?
certé dij penates comités crant y confefiione t\m Acné*, ttitit
ipfortm qttoq; dcorum.Nam Ubro primo ActteMati:
-Rdptos quicx hoñe penates
Ctajfeuehomcctim*-
Etinterttodijaiunt:
Nos te,Ddrddnid inccnfa.tuaq; armafecuti:
Nostmidtmfub tepcrmenfi cUfiibm ¿quor.
Sub tejdeftytc duce:?? te femifmmid eji > tui comités fui*
mwiAdm quoq; de Gr&is dicen dum r/her de eoru deis. J dem
etiam de Sibyüd^r de Aenea.quanqum modo bic, modo iUd
dux erdtydttt comesitmen quiafequebatur Acné* tolun&ton
SibyUd.O' qudjiminiñrmfe pr<ebebdt>comcs crat. Qttia «r=
r¿ ducebdt prtmonñrans itert cr declaras ea qtt<£ ignerabat*
dttx
EiEGANTUHVM ¿ I B . l^JI. *tt
tí ux c^f m ÍÍÍVÍÍ «r: íam f f/í dliqumdo comitam pro fo cío diei*
mut: ut Cicero mtihctorids d^ñouUtore, qui quitante luce VtinuttAM
furrexiffet, comtm^nq^f^inclmáuitfmd.crfdpm:
qm de codc anted dixijf^\nitmcte qutdcm prcfictfcetem dd
mercatum qucndtirt, CTfcctmdiyttntü nummorumfircntcm ,
€¡t comtotídi cft,i*fc#t*'Q&"p™*iit t& Vrifmnm *d ^ ' £ 2 ? ;
Uliamfcrihhi Tibi ergo hoc oput dcuoueo omnis eloqueM
pr¿ful7ut quantücunq; trühi dm dnnucritfufceptitdboris gfo
ñ ¡,tc comit^qu^fotcquod^iituadivA arfar .Qgtf mdgís
abfurdmA»*** qxm dicM tuu [demandé appcÜAre comii
tuuMcipfo q^d f°l cft f Tum M^ptKQ nomimfícrofanai
uirOqui dixit^brietAs efi comeslibidinis, er intonpermüfi
fuperbia comes efi odiy.diuitiffunt co rutes fupcrbU.Ndm po
CÍÍÉÍ diccndÜ erdtjlibido ^rintanperantia comes c¡l r&rímtíí.
Scquitur enim libido^ inteperdntidicbriens antecedit.Odví
comesfupcrbUcjitfuperbid.comesdittitidrtCiccroiEflglo*2£™&¡* *
m comes uirttttis.Gloriít cnimfequitur honejhte7ftcut mbra
corpM.ltt eodé opere nttper ¿ quoid perdofio uiro iüudylru*
cundid Iduddn^cote fimtudinis c¡fcdictint:cmenddtufic erdt:
conütanfortitíidimStUtfciremJtí uerumcffc, quoddit Quinti-
lUiw.Dum librdriorum infcitUm infcStxri uohnUfuam conji
tentur.idem Cicero ¿lio tocoiEtoquctidpdCis cfl comcs.oHj^ D«d«* Ot*u
focUSiquidcntpdccmfeqmur dicédi atpidit¡$t Qm'd ergoji
b*c comes cfcMx dux critAicemmtypdx cjí dux doqucnti**
CT ebricns efi dux libidift¡£><& íntempetdntia.^on efi hic fer
rno quidcm ufíam^fed potM per dlid uerbd) quorum irUnñc
m mentent uemuntímdgificr^tdgiftrd'ueipdter^ndte/ur.mdte
ñttiflidtcriú'ueiuttcbriv&s mdgi^rd efi libidinis, CT iijtriwpr-
rdntu:fupcrbU cjí mátcr cdij: diuitUfunt mdtaid fupcrbti:
qmbut tnbwt ftrhndijjirattcr uti poffmui. Inperfonís ucro
m
*gKconiienitdtix^ut m his rebutan* perfom* funt fimies:
qudtis efi fortuna^ dcafingitur.ücero non femel dixitfir
r ¿ mam.
¿66 fL A V R E N T l í VALLAE
fcpí-vtfb»^. ftinim non dtíecm.Jc í canute/utjje qutbu[¿ ¿m ¡mpfr.tf(mfuíf.
fcpl
* a' EJl prrfírrcvi («t c¿ rcdfrfííi «ndc egrcfftts fum) altd diffirenüd
ínter comitente fociwniquod comes cjtyqui ittcunq; fe quitar'
dterw dtittum:focw plcrttnq; in negotijsjmjsq; rcbm > V
fortuti£ arbitrio fubicáiíiut Z<z[¿rin to rumen an/^mq; A"s
dro&hcncs pretor Thejftlif, qwwt femttoTi&Popcij cotíütc
cjje m¡ület ,qu.im focium Cafaris, tn rebut aduerfts omnm ex
dgrii imiUitudinemfer¡tortvm7 de libcrortm in vppidíí co'égit.
Verum huiufmodi difjirétU aptior cjl ínter[ocimt^zrfoddlc*
E/I cfiirii propríefoddlii in rebm kuioribtüy acfepeuoluptuo
fis.Quintil.QHOftndépdtercrii animo $ delicatw ddolcfcés,
préfcrtim fylcndidit opikti uel ex atzte mores ¿tcl exfirtunn
tr&xifit^ tepe ¡hita COUÍUU^ZT pcruiples heos dduocdtA fo*
InCato*ífaK ¿4¡¿^ turbd[oíuti^,atq^ djflues dgcrétZA.TuLSodítlititcs dute
me qtwftorc conftitutefunt, fderis litetfmdgnt mutris dece*
ptis.EpuUbíir igüur cumfod 4ib «í o m i I in o m o dice. ]dea lib i:
lo
"^ * E g o P í 4 ci S L d t eré fon er ip s ti gr dúofum effe dico, &bdbtí iffc
in petitioc mtiltos cupidos fui^grdtiofor,quos tu fi fodales tto*
CM , afficiofitm ¿ttúcitid tiúitúncinqum&trimn ofo .CamdUtct
SQddlcs,inqmfunt,qui aufdcfuntcoUcgij y quos Gneei maU
TÍS e r W f « uocdtiL A^quonofdne difcorddt dpuí M.TuUiu
Aníortii»,q»i NorfctfiHÍ^íwftorcw/jittm dppeM foáaleXo*
mis ejl benignm homo,Qr^iÜiyquidli¡s no gratatte inferuiU
Pompa, 3c Speítaculum. CAP. XXXIX,
¿Otnpd cmnisfreéheulumeftfidnon contri? ompa qui*
p; dem in profcerii eji.crin dducrfis.qudlis cfl in triwmpho>
CT injunerc^qudfi quídam folcnnis appdrdtM, cr oRenatio*
Cicero: Scdidmcpompdinuerdmdciemdcfccndamut. Ver;
Ccor 3
S' * _ i 4 m nmc [atontéis ducere pompa Ad delubrd iuudt.-
QuintiíidiM: Quidcnimfirefyondcrciubeds orbi&tcm* car
in exequijs totos cger.it ccnfiu, quidftbiucltt itic funebriwm
logM ordo fpmparmiSpeíhadm mo > ÍIKÍÍC iíkd c¡i quod
E I E G A N T I A R V M LIE. I » I . 167
$c£bturMt No ¿Ir pluit tút^rcdcuntfyeéhlculd mané* Verg.ínOpitf

Senccl:a s &ScntccLis:luucnta s d;Iuucnt«s* c A P . X L*


Emr¿Ia cji /iníítf **«•' ü í t c n u m e m üwcnilis ,t?{ut qui* *
S bufdampUcet)dcd ipf* mlioris <tmtií?c7 iuucnmisM fe
ncaw idon cjl qitodftncéh^UuatttíSwrQ ctiam ¡requentk itt
umim>nQnfo\ümstis.Scm!m quoq; pro faufiutcaccipitiir*
Conáncnria s &: Abftincnxia. c A r. x L U
^~« ontinentid ah abñinentU ia diffbrt> qttod dbftincntU itt
i^jftim cft-Contincntu itero iil.í, qita inter uir tutes qudrtx
mmer*ttír,<}u¿ eddé dicitur tepcrdntid7z? wodcjlid. Ejl enim
b£C,qt*wn ¿ uolupatibut nos cdtincmu&.Abxincmid, quu ab*
ftinanut db aliaus ,nu\li uim infirentes, mhil cuipiam cripicn*
tcs.Ciccro:$i in und uolupmte continúen!Jn alia fe efudvrit»
Rurfur.Quod beneficium ejl7quod tedbftiimerti a nefario fce
IcrctNonnunqum timen indifjircnter^ut dpud valeriU Mdxi
mam titulm ejl De dbñinemidyW cbüncntuiubi excmpld ijfo
rvm uirtutü pyamfcudfunt*~Vt mna\ fencio^ontincntid: ddre
potcrU nmen ab&inctͣ?potiuiquamediuerfoAtiudemm$t
cidliut uidcturMc generdlim:qucmddmodu temperdtuidpttn
turfub iuflitU ejfe, ueldb ednon poffefcparm:ifl¿uerofmc
bacfrcquenterejh Qnxre refic coniinltid uocdtur 4bjlinctid+
Pccuspeaidis,&;Pccuspccor*$> C A P , X L 1 u
TyEc™pccudts,&> pecwí pcCQris>prop?rtibildiffirut. Signi
± ficatur cnimhoc nomine nnm^quad fab imperio borní*
ntm ex pdbulo tcrr¿pdfciturwt #os{qui tmrZ7u¡iCCdí{¡ eom*

qui dJindrUw pútim 0pcrmcxerect. AfmMtncn dutem Oiid*


ger3nec LAÍif¡o<A^J^™* proprtc genetdtm efí ex Afiuo+tT
E (¡udrR¿ Hinnulindiáturrftii pdtreEqito, mdtre hfmd geni
m
*<SB LAVRENTII V A L L A E
tmejuquan quiddmburdonem nominatXdmclm quo^mm
non>mttimpxfciturftéMdgiftrotticrümiit qwbtifdm heú
intcr 4rmcnt&>Et ettítftgnifíc&tio non modo ad muran, faerru*
namq; pertinehut pdjfer^ dq\dUy fedeum genere fceminino
nonunqudmiungitnttenitttr.ut camelos foctosiquak ejtbos: «t
fcdog. r. ¿pu<i vergilium:lUc m€M erráte boucsyut cernts.-Quod ideo
minus mrüejl}quod LupM ctidm dpud Varroné, ey Enniwth
c r fabiim pikorm in genere fceminino repnimr ,ficutkic
LupM Lupam quotyfigmfieet.HMcftmileejlBubalM. Cfte=
rüm er ipji Camelia c¿tcr¿ qu# cnumeraui3<trmenafaáüt,
Ucet quídam uelint tsnttm cffe Bowm9qudfi ttb ¿rundo armen
tx dic%t,drindc fíibtdta tcrtU litera drmc&.?r£tcre¿ouii qa*
m4rem9fcemt\<im<fc fignificdt. Cdprd}cwm qua Cdperfíue Hir=
cutiVorattyCwm quo VorcjintcUigitur.vndcfiunt gregal
grcxouiu<m>grex cdprarim3grexporcorü*Ouid*M.etati \i u
M iUc greges ¿lli7totidemq; drmcntA per bcrbdf
Vdfcebdtit. Xcrgiliws tertio Gcorgicorm:
¥L<ccfam £trmenti$:fnpcrdt pitrs dlterd eur¿y
lanígeros agitare grrges,hirtM<fc eapcUtó.
ídem tornen de ceritis pruno Acneidos dixitl
-Hos t o m arment& feqttun tur Á1 tergo > -
EdogJ* v t minitó Mr<xndwm$tf¡ de bobm gregem dixerit7ibÍ:Autali
qum in mdgno fequitur grege. -Tamen nd diñinftioncm *á*
lecit mdgttOyficut Horatm adiedt muguntium in Epod*
Aut in redtióh u¿tüc fmgientium,
Trojpcfi&t erranteís greges.
Qi^jí grex fit genardlius rtomen, drmenttm uero faecUUusf
CT iUudfinedppoflto depecoribm minutis inteUigatur, cum
¿ppofito pofiit ctiam dd muiora trasfirrL Vt Cicero in Vbtlip
piw:Ywlit dpothcctficecidit greges drmHorum* Hrfr omnis
pecudes9z¡r pecordSxcrisyquorum exempU tctfunt7quoties
hoc MCdbuimreperimut.YeruntmcnpecuipccQrii nonnm
qum
ElEG^NTURVM LTB, i p i . ¿69
qudm repcritur pro tmltitudinepcccYtm^fiue pecudum 5 fcd
gregalitm potiut,qu¿mdrmciitilitmiut Vergiíiws, ^ Eciog.j*
DÍC tnihi r>dmocts¿aim pecutian Mclibcrií Et pdulo foA
Ittklix o femper oms pcau.- Et alibi:

Ouidittí üLc&morphofvos libro a 1 i u


Hoc pectít cmne meW efi:mult* quo$ uaUibuí crrdnt:
Mulos fyltt* tcgitjrwlttejkbuUnm in arttris.
K e c(fi forte rogeOpofim tibí diccrc qmtfmu
Vdupcrb eft nwmcrurc pccw.deUudibw harvm
K(í iwkicredidcriízprafens potes ipfc uiderc,
•ytuixfí(l^ncant diñmtm cruribm uber.
Suntfoctura minor tepidis in ouilibtts dgni
$ant quoq^ pdr álijs ¿tis in ouilibw hcedi.
Cttr dixit multé ^¡urum quitm rtuUum genut dntei. nomndf
fetlnifi quod inteUcxit oue$y&> cdpm , qudi poñci ncmmdt,
Cicero in Vcrrem:Nomimtiftc fcruum,qttem mdgiñmmpe*
com vffe diccrct, Vcrgilm timen Gcorg. tertio ait:
Vdfciturjdífc pecw hngd in defer&firie uUii
^oj^itijs^wuümcdmpo Ucc^omnU feetm
Atmttmrint kfer dgit-Armenariü pecom dixit Nonnun
qttmpecwt pecorit fignificdt ouan>ncc fohhn uulgo s ubi h#c
*tom<tlUpecoYd dicuntur^uerum etidmdpud grducs dutores, C ap, 4 ^
<¡uorm cjl Piimt^qui lib.v n 1 . inquir.Efh er in Uif]>dni¿>
^r máxime Corficd^non abfimÜc pccori,genut rmifímontrn^d
prino uiÜOtquim pecoris ueUai propiM.Qjwrim ¿genere ey
ouibw n¿tos prifei Vmbros uocdtteruntA nfirmifiimum pecori
¿dput .Ef non longc pon: StüsfcctuA fderificio die quinto pu*
ruAefapecorisdiecthíuOiboütricefmQt QuintilCurinufum cw>!1*
uvflitm fepc pecori lana detrdhuntur f Pr* ter pecudes dutm
entera quadrupedes fhófüntjicet propricuidednturferde di*
thqm firi&tvm babcnttUt LconcStVrjiíPArdhLupUVutpet.
Hdrtm
i?o LAVRECÍTII VAL^AE
Híírüín <¡a<tcm<$ mAn[utf&&£ funt7cicnrcs ¡íoc¿tur,qualis C
nii^iánecpccuijtccfirdcfi, licctfu naturaipfdnon tmtúm
ftra?fcdcti¿tmftrm:(}u4is ciepbdi,fiuc{quoduj¡utiuí cfi*) Ele
p hantus ad bcün domttí,dlio<¡uifer¿natura, Dcquono mine
Ídem quod de Camelo Forttjjt dtei potefi^uod er comtmnis
generti fit^ armcmttmfzcUt. Quiddtn fucm domcjluum &n
tttm,ácurimuocant.]igQ potiut aprwindixcrim,qtíicxfiro ci
cur cfifitfui.Nccaprwm modb,fcd ctUm Onagrum, Qcruu.m,
Cdprcoltt>D<tmam>L4prcdin,LcQnnn quúcfc; deni^ quicqui
níiíng. Lie- cictiraripctc{lXicurarcaiim(ut vano üt) cfi manfue faceré*
^odcnimafirodtfcretumeftyiddiámrcicüriü-ideodiftÜ,
cicur ingeniamobtineo.id efi^manfuctam. ¡nnáttm*tico cU
cur uideturXicm dictbtnt mcbranm tenue 7 qu£ cfi in malo
púnico difcrimcn.HiCc Vnrronií uerbd confitmdt Cicero ¡ubi
aitiN* <tlis funt fer<e3ali¿ de uranias naantts^aiU uolucrcs*
Collis^Lugu m^Cií uus,5¿ Promomorium»
C A P . X L 1 I ] ,
oflfj f/í(«í tt% dicam)monticuíus7fiuc per fc,cr a mote fe
C pardtws-fínr p¿rs motis. lttgu(ut ctiam iti d\cAm)ipfit ar=
dn tais nw nt ís ,er pro cl¿i*is,ac promt fu pin itis,cui fum l ti cfi in
cotie cUuutttzmc moUis m*gt$,et clmes^ut cUuuiCapitolinut^
clhw qttiducit ad iameulü\cliitus motii Auetirti, quos omnet
fcimm effc in urbe Roma coües.Vndc quid* ttoeat eamurbtfe
ít_ M pticoU, Etdtíñquitmficbíítfcíh quída Septitnót&tta, Uuiwt:
Ifitq; qm per urjííiíní* cuaderefíopojjct>petcndt<¡; motes3 er
iugít CaüicuLefupcrandí cfJít.TLt alibi: Quattm in dítitudiné
egrediebantur magtí¿n<tgkb¿ fyhefirid^pUraq^ inuU íocd
excipicbat.V tuero tugis appropmqnábant(quod ram in álifs
loca cffet)ndeo omnia cortteéh nebuU^ut baudfecm^qmm no
üurno itinerc impedir etur.'Promoittoriuyíocttí efi in mari pro
1
Cap. * truncns>ut Plin.hb, x x v i Jpromotoru aperiutur maritz¡r re
rumndtmagitttrinpkn&üutib.x XKH i.Autdpmcti*
E L E G t A N T I A R V M LIB. 1 * 1 . i7t
htídaffm promotoñjs.Tdc x L v.Adiun£h<¡¡infuU Euboc¿9
V? cxctti-rcteindtíimyttclutpromontorium, Attica tcrrafttt*
OíBrin3,<S£Taberna. cAPm X M n ¡ (
Tfuirujcfl ubi opffdfiM.Tritrnaubiopcrd ip% c<etc
O r<eq¿ merca ucndiamtwr.Ofpdna. rfijhhtdñLStforis,ft&
toris,c*Uttaris, exettforts s uitrcurijtfutortstfiibrí: qui mviti?
plex cjíMgnvwt&bicno umu* gcncr^rrdtiuíjicc hicfím
pkx:UpiddrÍM*qm er Wm 7m}c¡XÍdltiiditurft>ccics Tdbcr
nx uocatur uinarUJdndrtftolcmj, cr núUc huittfmcdi - unde
opíjíífJ*CT txbcrndrijuocdrjtttrXiccropro Uicio t f c w o -
ptficcSyZT tabernarios, <ft<j¡ omncín iUamfrcrm ciuiutu.quid
cjl negotij coticitzrcf Nr c mrgáurrnn ¿Kgif *<f0 mwm, «IBJÉ¿.
ÍOÍTWÍW oftcititm^ZT Kbcnidm eff^ut futritid, in qita calecí er
W , e r ««iJu«f«r.QiHftid»igiW artificia qutnquJm foU
irtificu ftmt opifam)c£tcr¿ <pt*fl«,íCropntdicuntur-M

groan;tfrgfiiftnrf.qtfodnorn™ qm<Um,pro artificio, er<tr*


gvntmm>pro mificctyui idem efí amjixldcciptmtMq itx
rjt i» H¡froKi.t.TííiB ««ínn Uuim.Ckero.Qumtilidnwt, c£*
íwjqj orotti* dníig«íaj profcw*cíi"p/t, qui cmpfóm uulgo
diatnturjion ÍÜOÍ dico minuto^qui tummaUrij, er mcnfdrij

™pfm^4in cotybiñe trapee* babet. Std vUutm in Cur


l0ttetr<t
^KÍtxmya' drgcnmitmpro codm dcdpit
& V
A v ^ ° l ™ , C A P . XLV.
ou drit cmis
A * r / w •? ?* * P # k $ i***'* •> pr*ttr untm
¿fNcrL 5 ? W I utroCl; urct: *¡muor cnim P*dcs bd*
lumScd iüJl™nka'iS e
ft ^míÍuc wütwc duisfoe
'i *e}hol£ quoque mmtivrtstut dpcs? ucfydjuleXy
t^bdma
*7¿ tLAVRENTII V A L U É
Dedam.i;. (atarta*,lor/f/h, tmfcd.cUddd. Siquidein Quintitidnut dpes
woíwcm uocut.'Et Vliniut nonfcmcl hocfignatfundc & Cupi
do uoluccr dicitttr.
índoles. CAP, x L v Í.
Rdolcs efl non folian in pttcris7 Crttdolefcenti&tíffigniJTCd
I tio futur£uirtutts: ut apud Qmntilianwm, \ n primis artnis
la Cato. Ha. j d H ¿ d r c t u r índoles, cicero: Vi enim *doleftaitibw bond indo
Uptedim fipientcs fenes delecTAntur>Et Vdleriut titulum de
indokficity non tmntum pucrorum, ddolefeentia/mq; exempld
rrpeterts, fed etidm in uiris > €7 qsiidem pr^fentis ttirtutis, ut
LlM
* idem Cuno de offices: In quibutejiuirtutis indolcsycommo*
uentur.ldcm pro Celio: Sí quii Índices hoc robore dnimi,dtqt
Lü%>. *a.*. ^infofcuírtutiStO1 continentUfitit.Uuw ielAuinUtam
Lib mdtreg? pon mortcm Acné* res ddmni&rdnte inqmiTdnek
in C4 uirtutit índoles fuitt Luc<tnM:
índole (i dignwm Ldtid,jifdnguine prifeo
IKobtir inejl ¿ri imk. -
índole quafí getterofíate qvddam frittuttíydtift dnimi. Liüittf
ád mdldtn quoq^p Artcm* e r <td mwfit» a tq¡ in an ím¿« trans Jrrf,
ut> 1 tV
* ' loqueasde Annibale^fic: CumhdcÍndoleuirtutum, e^r niño*
rwm triennio fub Hdfdrub dle impertióte mcruit.Et alibi; Su
cut infrugibw? pcci*dibut!fcjtont&ntumfenwtd dd ftrudndm
indolem udlent>qtidtum terr* propriras, etxlifyfub qw ¿Un
titr: generofm m fu quicquíd fede gignitur, injitum alien*
terr£ in id quod diturjtdturd uertentefe degenerdt.
Conno. CAP* x i v i í.
Otteío e/1 populi multitudo cogregdfouctex mdgiftrdtuA
C iufJUyUelex pttblicifacer do ttit Uet interdüfud dutorittte,
arfyonte proprid dd dudicndum ordtorem conciondntcm in
bonwm pubhctmicum etum ordtio uocdturconeio. in priore
fignifÍ€dtoeftGr£ce\xVj>éx, qudmnos pro Latina ttocehd*
ímw.MííffiJí ecclejidnefcio quo ture xdcsfdcrM dppcUant?
quuffli
E L E G A K T I A R V M t I B . II*T* *7Í
ÍMtfn coetwn homnwmM dixi,fignificet,non ¡oca.
Aliud Lcgcs cfTc^liudlura, C A P . XUIII.

L ügcsjuráfyfcriptifepf: inucnimusiex quo dtfurinteUigi


aliudcffc Icgc^aludiura, Sttnt igitur Uges dut priticiptiy
w libcri populi, QjK ¿rc&c con¿unturt atterittí confeti [tm
nonrcquiruntiqutadpopulmftrutitiirt qutfyfincaw iuffu
firé r<tt<£ nonf¡4nttquÍ4 rogar t,id cft7mtcrrogati de his pepu*
tm fotvtsogJtthncs ctUm dtamtur. lura autem magueaie*
Ulitfunt. SiqttidemO" iutgetmwn cjl, er imciuit^ utmm
ttaturtlc diccrc, quod natura omitid ammalia docuit, ridkulti

• Tul
Uati¡¡t'l>roOjftcwrum deiuremturaliftlmim cgit,¡nter
fa¡os bom¡i>aiuítf)ePgnificanS}id^$mim c jr ( . )Hf / fM( . í

puutc,&mumdtcm0«m,obfaumia} mit*m, Sei


htchftem. i«t cmlcdtcimm ^h^umplMcm,^

fin cráter cft^pr^o wtori. Índigo dppJcaLtí¿

tai. di0ruJ?Tuau" P«tf»J«¡¿9«<*<>* P-«K,


K
lfM AdUÍÚ „,«.' '"P' Wrcí PirtíliBÍMKiiffWcafa: A¿
a74 • L A V R t S T I I VALIAE
lod«iííír,cí¿4ffl /í bind uvrbd^ er «jHiíírJw áfupcrioribM deprft
¿cnriajoties noudm legan apptUantmon db aliquo tegti Uto
reuudm kgcmyfcd db infinite ínterpretibui lcgwmt infinita
fogcs effc iudicdntcs^tidmtituUmdcuerborimfigmficdtio^
nc non kgcmjmo leges dppcüdfít*quo quid ¿bfurdiuti
Ateruu^ScrueSjStrageSj&Sarcína, C A P . X t i x .
Ceruus > mnu&rwn proprit rnum congeries efh, utfru*
A menú 7 €T leguininis, utfalis. I nttrdm &liqvmtb ctUm.
vcrgü.Rm.s. mdiorvmjit deerutu feutomn dpud Vn-gifiim: crfire grite*
Qipiis «á.^MÍcdíf omírüf/l.SfrMfídíífípropncií^norttítt.SírdgwHíTo
S'SSte"™ «drfíinrw» íiiíff rfifioru uno in foco, ¿c proprii wernfiB imitó
ipfa Siwui,fcu tH¿0f1UC &ttmrffloriyíw Jí^oriLSiCrniirfjtttcJiííftw^cr «rw«
ÍSSMPSIBM! jHrf- ¿rf ÍUJÍS,rfííonMHim,cr ¿d cttníufm f rtincntfrt fie
dicm)^fciuque quti in itintre fkciédo copor&rt pofiit.Siqui
dem milites quu cdflrd mouere uolut, farcinittds coUigerc dici
turt^r qut in dlü domu itnmigr^tjkrcmM fuM caponare. R «
etttm nofbrM dom eiftistcdpfisífr copofítis t ftrciius uoedmus,
1tt dpud QuintiUanumaacentreUitefinchtrcdcfarcino
ÍnEcrMmífteHum,3£Myrtcrnim. CAP, t.
imftcriüjnmifbrt operd efí proprie: fed pro omniape*
M: .rdtione quo<$ dcápitur.ut de rege Latino Vtrgtlw,
Jen*?* _ Aucrfwí¡; refugit ¥ocdd nünijlcrid, -
$[y¡leritm uero Gy^cum efl^siwfrdrcdnd qu&ddm res, ZT
ptoprié dittinti airU.fdcerdotibtfáq; txntummodo cognitx. ] J*
lud prñfí Í'H numero plurdifolct decipi pro nunifhttficutfcr*
uitidpro fcru^^^ífauitiu^mtfcrmtuipf^dtítfcruitutis
In Andrina*. ^Q c^ut DdUUt aptidTcrmtitm*
4 c
' * * Ego Vdmphih hoc tibi pro feruitio dcbeot
CondrititdmbmjpedibuiflQ&esq;CT dics
Cdpitis pcricidtm ?dirc¿dtm profim tibi.
ínCatíiijiirío* Affbramus ctUntindhjsacmipU, $dUttfliut:lntarc4 feruitts
rcpndubAt3quQrvm in initio ad cum magme capis concurre*
rrfftí
E i E G A N T H R V M 1 ^ . xjf j . A?j
*WU quU opibwt conittrdtionis frctM>fr™*1<rfj'r*«n fe « 3
ftontfrw a ¿ ^ üi¿mtcd»pmieiuiam tmjmwfugitiuis

' *¿f:»t ifrí, No» fPr/íí irtmi^w c*cLEtoff!ctdtpre officu ob

/toar «njWírwif. vfp^** ¿rnifl concubinam^Uos


T<ksjlmnotteanfl ituit gattrdi «pprDtfftonr c5/ínrr/, er Jt
quAalUfwtmfmoditiwW'n*- ímustibro qu«tto-fr¿c
mtnto tunq; < * H«r«ri« prim» prewi w frr tyjjW c/íe».
Scurra,<K Paraíirus. c
c C««ftfUtifimátudiattibut« p t l í í „ 0 „,, rf: .

f W,».«i««mt«tcni»c/l:om« {ía /T f X"^ M n

copuinprincipldLbu* cjí. "'*"*"•«'»'»" »*8«


Bu«:a.,Gena}MaIaj& Cilíum. c Ap L ,,

P -"* Wfi^^tod-Hjkt**' Dí'«" 9««"í«« f»

tBtK
9 ¿fli«- Nofat* per O S J J T ' ' ™ "" í, " t,l,S

m
vHorahinqnoq;qumtnqmf. Grey
Qglfl
L A V R E N TI I V A L L A E
-QMtt ¡Uw 1 uppitcr amhtf ]r<ttwt buccdt mtfrf .-
Nonde Idbris Xocutm eft,qus mfí^ri non poffiínt-Quod ?Ua
íwí dpertiwi docet in PccnuhiStfcias utrum eim*íorcs buces
4i\ mdmnifficnt. Quid dittem b!¿ec£pgtiifieentTex Pimío au*'
dkmifí, ftmutq; quidmdl^qaidgcn^ quid ciítum. Wdxcttm
t odem loco trdfiñt Í53pr£terquhn quodtlibi dicii, bucearían
(tnat:^ hcrt&ñjkuccartm irt<itii^s;itíjib. x ^.uitífequardate
íp/ííti ordimn,ferimq;libri)cwibítsfrd%i\ii opertmenu, ijr
ocuU duri* QffltijtiUJiC? piftes,?? infecte, non habent ger¡á$,
nec integuntocubs. Onm\bM mrmbr¿tn¿ wrimodo trdnstu*
cidd obtenditur.pditloífi pofliSed quddrupedi in fuperiore t&n
tum gcná,uolitcribm in infcrhre.Acpdülopcfi: Qrnuiorcs alí
f ítfrt inferióte gena cÓniucnt.At quddrupcdes->qu*ottd pariut,
Ul tejittdines, croco dili, infir lorc bntumfineuüd nicTztione*
propter prdcduros oculos.Extrcmtm dmbitwm gtnfftipmo*
ríf, dntiqui cilitm uocduerc, un de er fuptrciiix* Hocuultterc
tíUquo didufttm non codkfcit in pducti corporií httmni me*
brttAnfra oculos tuttU homini t^ntitn-, quas prifei genM uocd
bdnty x i i. tzbuUrtím interdigo rtdi 2 ftxmintsctfuctintes*
Tudomhrcfcdcs, ibi máxime oftcndkur rubor, Jufo eá¡*
hiUri&tmjifmífc indicmtt$,buct£\ztz\uor homini tatunt
iquem tiofti mem fubdoU itriftoni dtCdUere )nafwi. N on ¿hj
ámmdliwnnares eminmt, Auibw,pifcibut, ferpentibw.fvrd*.
tttind &mm ¿d olftftut, fmettjribitt, Zthinc cogftcmind Si*
jfíorwwtjSÍ£>rtWtt' $eptimo mé[e gmitisfepcnutmerofirdmind
áumMiZ? fterium defiere Labrad quibut Brond> Labeortcs
ditti. EX hit Píí'n'j uerbis apparct ttidtn e¿tn in uutm partera
Uocdri bfteciti? qu¿ uento infimfolrt: gefia mmbréndm íüd,
er qudfí ttcjlem^qud oeulut intcgitur^U' coniuctjd eft,dperi*
tur,gr cLtiidíturiboc cnim rfi conniucre. Aialam uero iüud in
ter grrtd&fj €T bítccdm^ qudft rotundum infyecim mdli {nant
KÍruno¿ hoytfflt tiocabulorím prima íbgdm babct:M<iíut uero
E L E G A N T I A R V M L I B . 1IM. xji
huí* m¿lum,priw¡¡ brtuem) mtMÍt¡ur¡orp?rs,<]u<coriihU»
»«n rjfficüjtbt moldes dffixí f«» M"0»11* < " •" ?"* <*'>*
JSWW.1 Aoóí SÍM ille- fmiW»^
' P Í I " " #*«í,g«iwn<«
ff rf
datar,™ <7u¿« m«i«* k' >*í * « * " » # «m trif um « *

•Midum «rpm/Siw» <*«?"«•E f fe«<* 'Of ifaí «r) 4 í o -


Ji*r iórrtm: »<» • « " « T""" """J™?*"'"'"" o*Ií, « t ü
¿ti rcpmmm,nccpoíM modo,utdrMcnK gnwjw, owf»,
CDiHinnu pro «wwMwr Smcw m trag(xdU & Qed¿ ¡0m
qucnsmqoít,* r ( w « « « / í h griMt P^cntii-.ciumccntinens
co , „ , « « , i Ik perpr» * »flc f l«|i g m < „ 5 Cl)/f 0(¡¿rm)t .
Partio,Paftiis,Pabulura,fcfcajpafCOjpa^,orj
«Sí Vtfcor. CAP. Lili.

P A/fto KidcMr ftpi/iMrr oftim ,ff(¡ femrn í/(H ^ ^


BKII n f««<í«™ P""»"* > <!"* ptf» iicmm ,qu*nquim

tius cibm. PafiM bomtm compttü. v .monis líber de Reru* Líb.).«p...


frica tituUm habet dcuiüwcis p4imibw(. a f M e r t > qUíC ad
brmprrmttXicnoT^eahautim libro quinto: Cumoblc*

^ Z ? » T " ^ ' ~ < M Í ¿ * « «MMÍÍS.Q5»

f^«2?ltoro
^ h
<*foprt»«fiU cnim picor „ « -
r«o,cr « »Jtmper5irf2it<tccHPtÍH»)«:ill«dBera /íw <*««* PaTciib...
f 5 faino:
¿71 LAVKENTI] V A L L A !
fcíioí.f. fdtiuo:ut* -VafccntcsferuabitTityrm hados, Vropñipd*
fcere bcftiuru cfl^ftcut ucfci hominü^mft quid hoc regit abU*
tJKMjCr aíi quado potí ^ÍÍOJ; coplcftiturwt Anacharfis apud
Tofcd.qa*ft. ciccr.C*mc¿4totUacuefcor.fro quo fignificato nonrettc'
dicAlc¿mc>cafvtiJ.tc pdfcor.Atidttgo tft pafcor,aM ttefcor*
IrKolaíInquílinus}<3£ Accola* CAP. L H H .
Ncoltty qui in altvrim regio tur habmt, cr jn aliena ciuintc,
I utq; rcpubtic*Anquilinui3qui in alieno priuato^ropric ¿a*
Líb.i, meninconduftO)f¡ucinurbc,fiueruri. Cicero de offic, Tere*
p,inifo' incale cj}? nihil prftcr fuu/m negotiu <tgere> rtec effc
Fhíiipp,t. in ¿lien* República curiofim.ldcm in Philip-Qw* in iüa utÜJ.
ante dkebanturíqua: /ÍÍCTM mandabanturtiura pop, Romani,
mowmentx maicrum&mnkfiípictUratio^mni^qi doctrina.
Ai uero te inqwlino, non domino¡perfonabant ommanocibut
ebriorum.hoc cftin quo Íncola difjirt ab inquilino.Rurfttí j«*
cola it% difjvrt ab accota, quid Íncola, qui in locoiaccola* qui
adlocu habiatitdeoq; quicunq^ iuxtx aqu¿s fmt ¡acedé ditíc*
tur,ncc rcfrrtinfuó, an in alieno: «f, accoU vulturni, accúU
Tadi>accot* Rbodani.At qui in momibus domos¡urbesh; po=
fms habcntjncoU dicuntur.qui iux& montcs,dccoU^ec im
mérito legcndum efi iHud in pfidmo c 111 1. E t Iaec b incoU
fitit in terrí Cham: non autem ¿tecoU, quu uox Greca etiam
confentit srWwKrtp;/iVítf rmlm alijs in loas apud HieronymS
quoqi bocuocabulwm reperiturfie pofitwn*
Campus^Arci^ Ager, CAP* h v,
Amptw r/l pianitics tarree ampU>ty grandts, ideo q;fya*
C tiofe plitc£,arexurtca}npi nomen acceperant.Vndc Ro
me campus Martius: natn iocut buiufmodi anguflioruocatur
ttrea.Agcr ttcrojum circwftwn ipfi urbi territoriÜ: utt ager
Campanus * ager Lcontinw7ager Yalifeu&: tim tocas in rure,
quem colimmfíue arando,fiue conferendo. Namis, qui feri*
tur frmaitistmm noimüm Vcrum in hoc fecundo fignifi
cato
\
ELEGAKTJlfcVM LIB, l i l i * x7f
tutu habttpluTAÍcm n¡imcram:¡ityOmna agros attiüdepopu*
i¿tws cjl.in prior e non hdb^dutiaxvtt dam loquimwr dcftngtt
t¿ritm urbium tcrrit^H5'- n°n cn'wt dices refiefie> Antonia*
dcdit militibM fm *g roí Cíímpífioí, crfccon-fÍJI osin&m boc
pifio non compW&orncmQra>f*ltut9p4fcu4jcffflos montes*
fedfic potMincditMtit&Mft'Há&'oStCampanum, CT Lcoit .
tinmiid cjl agrm Campana > cr Lcontinim: quo qtiidm
modo cpmpkñcr omm*> q*f ««míono ¿flo/W, A etU
fluMtdMM>c<ctcr¿%orttmaindudtL
^ylua^Lucus.Salcus^NÉmus. C A P . L V I
O YítóCr tucus3falmq;fícdifjvruntiquodfyluíí gcncriüm
O opmf rj*:F*ícrfi* foící cjjc c*d «4 . L KCÍI( n€qUaqum c**

dco,ucUl¡cutMbominis emeribuícofeemut idcoq- <tut circA


dtlubrtimmnlMcirc^^
ucrofclM inuujcc trtfcttub w perui^in quo pafei^tq; *M
umpecudes fokn?Mtf¡toM¿!r$p*tUttirSymar¿ N*.
mor* mi uolupma u^cop^r^ sut^t pkm mamut*
remora, FeminajSc Coxa. CAP. LVII.
TJEmora partan ifkn e*!™rcftgnifiC{tnt,l€mbtí p„tm
r mtmmmoauírrmfy ^f, tontue/utoid, remar*

Ovofat* crúcente; «mosfafc ^ ¡ ^ ^ ^

I? -IC'"1 Pl,i,'P-H<reditué mki negi/ft ofcicmjji,»»


tío # t A V R E N T l I*F A L L A E
quafijidgrti dignara crimen: fed pro cftcrti quoquepect¿ttis
dceipitur,ntcfánttimturp¿bw?uerum his ctidw^qutper ncgti
gentidm9imprudentidm,obliuioncm<^ commitmurM ídem in
hrutoyTdtdnefui¡feobliuioncjnquityinferiptoprafertim^ut '
ne legés quidt ¡enferit quatujldgitij admifijfettid r/i, erroris.
Vcdígalj&Fcenus. ^ CAP. LIX,

v: Eftigal nottfolufít ex publico Jicrum ctiam ex priuatú es


V pttur: ut in Parddoxií Cic. E X meo taiui uecligali detra*
Eod.líb. ¿ta fumptibwiya'c.Zt iterttiNonintelliguthomincs quamms
gnwn ueñigalftt parfimonia,Pdului:C<ef^ arundini^ueípali
cÓpendiufí in eodc fundo uettigal effe cofumt^adfrufinarw
pertinet.Ex omni txmc predio utftigal (jl.r'anut ucro ex fofo
ípfo* NA diawrn¿tttrdti$fruflut tcrr<ef<xntti. Pofledautéad
ufara tridatT^ quaft pecunia p fefruüit produce^ficut terral
LudllS, CAP» L X,

^ u Ltf«,
Vétitf efl dohr,qui exteriw prodituruuttu ipfo? df $ afpe
S*peipfehtbiMtUuhus, ata¿ucfitiMftme¡t. Vtidc
de fecundo beüo Púnico pojl cUdcm*tU<tm Cannenfem cenfue*
runt Pdtres conferipti* nefeeminic ultra trigintix diesin luán
cjfctít: non uidcticet, ne tn dclore (non enim imperare dobri
Líui.:,aburb. poffumus ) fednc in Mo lugtibri kdbitu. Etmatrona: lumunt
Brutm dnno luxtrc&nto tempore itcm Vubliim Valcrium.
Otium. ^ c A r, L X It

o Tiwm uaatio á laborcquodnotiwt efccuMcontrarwm


cflncgotimSed quid hi quifludijs operam ddn^nccejfc
ejí3utnonnegotiofifmt?fittwtti eft¡ut otium pro literario fa*
«fio á ccip Uturiut Qnin tilia rt «*, I nquiren do ,fcriben do efetolid,
confalcmur otitm noftrwm. Non defiderat otitm foUtitmyfed
T«faii.qiixfl. Ubor: crgo pro labore¡iudij otiwndecepit Cicero: Quid ejh
lfc
cnim dulciui otio literariotid É^/toiio, w(utit& ¡oquar)ne=
gotiofo otio.Tale quid habet dpud Gr&to$&?hí*
Amor,& CharuafcCaritas, & Penuria» c A P+ L X I r.
Amor
E L E G A N T I A R V M 1,1 B. I « I . Mt
M or venttt cfohmnsfcacs.iUudddomnia pminatt,
A hoc autem M hom¡n« den^m, & q™d™prodigmt*te3
* qudiate prrfonartm. Máxima qmdcm cbmm dcbmr p4
*mibmj>Toxm*filiis,€r dcincepsrchqi^ Cariatm ctiam
pro penuria áccipimm^dfrm^ti qmdem, & 4mQn€ ctfi*

wmtjuronm, c*tarar*m$hmufmodt rertt. Vcl penurtir/t


{utfic dicm)c<trcntid ontnmm rrrm:Cmtss ttrrotqu* cen*

urbtni* cérimtmxt Qumttlqum «t:i*£ Cmt*s anvn*,


rtrum frmW*»t c<edcs, 4c dtrcptto pccorm.idcm rft 4c fí
J J
dtxiffct cartas artíion^pcnurtdfrwmcntL
Seditio.&Famo. c A Pt h x , , r

bfcorfum cundo d^tme cji, qum popuío fccJdifc^

I«t defcribitjic dicen;, ««*«*«« v*rg,.


Ac «/««magno in popuío fmfacnn rji A«»«W...
SMiíio,r<rait$ dniwis ignobüe ««¡o^j.

quoss,mUttocji, g» a-fia¡0R dicüjíro


r p fe «ífc <tu¿m
Hiítimam fotcíleiuium »>.,/,;J J ™ ' Y ' ' ' * * -
H[
uititinm(qw clientes uoedniur

Pfño ptrfís,nejisq; coneiliam

-T» Eflirt»f/í Htm" f Certamen, c A p. L X I I I I.

f $ Co(>í<t
*U • L A V R E N T I I VALLAE
Copia, 3¿ Copiar- CAP. LJÍV,
Opid fiadas > pQtejhscfc efcutifiiciam tibi copian infpi*
C ciendi Ubros trico s id ej^ddbo ubif&cidatCi uelfacti tibi
potcjhtcm.ut cnirn alio loco dixi,fcmpcr ittnfturñ c¡} c«m uer
bo ficio>dtitittxat ttpud oratora-Nam poeta ctm dfys ucrbis*
CT pr<ecipuc cumáo. Vt Vfrgi1jm;
jicn,9. Ajpin extremum mifer* date copu matrit Eí itcrtim;
AtUt
'* Voflqum intrvgrcfiiiW coum ddtA copidfkndu
Sitie htsdutcmduobwucrbisjopidpterunque pro d budan tti
dccipitur.Vnde dicta eji copia ordtiotiis3t^r copia pecuniaria
er copia frwmhi. inplurati quoque pro eodc fignificato:ut>
no ui copia uuv.omúim rerum copixt hdbeo.Vcculiariter ftt*
men dppcütmitó mlitum multitudtnemmt copi<cPompeij, co<=
pite Ctefarü, copU dducrf<triortm:pro quo imperiú dicüttgé
tes dduerfariorü/m, gentes nojír¿et Btinhoc ctidmfignificato
epí. > 9. «b» Í nonnunquátti infingukriiut Pomprim dd Domtitm: Nttfrfo
cpí.ai Att, |f« cií¿)£t «J^ÜfcinttmííHtffííHííiiictw fujlincre poterti.Et pan
lo pofti'Etiam atqi ctidm honor* ttt cum omni copia qu¿m pri
InCítil, mimadmettcmtó.SaüujhituiVoftrcttio ex omni copia CatUitidC
ñeque in prdio > ncq> i\\ fuga quifamtm cüm ingtnuwt cdptm
rjl. Vergüim in fecundo Aencidos:
-Ef qmejit me circu/m copiaJuftro.
Elogíum. CAP* L x v i,
Logium7efl tcflificdtio de ¿íiquofiue honorn,j¡ue uttupc*
E rationis eauf*. vitupcrationinut QuintilUnm^Non eflitt
diees^ quodputctiíidcD mUum adie&tm adexh*reá&úonem
iuucnk dogium^tiu de federeconfhret.Et ¿Ubi:$Í txbtre*
ddtim ¿feftliwmpdter tcjhtuifuerit elogio, propterea quid
ismerctricem dtttdrcL M ula funt huiufmodi cxcmpld dpüd íu«
rifconfuhoijedunumfufficcrit Modcftini,ubi huim nominti
inifi db ditero ddicéfofn) interpremio rcpcrüur. Cuim h*c
uerbtfmti Defcrtorem ¿uditm t ¿dfmwducm cum elogio
E L E G A N T I A R V M L I E . irtr. ¿t?
Ki'ícfl.cm muprrationO mtttt. Honoriícmft, utM.Tut* L¿b.i.<kfin<
í»«: in quoi clogíítnt plurimfi confentiunt gentes, uirum cjjc
cÍHÍntisprimmm,U'C.Utiicrm:QMdclogtifep^ l i b . í ^ '.
Qw* qudiúfmt^Suctonmiit CUudij mtx ojlcndit^dicens: Cap.»,
Kfc coHffHítíí ríogiwírt turna/o cíí««cr/í¿í*í <i jf cbpofttií in=
fculpfificyctiitm uitíe mmoritm pro fu or añone eompofnit.Se*
necainvM4m¿tiombus:DcccfíitncgotUtor,tcjhmfto omití
bonorwm rdiquitfirmof*muxorcm hsredem 3 er adiecit fío*
gíi«it,ÍHW p»diatm compen.PropmpUciau^mfcmcnti<efus
tcjlijicdticnCyCiccro;Solonis quidemfapicmiíelogiueñ^ quo lnCjto.H*ÍOi
fe negut ucíie fuam mor ton dolorc amiccru, Umétüq; uacirr..
C ó n d i l o ,5: Condído. CAP, L X V U , '
ondiétiOi&condicQ nafdturXonditio^ cando. \Uitdra*
C ritac¡l, qitod its. ]ujliniítnia (fí credimw homincm Gr¿*
cm Kommisktá potuiffcpr^fmbm^finüiCondicnc^
dcn\tnti*rc y prife* lingu*. Kuncucro ítbufwc dicimm condi*
clionei^ «¿íronrm ín perfoiidm, qum ¿fter intenditjíbi d*ri
opoYtere. Nuil* cnim boc tempore eo nomine dcnwiatioit.
Ergo conditiio crit uetha ¿RIOM&A denuntutio. Coíttft*
tio ucro mdti bis tmponbm m*k ( ut ptmqnc ) ufurpant*
recipientes pro mentís qtutmtc: ueluti bic cft homo míftf í A
er ton* condinotMiqxod miquidicefont, bonh cr utíí&cti
tngqfnot quo<¡> nufurtt uninu^ mJrWÍ4f mCntif.Nos cilm
dtco.de IU d;co,qui utint Uqmur. N a homo ben* condi*
tm»Mmt diaturjltdfirHM rcfatuwonfitdmorct.
Vf A rjf m magne, prnée^edioerk códuionmi ijljiuct,
ptuper uc,m ínter bos tnedtus. Ego fm pofitut m hac condi
ttoneitdelt^mn^acforte.Cic. oVwjrricoditfonéddmni*
jiüdt CQÍuhtm.Huicfign^catQ iÜud pené par rfaquum Ínter
pla*tUgcd*fortH eft obhtx eletíiotut apd' M4r.Tabt%0bU
t&cji4 muenibw tyunno coditio.ut dimtteret akcrttm <td ai*
fendam mfátmM diem prtjlitutum rcncr[w5, i& ut nifi ¿c*
i84 • L A V R E N T I I VALLAE
currijfct dá dim,dc «>, qi*i rejiitcrdtjpana fumarctur* Dici*
miti igitur offvro conditionmjtel¡troquel pono concuñonem.
Nmqudmftré per ahud uarbtm. Qa¿f conditio dwm pUcuit*,
IJI Aa4t(aa.u €timfcr± fanper dicimuA* decipio conditioncm. Vt apud Tc=
rcndvm^mdt ores chryfidtf tulerunt mdieri con diüonem, fi
ucüct dí more ge rcrefc daturas lüipretiwm, libcralcm^ mcr
cedm, tpfd ucro accepit coditioncm.hoc eft7p¿t$iom,ptomf=
fionia¿ djfcnftt.Ab iüofignificato non longé nbfmt.ofjvro tic
áionentido optioné-Htecfomcfoléteffeínter plur^tuduero
in unofrequHiu4mt,offero clettioné utru itclis eligcdií er, do
úptionem^uod udts potifíimum opmdrJcindc tu aut cíigere
tcdia$*4Ut Qpt&rc.ofjiro conditiotiem ChryfidiyUna [cdüct*
Frondcs,&: Folia. C A P . L X V U t.
\Rondes árborwm funt Untum * TolU ¿utem er arborutn,
F: CT herbdrwm,&* jtortm qtiofy.
Bxcubi^SC Vigilias CAP* L X I X*
f

E; XCHbU diurn£ * er no ííwrn<e, Vigiíi* tontmmodo no*


>áurn£.
SuPfragia. CAP. LXX.
vffragUfunt (utfic dicam) uocest qtt£ dicebantur <tdco=
S mtiá^intobeüduefcribebantur,quibm[uam qmfy decU*
raretitoluntatem de dliquo digerido in mxgiflratumiqttátti cjl
hoc tempere de cito fummi pomificii, cr ata quem Lxfurem
PkUgufam Chrijlidui non crubefeunt appeÜ¿rcj¿ d&mndtii no
mubM tyrdnnortm>quÍnon modo QppreficreRempMUdm*
Ul nano Üm pofiü uocari rex Ro mdnoram, fed fub corum gU
dio, R E X «frttícccli,v ternt oca/itt e% E r f>ojie* i/ij infte
ni,z? nojir* religionis immemores, IMAM dittum Atfgü/tww,
dxuum cliuditm^diuwmTrdidnwfíyquafi nufgttf, *f que homi
rtcs pofíint principes re ferré in déos. Sedhfco mittzmitt >boc
untum dicentcS) Romanos non agnorc<re regan aliquan* Efr
qum t£tet£ geírÍ in iibcrmem fe a.([erncrintihQC mito ma*
B L E ( Í A N T I A R V M ¿ I B * lls*r* lfi
*
gií noba ¡ierre. SuffragU igitiir(utdic€bdm)funt uoces in efe
¿tiombttíiquodfiiffrdgitm, quid cui prfjhmw> nirmrim cide
grttumfrcimutMncfaéttícjUut fuffrdgium pro auxilie ftpc
ponAmutity fufrrdgor,pro auxilium jiro, Refr Ago r^epugíto^
proprü quidem in di&üfid mnnmquam er in f&fttt*
Caculus,PullLis>H¿niujIus>&: Forcus. CAP, tXJft,
Mutifmitframfiwimmttwn,fiuctmtium.Ndrtt CT Cd*
C tulüs imritvm kgimut.Putti utro pccmitim.FatUi difimt
cr pifcitmiqudnqujnt CT hoc gmeraliut nonten cfl,Vndc fa*
tiñí^re^pro p
« « er/crtuw pro partu, rimmu tñJau
m^txpcrtinet.Ccruorim hámulos aiciiwüf,MprcoIoci¡ 51,0.7;
cdprcarmA»"™™ Jrporwmjfimiimq;. Cátuíot $KO<J; Jb-=
pffltitw,"t vcrgitiutdccolttbro:
-Cttuht trOkjtq ouanlinqwm. :mminiuáipifciu,qu¡ G«o«g„.
non «<«Moua.tropru-amen cttulifantfilioli cmm.Vergil. „
SiCClIJIbltfMfKÍíVJJÍHílM.- Edog.i,
LÍb
Cierro <fr DÍMÍH. E rat autm mortuvn cttéüim co nomine. '''
Lues,&Pcftis, CAp ^JJJJI,
T V«,crjwjffifWtfflfnw, gaogmw.'er ft«/«.ÚIK
WN/í«5f<,/pífca«<r1«,^ro[4PrcOMjy;Kftóro/- o m - .¿
b « JmWMUtrim*ctumfi „bom, „ fa p'1 H un< m

Cor¡ws,<3¿ Caro. ^ L „x ,, t

«penca,
%U .éLAVRENTII VALLAE
opmcnda futit.ldm in quintOyNerutilfc tüti, quibus cdufx cí
tinctur?ddi}ciuntjndufti fupcr carperafycckm.E t <dibM£*
ret ¿djiriáz nuddtit ofiibttí cutis ¡cr infkmt ftu hommc coftm
Epíft.*?.lil>.7. pto uro mmbrafine cor peje. Cicero ¿d GdÍ¡um:Ego hic cogi
epi
* to comm&rm ¡qucddme refícium. Nditi ey ttire s > CT ¿ or p ws
dmifiScdfi mcrbtm depularo^kitc (utfyero) iÜdrcuocdbo,
Quod ettim fignifiemt M arti¿tíis,qutm ait:
Epi,7.a4 Cxf. VtucbdrJ Uccri membris jliÜdntibm drtus,
I n í¡; omn i nufq üdm carporc corput era t
*V¡de\icet qued in torpón illius non crdi caro.
Lamina^ B radía, CAP. U X I M I .

L Aww'ntífii nmfcrremjórcítmyplwnbedmjlhnncdm* tjudm


r¿urcdmy¿rgcn ted mydcftrcdmyOri cbdiced dicimut: Bm¿i cZ
fotiw ex his pojlcrioribut.Aut ccrtcbrdtted tcnuii r/^cr fud
fpontepUcdbilisildmndücro crafiizr, ex quddrmdturdcon*
ftcitur-iZr qitd incenfd otim homines torqucbdntm neecrrpi*
tattUt brdftcdpnc taiu ittfr. v crgilím in fcxtv:
Tdíif critff cries dUrifrcndentis opaca
lliccijic Icni crepí&bit brattej uaüa.
Vcrunümcn it& tcnw nomwnquxm brdftcd cjl, ut crepitare
non pcfiitütt ÍÜÁ ex qudftt durdturayfy drgcnttíurd.
Mummenra><3¿ Monumenra. C A P . LX SÍ V.

M Vnimentx fuñí mtxnitioncs c<tflrorut aetcrarücfc rerm*


L quít contra ddttcntum bojliwm mamutir, Que tullo, er
foffd, ¡iuc dlio quouiímodú, quofmt milites (ut dixi) db ho*
fiitm aduentu muti iti M onum er^i ?nuun in uy[epuícbrd,Jh'
tu£¿itidi± íibriy cd'terdq;, qué nos dlicuiut rei pretérita mo*
ttcdnt. NAm defutaroOtfquidum uoUnt) ideo fcpukhrddps
peüdri monumento, quod nos no ¡h-£ tpforim mortis ddtno*
ncdnt^fklfam e¡\. tn honorc ctúm mortui ittd tintummodó f\uty
non in publicara pr<eccptwncm:uixty monumento dixerimtnift
Uter¿tdtit 4íj tituti 4ppm axtt iqus fi deftnt^mdgisfepulchtv^
qttkm
E t E G A N T U R V M " B .II** *•*
W*mmonmcmmmtXÍuiu*l&tx L V H I. vtrotfg; WO*
•watena óflendmtitr* &Jhtu£. N¿m er U í m u motfíwcttt,
>»oBeiméío$/¿íiitf fupmmpofitt* ^m tmptfktedifiemm
B
»(*i-aWíntttsípfi: cr Rotiw «irá portan OpíTWtf M S«*
Ptoiftin moiiumnirú trc$jktu£ fttM,qudrW du<£ P.CTL.Sct
Ptotum dicmtur cjfejerña poct£ Qgjinti tnnij*
Opera, SC Opus* C A P . L x X v I. •
Tcr* t¡í aítio.wt ¿dfco opcr¿jn:er in ture c iwilr> ¿c Dprrií
O /¿¿ertor». C/crro ¿r Officijs, N O mdíc pY#ápiunt>qui fer La>'"
MK «í¿ /uMf, H í m<r«ii<iri;j «id opmon cxigetld4m, ^ /«/fa
prabcttdAJd cfti*d Uborcm^cr operationcm corporU.fxu^ut
ait vlpié&tá) opere fanttiimisMi officiwn:Optiscftfifíütfrtt*
ftmfyoptr^Vndcopera autortm dicutur,zr opera publica, .
ipfdpublica adifkia^únnuguaiti uideturopítf pro operd¿c* e&'*
ctpi: *ÍÍ Vfrgiíftff: MoUibM eftratis opent adjibrilUferQU
quafiúd opcrtíAcd («t «WCTT «dror) gwofirj no ád Uborcm
corporisftd dd Uborc anitm, er arte, indu¡lria$ rcjpicimttí,
mtgti opttí, ^«¿í'rtj oprr¿ ,<f £MII Awt fJí;^ IÍI opm- r«/h'co, íft
opereJSÍÍMO^ opfKf/St«li,m oprrr ícxíorío.Hw difjirh semín fiiua
r«m ttój»»íí Scrtiiat: Hoc op«* 5 &> ^ ^ ^ ÍWfJtf ¿tnmWjJ Vcrg. i t.Atn.
fliwulo «fgof w » * / « * Fmfa*mus,HUod g m W . Si dutm ™ í S £ S 5 f

^:i?^«^w Aw^w^^^ t^itwftldU

Scinm^toedrf^ o p ^ opm«:«ír«i$ mmhort


rwmnuinndempofuuloeo TcrmiutiQuodinopere fkicn inita**
do oprr¿ r o n / ^ í ( í , > f¡ fmM ¿n ^ ^ ^ ¿ j » ^ *•«*".
opa* ¿«tp m i m ^ ^ , ^ lámala: filtff 6+

Qjtidpicutyagitetty ¿(ie.-id v^uñuefum cfl, & ¿drtm


ptrtmenSpiívQ ttvl qttU dcces3ucl %nU uálc&clghrwfmM
qut4
*t« • LAVRBNTII VALLAS
quU iucttndwm.bb boc nomine LÍHIUÍ exorfus r/í, dieens:T:P
Ub, i.abtrb* ÜUMne opencpretiumfim>ftresgefhs, poputt Romani db
initio pcrfcripfero^ecduw fcio^ecfifcÍAm,dieere ttttfim.
SolatíirmjCoíifoladOjiSiSoIamcn, C A P . LXXVH,
Glittitim>zr cofoUtio idcmfttntsmfí quodil¡udrethoc uer*
S bttfit. QüintilUnw: CfcmñsmifcrafoUtitun efthaberc
rcm uidcntim.ldan;]tisobuUmeonfolationibw; cr C qttod
omnem modwmfirititis exccdit) captottí in mdgttdcaldlmtxtc
Uuddru Kec m¿rtmtquu/m confoldrifitorattone, Solari ucro
fentperfirc dliter.Holo dfjvrre plurd ntalcutvntium cxtwpírf,
qutfiatc quilibetfibiinueniet.Cicero timen deAmatütit:
lpfe me cofolor7v máxime iüo foUtio, quod co errore careo,
quo in &micorvm difeeffu plcriq; dfígifoicnt.VtruTHfc re&e di
&tm efi.Quid ettim non refti Cicero dicdtt Nrfm quwm fe mt
qu¿ altcrü^qttdfi coWoquio ¿t mcerore reuoecttdebuudicereco
foUtur. Quiducroordtionenoutitur9 foUttwndicerepotttit.
0,5
** * SoUmcn ídem quodfoldtiimeftfidmágti poctiem. Vrrgif-
SoUmenqy mdli de coüofi&uld pendet.
QHO &mcn Bo?íí;ifuser qttiddm alif utuntur.
AfFcíftuSjAffctftio,^ AflfccUrio. c A P. L X X V I I IL
FJrtfüttt nufyumuidecrrepcrijfe apud Mdrctí Tuüiim:
A frequcntifiitne afftfiionem. Co«fr¿, Apud Qmntilidnm
fveqKetttifitme¿f}i:8um>rdr¿ 4Jjv¿iionem:ut itto taco (fimodS
non e¡h mendofus) ubi difrCupiditds cdufdfcetmífitit.qutuis
eittí ird qumum ejfckt in dnimis hominm,ttíwdfjtftio. Nc-
i0ft líb, i ^ I 0 dTl $* ú$&mJ&t W dw ' 0 Í 0 : J &* ttcrofrigidd* er putri*
Dtl1
' lisinfcbohs afjvftio.Affitíionem Cicero modofiedcfnitiAffi
(¡lio efí dnimi, <mt corporis ex te mporc ¿liquide caufd coma*
1 tóíí0: wí
DtímiítJjfc* ' tetúi**eupiditis, metn¿imoUftt4>WQrBit¿,deB\htist
CT dlid qu&in codem genere reperittntur. M odofic: Ajfcftio
fjl quídam ex temporc,dutcx ncgptiorm eucntu^dut adm*
nijirationcidut bominm ¡ludio commmtiQ rerü,ttt non tiítí
qué
JÍÍÍICJ Mi habité funh ^ Pkrtí<iue hOerifcUnt, hdbend*
ñdttntUT rflí.in Ttff^/rfníí idcmdtttor, cr rtiíi Hotawíito*
fc
o muró <tfí¿tfi «£ «úrf *f«M* í ' PA» «i'rf wtr JJÍ 4«im¿^ appcU
l
*ñ tjjiaicnm ait,qMtú non cjh affiñttí, qui Grtcc dicitut
**Q®-,qucdipfc Cicerointcrpre&tur, porturbdúonmmd*
hns dkm * q«4«* mor&ttí»» ?*» noaanr f*pif{tmt utitur. At
0l f
QUUMJMIWM «OÍ* píTtwr^íj J w-/^ njEjcdimt fto»ttBtft:ffc$

B Í W j R l ( í i t o » C o í i i « c n * VdíWW, Llittw, dí¿;qjnmltt Itt c*

<Kpropri¿*fi*a¡m dicimM.]U4 iff turba cgp quidem /¡Tifio) captJ*


affeÜÍoGr*c* arétf©* diatwr^tííim noftrdtes philofophi in La
Hnm «***«** dppf ta díftejutonem. Aíigtu&u* mmc turf e
TÍ poflf í definitio íUa Qiccrontí htrne quoy; ftgnificdtm -, <fui
c-jl TTTÍÍ ^ compk&i. Qnibuh quid ad rera non tmltwm dttitiet,
non jini repugno: cum príferttm omn» jíre iimfconfíitó, o*
mnesq; ccckfjafiicifmptom dffifiionc pro 4#r¿i« ¿ccipiát*
Eji íWffmdflrtfftf pdrí iRd dniitt£ quiliütü, qu£ ¿ regione ra
ttonis cjl. Quitqmi enim in dnimdyprttcr partern íttrf m memo
risyTdtio non cfl>dffi$ui cft: cr rurfus^quicquid non cft dffh*
ÜMpatio. Ai hocfit dffi¿ioyquo ctü Cicero ipfc f¿pe utitur Líbí+Í
«ilibris ddttermnivmttotíttmíjji&tTuld, quún íltefHperío
rcsftd tmen ddhibcndd nonnunqu^n.Apud cunden: nuq^m
inifi mr incurUftfkUcrit,m mmcridfiüdt)ícgidffi£ktionct
frequenterupud QjaiitilUnwm er eítcroí,ut tfcfcNÉliaoiío*
Jító # ^ " W ¿ í í f t ^ ^ o n t í t f a¿ ttmddndi dltcrim uir*
m™?it't*m*f[c9nnequtM refragdntendturd:uél nimio *ffi*

*7tfídcL«íbuIa. CAP. IIÍXIX,


L
Í Uta
%9t> ^ A V R E N T I I VALLAB
U, j ^ c o f c ¿ ¡¿téritfuti popuk^fubfcUid no tmpUt* Cieero:vidcdnt>nc
qu¿ertttur Utebrd pcriurioM r/l, excufdúo periurij. LdtibuU
nonnunquam honünum: Latebr¿ ttiamfvrarum. 'Liuwtib.
x L vi i .ínter ueprcs in ¡dtcbrisfirarwm noftcm unam dclituit*
DeLuce^tencbrís^Hoacnoífte. c A i \ L X X X .
'vuce>&
T 'firt tenebrk pro dieydc nofte auiparc fotcmat. Di/"*
txmé primd luce,¿ prhnd die^^ibüntcUigitur primd
pdrs diei}&* quAJi ditucultmitíte dute prima diesA t* primis te
ncbris,& primanofteAbi de primd pdrtcñoñis loquimur,hic
de nofieipfd, idcoh; dntr tuce mcíittí dicimut quam ante diem,
fí diluculwnfigmficdmM. N*m ¿tntedicm,pro dntttcpw^dici
folct:pr<£terq\úmfidccerto dictoquctmur:ut, dntediemded
mvnwcUdtitcfcxttm Caicddyim Ncumbriuiid cjlftvto die
unte Cdendds Nouébris, ln quo loco prteepttvm Vduliinfrrc
re non inutile fuerit,qui ¿itihntc dic dccintvm Cdlcddrim^zT
poft dicdccñmm Cdlendítru, ^ ce qué utro<j;fcrmone undécima
dies fígttifi€dtur.Vcri<m non quentddmodum dnte luce meítríf,
qudm ante dimy pro diluctilo dicimutific dntc tcnebrM*gtíÁm
dntc noÜcm^pro crepúsculofcdcdiucrfo potiwt* Keperúur dit
tem lucí pro luce,ut ucfperi pro ttcfpcre?cr ruri pro ture. Cicc
YO in Thilip.Quit emmdudeut luciiquis in nuümuid i Diem
pro diurno temperejtemq; pro eerto teporc uolut cffc mafcu
tCh
^^^ 'limgtnerti>mtiununtq; vergiliuindiffvrenter ncccpiffc.tgo
fcírtffl CT dptídhuncy CT dpud c ¿teros pro te por e ipfo femper
¿nnotiui effcfaminintm:ut ipfd dies fkcit homine prudentem:
zr*mult% dies mdgndm dat homtnibut rcru experientü. Vnde
Vtdidnm uúlt fieri diecuUnt^pro pdruo teporc. Etdpudlurlf
eofaltos ^bimdy trimd,qu¿drimd dic,pro ti por e bicnij, trienij*
qu&dricnmjtquod iurifperiti non inteüiguntAn certo tempore
PiCdídn MÍ ide confentittdeberc e¡fc gsneris mafcuUni.Dicimu*
trgo heftemo dic* er crafiino; non kefterna die, er criftind*
A¿ dieta non ucnit,dd diem non dffuitiid efigie prtfiituto.
Otátor
Oracor5Rhctor^ D*elamator. CAP, txx?ti t

O ÍUíor, quicauftó or¿t ucl \n iudictjs* ucl in concionibut:


9«¿ Gr*cé didtur f í™t ,id eft,rhetor,No$ timen rbetore
pToftjforrm rhetorica uoc¿muAj\on oratorem, M irortycttr in
hoe kmfaciti, peruulgdtocfc notmnctxpotiendo vifiorwMcr inut V^*™"*
ía
Kütrit UccUmator cft>qut¡ludens <tpud rhetoreminconuetu i¡bTc¿V, in
[cbotaflicortmfi&tm cdufxm ordt>idagem3ut in ucris pofte¿laatüU
cwfis pofitt orareApfe quoa¿ rhetor, er quicun^ aíim etiatti
txttdfchoUm hoc ipfo gentre uttturjwc ut alicsfíuc ut fe ex
ercedt, dccUwatoruoctttur, Konnmquám timen more Gr*co
reperimut poni>ut Cicero íib. i iÁcU<ttur¿dcormtz H*Í qu&
Cota dixi¡ftt,ttm VeUciut&gOyinqmjncMtw^ui ctm Ac*
demeoj? eodrmrhetorc eongredi concttiiifum.Udm neq* ííts
difcrtim kcddcmicm pcrtitmdffmw% fae ifh phiÚophia
rhetorem, luamKckpcntm. KhetorcmdixitucloutorL
ttarhctoricum,
Peregrínus,& H o ^ ^Díuerforium^ Hofpí*
UUm
* CAP, L X X X I I .
p Erfgrm«íjCr bofas hoedifthruntiquodpcregrinwt uoca
tttr,qm m Cluinte fud non eft:Hofastqui in dtiend eft. vrf

"o/frarji. cic.vos hoftitcs ,'„ bic urbe uctfámm,uefrra pere J5'» Míio.

Í!l?[TiTr"1m°**u>»>" 'ffitotion* «crb,,bofrite di

Hofrilw ¿ x £ r r •"""wi'"' ***** tf> ttt 6í,rí"í,''é rmEdf -


,m ?í
&1M quiin bubül' *Mo<í "'" pTÍMt0 á'cum h°fciti0 &*•
OppttLtmi-tin.'n '5 iwrforitm, ucl abern* mcritorii
»;* iAVRENTII V A L L A E
JJJCJ, qiti priitdtim, er
amcitiiccaufa recipit: unde bofyitim:
ut idem^uit nühi cwn iüo «ftuí hofritiu.id cft, ¿maüd fkrni*
lUriter ucl mhihcfymndi 4pud iÜ!<,ucliUiapttd me. vnde ho
faiftlcs homines3qui útnorc,non pretio hcfaimmfuum cotnu*
mamt.Hoftitiam er prw4tm>zr publicu dicitur. ümui Trf
reto Annibdiper dobm prodito,4Ítkoftiti¿ mtmodo Ro*
mmortm ¿ militibuífíijje direpü. Cené priud^ no publicó,
loCato.Maio. Cicero; Ex bdc umfic decedo tmqudm ex hofyiño, non t&n*
qunm ex domocommoTándi enim n¿tur¿ diucrforiumytton í?4
btmdt dcdit.pro eodem pofttit diuer[orium3ejr hofyiúim*
Conduis, Comer rancus» CAP, LXXXJU.
QncÍui$,qniciufdem ciuitutisejiíConterrdneta, qtti auf*
Cc
dan terne >ho c cjtytmitorij. JH ¿tior e/i aiim tcrrat quÁm
' urbs7oppidmue,cuM habit&torcsuocdnturciues.Cíe. EcrS
qui itxhúc tcrrajuetttntjndgniimfy Grfriümiqtae nmic quide
dctcMcft,timflQrcb<t0injlitittis7 O* precepto futí erudierut.
pifn.fn prifa.pí()iÍÍW atftm HAtuÜwm conterranam fmm uoc<it:ucl quid ex
° ati * dicecefi iüdtuel quod ex urbcfit Veroncnft. Vtercfc cnim diftM
p/t VÉTcnen/if.Nam iHiui nepos^ per adoptioncm film füít
J&QitocQmcfisiW ideo pliniut Secundu* £r ipfc difluí r/Í.Q«t
dan librwn nuperfie inchomt: YduoniuA cms meta s optime
princcps&cQnfultiM.Quwn diccreiebuiffcUcÓciw A
Domuiui enimciui&tii¿iué fuum uocát^U no potejt dppd*
Idre conciu¿.Quem<tdmodm mksfocium ¡n mditUy non mili
tem fuumuocare poteflPfed commditonc.stdifeipulus e ü, qui
un¿ cidem pneceptori d^operam^non difcipulífutrn^ed co*
difciptílwn.B'dmerfo preceptor no uocdt auditores fuos9con
dtftipittosfuotftd difcipuíos.Etdux in bcÜOytto comilitones*
v ñenCi ít fed milites fuas dppettitbtt.Licet; Cafar >&* quidtalij appeUa*
Ofoój^fqat umntTnditcsftios commlitones,copar dnd<f bvneuoleti* grd*
TuTlmélt tUiutdpudVergÜÁate^ quifub ro crant/oáosuocat. Bic
ipiui*. ergo homo pÚMt Kí no dcbuit quenqudfuum cinc appeüdrt,
fcJL
E t E G ' A N T l A R V H tl^B. i t l ) . %#
ff¿ conciuem:nc crurfm uliqucm principiscofulcdicm.^on
nunquZ tmcn inucnitur CiMpro coc iMMt Ltftiusapud Luc*
Necciui5mcitíe}ijiiqncmttt<tclfífiicdC£fdr ^ ^
Audiero. - Dic¿fttmímunkrps mcnstpro eo qiiodcjt9coci*
uit mcusfquid comuniceps no inucniluY. Ai quottes no apponi
mut pronomc^reümftfíc appofitionctoquimurtMdite cines,
fucatrrite milites,kgitc difcipuli.rtiamfi meifuerint coriucs,
. commilitoncssondifcipuh.QjicdfiquJdo per btc poflcriord
fine prononúnc loquor, turnen p ron o mcnfubtnt cüigédtt eftitit,
omncsiM conciucf dmant. Cur tu non da* cownulitottibtK pdr*
tí* \ Ikfcmptrcxágitot cotidifcipuíos qu£¡ticmbwsfubinteUi*
giturimtiiMtiJuos.Dicimw amataos eflts cines nojirr.quafl
Wipublíc* ttojír£9 non quafi fingularium aliquorwn ciuiím.
De PrtfcorjPracLOríus^Sí alrjs roagífíracuum
- nominibus. CAF* L x x x I I n*

P Rrtor.qui praturdmtConftiUqiá confuUu;Qu<ejior,qui


qtt£Jítir<im:Aeditti,qui ¿diliütcmiCenfor, quicasfurm:
rribunm^qui tribundttm:Pmúpil^qUi primípara» gerii
Sendtor,qui fenator c^dutfuitVmoriwí.qui praturamXcn
fuUris> qui confuktum:Qu4orim>qui qu^uramAcdtiitm
qui £diUMcm:CcnJorM>qm cmfurdm:Tr¡bunÍtius,qui tribu
citur ff «jrtor.fr m dtxOurlfcnttorij ordin^dut de demoft*
n^JTmmphaor7qui trimpbJt propniM*ti- &U

qutdtunguntur ctm *d¡cñÍHHvtM&™ confuUbcnu tribu*

meo quu lunguntur cim fubjhmiuis: ut homo confnUris,


rucn<r ^^P^^^rmU^enforitm cdiüm. C&od
mt u
P ™¡ ! ^ntiu^fubintcnigumur:\ttyConfuUr€S rogdntur
p nwftff/jícíiíím m [rntugroxim prttorij, deindctribttmtlj:
intcUig
s,94 LAVRENTII VALLAE
inteUigifím homines:qiicmudmod& in iü^plcbei^nobiles^po*
tentesyingenuiy libcrtini. ?roconfdy non qui pro alio confute
pneeft prouinciffcd qui c wn potejhtc confulari extra ordiní
¿d dliqudm prouincidm admini^rándammittituriprdterqudm
mcd non duodecimfifea etm prfeedunt* qui pnecedunt ÍÍ>=
? utemftd tantimfex7utrtiampnetonm^ prtfidem.Vroprt
tor non pro ¿lio prstore praturam^ fed extraordinaria gmf,
Itt$ diciturProt¡ti£ftor, zrfi quifunt <tli) huiufmodi nonti*
nwn mdgiftrdtttí*
Delocorum quorundam nomíníbus,5c poítéfsú
uís horum. CAP* ÍXXXV.

R Ucgini ex oppido Calabria Rhegitfes vx oppido GdíUé


Qifdlpin*: quorum oppidorwm utrunq; uocdtur Rhegiu*
Albdni9o~ Albenfehex oppido Alba in Latió, Albani; ex op-
pido Albd di Ucwn íucinüm^Albaifes^qui á quibufda Alba*
ni diattttur. Ciwtmi ex oppido Cmarum in Campamayquam
JIHÍTC praue ttocant Tcrram labor UiCampdnidm uero iUam re*
gioncmrqu£ iUifinítimaefl Komamuerf^Comcnfesfíc oppi
do Como m e<t Galli<trquamtiuneLotnb4rdi*mnominan^ íft
qttd ipfa Gélida'fimtimm Como r/¡ Bcrgomum,Ufídc Ber*
gomwfes.Vergdmwijx qua urbePergameni, in Afiazk qud*
quUob pamrimcbart^ab Attoh regetnifft ejlmembrana*
rutfi copu7membr{tn<£ Pcrgdmentfunt nomindUAn Apa cúm
dicOtprcuinciíim intcUigo. N¿í« ca, qu¿c efl tertU pars orbü
terrdr mn ¡regio qttéddm ejl eodem nomnc^iidm Turchia nuc
ttocdntjion autem^ttt quídam uolunt^cucriam: quemddmo*
dtm in Africé^qtiicej'ipfa tertiu parsorbii dteitur, efl etiam
regiotiufdcmnomiitti.undc Afros dicimut homines, non autt
Aframrcgioncm.Thcbani ¿Thcbis in GrfciaiThcba'i a Tfcc
bein Acgyptofcd TbebfifccunáuMt Gnecamfirmamfit: n¿
C7 T be b ani^G ra*c¿ ThcbtfidicunturJüonfamenocturntjtbi
in librti gentiliu/m Ugerim Theb * « .
ÉLECSANTíAÜVM LIE. » i n z9s
Pnfcus,a¿Príftínus. C A P . L X X X V I,
Rifrt, j«*f«pmori6«í fcculis^ut fupmorc tmmupi
P fci Latini* prifMTtvqHiniw t pri/ci témpora.?rijtmay
?«tf fíipffforttwí n#ifiií,t«íjífr«*,rfí(*i«ícsr $«*«<#* mono»
Mcq; Kííe tíc «boa pri.fr* > «f 9 iübic prtftinA* Ai tícro/íic
rcbití,qu£ tío fcncfcütJoqMrtitfriftinmitttQn prifcu decebit:
titubaros a-Tyru* nuqu^m in priílinuJhttmrcdibunt^U Liicm.ifltf.j.
í-fpcftiNÍprjJiÍK-ican^«*- Aijiiittiu*r™ f ora«fl >oc . wo ¿feScrfe»boruit

Profpcr,3£ Fclix. CAP* bxxiívii,


RoJ^íw^fírfrxyiírfcípítpro^crfafoíi. fintas Ve
P «mi C/í crfA"»»»ro#í>o«tfh«í)proJJím<m e/i: natwfub
iüofidcrcftUx eji. Dirimí» rrgo proprie ¿omina ^¿tenjaí

Yos&fi <¡u¿ fm /iiflilírf. Vtrwíiíjj ftmcfJ ^,-^^¿0 rcc jp ít f x


f f pilonera. Ná>» ©*ftonfnRrílcgfmw profterám dicuw uale
tudincm:ut SuctvmtíAdeCafdr^Tuiáheumproíberduakt^ C*P*Í.
P
d í n M á ^ n ^ e r Hí^EtdeTitfTiMiilrtiirfiwprt
¿{irrriMn/ícm r«mrjr«t. 5 4 ^ , Sr ¿ ¿, • m a W . Jo ^

Vf
Tf S"f!Z n4Ym%P
1 Saluber*t3¿Sani, H A W*™*™ « Acacia.,
s> c A
h,k~ (i t , P* L x * x v 111,

ÍJOI

n nccfffto, SijHac/inwB mm^fmm dbemjimm l « «


t 4 nof^mw
i9t LAVRENTH VALtAE
u o f¿fllftf, qu&fi fdlubrho* pr¿b ctcmfanimc.Contrd faíu brii
Inltfgurth* p r o Jdno, SaUufÍM: Gcnui homintm falubri corpore,ucloXf
pdtiens hborim>plerofq; feneclití diffciuit, Liuim; Gr ¿more
tcmp ore annii<tmcircwn<tfto i dcfuttcfcx me rb is corpor a falu*
ti*>o,epig,+7' fo¡ora effecapeYCiMdrtialii dtm deferibú «('tí bedtátuiqttit:
hknunquim,togd rdrdjncns quieto,
Vires ingem&Jatiibrc corpM->
VrudensjimplicittS) peres dmlci
Hi tres quos produxi tocijdem nomen hdbent coiunftu/mcum
eorporC'Quarenon dufim diccreyut dixit Boctbim in tr&nsU
tionibm /HÍÍ, Acger ¿n faluber. Ndirt di squdít fuo Cafiiodo*
rotqiu apud nonmtüos in prctio cfljutnquim ideofaciómen*
tioné^quid cum regibwfw Thcodorico^ &Ur¡co3 quorm
fcriintfuityGotthicumfonaty^r bdrbarm*
Iuajndus,í3£ Grarus* CAP. LXXXIX*
Vcundmt er gmwflc difjirunt, quid iucmdm propricin
i profycris>GrdtM in aduerps.lucundu HOCO no qui Um efh*
fed <j Utiti£ ejl dUeriiut profacr, defilttber* vfeddcopotejl
quis trtjlisjmxftutqi cffe ,©" «me iucundutiuctuti quumbofiis
mettí in dotorceft, tune mihi iucutidw ejíie? ego gaudes, ftm
ilii núnime iucwidus, Qudre non reRt Jü cutía eji^quidit^ 1««¡
dos nosjicidt fti£ intereffe comemorationi Sed ad differétiam
gpia. é.iib.4. Cicero dd Sutpimm cÓfoUntcmdemortefilUinqmttSerum
f in
* ' tml tuus omnibut offtcijs^uéffMtepori tribuí potuer&t, de*
tUrduit CT (¡Mtitiipfc mefaecret,^r qudmfuutn txlc erga me
tnimim tibi grui 5 puaret forvicituts officu iucudiordfcdicet
V A t;u* /*P CroAíiutruty nun attam mnen ordáord, i dem ad Luceitm:
Éim. Omnií amor tum ex omnibw pdrtwmfe oftenatt m k&lttmst
qu& ¿ te proxime ¿cccphion iüe quidf itiibiigttotwftd timé
gydtm C7 opmm:diccrcm iuc\indmynifiid aerbum omne tem
pui pcrdidiffem.ldmt ad Atfícítín:Fwíf cnimmlhifapcer lm
dis nojlrf gnitiUtiv tut iuwnfa, er timvw cofokño gr*t&
idm
E I E Q A N T Í A R V M I-'B- II»* a?7
Mrm ame íitco ««arto ímeaiitdrí: zft m>bi tucuda m m<t\k,
O" grita, in dokrc ucjlra trgd fncuoli^s-lucundá dixit^quafi
Uütu phtiá,v uoluptuofaqMl** tji tnprofycris. Gr<ttt,qUlt
fi ptauaffiñtuAcfruSuf-I" »ííH.?<ít> e"'m quadigr<ttU tft
de
k£htionisjn grdfo «v° ctim ,c°mod'-Qnippe dfye&mro
UrmMorum,uiolaram,fl°™m1»M /"»&" iucUwtft.tifyt
gwWá.pw>»wiJgr<tf*:Et P«mtia/ilioyím,ji(f i'fl/Srtfcdí»
cjmdíorW°l^™"'*lí£r0' f ""«^ g^H'or, utpotc miliar.
Ídem de Officty I*w f««n*»: Afyitr rtüm ¡ B í ¡ -r£ m(l¡0

in mm'd'M, iwndiut tji,í,»^,„ ¿ ' * ,

qUamoPendwoprlCatc,cr díjimft f. ™L
P l U r a , C o m p l u n ¡ f P j g c j A p ^ " * „ . XCi
p L w c o p h r ^ á . f l i r » , ^ Iw*poirHnífirfdlfo:
JT wmpto-tf dwi «fli ñor. po/r«nt:ÍIÍMd w ™ fr¡¡ ^ J,oc
«o-o mmm-.tdco^no r^tcafm^-^ M ( pro
m«imd parte Mápuatjmod» pf0 nSmis^H.in diuifíone In hprtí

«odoApvger fc«wP-«-P«M ptyJJofofcncausdiffbi


r
' ^" Ywtíplrrofciitapardtos.idejt,

in amtoTKEx

* * iac «arus. CAP xci,

t 3 cforijS
*9* LAVRENTII VALLAS
ctdrij?ímd,er pr*cUriftimá gfjh dicimm.Scd pracUrm nútíá
nunqu*m pro bono rcpcritur apud Ciccroncmificutdpud ctifi
P
H«P'7< de m Lttadentwt pro magnm^ ut m vhilip. hucule ntm fifflf*
, f#/í* ptegdM ítccepiti ut ávcUrút ckatrix, l n cedan opere ¿ti*
Ip,3
' 0 ' pr ¿celar um cujlodm ouiu/m(ut<timt)lupm<no cUri&s ilt
cuftode dcfida,4tur£cdprobifts:crgo pracUrtm pro bono po
fuitAdm in LelioiCtm ülo itero quti neget a&wneffe prtcU
reí Ef pAtdó pojliCtm iüo quidtm (ut fuprd dixi) dñwm r/í
Qptwt ^mvcim ¿ncommodiiM: Namnott fupr¿ dixerat afittftf
cu/m iüo optimejed prcccUre. Vcrm ideo fie dixit^qitia pr£e
ti<tre,Er optime idem robora gruiritm infignifieatione ob*.
tinettt. E o g¿ ^¿uso p (qu o d eji optimum) CFtyudG r<£cos de c t*:
pi fo leti er ¿ n o b is t rat i sfrrri pr tcUrm *
Feíhjs,& Fcftiims. C A P * X C I I , •'
\£jimd ics> po tim <f« ¿ m fcjii uw:Kcs jr/h"w¿f ,p oí m qu¿m ft ¡
F jh* Namfvftttíiftfkiftfttímtítd dtemfefttm pcrtincttfJcjli
ttm^fliUiXfftfliuwm^rcs iucunda7v tcptda:ut ordtiofifíiu4J&)
&tmftftitíum:frvdnitftftiu<im legimus^no qux adfrfitm com*í
paran fit7fcd qu*ittatnddyZT Ut%. Nama-fijhmfrodcmuo •,
emus, quac fijlit ¿tdhibetur. fcftmm rmld pro fific acápite*'
c
Venalc,& Vcndíbífe. A P. X C I U <
Ertu/cjCT uídibdcboc hdbcnt diffhreti(e,quod iUudftgni
V ficát rrm uendiñom fítpofimm, hoc rm quffacilt potejk
Ub,: «M'-H<fc demus cjl ucttdUud e{í?profcripn> ucl expoftto ueái
* 'tiom.^tkocdeCuriQnejignificjLtLucjínittiquttdLcittpLtídrt
ucnalicotni^tir Curio lingUit.ide^prcUu/m^on ttcrmu ho*
ttejhtcmq; fcqttcns cxfu<e linguiejíamdiJ.Cic.in BrutoiHorí
¿•ati prvpcwrttufitfí L , Gd.non tzm uendibita ordtoryqttitt(
ut nefchcs>quid « drcJfJVt. Eí in todem: Uam populo nb erat
fdtit uendibihs pr<£ccps qu£ddm> cr cum ideirco obfeurd, &
Dcfaib,iJb.it pcrAM&ita™r¿pid^ zrceleritíte citan cutio, E t <úibi\ N nú
üí/ínt iUucndibilior^hMtibmQrttatéfm.Yidibücdíxí*
E L E G A N T I A R V M L I E . 111%
Ptt> grdttmtw quod ánimos homnMnfolicitetjitu rcru7qu*
*t U ¿Uiáuntanptorcm-íloc* unido itemtjUudútícneo*
£><SdcsfcríjPrudísfrci>S£fímílibus. CAP. X C I I I I .
OG'au Jtri,cr prttdctis fzciiitem infáais&r imprudcns,dt<$
&ignórate ftci ;hocc¡iy quod ctmficcremaliquid, fciaime
fctre iüudtm ignoratdM Í/MCT früdem efl quod tu fríen
*Ü> 4c doarindfci: fmptr* « laude c¡i f<icntír ^ ^ j n
Scihcm urr¿> quid ¡uiffc9tjm toda*, tum * t o * c * * / ¿ ^
pro rci qu4mtc.si trgo factorJicm septr Utidabilc cfcediit
uvrfo infdenterfiemfanper cjt uituperabik^rudctn qHock
üccre ,opw pradctU ntminm eflmprudenter mijtnltiti¿
Tdwrn quid imprudéterficcrcignordnter'ue, rm in ufu cfc
in cuuh locu uttofuwditptr ignormkm, er perimprudí*
ttamfi&tm tper¡c itr$ hudi, neq- uitio dandm. ídem cnim
tfiptrimprudttumfwe pcri%norm¡m ftciffv Sümd boni,
tul m^quod tmprudmttjgnormernafiaífc: quorm iw-
¿
trmautpr£miwmmcretur^utp(xnm^
A^rinuSjMarírimu^&Tranfinarínus. CAP, XCV,
M Arírowi pifem dicimm, er mm mainam, er Dcwti
nurtnmMfcM&el nympham marmám.Kominutm
quoq; vitultm mannim, Lupm mrmtm, Turdum marintí,
T ur turan martntm. Vraterci colore ¡ntrinm, cuftm m<tri=
Witimtmj ntucm mimm> -^ ¡ainwmmmtími
Kurfu onmmttmm, gente mmtimamset marítima, btU

rm hc mrüim limpr
PÍÍ ^ *¿£Z¿ * ** **
joo LAVRENTII V A U A E
FrequcnSj&Celebris. CAP. X C V I»-
I Re qtter 11 e m l ocvm dtcim MÍ, que mftcquen ¡are tnulti Jo/3-
E ut urbtfreqticnf,oppidtmfrcquens, pldte&frequens, W&*
tnvihibominesauthjtbittttti<tutdiuerfantur. Qudndoaute^
pcrfon¿t><ttit de re anÍmdtAÍoquÍJ7Uir7duobuimodtsdicitur:tí¿
defoUfic: Sit mtles frequensfycftntor praíiorunt. id cft7 cr&
fcíT,cr¿ftiduus. yelde turbd, fie:frequens popula, frequefiS
fcrtdtusÁdcjiyCopiofwSy €T multus. £t quide ctm nomine col*
leftiuo infmguUri, cum ettem ueró in pkrdi\ut> frequentes
ciues >frcq itcnt vs [en atora, hec cfi3 mu It i ,er num erofi .Ver un
Umen qttum dtcofís frcquensjnnuo dftionm:quum dicofre*
qaens locitíypdfiiotiemJ üc freqttcntxtMc frequent&tur. Cuiji*
míe ejí celebris femper pafiiuc pofitü^tnm dd re¡ qmm ddperf
fonamreldttí.Lücuscclebristquod eelebrdtur.Homo celebrisf
quod cvm honor c cdebr<ttur1& colitur.Prcpter quod in bdnC
¿ucor opinionem* ut tocia cclebrüpropriifit bonordtorufre
quentid cultui: non mfrequenSy ne<¡; frcqttentia: quo nomine ;
quatífcttncfc homnum multando figmjzcdtur: quod ex uaed*
buto bine dxfto probatur,quod eft ceUbrit&s?qtt£ tum bominí \
ceetu bonordtorum dectdratjum digndtioncm ipfamtat<k ho* l
noré.QMntilimMAntcommafuturm ordtor7 cuiin máxima -
cclcbri&te&r in medid Repúblicauiuendimeft^JuefcdtUi
puerononreformidare hoimncs:neq; ilU folmrid, er uelut:
De Offijib. j4 mtbrdtili umpiüefcete.CicAa qui inmdximd célebrimc^at^
in oca/fí ífMoííííifm ciuiam ummm^nuncfügientesconfpc^Tiñ
fcclcrdtorum bominu.,m>quibm omnid r?dund¿tnt7dbdimwnQS
pro Ardua. qumm i¿cct^ gj* f^pcfclifuMiusAdemin altera, figtificatio*
nem:udc títmcdcbrit&tc fima, qutm effet iam dbfentibiw na
tmjKomam ucnit, Mario ^ Cdtuio confulibut.Qudrc impro
pric^liatfrcqucti^ime diciturjoeus celebran defmm, qu¿
fj contrariü fit cclcbrem effe ab iüoydcfertwm effe.vbi enim b¿
iHÜ}atit dedtQtc^mícnonc^fcQm^ cffc con[ntmunt, quü
E L E G A t f T I AR V ü IIB, III»
*•*»focumpropriV dixerit cckbremfnon alitcr^ukm celebre
^tricem,úut nobilcmiutf^pe IcgimitíCrftnguUrc impro*
«&ícm>er uniedm turpitudinemiutin bonm, cr ift m nwE.
Ferus,&Fcrox. CAP- X C V I I.
pErití homo, qui animtmfirinmtobtinct* ut Lconti, Vrjí»
^ VárdiylMpi.Frrox, <JNÍ ptT4fjfmof«í f/trfíítJtffr&tlíf WW ctt
«tífrOjCT etd uim dUcrificicndmtdt<fc ad nocendm.
Corporeus,& Corporalís. CAP. XCVIIU

C Orporc um efl exi/tcns ex mdtcrid,dtq; fubfhntU corpo*


red* CT ediucrfo \ncorporcwm: ut Upa eftrcs corpórea
uirtMÍncorpored.Corpor¿tc ucro exiftens in mdtcridjubjhn
tLtq¡ corporcd:ar ediucrfo incorporaleiutdomuifondutjndn.
apiumfcorpordUdfuntin6corporea:legdtum>b{^cditAíJura9-
incorpordlidfunt,non incorporcd.Ndnf, hiede qudlitate dgi*
viu^u* ineftfubfkntUjbi de ipfd fubjhntiüúua res diligí
um requemar indUkñtcit noflris.Titfaite,uim7 pulchn
Mojón* corpordU ¡tppdUntorjtí corparcd.Vrtttrtíl ut
tfli ^ rdfiowfr«rfij^lfíiíiyKngwiiittiJeoríHiKw^crin«it»
porcwriw nifi cuhocnomneresjut fubfldtidiugítur^tu-
cor porcino
mem cft corpórea Vírftfs eft res incorporcd.non tute uirtta
incorpora. omu mtt carpan* dut ttnguntur, aut uidetur:
C Ú
& ™MS eorpoYc<t res7non Mcm fiches incorpore*.
^eLaíruSjLaxus^LapfuSjFeírus^cfefruSaFaaga
£iS,Defarígarus, ' CAP, XCIÍ.
I*»"™ >*}**<>£ UborcfitigAttm eft>tm*mmo*qu¿m corpo
dfMmw
timt L * ** ? # c t o ' W€ Uboris m°k$i*m fm
flexibiUd™1 H€r°ÍW4£¿Í dd inemimdt^qstí furttM^moHid,
xtchordTi. *Ur^m Yigidd:utj*xirudcntcsjdxifbnest U
tioncm <tnim ^bendo.quod Uel corpore.uel pertrasU
ttu ÍÍ/ÍÍ ¿niJ*!? 0f>(fí^"^ UUtitr.Ycffw Ídem cfcquod fktig*
% LAVRENTI1 VALLAE
dtefc fidgátut cjí^ut non qtiedt dtnpUw ,&~f¿ept ¿ Ubóret dí$
incepto quodinjlitueratjicfijhtwt in Bruto CicerotEtne defl
•*• tigdreturtor<tuiffent.Et de Ordtorr.Vrofcfto mnqu\m coquíc
fcdm7nv<fc dcjntigdboY dnté^qum iUortm dncipites uidsjrttio
nts^CF pro onittikitfjCr contrdcmniddifyumdi percepero*
B o nums<5¿ Bonicas, CAP* C.
Omvm genérale nomen ejt,honefh pmtcr,cttq; ütüia co*
B piefiens:ut búntm <mimJ>ontm corporis, boní fortuna*
Bonitasncro non (ut mútiopindtttur) idemutiq; quodbcnü,
bontfltmjcd ídem quod b enigmas. Áprimo jit botiM wiV, bo
ttutferuttíibonttí iudcxiid f/l,íu/iwí5e7 exequés officij fui dtbi
tuidb hec bontts pdxerj>c\w domi}M,bonu& De uxjbonwi Ae*
tieMihoc cjíjif nrginHsCT ciernáis}qudtn altera inftitU partem
effe confíituunty uoe<¿ntrseándembtneficentiditL Nam iufiitia
pdrtiuntUfr in dutó pm<:stlujiitiúm,qitd' efi feucritt,s:&- benefi
ccnti&9qua ego UOCQ bonitité. Ergo qui plani bonos cjfe uutt,
pUnecfc iuftusMs bonus ftt neccfje ejt.Ethcc qtiidan dd uirttt
tetnpcrtinet.nfh <tutem er d\Ubonmsjio ex induflrUfcd «c t
natuYdifám homini, qudm quibufdu akjs rebu*¿ttribnti* Cietr* ,
ÍiÍ OS*cr bonitAteñutirte mdti affequ^ttnr,o-progrcjíionedi* •
' * fcendi.id cji¿xceÜtii*,0' dat*"dar*.Qpntíl Atinfolofa
cido plu¿ cultor*qukm ipfd per fe bonitu foli efficiet. No di*
xit pitó* bonitas cultoriSt quim boni&sfoli, q* cxceUes cultor
ifídttftriá fitjio Mura* Hcniítmqud amen bonitos pro istftit(¿
fine protanrflodecipintr.Cicero deoffiájsttrtio:Qum e*
tiim benibtem dlicuM3fidemq; httddr\t,digmim effe dicüt>qui
ctm in tencbm mices. Qjuntilin xu. Quodfi in mediacribus
etid pdtronii conuemt hite , <jw ¿c mr í g¿ didttir bonitis:cur non
crdtorifc?<Ítti ttótidufíiít^fedpofeli effe&mfit mcribui^um
dicendi uirtüte perftáttáNonntmqudm etium bomtdcceditdd
nuturSuirtutiUO' bontt&tis.Ndmquim dicimm de ¡equo, er*
kono, nonderigorc iuflititC) er de fimmo iurc loquitmer^ fed
4*4
E L E G A N T I A R V M H B * l i l i * ?°J
tyúfi de bon¿ squititc.
c Ap c 1
Lubrícus. * i '

L Vbricm hcm cftjn quo twptea iflf!Jtcrc,necirt£rcdiíqtt&


ta íEt htrb * pcrjuj>fcngwttcCut¿f>u<¿ vcrgíííí! cfrtíi/0*
& Romcrude A id ce oíí«)<rwf <tlitcr bume£ht ¿.Mar mora l&
^ííüííwífti.ctffcrii^; buiufmo¿i,lubric<t dicutur.ltidc pcrtrdf
UtiontddQtcfcétUrnuOCdniMlubricittji* inqua quifunty udut
ítt gjUcíí Jficíf* Ubutitur.Atigttíüx quaqi>eogrtt*,nmr*tid^ f{
Wifíd ííi&rtVdf^tf• Afío «me modo ííj^íttr Cicero dixiffe lubrí
eos Oí«/üí,CT ÍJM»ttf«* «"* LdflJf ín# tn fiero ¿r Dri ¿pificto.
Ittcmtfditiütfc nrtturadcorw * SÍ d ticfrricos OCÜIOÍ ftcifr, Ü* ^ ^
mobüct,t*t declinarct 5 /? <¡wd irooirtierd/¡Wíit 07*0 ue ttcttt,
ñctic conwrtertntDiSifunt cculi íubrtei vo modo, quo d <¡ui
bufdd\n pes tttbricitíi pro co quod fjl in lubrico.ltA oculi qudjt
in lubrico po fitifunt, ut uix quriuofi¡lere:qu<tlccjí quu dici
mmispárgo bmíftoribuiípro co quod eft,fydrgohwmi fio*
rcs:crjkrno letiü paüioipro co quod eji ,/hrno pt&w Uño*
AcqualtSj^C Aequabílís. C A P . c I 1+ .
A r
ZquúíU}quidpttnotuefaut in iÜo:$intq; p<trt$in ¿more,
er £qu¿tlcs.$£ pe eíceipitar pro co£ntu;o7fíueco<euo. v i L^^junr
^ crgiliw Acqutlefy áb hvmo miferans dttoUit ¿mica* Cien* loCaí. Ma
Jf£° <X- Wdjcimcw cum qui T&entumrecepit Jcnm ¿dolé*'
reetetedifari^^ifác.Eíifcií: Wcewn Spd*» jUm**"••*•
quipwct Mmoivm rcftítfid mn utjlra ctiS *&*€&$ uobif
cum.tequúMt ufé qiiQ¿ ¿W¿s,"rt ?riore fenicio: ut idet D t W M i . u
Na iu4fquúik^tidutilinw h¿bcrct,<íceepcr<tt. Ucrtm:Et AdHciífl.iio-
^xrc¿Ua^rinfonüm qucnddtn <cquMlemt*t$confhntcm.
— ^™^lnfidus. CAP. c m .
Y^^t^f^^uioldX^dm cuinon eft fidcdtmMoe
WMHM tfite >3(((>d ^ jn 6rf(íc)jít J ¿ | . ^ W ¿^.
fÓ4 LAVRENTII VALIAE
4¿¡f£tíw¿ Udrío decente efftruntw.
fAoraniSjSC Horígeratus. CAP. c m i .
Ortám, quimoribm beniseftprédiw: Morigerdtuti
M párticipim ex morigeror^uod ejt tnorem gero, id ejit
cbfeqwr^ obedio.Vnde morigeY^obfcquenSyObcdiens^
facile iiiorcm gara. Quod Accurfiut no inteüigcs(.quid ¿tute
inteüigdtfi ignornt.quidfitmorc germí) pro gloffa feriptü
reliquia &otuut Apoüoiqtitfi Mt enigma effct,dut ApoUofd
uere ¿nigmdtA foleret mdgü,qitdmtVpf>t\cre foluedd. Btalib
FrimipilitfyinquUj nomen Gnecu/m f/K
ProtcruuSjProcax55C Pettilans, C A P . C V#
RoíawWjprocíttcer pctuldns,imltü fírruUtudinishdbctt
P cr quufi dliud alio m&gti iwcrefcit7mm infkftti¡ qukm in
¿ifltí.TrUh¿ecttim quaudamUfcmianiJUbidmcq; dedardnt?
twt iniuriammdma'proterudmtpetulantemq; eodem loco de
inhonefbxfamuddpud Cicerone legimut pro C<elio: Siuidui
líber e\\>roterud pttid<mter7diues effusc, libidinofameretrici
more uitterct.'Prouradm minore grtd^qitim petutdntcmfigtti
pcduit.PetuUnSypro libidinofúyldfciuoq; d&ipi nottm cfíwh
-VetuUnscfeitutcnfá. EtOuidíu*:
Qmetim ut poffem uerb^p^Untm uti,
Ncnfnnel cbrictfr cftpnwUti mihu
\d efl, Uf*mutt& hccntM.Procttces <juoquemeretriceslegi
m^quaUtBdcchii TerentUn^Cíeterdtq; impudic* mulicrcs,
qux pudori fuo{qu<e imddosfceminarum rft) ne ttcrbií quidt
morddcibu¿,fimat z? turpib ut parcunt,d feipfissfu*¡fc con di
tionti fxminis Cdpiétcs principifflt, Proteruidjeuior qutdm
(ontwmelid > Vrocacitüi miior, ?etuldnti¿ mdximdXicero in
SdUujiittvfiiKcin idem incito uittum procdciatii, quod huic
tn«d- obijeio. Eí iterwm: Non enim proedcitote lirtgu<c> uiufordeS
luead. ctuuntur.frtqi itenmiNdm quódijhimtfitmrdbiepetttlatct
muxorcfn>filidmqi meam imtdfífiit£titcrm in eadaniDcfint
bonos
E L E G A N T I A R V M L I E - I t t l . $0*
*onoj petúUntifSma infc&*ri lingw-define morbo procacim
tuiflo uñ.Ss\k^iitímCUcrcfícm:Grmtfr9V' iniquo mimo
****Ícdi¿h tua pátern ft&ce TuUi,fitefcirm ludido animi
***gis,qH¿m morbo,pctuUrtid ijh. utLEt itcrumiBibultm pt h«*.

nonmuigiiarorfprrí««fw^ wí /' Í M ¿ *<iw6w/rfBJ p^ impotctUtít


mcnnstobmum cubito fenrff> «utocmeoBf«»riirfJfWífAre v

Orbus,& Cttlebs.

HlJ B, P0¡1
í7? ' ^ r f «&«* rnmtm .Quintiüv QgM,. ift*
nwdrpífrtí^m ,?[<>: loqUfnsp?o uxaribm,4Ít:*lonUbct ^-'°'

, l,;i IIt j í n ^'toneortofWdpHítMtfrcum Tal* iíc«>**

ah Al
¿río pMÍo» * » > * £ ! , fitbMfW?. c Tu r
DíunirnusXu,, ' ?"'"» ?«' i»""*-"***n&nrlthtfiK
,Pr3C<r0X Scr0tínuS Praf m a =
turus, M ' '
D , CUl lls
lHtur«i« &.l ! - c A
>>• c v 11.
¿OH««i ¿- ,„ 7"»"ií"'í A'jjrrimf.vmi» $ «tim er í»«
» tiut
loé LAVREUTU VALIAE
tita uenitScd mum eo modofírmdtur}qtio i diedittrnut,i n&
#e notturnMidlteram quomcdo i fcr¿ ¡trotinóte tnunefiue X
X\dtut%,qU£ dea e/i, matuww.atífc AIÍ^UÍ utuntur s ¿ utfpcrc
uefper tintóle diuturtm plurimd cxmpUfunt. Vediutinta
Eplft. s, ji> 11.rfptf(iCiccronm prrpJtt^í, Ad ürutmnfic fcripftt: Ubcrtxtti
oímtü.Ub,*- ¿r/fócnc, Dííibjcímfí/iíf feruitutis. QHinrrf. Non/?c <ronjím*

forf concreta facies.Cliitú dixi ferotiwtí dfrr^ttidcorftgtiifi*


otffefcro pro ucfycrc^non pro co^itod c/l ürdijiuc poftkem
pus-H fe cnimtrUfcrofigmfiut ? qu¿ txmrt: pene idcmfnnt.
Vn¿ >cr ucrafígnifiemo f/t pro ucfycrc ,quodefhpojl ceed*
fwm. Aketd qu&binc nafeitur^quíe ejl pojl tépif*. t^wod cu mi
poftfoíis luce tftjd ucrepctcjl pojl tempm diri. Cieno qmm
<tccufdtor Nitonisidcntidcminterrogdnsjnjhrettquo tempe
re C ío di\tí cffet o ccifití, urban c rejf on dit, [ero jtonnmhordtrt
itttcUigtrnsrfum tirdituoccifuw^ pojl tempm ^quo debuif*
fet cea di. TrrttafignificJtio eft , pro tórdi: ut épud Senccam
in Hercuíc furente*
Scro nos ¿Do refirdi feneftus.
fiemo dd ii ftri uenit3unde tumqu&m,
Curtí femel ucniUpo tuit raterti.
Serotinm igitur qum ¡i primofigmficdto(ntquibufdm pl¿*
cct)uenit,qui dicunt houmferotin^rn.tempmforotinam^pti*
uim ferQttnamjtm 4poftmoribM.Appetldmu$emm ut pr¿
toces uu^pracoces ficta ypr^cocu ponurfiae ¿nte IcgitimU*
conftíetítíttíj; tmp&iftue ato mdturrftiwti i&ferotitus UUM,
fero tintó fiaM, fctotiiid poma, quitpop: legitimwn tctnpwy
cDnfuctam'quv c£tcri$ pomis ,ucl arde ntdtttrefcunt. Trxcox.
quoque ingcniwm per tr^mUtionem diámus yquod tiimis cito
irtdfarmtem cpfarwfttwijfurtrií í¡; cito uidetur ddolemffeAdeoífa
Ub.^csp.4. ^ Q^ntSiAim> ltiudingeniortm ueht prfcexgcnmnofl
¡mere unqum permit Ufcugim, id cfanonfcrc unqum <t¿
pet
E L E G A N T I A R V M LIB. irli. 307

q**JÍ4ntctcmpm cxco#wn. Wicjitmlv^c dtjitmlv cft>pm


ntturutrfuod cft mi, qrivfi* **«"»> CT *inff maturimí;
***fcgetcspr*m4tw*>fi'mctA Pr*«wf «ropero* prematura.
W r/l.noíjííttW w<tf («**(. E* í"7" ír^íí*tojJcmJp>'ím^WrHí /unt

Uo3pr¿m4turdpofal*tto<ld *K"mmt*™>Qu4n<¡um mátu*


rtm ipfum infrugih^propru dtcitur, & id um mdo :in per
fon* tarifa**** lfr¿udU0hu* *°dK: vnofic: Egofm

Anni u
i s- CAP. c v I I I.
A N '""«"^"««lo Aon,*, « O A-«rniK: M ü m Jíiir»

(mgttltf dte&Mí MOHÍ t^ . ... ' - ' * Gzottu

DiclHw <fl i J " ^ '«ortM'W» ^í«c «d"« ?WídnM d ' f -


i** fomüuibuti > ^ *nniuerfaritm- N«m tíi
^
fm£ fitnt * quorum etim AuguftMfiiit, ctnmuer*
Capí calis

C Abifcj J
w
C A P . c i JÍ-
- ^tt)« is írítwntw pie te cdpiafc oA'o -t Qft. poprio,
jas LAVRENTII VALIAE
<¡ui füttt ttát confuUdifiideret.ltcm cdpittlefuppticim,cdpitá
ltimorbtí£s<¡tti aput dlteriití peñtXdpi&lis autc bomo>cdpi*
Ule uitiwm,cdpinlc pecctfvm* iwn quod petxt attariM caput*
fed CHÍW cdputydjit propia quod caputcommittcntis pe ti de*
DtOfrlüM* fe dt dd pocjü:ut idcm,Cdpitslis Etbcochs,uel potM Buripi*
dcs.Et alibi.Bm uitin ciuitüe uitu cdpit&lU.
Mcrkoríiis. CAP. e x .
'V.rítomm &bcrn¿m>diitcrfóriu/nt>dtq; hofpititm merec
M ndriwüuocmwi}quo cui<$ i)\tro\re\\ccíddt\timerce*
<tem,N¿ffl mcrere^meYcedcopcrdriJdbordrcydtqi aheriinfer*
uire efh.ldeoq; mercrejn mili tú cjh cxcrcerUpropric t&méfyc
¡lipendi} ,¿tc pr*emijrfuod diciturjtípediafocere.uincmeretri
ees dieta, fu xm er ipfe núlitidm exereetttcsidcflípendidfudfi
tienta fot inde adicftiutm wnitorW) mcritoñd^mcritoritm:
unde [corte mdfcuL,pucrimcritor\juccantur:ndin pucUénon
uocdntur meritcri^quippc proprittmfuwm húb entes nenten,
quodefl mcreti-ix. Qjriddm diunt hos pueros* diá Cdt&mitot,
quod mihinon uideturyfed potiut concubinositneritorij iwnq>y
Fhiiípp. ut merctriccSjpntiú merent. Cicero in Atttonium:]ngctwi pue
ti cwn mcritorijs, feortt cvm mdtribtft fkmtiXs uerftbdntur.
Ingenuos liberos dixitjneritorios crgo non tiberosiquos mdn
ga^ui ideo bontines mtrcdtur^ut ucndat^omoddre ctidm aba
tendos pretio folct.Stue iüi dominorum permiffu, aut ipfífuo
ture proíhnt^ppeümm corput mmtortí am puertm meri*
tcrim7qujM meretriccm:outionan<¡uoa¿ mtritorUm* qudji
uilem>& md\e cocmptim.
Infenfu$,& Infeftus. C A P . C X I,

I NJínfüí uchnnéter iratusj&odiwingeresAnfefíutuebcmcn


termolcflMydtq; inaduerftm undena indeinftfhrejncurfx
bui crebrii moíejlid afficere:?? (¡gtid infejh>que in dducrftm
tendttntihoc ej}tumÚd in boftem etmtid,ut molcftidm infirdt*
j¿olcJhrc dutem rmw reperitur^udm inftjhre, ja odcftinu*
E L E G A N T I A R V M rTB. u T L *ÜJ
ittrifconfutw tit: Ab Aurelio Semprvnio fratrr mco> BíWÍfl j
moUjhri uolo.
Prscfcns. CAP. C JÍ I r.
rius-Mt Cicero, Ego iflíohmifttí cüiíií primnt, CT po/íí¿
*¿iiÉatiairf prrfjTflií'P0ÍMÍÍ *£mtó*Mft¿njww\r cofulcbaL
Ücmortuo toquituritrgo nonnunc prffentifid ttmc-QtíintiUb'lw*'
fon* df ip/¡> CiVcronuám dcftmüo hqUm úit - P o W tfff¿
r«nffluí¿ww<ldwnf>5M ^m^Ljkiihii. *J , 7 F J /-
fcntis pxenwon rcfronfmm inutfcrunt Pr*fiwf« poten,

«ni* «í 4to>:m7í rftó^E^ ^ ^ ^ ^ Z ^

Unm in prtfcns énum,^ , ¿ # Qd( ^


J
Odem<:tír4rc>zrdmdr<tlcnt *

pus. vtvergitiw * ^ rím *' m rWfll í e m -

P rffentcm h; utris inten* a


n t
Pcentamenprtfas ^ omnu mortcm. Imcnúisi J ^ é
pericnlwmyw prcfeittft- *r*f€tísulm' Vndc prtftnttptmu
mtm>uvtiaim prtf-Jnr* mcdic^ remedim prtfenúfii*
tuY.Pr4mi^imuJlú^r^m, quod ctiampr<efetmncti uoct

tepotttior* c*Li* rj ""Mfrtawfc « * * « prtfantior*,

J ffmriw
™ **plW $ « í m j capoteJ& in primU # -
W 3 C4X*
jto L A V R E N T I I VALLAS
edx. In rtm pnefent é,non tcmputjcd locumftgmficiitiUt Cfo-
Offie.Ub*i .Vf (iconftitucritcuipUinteinremprtfentcmcffc
ttcnturvmÁd eftidd lo camode gwo cetro ucrfía. cji.Liuw libro
xxx viri. KcfaonderiIcgttM utriufq; pdtttipUcuit* ffttjjíí-
yosfe in Africdm^qui Ínter popufam Ctirthaginicnfem^c ?e*
gem in re prd-fenti difccptArent-Um ¡ib. XLVII I .Eodem an*
no ínter popuhm Qdrthupnienfcm^ZX ^gc Mafmi(fam in re
prffcnñ difcep tutores Remaní de dgro fuer tit.v dienta Max*
tib*v11. QuinL ftbiuiLdbeoúrbiter¿fendtufimwmconfti*
tuenderum ínter N oldnoSyW Ncdpolimos ddtwyqutm in re
prtfeutem ucmffet,utrofq¡ fepdrutim monuit. Ad tempmyduo
bus modiífimitur.'Vno ddconditioncm tcmporis>necrfiiütet
Gpportttnitotcm. decro pro MilonaQuim ¿id tmpit&áptófi
TnuUtiones, Quintil YingrrenimiríimadtcmpUííiidcbor,^
rent niminm manifijhm imprudenter coplordrcMtcro ddfad
tiimtcporisiutSucho adanntmjatebo adttmputid rjí, ufifc
<*d <tnnim& wf<£ ¿d tempití quodddm>ud in t emputut Qwm
tlbiiorfap.4 HLoptimum cmenddndi gcnut,p feriptt in aliquod temput rt
porwntur-tUt ddaxpoftintcrudÁiwn uctutnoud7dt(k aííeiíd re*
dedmm.id efi^ufq; ad dliquod tcmput.Ndm f¿epe ¡tíbinteüigi*
tur i*Jí£: utidem, Ñeque idutteribut Kontdmsdedeeorifuit:
argwncntum efifacerde tm nomine > er rcligionc durans di
hoc tempm fdltitiodd cfl,ufqi ad hoc tanptti*
Scu!tuí¡,FatuusJ&; Scolídus, CAP* C X n I .
TetlW) qm imprsidetis eji, erimprouidui.* mulúéfc non
S infjpicntesbomines díiqu¿ndoflultc dgunt * Tdtuuspldné
infipicns cjl, trd&um dfdpore cibúrm* Naro quum iUi non
fdpiunt yfittui dicuntur, Itx horno quinen fápit, jhÍÍÍIÍÍ UOcd*
tur. Mdnülti:
^Lib,i3^pfg. vtftpidntfitutfitbrorttMt prdndid bct£,
tí1 q u¿m fep e petet u inatpip crefc toquu¿>
JSleliof huim uo cabuli mdetttr h<t c c4H[a,qu*m C4 qu* quibuf
ddm
ELEGANTIARVM LI B. II TI jnr
i^npUcctyfiituos diñas 3 quifutorc quodam ( qualiuxor re*
g« Fdiím Fdf«íí nomine > corripi folebat) futura pr¿edicunt:
utiíUfkciebdt* StolidMeji, quiproximeacceditddndtttram
friijim^ pecudum.
Bcanis- _ tí A P. c x i n C

B Katus>qui rebus ómnibus ttd uite uftmy ormttu^fpcSAti


tibm abundttJdeoqi locupletes fdtiiornes beatos uoed*
mus^tapud íuucatcím-VctuU ucficabeat*. EtCieero:Sint Sw* T -
floraitcs,fwtbc¿ti.KtalibiiCrotoniat*qttondm quwmfio* D c Ij",ít"Üt U
rcrent omnibttí copijs, V in laiü qum in primti bati nume
rtrentur.vndc apud inferas in Elyfijs empis bedti uocantur*
er ¿ nobisqui dpudfuperosuiuunt:utpeniidcmfíntfelicel
er bcatifilicias cr beatitudo.Velices,inqum, omnim bono
rum cümpottssunt er *h> res profud queque naturd bedU,

Pmá^cisídwrailisscUr4ypttráJ'cc4ns acrd,attribu* fedens.


«*ft dixit pro co.quod eü plena, w perfifa, Eí alibi: ttdm
UQw>qttantum innuRo cognoui.jtlicms.
opirs, CAP* exv*

M OBíf homo dicitur, cr mottr opwkocin Uudtm, iHud


in uituperdtionm* Vergilim:
India tatttit ebur.tnoÜes fux thura Saba>if ídem: -
Gtorg.i,

^xcHient dlijfairantidmoUiM ¿ra:


Zrcdo cq u idan u iuos ducentdem armóte uuítttí. Acntia,*,
Qüodmnfinc rdtiónefaduw c¡i. Namquinonfiíeritfeuertts,
Fttíí,cr conjhn s, cr in morem rci dur¿> pattens, refiftau q;
Pntmtuc l aduerff, uet bUnd**,hic moüii efi.fimdis
jjfndfo planto: quum prsfertim qui moüicuU mmbr* hdbct,
Frc moUifint mente} wr puerijcetnitid'ij;. Contra autcwt mlh
?s,ndtit£, agrkoU y ut corporeja ánimo iníurdtt ptmntur.
H
<* igitur iHodomoüts acápitur in uitiu.ln Idtidc ucrKquod
f* 4 Ut
5E* ^ E G A N T I A R V M L I B , HIT.
Ut uitio ddtur durm:ut dumcibttíjurum cubileJurufoltm,
it% durwm ingcniwfñfldnti daría cquwtdd domtndum, durvm
ingemwn dddoceniwm^ddiutfic dicam) fculpendwn, cd-
dan rdtionc moUe dtecturyquod non efh durum* mt'fylmddbi*
le* QgintífófliHí dejignis loques¿nquitiiUiut opera dutiord^
buiui moWord. Dititur autcmfign^opcra fculptili¿>fiuc fu*
filUtfiuecfter* eitifmodi dd effigiemammaliumfibricati:
quentddmod«m tibttU^opvrdpiftoruvrt> Siquidcminübulis
dtttiqui pingcbant, non in pmctibmM^ &lUmdgts dicttwr
molXid^qu^imt^quimingeniumtqitod^i^
Crudus, C A P . c x v r.
Rudut tiocdtun non qtti cibtm indigcftum hdbct in /to«=
C m¿chotfed quifigrc^diffiáUcydigejhbilctfr ¿ quo offvn
ditur^cí Unqum nimio jad mqudm noxio:ut Cicero de Ro*
fciOjQw in coenam non ucniret>quod cffet crudior. Et Quin*
tilidnm Crudo ordtori dccUmdndtm non pu&t. Ai cibo indi*
gcjio /rr¿ er orrfmtííjCr negotid dgimm^l mugk, qu¿m di*
gefto.Siquidem digcfto7 z? modifieato cibojtermn refiri md*
íímttífj qum c£tcrdfkcvre* AppeQdmw tutt hominc crudumt
prtfati™ qú cjítruei afteüu, qu¿dcius «#*fíwocult tiojiri
offvnduntur a utftomdcbuf crudintc abi; uel quodfkeiacru*
dtm hdbcntis animtm infuAuis> O" ¡(xdd ejl > utfiáes crudum
ftom&bmh<tbcntis,fm crudum cibtm inliomdcho,B¡i
etiam crudwtn ídem quod reccns.Vnde crudwí dolor,
crudm mhw. Et recrudeceré dolor, er mU
ñusdicitur>quafirenoudri.Etcruddpomá >
dxcimw* quse nonfunt ntdturd: ut
Cicero^ QMX crudd funt > ui
duclhtntur: qu<e autem
coda s er ma tur rf»
decidunu
t i » RI a v A a TI FINÍS*
U V R E N T I I VA^
P R A E F A T I O .

E R T I V S Um «ib*, cr propc ^«¿ÍÍ'ÍUÍ ¿H*


nw< agjitiirptregrindntifcmpfri®' per omitid
mdri*iterrdt% uolmnti, próxima etu ¿cfhtc*
er quidern tot* mtlitim expertoiquodutrtm
| honeftiwettm ítMgis ncceflkrid edíf/a faro™,
hdud ccjuidvínfcio.i &*d^men «rj me non dffirntdntc, indubi*
t&twm cunftisejft nondmbigOiqíMCtfldximdidtcfc ddcofoldjUt
diortm pr*fidtdfunt?cd ntihi otnnti defuiffcy iiterdtorm cott
fnctudincmJibrortm copim •> loa opporf «nittíon, tcntporis
otiw&jpfam poflrmo ¿ninn udcuitxte. Quorum finguU qu&
pteñmm incommodiatis <tjfirdttt>quwm dcfunt> quid tándem
pmndm ejl.uniuerfd fiaffetTdntetjircpugfíduimusaftfa**
cr quoxd licuit nmfii&tibw reluñnxi ¡mus. interq; ntuigán
cfam, percgrinmdm*wlinndtím,frequcntcr adftudid rejpe*
ácimos: it& ut fi mhil lucri in literü (quod cpttbdmuA) certi
iquod proximum ejí) mhil ddtnnificervmutzquodfi non con*
í'gif s idtturm hdnc tmltxru. rcrwm notitia,qu& uel uidimw3
Httftmw experti,for&ífc penfabirnuf*Hdc cnim prfeiput uid
Hwerm injvrmdtidum cjjc uirum fapientem pwíp¿t9Vl?JÍ«
txemplo. i tu ndtttí; Odyjjcam inchoat:
I>iV mihi Mufd uirum espu pojh tempord TroU,
Qí« mora homintm multortm «ídif*er urbes.
p&tnquJm quid terpuerfútm^quid bldtidd,dut inani exeu*
tátioncnosfaüijnM'qualefcunqucrcdicriinWimhiltomenquo
dott fi\U i¿ me ay^ntc a¿uit£ ¿mplittre quedmut* dttulmmw
CT coüocandt iam tcmpttt eftjdtittíq; multo qudtn primumntí
ptuí ^re^qudmditttiws cujiodiedo^pudicitUpericulm ddirc.
S* LAVRBIÍTII VALLAS
l&ird enim cji pue^títt procoriM^uel amdtortm inutlituiú*
Ipfd quoq; teneri mpliní non tttdt&ttyuod me udldc foliciti
facit)¿lios wwgw incipit dmare,qudm patrem* Qudre non u¿*
cdt compdure plurd^quofylaididittí,dcmdgmficentiut coUo
ccmM. Sexttdncfc tdentx>qu£dnte proficlioncttojlrmpdtto,
& rcpofitA crÁtjtt dote dabimMiqttod qutm fatií efft debeat,
timé plus ejl multo quod pojibde tcmporU aceefitonc ¿dijeere
poffemut. Etccrtcjimdti impedimenta (utde mortc ttccam)
txtimefeenda funt • Nf fvrte C quod dij ornen ¿uer&nt)ttcl ab*
fente pitre ¿ic 1 mortuotftlid {ut qtt£ cd ¿t&t^dtty ddcb c& mé
tcfit) projiet. SufficUntigitur huic operi qttdtuor fttperiort
uolumtd 7 quinttvmq> hoede ucrbis, accedente fexto denotis
¿tttorwm.Qttódfi eñam plura feribendi jicttltiS¿anputq; fup
pe tere t¡ nefdo mjieiendum pufárein: cúm [eim, cd quttttcl
opttmd,dtq; pukherrimdfunt7 nifícompedij grátUmucntur,
ut potificdles oüm cozn& t longitudinisfiflidioUbor<trc:fi*
mulcfchuiuttdc qudlcquor,mdtcri<c, ne minan (de prudentibui
loquor^uninerfum cor pm dggredi effc ¿ufum7fu4mfibi urntf*
<p¿/í£ particttldm ad {cñbcndu dcLrgir^fiue nc longiore opere
leguttibutfiftiditmtmoucret (quod enim uoabídunonfudUl
babet in jignificattdo elegan timt) fine inmcnfititvm, infjni*
Ute$ uoltamnumucrititt. Qjtibusrebusmequoq; motufüiffc
fktcor¡cum.medfyontc3ttm iüorim rxentplo mdximc7nefem*
per imperfzfttm,ne femper iiuhfmt hdbcrcncfemper cfilagi
fttitibut opm negare uidedmurjic'ue quibm obfequi, er d qui
bmUudu/m fuffrdgi* narteifei cupimos 3 áfdcm iufi¿> quereí A
iufl£cfc uittípcriUionis ntdtcriiím pntbedmus. TíM eó quod in
fididtbrcs^w fares re ex per tus (ut fecundo libro dtxi) eduere
debeo^quos nunc multo piares c¡fc,dcfbrcdmdo¡icdunt:qu&
PTÍÍC.in Pnc- Ciiufd Prifcidno (utipfe tejhtur) fuit, utfifHnMiui oput il*

ris 7 quM cnumrdtiimm,famas¿dtfti non modvtitftjíinan*


ííwí
ELE G A NT I A RVM L IB. VÍ jt*
**«* libros nóftrosjtttumetimt*t pauciorescdcrcmw. EtiUi
^ntutrt fmdorwm infüÍ£ncccbdntymhictUmpr*tcr cutera
fiutortím.dtq; dmintitm ¡ludid noccntTriddtur ergo díiqtá
do uño pucÜdy contento, hdc (quwtuUtunty) dote. Non cnim.
$*mfm ejfe credibiie fjí,j«* «*">««, «í/í mdgnitudine do*
íw
concilidn tc,nott inucncrit,uirgo prefertim. M ¿ritim aute
pudl*evtumXitcr^Qtm intelligimut,* quo fanaitüemuxo
riupudoremq; & cujhditm ejfjr cupimw,z¿r cuflodiri debe*
fe tcfhmur.Scd dd promffam uerborwn dif\>umionem{cuius
hoc libro locus cfi)defcenddmut.
Difco^Edífco^Dcdífco^Dcdocco^Inftruo*
CAP. u
1
$ C 0 , er edifeo mdnifcjlc diffvrttnt. N<fl»
difcerccjii utinteüigás: edifeere ttcrot «t me**
inoritercople^hirisAdeoq; Cdput dpud Quin* Ub*i.cip,*#
til¿dnwm,quod inferibitur de edifeendojñ in-
cipit: i Uttd ct coftíetudinc mtíftndwoi prorfut
fxifiimo in bff, de quibus nunc dijfmmiti ¿eatífcuí? ne omnid,
9«<f fcripfcrint edifc<tnt¡cr cem,ut morís cft,diedicdtit-Dcd¿
fco,quoddidici obliuifcorftcdoceo tetoflédofiílfimeffc quod
dofttitCSjdocens quoducrumvfl:utapudcundm infecundo: Cap-?-
Et quide dedocendi grmuí,¿c prM,quám doccndiAUttd^quo
quídam ututitur^n^rüo (qudk eft,ltijirum tein ui<t hdc¡ qua
Zrtdicris^íobis dpud idóneos autores incoperttm cfisyfcimw
toúm inflruo clct(fcmjnj\ruo aciemjnftruo edufitm, infiruo mi
**tcin:non uutem difcipubtm9aut menté ¿licuittó) nift co modo>
í*ío injhruimití ed^qud- dixu
t x cogí ro > R c p crío,! n u en í o, Offendo*
Na&usfum- CAP, n .
E ^ogím-f, rfl per togimionem innenirr, idq; dd res tm*
tu
*n incorporen pirtinet: ut3 excogifouit dYgmttntA, rá±
tionety
H¿ LAVTtfctfTlI VAiLAE
ííon«»/íg«rdí3««ji* .Ejí frgo c xcogw^cr inuenirc^Sfílijt
Lib.t.Mcu. rfptriVc wcr¿ /oríwrttf-Vttde Oída. -T«rtortinué&jrepertjí rt*
Sc<f wm wftí* obttnttityUt idcmfit reperiotquod inttenio.Üft 40
ti inttcnirc udconfitio^uel cdfu^ftue corpóreafine incorpóre
repcrirv.QJjindo jtre <JÍÍO¿ repe río ,twr<¡; joí¿m rettmedo, &
CicAn SomMfittw* rcrwn pubticdríyud priudarumpertinet:ut*Offen*
Sdp« des Rempubíicá pcrturbd&m cbfúijs nvpotis mei: Verum etü
fine hv¡,utidem CiceroiSed t&mm nefittnem txm múefictm
findi, qui iüum negare t Antonij dignuxn fendtu. Ht&tufum
ctum pro Ímteni7ffU reperi>frequenter acdpttur. vtide m Pí
radox&EWti tu horrüncm tcrrctotfí quent rra naéÍMjtjlitmo
ttt,dutexilij tninii. EfdeSeneélute: Viüsquidcm,qu£ natura
cdiítcaicjl^cr ni/t ju[fit f/t^rí«r ai terrdm ¿adera ut fe mgdt
clmcutis quaji mmbw7ou¡cqiád efí nd£h,compleftitur,
DííipioJ^eíTpífrOí&Reíipífro* CAP. n i .

D BJípío» fiue dcfjpifcofigmjicítt, uá quid aliquid ¿ ÍÜIB*


numifenfuifdpiéHa.íf; tnitita hdbeojiel quód a meofen
deftituor* Qtiodfirc uitiwm aut ex trate ucniu autex morbo,
aut timótefattt amore, dtttfimdialiquo afjtélu. Cíííffí contra*
riim eflrcfipifccreizrfcncs qttidem iant dementes nuqu¿m re
fipifcunt,c¿tcri autem rcfipifccrejd cjl7ad priorem men ttí }h
tmjtd dd meliorem mentem rediré folent. TcrattiM
ffn íJttatoü -Multo omniwm nune me fonunatifiimum
*ft.*toi, u a m pm fjjTc gm*9qum tc i í U c jj e g 0 Kf/Jpíje,
prohíbeO,&Inhibco. CAP* I I I U
Kohibco uel genérale nomen ejl, uelante reminceptm.
P inbibeo ¿atan reUm incepn* lÜud ue&t 7 ne quid jacio*
ud ne quid Wcipm: hoc nepergd* iré, dejijhs'que db ince*
pto. VergiltUA:
¿oí. *. Quod genm hochonünumtqu*fue hunctam barbar* ntor&
Permttitp<ttrü*h0$itioprohibemur ¿trcn<e. ídem:
Ac».> *. Ymitcum &mU& UQÍ teU inbibttt Ldtmi.
Vtor,
E L E G A N T J A R V M H B * V, V7
Vcor^Fungor,^ Fruor. C A P . V.

V 0
Tor, er fruor úpate diffvruntyfed non eardtionc, qu4
quidáttoluntiomnid fudimperitia cofundentes, qui ¿iunt
* ' Mi htwiani^frui aeró ditwwimo & diuintí utimur,zr bu
mtt
na fruimur. Qup enim mthi ufum diuincru interdictó que*
f
*rftts uttct mvfrui rebm mw, labore* er induftm pdrattii
AÍÍÍ quk dicat mefrui fdcrti, cum in iüorum ucrfor ufu, at$
tdrmniftrrtionei Vcl quti neget^qutm uolup&ti opera do,me
frui bis rcbusjtndc cdpio uolüptxtemtQuodfi diccmydcbcrc
nosfrui rebm dwv\k,uú ucri btmam (quanqum ncin hoc
quidé ÍÜK accedo) furaffcdudirm.'De rebut cnimsnon dcuer-
bis dijjyutorenttNuncucrbum exponunt^fton res. Sed hós cmt
fuá imperitU,cr (qucáfadita r/i) cumfud pertinacia relin*
tíumus.vtiigiturejl dlrcruwm gr^ír*. Trui nuUiití,fcd (ut
fie dican)propttrfeln iüo iter ejljn hocrocía.Hoc últmmfr
nti^dquem iUud tendit.Qm hoc habctyqmefeit&r contcntu*
fjl:<jnt uiiturjmnquhm contcntu* cj}, femperb^ ulmim tédit.
J dec15 reprchenfw e¡i AmtibaUqui cm poffet uti Canncfi ui J£|-* **<**•
fiorUfi ui vndluit. Vtor armif,utor domo^utor hbris^utorfiu^
&o7 düigcntid? operaq» utex hoc poftcdcmolmcnti dliquid
búmífr cotifcqudr,fruor bontimctifiuor tuo dfycclujuo coüo
9«íojtao cantu.boc eji* dcleciztionani uoluprncmífr percipio
** hdc re, atque cxbuiui rci ufu. Normunquám eddem re dúo
P&itert hic ut itarjüefruitur:utfialtcrdd ficim fededt f¿tni<
^^caufdydlioquiid nofkftuw7 altcr uolupmk; hie no tedit
"kfíi, fed dpudfine ipftm quicfcitúUe non cotentutpr£fenti
^nditionc^d ulterior* tcndit'.qudlis Annii>dlfifuiffet,nee ti
Pr*fcnti uiñorid requiefcerc^qudm progredi maluiffctjio f«
^bitrbdlfcire uincere7fed utcloria nefeire utmxijfet:idejl9
*¡u¡fruiitU^qumuti ntdhtcrdt.'Dicimut turnen nonmmqud uti
í7 tr
?* Profruhmrverecundia cuiufddm cuufdiutjUtor pdnc tri
tac QAtQrptiinuliíiHtorfrdSt qudfi uiuendi potiui atufa eda*
31» t A V R E K T I I VALLA E
mM7qu¿m ede ndi cuufd uiudmut. Dfn r*tj¡ fi-ui efe delcéfationciti
cupcrc ex utendo, I íaíf; in idem Yccidunt,idm$ rfftciuntjruii
ddcfttlriy uolupt&tcmcdpcre.Quofit,HtnonfutritCdufd> cut
recentiores boe uocabultm frui^undeuenitfruithy fohs rehuí
diuinis dAreuo lucrintMdbetemm hoe ucrbum dúo f¡fpind7frui
íttttí, zrfrctm: quorum primwn uix in ufa cjl3 nifi dpud eos*
qui uerborwm nouifrtibut a* gdudent.zr gloruntur, Secudí
ftgniftedt eonfifum-.u^frctm fortoffcfamdi¡tritxte~qitjeefi ei t€
c\m¡dttfusejl confitcrü A diungimm ctUm ahcrwm ucrbum &¿
perfondm(.deutordico)ftgmficdtq; conuerfor^w operd utor.
VvW^&^'ldnn Cicero dd C<£Íiwm:Ydbio airo óptimo JJ bomme doftifii
ep
* ' Tnoifimlurifíimcutorf-tindcfitufuiíuttufwimbi
id cfl7 con uerfd tio ,jk milimt dt^crco nfuctu do. Qui 11 tii.Mulic
rem cwm qud íongd cofuetudo^feu longtM iíli fiord t ufut. A t íp
<¡ui& foiemui dliqudrc ideo uti^ut ex edfruttü pcrcipUmut> fi
¿K efcut diedmm uftm pro utilmte> er fruftu7 tim infinguU
ri7quim in pUrdiiiquortm excmphru plctutfuitt omnid. f-'w/x
gor dUtem idem efi, quod offciuyn,mun utq¡ ¿gotut+fungar m&
gi¡brdturfungor pr&tttrdifungor kgatiofí^fitngoroffício dele
%dto%fUn%oYmuñere iudicUiYungor dUtem Wi'tf, quod furtgoT
oficio ñu*, cr muñere ddmimflwidi, gitbermndiq, eorpmi
rmnere^inqmm^igndto ttobis db ímperdtore Deo.lndc De
ftnñui efi ui&iií c^fimuit offitim *íf *. Vcrgilw:
tn 6
* • * (Vfttn dem mdgnispeldgi defu n ele periclis. T itm L iuiut:
Dcfunclü merbis eorpordfalubriord effe cocpare.Tyefunftui pe
riculky quod finia funt pcyieuUiz? defunéhi morbU eorpord,
quodfinitifunt morbtcorporumXegimut ctt4 dvfitnÜm mot
tejd eft.rrtortemfiniuit.'De Potior dixi alio loco*
Sto ) Scdeo,Sído J Siíto,&: Ktator. c AV. V I ,

s Tdrc.ejl non irejñ hti duntwdt>qu£ «mí fine pedibu^dut


qu<? ereShí non funtiut^ndukfht.jtumefht^ currwfhtjot
fht, unde efi folfiitiim, V iujlitium, quid iMJhtfjértm'qu*
E L E G \ A H T I A R V M L1B. V. H9
*Uufm cfí.MguU cfMjCrpt/fiííCr UccYm^dutiin aere
^^Qjutdam cdiuerfo diaiturjhrc>qn£ creéfofunt? quadtu
N
°'> cadimt3fed hfcftrcfunt indnimdt^iut^rborfkt^fimdd*
Jftm jht/dom utjht, c oltmn aJht.Qu ¿dam ucronodicutur

^dnc¡; homo quwn federe? cq&tá 9**S recubit, er ¿KÍÍ gwíwtt


^b^ttofhnt^ncc timé eunt. J ÍÍÍÍJ tmcn nomidtm alittrdici
federe de bomaibuA^dlitvr de <*uiét*íi Hdm c¿ícr¿ non fedent*
ni
fi fwU<t,vrfiquid cflfmle, ] pftm ucró federe duim^eflin
foco ritiori cjjciutpdjfcrfedct in teñoMrundo fedet in pertí*
c
dt comtxfcdct ¿n arboYcmcc rc¿icdixcm3jhtinarbore: fed
tuli potius quoddmntodo corn ix jhtjto ncubdt. Y erg * Aon íí, r i,
Alitü in párua jubito conucrfdfiguram,
QUJ: quondamin buñi^düt cultmnibus defertis
Koftc fedcnsjmmt camt importuna ptrmbw,
Q
^ í í , í r Vtr 5 <WWw '» án fa crcáibih fuper ctput Vdlerij pt*Uh-^^
gn*tM/eajc coYum^ui osy octdosífc hojHs Gaüísojlro^tfy
4tti cucrbcrdret.Ücniq¡ codem modo dicitur federe JHÍÍ fuprd
**qumpidm* utbomo fttper equ udut timen tim;qui dwn fu*
P& e qu uw r/íano» dicitur fkre^dUt mducreyfed federe,quocS*
que modo} dut quocuncfc corpor ii hdbitu, geftuq; compofutvs
W'Sidcre autm d federe tnaltum difkt, E/í enimfidere dcor*
]m iefctnderCipeffm $ iré. Verg.
Scdibus optotis gcmitafaper drborcfidtmt.
j¡* cftafr ¿lío drmí11Sit*r.Vndrfíít|iiio,de/ído:Í*t Guíi, -Sufc f m'u
"dpreu¿Ücs:Et LucdtuSubfeditdubívi.-N¿m(wt egofentic) Líb.u
* ífdío prtfímtíí mutttdtur. inde infido quoq; inftdi7et refido
Y
**vti>djÍido affedi.Siquidctn dfiidtre cjl dpud aliquc^ut 4gro
^Mregm, federe, Ctm enimSdüuftius inqttit: Pojlqium i n C a r i u
¿ í o *¡fedit\mdgis ab afiido,qu¿m úb dfiideo pr&erüwn hoc
~?efignifictitiopoteft effe dociméto. Vi dute dfedeo dijhtfi*
*í *j(? c fifÍ<>'M*ffaldcryWM ifijlcftigdm >fiftcgrjdm.
I*u LAVRENTI VALLAE
iüdfuptriord identpweteritm hábmt7 ueí ¿itcrm db ditero
mutuum fumit:i& hac dúo idcntfupintmyuelftfto Á fio, uclfto
áfifto acápit, quad cjijhtwn>Vndc fitfhtor* quod magti &
Uüiub,J,*b fifto ,qtumifto defccudit:obidq¡ lupitcrSfrtoruocatut cjí*
w
' qui Rotwlum orantcm ¡ ttt fugdm fuorum fijícrct, ¿udiuiU
QUATCtiefcio > cur üieronymuf contra louiníanwn dixerit,
Offéndet l ouan satorcm ? qui Ubentcr fedcrit t quafi Júpiter
Sator djhndo dicdtur^ er HOM dfiflcndo, NimirumoblitM
hijiorta efiyutfuper íomm tjibttU:itbi dtt, Ex J oppeludadi
portu AndromeddmdPerfco liberdtifft.ln quo eortmntanifi*
ftus eft error¡quiqmm hgunuquod lon^furrexit,ütfugerct
in ThdrfiSjgr uenit i oppcn> opindntur hdnc effc Andrómeda
ltrbcm,quwn fn in JndidrinitisTbdrfis^undciUdfuitjUt ipfe
quoque Hieronymutmcmmit. Ouidiwlib. i, de Artedmandi'-
Verfcttí Andromedcn nigris por&uit db Indis.
EtSappho ad vh donan:
Cdndiddfi non ftmjrapiut CepheU Verfctm
AndromedepdtrÍ£ fufed color efu<£. A
Eddcm obliuio ciufdctnfüittquód Gallos mdt rtí DttflB M O/rf
ditfjjc ncgente GaUoru/m^ui d Romantiob ignominia iüitii
ndtiona uindicc ánimo cffaminan tur, quum ¿ Gr£cU hoc dn=*
teija tunefierit fa#it*ttmMjtcrt dirimusetümpro reprt*
ffnarí,cr prdfcnüm corporiscxhibereydifttm ab eo quU
non mtttm comparcrc qm debetjtifi er ntdnfcritwnde de iu*
dicio fifltMc cjl dcfi/lcndo diiquem in iudicio. Cicero ddAl*
BpifciiJHb.i. ticm:Dcs cpcramjd quod nühi ¿ffimafti, ut te ante tdttdií
Idnitdritf3ubicunqite erimw,f\ffos. E t bine fhtor,nuntÍMitt*
tcJUrw'uc confuía, ¡de m de offiájs libro tertio:V¿t fiñm efi
dlter eiwi fiftcndijit ji iüc non nuertijfct, moriédtm effctfibi,

Appctftydc Expeto* C A P , v T i*
A Pf fíe cítffiítmBxpctQ cü rüione. Appeto qudlucuty
ELEGANTIARVM LIE. V m
£*pefo honefk¡pUneq> bond.Vndc derebuscxpetendisfcru
Pfcrcpbtlofopbi^uffctlicttpetídcbaitMon autcm de dppc*
l
*n<lw;re quo ámuátur dppctim, qui immcnfdiZF immoderd
a
tupid'ms dtcituY.Qudrc qui dixit7Omnt4 bonmn quodddtn
*Ppeterc uidcnturjnaüan dixijfct expetere*
Vcndícofl& Vindico. CAP* VIM.

V Zndico idein ejt quodíutfic dicdm)ttpproprio, de metm


ejfedico. Qmntilidnus: Circo vfmtwn nomatVccnifibi
tttndicdtit.E t iterumiRufticui petit partan bonarm > orator
tottm Ucndicat« Etfcrvhoc ucrbtm pcftuldt ddtiutmjCT
hunefrequentifíimcfx prouomintbws primtiuiszutjwttc dgru
tgo ucndicQ n¿hi¿a**cndicMtibifiater uctt dictó fibLvindico
uláfcor^undc uindi&ü^qtiotics iniurü, cowmdiam'uc iüdfom
purtéo.lntcrdtm uindicojdeM Suo^ & ^iurUiContuwdi/uc,
fitteüñurdficiendddcjindoXiccro pro M. M drccUo r N o¿í*
lifiíma $fimilidmü dd pmcos rcddthm pene db interitu uin*
iitctfkadm de Scncautr:Et tjifcncñui ndtur* loqudáow*
<& ommbutedmuhijs uidcdr vindicare, vitijsjd cft,ttituper<t
^nibm^qucddmodücrhnmib^pro crimn¿tiombuttr>icimM
vindicare in liberfotcm aut in feruitute^quap ¿fferere in líber»
^em^ut in fcruitutc:no(ut quid* uoíunOuédicdre: utlittiM
*¡&. x x 111. jntemori uehcntcMwribttí, qu¿m que pati pof*
/'f rpncdijs ciuitMcfinere in ipfd utndi&A hber&tk peritura*
£t tnfecudo: Pnemitm india pecunid ex drdrio9Ubertssy er ci
***** ddbAÜc primita dicitur uitiditfa libcrdtitó*Quiddm uinx
jffrf <gsto<j; ítomc fi trdñvm db ¿tío pHtajit: V ¿ntíícío tp_f¡ ntme
^'/R.E^o nvfcio án uendico repcrUturJed untum uindico*
^ x pIodo ? Complodo,Supplodo. CAP» a.
E ^plodo notintumfignificdtcijeio, fed cijeio mdnibm^
v Widem ctmfono putfdntibüi^qualitcr quempim é domo,
- CíU*qi ** dUquo concilio inieñionemdnuñdtq; pulfdtionc
Jciwiw*, Q ¿ 0 ¿ dppmt exáijs a pbdo cowpofitiu cop!odo>
x erjwp
li% L A V R E K T I I VALLAE
Cr/tfpfíoJo.E/l cnim comptodcrc áducrf^manusinmceco'm
dcrc7quodficri pluribití de cmfisfokttuvl <td ttftificJndÜyjrto
re focmindrim dohrevr.ucl pr£ gwdio *.utf per fttbi&m ddmi*
rationcmiucíft qmefwtt ulu cunfiC. Supptodirc ejlpcdcm ter
T£ inctttcr^quod interim folet in oratorc ¡audari 1 fsij; quwrt
OtOíEiJíb. u difit Q¿c Q£0niiím pyrrfwníf, Ari/fofifr, Ucrilii iampridm
expíofu fentemU cfl: dppofmftmo ¡tocábalo (trt/V mper) cji
K/HÍ.NOH aúm dixitcicéhinfcntetitittmvo modo > quo acterd
eijciüttir>fcd quafi pulf¿time mit\mm<imiqu¿m ipji \Ui hum
fcntcntU autores c cxtit ab ipfo coetujnicáis in eos rc+dnib\tt?
In Parado. tieftifinttut apertias alio loco indicAt: Hiflriofipxuluinfc
moucat extra numerwmt<tutfi ucrftíSpromtntiatits cft unafyU
taba brcuiorj (tutlongiortCxibiUtur^rxploditUTy
De DÍco,<5£ cjuibtifJam dcríuatís ab co. C A P . y,
leerépropriécflordtonm ,ü" elcgdtiter ¡fkamíeífalo*
D q¡(cntiumtQjiintilumtí libro décimo: Um mihinecdice
*T quidem uidetar, nifi qiú dijpofitc 7 ornóte, eopiofe'q; dicit*
T
• ' ' * * Cicero de officijs: Vf non modo G neciram literarum rudes*
fed etidin dofti aliquatituíum fe ttrbitrtntur adeptos CT dd di*
cendamíO' dd iudic&ndwnAd cjl, in cr¿ttori¿ ¿rtc^ in philo
fophU. Ornes fire códices babent difeendm pro dicaidw*
Quod exemplm ideo fubicci potifiimum, ut uulgw¡ emenda*
remande diftio üccdtitr>or<t!ork &facundaoratio.Kantdb
iüo generalihuiuAUcrbif¡gmf¡cAtofitdittio, qu¿ efh uocibu*
ltm*fa uerbwm. Ex hccipfo uerbo dico, dito frequenmiud
criunturjittoiz? dittito:fed pvftrrim potiut fre^uenmium
e/l, ey idem e\l quodfrcquentibití tcmporibtií.ficqucntibiü^,
tocto dieo^cr narro. AkcrTtMcm cfcqttod dicofí id altcrfcri
EpiM ^ •* fans CXcipUti& martufylo fynotcf.ut cicero dd ÁtticZ qud
dam epiftoU tefhturfeilUm non fcripfijfc, fed repdrandi late
Ub*ia*cap. h rtigr^idobambuUntemdiShffc. üí duintilunm deleitó di*
¿Tnndi^Pc^[cnticns4c¡iaii^onUboriofie¡fe
AQZtk
E L E G A N T I A R V M I - 1 * - V* í**
<ccumc diéhndo fcribi.wdifafíiftt diñito^ ¿¡fio,* dico,
kt
ntntitQ,er ¿duento k uenht er eddcm paü mionefjgnifi
c
<tnt. Hamuenti&re eji frcquatter uemreíaduemrc uaro pro*
*ü*tm iátn cffc ¡teniendo* Viélittre autemeodemmodo dtei*
tUr
>fi%mficdt<{i non frvquenteruíucre^cduefciy^r quifi uifttt
f
* *\ jiaeaii genere ui8wtfrcqücnti$iméy<£r jirc fa&peruti:
jámate uiétí&nt tafte.Diftim,?? di&l,deomm firmonc
l
nt?UigunfttrJcdftcct<ílt;tn quoq; fignifie ¿donan hábentpro
dicaci fcrmcne;undt difacfí dicacitzs^ <judm Quiiiúlimvt itx Lfl»A<*«*
defina: Dicaciaspne dubio * dicctido,<ju* ex omnt genere co
nuini di£fa cjl. Propné timen fignificatfcrmonem cmt rifu ali
quos incc¡fcntan,ldco Dcmoflkcnmtirbdnüjitiffcdictít,dic£i*
cem ncgant.nkdcifas igiwr (ttt diecbam) femo cu/m riftt ali*
quos inceffcns>diftti uocutur.quod Onecí nvati* dicitur: <¡us
keftCteeronisXitfl forte iurc Germanu Cimber ocádit-Ger* ^ P P ' 1 "
mam quos trancos nucdiciHUrcnymut ait,ey Qimbrijutio
nesjunt olim inter fo difiidétes.Cicero auté de quod*, cu¡ no*
Wftt crdt Cimbcr>¿ ¡JMO /f¿f er occifus c^Joquitur^ capten* rí*
\m ex hác ipft dbiguimefcrmonií.Et iüud Tcrcntidni Thra
jonií in ¿dolcfcmuíurn 5 quod Gnutho uctm dielwm crcdidiffe
fcfimldt7id cfcmcrem facctUm^c u a t« ridictilwa:
Lepiw tute es,cr pulpamcnttm qiuris. JíjSí!!
^deriut Martidlis dd DomitUnum:
Confue uerc ioco $ ao/írt t¡ uo<|; jnre trivmph í> Líb* uepí^ f,
ftlttcrum diftis nec pudet cffe ducem.
¥$£¿4 ¿tute funtdiéh 5 qua in tpsu triupháté milites UcuUri f
0¿c
fr¿c>iHuct tjtíod C <cfiirí di#tt£ on fw tt eEr<; ¿útt u^cy ít c2 atiplo: J"p, ^
*<*c Cíf |ir nwíJ£ triumphdt7quifubcgu GaUitá:
^^tnedes non trimpbdttqui fubcgit Cafaran.
á*

Adorare,^ Supplícare# CAP, X I.


jt+ LAVRENTIT VALLAE
T>QYán->áb oro^uod eft ore precor^componiturifuppVicd
A rey¿ plico^quod gerWij>oplitaitcj;74Ut ccrmcem plkamttf*
quum ¿ potentiore aliquo magnum quid prcenmur. E t turnen
ador ¿re fine orc,boc eft,ftt\e uocc fitinafíttcplicdtione gcntt*
tmydc gefiu cor por ti. Supplicdrc fme plicationc %emu,aege*
fiu corporifico fme orc,CT uoce.Hincefcquarc fupplicare t&n
túm bomimddttir^dorare etiam tjwttiiunde clcpbax,^r phcc*
lHX>er alia qtuedam irrdtiondid fole adorare dicütur. N os q;
rebttí trntis^gr fenfucdrentibw no fupplicam^fed adordúo
nk honorc cxhibmw,utregimjhtuÍ5>fignHiUcftibttíJittriSi
akjsqi fimübm. Et prfáput pi8uw->iirtdgimbMq;jtm T>eit
ttmfjnftorwnjtm ipftw etidtn cructí^uam fi pie tes adotdtj
ftulti ctidm ordnt. Quod de cruceJdem ctidm de Mario dico>
c aterí* q;f¡ifúlibui:idem de reliquijs ¡anRorm^quomcorpo*
YA pYJtfcnti* ¿dormía, ¿mi HUÍ ucró abfctttes ormitt* Si quid
¿un ad h£c mu&7qnd: uidcmuSidicimut,fdhñtione uünuxrjÁ
^recdtionc^qtídlccjliSakc fan&ü crxx.
AíTurgO, CAp. XII»

A uífcdeátidiitut cubito mmtátur.Vtrcq; modoin ¿tltcrius


Sftirgttt f4tiitut fleti^aut ut obuid ednt:dffurgunt £gr&tt\

bonorc,4Utofjiáf,dut bcnckoliti* cdufthoc agites. Uto í$ fi


re ddiunguur d*tiitut:ut7 adueniéti mdgifimui ornes djfurgi
mufStiam morbo dfjrñiuidclicetob horíoreMt.putcr qw té
ccrct in kftojcdeunü d peregrina militid filio dffurrexit3op&.
tifiitnttm iüud cdput dmptcxum>nempe ob chmtAtcm.
Tollo. CAÍ 1 . x 111.
vfiuli fiittm exuxorc* id r/í, habuifiliu. 1 tan fufluli filiu-
S id cft>eduedt<i:&' ab utroq^t fubUtaim, Vnmum efi k tol*
lo^pro cdpio:fccmidwm dtoUo,pro educo.?au\m:T dmc intct
Ugendm efi de hit legmfentirc, qui tiberos toUerc poffunt-
Jí3Kji/í'cafiratumlibcrttm iuraurdtido quis adegerit > dicen*
¿Mí) ejljion puniripatronm hac lege. QuintiUtnutiCupidt*
E L E G A N T U K V » L I S . V. itf
f
go tibcrowm uxorm diixifflimtfufíulit ndtvm educdui, in
«doLfcentü pcrduxiMiud efi igitur hlc ftiftuliffctey edxcdf*
ff-E£ alibi: Qui ex duobuí tegUimii^lter^m in ddoptionc de*
¿eratidtcrtm abdicauerdtfoftulunotkm.id cjl,h<tbtiit:qt*4*
V«4'm p&mm propric fignifico^quod uoio^untfacminA quZ
Httter fit,dtcit,p?pcrifiliumüt*«"" 9w*w/if p¿tcr¿icit>fufÍH
hfilim.Tttivtiuf:CUii<qwdpeP^clydccreuftÜtta ín Andtv

gfíopcrc ííiícTw«iií<í»Wj/r ptteKrf p¿trerem,uoUe toUifcbremcSi *&•*&*•*•


Seto quidftccrtóJuftuU¡lL- ZodemodQdicimutttulitfiUu3i(t
fuflulit^Suctonim in Eomitidni um:Dc iníc uxcrem DomitU
ni, ex qua infecundo confuUtu fuá fititm tukrtti repadUuit.
AHttduofigMficdtutiQtiQraftínt, quorum dtertm cjlftmmo*
uilfe^tVcrgtltus:^ [ubctwfubUnrcpomPocuk.- Afcr*A«L«,
tmt,in *ítí* íUli¡ftMt idl; -JEtfubUtZ dti cofurgñ in cnfcm. A***w.*»
QS* ¿ u o dttltfantur ex íflo in Neronem cpigrdmmdte:
Quis neget Acne¿> magna deftirpe Neronemí « P "£
Sufiulit híc mdtrcm,fuftulit illc pdtrcm.
Híc fujklitmdtre9qmdocc¡dit>a- demedio abfiuliL lUefujitt
**t pwliá eft,fupr¿ humeros fmpfitgr db incendio eripuit.
ProuocOjáíLaceííb. C A P . x M I t.
t ) Kouocot in mala pdrtc dicitur, V in bona. Detwl* notu
jT eft.DcbotiduerotCiceroddBrutTuUliteriSatrutifiimis
l^üt prouocdM.Láceffo pierunq; injrtdltm-Mtidem^ediujlU om.u
** prirnu mmuí cjl, necui quti noceda niji UcefiitM iniurid.
^ nónunqudm in bonüiui idtm quinto TufculTuis me anü
Wmúlibrtí ticefiifti, E t dd Mticwm hb.x\\\. Qum ipfe ho=
^JtunquAm me hccfiijfrt.idcjl>nunqtám melibrii futi prono
J w nd refeondendum. E/f autem prouocdretey Uceffcre7ten
c
*d (jugn ORÍ ,cr d ¿ ton c cr ai ioncm.
W Hío,HiG:c,&DeM(¡:o. C A P . X V-
*l*rv/t d/i5«ííí j« ajf^oíifocr mrntíf dliqu¿ ui diffinde*
x j re^t
3** LAVRENTIT VALLAS
rc7 ut tcUwi aftu,cr Ungm dridi&tedut nimio calore h'unt*
Ht/cfrc ejí txntum cris? er quidc htmdtiiya' dccipiturpro to
quodcfl toqui ¡dttt os dpcrirc dd loquendwmfidftreper nc%¿
tioncmiut^cora iUo non ¿aderes bifcere.4tit per interrogdtio*
lí\tpiíj.HypG ncm: Quid mnc j 4 ¿ w s quod hifeeredudm i Quidiwstsmefl
poetice dmty
Hifccrc nempe ttbi terrd rogdnddforet.
Cutn ordtores foUdnt potiM diceve dehifeereid ejl, dtorftmr
pcfftmqi fe dpcrirc.
DQ^SC Habco fidem> CAP. X V I ,
O fidem7non ejl{ut ntme tmttiloquuntttr) desfidm uer
D btfiUiitt:0'yrton deditfidemiüifccim tintk uerbií toque
ti.Ui uidenturfignificdrc.quod no creddtur iÜiuí uerbisyquod
Latine dicunrfidéhabercjoqumdmty fie potiw: H&bttófí*
de ucrbis iüw. N ¿ ddnfide eft díiquidfanñcpromitiere. Vt
íriñndr.ptrío Tcrct.Grdtiiddó¿f&éfa,ddtfideuxoremfibi ícrebdc-Verg.
Acnctt. a, A ccip c7drf<£fidem .-id efty decip efe onfion emfiéfam¿ mc> cr
títttttfu t*icij?im dd í «itm.Qwíníííwnu*: ri4n* h¿bc4s frommi*
DeQffi.Ub»t• yJXsqu0$ tttentiri alittí dffirttt41. A cc¡Í#Í dpudCtccron€: N c<k
dedhneq; do infidcli euiqttdmfidvtn.id eftynon promifíucré eX
auirtto'.qtiid ipfe merctur,ut uicifiimfilUtur.
P r x fe ierre, CAP, x v , u

p Kafcferreyefi di fio, fifioue, er ipfdfhtim fronte qu&lt


opinionem de áliqud re dut homne hábe^cofiteri Quin
tilidnus:¥iducim igitur prtfefa-dt ordtor,femperq; itx diedt
mqudde edufa optime fmtitttjd cfccx ipfo afaeftu ordtorti,
ex ipfd uoce^x ipfit ton omionc elucedtfiducid: quemddmo*
durnpi pugnaturi funtjn uultu,cr geftu indicant ttcitim utt
firmdwmytíeljiducÍ4m.boccjl,pr£jefruntfiduc^
midirtcm.Qc. Nam iUe qui decipit iniuridm, meminit, eppré
ftftrtMcft,M fe dcctpiffe mmridmjnattfrmue fe habtrepsr
fe$ttcnd<t iniuri* cftcndit, Ucrum: At beneficio [m ufm tuo,
quod
U-ÉGANTIARVM LtB. V. jt;
9*ío d q fí¿qu i m iüu d ipfam, quo d comcntordi, pr<f me fempey
f«/í,iíi4/«ífcni€metibi deberéconfitcri^iámcuiqudm minut
prudcnti uonfdtis grjtut uidcrL Pr¿feftrre& cofifiteri,pr&

<>dan pcfuitAn cundan fenftm dccipifolet prsfirojtem pr&
Kcducotfrá:megerentemeduxi ídcm:Eturne quwmmui
ttitytiemwtm prffc ducit hominé.Vbi decipiturpra fetpro ¿tjt
t*fr3í4tl m cotnpwdtwnt fui."El ulibv.Vrx fe utilitxté gmt.Et
dlibiiTdmcn iniurUm i te in mcfiéldm^fcmper dtitc me duxü
Ratíoncm h a b t o ^ Ratio conftat.
c A vt xvi n.

R Atioitcm habeojdem cjl quod rcjj>celum hdbco ffcd tírt*


X t ttmmodo in bonwm lut^bdbcndd rft ratio fthti^ratiofeoa
tioriísátiú rcifkmilünsxon dutem in^rmtxtis^urpüudim^
inccmrnodorwm, ut quofddmdnnotm [críbentei. e^^tuficis
contu Yáúonem ualetudinH. id e¡l 5 non hetbes rcfyefiam udc
tudmsfinitxtü inqudm, nún tegyitudinis-.qu* duojhotfig™*
Jicát nomen. Q^cxempld 5 quia pafiim inueniuntur, emit*
to. Cicero ¿d Marium inquit imfmtiw: Vudoritimenmalui, f p)ftj J*1^***
/am^í. cedercPqumf4ms mc£rdt¿onem duccre, Ef in fecun 'tpu
do QfficioYttvn; Sittc rdtio confhniió ^ uirtutüíj; ducítur 5 dut
b*cdrseji^ctíttmHdowniíio*pcrqitdm edmaffequdtnu>*. E f
W fu cttm gíítúíwo * Ctvm Mdtiw ¿«ton pYfpcjiti prrfpo*
Ptiotie cum, bdbctdlumfigiiificdtionéitit Cierro in Catonc
líl
diore,Kdñoncm bdbct cu/nt terrd, quz mnquJm rccufdt im*
Ptrium, idcft, negotium, er commcrcmm hibetcum tar4*
Qfioífprobdtur ex iüo in TufcnUna: Quiirjl omnium qui L&.U
^do cum Mufisjd cfl,cum bwrtdnitxtc, cr dottrind hdbcdt
wiquúd cómerciam^qui fe non hunc mdthemdticu malit9quim
l
*m tytdmim ? idé adAtt^uncucro,qucnUmcd qua puta, Epíft'i-iib.^
*íf ^¿cUrdjxpcrwfum quhn effent inanidicu ómnibus M**
•f^^tione bdberc cogito.Rtíionc cojhreQtt breuitcfdic4}efi
' 3 1 " k&itint¿i ¿ UÚone dUt oftedi, Mt dppdrcrtr oftedi pcffr.
x 4 Píwi
Si» L A V R E N T I I VALLAE
Epí&j.iib.r. pltniíü júnior:Mikicr tmtondi¿tUquidj er quicfcend¿iÜ<y^
E ífl Hb T torerdt*°conS^^^ Ef
itcmm-.Mimeft quamfjngulisdicb^
pl t9t tU
inurberdtioconfict^dutconfhreuideaturpluribui^cuncli^i
non confht. vlpüntis: Plañe ncfi drftndcndi gratid atiquidft
cerit, rationcmei confiare oportet- id c¡l3rdtioncm cum iuffafit
4Ut oficndere+dutfialé poffe oflcndcre,
DeBj6£ Ex»diueríist£ n o m i n í b u s ^ uerbís
dfdem appoíícís. CAP» XIX*
^República efljd e¡i,pro República cjl.Quint.At hoe ne*
E mo dubiabit quinfi nocentes mattri in bonam menté ali*
que modo po¡Unt7fieut poffe conceditur?faluos tffccosjnagH
c Rcpubl.fit?qudm punirla República dicédum efcut in Ord
tore CiUefhtur^non ex Repub.Tollüur cnim x>ficut in omni
butfit fire qu£ ab r7it\cipi¡ít:ut} é regionc. id efi,ex oppofitQ*
uel ex ¿duerfo) dtfy icontrariomon exregione.é re mea, ere
tu^erenojlrd*Liuiui¡ib. x x x m . Verindeacfinonpofíu*
hucrint,qu£ c re fuá effent^fcdfudferint^ qu£ nobti cenferent
utilUcffh.Similitcr édignitotc&cutitititc^x ufitipro eo quod
JUBnitü *p.>. €ífcf* P w> digmtAtCtttel <td digniatcntjttitimm uel ufwm. Cice
Dt inuít.u, x.ro:¥4cisextuadignime^ erepub.Ef 4Übi:Legem(.ut tquíí
Jutü^?** €&** utiUatcRcipublic* cofldcrdtc.TercntwiQncd ex ufa
flctXtftr in Commentirijs: vtrum prtlií commttere ex ufa
fit. Ex tépore dicerc, cjl ex improitifoycr impY^medmtum di
ccrC} nec do micompofitAmo mtio n c dffirre. Hinc uo cdtur ex*
Saty. j, tejnpordlis oratio.Vcrfiut ¿tutem dit: Atquc ex tempore uiuiíf
Ex tempore queque agere. Cic,Officiorwn fecundo:Quos ere
dimui expediré rcm,v confilia/m ex tépore capere poffeMi*
ter idem tertio ciufdem o per ti libro dixit: vnim gencrü t¡ti£*
filones funt h¿ omna¿n quibut ex tepore officiim qutritur.
ex tépore, quafi ex tempow coditione^renibw laborabdt,
idem itiquitiboc efl^morbu in renibm pdticb*tur> Ex uineutti
cuttfmdiccrct $ aüigatm refyodirc criimñbmtit ex cquo,
pugnar**
E L E G A N T I A R V M L I B. V. j*t
Pu%n,tre>cjl w eqtto fedcntm pugnar?.
Acftrnio4&Exíflímo,Cogícoj5¿Excogito. C A P . X X (
E/Jimo,©* cxijíimo i pferifq; ccnfíndkur,quum dtuerft
A fmt$cut cogito^et excogito. Ame emm cfb cogitar^ dein
*fe cxcoginretUcct non quicunq? cogiatjhtim V excogiten

*p riut ron ¿ftimmut, dtinde qudliípt^ifiimmttí^ Acjli*
ffarc f nim cjl cofidet-áre.ExijlimaYe ucrb indicare, Quintilid
n
v*\ Qonfumptis dffiftibutjto reperiens quo digne modo uuU Libo, «p>H#
twxpatrti poffet cxprimerc^uckuü ciwcapuuzrfuo cuiufq;
tfttimo dedit xjhmdndum.Ciccro de legibm: Sifenna ew dmi*Lib±u
tWiQmnes adbucfcriptorc^^mfí qttifortenondimedidcrunt?
de quibu* fftirrtarcnon poffamus,ficÍlc fupcrduit- £ t m Vvrri
rtíf: txpcttditedciiidchtc^tq;/¡límatepecunia* Vndediftu '7t
e¡l ¿flimáre, pro tAxaret ab £S £ffl , er i\m Gr£cc\ quoiefi
prctitvm Latiné. Quidiut tertio de TrifiibM libro:
QfioJ quieun que kget (fi quis lcget)£¡íimet anti,
Compofitumqüofít temporeyquoqi loco.
Coníuro 3 &Confpíro, ^ C A P . XXI (
Oniurure, er con$irdre,firiin m&lwm 4CCtpkntur7quo*
C
€ot
ties in patYÍ*m?¿Lnt bomm principan comurdtio fit, dt<¡;
i$irtttio.$cdfi honejh Cdufd idfidtjn hotmm etidm deeipi Líuí.iib.i*ab
•fr&cnt.Ntfm V Mftfñ** Sc&uofo diVorfetmnntregem inquiti urb»
Trecmti comarauimusprincipes iuucntntisKomm¿e7ut in te
vdcuu grdffdrermrZt Cicero id Qtefdtlpro Ligdrioftdtrtí
Con
$ir<ttioncm dixit^qudfi uitdnimit&tm* Verum cofeirdtio*
u
ttnhoc ipfo locQjtxcnnttnqudm nemni pCTrniciofa cjl>in nemi
neí
ftW graffxtur. Qoniunttio fewper in dltermpmúcíem

animo eft. C A P - xxir,


C^ Ordi efl, er In ánimo efcdiffirtít* Ndn que hocfccun¿Sy
^^nottim cjifignifícdYe in ¿uiimo hubeotueldnimttí efhrruhif Ppírt(T r üfci
c
*Kolo34tqnc eonjiituo'.ut dd TmntUm Cierro: N o * * * 0 ^ I+.E^, '
339 r A V t t E N T I I " V A L L A fl
in dtiimo Cicerone ¿td defdrem nútteroUtiduerQSJlicUS&U
De Awic. ^ p}¿C€t.vt idem:lftquc nonttmmeijhfdpicnti^qudm tito
do Xdnniw comemorauit,jm<t ddrffat Jaljd pr*jfníí»5gfctf¡*

mhi eo mdgisejh cordi ,quodex omnibtttfcculis uix trid ><<«*


quatuor ntmerdtur pdrU amicortim. Quo in generefyerdre ui
dcor ScipiontSúmicitüm cr LaHj,no&mpoflcTÍmijore. ti
fcrRntaft.i. ^ f S m ^ i í m r d c h ¿ f a t , v r placear erentmiAut tibiitupti&
ln Phorm. jj* |¡ytf corííí-E f dWí:Q«/*íttírr^íaf rifar f/f cordiid eftjiu*
'* ce*J' •ptUiucund&funt tibi,vuterqut dtavm dwcí-
Inuerco?&; Intcrucrto. CAP. x x m *
Numere ejl <j«¿jí m cofrarÑaa «crícrí, ut interiora ííe/Ilf*
I £ÍHÍ pcDiMwí «íúrcim rfrttiw exterior* f&wrtiprapQftcrcífc
ucrbttpronmciaYeiutpro kuo uch.}nterttertereejl rem ¿Kt
co )nmo ddt&m,dtitdepofttxmyd\tt creditu m7 c^Uid e,doío<^nedo
*&*• mino rcjlitudtur^ffiecrc* ut Cicero in Vcrrem: Cdnddérum*
quod rex SyrUloai Caplloltno dono tuícra^k Vcrrctqui iU
Ittd ¿ rege c ommodato ¿tcceperjtjntcrucrfwnfficoqueritur*
Ui arccüu* iurifconfuttutzSi duajn quitth*'redes rem ttpud de*
funüwm depojitzm dolo interuerterint,.
Compcrcumeft,&:ExpIoracunieft. C A P , xxuiu

C Ompcrtum cft imhi, cr exploutwi e¡l mibi,id¿ ejl quod


fao pcrmuejligtfionem ;fimiliter eomperi, ey explora*
uLConftitutm ejl mihiMibcratwm ejl ntihi,de<retu ejl mihi7
Ídem quod dpud me cogiendo firmtum cjhfimilitcr eojlittti,
er decreuij Ai non itt ddibcrtui.Poffim ndmcfc delibcrd:$e>&
Vtdim.i* jabí! turne conflituiffe.Quwtiíianiit in ¿gro redempto; Oderi
tti licct conjefíwnem mcam.dcUberdm.boccjlJubmui, er hé
fi . - fiMUL 1 a<j¡ differtandiatmutfenutus delibermt, an> fenatui
ütt
^ delÍbcrdtücfl.idejldecreuU.PUiuttíiwiÍor:Tmegotftfix£
JLA.?. ¿)t«¿ttW>Aedúibtrdtmt e%fequdr te. Cicero in Vcrrem:T>c^
libcrdtwn duté e/fyí res opinioncm mem, qttdm de uobis hd
M
E L E G A Ñ T I A R V H L I B , VI
•to» jfjrflmt, nún mcdo eos per[cqui7 ad quos máxima culpa
c
omnnpr ndi iudicijftd ctiam iÜos ad quos confcicntU ccnt%
So pertinebit Explorad ame pro inuaiiftrc aceipitur* qm
**ploro idcm ftt,quod inquiro [aguciteriunde dicuntur expío
r
*torcs.ldmfitin nonnutiis atijsfitcxigOt quodeftuchanen
>CT ture qttodam pojlutoiinde exegi, er exaftfflts pro po*
miando obtinuii& pojluUndo obtcntum.Taleejíqurfnm*
Pro partum^a qittero,
FoíncrOíFccncrorjMuruOjÓí: Mutuor. CAP- XXV,

F O en pro íifeí dmíwiyfeiít »«wf no tibiifacneror abs te, ficut


mutuor úfate.Qaímttfuatpecunid,datmutuo. QUifee*
fieraí pecmUm*ddt ad ufuram. Qui mutuatur pccunu3muttí6
¿ccipit.Qui fancratur pccuniam,ad ¡tfurm acápit.
Gradum facios& Gradum jacio, CAP. X X V Í ,

G iudwn ficcre .tionefi tranfitum ficerc, fed ¿tliquam rm


grddum, er quafifcaUad aiUfitccrc. i deoífc k qttibufdÜ
^turygradum iaccreiut firiuvm tranfíre,fiin arbórem^nc^
firam'uc^ut tefttm [candare udim, er /rfxo, cr [cjrntio, d/i=
í«*«f alia re gradimfkcio: utapud Quintil Kanq; er illtid
frequa eft,ttt cd3quibw minut conftdimia^quutn tr débito [uní
ú
núttimwit\tcrÍmfrontenojira ucfot don ates\ interim ad cay
ÍWeeffíftr 'potétiordig-adü rx bisfccijfe cotenti* noc eodc mo*
** AmbrofiuA in [ibris Offí,utíturt Cicero contra R«U«w: N te
^fi gradum quídam, atq^aditwm ad cateru ittftñinteUigta
tü'ldm pro cluentiazAntequam adhoc ncforiumficimtíac*
tedetettdduumfibiali}s[celeribm ante tmniuit.
DrCcrrumeíL c A P, X X V I I,

C Erfittíi cfcnon modo accipitttrpro manififttí cfl: ut Qwít


titi4mtí,Ncmpr icgem ejjc certtm efl.fcdctu pro deííbe*
*wum, er confUtutsm cfl> ln quofecundoplerunq¡ adimgi*
***** datium «ti» infimtiuoiut^ctrtum cfimhiircin Hifrania,
^rmunquam damwfabinteUigmr&t apud Y erg*
Qcrtm
LAVRENT1I VAtLAE
Certtm efi in fytuisjntcrfyeUafirdrim MdUepdti -
*Lic€OrXkkorT&: Addko, CAP, XXVIII,
j cecruideturcarere pretéritofintcnqitdfí prftcritwm bd
L beatyfhrmat kfcfrcqucnt&tiutí (fcdeiufdcm fámaifignift*
cdtionis) licitar: mdefunt pdrticipia liciínns, er tici&turuf*
Vtriufq$ igitwrucrbifignificdtio eji^prctium dcfhrc iti auftiQ
ncfacienddibcccft,in ucnditiótie, <¡u<e publicefit. uincuntm
compofitu.pt polliccor^no makum ¿ primtiua fignificdríonc
difiides.Eftenim poüiccri&ltro diquidpromittcrcM quili*
centur,aut iiciantur^ultro pro re emenda pretiU^limdio ma
í MÍ poUicen tur^utftbipotm^u herí uen dlid dddUdtur. N d m
üli modo uedere,dddiccrc cjl.Etindc dpud iurifcofultos>de in
diem dddidiane tituiwi cft,<jucin nofin iurifyctiti cm£wUt de
in dictn ddkftioncnon ucrbim modó^fed fentcntü quoq^dtq;
ííts ipftm corrupentcs. Afjirdmiti crgo cxépía Htriufty uerbL
VlpidtiMiSircs cw HfíííeríYjCí" exifhtqui plus ¡iceaturan in
in trgrwm proptrr luc m refti mdtti /ítí E t q u o t id i r pr £ í or«
rcftitwnttUt rurfum admitfttur licimio.CditMiLicititio ucfti
g4Í(ittrt,^MíC calore licit&ntiu.ultr¿ modumfalitá coditiotlíS ¿Jt
fiaturjtodemum ¿dtmttendd cft,fi ftdciuffoYcs idóneosfij cau
tíone is^ttiítátiüioiw xittrit^fiimpdrdtutftt.Ad coducat
dwn ueñigdl inuitw nemo compcüitur. Ztidro completo tm

Um dd itcYdnddconduáiomdntc.qúmfupmori coduftioni
fdMfkcUntMmttUi non fitnt.VdulusiSi u'tditor finudatimt
wdiorc dUdtm condition^ctiift minoría ucUtidttntidcm4/1/
ucnderctyUtrify emptori infoíidí crit obligdtuí.Scd /í emptor
d/íuwt n on idonewt [ubiceittñ<fc fundu* dddiám tfrno uideoy
Inquit^queadmodupriorifit ctnpt^ctim alid codittOy cr uerd
fubfecuttfit. scdfincutcrfubiccit ?mptoré> mtiore ¿uti pre*
iio dddifttm f/í prt dium ei^quifoluendo non eft7dbittm c/t l
f ríori emptionc^m cd mdwr inuUigüw>q%m wnditor á
prcbmt,
ELEGANTlARVM I Í B . V* IJJ
P tobúuit^cui licuit no nddicere.Quibut ex uerbis inteUigitur,
9itáfibiucUtiüudCicer(>niiinoffÍ£<hl>j 1L Ntwliátatorc
fcradíforaUíc qtti contra fe lice <ttur,anptor oppottct.ldem pro
tirina;Qgwm effct (KÍ diccre inftitucrdm) conftitiMdtidio
kom^crcidHjj rmUerfit:crecQflituit,m4nddtut futidwmfibi
r
to*t9&c.Rburio negotií datuwdcft ad ubulamjicetur E bu
titUjdctcrrcntur cmptores mul^purtim gratU Ctfcnntiipar
tim pretwifundus ¡tdduitur Bbutio, pecunia drgmrio promit
tif Efrwfíttf, QUO tcjlimonio tittnc uir optimttt utitur, fui m*
pttwi ef[?,qu4ft uero diU nos ei ncgcmut addidwm^ut & qttif
qUdfiterit,qM dubmriuquin e mcrctut CffenniiCyciim id pie*
Hfyfciríty artmcsftrc¿udifictM cóieelura dffequipofíét, cilm
pecum¿ CtfcmiiiC ex Ma h ¿redíate deberctur > edm porro ín
prtdijs ccUocurimaximc expcdiret,efiét4ttté pr^did^qua mu
herí m<xxtmé c6tíenirct,vd uemrét7 liccntur is quem Ctefennig
ddreopcrm nemo mirarctur^fibi cmere nenio pojfctfufyicdrL
QSÍMifwrtKí de Pafto atdmrciSi nobis nihil ex comedtu no* Dtdam. u,
jiro pJmri$3nQs uicin£ciuittii uendimmjicedtfcrttirc ubi fru
fteittucft.Nonexigudrcs eft:pro um^profeputturd^pro inno
f cutid licemur.ldé in Aegro redcptoiQmnes fkeulmcs in pre* Decíame
^coÜegiyTiKyferuuloSfpenates^ cr omnU utiliord pro per¿ti
Fftinutione pdretti dddixUnde dddiéh dpud ueteres dicebdn*
tesquipnetorü pronutUttonc^dc itfffuy qutífoliado no efíct,
cre
ditoribuiucndcbÁtur,Be quibttí magna, dpud Liuiüfit tnen
tio^t Addifiwi mort^dcjlindtui diciturXicer.de Off.lib. i n .
*:* i**qui morti addiftttf cffet ¡pateos fibidies commendidoru
IttorE cAufa pofluUffrtiiiAsfí&us eji tlter. Aliquddo fine ducll Lflj
Q
^ffitlicitiLtio;utdpudCurtiiídcX} ario ,quipoUicvbaturpre
f
*u pro espite Alex¿dri>fi gwi5 eim dolo oecidiffct? ira inquit:
?*qmtfír hubedtti drrnd,lieMminihaftiü cdpífit. Sí quid time
ln
^r Ucer^zr lieimi diffirtjd cft^uod liccri üidetur dütfine
Tc
J¥e¿itt ejfe diorm e me re uotentiutauttontimfemeldefirre
pretim.
jj4 LAVRBHTII VALLAE
prcthm-Licitori uero cwm maltis, er fepim augere pretittití*
Kí ciñere uolcntes ¿ciare¿f ¿b emendo.
Audío^&ExaudioiOrOj&Exoro- CAP, XXIX*
VÍIOJCT exaudiót tndiffirenter ponuntur pro duplicifi*
A; ,gn¿fic<if¿ou£.Vitít pro co quodcft-,dmbw ¿capto: ditera
Tnc.ínEum)* pro Co aitod cfadudiM peten ti concedoiut, Audire uocem uifd
fam modo mtlms>w,
Verg.Gron i, Vox quoqi per lucos uulgo cxditdifofitenteis. I dan:
AcnciJos y. Audijt,ry cali genitor departe ferctid Intonuit Ifüu^Cf

Audio tamrttJrí<jttéÉcr<tcdfjttHr proeo cjJ'cjfcjtrcio^ccccEoí


pirro prt?cipicnti7fcdftré cumncgdtiotiCy &frequnttw pet
pdrticipiím^quod trdnfit in nomn, quod eft dudiedutittt apuA
l?,cap 3,
' Quinní.^ecdtídict\diquida7c¡uorHc¡i Aibutiut, qiti tres mo
do pr imM effc partes uclutJt:quí¿ manori47<ttq; aclio pintura
non arte contingdnLAudicndmnon cjijdem eft7 quoddttdiri
iton&ííCMíifocg Iisctít íí ierre: Nr^; uirto qwfaümtfuwí cft
Albutiut ^udire debcmUi.Sinc participio* ciccr.TuftullLpYt
njo:Nrc Hcmtríí dudio^ui Ganymedem ddijsrdptu aít pros¡
pterfirma.Sutencgatfanejdc in codé:Endytnio Uero(íifobl*
l& dudireuctitmit)ncfcio quado in LycioobdormiuitSed cotí
iuntiio b*c9t&cit*qudnd*in fe habet ncgdtioulAut certe idé
hocloco dicmufxquoi^7Ü\mUA\\^am.Mnoim^
fme negáthne aptidécitur,ut apud Liuih Qm tm no «udifti
drmxcápn-CidcfcquifciubétcAnnibdle.PaulQpofc
fird predio dnru tradi iubhl Audio infnpcr,profiteor,qu£
fimilisfigmfictfio fnperiori r/L Idcofyfiepcficpcriptim Ugi
mu*: &udio^fatcor,quttfi pofleriwt decUret primií.ExorAUÍ
hoc munwjdc c&<jW crido imprf MUÍ .Exomí ptíré, txo
rUo induxi: qued licet cti* puaris nottfit {quippe Tercntií
XegcfltibWj ubi hocuerbu tmUics cft, nec unqu* reperitur d\i
tir dcc€ptm)tmcn quídamfieIOJH&W,Exormut te nev*
ve
ELEGA N T I A R V M LIB, V. jj*
Üt Lego, 6c Pcrlcg emulóse^ altjs ¿ per,coniff
POIÍCÍS. CAP. XXX.

L ^&>>erptrkgQ difjirtit,ct tmlfobuiufmoitLLegere quid


fitnottMcft. Pcrlcgerc uaró dd finé ufa kgere: ut Quin
u
»4nusmxii, ídeoítiobwcjlintttmomnetitisinñrumcn-íraP*';L
r^^Uoi mdere non cjt fotti,pmrgcnaítwj ÉTJtOfKai*ts;PO"* adPmd»
C w
S í<*H Í¿ Í «x pro híbetnottd? - Laéfan tiu* in pro ce mo lib ri
?***« i:Non mÍKJlc p riere wiítetfMír^t/i íjwií m^gwi rncidrrít
l
« hécfilcget, pcrlegdt. I ¿a dtffirtScribere, er Pír/o-tócre,
?"* cxmpUfunt plurima. Tú *w Liuiítt libro primo jhtim in
Proemio: Túfturwne oper* prtfiwm fim^ d primordio urbti*
r
Kgcfhs Pe Rom. *6 íwíí¿o ptrfcrtpfcro. Perfore* ttfquetd
tonftttu íítw JÍÍÍOJÍ fi r re. v crgiíiut;
Mr cfltftUm c«d/J^ nrí totutt pcrtuíit iütwto. Atari,*,
t t nwltí Jtrít forr* ¿"rf CU ttrf ncglígrntíMrfdok^tr! wji
*on perferunt. Ciccro:Scd mntw iüc^ui litettó acccpitynon
Pntulit. SenccwTrdgccdijs:
If
w eflmiferiiiífhrrCipcrfirrcdutemgratic.
M tfrfdfydtiiím temporis in imfrrijs fjf/r3 leuecjlxtd finan uc
*Q ufquc uiUygYdue íft:ut in iüojimili cxcmplo M midtii
NamuigiUrctcucejlypcruigildregrtuc. Li.9**pts.7».
H c
° tfl pmi noftti uigiUrc,leuecfl:ufq; adfirit uero>wtctZ

írm infamne duccre ,grauc:quod dicitar ctiam pcrnoéhrc,
^ erpernox,quod k peruigiUn do itidiffirt7qtt¿d hoc itt*
^diti t^o^cri potcftyiUudtítrofctmÜmodo no&u:qu¿qu¿m
ytitoáarc peruigiUtcs poffumw. id eft,totm noftc infomne
J^Peruigildrucodi ¿i tu rjl,nonfypcrttoxcffet, fed quod
i ?M4m dormirct, femper uigitdms.VcrJgcrc reum,eft non t&n
Jl
* úgere remynifí peruenw ¡td Mim condcmn¿ticncm.üici
f m
"( tiecufator rcwm codcmnajfe3qumi illum cede rnnandu
^P^Vlpianut: Pcrcgiffcantequisrcimnoalitcruidetun
JI
O" ccndcmmrit*VctomcifinmQx<ttÍQntíQr4rt* vnde
peroré
;j¿ LAVRENTri VALLAE
peroYdtio+finiíordtioniidicitur.Sed quidinhac parteuttff^
pleytwQ dffiftibmM?0 ufurpamm Ínterdu. perorare pro ifr
Decíame commotione dffv&uÜ:ut Quintilianut? Attjh legérecitst,Cf
in eddducrfiUj perordt.id cfi0 indignationem commouetStf*
fitdderefejí fuadendo inducacut Cicero in Philip. Dúo &jn&
Philipp.tt tmpord inciderunt, quibm dliquid contra defarcmPompciO
fudferimyCd uelim reprehenda* Jí potes,Vnum ne quinquenio
Cafaríimperium prcrogdretur:dkerim,ne pdtercturficrU$
ttbfetith cim ratio habcretur.ciuorüfi utmmuii perfuafifftifo
in hdA nüferidt nunqukm inádiffanM.Suafit crgo^er non per*
fudfit Cicero Vopvio. I deo'quc diarcfolcmwi, $ie mihi perfud*
deo: non dutemfic mibi fuadeo.Pcrfuafum babeoy perfuafatí
ppHttJi efi rmhi:no dutcfuafvm habco7 fudfuimcftmhi* idedd Bnd&
Perfuttfum efí etñm adoUfcenti,z? mdximt per me eius o per*
nos cffc fatuos AÜetemenqui alijs^fiue alies ( utrüq$ cnim di&
mwt)pcrftt4ptytton perfuafer eiwfentétiJCdppeüarifQtetftt
autor.Cicero libro ofpciorÜ tcrño:Mq^ hum deditionisjpfc
J>cftbv.miti qui dcdcbdtur.fuafjna' autor fuit.quafi dixiffcU
fuafori CT perfuafor* Apud QutnHHdttim dUte^CdCteros^ftíi
tempori* diciturpcrfudfio.pro wtAOpinione^tquefente'tUt
quamflobisperfudfimmualibre primo, Si qud publicé efí rC
cepa perfuafio. QutfquStim ego qnide fwtio) idfignificdrt
Midetuuqticd Chrifltinidicuntyfidcm.EtfioriginemGr£cd}1
inquirdfítmnefcio dn comodiut dicamut pcrfuafiorfudmfideb
pr£fertimreipfdpro nobhfacictciidcs cnimpropriéLdíin*
dicitur probatioiut^ciofídemperinfrrtme^ perargumefr
per teftes. Keligio nutem Chrijlidnd non pYcb&tioncMtituh
fed pcrfmfione%qu£prd£fkntkr efí quam prcbdtio^amfep*
probdtiombm no ddducimur:utmalut feruwjnalutfiliu47r^
U fHU^múd uxor¡óptimo coitfüioyquod confutare non potefc •
non turnen dequicftitQui per fuáfui efí7 pUnc dequiefeit^
ulteriorem probationm dcfidertíNon enimfolumfibi pro**
ELEGANTURVM L J B, V. JJJ

WafidcsetUmproQitfic dtcdm)crcduliateaccipitur, qttdle


vMufceo tibi ^o»,rcáe rtimnoñr* nligio nommfoefl fi*
**s>fici4t ¿ Gr£cti wH.Vcrim eo>undc egrefii [mus, mterf
*^i\Pcr)Wm ejl m ejjc¿i«: Siwwícrc ¿utttn m ¿t¿ítMí«M$
frtíftotderc Afoquenonnuüi pcccnnt,qt¿tm dicut,diffudfi hoc
***-pro co qucd c$* teuocdüi db opinioneyin qud trutSiquidí
Pro b o c faifa dicimuttp erfu dft n cfacer ct :ftcut cdiutrfo ,pcr*
'".J/'jHífiecret.Quarc er fuafor,(¡r dtffwtfor nifi pcrfuddeZt)
jhd v$cctHntt QuifltilUnwErgo pars dclibcratiud^ujE cd Lfo^eap. < '>
*ytofitaforUduitur*de téporcfuturo cotlfíilt&ns (qu<erti ctid
•r pmcrito^fficijs confia duobufJuadcndiiCT difftiódcndL
No** dixit perfuddendi^uotiiam non eftofficttm oratowpoji
íwíítir» cntntiifqn4is c% pvrfudjío:ncquc ¿fí áwt ars perfuadc*
diifcdftudcndiizr diffuddendt in ddibcratiuo genere. In mi*
v*rf\m autfmfcene áicmdi, quod cjlin dftu, non in eumu*
y*terek delibermo uocatur fu<xforia, quoniam utrinq; fuá*
dwriqtUttiim difiuddetjiil 4md <jtum in contrariim fuade u
Cicero in C<itcnemaiore;Díffií¿fimut nos. Díinde&fcwfi*
n
*üt eu ? f vmfydijfu&fw nis^fubiunxid tidu elexpop uldr « fuf
Pt&js popuiirepudíate cft.id eft,diffudfimu4,a: dtjfuddendo
c
Perct^pcrfiídjim ¡tí* Quantum crr&nt pbilofop hi nofiri^quo
^ Mberttu unus tft, qui quum decomparattoncdUíeátc^
?hctoric£difeutxnt) buius uerbi fignificatiottetn ncfcíente $+
^Fqttti ÍRQS Ieget7inte1ligrt. Fermdnere9cft ufquedd finémfe
j*1*'Wi'niifí limiór.Tunc danum UnÜyCtménnterq^ ucniunt* Epí, t%% tíl
^^ttím perm*nent$ird ¿ntcfiricm reeedunt^alij dijibmlan*
*? f¡trtim:¿Uj ¡ímplicítcr^cr liberé,
*^z qujbuÜam aii^s 3 PersPr3cf u*l Rcjcompo*
Gris, CAP. xxxi,
L ^wti fimta nonmhil de pr£pofuione per^tídudo compo
n
^r;ndd4mm ddhnc diquid mplw. Nonnunquw hsc
*j* LAVRE5ÍTII VAlLAfi
per compoptionem in mdu ^ccipitUT.pfrmrm.pcrfidm'q^^
tufardi\d'mtfidm<f; uoUt.Vertinúx^qm nimti efl tcnax. ?&
fitg<x,qui ad boftes trtfitiPfrditirtiqui in omncfcclm ejí trádi*
m*?erdtm^id irdcudiifirurety e/hnWiaftíí. ?tYutrfm9<j&
ucrftturinm-do^r ¿bonouerfute¡i. ^erpcj[i^3Uboriofi-páí
fia.Sepe accip iturqudfi per mediwrn ^utperlu cidwm j\u C pe &
¿uitti id c/í,pfr cuitó médium fulgor mam* Ver$icumyp&
cutas mcditmjíicet opcrtxm ppóculos dimittim^ey p^r ei$
médium w" Jemi«:«í í gw ¿r, g!rf CÍVÍ , (Í(Í mu> H efic j , MÍ t r u m> trf*
JhUtít) gcmmj.Sed ptrjfricum phrun que ad mtntm reftrturr>
ut3\dquod ¿tiperfaicutm eft.idtfttfolc>qu<tleuitrm*4ut eri
Jfaütíí. Vchicidi migis ad corpored. Ptdutuf in Aulutjria:&
is pcHucct9qitaft Utcrnd PuniaSmccu de trúMjuimt&tciQttit
-pcllucentctt ad imtitn ctqttdf, cr ciYcunjiuvntcs ipfd conuiuijí
Qmntitia nmScdut ínter fí* ¿un ñt\<tt cf> \t% cob ¿r entes,nccoV*
fflffurdpcUuteAt.AliqudndOifcd figuróte, adntaiú refirtuu
tttttpxd Mur¿titn TaUt timin Brutoil&rccodimt exqtiiftMsty
/"rHícrtfí^moQíí.erpeíiuccns urftiebtt or¿río. idemvftptfljl
ccnsjy trdnsluccm^adco ut pliiiim mdiorfircnuáudm Ut&tut
pcrhivthsjitte peritícidu*, fed translucm ,jiuc trmUiciduft
quodetimftgurute ad metan rcfaturMdpud QuutiilUnWfl
In ptocttnfo. ítS.vuu iimiliter SU translúcida^' ucrficolor quormd^
clocutio res ipfjs ejf<xminat,c¡tí£ 1U0 uerbomm bábitu ttcftitf
tur, Pcr¡iuere9per mtdiu, alicuiws f¡uerctut (¡ Ugccna mde rtt&
tcrutx.mak^; compaék fit^ perj¡tuit>id efi,pcr cim médium W
f rt Emwon mor^ui mtui eílSmL Tmtim Rdc^tq; ¿Uhac perftuojd r&
tn moduim non pdelts Ug&n^qu* mtht {cmttfintur^ffund^1
Pliniui idmfepitó untur trmsfiuo pro perfMo.p^ idtfunk
ut pvfugdiW tvjffiíg&PeYpliiere, per mediu alimttt plucr*1
C*p.+,utyhttedomut perpluit7 bocteÜwmperpluit. Quintilin v1*
QfíMn Í «-MÍÍCHJÍÍ f/w perpUtcret. Trcquctifiime úceipiiurp^
U4Íd^ut4io libro ojlcndi;pcrw&n%p&grdue,pmHtUtí&*'
Í L E G A N T r A R V H LIE. V* H?
'iwo in loco nc&ndum eft^uod c¿m pr*in eddéfigttificdtio*
ne
*eperUtt4r¿temen (¡Ufdjim uocdbuU cum pr¿ coniíí ngiífwr,
Hoticu per: uttpncpotcs, prtcelfuSiprtldtw^prefitlgcnStprdi
dífrf
J> pr*dftictít pntlogitfi prfdurut, pr^cUriti, pnecultut*
Q&idfi quid ¿nter bds prdpofitioncs intercffe uclii > id mt*
$uod uebtmentiut dugttpr£-$ldm prdttongwi homo >pr ¿loga
Ol
"*tío,f a diatur^u* cn^rmi logitudinc f/frer prdepvta^r^
Cc
Vw,erfnülid7mdioremin modu/m potctiSyCclfusq^cr q.u¿fi
r
P *tcrmodiim3mortm'ut dliorwm p o tens^c cel M.Vndceti4
PffcoxfrudiMiprfCtcr morcm c£terorwm cQ^^ftuc dntc at*
twos.Vndc uu<c,ficm<^ precoces didsti^r prantdturM, ante
qudmfit tanpu* mdturimtcoücéiuf.QuÍdm fitmf p rtecoqtm
4ictínt¡ut Mar tuln;
Vllid maternti fuermw pnecoqua rdmk9 Lf,i)trpí£ +*
Nmic in ddoptiuts perficu cdruf^mm.
E *&m pnepofitio iu&t cim turbo 7 nonnumjum hdbtt peni
**hil düttrfum dfuifimplictifigmftcation^titprthido^préCci
^tX^oriúYyprfcmgoAdctnfunt cnim quod ludo^cjcdo^uc
^*tdo^r\or¿ÍgoXuiwi natura f/í f íWjff, ut refecOtrccido*
^ingQjrepurgOircfvdiO, repromitto*, rmneo: qutfape uix.
^ppÍA ifimptüibw dffitiÜt iafignificdUonc.Ferjn obtejh
«onii ut 9 dt<¡; dditírauoMbiafiré folet fcpdrdti dfuo dccuf¿
kx
^jmerieftQnomindtmGtqmfrcq\thi$iméefiegQM V*rg- Ub. ***«!«•
p
<r ego h M ídcrymáSydfxí ratn <¡; tudmjtegrc.
^Milíanm in Mdthctndtico; ya- rgo ha te optime pdter tCm**é

In«iírprofequor,&Pcríí:quor. xxxu.
P CAPi
^o[eqitQr,v perfequor muiti nefeimt dijtmguere:qui nc
fidlt pofiirtt,iü accipiúntf Profcqui no jirc ctrtre dbldtiui
, ^^tu^ut profequor te oculis? charit&tctodioj}úiwtt uerR
^^a^uyconuitij(:fi%nificdtut({i &ftio sdecUTds dtcrim
dñio^dccUríi altcrittíafj*
^ <dtcrm,?cr[c$UQr dutem ucl in maldm pdrtrm7id tjK
m pdrtcm^d
y * ífljc
S4* IAVRENTII V ALLAZ
infequcryCr infeftcrAcl in boiwjum pcrfeuero exequi, quoi
ügcrec&pcrdm, -
PanÍQ,dC impertióos: Partíor. C A P , x x x i n .
ATtiojCT purtior quiddm pro eodem kgnntScd imhi uidt
p tttrr4ror?pcriri partió fine in,^T pdrtiorcwm iti,quando
tft deponen; ,fed quando c/í paflimm.Zfl n<tnty impertió ide,
fcpift.n.lU, que d impendoyuelpdrtemdo, M.TuüiitííAliquid teportfirtt*
*a proSyiü* pertm buic quotjuc cogit&tioniqutifiimpendaAdcmiOncriS-
mei pfflcm nemini impertió .qudji parte do, Kcpcritur uliqué
inEunuctu fo nuttxtx coftruftionejtt apud TcrentikTturim&fdlute V<xr*
afl.t-fce.i, m€t^nmf\mmtmf^míimpcrtitSrutho.qudfi phrimdfdlu*
icPdrmcnonifuo impertit Gttdiho:eo me do quo diciturJoño
tibi huhe cqawm^T dono te hoc equoMuim pafUuü cjí imper
tior,ut Cicero: Atq; etidmuiró fbrti co\¡cg<e meo Umimpcr*
titur.Purtior id£ eftfquod partes ¡Ácio^pdrtcsq; diftribuo: fi*
Acnttd* i > f u t fortiorjortm fació, fortemue recipio > Vrrgii. - E tfocioS
pdrtiiwinontnes. QuintilUnui: Partiré uclgr¿tií-> dimqu*
rcJJ ircmtit ttffvrM.Vdrtiri itnq; de partibttí dicimití.íntpertfa
mdgfíd?re incorpúred,^r qtidfícomimnico .Impertir i&mcit
ahqmdicnnt^ro impmirv^b ¿pfo deponente portier*
In manu cft¡3c In imnibus. C A T , X X X I U I ,
N mam c/f, in mdmbttí eft, utrunq; accipiturpro eoa quo A
i eji^npotcfhteifedduplicitcrjcpr^fenti^ dcfituro.Dc
Epift,Uib.H pufenti) Cicero iVerum ksenonfunt in noftrd HUiiH.Erji/íitf
fam.cpíft. in ^tH$ ^ ^ feum in domummu dicitureffe* Vndemand*
Ub-7» f IKWJCT mxnwmifio. tuc<xnm:
I n manibu* utjlrti qumtm fit CafarJxtbetis. Vergti
enimaeropro Dcortmrft<j;honmmtcjlor fidm, uiñoridifi
tflitoi* uobh cfl,mget *¿¡tSj<tmni«í udlct. Cbtrk ,iüis annk*<tt$
diuúijs omnid cofenuere, Tdtum incvpto opus efi ¡ cttera rf*
txpcdiet.lnplur<tUtomenfrcquetitMiqum Mm^uiñorif
iti
HLEGANTIARVM LIE. V . j*r
wynwibw cjl: qudft imim taictur. Efi¿ dicimmin mdmbui
w » alufignificrtionc, pro eo quod cfl, ínter mdttus cfíy aut
5***<t ádmrtíioni cfl9aut quid nondm opcriffmmd trtíínus im
ftfb.Qjidndo cjl úfwrmetii; Cucr.in Cdtone Maiore:~EJl in
m
*nibw kudatwiquítm qmm legimus, qttem phüofopherim
*j0fl contemnimmíQitdndo res non ejl conftmm¿&: idl in eo*
*frin libro: Scptimttt tmhi líber Origina $ in mámbm>omni4
Wtiqui&tii monumento coUigo.
^aedirosfums3eAfFc<ftusfuni, CAP* XXXV,

P R ¿ditas fa/m bono didtur9ey prétdituz su maloificut <tf$


ftwfum tn4o,z? djjuttm fum bono: id cft(,utbrcuiterm¿
Z^quám eptime diem) babeo bonwm, er babeo mulum; «f,
pteditm whmdnmteytíirtiitCydmtijSs dignimc¡ uiribmqui
firmo r/I ufít^ttflimu^nunqudtn &men cum abUtiuotcr prfpo
fitionc ¿, nddb, utfit in djjbfiui: ttclutt, ego fum d rege mu*
£*<* f?oíion¿íM dffiRutinQdmmfm pr£dtM iüeo mdgnis
*íIrü«f, Detndortfiui. Cicero pro SyÜa: Ni uero unu mcuis
J^WÍ pr<e ter c£tcros,me ajpcrum.ntc inbwndntwt exiftimari,
*!¡*fingulmimmrfttífatfjCTcrudelintepr&ditum> I de pro Ka
lr
i°:$cnc¿íute dfjtftM) morbo prxditw. Catingitideinfin*
&krijtt in próximo cxemplo: E xiftimdri mefiaguUri imntd
?<íate. S*p£ $ lcgimus,iüe ejh fmguhrí improbititcytu csfmgtt
^fokitUSim&iterfit inalijs tribm> qudtuo/ue: not\bií^
.0*ltñ>mfigntítcr eximiut.Quintiüdn.Hune tu dnimítmodo Dcdm, ij,
j}tp,libidines,dc [corto pcrdebds^machnoubilis, pdüorcde*
¿S^üjclaq; impdühi<£tu£fibuld notut.Nobik feortüyqudfí
dh^ne mcr*trido cxceUcriSyUd máxime ínter atu notu, Et

J)? * LÍHittjNoMií iUe cldde R ornan* loan. Eí dpud Cicero
cuittí pfieter c teteros efi tiqbiSiati ande Dt QffiUüMi
4 K / ^ ¡tirones uocdnw infigncs, £ mdiorc manittmdiorc<fc
l<t d 4n
*VÍ> %? ¡F ti*r*Et infignis imprabias,infignii<¡;jlulritid
^WemddmQdmfingularis* cxiimq? ¡luhitíd, quod rd*
y % rw
$4* l / y R E N T n VALLAÉ.
Iriwí c/h Cicero verrindrvm qu&rto: Sm hdne uos in regt tff*
acimum iniuridm9tnm dcerbdm neglcxiffe audicnt-
Dependo. CAP* xxjfVü
v,fcendo in prdiiim>defcendo in jortm^defeendo \n cdtfP
D¡ pwm diciwminon quid de loco fuperiore in inferior l de*
fcendimut, fed quid de loco tuto in toctm difcnnunti: opine f*
quód qui in loco eclfiore fe tenct, pugnara dctrttfnrc exiftiff*
turrutín qttm rclujttiUcr in locwm squwm ucmtydt<k defee*
dit,mcntcm fe pugnandi hdbcre dectdrdtldcocfc núftrc dicitaf
inf&rTt defeendere^níp qui pugmndi, er defended* ¡itit edufd
uemt injorwn^on ravm utnAiit tomptor^dc negó t Ínter. Bt
tn campwm defcédere^noniftquitÍtisydigni^thue cdufd(f¡cut
in capo ttidrtio fiebdt) ccr&turut uddit. N«* in prtliwm, pu*
gndm 'ue defenderé ,qttod in loed inferiora defccddt. N 5 tnifA
tocu* eji pugnd9 cr prdiumyquunihií ¿ntcrfit qudhi locmfxt^
p Unm7dn montuofwttin quem f confsrt>qui in pttgndm defeí
Amcid,M( dcrcdiciturMtdpud Vcrgilitmifdtw duté eritinreperfticud
untmextmptitprotutÍffc)lnftTu(tos act'eTy^crmo ¿fítmint
Tcueros, Ty rrh en a tu % man ¿tro tottt defeen derccdmpis.
Amo^Ditigo, C A P . x x x v 11.

A Marc, eftgencratñftgttiftc<ttt\ ide qd'diti^cre,nip quo¿


pttteturpfíK quidddcjfe in amando, qu*m in dili&do: ut
EpM'"Ciccr.ddBnt&Lucito Clcdiw trib.phb.depgndtuiudldemi
diltgity íttft (ut i¿t p «i K ÍÜT Í f o fí diedm )ud(demcamdt.Et iterum*
* Sic ¡gitur f&cicty& me dut dmdbK,dUt*quo cóntenmftmtdili
fam/ * ' " Z^^dcntddDoUbeUdm: Cyuiser^quiput&rctddewmamé*
rcm7<ptm crgd te hdbtbdm^off: atiquid dcccdcrttmtunuflf
accejli^ut núkidenia¿ árntre uide^anted dihxtffe, Ad<tm<trt
bcdi». '>» efi dmdtorié amarejit QaíiJíiX mdtis in locií,fcd mmfu$*
ccrit: Mr quidcmdritefiquti interreget, omhcsmdtret hí**
ros fuostxnqudtn dd^mauerint^dmatvidebis oculos mqu***
¿ficicjtultuífc dt]¡lcftmtcbmm «puf, hítbitüífr componer**
0*
tLEGANTIARVM LIB, V* )«
l*ÍP ñfrt gxrum re ceffcrint>cxul&rr qwm uenerint» conferiré
^Kpcndérr ceruicibwíjwn ofculis* non coücquijs.no pr¿
J™** Xúhpttítfdtidri Amcuf, cum honcfh res eft: Amic<t,
*3j¡4ndo 4<i u(rím rcftrturjnhoncfb: utjifc ¿mica med ejl.id
*ft>wncttkind , Ego ucro ipfw non nmim>fed<mtaorfm*
l
*™q><tpud Tcrcndum dicitun
^ttGputobámbuePAmpbíltiAmicimymdtorcyUirum.- influí
^<pudres itmicam m mdlam partan deapi> ddiecit amdtore. aft *' ítc «v
Srddpxd profdtnhoe obfcrudtimfempcr inventa > apud poé
^PrKffcnonftmpcr.
Declaro, CAP. s r x x v i u ,

D UcUro, frcquattiwsad fithpntinet? 5 dddiéh.Cicero, n # n ( f t tih f


DcclffrfHirid mo(í¿ í ^ m j c . o f l n * , $«í omnitf iura
diuintz? hmdna perutrtit. kliqudndo tt&in diñk^dm ¿d
*

i-¿g<mimi;Pü/foi HfTo qtidm mdgndmfycm habere coepi, fuve Epífc i % . i u ,


«í írrw'ímpoW ir incólume ^ m m u t ^ c r r no potá^jim fam ' tpííf '
*ibicr¡critct\tidy CT HoÍKííftffwi deckrdrm me A. Etin cddcn
*piftold:Qüdttd0 quid fentire expofui^ quid ueUem tud edufd^
** potiw dccUrabo>qu4m outione. Interdm decipitur pro ¡i
%tifico:ut idan ¡ib. 11 Jcfimbw, NuUm uerbam inuañri po
tf
ft,quod mdgtsidedfcUret latiné qdGwecc ¿ftv^qudnt íc*
**<&# uolup&sdccldrctjd cjitfignificetyUvl oflcddt^ucl '¡dice t *
Ingredíor. CAP. XXXIJÍ,
T ^grriior eompenitur quide ex in,fed diucrfdrdtionc:nunc
*d (ocítíM,ttíi agredí OÍ- f6rtmy uel in forwn. Qui modín lo*
^ndi nemini ignotm ejl. Nwnr in loco, quod cjl ambalo^? G

Confirmó príoní generofi piiUut in druis


¿km mgrcdituuzT moílid critrd reponte Epífl.*}-^
Cfro
¡' W- qwínto ¿td Atf icmt: Si dormís cxpcrgifccre-.pjhs,
^edcrcifiíngrcderincurre:ficum**dduold. \ dem efi crgo
2^«flr(í hoc loco7qmi^ddais7qucd eft dmbulM.
y 4 Con
U4 LAVRENTII VALLAE
C onful o te5 & tí bi C onfu lioj ConfiJ ro r,C o n fu 1*
tusT<3¿ Inconíültus. CAP. XL-
Onfulo tcy confíliwh peto a te>uct interrogo^ inquiro*
C Quintilianm: Qiiidpcrfidefkcerc uultisi luuenem quetí
de parricidio confultitt pater iüe ferttütw.mror hercuteino ¿
Lib;i^ «pií.xijjc uohii)ftm ucncficití3fum parricida Mcm: Ergo printt^
e/í,wí quod imititurut esquifa inteüigat, er qudrebonuftti
fci*t:ttm in fufcipiUo onerc cbfulat fu& aires. E t itera: Eg0
dures confulcns metí*Confulo tibi,cotifjtium do tibiad proftt
deo ubÍ:fcdhocfre<¡ttattM&rm¿giS propnein rvbwntit¿Q$
fule uit* tutyconfuk ualetudimycdfule dignitotijofulc fakth
confule rebui tuisiadco frequcnti$imc\ ut quam dicititr cofult
reuoto Mihit€r tiberismeisjntcüiguiürpoüui de corporc3&
de rebwtcxternistqudm de animo, i n plurali dtitem numero in
terdwm reperitur,fme dppofito timen:n^confuluntfen atore?,
quodjrequentiwi didmm^cofultúntM ejí,dctiberAt.Nifi rmitf
údfit quiconfiltum pctttjZrqui concilium detono erit dúiber¿
tiofiuccpnfulcxttQ.Atq; ut confulunt dicimm^pro confultinU
bocefcquod4lter¿pdrs pctit,altera datconfiUumiitxeátr¿
rio nonmmquam cofaltorc cfl unius, nonpJuriwm partium^fc
¡ají dpudfe dus partes fiíftinctfauq; dclibcraLHinc duatio
mniinafcutitur.confultor er confultwtXonfuitorfzrcpro eot
quÍ4liumconfulit,dccipifolct:nonntinqti*mtomépro co, qd
dlij confuUt.SdUufliw in lugHrth.Simd ab eo pctiuityUti fitW
torreónfultorcfcfibi ddfit. E t iterum: l a cupidine^t^ iratpefl
mis cofultoributigraffuriincq; fdfto,neq; ditta abjiinerc. Coi*
fultititc{l homo prudensf4cfcíésfdigttMq; d quo coJÜm prt*S*
C&erum non oceurrit mihiubi repercrim? nifi autparticipio
Imrgu. decU- ut ibUConfutti medici dixerunt eundan cffelangucnm.Aut &
ví^í^aSS.men Pro ««W«&o #* HOMÍÍW tib. uSem. Satyr-1 .
Ncc Tcfponfa -Eris turquí modo milesy
Kdd«fu««/ Mercm;tuconfuU^modiruHicm^
E L E G A N T I A R V M L I B . V. US
in fcptimo:Scripti,w uoluntztis frcqucntifíimt
tf
* tofultos qutfio eft.Liuw nmc lib.primo, ait de Ntma
^piko'.Confttkifiimuf uinut iUa quifqud £tote effepoterdt*
^diuini, dt$ humani iuris. Eí in décimo: CdUidos£o¡er*
í ¡«ms4f 5;río¡jartU confultosMomw primo Carminu; ° J í ' 3 +*
*&cw ücorwm cultor ,&* irtfrequen i»
'"JWciifií dumfapicntiíe Confídtwcrro.-
^fmpofmoncfreqtisejlfidddieüiuvm:utapud Quintil.Vtúlta^
ln
co[itlt&m muUebrcm femper dmetiamJd cft, imprudétem^
c n
p ® fidcr<itom,c? nutltat confuij* Alterum quocfc cowipo/ííu,
I* copofjttm cfriurtfconfitltM? quod etUm dicifolet iurecofut
f
*f, Uonfítmquam infmplici>ut Ouidim ude Arte ¿mandil
Slí tibí crvdtbiUsfermo, confuía.^ uerbd.
Ago graaaSjHabeOjRefcro^c Reddo gradas.
CAP, XLI.

&dt tor. H^crc grdti ¿tfat H ¿mimo: ípwín memore decepti


fticficij mcntem^nimtím^ babeo ^^r inuicem gratifieádiUQ
jfMitcm. Refirrcifw rcddcre gr¡ttÍM7 eflfifto; ut,fi tu i me
WeuatiH dut pccunid>dut pdtrocinio,dut mdnu,dho'ue fubfi
^Nwiajftm nic dit^omodo fubteaaufrií,grútÍMrmiifti,
ptidijt¡q;. LÑTÍÍ S ^ C Í Í KO//Í m*f¿í refirripoffe, fed reddi,
lCí
^o aíuéin 5^Híí/fií 4ií;Nrfm quod ifht inufmtí, rabie in HF
^ ^ G " ji/irfm mí a tmififti (qtt£ fefkcilim mulleres ¿bftinue
, *tora,(jtíim tu uir a uiri$)fdti$ doélcydc peritcftciflLSo
irrtfy ej.4yj¿ mmttu¿ ^ibi grd tu reUtururú t uicifiim tuosco
fed *''em' Qlí¿w9w^m Cicero nuqu¿m$triditrcdderegr<ttik'i
(vfare, Vorro hoc exemp Itm in alium quo que ufu/m attuli,
\A uüctur (tonificare grdtidm ctiauerbo refirrijtctt folum
Sf<
tíI °; í multa turné diffirt úb iUo^dpre grdtUs,quo tetüim
faJ^ confcfa° dcápientk bencficium.Qui uno refirt grd*
*rs4ditbenefiawfy cr interdm mdlcficiufaejiido, fiuc
M* LAVRENTII VALLAE
diño^quon idm diccndo noMttnquam profumm ¿equc^at^r
Epifl,i6(lítio# riendo. VhncM <td Ciceronem: Immortites ago tibi gratis*
dgamq^dwm uiudm:ndnt re Utttrtm mt^ffirmarc non pofftitf'
Tuntií enim tais ofjicijs non uideor mihi re¡\ Mere pojJc.E &
remóndete officijs.cr fdtüficercbvncficijs.efi gratidt refirtt*
C<eterumfrequentius efh refero grdtias, quam babeo gratiasfi*
I tem frequentiut babeo gratidm,qu m ¿go grat idm. Vix cnirf
dudiu imttí dgo grJ tiay fed grattas. E t raro refiro grd ti^,fci
pratinm. Cttw reí tcftiinoniumeftiütídin libra x i v i. TÍf
hiuij:Satidtmq; andan complexufi¡ij,RenuiMatrjnquit>grt
titó regime agerejefirre grutiam diam nunc non poffe^udí^
ut füdlcam^non ante in ación defeendat^quim ut in cdfbra wí*
redijfje dudierit. Dicimut ite dgó grdteSifcdffpiw dpudpo*
Tn Somjüo EciaSiquinccefii&tcuerfuttttgo granasdiccrenonpoffitnt. Ntfg
píoaí i, nun qUam Cf¿din a p ud o rat o r es, u t Cicerón em: A ti q uato <¡; p of
fufyexit ad ía:íííw5cr Grates tibi,inopitidgofu/mmcSo!1u&
bUq; reliqui ceclitcs.Hifi Icgendum efi gratiaucr non grdteft
pro codéfigmfictttOyftuc pro eo quod cft^rcddo grates,Scnctf
in trdgoedidtqu£Ínfcribitur Agamenón ¡dixitlRedditnt grdtt*
tibi grdiid¿ui,Ldfiiq-tfenes copóte uoto.Reddunt grates,id $
(ut ego interprctor^gut gwias.Quis enim rrfrrrc pofitff*
tidm Deofquod etiafkndo nunquam cogmtucjl.pmerqudí*
gpud quofddm recetes,nihilniftbarbare loqui feictcsifcd ffs
tiM dgimMjdro etum.Grdtiam Dijs haber c dicimur, quottf
dgno}cimu47dpudq- nofipfcs fktcimr db iUií beneftciwm. dcCt*
AtadsoM» pijfe7citra$em graúam refircndiiut in Andrid TerenL - D ^
polhdbeo grati^Cmn in pariundo dliquot dfuerunt libcr*
Craru lor, SC Grator, CAP. X t i • -

G Rdtulari,cjl uerbo tcjhri te gduderc fürtund^dc felicita


dlterw dpud ewm ipfumquiaffvélut cjlfiUciate. N ^
qudm dpud te ipfttm ob tuam ftlieittté. Ideoty fere pofiítUt^
tiuWMt grdtulor tibi ob tu* pr<£tur* ddepamigrdtitíor $**
S t E G A N T I A R V M LIB. V* *47
tí ^JS^wÉiwMr fr conttngcrenttddtum tft.Qvjint'dUnm:
^ tfflñet tmcn infandü prafenñt redtUA, indigní^ diferí* DeciaiiMr.
ctíf , B Í . , B Í C M PMfDíí " 3 gfiíttírtwr/ifctqwoi ípfdjn pauper <tc
fl« É ™ P°tefttPoéunonunqudm pr¿tereuntddtittu,utiqt
Í ^fAJ^eritpronomm:quéfuit Cdufd,ut quídam exijiim&rctf
Q °'"íw»i fjt Apiri? tttf, hoc uerbu idefignifiedre? quod gdudto*

<«t« in HcroidibttSiGrdtulor Occhdltá titula accederé no* Epifl Ddaa,.
ad HíKuU
^•W-GMUIÍW- i n g t t m tifo", uel mihi, uel « o f e ídem terdo dt

^rttulor. -GrútulorMf¡ttínt€Uigc7 mhi.Et ivterdum etid oU


Krrt.Qumtihtnu* m P ^ 0 c < í d ¿ u e r c : GrdtulenmUm, quod Decía»..*.
»«ító cwimsfzmc Uborct.fubintcUigwobis.VerbtMéApu*

í «*/"«*"»Apología de tnagU:E0 in tepere, que me non
negabunt m Gf tulitme diterrane h montibus fuiffc, ubipifecf
ptrTitucaUottií diluuk rcperidtttur.Qitod ego grttulor nefei
re iftosjegijfe me.a'cVr^termjit ddtiumuut gratulo*,, pro
Zdudco 4íccpít.QROíÍí4íítYn dbe|iuí ápprobvm.ut poj^tt gru
«wr¿ quK,quwm mimme gdudedt>dtq;ddco dolertiquodjre*
j ^ í e r ufu ucnit, utiq; inter filfas ámeos y q\am atter inki*
%At q; ¿nwlM ttcit¿ quidé dólensyquod dher honor ib us au*
J*ffH*timeniüigrdtuldtitr. Tortc cr Apulciwt fttbwtctttrxU
^ '* í« eddemfignific4thneaccipiturgrátoT9[cdpoetic{m,
nc
y *mt$rjL Vergúim: JUadd.*
!**"* germana uidm3grdtireforori.
ltM
* CIMÍ w (ii r o v i i j WÍW /Vgurit ffí curru, I o w¿í op í íirtí
í r a / T ÍOn í J ' iwn gí"^innífí»oííÍíf f $ ddiVr-Dícímuí ¿liquido
^ ^ Pro fo quoíí c/í, gr<rtúf dgcre:fed no /br nifi dijsm
trilito hk "*''^í> Pr<JPv'f ídem eftt quod fupp Hcdre. Siquide
c \ 'Ut\tc*in Cdpi!oliu dfeetídcbantyíouióptimo mdximo
tofííTfl^ ' r 8 rrf t«í rfHttn ' Ewfdem quoqifigntficdtionüfQr*
¿T W&ttot.quod fignificdt Liuiwt ti. x .JICÍÍ: I a ^ pretor
m
f*0 ttixti, uti ¿diluí t&nf&rM tota urbe dperirét, quo
circm
9 4* LAVREÍIT1I VALLAE
circmeundi, falmnéiífa Dcos¡4gcndity grates per t o&tft * '
popMÍo pote/ía* fjfjí-í. N ce «wrwjí di cmit« grdfttíari,gríftari &
dij sy qutfi cftcndrre nos iMággdudcre? qmm dicámur cú<$
eofdm faluarc^quaft fúlutemiüti opurc > quod homniW
conuenit^non Dijs*
Fíngo,&Effinga CAP., XLIII.

F l ngere propric eftjiguli, quifirma*ducit cxlutojnde $*


ut rúk fit UQcdbithi &d cátrra^m ingenio jinan»^; ÍJOÍÍ^
nis artificióse foriüdtttur>pr<efcrtim inufmtc\& iwu¿Efj¡ní?
re eft dd alteriiafbrmd fingere^ quod* modofingidoreprf
fenare, Cicer* n Je Oratore:T tm accedat excrcibxtio,quá. í*
tinqué ante ddcgmtjmitundo cffingattátq; itA exprimat^eti*
QuintilNam id quofy e¡} docilis n*tur¿,fic timcn>ut c4, quf
difrit9effing<(t. Btitertm: Nammibimdetur M.TuLquumjl
totwrmad imitMioncm Gr ¡ecoraw contulijfct^cfjinxijje uim Dj
ntojlbew¿opidm PldtontiJHCUflditutc ifocrutis. \7nde dttffl
tfl nomm efftghs9figurd ad uitum dltcrimjjmdttudinKucl di
Ucrifttis imaginera jk^tAm in pitturis,qMminfculpturíit
Obco,Oppcto s 5í:Dcfungor. CAP XLIUJ,
Bfo IcgationcrntC xcquortnunttí; e¡T officim leguticntí1
O Obco proKinciam, exequot-offiatí prouinádh* Id oM
tnortem,cxcquorMperago mortcm,ucUdeo mortcm,quUÍ
modmt diátur qwabige dicnt,pro adittiffeAtm, obijt di**
fuw, idan e¡l7 quod mortuw cft, er ittít <td diemjkti:ut *pV¿
Qmntiliánüm^untUtm efb foarceüm dic ftm obififesr*
termttimw dute twnnunquam iüum dcmfdtititm diches^^
teUwt obij L Quod idéfit in iütsfigntficationcfwulibut ttcrbñ
oppctijttzr dejknñm ejt^tqi etu in dmlitjtfi qud stit d&
Ndm inpriorc fubinteüigituracaifatiuw mortejn pojler&f*
dbl¿tiuM>uit*. Quidfigni? quodf£perepcrimüíha:cnoir^i
cffc his utrbk ddiunttü. Eft ¿utem oppetcrc frequentiut
«wrJ,Bo»j&aÍ¿,/t-d ÜUa tnorte;¡ntcrdi tmtn er/iftifí.vt Ct '
E
i E G A E Í T U R V M H B V V." ?4*
_5*"o de Officijs trddit 3 Aidx nüUicsmortc múhiflet oppeter^ ***!»• r«
^ wuheribui {¡iarcc^zr CdypformdivrcsdppcüadíCfunt)
t n J ^ " ftcitjnferuire. I dan de piuin. Acquiut tffc cijmtfc L i b '' •
tri»^ 4 ^ 0 PP r íí r e m 0rtfffl /¡H4mV*Africdnifiliatit4dQlcfci*
' yXinúutm emifit; ipfc púucu dicbm p ofi cjímortuus.SinC
Ccu
}fitÍHoapud vergilim: - O ' tcrq^quaterq; beati, Afntí&í,
e
Q¿! ti an te o r¿ patrum* T re i¿c fubmeen ib ut altis
Q
tÍ%itopp€terc,-Defunftutc¡uo q¡ dicitur^ quafi pfunclut
offi"^ M i £ í ^ i ' l c ' r 0 í ut dicimus3pcrpmdtH cfhfíuc dcfiuiftM
ffl-etc pwtorio ¡muñere <edilitiotcur4 tribunitiaim dvfunfttif
**«irf r/íjdfc bjc 4dminiftrutioncstib hoc muñereyúb hac pro*
JtoUionc ccjfttiitM apud cundí: -Defunéhfy coy pora uia, Autíd.*.
Urtulit autem(quod tortio toco pofui)in idcmfigmjimi ¿c*
^pto^quQd ejíaceufmtyltbifubintcUigitur rw.ut Qawfl/lrf*
ft
**»Dwíífm dctuli rom pauper immicus>occifi p4tcr. Decía*,?;
¡^j c 'tígo s Pcru€ftigo S (S¿; Inueftígo- C A P . u v t
P EttíríWgOjCr irntcftigOyiton ¡oirnn qu£royfcd r/ií(cr qtti
lft ^ft€<¡MntÍM)qu£rmdo ittuenhi utfit Veftigo, ^¿¿¿ro;
^ ftjpgo»er perueftigQ,qt*<tfi acquiwDuñma autem cjlhoc
^**w ¿uejiig\js3mqu*fignisjndUijs$> cjmbusadreinen
n- ^ PTOF ít/írtw. Cicero 11 iM Qratt 1 p/i tra^htio^ qu<e*
te 11?? ^ ^ cx ^ f SlSB,"í ¿üquidyquod eü defídiofddcleá&tio
„u '*£«*. Iíífííi *i» coffo» ,/i¿ro /ccwnJo:N ojf/f rrgío««jji ¿r^
WCÍ,
Sf, Í4Í, esr pcr«f/l¡gfÍJ ^Hod <ji<<fl-¿5. í¿n« pro Ligarict-
m d ÍZmU immÍCl
*»¿S
frn í • ^ « « ^ 9 » ^ ^ - Tn Han»
q " «íw» f/i jíií opmor, TírcnííMí: Nifcíi ísw dij^n/c fjí ¡rtU.íu.»*
tt s

^ u t r i o ^ Alo, C A P . x L v 1,
N triY
i*e.jt c r pútfwwtoriítffcrefcdntíunde nutrices dicu*
& ¿¿¿T'^^'^ií »?HÍ CWMm í^tfN** kdbcntfhabucritnt'uey
lexin ^^MuWítnt. A}i qu oq$ittcodcm f\gn ijicu te: un de
^^^buUru/miLibcriparcntesda nt7 wt uin ciantur*

5ío 1 A V R E N T U VALLAS
Af írt rebut incorporetifrequcntiut>ut crefeant. QuintiK*^*
Sed diereficuudtdm,uñes dUgerceíoquctiíepofiitPcrifídf^
fidixiffttt Augerc fkcundum, dugerc uires eloqucntͣ pop1
De Kmfc* ciccr.Scd nec iüácxtiníhfuñtjduntur^ poíii^er <tugrttaf
cogtt&tione>er memoriu.Coniunxit e¡r ipfc bfeduefaut f0*
mm in mtíltistqtt<eftmtttifufítt ut pofiü &" licctf «í nuimü &
Amad,j. of)icÍum7utmensdttimM<¡>.Vergüilos fucceffmalit*- id <r
qudft bortm ánimos fucceffut ¿ugefcerefkcit,
SperoA& Confido. CAP. x L v I ir
Ptro pro credo ufttutu efl,fiitc de prífenti toqudiru£r,fi&
S de pretérito >De prxfctttt, Quintiliaim: ¥dcilis (ut dffc
mdduertere uosfetro)defenfionismcd'curfui eft. Deprttc/V
tojdcmiEt innoecntu quidem pucÜffattiíutfj>cro)defen$
mus, Et Cicero i Spero tam probdwen ejfe dtmaticcm uc/fa*/*
Simliter confido pro credo jm in prdetcrito >fíwn in prrf/lflíjj
tum in futuro An pr¿terito:Quonim probaam mtionem o¡f,
18 c i m c í
pioowSa? * í ^ ^ effe confido.lnprtfcnti: Quanquim ¿ Crttipf*.
no/tro principe buütf winnori* phihfophowMyh*c te aflid^
¿udire3 dttfrdcápcrc confido, }n futuro il&fbreconfidÍffl&'
H*c exrnpU ex Cicerone funt,
Díco,& Feró fcncenriam:Díco,<3£ Fero í<=
gem* CAP. x t v i i T í

D Uo fententum confüidriMfoo fententidm iudex. O*?


rm ttmpU fre(¡umiordfunt9qu¿m ut ¿ merepeti if
beátit, Normunqsutn timen dico pro frro: ut dpud Quintil^4,
nwíí, Apttditídices quidem fe cundwn tegem difturos tcntctfl
¿c coftfiii prttípere, ridiadm eft. \ urti quoq¡ confultos W
verbo inhucfimfwfofrcquentifZimeufosuidemits .Dico lcg*u
utiud qudimftro kges&ft cnim ferré d¿ fuor.dicere firc ¿d &
Üos.vt Liuiut libro XLVU Kihil e* mouerunt regrn, t&*
fore beUi* Afim rdtm , quando jwrimír ac nielo, Umfi^
y * diccremur* ^
B I E G A N T I A R V M U B . V. *ji
^rcunfto,& Círcuníífto. CAP, X L I * .
^Ircunjio^ árcMifijlo>utrun$facit ciramfteti: fedpri*
^^m pro arcundoydtcrwn pro muddo,cr irrtíotcr qud
}Ucr
nficttiioHcdggrcdior. Vcrgüius: Atado,
á 111 tu * ¡d ex tra Iftidfy frequentes* Ídem: Acodd* t,
**ftfitt&ndcm cines infinda furentes
Antutiarcuiifijlunt.- Etdtibi: Acnci&i*
Ai nte tu/m primúm fauut circun{lctit horror.
QS^ií.m Apcs pAupcr.Quum me euoujfcnt fubito trepidu, D*dain.>j»
0Í0
$ fvrtwue ftíffhepttu circunjietiffai f. N or.n unqudm non
J^ificdndisfcd terrorií dufbrcndi gratiaponitur* ut Cafar in
*-0ntmcntirijs;Si quis grduiore uuhierc decepto decidcrat,cir-..
**»flWrf II tjiee cfcfrcij Ucentem txhortAbanturjtU bofiSi Q 2 L > ü o
<rctntcs.Nonmmquam ttiam ut circtitlflo dCClpitUr l Utdpud
*Hndcm:Etmcrc4tQres in oppidKuutgu*tireunfijlit,(¡Mbwq;
*xreponibw ucnidnt.qu^q; ibirescognouerint,pronuncid*
**cogit Quo etiam modo dpttd QuintilUnm áccipi potejl.
Vfiirparc CAP. L. '-
V SurpdrejfiMi$ut ufimjtm diflojmtfaftoXicero in
OritoreiPojlittuaM ccnctufio efl^qua credo ufaros iüos
«hílT^ fcffifí **m ^oíx^tqucujitrpam res cf[ct,qud imentd3
ba^* U^0S ""'g' 10 * orAtores uidt mm Jloc etidmfic diccrc tice
j l1ifándemfententiam^VofiinuentxconcluSioeji^quamere
f *ttiros l^os faíftfi Í ¿wfí°&>** tqttc ufurp dtxres effet*
j* ft ittumtA omites ufurpaffc mdgnos ordtores uidem «i+1d¡:
^ 0 | Í fmper ufurpdiMs in omnibwt di£ttij<tcfiñK9tmnimisi
H t ^ ln f^*cum boc decore dicimui t iüud non decere. ¡dcmi
4w
S?^ e rm'"< ^ eftufurpdtu/m i doftifiiíJtis3 quorum egoín Pwadoxk,
fet 0 ^ c nort «ífro*-finúhi dpuí uiiquos dgrejtes hdbeda ef
ir.c^^Sedquuift apud prudentísimos loquar^ quibmhtt
h nt cíir
**pofü ° & > c%ofimttlemyme¡fiquid in hisfludijs ope
*im>fer4idtfjcíDifttí rft igitur ab cruditifiimií uirtí*
nifi
,j* L A V R E N T I I VALLAE
nififtpU ntem> tibmm effe ncmiiiem* vfurputam, er drVfafl*
pro «ÍÍOÍI acccpÍttfiattdo&ifiimis,&eTudkifíimis.Quid ^
t¿ f ciímjrcquentcr iurifconfulü uuntur ufurpo pro diftiffi
ttfltt profi.¿tito7n¡iiiüídubití¡n efl*
Prxftó fum,<3£; Adíum. C A P . LÍ,
^Rtf/io/iim, idt efi qnod ddfum>ncc dterifzriuabo rcW
P; reí, tiift íierbo fubjfontiuo, erbutcfimplíci: namprsjto
adfamjitdgtf poéticí eft.Quidigiturfigtiificat dd/wm i TrU*
Unu/nt naturdliter, duoperquendamfiex um, er deriuatio n 01*
Frimwtt eft7pr£fntsfm7 JÍÍOÍÍ mo<tó ctí dbUtiuo iitngiturjni
pr<epofition? feritknteiut apud Ciccroncm de Ordton; P4tffl
lm in pugnd non ddfuerdL Modo ca/m dntiuo:utapud eundctfi
in Pbilippicis-.QmnibwhUpugnisDoldbeÜdddfuit. Eí dpui
Quintil Ndfíi in Ubrii Qbfcruationií k Scptimio cdit¿sy^dfui)
fe Ciceronan túi atufo ¡nuaiio.Sccudttm cji hiuc duftü, quod
fepecorrogdmus,qui nobis ddfmt periditintibttótqualcs funl
<f¿ttücdt¿,<jííoruYtt ofltciüm c/t ¿dtjjh tu i «dicto. Sed tpfwmiltaJ
ddeffc,fiucrc cft,pr£fjdioífc effciidcoí^ dicimut *dcffc9 pro cú
jUntid,** <pH>d ejUcffc pwfidio. V crgiUwil
-Modol uppitcr ddfit* E t i tey y/m:
juncidj' JW/ÍJ &ttndrm,er proptw tuanwmiiid firmes.
Et in profa,QuintiLNmc omnes in auxiítü Déos ¡ip fumó; fr
primn.quo nccprtfaniwt aUudjiec ¡iudijs mdgH propnüntt
men cjljnuocenv.ut quantum nobii expc&uionis adiecit^tnn*
íiítttingenij*&iret,dcxtcrq^<tcuolmsddfit. Idím;Si nmepi
tcr,qui ditiifit pdtrimotitur^r reospdrrictdijdcfindittfic agdtt
quod contra legan fufftctt:?dnicidut obijeitur ¡uuenibw,qi&
rwm pater uiuit,<xtquc ctüm liberis fuU adeft.Tertiwm c/í dé?
ueniOifeu mxgtí ddumUm.N¿m propc Ídem fimtjumucnietr
er Um pwfcns erit* l&quc ddmttdccipitur pro utroquefttf
AtttM,*. pro utrotús. Vergiiim:
im% dderit mdto Vyittmi defdnguine Vyrrhw* itertí^
UEGAMTIAUVM t I B* V, líi

H«cades o Guatea, <¡uis tjl m hdut inundts? Btiteru: ^ do «'»'


Rucada o MetibaeiCápertibi fdluut}^r hcedi. ^ * °*"7*
^wfteademfvmfignificatio >flíírfe/t m iUo pnefensfis, fo¡c
**ff*non huc dicerctur.Ergo huc ddes,pro adfisjdc cfl^quod
Uc
«f ni. Háí edfdzfigntficdtioHcs habet pnejlo fm^tar cddé
alione, HJprima.,Cicerones exemplwmc\\inBruto: Quibm
Viidmcditfis tuetiam Brute pneftojitifli. In fecunda eiuf*
^ pro Murctuiim ciuile diátcitjmltíim Ubonuit 3uigiU*
^prtjlo muías fuit.Et pro codcm:TU intered Roma fcilicct
^WÍÍCÍÍ pnejlo fuifiiAntertia riufdm dd HtrenniimnHirurtdiz LibA¿
n
*s tfttuo temporeprffto fuñí* hyemeputferecedunt. Etin
tyftolii frcquenteriSütor tuus mhi cum literkprsfto fuitEt
Propric Acupi folet hoc ultiman, pro co quodnunc dirimas,
™P«no:utfiíw« afiquddigniMedmpmoMdffvfitlS,dltcrt
íjc iubettiCr&i mhi dd hunctocwn>vr hdnc horam prfftofis*
We/keompíwetfs, cr te reprimes, *tg; rxhibtM mibl
FlcOjGcmOjPlorOjPlangOjEiulojLaiticntor,
Vodferor. ^ c A p. 1,11*
P t m a efi UcrymiS) idcoífc tMtumhomnwm+ficutridtrt.
* Gemere,r/l t« peftore¡ qutm pra dnguftid infonimpro*
^Pit.ldeo er itmen&fub nimio pondere goifímf,er inanfe
. 4í *9«o5; qutm mmti cnujhfunt&mm dicuntur.vtapud
t !*&itm: - G emuit fub pondere cymbd-VloYdrcjfl uoce fie* Aeattf>,
h ' &- cffufi dolorcm fuwn dperirc.Vndelittplordrc» eft pío*
jT^ 0 opcm ordre. Pldngere efi pcrcufÜotic, de ucrberdtionc
(fl^*', * caP^'tf«lf«í»tfíforttwlwfíWímÍKoraw/e/n doíore
JrZtreiregitífr poftfc dccufdtiuu/m* Jdeofy per trdmldtionc
^Wurfiuftusplangcrc littord: qttafi dd dccUrdndwm dolo*
pJ ln wodtm ¡dmét&tionis* ¥ÁuUre¿ftuocefttbUtí,flere,quód
tooir TTUí^cyUím cjtpropriiiw.Vociferm7eftuocecffrfnd&tt&
0
^Urcm9f€i num indignttUQni C JIM ¡f«¿« indignatio
¿ohrU genwi c/l) ofenderé, \ntcrdwtn fine 4ffvÜu,fed Üfftf*
uchnnentiuf exclamare* Ldmentxri r/r yo ce quer uU, er Wr*
cr¡ífíí>íícííí<íicmíc//(itt/íiíím» Qn£ exempUíec^urU hocop&
inucftigdndj re Unquimus^
Exiftítj&Excar CAP. u n . ^
Xr/f ¡^dí íj; cernen orí uerbont whíí, ¿ttíf; Wf¡n prefiní <*
E c/í /íjí«íe quiddamfignificAt,quodr/t emnct>cr ftycrcft*
?
Sed pritrttittt ctittt ntoiUiahtr&ttt finefflQtu:ut lüudfit,prodit*
* ÍÍCÍ rxwrgif :koc wf ro, fupcrffatXiccro de DiuinütiontiAtqüt
dchpfta in ¡lumen nmqtum compdnájfcsy me cóntrcimiffe í*
more perterrittmjtm tt repente Utu/m cxtüiffc.Etitcrm ú*
roirro UbrQíSmtmerfM ceput uoraginibm non extitit. káhüC
itervm in eade: Vocem db <edc J unonis ex arce extitiffl: A! $
¡ímwB;Nr <¡j día ¿ríl¿ KOX extitijfctXt in fecundo; A n^ucm A
¿rd extitiffc.Etitcrtm: Irt hyfandri fhtute capitc Üeípbts c%
fin t corona* De rcb&s quocj; mutis exifirrt dichnufiut idemt&
Ir* lío, Exiftit hocloco qu¿¡lÍQfubdijfíciUs. Be extare ocnfl*
ffaman itftt V o* £ilij fu/Jrccrit Gcorgkor\m tertio;
—Stzrtt aratnfufd prmnis
Cor por ¿ Bi*íg M .* bo tw« ,f o nft rto (f; ag min ecerui
Torpcnt mete noiw,cr /uramií uix carntbut cxmt
QUO fit tit de tibristfuidmvrtui non funtjticmm cxtmitit*
txtSt pducifim Vfrot\ísltbri,píurinu na cxbnt.Kátitdeb*
mnequi adhuc uiwJio$mimrrfupertfttqiidfi nonfubttr 4;
fub terr¿ hmdtto;Li de rrbui,extxnt>qudft extrdfhntjon i*
(jr^crírt tenebris Utct.Cicero in Qrdtorc:Qu<t(utfe¡t)c%tíL
erath.B t de Senc¿fataB t amen ¿pfittí Appij cxüt oráiio*
Concillare amorcm,&; bcrKuolentiam nosdid,
InircautemgraEiam* C A P . LUÍ I»

C onalUmm moran nobiiulkum * cottettidmwbenenf.


kntimmon dtttem concitiamM nobis gmiam. Rurfttf &
«(«¿rrftwffl^ non autmmmm 4morem»mt bencuoUnti^'
ELEGANTIARVM LIB. V: JJJ
Q&fruwi omnitm ordtionum c&demftrhfcntcntti eJTjdcfi hoc
" ^ o uterer contrabocel comparo:nifi quod ¿ñire gr¿tik~, ejt
* *S*í/Sworcmco iw p¿rJre> CJÍÍrfWaraorrm: ut&pudQmntil*
^Qnctiam hoc timeo >neexco minoré grdtid hic iiber mc¡tf»
^iplcraq^ no inuenti per me, fed abdlijs trddit& cotinebit*
y-tctmciliítri timm^ZT in gruña rediréjdéfurtt:<¡uoties dmici
wtcrpofjft aliqua ofjinfa, quü ulíq üddiu fuerítt inimici7 in p ri
Jwttnt rtdeunt bcncuolcntUm^c fim¿Luritxtcmt$ed rediré m
E^tiám etunt am manimdti* folcmunut Cicero de Sencftutt
rrt &rdti¿ caw uotupate redvdmitt- Prftcred eocilidmm robtí
"tudemtfi m4m* bono res, (¡mtÜAfonodu té inimmt Quintil tib.
l
j-^dmcrpita atttoritutitdffiruntrd9qu<cnonprtfcntisgrd
tUlitisfuntcopdrdtx, cr fdudan fepcmdiore,qwím/ino^rí
f¡ttttcomti4t.Kwfm inco YJtioticjneo fardmjneo paeé}ineo
focicattmjnco bcüumjnco pugnam^ineo uUm^udfi cdpeffo
*f $ in&cdior. ejuod non firc niji in re momai tofa, dut grdui,
&<üidiue dici folct.Njmiwnitxreftcloqudr, in eo pranditm*
*<«wm W,HÉ ¿tico eonuítuuím.vndc prncípiu rn maío*» \nv¿
^^uocdtur^titiiñurdiioius^QüintiUdtto c¡uo<¡¡teftdte,qui ^^ibiai-
Jt'-Quodprmcipií Ldtinc> ucl exordiudicitttr, m Atorecjttd* w*
7 ^ **ttone Gneciuidetur proor}iüíttiomindffe,quod ¿ nojbris
'í^wtft modofjgnrtur.Etbuim uerbi participio abfolutcpo*
,^$ncYegiftántymdioribw rrtaí ddhibetwnut jiwrSte pue
íf
**iincuntc ddolcfcentidjnamte <c&tc¡\t\amte uercjnettntc
**tr7bycmc incite Jneite ¿mío MOMO, Non autcfft dormido*
ln
"U n te ¿o miti 10 itteu nte¡ die inetm tcjtotlcin cutey bo rd in
¿ j ^ f a incipíaitcmiji dicdmiuiüud ipfum incuntt^crm no
^ f c u i deberé ddimguqudtfunted.qus modo expoftti.
^oruo,íngurgícOs&;Crapulor. C A P . LV*
rABruf)T eftoperircifíttc d(¡tid:utsabrutut nndtofitte terral
ut
>Obruc ucrfdti CcreAid femina terrd.fme per trdsUtto ®uióAjb< '•*•
* 4 d 4iimam;uí QüimiUd. Toí uoluptotct obrucre pofftmt " " ^
LAVRENTII VALLAE
unvm doleré. Sed de imito uino potido etiá obrueredidm^p
fictítingurgitAredcabfwnedii imita cibisXiccro pro Deio&
YO dit: Vino fe obruifftymtdumfy /¿fojjr. Eí in An toniS: Vtf&
tron imtctur^fe obruit mnot Etin cundem idern: Qmífecibfi
ingurgittffct ingurgítete diquando utrunq; compkclitur 7fi*
tut crapulm non modoin uino^ucrum etUm in cibo¡ unde fi*
> cripuU.Vt idem in eundeiEdorrni inqud crápula, er exhdU'
Dcu eni o>Per ueniOí D cu olu o>Ddpí ci o>3c Di *
fpído, CAP. L v T.
'Euenimus in monte\deuenimM dd diuitÍM¡ minut uflütur
D: tic mirtorti rdtionis eft,qudm pcruenimws in motan* p<r*
ucnimttt ad diuiá#¡> Swülitcr cdiuerfo> deuemmui in phnwm?
dewmmiisinmttcyquotics ab cditiorcloco profifti /«mwMJt
t&tiitíjprobdbiliiM (friquitín peruenimm in pknm>pcrucntmtíS
in udUcm.ia,deucniin paupcrtetm¡ quaji defeendiy er dcU*
pfwftm in htvmitiord.Dcucluo3dcorfwn uoluo; ut, dcttolucrt
rogos, deuo here trdbes7dcuoluerc ftxa, dco rfwm ptfáp ÍÍIYC.
Bcjpicio,dcúrftím afcicioifioit fufticiojurfim afticio. mdc
per trmsídtioncm quum qui* díimt cbtemnit7dc p¿rui fkcit^dC
feiccre uidcmr,qu¿fi infrd fe>w ¿td pedes fuos proteftwn a$í
cere: qumuámodm er fuj\ñcvrc cjtuctierm» quafi fupra noí
dfyicidmití ittm cffe coílocdtü.Rd difaictre eji prouiderc, <f
cimnfyicere mente^nqudm in omné parte Itmind tnentis in*
tenderfiOmnUq; difcernere.it quo difyicietitid dich cfl,eircS*
fpe&iOiEr prottidentiOiCF conpdcrdtio diligcs^tq; diferctio*
Occupo. CAP. LVIL

o; Ccupdre^fifocuteneretdut cdpere^ ui cdpcreiut dpu¿


Liuiwm Ub.trigefimo tcrtioiNdm cr ipfis wcdntibw wr*
bem hdtte decepi, nen occupdui id cft> non ui dceepi, dut me¿
fyontc dcccpi\fed aliorm rogatu. S<epc aero dnté cápete eftr
Crittt dtiquitoqutintur)pr<coci:updrc.Yndefchcmd tlud,occ*
pdtio appcÜAtHrfittoties qt{<e diet ab 4io poterd^ea ipji p'f
ELEGANTIARVM t í B . V. %jj
""Meío dicimw in nojirdm pdrtemjienobk pojled offtcerent
tüt
orquentcs,Cicero ofjLíib.u Suntautm nuüd pmdt&ndtu
**>f?d m Weím - occupdtioneyUt íj qui quonda in Udcud «me*
j'W. Qcrté primi iÜi.qui ttenerunt in udctt(tynonpotuerunt in
*:tcn*t irey utifti aiuntiqui uolunt occupdre> tttiq; in dliend rt
Y ^ífiffore f&cerc.Vroprie cji cnim occupdre7quodÍn medio*
M? in mcdimtyátty in tom mane pofitvmt e% ¿míe- caeros ed
rtre.Qüpd tcjhtur Quimil, itiquits: M uítAnihilomirtt^ qu£
^fra fueran^ tranfeuntin im occupdntiumiftcut uen&tio? er
^kptfio.lndeoceupdttu dicitur, quidntcnegotio atiquo de
ttntitíy non potejh negotio altcrius opera daré. Cicero: Remo
*dhuc me coMnircuoluit,cuifucrimoccup4ttí*.boceft?eui cua
fercr me qutbufdAm dijs negotijs dnté pneucntum* Atq¡ hinc
xocüuroccupdtio,quudlicuincce{f¿ri£ rei,&* cuidntcommit
vptrám dure debem^cum diligentid ttdcdmut.
Pcto3Pofco>Pofi:ulo,FIagico. CAP. L V U I ;
T ) Btcrc cji in bornee? in mdlwm:quod decUrdtur per ipfm
* ^ rem^Mt bonwn,dut mdlufnfígmficMem.V^mcdicmfdni
**tcm ¿gri petity pdter kudem filij7 tu diuitidi, ego uoluptotc
P'to. i tem nwlti jilij petunt tfortan patrii9fcrui mortem do*
^orum?medici longitudin c morbi. Petere dutem uimm alte*
^lícmiji pétete e4put dkeriv^pcterefimm>pe tere pudorc
<Cc
¡pitur in ntdliM>qiiQd iüd ín hominis permeiem pefrs>fiue
y*°d C4 oppugnes. Ai quum no m remftd inpcrfciid refirtur
™°s utiq; cu dblatiuo in muldm pdrtem dccipittirM, peto te
**dÍQi peto teucncno,peto te infidijsMdmiÜud apud Verg*
*. ** a lo me G dídted petit Ufciud pueüd: Eclag.»
c
r ?* &quod,mdlo mcinccfiity er pomom idfta percuteretne
idc
*i: ° ^ *ud*ciWlP£% $hi c°fci*>dicitur:Ztfc E^Bcioff.
* *dU\tces. -Ab hete figtuftcdtionc absít dlid ucrb^poíco>
mA ^ PT0Pr^r^ dvbitirrtyCj honcjhm peto, luderrpo feo,
^ c$rem merfm?CTquod utíhi rcddi debet,peto.Populo ejt
35t IAVRBNTII VALLAK
qtiüddm modo reqmro{ut res,temputjQCU*,pcrfond,cduftí*
Líb.4. jluidt ) c r tMqudm rem iufhm pctoXurtiui: PojluUbdt tutu*
S*t in íuud WígíiíqWm petebdt.nifi dccipUmm^ut Vdrro dpwd Sf raivfi
Verg.Acn.s. BiífofeamiJítcrpctrbdt. Sic enim ditiPofcere cft,quum aliqri*
F¿^p™¿ttü£ í*™ Wf'í *> no/lro depofamut. Petere ucrb cfl,quü dliquidhW
&Í, * mlitcr3gr precibus pojluhmus.Expoftulo, <¿uod eft cwm que*
rcld ápud ¿micos requirott? qttaft officiü amiciti* in alio dP
&t ,ict }t
* * ' fidero:ut Tcrétiat in Addphií, -Qat /tt putmt Sibifiari írt¿*
ti ¿Olí >wí f r o /ifltfrfw /fítTf ¿ pfi cxpojluUtit. Sedjrequen tifiirflc
po¡bfcbdbct dbUtmmJcrmcntcprepofítione cm:ut,QuP
babes,quodmeamexpoftutest Fldgito uehementer ,e¥pl$
qum pojltiío: ut Cicero pro Qttintio, Qjtanqtwm h<ec caHj¿
pojhhtuzrfipofltiUtjton amé/i<igr«f. Quintilidnuí ad m
phonem: E]ft<tgitajli quotidUno comino ? ut libros qtiotw
Marcclhm tncwm de inflitutiene Oratoria fcripfcrájdm emiP
Bpf. 9. i i.* .ad f ere in cibercm. aufuerba ctum C ierro n isfunt in epifhUád
efifloum hic Qtttntmfratrcm.
funíco^ Labo>& Labor. ^ C A P . L I X,
lira?, " T &bo>w Labor <u dtfibrunt» quod labore cfl rum7 er fí -
Ara.», L'p f ntc cdderczta dpud Vcrgtlim; -Ldbdtariete crebrO
Umid-Labi turo lenitcrfcnfimq; dcoifm iraut Ubunturft
iriñajkbiturcaltmjlabuur mguis,Ubuntur ab ¿therepen*
tdbunturdij i corlo, non Ubm. QmnnVmur.Vt numen, &
deus dchbifidcribiit, & ucmrc de liquido, pwoq; aire uidt*
proLtge Ma faturXic. Sicut atiquem non ex hdc urbe miffum,fcd de coA*
dchtpfum intttcntur. 1 deo q; dfmones tnagis ¿ coció hbaruti b
§ Upfifmt* Angelí aero ¿fiiduc ad nos hbimtur* Labi qn&§
dicuntui^qui in lubrico imprimentcs ttefíigUfad tcrrdmftrufl*
tur, non cum ruina7fcd Icntiw 3 cr cum alt'qud mora: tttttctr
nonnunquam Upfut, pro ruina áeeipidtur: er per transUtio*
non decorportis ddincorpore<t>dc€o>qvia\itper infiYm^^t
titiim&Utpcrimptudsntum ddi$tíittdicimtíi3Up[ui c/í, jw*
fcftiriméanM, ambo'ac, qttifmt JQrtittiio, crprudenti^m
^ttco UpfifíntXt clabi quoq>, periculwmjugtrc áicitur eo

fvi Upfu fugittquod rftj mantt dabituntx qtd ¿medio pe


ncí
*to tuafitfLpfut dicutir, Vcrgiliws: Acudd.*;
EcceautcmeUpfatVyrrhidecsdcPoUtej.
.táhicnon cjl trMisktiOyUtpotc itt recorporea:crit trfoUti&
l!t
incorpórea. Quintil. Ser ni quide Gaibam ttüfcr añone fold>
^Nwonfttor modo liberas pómulos itt condonan deduxerat)
I j'fl í?4ÍIf cf WJB SulpitijfiHumfuti ipfe manib m circuittulcrat*
*wpfum cffc,tudticrmi ntonumcm^VM Catonh oratione te*
fhttm eft. CiccroMc Titoftatrcfuo Ccnfore, quiproximM
«¡TteíBC jítír-íf, chpfuteftAdcjl, accufutorti, quafi prehéfan*
t&m&nu&cfftigit.TrdnsUtMn qttocfc iUud Terttünwm e/ídU lnE«aii,aA<i

proiíom ¿^«onfoifrrfjkior primam longdm.Hinc UbcrUbo


*is&? Uboro libertó prima bretti^quod att ab ¡útero iüoru de
^WfíttTjCr ab utroti; potitítjiíbcru opinatürti retinquQ.YLoc f*
^ «o omittcnsjnclaboratu dici,quod no artificio fatií cxcul
^ r/í; j Uaborattí uero^uodfine labore ttideturfiftttmAÜud
? f iodm folctthocUudi.Quintil, de Ciceroneia ait: Quum LÍI>*ID.
^ « Í h*c omm<ta¡it£ uixfingutaqmfqua inteniifiima cura
COí
fr<¡Mi p[ijjff, fluunt iUaboraa; er t/íí, gtu mhiípttíchriM
^tu cftyontio prde fefirt txmen fÜUifiimamJicilitxtcm*
Delígo>3£ Eiijpo. C A P , tx*
j \ E íí'g<rr;er eligcrtftcdiffirunt. T>eligere cflsquod magií
7 T WoHrw-mrfíirf7» dgííiífm r/í, cerneré aligere Hero uú ad
¡tru emclumcttmy ud ad iUw,qiti digitur dignintcm.De*
Rtfibiftcpcpopula* Romanttímtpcrttorc adb?Üa,ut Pcm
r,,|
jj *Kíjd \?cl\ü NitbriddticuAittpcrator qkcajddigitmilites
j j^%it9ad rent utddicct beUicam idóneos &r Ínter eo? agtt
*t*m¿ qui cttireifit Wgff COjmoim • £f agricoU delefi 2
« 4 ¿gtf
¡fe LAVREMTH VALLAE
dgit mtcrfeíwrOSAMOS fcín^íí ¿o Joto, tjKosg; prom acta
de/íineí. Atjicx rmltis ¿¿retar optio, j«¿ ftbiucüet7c ligera*
non deligcret'ldeoífcfcniperfcri dicitur in eodemfcnfuyd¿Wr
tibiifittcofftrturoptio: er ddttírtibi7fiucoffirturcteÜio^
Ciccro;Beligere,inquityoportct,qudm uelk diligcre3dc u%orf
loquenstdeligcrtdixit,qtidfi dd nsdontefiicM ddnüniftrddtf*
Nf c infidas co poffefitri, ut in dliqucm cdddt dckftiontft €f
ríeftionis nomctiyüt in ipfum principm7qum dd honor em p¿
riter,zr dd rempublicdm bene geraiddm djJumtmutXsctcTurf
deligofine pr£po[itionc4Ccuf¿tiuü!mkdbfrefQlet:utiPQpuli&
Romdnttídefcgit CtuVompeitm imper4torem.E ligo dlterwfr
dccufdtiuumfincpr¿pofÍtiotíe,dltcrím cum prfpofitionctá*
Ídem popula* elegítin principé fibi G¿Haiwm> Cicero inquit*.
Quos Cffdrin fcndttvm clegeruLPorro utrunq, hortm uerbo
rwmttwiin ftiperiores? qum in inferiores cddit: ut ilíud quoi
modo diccbam7Quos C<efdrin Sendttm ctegcrdt.'Et fdeerdo*
tes eliguntfibipontificcm, er ckrutepifcopum.Kurfui cofut
milites dcligit& militesimperdtorem* nautegubernatorem,
difcipulipr*ccptoremfibidcligwit. N¿m inter collcg^pd*
resqhdutfac pdres dicimr tooptxrc.LiuiutiDicTatoran dici
pUceLDicitttr M-FHHÍK Camüusyqui magiftrm equittm L*
Atmylim coopftt.vt Cicero ín Bruto: A' ^ito in coHeguí ati*
gurmfiterdm coopmusAÜud non cflfilentio trdnfeundu,duO
bm tttttü dici modií dcUgcre^pneterqüd per bocuerbü ipfm*
VnOydgerc dcteili^nidltcro^hdberedeleclií^nunqtidmfitdo de
leftwm tQui dúo modi diffirut ab ipfdfignificdtionc detigédh
quid deligimut aíiqudndo unítintm>Agcrcuero,uclhaber^
Ub,t,íap.9. dctefttm t dd muía femper refirtur. Apud Qnintiliantrn legi
jkcere^pro agcrc.quod bdudfcio* an uitio UbrdYÍortmfkR$&
fit, m etidmfiedicere liecdt. j m cnimlegitur: Proprieattf
ingeniorum difyiccrv prorfw neceffitrium cjl. i n bk quoq#c
tertmjiu&iQfmfacte deUñm > umadi¡[ii$ñt*ifá*fie
en*
E t E G A N T I A R V M L I B. V* tf%
W diut hijlori* mdgls idoncus* aliut compofiMdd carmen
****** wttti ¡ludio iuriSyCT nonmüi rusfvrfoffe mittendi*
Ptr
c o n t o r J n r e r r ü g o ^ Sdfcítor. C A P . L X I*
p ^KoftrufigmficAt intmogm, quáuis füdpte ndtur&fyt
. ^t ndfincwcoargucndvMt QUtotiLteJhtur,dices:Q¿udLíb***c*Pt»*
*tom taxi comme^quim ¿atorro gare9ud percontori? Quorum
7í"0íJ; indiffvrc}\tcrutimarr(juTi dltnru nofccdhaherit ¿rguctt
1
&<ttu uideatur ddhiberLínterrogo igitur (ut ego ínterprc
Qr) nofcendigrdtUddhibeturtfercQtoruero drguendLSeifci
*rt(ut ipfo Uox indicdOfciendi ctufl interrogare c/í-
DebelloatS¿ Expugno* CAP. LXII.
T\UbeÜ<trcsft be üo uinecre, dttt bcUo cdperc. Expugnare
U pugnado cttperc9vd petera pugnado^ oppugnUo jiín
^yuodfignificauí'tLiuMlibro x t v , Haud paulo faeiUw*
^tfi*nu7du<£ unam.tuc un¿ dutá ñaues cxpugnmt^ccpit^
**dtbetl4muipútíUi¡¿omines. Vnde debdUtíi ejfe diámttíy
£ ° e ° quod c/l bello ccrmt¡í>beüoq; res partaefi, aut perdíft>
txPugnmM dutt opnd,molcsq;:ut cajfra3ut urb^ut cajlcl*
W ñaues. Quocirca trúror iÜud in pfalmo:&£pe expugnaue pfaUg »»
uJí 1* * iuttituteme¿t7dic<tt nunc lfra¿L$<epc expugnauerÜt
^uuctutemcítietenim non potueruttt mihipro eo quodejb
j^Z^auertítttfjitícimpugnaucruntme.Si enim non potuerut
Q ^frofi&ú non expugnauerunt, fed oppugnaucrut txnttm*
*>f ^wtem 'wotiwte^mÁgis eft oppugnmerunt,fiue impu*
ío i n ' Wíít '9 tf4itt ^TOnauertmt.Pro codem amen jignified*
ter
Prcs accepitpitfilibrar iertm uitium ejl>
fre compoíírísd Re.
p CAP, LXMK
^ £° j n ¿c rcfig0> qucd fixurn crdtscduco.T ego, inde rete*
íf
x í*0** ífíítt»* fr** denuda JTexojnée rrtexo, u«üíf crdt
tí^iíj 1 *!?^ 0 »<>« fíXtítífliCT gwdfí m/ríf WÍ^KCHÍ erar ^¿f 2.
^ j 0 w °/^ e dudotrccludo, quod cídufum crdt aperio. Vr/oarí

í > yíg/írfíttfll
jí* lAVREÑÍII VAtLAÉ
pgndtim'itc rcUxo,uc i pdteficio. EÍ ¿HA btdufmodifunt^
U non funtiutirepetojcpofcotrcnouojepréfmtojeue&f'*
moucojtcmdnco.
Pr aeparOj<3£ Apparo. CAP, L X I M Í*
KtparctrCy®* dpparareita, dtffrrmt;, quod preparare $
P dnted pararefibi<¡u< utilidfunt^ut forc ercdtt. A ppdf&
te^dd dignititem (¡uadam7d¿ ucrititpompdm. ideoífc ordtor^
prapnrdntyquibwobtinere cdttfam popntkt proatmttm df
pdrdtumrrprcbmditurrfUQdplítf pompan]; ojlenntiortb
qudm utilt&tii habere uiieatur .Cicero ofjiaoni primo:fa&
Utotittí curfum uit£ uidet, dd eamq; degendam prd'pdratt&
nrccffmtó,ut pafitmtut ldtib\dd,dc dU generis eiufdem* íf
de Ordtore tertio: l \U qu¿ in app ardttt jrri appeüantur iny*
gnú. Qniqttmdppdtdtwimdetur intcrdüfígnificdreutruty
ut dppnutw beüi>qttdft prfpdrdtio.Scd ut dicimat ñaues n$\
modo infhru£hs,fcd etidm crndt&s, quodquo res iitjiruüioTP,'.
úd be IIífríMjfá putehrioresfunt, iu dppdtaiu bcüiuocdm IKJ&
injbrm ambcüicdctiamado rnd& funt*
Prxfum,6C Prxítdco. CAP* LXV* '
Rrffísw cr prtftdeo difjirut.fibhocfitprtfesjicut ¡ *"
P fideo de fes,A nfideo refest A¿ iSo ueri pr4fts7quoddfc
uerbo infignificdtúrecedit: de quo dnté diximws, Vr*vfff>4
pr£poftt\t cffc veicuipUm gcrcndf> dtque ddmnifírad^
fldere^eji dd opem pncfhndd pneeffe^ quarn proprie prxp^t
bonünes iniumm qutdé pmetibw»aut in diferimen dddu&*¡
dij ucro bcneficcntiamfiutorcmq; inuocdfitibm^Uqudído tí¡&
Cap.*. indtffrrcter.Sttctoniuí de Tiberio: Vrjefedit er Attuciil^j
quaji dixiffct. pncfuit.Cic.pro SyUa: Noli ammos certem &f¡
nim?qui pwfurtt Micijs,offinderc.\danpro eodé: O * ^ ^
tan uos dij.a-pdtrij penatcs.qui buic urbi.dtque imperio f .^
fidetis. l dan pro £l ilone: vos inuitti+ &* in ciáis in uifti P^1
wlc Cmturiones^t j rttíius^obii non modo injjf ¿Sw'^ñ
Í L E G A N T J A R V M L I B . V. jtfj
™ rtidtt ¿fmrffíí,er huic indicio pr¿ejidattibitf>h<ec txnt&uir*

~*rtftibrnctto W dWííif oran miíücdf iow ? dr¿mn, g«dí pne/Iífe


*****&& crcdüam rjLcr rHffm^,propo/ífr rcrtwn nwgnit»
fl
^G- dotíicm /«wttfítf rfrüJtt cclmnte comprchcfdjOcit. Et

quidcmin

-> *-,««* * popule fibi commffdAdc QRWtil€>ttcd cmnia


y *£ttit>ut gcmtwn prtfidcbdlorm dco itundibilc non ff*
jj*' qutfi <uiw inro4/wcjfct imperium be Uoruvn> 4«t dtf*ííí«:
*ftfpudLtuútra Ubro fmo>Dij¿e*fe omnes^ui Cdpitolitm
^liusfocitiritfftrtím mtitcm^c pteftdcmfintttf uexartdfr
l
^Utt*pr&füandixit pro mx&i&torm^tfcfenfor&ut ¿ti*
jftimffpc.Prffcs (wt dvfinit Vlpkm) is r/t, <jwi mam íjt
Í ^ J i r ü impcriwm habet omnibm pofl principan, hinc pr*
*íícm (ft'ílwjn cjl duxtítum principótet Ndntfuifidui id, quod
^Xilitimfucccditidicitur^t mtitcs qm dd tutcUm oppidit
fFttüyfimihimqi colüocati f¡tíit7pr¿j¡dim uocantur.utjmpo
¡Ttovfi prdfídiim Caictx. Namprccfutantiquitutüdicebit
jJ*W prímw crtt inter Salios,id eji\ Kídrtis [¿ccrdota^Ro*
*j¡*mxAU¿ futiendo diái in pormdti ánciUbut*

A ^fTentor, AduIor^EIandior. CAP. LXVK

tfrnftriidduUriMdndíri ifii difjhrÜt,quod dfjcn&ri cji in


p, wioscycr cbciliád<e ¿Ucuiut útili&tií gr<ttU3cffufií«>cr
h tt Ulltb £k¿ quempim hudarcttdtdm ucroÍnferuirc<,&' cu
iUt
tn^ ^i(orem artcreamuT quoquo modo ucluocc,uel gcjíttz
j ^ p jJ^ftjtfM m w ¿bf^quod eftfiTutíí. Btfant dduhri frr*
p J Í *n°nliberdc,^r ingenuim.Blandiripropric dd ticlwit
qUífm f t ^ (7fr abufionem dd aliosfcnfw trdnsfzrtur>ncnnun
dístnf ^in^an^m^OüintitUnt^:Tunonco¿im9<ptcad^o Didua.fi
u n
* $* Umanufondntcmbkndi wdtnan fic&ts.tdrM:
3¿* LAVRBNTI1 VALLAE
"bldndidr pmlifycr inditts,cdldmfttibu¿ mró,^ fie ¿gitfi^
quum inuenerim utrunq; fdmmAdcoq; idern quoda loco prt*
Declamo- ^ro codan pofuit h¿c dúo pofteriord ucrb¿:Trdnfeo obUü$
noknti munerm u&cdtionem&r bUndiw^uim militti difcl
píim pofitildti ddulatwn militi tribuntm. Aduhtum bUndi&
dixitjncdut bUndw bUnditumtdat dduldntim dduUtwm dfó
ntyfi amai advlantiut reperitur. Et dhbi; Etütiimaliu quof
fermonecdrcntitíirdyl£titidydduldtio>0' octdís^O' dlíjsfigw
corports deprehenditur. Stmt cnim mxt% dtíimalid hoimnufa
«ít s qujefigti&mdximédppdrcnt in canib wí, de quib w in q w íj
<or£É
'* VergiLHtnccdnibittbldndisrabies uenit- Ndmaffentórit&
cddit in tm& ammdlidy nificredimw hoc modo ccruuMl i uut*
pefüiffe dcccptwin^quü/m optimwnt cibtm ore gcfhrct*
E x c u f o ^ CauÍGt\ C A P . L x v 1i,
Xcitfitre dpcr&mftgnificdtionchabetütemqi caufdri.ÜX*
E cufdmut ertme obie&íi'.quoi quuuidcturfdtts purgdtíí, f*
caitesdicíitjidbco te excufatumtctcrcs dicebant* decipio et
cufationan:ficut in iÜo,dtm quis trúhi tulit conditione (uerbt
grdtia ) dn uclm negotUri infua pecunia in commune lucrVt
dicam+dccipio condttionem.Eflex altera kttw Uctbifígniñd
tf o»q«« k príorc ckjkxit^ííottes id gued m cáufd fuit&t ptí
cdremM><iffvrimus in excuptionem^vc dicartm (utdiiquil*
{¡uutur)dcctifo,fcd exoifoiqumspotiui uidedtur rdtio exig
rc,ut perdecufotqu4m per excufo loqitdmtf:uelutifilatrQn&
dUt jlummn impedimento fucrintjic ad diem ddejfe poffem, 0*
Vtttm. i». edm eo modo^quo QuhutlidtM:TutimenfiinttrpéWdtm f tf"
pejhtibmfcrittf ueniffes^excufarcs mare^cr ambiguos fldtJtír
CT tibi botid cdufdm baberc uidcreris^quít díceres > ante no P*
t«i\ E xcufares dixit,ncn decufans. Liuña libro fexto: E x¿&*
idm <e&tis CdnüUm erdt, comtÍ\s iurtre iam pdrdto in uerhf
ctfciiptá*tfdírtíitJmiifaite¿vnfrnfut populi Yvjiüerdt^^'
X Í V I i, ybidicsumt9citírik*b[cns ejÍccepm7LS#Pta
E L E G A N T I A R V M LIB, V> jíj
^bmcaftffejfrcurábrffetrxcufdbat, l^ucanm inv€kñt>i
ííw
¡^ * *S;mdfcgn2 Excufdt.~i¿dufdri^c4ufam rci ge/te a/b

*ct*k finca compulse ¿tufalta in utroq^quod hitfcingref*


ptitrbítiiía mure non effet fecum* AÜquado pené quod ilU
&nific4tio fuperioris ucrbiíde excufo dico)in fecundo pgnifí
*toQ&intdUt¡us:Nec edufanti pupiUofic tutor irufeatur un
v^m¡\ttnQn remontan t amorií uejiigid,?? fdcrd quídam pa*
ft
^m mmorUxdufmi pupiüo, qudfi excufanú accrbimh
^tt.LtíijimileeftiütidPipmimi; luffwmioncmreddcre9
t i ** tffejfihtrcs cmfabitur dccipcrcrdtion^nihilomtxm
*í(*tt)tt jére .id f/f J í impedimenta ptd-tendet, V ergititís: Ecío*tft
^ fufando tio^ros in hngam dttets amores.
. ^mpedimenti cauftá dffirenio• vlpUnwi Vrofcribere
]Tm>fic jcdpimut y cUris literü* utpUnc reftc legipofiint,
7¡*eÜbcrnaunfcdicet* néí anteeum loctm, iflquo negotUtio
***tccturjton in loco remoto, fed cuidetiditeris Grfct^an Ld
y^puto fccmdZ conditiüitanjic quis cmfari poflu ignoran
^ litcrdrumjit alibiXaufari tcmpejhtcmyac uimfluminü.
t*he<tt dicere^xcufarcignorantiam litcratum* e r aecuft
^pcjbtm^cüim fíumntm.
M ando, Pra?cí pí o : I ubeo71 tripero^ Bdico33c
Indico. CAP. L x v i i i*
M andarésc/í cuiuh per[on<egercndum dliquid> exequen*
<to . ^ ftín $comittert'MtQuinalMándateametuafiliptt
^ld tfi^uf. c u m ¡oquimur^commífiioncm,
tnmc mA rum u € non ¿tutem iuffa*
^<t
^ ^ oafirme
^ * - ^ dlioqitieffctyfifiliut
Z^° *q iubcret
<*¿ ftprfeeptAtradcrc,tü
$imperarct<i; patri.
j t í í'' ^««íiiaCrfuperiorm pcrfonamm.Sdüuflwin CatiU*
t^rth * C ^ m C i i P ^ t m qvibuspraceptumer¿t.]dmin \u*
Cíícní ^c^a P ^ 0 " m f ^ m o n ' m í ^ ^ pr*eepit.lubcrefre
** ' ' W f/i jwocí imperare: «í Qgwíiíidow^ Prff^ m<f Díclim.*
,¿tf t A V R E N T I I VALLAE
iwjíit.Et dtibiiftdm qudmuls infifií Utronibw mdte iufftf ifl*
trml N e q; difiimuUumm magnut fuijfc atufa pdtri^cur boC
mbi imperaret9quod ipfeficere non potueraLPro eodé dect*
pit ¿libereter imperare Míe amen dmtotindumejl+quQdficV^
ttegater dicimí^impero mhvM dpud eundem^lmperduit jíí'
fff qtiM admitteret amptius precesMt ctiam permift mhiypet*
tni[i¡li tibiypermifit ftbi:itt, no clcg4tcrdicÁS,iufii mhi.Yrétct
ti quwm ilA dicamufi impera^ ut iuffd: buic appommutuerbtt
exequor^perdgo&F fi quid cjl fimile:iüi 4utc jfrré uníi uerbu^
quod cftfaeioiut apud ettdm, NPÍJ; ipfe boc pmculu ignoro*
txpcrtM non leui documcnto,quantifíeteritm*h", quodfattd
imperdfo nonftciln boc etiam h¿c uerbá difjírunt,quédimp^
ro ubi hmc rcM^dicimitíilubco uero pneter banc conftrttftio*
nem,pottf: hábere er iÜ<mJcniiti cxcmplum, modo protuli3p¿
ter me tujtit.tft etü iubere7non pUne imperareJcd qudfihor*
£cdu*>t*toriititidem^Spcra tttjubcjper<irem<ttrem.CÍ€eroeti*frequí
ter boc «todo íoquitw: MÍ pro X>cíotaro 7 líffrti 3 qn#¡ admt
Tdrtácone ntífifthbcncfycrdrcittfiifli, CuipmilceftTercntii*
fr*Addpk,aa. _^¡ucrewegioncmplurimm» luhco.- Vcr&in v,
-Rcddiq; uiro proirtiff¿iubcbJt*
Qudm qtecfo dccorumfiii¡fctrutrcgi milites,de comités fui i0
pewcnt? Edicerc cfl m^gijlratuum^ regwmfue. VndecH&M*
cofulmfunt litera confulm,qitibws aliquid iubet, 4 $ imp*
rM-Km indtcere,proprié denun tidre ejiíutjndia&m ejt bé
Uw^ndixibv^mfvmn^mdixi beUtm uclupmibwjndixit
RfljwulHíftt&teulvm.LÍUÍM:¡ndicideindcfinitiimsfct&M*
lum iubet. J term\\ndixit in pojierm dian ut ddeffent. Ídem''
Indiao iuflitio.lterwm:T>cleaui^ iuflititm indiñm efl-
Íntrodüdo>&íntercludo. C A P . L X I X* t
Ktroctudo tejd efl,in interioribut ctdudoAnterehdo tej*
I intereluftt hyms&
ter tum impedio^cr quufi iter dudo. Vergilius;
temit Aufier cuntes.
r***10 * Qa* Carthaginienfium dducntm corporibut fufo in* '«Pan*»*;
Jttftodrndum putwerunt, Qífd rff Í W m¿ro iícifflttí tnífr*
fyto, i^intiUMimmiitcxtíincumucrfímcÜispúduseffiudt, Dtdia.ij.
j ^ J f p a onfr4 c¡auduntur.<X£¿ft ciram[cpuyucl,quk cfjluc
^ potcrantjep».
^rcLircnda,&Aduotumhabere* CAP* LXX.
E . *ttí Q/J rjffota ¿ ¿ffv&m> f o dan wmc /n- iftgnificdtíó n is uc
ltül
^ut Quintiluntit: Hutoir «xorc rx ¿rmraí tuifctcntki
^ItóÜEt í«í ojmíc woíttw flitentcfirtUñA Ufciuit otiam*
lacere kcr ud uÍ3m,6¿ Irer habcrc* C A P , LXXI.
T 'rfi'^ií:crr>(í(ljWi^£:ÍTí':t «w wtntVf :ItfW itarficerc* er ff<r
*. ¿dfco-c dtffbruntAtcrficcrc^ft(utimptriti loquumr)it¡nc
*4re,cr(ut pmti)ingre4i ñer^tut uUtn; ut Cíc.rfc SCflrflttW,
X\*ftm¡fmti¡uií pf íiíkí iter ingrtjfut cftín rgwwm/jou d/ífit
•tor: í«tim tn cquoj/ex equo ucn dtfccndcrc* I Srm Itá.1. offim
^yumiTcmpusdndtttrd adeligendimt qu*m gwi/c[; w/¡ KÍHC
ft ingreffttrm>dau fjl. vidm ficcrc propric efi^ubi no crdt

£*ndo non dcccpcrit)f&ci¿tt Quod non probi dixeris, nwí*


I *• E/£ (Ti/ni wíniVf ífí<an>rcpHrgíft,F> rtficcrc, defubftrucre
* ÍCí"Ju*n Upiiibut, qtulesfunt uit Román* i plcrifji portis*
I J ^ W W ¿ífram ítcrfilicib m/b\tf¿e. QCÍTÚ pro Mitonc:
J*f0 nc Appíítí ¿ÍÍ£ crfrw «ÍJín wíífiiHiiiíio (¡Hipüpwíwí «fertf
^tu jlí po/ícr¡ íátrotfndj'rntHrí Eí prr trSsUtionc d€
^pQr<tl¿but,4dincoYpordlu> QuintiUL 11i. Vroptcrcd quod
P^HÍJU ¿tutores quÁufc ebdem tzdcrcntjtw tuné d¡uerf¿s imt
,¡?ri!nt*&' in fuamtíiúfaucindnxitfcqücntcs. DiVíroy* etisan
íHd c j l . t t r ^ w mwjíirf,díwfüw mnmre3ddttumtít\ire9qumt
ítn
*uttucl rcp&AimfCicerQ ctiam ¿tditm munireTpr*
%i% L A V R í H T I I V A L L A E
uiMmunire dixitpro Ctucntio: Aditum fibi alijs /¡rrffrf"
Epl»i t.U.i*k* ante muniuitAtcr babete^ft itcr dliquem cffc ft.ttttrít£iter£'
Hdbcbdnt it er dd Lditm rcgcm. Etad Qjratrem:Et quod S*

PropOno,5¿Oftcndocumalíísuerbís. CAP. LXXI1'

p joparlo pr£mitm*propono
fttftotti, j r r m
wctu>oftcndojpcmyQficn$
eddemfignificdtionciboceflihinchorttf*
iÜine deterrco: nifi quod Vroponcrecjhpotiuspottjhté, hP
pírfíw»$ hab cutis, Oslatderctía-o confiliwn duntts. cicero*
QMÍÍ C/Í^HÍ propofito tinto pr&núo non cxcitcturtldcm:?^
*.V«« pojírw m o r d e r txity m¿níí*l tem:T EWij]?e,m)tiiw meíÜ oftí*
da*. A t(fc itcrtm:iAdgnu/m huic uvbi pericuhm o&endttur.
P a d fkart is s Pacatiis,SePlacatusfuñí. C A P . L X ^ I I 1 ,

p drwisrcccfiLvUcdtusfMn,
utcmredij;ucl,dnimo lat i fu/m *
ttb indignationc animi ud 0

P a r c m efie, S í Paria faceré. CAP* LXXIHÍ,

p I Aran cjfejdé cfl7quod fufficcre aíkm opcrifwe refiftei?


do iVLijiuc exequendo. Ciceroad Atticwnlibro x i , Tfl*
interpcüdt ftctuttrepttgtiQ quodd pcffmftd ddhuc pdres n$
0«dut»*'j¡ t f t t M t Quintiiiánm(n Gemmisidnguevtibui: Nunc inflü
pon par cjl dolori^nunc no inuenit uüa foUtid, tx quo uidcttf
fibi filim peráid$cui&urim. ] dan: N onfhUit nos nejkn&
quid captes hoc^quodfupYdfi^ctmm mbis dltafujpiri^quo*
in profWfnpmti uideris exchmdtionc defierre: menddcio p$t
rdtstr dutorit&fjZr infidan erupmne KOÍÍÍ dfjvrtur yutfkt^
uidcdrh inuitwidic mmrfi,prfr cjl buic rti ntdtris intcgrit&s>&
t> mentUrist Luatnw:
línnc httbuiffc pdyefVbccbsts ¡gnibití undds.
DccUm, i j* & hoc in refifondo.mexequendo dutan, idm Quintitidnfi
Afticio pdrUboribwi corpwi^ownunqudm par idan cft7qt^
deetswt idc,Si propter matrimonia uioUü urbes cmftfa't
E L E G A N T Í A R V H LTB, V. jé?
JMJítTj adultero par cfttPariafaceré,ejlqitod alibi dtiuffitm
Jfj»tt^quod ¿Hunde acceptum^alibi,, uel dliundc compenfare.
w m QvintiLVdrU team fació Refaub. que propter me una Dtdam.í,
c Wc
í Prr&idertó&t dlibi: Sic pariafaciemut.Tu iÜhic cris uied ^
n
vswifitt,p/mííH Auunculw: N dfeuntur er alio modo t m * , ^"^É *
^ftpmtcatiquQwari emergunt, udutparia fecmfaciente
^ura^itaq. hauftrii hiatm^Uquo loco reddétite.VlinM íu
*or¡d Prifctm lib>v i \ uBdbucrunt officia mcainftcÜdisJjd Eprt,>#,
ytát ín Áducrfit&gofoUútmrdcgd&rwij ego wííor tener
l**im no fteitimenparia: atqueeo magis banecupio fcrt4ari>
ut
núhi foluedi tépora fupcrfmt\Seneca; vt fktim tibifolua*
pod dcbeotzr quantim ad haxie epíjtoldm p <MÍdfacUmM+
Solideo. ^ CAP. t x x v .
S olicito tCiUetqtíodftntt) mettm'uetibi oftcndo> utfottd*
tare pUbem:uel inquic^ er tibi curam ímjcw,
Gracumfado 3 é¿GratiScon C A P . LXXVU

G Kmmfacioy^r grat ificor (fi quid dtfferuOito diffhunU


qumquím utrmqiÁc c/l ex gratum, erfació > non turnen
^nque compofnm. niffvrunt autm íw, quod grdttí faceré
*£$*iddcfflmínwi7Or prope ide quod obfcquUer infemirciut
J'^OJSÉ bííc iutKrif jgratijfriuíí mihificcrti.Gratific<tYÍ quid
T^maiwí.vndeDe tm gratifiedri homnibus dicimus7ncn ¿ti
f
^ grdtmfacere^qtidft idempt^quod beneficia cottfirre*
DcducOjRcduco,Comítart j5c Affc&arí,
C A P* LXXVII.

b ^ducog? redueo gcneralem hdbcnt ítgmficdtionem,fed


e to hocfyetinlem»ijuoiics alúiu officij gritu pr*e/fomi«
^btttmatydedftici Catcnanin Sffirffwm, r¿wn$ ut domum
J ^ mflfc¡cfxpeflo. Sf<í propne toe rjlínfa" h omines non
/ ^ t t dignmtf>(7 4ttít>riíaf f dí/íant«: Cowifar í «ero irúno
9to?^°íítW cr&dMM°rcs * Ca'tcrtm ¿ráí/cor, eyrcducere^ft
™*x ¿4 ccrA locwn* Affcftari ucro7 quaftcoitu&tUprd,jhre+
A non
«7» LAVREWTM TALLAS
nS tintumin itinere >M fíduigdtione, dtit miUtidfcdfzrcp&
urbcmiut Cicero de Ordtore lib. 1i - Qjjwn <edilitxtem C ^ M
fctcreteumty maior n^íw, er cofuíms Scrgw Gatea ^ ¿ W *
murrfJtod CrúfíifiíUm Qnfttofuo dxfcondiffet.
SaiíOj& Saturo, C A P , LXXVIII*
A tor 4(i üíiínrí fcnfm dttinet: Saturare <$d unwn guflmfff*
S N<tm figúrate locum eji C iccro: l ricundim me¿m fdturS
tito fanguine. quififitim medm fdtur** Satidte frequenter di
únimum trdnsfertur.
Intedo, S¿ Ambulo. C A P . LXXÍX,
^cedere^fldmbüldrrJnde mceffits,fitte tárdia.putfrjlin^t
I fine comino íítf,er iiicompofnut,¿mmvdcrdtos <J; .Praprié&
Acutí•** men fublimiorquidi^^^rfkñumpr^fefirerts* Vergiliufi
Kegin ct d d t c» tip l um m ¿gndftipante cd terud
Incefiit.- Etiterum;Ettirrdinecffupdtuitded.~
Qw>d Séneca quodm loco dcckrat: T enero»ac moUipdff*
fuftcndhnm grddam^nc c dmHldmmftd incedimut.
Aduerfots&Auerfbr. CAP. LXXX*
rwcrfor tibi>cr aucrfor fc.Dc primo nikil dubíj tfl;ft&
A dumfwnitfigniftcdtionem dgcjlu, quoties ab aUqtti yU
C ( p t V <¡MM detcfhmtír^uhMMcrtimus. Quintil, inxu Afafil*
mimcbdemfcntper ucrtitur, quo gefius,exceptis qu£ <tut dd'
mndrc+dtit non conceder c^dut ¿ nobii remoutre oportebit, $
Jim* j. iíem iüud mdedtmr uuítu ducrfdri, manu repeüere. M ¿r*'
—Dtj túe terrU duertite peftc, In T>cutcron. er dlijs pW
ribm locis efi: Gentes qu¿t¿ dominut dtterfdtur, id ejl, ietef&*
tbr^út<[;abomindturyZ7d quibut pr¿ odio uuítttm duerHui&*
ti OLmenindottifcribunt) leguntq^dduerfatur Dominus.
DeLcuo,&cotiipofíusfLiís. CAP, L X K X Í *
EuoicflaHeuo,0'motejiiamMkorcqi extenuó, Ndmp**
L¡ rtüofignific¿t0,quodcfl;fnftoüo,tiotwn ejíiut LiuM ''*•
# x i * Moxaqndktidtürnenio, qum fuper gélida mottti^
E
t B G A N T l A R V M LIB, V- 171
tttmint cQcrettefJct,SMeuo>duxiíium<> deftnfionemq$ pr<e*
WQccroiZopyrttíyquifenMrdmcuiuffy cxformdpvjpicc Trfcui.qajefl.
** Pwfitebtíur ? deriftn d eeterií cjl, qui 1JU in Socrdtc uitU l **'
°ft ¿gnofcerrntiab ipfo áutt SocratefíiblcuatMiCum iÜdfibi
*}&** rationeifedeuifh. diccrcLAtlcua in dtu/m toUoy uel de
^?&? ubi quid Ucettdtq; prcieftwm efl9furfwm tollo. Quin*
'taftw: vidi multas, quorum fupercüid dd fin gulas uocis co*
ndtwí
¿tteudrenturjdaniHotttim in dqudm Upfc7dtq; HtaUc*
Uit3rctu
rortntiAnde per trdttsktioncm dd quitintemfortun*;
J dtttt>Quarc non petitut mferum putetis^nifi er innocens D<cí *•><»•
l

firritRon petit ut ¿ffiiétum dúeucti$t nifi e r prebduerit [efe


tn
ffticicremtquod pdtre atmpt^udm quod o culos\Htidm non*
ittinqudm [ubicuo pro ¿Ucuo: ut úpud Surtoniti de vcffrafiam Cap. 14,
Utu,vm $ furgit <tc mtiturjntcrmdiM fubleudntiimcxtm*
ífHí eft^lcuojmmnuo^ cxtcnuoiutidc QwititilidnUt.Ndm Líb*,»iap*7«
JKÍÍ ignom.quinidlongifnhoncfti^mum, dcliberéibm di
ijjtplin&yZ? iüo quem exigimu* ánimo dignifíimu/m> non uen*
£tQpcrjm,nccclcu<trctontibcnefitij (tutori&tc,cum plerdq;
^ c íp/o pofiitít uideri uilia, qucdpretiwn hdbcnti Nufquaní
^tini in {tliwmfenftm repcrijfe me.Ndm Hirronymjtf tefk*
i^odamloco EfaUjLlcUíttftm ejtfuperlimindtempli: de*
,W* tVíiíjjjrm fubldtvm tfi: fvd ad tt&vnddin ambigmfátcrrt
. * ?wtf piitsrctfenfum cffeti.lcnt>qvaltirff, fttblatm cjl mihi
j / ^ t t ) ad aliítd utrbtm recurfu/m fuiffe. Troprium timen D<cfem(».
^Wdttmiut idem CXurntiliam^Tunc tefks eflfubldtis dd
*'*>» matiibia procldmdre^dthcmmcc^tnctttituses.
***pen d o ,Ex pendo, Appcndo s I in pend o, Se I m*
w pendeo. CAP. L X X X I I .
j^^-rpendertjcfhcxdfte ponderare, dtqueexaminare; no»
**<fr>ti (utdliqtii uolunt) ínfcflígnr, df^wc dnimducr*
p * ^^(TO r Qriíi m dmieitia jieri oportet, í/wrf1 roa wiríwfc
c

P«idíW f Expenderéa eiufdemfirifignifiedtiontieji.ldcnt


í7t LAVRENTII VALLAE
in Verrem 5*Expcnditchac deinde , # $ ¿jlimdte. ídem 0$f
ciorwm primo: Qí\¡e contemplantes expenderé oportcbit,qu$
quifq; bdbedt fHÍ3cddc¿fc moderar i?nce ueüe experir i, qudfftf
aliena deceant*fippedcreejt ttmfti$>endcrcyut notm cflitítt
appendi HMrfírttwn adiancem^fhícramueponderare ídem &
Antonim: VtUmappendatur pecunia^nonmmcrctur, Eí
in proavúo ordtiontm AcfehinU^ de Dcmoflhenh ¿fe trasU
Urumjigurdtc dd incorpórea trdnfiutit: Edputaui non anriti*
merffl leftori deberejfed mqudm appenderc. impendo bdbtf
párticipium prgfcntis tAte^qualccfl áb ímpendeo^t ddtnonitt
jimut cduendm íjfjf ,ncijb.nosfolUtdmbiguius• Qualeer
apud cundan de SencfttiteiMortem igitur impedentem omnt*
bits hom timens,<¡w pofíit animo confijlere* Hoc participio
tft db ¡mpcndeo,non ab impendo &JI ante impédére,fúpra c¿
put idtíüa atfuru penderé: ttt nubts impendent. Et gladim íS*
equina fc& appenfusfuprd Dionyfij conuiuf cdput immwcni
impendebaUmpendcre^b impcnderc,dpicc diftinguatdu efi*
RapioJErípio,5¿ Praeripio* CAP. L X X X I I K
AptTcm4m¡ijhmfígtiifi<Mtiottcm habet^utrn de alijs ft
R bm hqHittm-.qutm uero deptrfoni/s, dxobut mod'ts dt&
Qcon.4- pituY.vno7quiddrcsquoq;pertinet;ut dpud Vergtlium,
Quidficcretíqub fe rapta, bis conwgcfarctí
fUptt, dixtt pro dbkti&t alibi:
tonti&s, -Rdptos[memoreSdbinds. l
AÍtero?pro eo quod e¡i uim dfjrrrc7fwc uitiare^uelft no dfyo*
tet,ncc famina loco deducdf.quod propriede mrginibití*q#*
uitiatefuntMcitur: ut dpud Scnecdm> qui candan iegcm n$
tifdem uerbk rcpetityquoddm locofierctulit: Rapto rapten
tíUtmortemJautindo&t¿sMptidSQptrt,A}io Jocofie:viti**
Útidtow aut mortcmtdut indotitxs nuptitó optet. Ab bocttrf
bo dúo compofttxfunt7 eripio7 er pneripio: quorum pri^uitt
quotics babel cm accufatWQ ddtiumt^é in m*Um p#td\
E L E G A N T I A R Y A Í L1B> V , 37*
^ipituriu^eripuifli mibi omnes bcneuiuédifíciA&te$>Q¿ta-
; lfí *Wo úÚdtiwcwmprtipoftfione ¿jicl db^fiue dbs^pkruq^
ln
boftfcutieripuifti me a periodo.intcrdimt in mdluntwt, m *
W í i mefiUM*Qupd ucrbtm itx difjvrt ¿i pr<eripio(pr<£ ter
S^m qubd ntmqu<tm hoc pojiuiut ttim <tbUtiuwn)qttod qui
f+teti ¿liquid eripitipotcji id noinjuos ufus criperrMtyeñpuit
"* üiftmiqui uero pr£ripit>infuos proprios ufttí rdpit; ne que
frtpofitioiüdimtvcefiionemttfnporis dccldtdt. Cicero pro
ÍJftto: Üemofihenes tibi préripuit, nc effes primm orator: tu
l
%nefoluí,Hon bocintcüigit Qiccrcqnbd Demofthencs huic
*ít aliquid cripuit (ut qui duferre nihil poffet nottdum nato)
<«t priorc fcfeccrit Non cnim.ncmofíhenes primwt ortforti
«militóte temporil diátUYtfsd facúltateme^ huncfclm De-
titoftbenes tt&tc dnteccfíitjo quide magis^quid hic ipfe^qua,
Its Ciccroms non potuiffet inuici antiquismo iÜi dtquid unté
wfirrc.Ergo iüc prmpuit Hbiji ejl,rdpuitfibi ijkm dignittb
tc
toyUtfmmití ordtor effeuidcaturjfiiturttí etia folia, nifí tu
Nrtem in te iÜiui Uttdis trdnjttitiffes,cffcsq; tu dignm nomine
yttoriStqudtmis non ¿quanditó T>cino[tbcni,quo nomine ¿d*
**c pojí iüim pt£ter te dlgnmm uidimut neminem • Nonnun*
5"f íit hoc ucrb u/m fignificat unté cdpereftd mdgis in pdfiitioz
t
^mutura mrtc pr&epw non potuh pr<e¡hrcyqualé pro*
íjy^ítf regem - Sunt <mxem h£c ucrbd Vlinij íuniorti deutris De An co Mai
x
Hnbwt,qu4 dixiffctjmmdtnrd norteprtutnM. ¡£*£ u "*e
^ 5 JtubojNucOjac Varillo, CAP. LXXXIUT.
Y^ttübúre7eji pedibm noUdlentit infifter^quálcs funt ebrij
* *nt infirmi»dut uulncrdti 7 aut decrepito fenes: ut ctpud
^intilianumy Ai non tud culpdfkmcs c<xpit7fed mlnerdttm DecUmt lt;
p Qtlaflij í> ¡tb Me jbduijli,fumdiitem incendijli Trmftrtur
^m ¿d dniminut dpud cundan, Nf $ uUd unqu* Untxfucrit Ub, «.tapiít
^ndi f&ula^quf non titubctydut h£rent,quoñes db animo
rb
*tiSíentwnt.TÍtubdrc quQqhlw&t¿7& dentes dicuntur:
A i hinc
37* LAVRENT1I VALLAE
fcmfíírtgíWjCT oris titubdtidJüutArt cfh prcpric dicuiuA M^fi
foliddtdtmolis ruinammittntis.De animo quoq; dubitintt,&
nefciente, quo fepoti\timim cojijrrdf, ñutir c dicitur* Vdcw**
re^ft titano motu inconfhntan efftr:ut Mein, E/i er iUafo»f*
COYA iti dcxtrum>0'fitiijirtíW. latití uaciüdtio ahernn pcdib&
Deíla.Orafo. ittfíjíentt&m.Cicero: Cmttcx eo tn tttiwiq; portan tote torpt
rcudciüintc qud-fiuit . vnde er ñaues utiq; u¿cu<e udciÜdfí^
p lL
| ¿¡l7a* '*' Etidcm Cicero dequodampr<einfirmd Udlmdinc non retí*
p
* *' (críbente inqttit: Vdciüanhbm titerttlis. Ad uiñmum quoq#e
trdnsjvrimut > ut ¿pud iurifconfaltost defide tcjtis uactüanfo
quiinconjkntid& diuerfd teftimonu dtxcrit
Vaco, Vacar,& Careo. CAP. i x n ^
' ACÍÍÍ fdpicntifdM operam [ápientUiuacM fapictid7c¿4
V, rcsfdpknúd.Qudnqudm carcrcpropne\ ejl titeare qv&
fe Cito.Ma* httí indiges: qitodfigmftcuuit Cicero, quttm inquit, Sdtidtú
uerOyZ? expletii iucundiatcjl cdrtre^qiUmjrutiquanquúm fl*
caret ií,</wi non defidvmt. hnpropm «iw«* dicinuujares cw
pascares periculo,cares damnoXimnotíúiic&mcnfigMpcdlf
te ¿ttioncm qucíndJmfiuc qudlití.t¿iddiv.ngimiKi¿9prxpojÍ^
ncm:ut>tatcM k laborcyuac¿ts i componendaflaedtdb agrien
tttrajiacM db omni molcjiia.Similiter per nomen: uacmttftf*
ab ommoecupMhne^atq; db omm^olicitudincMocduieüCf*
Ub*n**e*'* bm qnwi e^impcrfond^qiuripote^^iddpgmficet.Q^
tiliatM inquit: Kou, imo oderitream urrba ducupdtUcm, &
dnxiwm dcfbmd ingenij, er eui diferto e¡fe udeet. ule uidet^
Lib-r.cap-Jo. u&cctidccipiproco9q¡*od escurefitAdcm dlibiiTuncinchij*
reh<cc(tu dUuviwnuúcdbityUelnoniíbebit. Hle uidetur <í¡
pro co, quod cft, tempus uacuum erit. Ndmlibebit * idefít cr
qd'curf crit.ttne quis duderet immuttre,Uecbit> pro libeW'
Epíf 10.tfb,J. P/IVÍiw I unior(quAqudm infini& fmt huiufmodi ex e pía)*P,
rcS-,qtíodno pifívt opera daré admirado cuidd philofopboJ
áí Am&fcribit;QtiQ magti tc,cui udca^hortor^uü in « r ^
ELEGANTIARVM LIB* r: nt
Vr<nimÍHrmcs(u0tics 4Utem ob hoc mdtumt)&i te expolien
•ftw,limindmrt$pcrmittw, Quid igiturdtiAíhasfignificatio
*** huic tribuimmverbo, cúm pr^trr id^quod dmbigmm erity
u
him potiwsfigmficctürtfttperudcuu/fit tiidedtur dicere^ucl no
f^&íMíel non liccbitifdtií fttdkere, non tt<tcabít:quo uide
WMurfirftfiü iüd duopgnipcdri! QMYC expottamuí^t c&*
frror locos.itx CT iüu> cid ejfe diferto udcet:udcct> udem cfit
hoc
eftt u&cuum ternpm rft.urlfi u¡s ¡> citirfi udCHM ammitf}
WQdfignificAuit \rergiliw>qwm inquit: *****
Srdfi tMiM ¿mor c¿/iw cvgnofctre ncjlros*
ftocqudtttum ad «olttnaff m,g»oi e/K/r ítórt. Dcindc qudtÚ
wfictiltAtan tanporis^ud uacuiatcm dnimi:
Eí mect anndUs nofírorutn tiidir* ídbort Dixcrdt enm
- E í idm nox humidd coció
Vraápintjuadcntq; tddmtUfydcrdfomnos. Quafitiort
uUcrctur tempusitiui &ntm nxrutioncm pdti>4ut ip[<t Dida
«o tempere <£quo ánimo poffc dudire quod audirc cupiebat
DeConfcifco,Afcifco,Defdíco. CAP. r-xxxvri
f^Qnfcifcerefirc admortem pertinet, Pfcriííf; cnint fie ¡cgt
^mut: Cortan fibiipfc cofciuit:mortem tibi ipfecdfcifcis^
^rtc jtúhi ipfc confcifchcogdm te <td tttorté tibi per teipftm
*0nfeifcatd4trt. Afctfceix eft remotum atiquidrfuaftfcite ticed Lífci t .
ijf c tpare*Cicero de Ordtorc: Expertos tfje prudente ,qudm
^[tfeifecrent 1 demin Ordtorc: Qucd minimipo[it¿t,minÍM
*** <l«t e kgjtntcrfuntf dfducrtmt dpwmfuis dunbití opimum
^ddd^quafiddipakdiftionisgeniti. T5c\cifccre>eft db im
10
j * ! fe, duftaq; dlteriui fubtrdbcrtMt milites ¿t duce y popu
J14 domino, difcipuli ab opw tone mdgiflri^qua priwí fcqtteb*
Ur
>prtfcrti addítcrim udimptriu>ue¡fen(cíítüfe trd$prart+
AfTeuero. CAP* LJÍXXVH.
s
A /fwrrdrf cft ínteripU drgumit%^ probdtionesq; ddrmfcc
* * f c HÍIQ 4t0tín^iHp^&:^40i|rfíítírriíQuintil g«ií in^uit, Lib,j,«f,i»;
A 4 AÍfCTíí
jyí LAVRENTII VAtLAE
Afffl^ ex affcücrátionc probdtio eftiego bocfici^ tu hoc táw
dixifti&'j>ficintKindignwm^t alibi: Qutm prffertiffl $u^
ruwiddm probdtio foUfit in áffeucrdüone^ perfaterdtttid'
Exhí beesFad o u eí Facefíonegori 5. CAP. L X X X V I I í *
X.ihibere iüi negotUhfkcwe7uclface$erenegoútm¿ft we
E rmt molcftidydc labore dfjicercfrequétcr quid? per ac&*
fttionhttt Cicero officioru/m tertio9Crimttntbdtur etidtn <JW0*
Tittmfttiu,quipojíe¿ TorqudtM ejldppcUdtttt3dbhomimb$
rekgdffety cr ruri ha b ifcf re iufitffet .Qjtodquim audi¡fet a do U
fces,negotiwm uidclicct exhiberipdtrijioc cjitpatre dccítfdrh
ueí ntQlcfti(LjUbwcí[; afficL ^dnegotiífepepro labore dpui
T«fai],<j,tü u hunc pnefertim legimu&:ut9Quid negotlj cftjjk pactmtm,&
pi&orii portento coumcarc^quomodotquid opertitQu/cxí*
Ubtupit pajiiinreperiuturJdem deiuttur* dcortii<X£Qdbedtm¿f
c x% immortolcefljdnechdbcunecexhibetcuiqmnegotw.Qüint*
* *"" Ub.v.vt uulncrdtitf7dutfilio orbatMjionfueritdlium ¿ecuft
mitó qudmnoccnte^qudndofincgotmm innocetifkatjiberet
«pin. T 0t\u;> cíítítnoxd^qai dimifcrit.id c/tjí innocente reüfait. Cicero di
cpifttfcmjt Appiu;Qj4tí cft dd nos aUatñ de temeritxte coru, qui tibi negO
t¡Hfkc^crctMc^dcct4drétM^^r^r^id potnam ttocartt*
Deturbc^Exturbo^ Diftuvbo. C A P . LXXXIK^

D
JUn,5<
Kturb&wft deorfm cm uiolentia deíjeere.
vcrgiüut: -vuppi dcturbdt <tb dlu.
Bxturbdrcjloco eundemin modum dajc&e.Difktrhdretd¡fti*
pdndojirumdoq- difijcm.QuinríiNon enim difeuffos dlicü
im opcrÍ$dngútos,dutdijltirbdto$pdrictes obíjcimw. Cicero'
FtóUpp. >• v t ^ccrc wjw oTdtíic dudcret7fepttblicfS operti dijlurbdttt*
rum pvbUeicxScntMfcntcntUfdificdtim domwm*
De Admoueo><5£ Amouco: Aducrro,& Auerto:
Aduerfus,3£ Aucrfus. c A r. xc.
Tymoueo rndnvm^ppono mdmm*Ámoíiro mdnwm,retíiQ
A,MQ mmm * Admto QCHIQ^ mmtmmSo^b $&&*•
mí*
ELEGANTIARVM t i » . V. 577
**&»( W COÍIWÍTÍO. Awtrto OCWÍOÍ,<ÜÍÍ mmtcmiáVcundccon
l rtQ
^ °cutos:>dutmentem.Aducr[us,oppofttut,oppofito pe fio
^tpeobiecTo.Auerfwtjergd oflMens.vndciUud TuUianíi LfcudeOí*
^9««ífo obfcocnwfid <td rem dec¡4T4ndm pmmfltfíE í díf

Conftcrncre>(5¿ Coníternarí, CAP* X C U



O t / f c r a r c efí corporis: Confterndri dutem animi, quum
e
s ft°* /*"?*• cornutt^i dnimum uidemus, ut coflernatut ¿nimo*
*Jhu« ame primo RijloridHw» wiflwif:Eg«¡ /Wretfúribtíf
f*ífm'fís<«ít faucti conjlarnátur.quufit ufimiuteofiernutur*
^On phteoJDífpliceo:i<3£ Placeo mihi* CAP* X C I I;
N On pfcw traí^er difctieco mihi^b iUo,pUceo nubi^di
ucrfíefígnificitiotik /wnf pneter negationc. N*n r*pw
*t* ápmi inuUcáusfun^ut de Ortfcre CiceroiNttnqu* tmfrtLíbtt*
^m^qum hejlamo dicpUcuiZtin phiiippicistCtmfquc de Philfppi u
J?* Ungucrem>zr mihimet difyliterm.Tcrtwm cjl idem quod
l*v^ t 0 ^oí"c dííq«£í,&onoW,^HOíí mhiddfit, er gforíorjCr
|¡*( e ° nowzwc confido, plerunquc cm inftricrm cotmptu*
SíWÍ.Pfdcedí íiVeí f¡fct>pwwi íwdnwn £<*««<* diucs^ji tmhi
.^¡nuidere no expedit}parcsfumns.paiéin hurte fcnfm'dc
¿ V^Mirari fe* Ndffl id efficere in dltmtjlduddbile cjl. v « -
t n "P^rf «ínií if Súcrátc dicitur:Ndmidco di&w ejlufüpAd
¿"Sfftí impcritiim, er admirdtor éiorwm t&nqHdmfapiétÜ*
vid ^° crc '" , * f ,tt H£íííiW* f/l.I¿on:QL!í¿<I fefiicntio pdíirí*
**fr*rctur. Mdrtialis Vderiw:
J
fcfe ego ^ ¿ m dixlquid dentem dente iuuabit Ub* 1 j-epíg.»
^odercf carne opMcjlyfifdturcffeuelis*
^P^dáíoperam^quife mirantur, in iUot
^ yirushabernosb<ccnoumufieffenihit
31 M M ml ̀
ftnT** *** ****** í J*fitt P¡# * f* «tt^-M
A * SÍQTOf
37« tAVRBH T U VALLAS
Moror tc> & Manco te. C A P , K H **
Orortestr mdtieú tejqüibufddm expon&tunpro &r
M fio.Sedmtx t&menfententidjñdgi* poetice, qtttm o?**
AtB.t?,ríf, Verg* TZtttíd progenies morfoliademororarmd*
TífPrtíií»:q»fm bic mdncfiQratorcs pótiut dcclpíuti &&*
te,pro rettneo te¡z? in mord teneo.l deofy h¿e dúo uerbd frfí
iungutur^t dpud QuintÜQuid nte adhuc pater detines*^
morar i* abeurttemf Maneo pro eo> quod cfl, futurtm cjtir
ipfe á ceipioidpud ipfos m terdim etid m po c ns. V erg.
Attttt* Tc(jvoq;m dgna mxnent regw penetra lia n oftris,
U eftjibi fittxu funt.Cicero iCuiux quide te fktí^ficut C C £
1
""TO' ' rioné manet.hoc e^cuwfau tibifittmt rjljífiít jttír C*r¿*
Conflaui>Conrraxi,3£ Diftbluí xsatíemim,
CAP* XCIIII»
Onfiaui&salienwa? O* contraxi^s alicnm >idem fj»
C quod fifias fwm debitor alien* pecunia* >Di¡foltio as dft
ttumjd efaqttod contraxeram avts alieni, reftituo>ac phtrib*
foluoiueí qudft cdtcnd qua Íig4barime/t>henddpecunia>dir
foíuo.cxiiintil'Ncn ego ¿s alienum lujuria contraxiCic,^
tri perfuafi , ut ¿s atiettam jilij dijfolueret, Quibttt cxeW$
plena funt omitid.
Migro^Deccd^Dirccd^&Rcccdo- CAP. X C *

M lgrojecedc^ftc i difcedojeeedoqi diffvrutyquod **


grarccfl domieilium mimre»ey alio fe dd b a frito*'*1
canfirrcje Utht pricrehdbititionc. Ztefl dpttd inrifeonfut^
titulasy ^emigrando. Siimha huic (un^emigrare^demigrdf^'
commigrare, Kemigrare untan, rcuerti in pnftintm dotf&í
limt.TYdnfmp-arc^eji infongimjuiorisloci dornicúimfo c
t&tionem'uc migrarcAmtnigr^re^ in domum aliauam babi^
•• ' - ° ^ *;,$
ELEGANTIARVM LIE, V* *7J
WííCd Ub.vi.Antcqum ex hdc ititx mpQ¿onfyicfo ¡nmeó

£ 0 r e proiVfo: 5f» <jwíí ¿d infirn^s fedes anima nügrduit* Ef*


ftíw
> qW moriuntur, mquam domcilium corporisreliiiquen*
**rflio 4(i habitundu {dunmat anima)fe trásfcrunt.Contrdij;
J^aquam mktes7quum cafad mouét>dut de fhtioneymuni*
J^&utue decedurtt* migrare dicuntur, utpotc ubi donúátiu
0
vtbuerutjtec in domiciliumfecbfirunt.DecedarC qutqttam
fc
¿p¿4tfír nomtn quam pro eo quod cfl difccdcre^dUt recedere
^ft proprit cft3a mdndéto cufiodiófu* loeorccedcre.Vttdc
c n
° fHltt)proconfutcs>príefides1>prietcrcs dicuturexprouinri*
federe. 1 tm prtfidi* de wrbibm^tq^ cafteÜtf. Sitie appofi*
Uone intcUigitur pro morí, giw/í ¿ cuftodid, er gubematione
carpwí projitifcLQic.de Scncáuíc: Vt ttt^ Vythagvr» fmc
iu[fu imperateriíjd cjlj}titdepT£f¡diot crjhxticneuiudccc
hrcAdé de Rcptiblica:\dco% er tibifubli&rcttcrk omni*
••« retinédte cfimim in ctiftodid corporis,nec inittjfu emy¿
S1**) Me cjl uobis idttit) ex hominí uia mgrddü c/í, ÍIÍ- manta
^^dnZdfJgmttmuobKdDco defugiffcuideammi.Eo igitur
^do dicitur dccefitty quo dicitur dcfunttM>utfubititeUigdttit
^Minexccdoadditur ¡titano fubinteUigitttr. Idcin Anto.
cun^r medifotione obeudifta rmnerU^excefit ewía»
fVccor?<5£Imprecor. CAP. ÍÍC V I .
P ^•ccdri quidftgnificct certtm eft, quvm mera, ¿tectifatiuu
k*bct:ddiun ño autem datiuojdc ejt,quod imprecdrijhoc
*¡^pnrt ¿UeWyDcos precdndojfonant fbrtundtn,dMt ma\am+
^ddtwttífepefubmtciligtiur.utdpHd M.Tuü.in Vifoncm%
to
mntsfm ciuesfdlutcm^ncolMnintemjredittm prcecntur,
V*°d núhi nccidit, dn quod tibí proficifeenti euatit7ut omnes
t&areturimaíeprecarétttrtEt Q^íntlndefugietid ueld Ion Ded»r*l
*? j?7* profectitiy jkciíicptione,frcudos uttosy pUcidumdrp*
g
/**#í flCfí ¿pjjnmgdremuítprccatifwnM* Cíí ddtiuo, idc: \%pTsb,i¿ u
]to IAVREKTI1 VALLAE
fcdjt tíntoptreefflagitmtur, qu¿m tu affirmtí 3 permtt^
ueúttmfííjCTordmfoluentibM bene precermr* Deimp^^
Declaman mar neroj?oc ciufdemftt exernpltmiiion imprecdnw &$*
mes^nduf-dgidymorbosipdiípcrfí^ eyamct qudciíq;mcrt¡y
c nn>er dtnarc non defindt.Qnodcrebrw accipitur in titfft*
HabcooradoncjFadoícrmonÉ. C A P . XCVIU
A&ÍU QYdti<mm, iioíi fici úrationen. Fea feraonati P^
H ttM7qudm habuijionunquítm etidm habuLCicJeScnev*
Cyrwt quidem in eofermone^ quem moriens hdbuit-, qutm $
modim fcttex cffct, negatfe unquamfenfiffcfcneftuttmfu&
ÍmbeciUiorcinjk£frtmtqudm in ctdolcfcentidfuiffet,
PolliceríjConuenire^ Audirehabeo*
CAP» X C V I I I.
UELC¿Í!! ''* nnAntúm hdbco poUicerijnquit Cie.ad Lentulm* Idefli*
_L Catonc Mdiore: Neg; eos folitm conuenire habco, qtíf
uidiyfed ctwm quos dttdiut* O" legi ídem de Ordtore; Attdtí*
babeo, quid hicfetttidt. Quod (utipfeinterpretor ) Ídem $>
quod poüiccndtmiConucMcndunhdtfdiwdw* tfímthi.Qtpf
probatur ex iUoJiicet diuerfo loqucdimodo+quatií dpd' QÜ^
tit.Ade o ludibrijs mfa-éftm diucrfi&tis impiicitw, ut imp**
trandwm k uobts habedm QdijmcifiuormM cfcut impetra
átít mbifit A uobts odijmeifauor* QucdlicrtcQim&reinft'
periorem mo dim ific^ut impetrare hdbeam o dij mcifiucrf^
ficut contra iütm m himc:fxc7untum hdbco poUicendum^f
tosfolúm coumiendos habeo^udiedam hdbco huius fentct^'
Velhdbeo pro uohiutnotíürufit^qudrealé^Icgit^dueoJ**
norettetegere co^vx iUis Cafarte Augufti uerbti oflendit^
<¡uudixityQtiid aíiui bdbeo, qum déos immortúes prectf*r
Mcreorbcneucl maJede te^Dcmercor^óe
Emereor- CAP. xci)f'

M Error de te,e¡l ajiquid in te conftroifi benejicij qui^


bene mcreri de te dicorfm ¿títtm ornnfwmsjaibM.
E L
E G A H T U R V M LIB* V." )ti
r _cr*'N0ÍI n«n au ct »ri uhrunq; rcticemut, fed in ¿imbiguumfen
fc t™ 7. * cíc/«tti wimíwíf Namum JÍMJH prr Kígíifionír;
f m n3C
<ÍJÍ¡ /r*" * ^ * mmtl id cjlyquinihil in me ben eftcif,
c
U<tt ^ wtül<runt.Qu\bu& exemplti omnes M.TuÜij libri
reJ eflf,^cnwf or qwo $ profccjie<Je ¿tft j«o mcrcorjííccíf iíwr»

^mújuquid^mfinon^pientnmmií *&**&.
Et ^ W r C * P<,ÍWI dcmeruijfe meo. ío «««EHÍ, r.
^Sltort «atnwírSiW wt pkniore obfequio dcmtrcrcr m<M W i
toio$mi.EmmorMtm pméeft quod mereor,pr£tcrittmt
^^merifwí, Vrufr owerííi jíípíiw^ut mAta per^nfíi /¡mí,
j£*»Miit«r.Et infignificátione papiudtfiipendid cmeria. Ut
¿^'Enteritis huic beÜo [lipmdijs. Etpcr irásUtione k Ver*
¡í^^fcftí &¿¿ÍT£ » Í , <J«I profehborcnt, qui dicuntur pro
^ °P«f4gere. Quintil, de ¿pibui inquiti Hdbtbíim qui pro D (c | aím , u

w Rcfcro3&Fcro, CAP* C¿
W EfHÍif Pompea ^ Stfwfwtt* id efl, cotifúluit in c ¿dent
t^Xicnfattentia Vompeiut ¿d popula tulit.Zx iUofit Sena
t^fchumtcx hocrogatio ¡qu£ injhr cjlhgis.Dicimití pr*
tece Y^ro ^ dCcePfi>p*o <*0 ÍH0<* efttfateor n>* &cc díu tó
vC
utb ¡? l(* m ln ^ort* p^rf c, wowtt cfídíti m iw4fí<m:
l ^ 0 kflWí» CíccrOjViínm ¿ÍC e pttm refbrt clcmcnti* tu£.
m nin*ntcniWM: Ornniet dettity qu<epo(ieiuidimm (quid Phiifpj
M ^ ^ no» HIÍÍIÍHÍÍOÍÍ tf#£ ratiúcinMfmr9 uni ¿cceptii
taJ^ Antonio Ademefcjero tibÍ4cceptü,fittcpro eo quod
0
íioflnj^ recepto dbs te>qttod mihi dcbebMjHamfifotttm
P<* ÍM******^^ vnfcfitM&ptiUtio, qum ] uftini<mu&
1 1 tionm
í«n i/ V &* >Vr refaonfwnmfimuultRctulitxpen
ta£
«0rrcoí3cAbhorrco* CAP. CU
ff» LAVRí Y A L L t I B . V.
chorreo bdncrcm? idc eft quod cxpduefco, AbhorreO &
E hdcrc, idem cfl quod perqtikm dicnm ftm db hdc rf. **?.
femper poftuLt buiufmodi AbUtiutmüüud ucro ntmqudm^
4catfdtiuuntt
Bene agí oimaliquo quid ílr35í quid Adum
€ÍTe. CAP. c if'
Efir mectm dgiturjdent c/l, quod in bond coditione fv0*
B Itcm> pr¿ecUr¿ tccwm dgitur^optimcctm iüis agitar:^
Uut amhominibw dgeretur$ paruo contenú tjjint.itojitw
Ptjlmic. mcewndgitur7er peim^incommodm'uc^ ej peftimc. cicero
Cttm iÜo uero quiíncgct dftim effe pt£clarc > me am incorf
modiití* Roniinqudmdftitte.v alerw MdxMbro quinto:$d?
egiffent Athenicnfes cum mltiddeyficim pofl trecento «jifl|J
Perferivm in NLdrdthone dméh^in exiíitm protinw mififfcrt*
de non in cdrcerc,cr niñada mor i cocgiffvnt.Aftum e/í,/f"¡J
per ÍM mxUm partan dceip\tttrMt,Atttm e¡i de República**
cfl,rcfi>ublicd extmc%de$erdttt3ot perdía <#.
Salío,¡3¿ Saleo, CAP* c 11 r*
AliotttrtíU fdltutTpro co,quod cjlfdkwm fació.Sdtto3trip&
S dioiundefdlatio.lntcrdúfdlio pro fdlto.VcrgA uQeOtp
Mottibut in pratis un dos fdkere per utres.
Quid dutm dijlent /klf «*,cr fdl&tio^otu ejl. Sdlw enirt 4
jwi[í5 ccruoYumJcpQrwmq;:fdltitio ucrc¡iU& botninum i¿&
tio9qudm UUÍgo tripttditm uocantXtlicct falto profalto¿c&
pUturynon timen faltut pro fdlt&tio, fdlextuA'ue? qu<cewfdd
>t¿b «tb.figtiifiedtionisfitnt.Lw.fmr>dcper urbem iré cum tripuda*
folvnniqifdt&tu íwj?ií.
Abdko><& Exhaeredo. CAP* C H I Í*

A B dictrete¡l expeliere ¿ bonti filiim,dim ttiuit pdtcr£*t


hfreddretíerotpoftmortéSed abdicare e¡i gruum»^0*
€tim in fe cxhtfrcddtionm contintt.
CLVI N I I UBRI flMlSf
l
A V R E N T I I VAL=
* A £ iN ELEGANTíARVM
Ungué Latm¡e Ubrtmfrxtwm * jw de
Noíjs autorum infcribitur,
proamia/m.
VLPiTIVS iUe$eruiu<( > cüm qutntx itt
iureciuüifiímt tutorías 3 pUtritnorim monu*
mena tejktttur, fiuc alioram exanplo * fine
prttttcto eoftfrfiú frem, non cxjiimauit turpe
¡fibi ddfimamfvrcy ut lihrrnn denota Sefua*
^ottfcribercttnon modo antijiitis in c& fhcultotcrftty omniñ

P&lfr/í¿t uitio ddri T quod publica uulit&t& caufafufeiperet*


>*t mmriam iUifierUqui reprchendersturfi modo rite repre
^üttr, quod jnfrfejffrt ipft fifturut,ji errata, fuá animdá*
tijtet.Vrobi i&q; Sttlpitiu^ eringenuc, acucréRomdni.
¿ r n 'Wf queque populut pruicntrr,0- grato tnuict animot
tfo!?^m hwusnorcprchcnfionetfed Uude digrñ crgbria
¿r^íí-Nf í mnore uolumvn hoc, quimcftcrújionore pro*
mpS* f ^' ^ m Pr*ccP& 4l'<pw ¿odrina tr adere, cuitibet
*Aíto ***** A^fflff tt^'* iíwtHío,profMpíwm i^í*Hrrorfj m#*
1tí rorü1fl
*JÍÍ eff** * íkprrJjf nafre, *d ***ro <rum doftifiimi borní
IW
Oa ^ °P «íílíj?íwu*wi»Crflwonwtíum dicipofiitutilw*
J¡S ^íto ¿HWfpíjfjon mtnwi dgere^ui aurim%argét¡m c<ete
tí*? BI<?^«pí*rgíifs<jííjím gwt tfl¿ rjfodifÍ^KÍ fj-ítícS W*ÍM*
£Í{ T**1^'ImtíititjuipimHtfmygdítUí cttertfq; nuces fcli
iütfc** í wí *¿fdm kgitñu cum^qui cmcnd¿t(n\f¡ pducifíi*
i
Pfm*¡FU* m*¿át)n° írtJñ"íor«» mjlrni*rc <fr£c mM,qu<¿m
prj-c'h* fr íílWffIÍOÍ™ = " fC míJiorrt» ¿6 ruó T gium ab hoc
^ fláfl UW' lJ1Í"f*fr9ín0íT m o í ^ ^wc «c ÍHJ'M* cd/ligdíío
^ famnm af¡jcrrii<tt<$ iañurami uaum etim pretiS,
dedi
tU lAVRENTU VALLAE
de dignit&tc m$crinde dtq; aurore c£tertí>qu£ modo cüf¿
mordui7qitdtttm corpori purgdtio ipfd dctrahit^átum^P^
pretij C ut dixi) ZT digniutü dccrefcit.kdeo plmutiU^lA
parte eft, ¡fu* fuperdt, qudm qttafíerdtin folido. 03&c*\
quisdpud infiros SCJMOU de SalpitijfkHofenfmfuití^:
rrdt ái £<¡ui&s7cr wftitix drnor)dufm dffirmflrefutffc g¿K
fuMiyfccmqi preciaré dftm effe dixiff^quodfuorwm libro**
áurtm áh omnifeorid effet^dcfd-ce compurgatu:
perquod conemsfui par cita jcripta fkUi poffent. Nf<J; ítfítf í
gpüLij jib*í rito Plin'M lunior di dmictm it&foribit:] u cnim mgiscr£^
otterd tibi pUcere,fi quxddm difyUcuiffe cognoutro^QV^
do igiturnon fit benefícitm idoffzrrc,quodfolctbmcfér
€0 pojlutdritQuodfi hocnon pr&jhtur dutidm defunftis, &
míe bcneficiwn rcfyuetibu$,prcfkftó hií prajhtur, ad quorf
ipfd mugnortm dtttortm emenddtione muta tn primis u0Q
ptrucmtAdcoí¡r db optimis quibufquc cuimlibet dtm proff.
ribui pr£ceptwn e/f,a£ eorum ipfomm,quos difectibut dd$
miañan proponunt¡etiamuitUC/íqudfumnt)cjltnd^'
Huiufmodi igitur tgo er exemplis, er rdtxombwtdddu&tiWj
ciaidtm mihi put&ui9ut unu/m líbrtvm bunede Notisfcript&*
componercjno qub iüot cdtperc (ndm prrtcrqudm quid h¿
inhmditd uolupfos féret, certe er <dibi mdior mibi hdecfitiP
tóí ddT€tur, er dehdcipfd re peneinfimti libri coferiberít^
fed jwo prodeffem dliquid lingudm Ldtindm difcereuoleti^
non modo ex noflrti praceptisfidex dtiortm quoque err^
ubi ©- de nojho non mhil di rci tcjlijic dtioni ddmifcebitt^
ftedimut ¿ttté noftrortm librortmfudm cuique mdteridM*.
ft per fe opw no mdtwm ¡iUfkiioris pdrdret, ipfd certéu^f
m commcnddtioue bUndirctur.ex hoc prfftrtim uoíumin^
quo & ¡miuerfd, qu* infapmoribmfmgtúd, continentar^
dephribut?prajhnti)timtía¿ autoribu* pronuneutur, * *
mn$ cotrt eos fiusmwt mm i¡dmfiml w 4cc¡*f^Q¡l
Cf e
fot *f ¿ ?«í dliortm pdriter dccufdtionem, iudicitmq;
fknií^ **^ ^&itim* v ¿MOM J ^ iudictifucrimut ofjicio
1

®LSedim infortm dcfcendmm.


n
Noníum Marcelíum de Alumnus. CAP* I,

L V M N 7 S evm fignificdt,NOJIÍHÍ Mrfr*


Irelia*úiguífcer <¡HÍ a¿> aligue alitm c/^CT £jw¿
<títfl«ra ttluit Cui in primdfignificatione fufe
fragor Jn fecuda refrdgor, N « iHius exempU
/fctw»/ácere oftendmyfedmcetm: qu¿> funtt
*m accronti m Venem: Irtfa auté aliMtim fuum fcrtttttt*
*fttrmofummfyfupphciofbcumHidmt.tum Vdrroms; Vn.Eüáxmo
ytece de mprouifo ad nosdecedit cma neritas htHae philo*túbüt*
*pPhi£ dlumn¿.Quomm cxanploruífdlud Now/ pdce)utr¡i<$
s
^ificctt educdtam.non cducatorctn^nm Cicero quidem Ití
^ N K Í / 3 díirkemgT Ututo db ed dlitum dixit.Vdrro ucro no
^ 0<ío dio loeutus efcqum Quintilubi ait:Verbd omnü, CT
^* e,W dltmnurbis cfjefoletyUt ordtio Romana pldtié uided*
diy****1 tiuifttcdQntttA. vntt vnim uerbdnofrrd^ uocem ui*
h& ^>crendtm^cr dliftm intrd Komdm^VdrrointerAthe*
ft'ií'H tnfinu ¿tltrktf phiíofophU. Adijcit ctUm Noníítí &fa
^ $%nificáre domnwm:¡tt dpud Vrrgiíium:
0r
Ptos ubiexanimi pofltüm PatUntti Acetes Atneid,* r,
^^tufenior^ai ydrrbafto Euandro
J^ger dMcfuitJed nonfvlicibitf <?(¡uc
^ J*WÍ• comesdttj^Uijsfcbdro d&tw ibdt dtwmno,
*Umfs(ttf ¿¿c¿ Íiicruditc)uirfdnéerudititíexpofuÍitqü¿ifi
cijr ^ ^ "° domini mortem ¿feruo^uel comité Vcrgiliwnfi*
,qu¿m (i ad Buandcr ipfefitif
C c ÍWí
%J¡. i** *'ío trifliití db ¿dtorc >fiuc mttritio morte eiuS
^ ima, & j«¿ loco filij habcbatiqudlti Phxmx ífr Ha
B mcricK*
%%6 LAVRENTII VALLAE
Vtcricttí in Achican fhit7qum quonidm educdffctffliuM]^.
per dppeüdt^pro dwftno.^t ente ¿rmgerimdgnorum fff"1
pítí» fmper er ipft maguí uirifucrunt.Siquidc (ut WíTÍ,1, f \¡
PhcenÍcesqui tome purti Myrmidonwmiwpercíbdt)Pdtroc*
átirigd Achiüis, princeps rráí:a" Sthcleim Cdptneircg&r
Uvtdurigd Dtomedis: cr l&er iones intcr primos duccs Ct**
tenftudurigd líionchcrtlcftori aliquis fratru firc auriga
tur fíitt&.Talíifütrdt Acetes tudndro.Ergo non er^tferti^'
<fwf feruo fimtlií dpud EuadrvMt,inu.k6 min ut apnd Jí/íutíN r*
patrijlmitts^ pro pdtrcypr<eferrim iUo abfente < Dúo du&
h^cnomÍnd>qu£ <tb eadem íitctd incipiuntydrmgrr*€r daK
ciu,qu<e dpud VírgíííttJH modolegimutflonotti ómnibus,^
explicante. Armgercftyqiti in prxlio gerit tela domñfvír
fcuttmtut drctmJdncedyCT c&terd huiufmodi.Wptriti ¡ttf%
gírom uocdttt drmdtvm c quite. Aufricití cft itel i paftu d^\
ud db inftcftiónc duiam.Sed quid confuí dnte,qu¿\n irct ifl*\
pedition em* Cdpiebdt dufaicim ihinc fkfttm eft, at dicam itt f
faicid duam>dtqi principu*qu*kfoío duce cdpiunturX t Wj~
úufyicdri non modo 4wjJ>witwn Í dpfre, fed efrtífní \y\t\pcr?$,
in bottam wtrumpdrtem (quodfreqttetitiflimwm e¡l)ucri¡ff^
máUm
«rearío í W0 ? tt ^ :Mt *Pud VlwiamMhomo injilieiter nat&£
l¿7, nibMpcdibutq; deuinclis,dmmdt ctttrit imperatoria* jW¿¡
fijí uimt dufaicdtitrNdm qttdndo non eft uerbum.frrc W *£
ifc5áo?'' nttít ! 4cciP*turM dptá Terctim:-Hdud dufpicdtr nre hti¿®
puliM tftjion$\icittryqudfi dttfaieijs rcpugn&tib ti$.Q*o¿*[
cidYdt QmntiHanM de Achiücbtt opinor}loqués,ctti dd n^\
tevuqudm dijfuturmdenuntiducrdnt,cupidifre ukifcfáit
trocli ruebdLSic ndn<§ dtt:Ednt n«nc poiu dntiqudvmr\
tarm coditom*& fe dd exhoranddm ameiti* f¡dmj**P¿
qusddtn ecmpofuiffe c<trminibw putíujidirerint aíiqw' r
ntdriítjerrMq; djpcriorcmfiytunjmdijúcorum mtutnfc&f0^
muprinapm Gtrtit uirmt in ultioncm interfiút ^ ' ¿ í ^
8
L E G A N T I A R V M ¿IB. vr* *«*
« * ? * b^áz4f^tdibiiiuqucut apud iüos Uomrrusfo *>•&< »*>f-t«
os
L¿ Vvrgilim ¿wfyietttijlimtm dcdcrit exordiií, Awjfcex
rcfi**** mPfys cckbrddU^ quid aufeiciS pro nuptíjs cape
py ^át-<tdhibebdtuTq; hic pro p arte mdrin-Mtgnubd* qu&
*ft tr ípp íuípf//^ cckbrdt\dk>pro uxorr.atiqttattdo ctiam
^Ptopricpro ro, íj«i ¿«x ifuíff-^ r/í: ut primo carmimm
* ^¿ff.Nftf defenandü Teticro duce^CT ¿ufáiee Ttuero* Ode7«
heundem.dcCitare* C A P . I I*
C ^cjdem inquiero laudare dccipiturjtt Cieno t Cite* DcOffi,iíb*tt
yih *UrH> $<d4misctdrifíim£Ufti5UÍ&orU.Ncfcio cttr íddixe
tl n fíu
t' ° w «at«* íítV^um p&üd HC/CHIÍÍ #ifi pwtctfc ¿cuito
i .^^wt SdUmíí ( gw fuit loto* »fl4STi*Tfenwt)iodH)irilnI
^^meretmquippc qui nihü tgityfed tcfltíjuityquU inter*
vjl*1*! ?»w in frf poflfft/Wtrcplw «i#ort>,gu*rí grjíam
^^^urtrdfeuntibwí^YgoftH^ificdri locas pOtefi,pott:fl
Kout ff/í IÍ cíaw", íi o JI ¿a men mqudm ucn tttrttfy fcdddquc
n?'*^' tefUmonitm dcfídcraníVcl cittnw Z&Umintyconti
tjP^o contrttto:utl eitcntur dutoreí&rlibri qui de hdc So*
^ ^ t f uiétoridmrntinfruntjcflimoMmífr dicunt*
^^ lozundciriydcCapio. CAP. n r .
l * l > w |ecwftíífiwnrtíncíímítt p4j?ttío ITgrujIcítt proptttítiw
^ " ^ « t dpud LUtretitm: Libit#
fc
^ ^nc proiíitritií tapitürjut tangiíwr ird*
inifáe*$cere iTeratAH And. Non Jí capiundos Ttubifctá rflt A«ft*4,fc*o.t;
^J^Qmcshomaics.Qdpcrttpcrprti:Tcrcntuttimücaut. AA.*Í«B^
íc
Cito* ¿tfttw&wnttfartffihilúbúrcstquQs cepitlcues*
*^*>}K§crcfttfterc.VergiLG(Qrgtí 111,
Vdt'C *!*' "*'r prüw ítme/íí ripf wwííri, -
jt0tt ° i f t ^f/wgi'íírQwffw ida"™ fmvf nofl cepit7cr eceítm
P fr po/?íOÍ Mpjpxrfffrc^clígcrf-Tcraitim innecyrdi M+toú
B * Q¿t«ítt
*ft« LAVRBNTII VALLA-E
Víb*i, ->Qgu,m iÜwn in gencrm ccpimut. Verg. in Georg&s'
Ante locwm cdpies oculis*
M.Tul.de Offic> Quid infü diquid probi.qd'cdpidt ifft&°*
Cap crc7 dcletht rc^ufltttcrc, hétre^dccipcr^ctrcmañrc^jf
parche titt ere, fu tidrc,d cápete 7 c op I eñi, inue n iré: fin g u ¡OT^T,
exempUfubijcit>qtí£ ipfeinc longwr cffcm)pr£termp. l « r
bus non ejl iüius probdbilis expofttio. N a quií crcddt auto***
uni dittioni totfigniftcáfti er quidem pro fe quéqi noud J^í
UoUiffc^tinqadm lingudmipfitm confundere tuperentt CM l%
tur ifo locuti funtiNcpe quod nihil intereft inter htófignij1^*
tÍones?cdpÍo hojletn7c<tpÍQ generttiCdpioftxií. Trfterckw*
praprlentes in hoe uerbo nounde funt.Vfí^quod habet ret?
procwm quenddm ufm,ut idcmfit,ccpi uchpttác& cepit $
uohp&s* Cicero: Ndgnarn cepi ex literh tuis uolupme. Qí'í
Ptclam.M* tiUdnmNet me &ntA cdpiebdtiioluptis^fthdjluctid certftí*
U condere m.PfüiHW dd C&luifmm libr* v i n . Capto úíiq^
uotuptxtctfuéd uUduclnpfttetion cdpiarXepifomn^cdp^
ftm fomno^ix dtciw.fed dici poffctjtt opprefyi^uidvlictrf
oppriinitutferrmo,c4piturfomnoXcpidclechxticncw,tdx ,
qudm-tddcébxtio cepit mcifcd in páfiiuo petw> cdptus ftt&'
Ir&tiW.Eí item in mcw.qué <t¿ dekéationem perfil'
t'ttptutfam dmanmtelocijuicedtticuocís^fpecic midiera*
morepecumdrum^eboiwrttm.magmtudine/ublimtite^
t tcrU-lfh enim o mnu drtcchnt, ideo ¿ fabinicüigifolet 2f'íJ
DeOffdiM. fatio:fu\cipfm | 1 W MardTu&^ inpJt inhii Sf\
probUqtiod Cdpidt igndros.id e^ddcHet^rgo probitxti iRy,
ddc&ttioMfit itx exponendttwcuiut prebi dvlccTatio cJf*1?
Ígiwros,fiuc igndricdpiintur dcíectmione.-Ctrtecdptv*f'í,

aft.i.f«.i. nc formina.id e¡rJdc^tionc:nonJutcm(iittcfb.tttí f ^ A " ,


uc,cepi dmorem. Ncc tongé db bdtraticnc dbcft iUud, t*r
fím vente,pro ctbdw fimoctw, Nrcficemqxm rí í^í¡í'
H E G A N T Í A R V M LÍB. Vil *S?
fl m páfiiuOiW nuquimfcrcmft de oculti dici. MtfericordU
tto f D < , ° J a non ty mifericordiam^didmimd ejl.non dclctfo*
>{tddoloriÜe ex alieno nuloEtjneriu mea ceperut Dros,
ft*. Ucrc*'M : q «i firmo rarui cft > id r/t, a dmira tic, uci dele*
Cfh f ° jlíí '^fl'flí eos cepit.C apio dolor cm ume potití^quim
fc¿ mc d°lWydicimtíi.No quid non pojfwmut etüficdicere,
^^habcmiaaliuminufumo dam mdgi$propritm7Tcnet
*°lor ¡fieut tvnct me dcfidcriim. Bclcéhtio cnim uidetur
Ut
( n capere^nee diu perm*ncrc:doíor ¿utem? 'cr defideritm
c ^quafi pcrmmctido .1 tav,eepi indigtidtionan:ccpi\ fmc
ftí
^5ft tnokfiídjpotiui^qtídm cepit me indígnate cepit me
0 1 &*• Contr^ccpit me t^diam.cepit me oblmc7cepit me
^potm qujlm retrorftm. V crgilittí: Gcorg^.
T
r <n* mc/fi te ceperunt t*du l*nd*. J"^™*'
A
^íííífiNí-^ agrUncq; urbü oditm me unqudm* cepit X¡* " ^ pcrdpit
Mtitum odij)dtqi ifiuidid1 cepit cloqué De inuct.tí. i«
¿*'u} domines ingeniofifiimi<¡udf¡ ex diqua túrbida tempe*
e
ÍÍI portiímjfK cxfeditiof<t7w tumultuó fd uiafeinftudiu
^04tr aderen t quietm* Ídem: Vi eosiujlitU capiat oblu Offi.u
¿^nm timen libro [eptimo Kdturdlis hiftorU ai>:E' pr£± CaP*^*

te '^^«.AÍfiTdproprícrtf,j«¿d capere figmficat uclfyen


iÜtij otift07ltf ^ípírriSmftnr fiiHW jJxHjfc: <íf^ bine c/l
iq ¿ 'Cr^' ^ °rcs >f ^P1 írt0 'fJ ti*m¿cP' ^°'° *" £J ^ P 1 >wf ' fufeepi
<jCc .''^ifKfccpi ctfntf s/¡*fcf pí fumpíiwrdcí'f pí cdídittí&f oí?,
¿¿ - ** ^denajítt*ícpÍ ddmiJttw,dteepi iniurid,accepi cotuume
<Ím ^CC^' ^P^'^w, dce ep i u ulrt itt, ^ffo d n H q w ¿ mfcrcd íit er di
<ícc *noy} UfíihuU non pcrpeffai fvm uulnttíyfed firefemper
^*!,nifimorepoi;ticc:utdpudOuidÍMtilibr.i i,Airtawor
tt d m >í( crf
^/ f ^ rcpft/fuñí.Cierro ? ]n domtimutftpticdbmbootíi.u
^m¿ ti0n
t€
rc u m retu
P ^ ^fv^ a^m ¡ S n ommdmt^r cd
m:quwm. dixitt ticqmqudm contra hot¡quodpr¿c\pÍQ
j?a l A V R E N T I I V A L t A E
fiúcit.Ndmftímo fupplicitm^ftí/fíio p centeno m mc,fed ¿ tñtJ^
divm infligí intcüigitttr. idcofy ¿diungitur abUtiuut cíi pr*?
pofitiwe dcCícíT.De ifto p*«to pojt/í*j>pí¿ffí|ttmÍt«r.QiP
Tn ítgum. tñianux: Vt nift oceurrifiet ad dicm,dc eo qui rr/nfrraf, pa^
DccUm.**.fafácrctuLVotcjltunen quü de fe ctidmfmertfuppUciu/tí**
runtlfctonqumdu¿ pcr)on£>qu<tagit7zr qtuepdtitur. P«J*?
quiafimcre cftultro,qudfinQn pernufiti aíiorwn cdpcrc*í(ff*
ut intcUigatur pro nimum: er interdi pro drrogtnterfibiP*
lo bfottajíb* ¿WíTí-:wf Cicero de offictjs^Or^tionem autem latinam cffU& |
profctto tegendis nojíris plcniorem* Nccucrc drroganter v$ ;
diftitm exijlimari HCÍIÍJÍ. Ndtn phihfopbandi fdentu cortfc
trtdtts{quod cjí ordtor'ts propriü^¿ptéídiflintt¿3orn4tcty í*

mottddcor id meo ture quoddtnodo ucndtcure, Affiímpfijfcr\


ait c¿tm laudemtqu£ nifiuerd efict^dc pdUm urrd, propter^
ptdgnitudineMydrrogans uidcretur.EYgo affwmcre, ejl wwdtf'j
Cr penenimtm fibi trtbuere, ídem pro PUncio: Qtitqudtn *
tnihi mnttmfuma iudiccs,neq> arrogo, \nde ineruiit oru tto*
bttlim préftmptuofw.ncniq; quoda toco Vdímut Mdxí0?
ibt pUne borum ucrbortmpropriefátcm diflinxtty ut hdC iw
rentUm peni pr ¿apere uideatur^quti de Cdtotie Cenfcrio &
qtuturyqui enjem demedijs hofiíbws recepit: quaqudm hoc $
aui filio Cdtonh tribuunty inquientes^ut nocodftut accip^t
pdfudftontefmereuideretur.Q&trcfiLatinévrnoslo<ft I
uclimusy dicumusdotninu/m 11 s vM cúrncmquidcmhti0^
ftímpfiffe^mortc ucro decepiffe. Meo iureyquod mudo apad C
ceroncm /cgim wj? quisfbrtc dejidcrdtyQxponm itt.Sigpifi*
dute ide quoddmmodoyquodmed áutorime^ mca'ty \iáti¿> ®
coceffd tniki db bomnibui Uber&tcM Ídem pro Arcbia,CUr
reftto iurcnofteriüe EnhiwtfynftosdppeUdt pocatsSuo i&
inqt>quodpoc& crdt, er probdtifiimw poefo* Idccji P^ **
A4 Htttmúít mrc&t idem «Ubi, Pro meo im hoc dtco9 ms tQ me Priiid*¿¿
1^ ^ COíI£íícter d\ce>. tjí eijím ejjíeifns cdufajivnfinulftiquA

Ifi m f
^•J ^fin,*í'íatfíP*1**ÍW4 máfuctudine, pro /¡id pí#
1
' e # f íwir(»f dixúcaufa inteüigitur}non fnAÍts,
*fi cu ndcm»dc Con tendere, C A P * I I I I*
V^ 0ru fn^rf, ídem <tittcflftftin¿tre: ut Vcrgiliwt, -QHtf Atnrid.i,
eftft^°*'»M ii w ¿ ítír/« tontm&mt petere. - Contentio
^^í'^iitttiííjWtlcUfio.M.TwlIías ¿eüjjjícijj litro primo:
ífííi' ^^üancuociSyO- fubmifiionetcr c&crtsfimtUbttíficiU
*Í<*¿¿ "* * Sd¡l«/li H* Hí/íoridrtfwifltfdrto:R«rfí*í «anena
0>
CCY ' ^ f í"íítt«t ¿ w cent f INÍ «u f. Con tenderejontin uare, Ci*
'«"flh G^torrff C«H<ÍO:I<Í ^wod f ÍÍÍÍ /cnpftt dccUr antier co
hilJ*1** *o«íjer rrwwjJíonM corttmwdrítar.Eí ¿n ícrfttfíN*»
^. Pf Í'ÍÍ icio fita cjl}(jU4mfineÍn termifíion e cotentio. ?r&tertb
*°*trttííor rjfjf ajbwgírrímrürfliírrr) compínrárr jCtrtorr*
n^^ere^proripere, «rí dirigerefigntm* Itenm profijH*
ftf jintmdctt. Sednc<¡ucprfccpttt}nequeexempUfittíSdi*
Co /^iW* Quid cnim dt$rt¿ontentÍQ e¡t perfeucranti^zr
Kfr ^ ^ eft continuare í chutan prtfcrtim eadem cxanpld
pq^HrfuUjaM.Qutditerwn vcrgiítatitiillud, Qcntcdunt
ittf'^t üb*d Saílujltanum^rccontendunt!Quadúo Ídem
4p/?*Wiqitodtatdünt,uelpcrgMtirc,fwc petert* lamuero
<L ^keron em conten tío noncflp erfcuera ntitt>ncque con tí
jjci^tinttarctfed intcntio>(tta¿ intcndcrcimdiftirtntcrenim
tt ^ W loco contendor? intentÍQ¿omenderci&' ifítHt
4¿ ^Pforiinifiüunwryíccipictesintctionanprv uoíuntxte
pfj/^po/ífo. AjJrrJí» ad hoc probatidtm er M.Fabio exc
&<Ut *fi-ír ^uo^ & 'P/*rf rcs¿c qudagimittiprobitbitur.Nequc Lib.t uap.t*
€0ít ****»« 4iíír m mafírtf |ontw, wec dCHU^imtíí omríow¿n«
*flíh- *^dBI ^ ^'r P rfrwm Wdntf.wmiwttq; pirnttí,rcw ütm
tifo- ^w»moííí poteji,cr iUc pr^tenuts^cr tmmodic¿ cU
^u¡m rjí uíira na w¡mt>f wn fíe $ p ronwncwtwne jfc#ú
B 4 nrc
39* L A V R E N T I I V A L L A E"
«rt iÍKfíKíjbrfintefio/io« potcfi. N4m «ox «t nfrííi, ítífl .
ltí*j?íor;/?¿c griwíor, CT pfnr¡or:qw¿ intcntior >boe tcnti&>®
dctttn mdgis cft,Sic ima uim no lubv^fumm* tupi pericia *
Uíedijs crgo utatdtwt /OH». Uiquoq- quwm uugen<U'J,Í^J(
tjltCXcittndLqumfmmuédAtfuiittcmpcrundi Maniffi^
ergo cft,quid ftt intentio}tuw ettimfiímlttudo ncruoru fl^fj
jc/ím* doccty undc ftmititudo /iwipfa ejl.Na utncritut in clt
rd^dut nerttm in drcu^quó magisintcnditur^i uehementi^^
fonum^el idtm cfficit:quo tndgit relaxdtur, f o rcmifiio^
iu er uoxy qtí£ utiq; ufwm ntruoru corporií exígi^quoS ^.
re íicct in ctcutífiime excUmmibui máxime intedUmqud*
Caer.üb.*M cith&Yd aut indrcu> fiaccontcndi:qu£Íut dixiyidcmfutitffi
tti¿5ruiH ™l ^m cífe cx ttcrbisutriufq; dutom^quos nomnauimuiMtí j
manís, ÍJUÍ tris ucque aero quifquam ncgnucrit cotinentcr ejft>quod ¿&¿
f^^^f^econtinudt^quod hUrccUut aitftd i continco utnit'¿^
cátitifttTb*iiü tentut u&o i contcndojicet continco ficUt co ntcntu/m.
%ttaatt
In cúndeme Curfus. CAP. *
Acucia. f~l Vrfutjn quitjdm quod uoUmiut Vergiiiui:
y^/^Curftm q; per dum T)irigite in tucos.-quafi non fttr
rute dicdtttttt de uoldtu curfwn, er de curfu uoUtum \ut ífr ^
inHícyr. pud Tcrctiumftjlmto feruum tre iubvnsJttqui^VoUipro^
iá*i,ict+t qpoiefoitnt. Den<tHtg4íiottcg«oí[i ftfói4¿ictmw curf^
D offí Hb * u t **'THBHÍ*, Ndttes q; in curfu fruméto onujhs petcntes fl£
Dcciam.ii! ditmuiderit £tQjántilidnw3nMÍg<ttionem dixit fugdfaP*
ñaues fugi€titc$yqit£ ucíoccm curftm conficcret, quum ifl<¡j'
lnde}iigicnti¿ ucld longo ttifu profecuti-ls enim qtti fiigit^
Atndd.fl. eifiimecurritJEoqi Vergilw inquit*
- Pedibus timo r dddidit días. .
1 dan quoq¡ Quintitianui inquit:&lult%futjt er Graci9€fpj
LiMtcap.t, ¿¡¡tin$¿cnQmmtti ^m^rquiidculum cmittit* idculdridt.
tunqui pildm, dutfudé^ppcMionepriudtimfibi *&&*&>>*
rct.Et HtUpiddrc^uidfn.mmfc^ü eji3 m gkbariht^^
E L E G
* 5 A R TI A R VM LIB. vn 3?*

u?j0 .* f /sQ*Mrcdd ¿«MÍ QHi/ifil^wtttlítíw HÓ ¿rí/írrítrfwnB


I4* i » ^ettntcm*w *um udocitcr uoUnt f m curren: ¿iWmw,
fy ¡**akrifudcm* J (íw¿ 4«féJpWííor.í toreÍ obferumi^oli
it^f^ttUlS^HAm tí0^Tc pro difcarrcrcdict fokrc:ut apud tuit
fi>rÍ r ° r o m m d mtírííí iwÜMntm.Eídpwd Ctccr. QHI per
v<trc <fít* Ojióle vft reptirc. Nam cm reperefít ammdlií
ies ^^ pcd¿but¡zr uentre mitiuMcet quedan reptiíidpe
Mío- j f,wí ldctTt*>&mm repare hormón dicimu^quife^
iü JL ' W ^ e r JKJ:/? fcftudinco p JJ/B iflcc dicquaics fmUqtá
rtls
i<tu t uiti r; ÍÍ ,/? w li't »t q; í o Í i* jj» dí t JÍÍ f wr. H or 4 í « « : £ Pffl *4,lib*' •
u* í^fttm/lylHiííNícrrcpftirfp/wí^f* .

^e Bn^¿ ía Í i ¿ttm fo/í3i*t r de w d r c cdput, reficerc o cw tostrep w


fc "^ ''mííí ,anííns/eíMíí3im forre, omiirífí; ttiticuldx [UM n o /
<l
íte*flíwfíírrfrfdrbufciÚMpofimtAdcmifrcquetiticr curren*
tf'tytinrcp&ntibm Upfus cjl.Terentwin ArfrípfciírPír* ¿¿U-fren,*.
Wl
«Jg/í f omfif oppidtfiw, ad portini^d Ucü> QUQ ncn*~

c
n
* <tindeir¡7áe Carpere, C A P . VI,
^tpercjnquittpro dttcnu4re>a' aperire. VergiK Georg.i,
jj 0 ^ ce / ¡o ¿lu rn a quidem c a rp cnt es p enfa pu cite.

Pq.ti P^mis digitiSffjcpueüitprimh ct ¡pf¿e digitts decerput


VÍ v * m '"*"' táfiAUC. lterücarpere>edaiter pr&tcrirc. Georg.?.
fr
¿ &a¿w; -Eucri
Vqfa^pKüfog*- Eí ín r o t e :
i^4 ^ e ^°ÍC giyrwn mr/pídt, Q¿wj?rópnmo >iott cefcrÍÉlí
/ ¡ ^ | w '"«ffílígrffttr prr fcoc, qd* dixitfu$ty qui ejí ecler cur*
h*tct¿n rc ^l^u ^C4J í , f r c - E f ín / « «ííofignificeturudociter
'&lkd nmq¿ cjl \rc in gyrum, aliud preterir** q^od
B í (fe ejwo
494 t A V R E N T I l VALLAS
de e quo^ fefforcutrunqut poetice* difim e¡i*
Iricundtrm^dcAcdpcrc. C A P . vt\L»$
Infcünurti. * Capar? pro pdfccrejdem inqmt.TcrcntiUt: Aífip^ -
1Jcí ?
* * JTVÍWÍJ ÍICJWO p)ffi(« prorfut^tque profrxiW, Eí hfc im¡&
Acarid. j. -STOiWí M Vcrglííaw;
1 ¡¿OÍ porticibm rex accipiebdt in rfmpltí.
Vrbdniut projiclo,zr kutiut loqui poterit. Pécora g f ' í ^ l j ;
<tlt*/í(*5; ítanf wpd/c^nd borníes. N OJ ¿rom gwoíífí &f*\;
margue exeipimur in eonuittiutti ,nott dd fdginm, fed & *
tu ndtaífm i Ü cim^ t^«c ¿ppir ^ítftt úiaíSUTHT , W f wwti IM¿ f $
cibis 4$igtKtnr. vn decottu iuere di cima Teotmpore*nQ*t ¿
wjfttri^ut cottipotxrc^ut(quod dcfvrmiut ejl) cofítpdfc^í
uc cotnpdfa.Síquidcm Terétiwde Thrdfonetnont&nqu¿$ ¿
fagindtore locutut efí^fcd anqum defylédido dppdrdtotf
uiuiorum, Et Vergüim: Hríenurtiregmuultregidm qMK\
magnificentUm in cxbibendo comimo decUraffe y non¡^
<at ta fo^ar) pajito non, er (ttt dxxíyf<igin¿m.'EdicQr fl^
accipcr^nvnmn qaam fignijiedre in domw» famjjonortifli
dmicitite grdtid aliquem contUudm cdpcre:¡t¡t &me,ut fub^\
I¿g4twr in COMWÍWMK ^ceeptta /im i te Uxti, i¿ rjl, accef^
frnn in conuittitMtyUcl tra&itus. N amfrequctcr in contra,
Tn Adfiph, dici reperimws: -Xndignti cúm egomet f\m acceptut mo&'K
&i?M.Tu-¿pudTcrtmm.£t ápaiCictronemzExquoiÜutí^í
fcuilqwiíi, Archyt^quí cum uiUicojkñwt ejfct imior, QJJO t e m* ¿Q *
quitttícccpiffm^ní imuf effemi
íneundein,deGrauc. C A P . VI I1"

-tionce regina[¿cerdos Mdrtegrduü* Qircufl'0^


tto ftchiUtitttcÜigatur grauidd.iiam jí dicsmjrcg ind ><""Vj
ejl grdu^nemo prorfa inteütgrtjed addd cxrege.dut &*
ritofir&ffcintcüigdturcffrgrauidd. it&apud Vtrgil- & i
túo%> u grauii?pro,¡mnc MdrtH impU^Qrme^lcnm. V ^
XiJ^^fa* grdUristenübuñt pabukfccñs*
**k íl^f0"3* í"*0 grau¿dtf,fupcruttC4ncu cjl exponcre grd*

qu¡ &Utitnr. Granes uero effc 5 per cpithcton dppofitum eji:


¿to$Uu*d<t omncsgraua,utipfd quoq; uox indicafrndm
^Pkl**^ gr<íMí¡iwí.S¿/í accipitfúcus pro b^quépepcrcriít»
fcV^P^ítt tmúicrcSy qufrproximi* dicbw mdtres ¡ütfiitt£p

^í ípf Btfrc OHÍ 5,cdpr*f we pfaia Ufiejed uberd plena U


^ c)í dpttdrondanper fr-*nrf4ííonm,grrfui<fc: Giotf.fi

¡JJ°, Pquando repariátur gratis pro plcnusjjocfomcin loco


^ÜN^ ^'pí'w-Hwnf cundem qué ego protuliucrfutnycf ifo
l¿JJ*9*H/!rfrgr*wdo»cr no« de grdttifit qu*flio:necpoct*
q**Mtr¿ntctüí ordtorcsficloquuntur.ut Qmntilimwy'LU* Dcdwi.t*.
4¡¿!*'ntr* ííí/ffr^ animé, cr «wíí jfcnfrífctfí grdKiítá moí
^Sf4^grá^rfH«í«íw<nGrííMíí>írtgütfJpícrtiíí, Vcrg* A'»"*1*
J19* piemíf grdMf7íi,4C mcritüfi forte uirum quem

í d ^ 1 ^ ^ 6 a i f ^n™"^ dppeüdrc plcnum pícate^ er


(¿^"icrifií quti audeatíNcn crgo it% exponendum e¡iyut
§ e^utcndim* in qwo pdwíó pójlmedm Jrnroifídmofienda*
^JtoftiUgrdndttim. Vergil **•««*
4 t IC£*HI« EnffíiainJiVííí fd/ttg*f Arcjto.
fro^° ^0ÍIW* ¿«ripio gfauU prudctidtCr tnoribut, quemado
"&í?* SÍ'ÍWÍÍ pj> üíf, cr mo-ütf dirrfrailía Mwltt prtfcrU
«dij^** *** hmc ádínommiyqu£ proftéio fhrent wftnifyfi

t ¿ c ^CJ1 fttwi 4¿ tííííiatr di/írntiimjum ab ipfarei natura*


UXt®* &**vjuaptv ndfHrd ponirro/im/í^Hi/íírdí.'Ht^ríííícf
^¿^^^^/^rtfín^gráWíí 4nwrf,gr ¿wr feutu* quodfcilicet

lnde
3¡jtf L A V R E N T I T V AL L AE ,
inde per abufiofícm twnsferimut ddfcnecluté^dd tnorí^* #
UboremMdoloremiquiJ, bi,qui molcftidmexfencfttó?**®j
bo%cd:ta'^¡€i}ti\it>quáfí onere intokrabili premuntur?^
cupidc,uclut grMic pondM>df? itAlct deponerc. Ncqttfí0^
ád molejltM corpons trmsUtio hxc fitjucrum ctidtn dd ti&
/ífdí 4nintí:ttt, grtuti CQittutncltd, gruuis imttru, gr^fj
ror^griuis idtlux4^tír£ aninum genere quodum poitdcr&K
mwit* 1 t&que umtímodt^eflyqu£co rpo riy dut a n im o itf0'^
funt7ea grduid dppettdTeMoífc molejíu ¿molcjd e$U Tt^
gnAjnagntq; pondera ttocima ejl.Alter modut efcquód <fi*
údmodwm gr¿uUfdX4,er grades trunci non fkcilé loco WfT
tttr3fed dd ornncm tanpom mmbilitxtcm h ¿rentM ho0\
conjhnteí,etc prtditifipicrjtidtínmto perfigurutn grdutS^i
mitutur, quod nec prvcÚntt,ncc mnisynec UAniatcjtcc prfll*
fis ¿íb {£quQ>zr iuftofummouentur.uthífitciunt) quos U^[
tttmm, qut in fiímUtudin cm puherk) er pdlearum ad offljfi
rdm uentildntur.Scidmuttimengrduü tune rtgercddtiuthf
cjt inpriorefígnificdto:tit,tH es grauk mihi- Quate non f,
Líb^.proocm,be quídamleguntapud Ciaroncmdeofficijs:Quod £&^\A
cjfct <tptijtimwn>o' autorit&ti me* grduiflimum.Ndtnhocf,
ttifiimtm fuptruacuum c/i. Ctftcníin quid mtrer ,/t m &** f¿
funt áltiominteUigcntufkUitur^uwm lcuioribu&,dtqM C
tis bítÜucinetur M drceÜ MÍ t
Incundcm,dclnficíatprt C A P . I *\j
Nficidtores, inqm^funtjklficriminis obicftores :ut G$\
I de Qrdtorcltbra primo jVtfiíUciiifiádtorprQbafJ'etW
4ntcpetttim cffc pccunia^qudm rjftt capto dcbcrt.HoC d^
diüvm efh ¿ Ciccroneynec reo crimnisjed pecunidrwtí'^¿
ro dcccpit non t&ntiim pro rcofcd pro 4&ore etidm* & rf5 ,
fdtore fklft criminis. vbi cnim peraní^cr petttor nontift^.g
tbi nuüa, cft amndtioAnficidtor igitur tf fignifiedtttrA^a
gutfc uel deberé, quod ááorpctihuti eommfijfc quod4i' $
, ^ t E G A H T I A R V M LIB. T I . m
fon *' Vn¿€fatu* conkñurúlii diciturwftchhsjní/tto
<fcJi** T€lilS infctóturiuvl infició it.lnftmri cmmtW id quod
Jin
tt: fcÍMÍY€y cjiuerbonegm* Uam negarecjl aliquando
^Moiut vcrgiliut: AenridJib.w
. &rcgi}formafcd qucisfortunó negar at
. n Pztrum rediw* Veto notim eft aliad cffc, qum nc=.
b^fotbrcMcrfignm) contrariwm cfl tüti impero^ er iu*
• ^o« ejí autem buic nomúnift aecufamm caf^CT utijí
*ift co, isjtidc inficus loquor:aii (tnúlc e¡h fuppctia^pro
^ í^íf/í auxilitm: ut in x 111 * Qommcmriorum C f p m , b^íciS"/* *
8•J**Wittbatttr auxilia magna cquiatw oppidan^ fuppttia*
foJ^-E t m codcm:Sut¿q> rebut ttmcn^dcphanti4q¡ xxx.re
j ft ">f«« f¡nibm9 cppidiíiji fuppetitf proji&w eft. Bt itertm
ü
t¿ hto;Atquc futtfU%ientibux,fupprtitóirc «¡ntendit. Sue*
n
iu* dc Vcf\>¿j¡ano:LcgattMi infuper Syruc confutaran fkp
^fawtansapn dquilajugducrunL Vlautut in üpidico:
c^njií-ttío,/? qttidfeuiuntfena, fuppctitá mibicttmfororc Cap1+,
^dem in cddcm^nominatiuo cft uftts: Auxilia mhitfrfup*
tdomi
Incundem^delncíGm. C A T , xt
í^fiíBsínqwYjí/ííd/TjÍOTttí. Cic.in OratoreiHfC quídem dúo
tnA '*** pedibut incijim,dcindc mcbmim dicere [okbM.Quid
q^A e°ntrdri^my ? w 4 m ÍMifimf id efly m¡nufotim3 vrfirmU
^ r # ccniunfiimiqudfi nvfcidmut7quidfit\t coUyccmmatA9
l^^todijc quibwt Cicero pluribuiin locis dijfrutnt, dppcU
Pt *]?* incifoncm7mmbru,circuitum^uedmbittím,puc com
^^poncm^^eontinudtionem.fmecircunfcriptioneXu^
u
'ti*ni {quod métti nomnibw Cicero uocdt)duo gmerd
(¿{"^jSrifiprioi-i düUmfit defimt: 3 nciftm» eftfcnfut non '5,cap*J
¿ P fto jittflKYo CÜIIÍ íw/Hfcp/m'fljj p**r HírmtW:ttí,Dowii« ti*
fJt r I T * t Í 4 t ^&f&¿w.pf c«niííftpcrd&íiffdt rgfftáí-Fiwii/- rfHíí
' " W Í jicrta ifldji.-MíírS, fjtffn/i« nwno-íí condufus,
fcá
t9« lAVRENTII VALLAE
fed d toto corpore abrtípMyaf per fe nihil tfficienf.
Inciindcm,dcCandeo* CAP, XT V

Ub
a Vidergo tnihiínebencdixit MareeUw? imo #&°\L
qttidtdt<p ddco multtftd nunc bene dittis non cft I***
tmttfiin hi^qu<e Luduri (fweíít, nonnihitinterdwm &$$!,
*** Ut7cartdetignitamcftM.Tuldc Offic. Cdttdcrtte ctrbvfltr
údwrebxt c*piHttm.C*nif í, edndidim fJl.verg.AeiwÜ' (í '
Cdndcntisu dcae medid ínter co muafiindit,
Sed tíie {ut áixVjncnnihil defidero^ttm zf cxcdndefcert W*
mnm dicimnt,<¡mm uehcmenteriYdfátur.Vr&tcrek of\x$\t
cjt pafiim Cdufa.qudmobrcm unu/m uerbum plurafignijicct* •
in hociQmm cnimignis obfhntid exupfrdt^c fumtm ww"*1
tdndore jiítmtit£ConeÍpit:ucl quod Solquartta c¿tndtdior>^f•
to ¿rdctitior: i& animui dtm itd conci&tUA t/i^í nj?títm4t tíí»'*;
€enftiS> e r excandefeens dicitut: ucl qtwd more ttentis cofiy*-
ittw^er tfl morón dqu* rbüüicm in kbeteyud ipfa á<¡itd W
tií cbttüicjts tfoti/MM dibeta ciet: m aninwtfirttiti perturba
ne perciMjxcdndefcerc diátur,ut t&m comoüo mctiifig&l
tib*^ap^i cetur>qu4nü, efl ud mdrU^uet dqtta d¿ ignt ii albvfcctisup*
exuaim¿ QuinHlidn.expofiti ttocahulipdttfcctexrpto:^
Uxlinquit) eft conforto in fe dqud,uel quicquid díiud (tmtÜ^
MertiturAnde propter fiexm cdpiUorim^pdrs ftmmd cdp í ^
ex. h>citiqudm inmoñbm cminr»tifUnví. rt£í¿ díxrrish&?>
mnid UerticeSyproprie tune wideinititm duxit.Qtt<tre riet&
debet mrum mderi^cur interdim und uoxpíurdfignifcet*
Btf.¡nijiudT. InSertjium,d€Lxtus. C A P , X I '*
Cfore, Vndt j ActtmSeruiopUcctmdtxfígniñcdretfactmdu,p&t?\
liquiqüirtinte ^^p-duidum^paícbrwm^mdc^ cr mdtz dhd.tdq; dpud v*
jTTSflirí 1 ¿ ' ^ m o ^ : quo¿fí*ti0*qvo$pocttotxpofuifot,4áb&**
riAcjíJíjí quo riorfenfm ábutimurjim unum ttdturdfignificetXttil $*h
'"frm/rcuí: Líf íaw txtrinfccM.Rcftcigitur dnimata dicun
«tt f^?«Of(W £úfttttí«r,Eí g«f4 tiAturdftc copdrdtum c/í» ut
frífL tf twppr'a habitudine funt9aldcriora;qu¿ uero debili,
tos ^fíwwfit* M pingtfij uoccmm hete, ut Utas éucsj**
^ . ftw>ta£* ¿rafíüTriínjrn mw* í?oc adfimíUd^adfegetesV
tiú*?****' °Üuca*dc táterM arbores* Vndcficut ex iüis fupc
i wtyÜQtmnipcrdpwnt fruélití,®- quewidmodumiÜ4¿t%
» ^ c 9i quetlufint^dedaratd$rclttt:appcttanturq; Ut* IV
toJV*ftf «íífíTííf ÍH oíiucaj^ti arbujh^o quide magis quod
^titto&t kac anímate efft.Vei Ufo dícimw ab efjtftu, quod
u ***«frciutiutlocim tuttum, quia nos tutos efficit. I de o (fa
a
(» ppeUantur bomines Utiob¡íacundirte,pingucdine pul*
tfitnd¡néigrduiateJ&' fitmlUifcd cxntum a, qu£ in noftros
fitcdünttftutifi ia cotingat in noftram ddefhtionem) Uti
g l o t i s UQluptiítmfy pdñcnti* • Hdtie igitur reguUm tenc
^líioc nomc er apud autores inuentum fkálc in t eUige tur*
prttifkridm fine dmbigumtc in utendo fuppedi&bit*
^eundeniídc A c c u f o ^ Incufo. C A P . X I I I.
A Uttfare(ut idem cu mutis alijs uoUit)c¡i maiorif de mi? j£«ílx!2S£¿

l^íjnguídris inferna uchmenttr eft cafligmdd. Apud S j á U i " * *


r^tním <w( QYvm obferudtio ifh reperietur i N o«W dfwd
I ?** iKioírrcfítíMÍí folehdnt probifotisfimula' eloquentU
/ ^ ^pejf/fre <* írt^gíjorüw wtrorutn aecufalione i Á tqxe
p^} H.YdbiuA)nreditifattt etiam cUri iitttcncs obfidem Kei Líb-i»,c*p.7*
^Y c * Éfdrí.^ítírf/orüW cíwiüítt acaifatiene: gtiodfígnificduit
<<£?"? 9ww* dócif : C\uim cft iÜa mfera^uim dura feruitus>
^ yerntibui paulo toquacioribitó fcruicndtm c¡h. Nunyuid
j . °Rhmes íjuututores fuosddolefcentulutiniudiciüuocd*
- **** Cicero tjutwi Vcrrc ramftcit,, pra:toritm üirum ipfe
/JOWÍÍÍ non accufiuit úntale (¡i locutuí cft,diccn$ decufatio*
fctftfmpcr, nunquam incufationem í £t hoc quidem dt
«cea
400 LAVRENTII VALLAE
dceufando. Quid autem de incuftndotCertefi ittud non $
mdi ore írt minorem7ne que hoeeritde minore in mdiorefflw
íioqui nuüotmqudmin indicio dudittme¡hnome incufa10
quid porro extr¿iudicitmf VcrgilÍM inquit:
Aeiitíd.i. Qucm no n incufaui dtnens homnwm ucyücum'uef s
T>ij quidemmdiorcs Aaie^ftmt^homincstícroTroUm^
i Htwton x^minores * ^efhdpud Tcrcntiimpdter ddfiliim loft^'
aft,í.frc*i' -Quid me incuftá CÍttiphotHvcenim ijli exemplum p&^/Z
c&terorwm excmpUomitUtntyqu£co traeosfetitrnt? J^f^l
vtfinin:tit C<cf<ir CommattArio primóle qutm amm^
tiffít &efdr7conuQCdto confilio^omninmq^ ordinmt ddi&^i
•Jiliam ddhibifá centurionibus, uebeme nter eos incufduit' *?
(nc ¡mdtis morer)accufdre,eft uct dpud \udices 5 ueí ¿pud#*
qitemtttt+et idm dpud iíliwm tpfmt 7 quem decufes */íg«'/fa%
dtqi ojien dere aíiqtum peceaffc: íncufare itero reprehendí
mores dlfenw^ plertmque cim qucreldyquodab Mo in$rl
fis dfjtéiítíXtmapud vergitiumiTercmimiCrfáretnS*^
rosq; dutores ¿tceipiendwm c/í.
Ser.inillud** In eundem,de B a r b a d Barba?, C A P . x 11if*
bSÍJ&SÍ pArbdjdcmquitjtomnisrft:Bdrbtueroquddrupei^
„ctos ¿ng"í- í^>Scdnñ ejlburb* mtútnhomnimjnco^ turb*tdtum ff
Uíud ^tldrUPHmí:<ÍuinGr b rh
* * quddrupcdm^ bdrbfihormn&
t^cc minus iu- uti§ multartmjieüniur. HOUIÍM:
£ ^ m , . VtqhpibtrbmumccmdmtetohAr* tf
s^ty.fl.übro^ Abdidcrmt furtimterris. -VlmwUb, x x v-nt.RdMfflfo
COÍ w alicnim gregm. Nrfm í ílwd Vrrgí7f¿Miwu
Gcorg. j• Sti rt ¿íj; r m prxí5 /«Jwr w/f hórrida bdrbti:
mdgtí de bominibM dtftum eji, qudnt de bircis, E t
Georg.j. ftCCm¿nw ¿nífJT ¿barbMyinednáífc menta .>
Oym'phi; íoirJeí tora - ¿ÍÍÍ m«ífoífoYcoíreferturf&f' ft
rfíj? díf W I M c uwd^ g«íwn ttmfingúffmgulti hircü/.
*t pT *4í*"" S w i t m d m ^ * 4 1 ** «d*0™ í1^*» fwdrupcdu:
intus in
b^ *xx.QWtíttGfuwíioí tranfitfolycrtjlis, er <turi C*P. • u
*? Hnguibw gdUintccorwn. Si iuna^fís bdrbif eorum.
nc
undcm J dcNunrius 5 a: Nuntium, C A P , X V .
N Vntimjitquitidcjn, eftquinütidf.quodautmnucidtur^
^ «¡Tí ucutro dkátur^ timen inuaútur er mafeutino, Mi*
^ Í D ^ ,CI.dlX£TJt- E £ ° 9 H i í í f m « « J í ^ »tacftttftMwnlegiidt
^rquidntttUtopinor y qutm Tejía* Pompe WÍ uetujiior eo
^tifcribatíNuntiM ey rej íp/i cr perfona tfaifar.
^cundcm^deArcccAbigOfAhjgeus^baAor,
Abigeatus, CAP. XVI.

. wtaw, x?eíic«-<¿<mf fti, ^«Í uemunt. lunofcptemmtum V*!%.<>,Atneú


0s JnUUx Düio
CpL ^cuitTroknosabltAÜa3aiiamubicotin7crun^rtoa^ *
r J m ím c ed
|>k P i! dm *IJ* prohtbcbat. Transptur{ut *** "g°, &c,c 1
^^f)dc corpórea áduworpomXiun VdrtáoxkiQ** í 5 ? T U Í m
J J ^ Í ' W e j í , ^ ttwgjí <irc£\íffeüíWí'jicjdi fíKprü&í'fafe , <Wmin rv|uis í»«ir-
Qmnt nuüu in deliati effcdifcrimen? Contrariu huicucr feí^'1
«¿. íf tbizert^uod fignificdtd loco fugárc3<íta¿ cxprUcmit,
q^niufcM kfkcic me<tfcribenti$:abige ornes dpopin¿ tu:
^cfarnQsfónitu¿mntd.QuintiL IboinlitWimifapUn* D«iam>.
41 D
% ? * * " ^ ' S * J PKMbut uero Ídem , quod de esteris
iil*íébu* teciptendu tjkqutfi nobis odtofd fimt, abigimw,
^¿ r */> f ?»""**' oucs,caprdsyafeüos,*b hortis,iuineti*¿
<tÉ¿ ' QHOÍÍ fí m nonfittfed furto to üimia > utique gregatim
V ^ dtudfígnificatMefl, fcrto tolbre^ut ctum htroci*
tQ
*¡fot*Ptíd cundarTi bdbucfcolid trartfeuntim, er ubdüi pe
\fregK frb bec titulo defcndrbantur. Vnde abdftores
**•» I"* PCcu<trio™ ^'«wlíJoa^rw, íitruncuhuc. Hos qui*
^ £ '£f£>í uoanu vlpUnw tute in quit: Abigeipropm bi
fo^^ipécora ex pafcuis,uelex drmetti fttbtrdhunt90*
^ofy depr*dmtur7w dbigedifiudií quufi drtc exer*
C ccííf,
40* IAVRENTH VALLAE
tenUc (jttos de drmcnttfy ucí ouc: de gregibutdbdüíentes. Cf*
terum (i quis ouent obcrr2iart, uel cquos infoiuudincrcli^
ábduxerit^non ejl dbigcwjcdjur potim. Hic dbigettffl ¿ nC t
dbigeo diflinguitloco,non numero:Ctdtidiusnrnnero,nol°c°'
inquicnSiQuantifos difeernít furcm &b abigeo. Nmtt qui^.
fucmfurrípueritiUtfiircoircebitur^ui grcgey ut abigeo &
furemab abigeo fepdrdt, utfuperiorfccU- Mdcer no fep&fy
quilín dit: Abigedttut crimen publiei iudicij nonefí^ quidfá
tndgii e¡Í;fcd quid plerunqi abigei CT ferro utüntur^ft df¡?rC*
hendanWyidco grduiter ptiniri corim ddmiffum [olet, QÜíff
modo uutem bi iurifconfttlti Ínter fe conuenidntt <utt non co^
uenidntMhÚ dd koctemput* tioc t&ntkm dixcrim* non fítoft
jures fíuefurtim atiqui foíent dbigere drmenayucl greges, r
ctidm IdtrutKuli^quifilfaprdtdontm mmu in dlientm dgf^
ineurfionm excrcentes > pecorae tiam Ínter dum abigunt -> f
abigei nomtnm pojfunt. Prrf/ferc Cfl«ouerbo [¿pe cy iuw*
confuida' ordtores utuntur) cjh prohiben ne alkuifidt rflj*
quid incommodigr ft non prohibuermtrfañsfictre:ií^ue^
tor debet pnejhrr uititm m\ qum uendit* id cji s prohiba**
atq; cfficercjic emptor damni qttidficidt^UoquifatKfie^
Ñeque iUui in dltenm modo.ucrum etidm in ncftpfos. Cicü*
Ub-h inTufcuUnií: Quilín id quoddb homine nonpotturitpr¿ft
ri ut non cuemnt>ciicneritid efaduerU&prohibcrí
In cúndemele Innocuus,5£ Innoxíus* c A P. X v lf ;
NHocuutjtiqw SerttÍM,eft cuinonoceturJnnoxiía^^
I nouitnoeere, VcUcmexemptd recifoffetyquibmojletid^ i
tdmcxpoftttQitem innocui ua-din vffe.Ndmch lUtid Vergi^
quod etm impulit in hanc opinwnem:
AcwU. **• Doncc roj¡rd tettentficcmyW federe edrin*
Omnes innocuti^non efi dcripicndS,t¡ti¿dft<b federa *!
les.Ut cii nihil noeercturifed ucl more poctíco^uod whilp*.
meruntjjudfi innocentes bomincs(Noccntts emití ptnt í*
*í,ft$ *íA honcfto rcccdunt* etUmfi ncmini ttoc&tnQ udquod
in
cundcm,de Inftar. CAP, XVIII*

I ^fhr mon tis cquum diuind Vdüítdit drte. í«cid, ñ


^Jkrtidcjl^dfimtitudinCyScrititMdit. Quidfimtlitudijifc
1 0
í * ad montmtqttcdfi ctiJfimilis cjfct>no txmé ewm mdgmí
^Uí^um pdruucjje^quod VíTgilfcnftritjjitcUigcrcmwt*.
^•imcdcs i&e gco mcmcíwvg! o 6 wm 4Á fimilitudimtt ccrtifi
T^ftw cfljn quo effigics cali adard^mdgnitudo m aderdt*
Jffit de abuU iíld depifa ddfinulitudiné orbis terrdríí,qt(d
i °tyfímdiccrc dcpiZfam injhr orb i* t errarü, Nftfj ¿lid multa
^Hwodi:ut>iujhrAntQmjdbütM¿njhrptf
^Zmdi fcdesifcd dd fimlitudincmflel inj\milititdinrm>uel in
P diwijWd in morcm9uHpcuUtcrfi^d,lnjhr potiwfigni*
^adtfquipiráticncmjUcljdntcnfitrdm'MtdpudVcrgdiü, _ wm ,
' goífci clypci^ut Pfrtr¿tfif íjwprf<íi-s nj/frr.Ci£<Tü:Hcxdtfie DtOfficiú*.
. °*m injhrucrfuum^dm iÜud dpud eofdcm; injhrmortis J^rg-a».'*•
^ntz&jurbmtt injhr: figmftcdt ¿equipar 4t tone dohw tn bíní* wfl«t
P^f iCT imptiM ex turbincQuod ¡tquando reperutur pro*
J^c ¿crt^írr adfignijicationcfmhtudiniíyddmomtijimuí,
"'mumutendiUcentUm dcuitemut. N¿mtrgo/?c ¿«do-fí»
¿* «tisMí Sfrwij fimilidriftimuí Macrobia* cúrnf¿pe alusjü
''ft m procrnwD Sdturnátiü m itiquicns-.Vt qu<£ indijlináéf
j$P*omifciic ddfubjidium memorU ¿unotiucrdmus,in or*
^ injhr manbrorum cobdrentid conuenirent*
y}icudc,dePaísim,Vbicft^dCVfqua. CAP, XIX.
O^tiíí,ífí^ííií,/7gmyíc4í W¿Ú£. MibidUtcmdlitíduidetWr Sc*aí*ínfíiud
^ J ^ f r y u m p ^ f ' m . Ndfiíj; irt p^ío ubiquecjhhcrbd7 non EipLicím^
^^•Co/iíTÉt^ríx ptfim pdfcit, potius qukmubiq¿: quippe currc "» a ^ioa
^ ! W ínf crua Ui c/i (ntíT prc«círm?er pecudem: nonm Ínter "*" "'
* ^tíi cr /jrr^dtíí.Ejtrf/iífm pdfim,qttdjipaffu dijhntc, ud
^ m í JttcjíWíiiiíodíwn íiíamws p^H mdnibwt, cr p ^ «
404 LAVRENTII VALLAE
crinibu/s*QmddC€Ípifokt etidpro crebro^dwm de rehuí$**
tiíloquimur.LdftantM turné pro ubify dccepit^quimifl^*
l r
LÜM.G>P>7. Creditur ci pdfiimtmqttdincogniUueriati.RequcfoUtf P
ubi% , fed etUm (tjuod ufitAtius ejl) pro undiq^ ídem td^ft*
cap.?. ^ rff cepi£ Cíwn^; is nwnerw codÚx urbi pdrí idotic u¿ (\í
uidcrfturiConfiituit A/jJií: eo ptflim confiigerunt ex fivitiw1
locti pefiimi qui(\y, fineuUo cenditionis diferimine. vf^á1tít
A¿Wce,;. duohxcpotiíafigtiificdtjnhcoyfitmda'ud locttmiut TfTf{*
tm inEutmbo,Occidi>n?<fc uirgo ejlufqttdm. Cicero in P™*
tippicis: Kee aero ufqum difcedebdnt.
£)eaducrbrjsinimaecuntíbu!^ CAP* X X*
Dddmttí if quibufdam dduerbljs in im uocem exeütibt&
A! Vriuátim nihildiffirt ¿ pmatc>fi prívate dicere ÍUcr^
nihilfcpitratim kfepoat^fthoc reperi<itur:t\ibiÍpropcrát$
i properátcr:nihil difiimaUtim k difiimtdantcr. vbertiin í*
efi3quod copióse: Aff<xtimtc¡üod abundeiKaptim.quodfífif
íer: Car/mí*flwodcurrendo .Tomen dltud eft gencratim> qn^
gen crdlitcr >Hoc cnim fign iftcdt,Qinnid jimn Uquffttbgetttf*
funtydmpk&cndoüüud aero per fmguld gatcrjftu migit P^
fingtd&ftccies.Siquidéfacetesgeneru uocdmwiutt quotfotf
Gco*s>*» genera arborum.uitiu.potm, qu¿m quotfuntfaeeics. verfr
-G cnertíím difeite cuhm.
y ano: Non in uolucribui generdtim feruatur dnalogid. Ntf£
ex (tquiíis itquiU, i»fí¡i ex turdis procreantur turdi* Sic ex T$
qunfui ?w¡/$ generti. An aíitcr hocfit7qum in déreyqu^^
aqttdí no ble conchó inte* fe gcnerdtim innimerabili Hurrtfl*
fimilcs.Eode modo^ut gcnerdtim per finguh gencr* dici^*
i&ftmmatim perfmguUfmm^idliqudndo dicimwfm^
t P W gcnerdtim,nonperfinguljtfmtmM> generaí¡iyfed P&
undtttjUnwnue'MttdicAdehdc re fummdñm.Cicero de or^°4
re ¡ib. i tMfinitttín tmbiuidetur id diccrejn quo dliquid $a*
wtirn <¡umturJ?Qt modQicxpcteda'ne effit doquiMfex$t
U B G A N T I A R V M LIB. Vt. 40S
^ j¡e honores? Getcrwn quemada diffirút oh iÜit di fmMA,
i^tiiátpcftcd reddam. viritinu perfingula capifo uirorü:
Un cc^u* dimdebatttiritimfex modios frumenti Turné de
K h *Üqu¿do diámm:utapud curtm,Siqttis uiritimdimicdrc L í b •?*

JT-.II ^-*-^*!V-k-i»i r^ A '-fe * J V f -FT * W * P •*• # H « I I I f k i i * f+trSí * v f l í F í f )

^onem clmauit. Mcmbrarim>pcr membrd.Ciíjint^pcr in*


J'&nrí glddiy. pHíjffims pí* pwttáíopfí 3 iujixionesefc gUdij:
Uti
^cidcndo3v pungcndQStrittim,ftr¿ugcndofinguU7 uet
r^**wtf/ijMiíí*Crfrptím»Wiic cr WM<ráfccrpf«¿o5nort ipftm
J7íf HJ fcquendo^Tráámtytrjhedoyncn interrwnpcndo ferié*
t ^'^tm^egutimjtumátim^mampulatirthpcrdiuerf^ c¿t
uH^y dtuerfos greges, diuerfát turm&> diuerjosmanipulas*
^¡iicútM&icMmjegioMtimyOppidt^^
j ^ W í<mw>píT ttaritá domostumos MÍ cor, uartAi urbis Ra
*Kgioncs3u4rÍ4c[i oppid^udrk imniápi^umM promn*
4t
-Vfijío turne ttd id quod proimf<ram.htfwmm4,zrAdftm
*%tttítgi$ modo utendi diffvrtmt dfi^mtnmm^qumfignifi^
^•QwniiííARWS in Corporc proteo: l«{iwnm¿ rtorecedo. Dcdam,^
* # me birtwminaitis parétibus piifkcere. Cíe. de offtcijs: Lib*l*
jftfttowm(tte¿tgumdefinguk) communm totiut gencrls
^ni honúnvi concilixtionem^cy cbfociationé colere,tum3
J T ^ K Í I T dcbttiw.Vt$Ht dMhw kdfmma^? Aüfammu,
T^fccundtm ad nimcrim refirtuntít idan Cicero pro Mí*
n ^VÍIUÍ^WÍ ¿í<J/etí«mM JHO frtíféf r fütit,qui Milonis caufdm
i^PtQbarcnt.tdeftiUonpluresdudmunutiautduocxomni*„ . , , - . .
foí- m ^ L. McJíjrKí*m: No inn rnim «ci/t¿iítífrf te tmbt non íam.Bpífl.
IL/^^em iuetmdiorem cífetqua tmm ipfduti no lieet^qulm
^ °flf* ror(tm,5wi freí] acn
¿ ^fmmum altero.hocc¡¡}>cxcepto uno, attt (utmultwny
m
* Q¿mít7ííírt( in fenfu priorefolct uti &U genere dicedi
C $ per
40¿ LAVRENTII VALLAS
per dducrbtm, femeUdeniq^ ut femetfmim yftcfirécompú^
ttaidum* quo modo pronuntUndwm trit.Et ¿Ubi: E t ut ¡&nC
Lilvccip^ omniáecmpU&ir.EtíterbmiEtut fcmel.quodcfipotip^
dicm, Secrcttm in diéhndo perit. id e/í, ut infímmá di¿d?'
á
CHHH rei cdufd ejl ipfttm iüud fmd, quod fignificdt M f\t
pro oinnibutiia ut pofle* no cportext quid addi. idcoqi P j
xtccipi pro iiwmfcbilitrrjt irrcuccdbilitcr.Quod a¡¡mfctft f
t&ntiimfitjd non hdbet rcgrejfum ut itcrmfiat.ldm in $*
Declama thcMJticQ : Qy¡j }j¿c fiitgentium fiderm uct\er¿r\d¿ fic^'
gswí/ qu£dám ueíut infixd>4c cchtrcntU perpetua femd<$*
ptA fede coUutent7d¡ii totoj\wrfit coció uagos curfut certfi ?
Atutía» • i. Mrtwntut crroributfvcrgil -QBJ,ne quid ütc]uidcrct*
Trocubuit monV Hfscr hmwn fcmttorcmomordit*
RPÜ otao«aa ouidim: ~ NutU rcpdrdbiiis arte
****** ub^ Lffa pudicitid efijlcpcrit iUafemcl. LucttntM:
-Dixitq; femctitttfcmtib M autor Qmdquidfcire ÍIVÍ*\
SemékmqtHtiUttmUii pofied aerbum addaL In cundan [eny^
Ded3in,?4 ¡J£ Quintil decepit Brcuitcr: ut in Gcminis Unguetibat, & ,
ultcrtimenhng<e cmdclimit txpíifjtnda ftfititu eftsrx c*$
tib«

CT \urd dgroru culttytiTortijtoTufe dignationc, mpUtt&V


opminuUiprouinciarm poftftrenddzbrxuitcrí^ XtsUdue^f
U.Kuap.'* qtdm prouineUEt iterü de lufanfaqu*uutgo diciturpb¡&
tndd.ÑÚe cotinuofyiritutrabitur in longují uc udridtur W
xo^uc dijlinguitur cccifo.copuUtur intOTtOypromittitufJ^
uocdturjnfufcdtur ex inopiiuto: interdu cr fecu ipfd m^s/:
rdkphtuutgrdfi tSrfcuttti ¿rcbcrjxtctuijtbi uifitm r/í, wí ^ J
fmmuttmcdiusjmm.Brcuiterqi omnu tttpdruuln infart**
tfttittot exquifitis tibidru termetis drs homin tm excog*^1
Ineundem^de Tandcn^DemumjStDcniquc*
CAP, xxi, ^
E L E G A N T I A R V M LIB* VL «o?
T*Aifcfcrn idem 4Ít,poiii non ncceftitAtti, fed omtiw atufa* &<** ™ M** u
w m ÍHO VíTgiü/ A w r i a . u íub cedo iia-
Sf
^ <í ÍÍÚ j qM|ferutan: quib m s. ut ¡t en iftií d b cris f •** *" >&c*
^CÍH'ÍH onwíítfjíítíí qujrcfit ornatití, explicdt. ídem fcntit
yc ü « WÍ, <&'t«: T 4 jufon n 5 /í>fw m pro Í«ÍKÍT6ÍO tcpo ralit fed l *i s'
l
*^ pro coniunftione expletiva inucnituriut Cicero \nuceli cíc.inuca,i«
h-L^u Q%°w i$tiftdemdbutere C a tilín ¿tpatictUn o jira i "i C aui+
'W quidem tiuÚwn ornamentum uidetur cffv infuperudcutt%
Y- nt^U dgcntibw ucrbtf.QuúnqiUtn apud Grecos diftioncf
J^tiflffunUqttó dut numcrmtydUtfonúimplentiquod inhdc
ÍL
?'ottCH¿ cjl3qu£ h<tbet potito urges qui&d¿m7& decelera
%fcrc per iniaTQgitionaniqux excmpU uulgo funtplurU
T^í Cicero in Catilinam^um omÍofícittciptt;Quoufque
n
^rm abutirc Cútiltttd ptfictü nojbrdf Quo cxépío ufa e(t
/¡•fadnw. Qtttddm amen inter primos ¡mus ífttfis dofti,fo=
^ citra intcrrogdtioncm hoc dduerbio uíijion um dutoritA j ^ ^ ^ ^
^¡equentts ciufdnn Vcrgilij, er in eodem loco:
q \io fub calo andcm^qmbttí orbiiin orís
l
*8etnury doceds iter. - Eí Hordtí/, qui ait:
Qnamuu Sarti d fdtis per te ubi confutar? fci/i Ub* i»tpír >*•
tya andan patio decc&tm&ioributnüt
., bifee do ccnditt d d h u c - q tu m Cicero ntiinCdtone mdiorc
P ^*tns:Qjid tsndemfye fibi U ¿uddttcr obfiftcr£t,rc$onditr
Ctlc
* ftute.Et pro Rofcio: Q m m d b co qu<£rerctur7qmdtínde
cu
fíturttí cffet in co, Tso-nnuVL&'quc alijs in toe ti. Sed ftmen
^ f i f t in terrogdtioncm bábctt€r edm dircéhm Uttter di fe
/ • ' W perfvndm^dm tiic quiloquitur^terba dltcrüa refirt*
l< u
j idem ViftjhrdM¿Soloncfi¿ qtttfiuit: Qüd tondemfyc

p " íatrt iiuddher obfiflis t Et fimbria db iüo (qtafqius fuit)
:Quid tindcmin co¿ccufjturut csfflcq;ueró legan
kt d( fl10nis |¿j,|¿Q t fcd uftm freqlien tifiimtvm trMo. Bine in
^Htiont mil quidfignificcttnctiiQÍgnQrdt:t4tvtr$iltw, Atn(ü>t
c 4 im
40* LAVRENTII VALLAE
Jdm ündem \&ti£fugienti$ prendimws
ficdüonU funt detnum^ deniq;7ut notum cfliut idem V^*'
Tuncdcmwrtdd wifii jhgn¿ cxopatx rcuifu nt. ^ *ccr .*
Qtttim excefifiet ¿ uit&jum dmi<¡; uiucrrtScd pltrunfy fltíWJ|
fint vmJtA enwmerdtx, ttmfubkngmwdcnify ,ftgnif^
Búot<u bocultimim effe omnitmiut idem vergilm:
O' crudehi Alexi>nibil mea carmín* eurdst
N i i n ofhi mifercrejnofi me dctii <fc togit*
Et CiccroiQuumfibi non nudtiíudmem rmtitumfnon td^n^
lmparatores3non peeuniam ftbi prtflo ejfc uidercitt,r,o düW
uUdm rem qu£ per Une dt dd bcüwnt &dminiftrmdtm. Dctf tfl>
folet dectpipro folum,fiue pro ontnifío* precipite <¡; ¿unilu &
k^r cum ita, Cicero in S¿ llujiiam: E d damm mdgnd uolup^
Lib.t.cap.+.fjí Crifyc SnUiijlty ¿cqualem depareuerbüuitmdgerc. !>w
cut Ydbiut:\Uudingeniar uuelutpr<ecox gniwí, no temerte
gwdiíi peruetiit adfrugem.Hi funt qui pdxu&fkcilefaciuntfí*
auduád proueáiyquicquid iUhic poffuntjhtim oflcndunt-W
funt dutem id de mam, quod in próxima cftuterbd continua'
htcitultitinterritonuíld ürddtiuertcundU profirunt Etüc*
rwm:Tum iü¿ queque ex cdftfd, <¡ucd mentem tinte rciint^*
t&m udedre Qmiibw4liistctiM culpa ctrctibití curis cpvrtct'
lü enim demwrn Uber^dcto^ twUa diflringente.dtq; ¿lio ¿^
Declaro*^• eente caufdyj^eíhtbit idfolum 3 ¿d quod decingitur . E tdU^'
UccbdthMinfomnisjnquieti^utm dicerct, umjhtim dpf*
rcbitjdtnjhtim uemet^nunqudm amen &rdiut uenit+Mifr***
me fiii,proximdno8e idtn ucnerM. Ecce iam mediosfídcrd^.
nent curfm1indignoryir4cor.lt&l tmhi dentu fttísficies,fi ¿P*
Líb, io**.»4. p rfírí fofo j dco uutm dixitfoi¿mfiUc omino> qufo f/írtí jj
uidetur deciperepro omnitio3dehirÍÍdint dicens:Eademíf° ^
<utiwn,no nifi uoUtu dcpdfcitttr. Quidd ¡tofant db is er # y ,
OüíJ.Eií^fí- eotnponi idcm.Oitid>pro demu.pofuit dcmqiJib^.jtnctit^
«r Amo, üb.i. $¡ iuA m u dmp0 cajfo ^ ^ ^ ^ ^
CfT^ a C r o b í u m , c l e S t c í í a í < 5 t Sidus. CAP. sxir«
ft N c ^t7 fúut difivrunt,fi Macrobio crcdimuíjtifcribcti: ^gJJ^ff "**f
*¡ 'Wrtí«¡efeÍÍMICÍÍsquxfint dúo bá>c nomina quorum pdritcr °m* " ^
h\: nit^Uum dicit>Qfí£ftderd:fa'flcÜASuocdtis.Neq;tnim
fej /* ílfl<í> gcmitix appeUdtione monflratur3 utcnfis ¿kdiiu:
VUfft^* qMifinguldrestUt arüicde quinfa er céter£9
^uT ^^fa Alip^foUfauntur. Sidcra ueró,flw*w dl*s
^ %ittm/MT¿ní*ttp/Kntm ccmpofiuftruntur.uU AYÍCS3
y]¡j^>Andromcd^?n-fcufítíel Corona, er qutccunq; udrU
§r &ncra.fbrntárum in cahm recepto credutur.Sic V dpud
COí s
dji * h' Cf *sPaF diuerfafignifiednt,Ef afterjlelU una*
fc. ^fí&iwmflc Uis codfiü 7q¡tcd nosfidití uocdntttt.H* c dtf*
^ .^ti* (MrfcrotypJce) nufqttam reperitur, ut apud cundan
^f^rm de VniucrfitAte: í ¿a$ ncfcíüttt boj jrtiíTwrwrrf *
^'^wiiTofo ígrtur or6f conftituto,fideYÍbut pdremrtuirtc*_ 0¿ ^
IfL $rí6MI> ¡JHmiorímt j ejfingutos adiunxit &dfinguU.Et
f¡¿ *facundode Ndtura dcorum: Nam quum duofint genera
Cí ?***** ¡quoru alterwmfydtijsimmuübiltbus ab Ortuad Oc*
^ tQmmemjütUm curfut fui ucfiigiwm infletlM: dltcrú
fici\Cüntin lid conuerfione fui eifdemftwtijs,curfibiuq; con*
¡i¿Jy QiiintiliJnttíin buthematico: QuidbfcfüígentitmDeclama
l ^ * uenerdnddfociesiquod quídam uelut infixa, ac «>*
h^^perpctud.femelq; cdptufede coUucent,dUd tctoftdr
ftfjfíí? U*Z0S curfm certis emetiuntur erroribm. Qípd non
^ *te Zierroncm (ut Mdcrobiwuult) documento r/í, quid
kJ**Pofuit jicütó • Debet enimjpecics gtneri, pdrs toti
^^^tydicdtn de prudentidj? de uirtute huimidicdm dt
íi.f e'fr»<f> cr emfdempuUhritudine > non ¿íííffm fíímo»
í ^ j^twií-K nunqukmficUdm Arictem dici/TdurumyAn*
^toto?*^Yfam:fedftdw.Eí/;íncfjíflttoá ¡íífimíwíí>=:
Eí wí rf , ;
^iflí • ' ' ^ ^ QS' ''' ' ' No* grwchuius 4nnifi* Dtdam.
C í I»
4*0 LA V RBS T t I VALIAS
IrtAulumGdiíui^deRefcifco, CAP* KXiíf'
Líb.*,<ap*ií>« Efcifcerct AÍÍIÍÍÍ GeUius uult effe ÍTM OCCWÍ&BI, íwPjlL
J t v « m , injjícr^íamj cogrto/cfrf, wiror cíe bor / b ^ í ' r ^
íífr&oríZ itntcfiigAtorct díg; ccnforc^qui ttocabutum hoc ¿crí
cili difjiciictdc cUro obfcurwm^dc trito nouu/m7dc cxpcftw*
fbruftmftceritinedieamfilso cxpofucrh .NunquidfiuWj
bomincm coció uoLmcm, utfvciffc tiadalui, Vtrfmfy fójl
dut diqucmc tend prodirc-, qtmlii Tdgcsjiíiffc ab ticí^t
crcdituritütt Sdtyrum Aliquemfcmiuirüm/fcmcdprtm^f^
feuidifJcnonnuUifcripfcrciautarcdnd qxfddin nMttrS p&?¡
fiigduero3dicum rcfcimffvtno opincr. b)} igitur proprie w
fcavjmpbjhyquAmgcjh ejljcire, qudm ncfciebdt qwff
Ycretur^prjefmim úd te, tuos'uc pcrtiiici\tcmtttt Tcrent\tf
A¿. ;.&(.;• Adclphtf:~Hcm ttbi>Refciuit omne re, id me clmdtfci^
In cundem^de Deprccor. C A P , x x I n '*>
GÚUUU. i G, E prfccrfuppiiciim ^ idm A ufa GC mm ¿t difatt # :
X~squdfi dctrftor^ucl exccror3uel depcUo^ud abominoY'^
díltein dici puto deprccor,ut er imprecar. Prccor tibí í*JÍ*
pretor ubi maltm;fic>dcprccor libcrjtionet er deprecóte
Bpifl.*, namülUmjitpotiaribancjttuitcm.Ouid.lib T.de Vento:
Sapc prccor mortcm,mortem qito% deprecer Ídem,
Hemcd SúYmitkm comegat offtfoltm*
Dcprecor dixit,qu¿(j¡ prccormortcm no dari mhi in U^
r4.Hcc imrmt idjieri in dcprecor,<¡utm fidt in mugís ufi*?**
ut in defindo. Siquidem dicimm definde me7 quod ftre d'f''£
er nonmnqudm dcftndo iftw: ut Cicero de Scneftutc, V<L
ttqipapinisjiec módico tepore edret, z? nimios folts dff^fi ¿j

ncueniant,
buifiicrvi
UbfURtvtLü, crdsquod ctiam Vcrgilwprobat:
StigrámHycnü pcwüm&cpbyrisfc¡iáb¡K ^d\n- ^
E
. & E G A NT I ARVM L I B. VT; 4«

^ ** "Wutm AÍcxííHcfrttin omnrm aliwn recufabdt fefforcm,


rfch*^ ^ l x f r ¿ í ¿rprccírídftoí frfforcs prrtcrrcgc. Dcnicfc
frKornuígtifigMjiatt ucl diáoyUdfkfto recufa qudm iík
in
PrifdanLimadc Sí tus. CAP, n v (
tv
^ *(Prifcid}wí inqniOdiciturpro ncgltgcntiá, ut Vcrgil 1 ^ i J;" tc * í * ,

^ ^ftíttcjl^Díííiígj/br^Miíl^criBHWf^ quAhsnafcitttr

'^lExíiírtdíí mni^cr dtioücnd¿tfcmper cjl>qti£ in huwfubti.a$*u


J 7 / w m Í í ¿ K f í ¿n gMf/í [>,Cr ^ wf" <¿4M «r f MÍ JI n>p d co f¡ i un
^tutcontrdjmcfcit inm pcrfHafionruuiufmodi igitur
™kta Jftiw /¡tífí m uultu¿ap\tc7 totoífc corpore uctutarmy
. ^fcitw, prtf/críím ínopíti», ^íw/r*? tfum Vírgflitíí íftícDí* Ub¿*
¿f>CP Lutettus de mákfita ¿m áitiY&dúfitu m¿ács.~Qjtpd
^m ploran poffum wt dppcUrcM idtm LucanuSy £?jj£
p ^tmguií¡i in cdrccreptdor. Eí Cicero in Tufculdtjii: bi «¿d'tfb.
****? r?r mu í irfr rfÍ . Eí i í craw:: E ¿ rb¿ p ¿dore h o rrid ¿. M iVo r
^kianum hoc in loco i definitianc Scrmj dcfciuiffc, qui boc v^Acne!1*,
^«ISpropriideftniuitjnquicmiSitwpropriécftUnttgo Pwioca f^t»
£ *<W exfrítfnorrprocrM&.F/f dirtcnt írt ÍPCÍÍ cdraHibutfo afm%£píofüa
r' ^'fífií ucró profociqitátiatcmattififttí/m e/f, ut defitaMcf* dam*
tt
*i©* defitu Syracufarwm^ ftrmitu/m.
n c
^ Undc, d« D o a 1i s, ¡Sí Docí b¿ J/s. CAP* xxvrt (t
I J ° cí íií, 1 (¡ é IM gM iít ej \>q uifocilidocctUKDo cib ilis c(i3qui
. JSí|¿¿ difeitur: quomedo Vcnctr4Íis cfl> qui in intimií efi
^J^Ui: -penctrábila, qui fkciícpcnctrdtur * Non oceurrit,
bu ^ ^ S ^ 1 ' " 1 docibilis*E¡i cnim cwifucttm mugís pcrcvpti*
^ ft * n ')í m¿gtitfpudErcíf/id/íícoí, dígííf ín dlium fctiftim:
***W4ociti¡ndcLdiftmcjt qiujiiaála.IH* cypridnus t*értimot¡$*
fíper
4i* IAVRENTII VAtLAH
fuperiÜttdPauíi^pifcopünon litigiofum^noncontcntioft ¿
fed íjttícm.er doctbtlem cjfc dcberc.ditiDocibiíis atíteflt ^A
qui eji ád dtfcencUm pdHentiá lem&¡vr WWNÍ.HOÍ («f fg^J
tio)ideejl9quod docüis&atio amcnpojluUtiUt idfigpr i]
duod ait Prifcidnitó > eb quidem mdgü, quod bxbemut ^
fcttfu doeiliStUt fupcru¿tcuu,mfitmt du& uoccs ¿deo cóf^s
ni figniftcátioni ddre, mfidkiMWifim&ehoecffciUti-, ¿Ítf*J
c r ¿tfiubilc, de quibm dixi dio uolmine. Infuper fenfó1 r
Líb. i. CT fcnfiU, Lucretiitt,
E x infcnfibüi ne credos fcnfttc n&fdt
h¿ec dúo pro cede dccepk.ZxitUle^ cxitidbik.yergd^ v '
Sed mefofomc4,z? fcclta exitule L4C£j}£t
Hfí merfere nidli*,- Ouidiusfcxto Metmorphofeof'
D üm c[; mdti u ten t&t trthere ex it i A bilefzrrwn. „
lUfíoiwtoer rdtiotidbile, Quinúlinfecundoi Sed quU^
fermottC) quo idf&ádnt a mwtt, atq> irrdtionabilid uocdflt*',
Vtrg.Aíiuto. porro patetntíts(qu4ntiimmed firt opinio)non reperitu^r
SSmmfgtPÍ pwctr&Ujubjhntimmcfc cfljion adir£tiutm.Vmetrabitór
penetrable re ieftiw>qui fiúli pcnctrdt'Mt ¿tpud vergiUm* Penetrable
^ E Í B ^ P * fomwj'cnctrdbüc frigm.Ttm quifaci¡¿penetr¿tur,ut rfff
nembUcErig-' Uuitm íik x tvi, EÍinafteritlock filrx[¿pcimpenctrjbr
* ScÜín íiiud ítf ferro occttrrrb¿t> Serum quod pcrtetrtf, irtquic, pef¡c!fS
' mAc'A?fiC ¿icitíiT:<}ao* dlitm Pcmríttor,penetr<ibilcAnquorum pfl<J*,
SoflíümT&c!^ dijfentioy c¿m ttonfit fif<£ adieftiuum (wí ipfc uutty expone;
pcnctrabilefrigus, pro penétratefrigus ) neq; fignificdti^
aaimc.Demqi (ut dddaeilis rcucrür)dociUmutmdfcnt&^
fkdet potw,qmm doctUfimiMqitaliitfuntfiáltstgr*ctiit>*
gitis$milisMmlis.
Inctindc?dc Numen, &Nucus. CAP* xxvíi;
PHfc:!i^4* -^JVmenjdeminquitrfjt dciiwM-Antehurte Vdrro¿i*
íng!ut* ' E 1 ^ rd^Nmcn dteunt cffe impcriu/m^diÜtm i num.Vt^ i
ling
rm covnmodw deprimí Certény/maicji wperitbp°Pfjj
ELEGANTIARVM LIB, VL 4rj

*Pn-io deifufticor inttUcxiffc.


e
und£jdeNecaaiSj&Nedus* CAP. XXVIII,
N £c<tfttí3Üe in jw/f ,propric ftrro.Nt&us uero,alid ui per= pHf.(fb. 9.
íje ^ptutdicitttr* Scdegofentiogencrulcmfignifiattionc

^: ^fti-Cr dí¿¿í /¿pe ait:Veneno nccdM*QtantiL in 1111 *

H^^ftcCÍrfo¿ffio-f morí*í:wíenvñmfiüTdntilm.Nfcf¿ qíS;™^1*


HgJUlxt9 LJ propf BiodE moríHiw; ^ÍCKÍ exíírtírtiífí«5 pro ro qui
ls f
jí mortuomtj&meyfitieneftitqitif plurimafunt exepltu
tteNa^&Ne. CAP. XXIX,

N ^epro «¿1 Me ídem dixttjicc tmenfotut.TcrcntiM in An Pnftiib. t f .


^ *íí:Níf iftí íJbm htttcfi?om>. -Mífrí «towÍdem apud ^ ' ^ " ^
A i ^ r f jtfuorfapud Gr<ccQ$9fcrib\ífc cum diphthongo
^ ^'^quod efl ccrtciut apud tunde,Vaciunt n* mteUigen inproiogo
q At uikil inteüigttnt Quafi dicat,ficiut profifti. Y\£C apud A^u
^ ^nc ditiio freques cjitut de Qratore libro tertio: N* iüc
jí^JW quemddmoduucrbaftrudttzr iüuminet3dmagijlrií
ü ^Wirct.Apud Qüwtil.c¿etcros<iiiütwmirarifiima.He

^olojicttnonnunqua apudipfum quo<J> reperiatur.ldeo nt*


< ^ketffim¿lcgÍmttíJi4udfcioj7dud uclim.ldc Prifciunut ait ubtiu
yüutfim potifSim¿>quod ego mquhn Ugijcd potifíimu.
^DünamirijdcValco* CAP. X X X.
V ^tamt Quiinternos dijlidiuuolut^- Tionatut9Seruiu^ Tcr«.íiiAn<ir.
q ^ quidum dij fieexponut: Pcrcant quihocnobis uolut. a
jj\ ^oxjcr ordtio ulicnafuerat ab ingenio Vamphili pio,er
**tkte tcneaturfidMt>Q&d cnim diem propitiMftt&ífc IÜJ, tt
cnim
4t4 LAVRENTIT VALLAE J
rnímprofJííífW poteft netriniwunquid eo irrr/ígiWf>rf'|*fi
ímpHdfntí* Cicero uenerdt>ut deo exititm prccdrcturíw
Ub.áz ira dci j^d¿í¿í¿j jucq^ tejiimoniorfui de hisipfjs Cicerone « ^ K ¿j
P
*' Quid cnim contemp t¡m p otnit dici in deam í v<ttcdtjttfl' jj
cft9dbedttO' reecdrt, qiúdo prodej]} nuUi potcfi.Vides $
¿kin.quiM uutt Ciceronem contmeHofttmfuiffe in dctifl^i
Ume expofuertt Uúled^pro pcrcatftd ¿bcít^w rvceddt* ®*L
quamíut rmhi Meter)uo figmficdtur per udleat, quod ^
Ule ¿ nobifjfed quodnosdb i&oyuale dicen tes.Enimua'O flj'
fdtttttíio cft recedentis tut fdiue + <& me uenientis* Olí0"1 r¿
crgouerbtí fdhtt¿tis,poteft deeipi pro mala preexticnc,&9*
lutotioncfEftduté fdlutmrc et dducnictk¿tdbcuti$.ver$l
lldüc ego nune igrtdrdm buiut quodeunefe peridi ejl, ^
inífrfdlut&tAlinquo*- ldeoq;nonnunquáreperimm^
Epi. *.Ub,i6. e£úm ¿n difccffu'.ut in atice cpifiotaril Ciccranti ad Tirc^
E * lib **. v<<k"** Tín},UíífejWrt/<%er fttluc.ht iterwmiEtUm dfq¡^'
?t 9t
' ' ' nofier Tiro Udlc:Mcdiea> Curio, Lifoni de teferipfi diUi"
tifiimcSriuctUdle. Vcrgiliuiinsi-
-Sdlue<eterttm mibimaxime^PdfLí, Aetcrnwnq;u^(t-
Nfc mírüfi infinc lo quedi rcperwiw fatue^uu ctidrtt $ *J
ddimriZr fdiütíiturtdiedtfdme^uemAdrnodu qui
dtermAfedimttitjicitudc. Quod ctum Gratifica
Hcmcrtts primo llUdos:

N í $ ejl apud Latinos dliud uerbtm^quo adeunti nosrefru


dedmuf,qu&m ¡durAiifi more km uulgari nugis, qtüw ?r° *
tOtdicdmw, Bfnc ueneritti* ídem ucrbim dpud eundclt^^
wlc.x x i jjAÍUdos:

Cicero dd Mticwm mdkdtiuo htm uerbi u[w efi^dices-^^


£piXjt\ib¿* " f í^ *mco Ciceronefldutmin Truculento in printdp&h^
ne utitmSdluc.fdtti eñ mihi tinefalut^nibiimoror^^
^ ^ E G A N T I A R V M L I B, TI* 4ij
°^*rtUUí ctiam áixiutakbk:
P ^ Pingw mihi turtur crtt?U ñuca ualcbis? J-*'T'* W '
C^ / wchlcjs tibí habcpcrdere no!ofimem.
Han **" ^Wí *^ infUtutum rcdwm ) g«/, «¿i/rd/jf, pro exeerd*
tioti *Cz*P&untifürfimhoc&7umnttoindu&ifunty qubd
0t4(*IWl'WífW /?ot: «crtííw* tingífürem fígnificat: utidcmdc
hiff' fr>5'wí medico dili$cnii prim>t}uimconctur£gro di* iAb*u
fjj ^dícífjiíFrt ? tionfotum morbi cm^cui mcdcriuoht,fed
Vrirf CanfUctttd° U4lcntts,€r natura corpork cognofeeda cfl,
**& U^ctu^° Pr0 Ijngwcjrcqurntijüme acapwtnw tefief
(. Wiuarij notmnanturAdemad Tfrentiam: Valetudinan Bpífi-»OiIí»r#
fro / V ^tlíg^fcrioc f/t^ngtioreííi er infirma. Aítfei
^^Bl"uíf rSrJ nuncuaUtudim tñbumui aliqttid.Yrcqucttr
fc^tppQnintM ádícñiuum^uclJüufiurttyUüi itifiuflttmydd di
t^^dmjhttm eorpor&fíquidrm indiffcrcntcrfignifiett
en fftíprtmitiui-Vicimut ciiim»wt wdrt ? quomodo itdhijli!
fa^tirfctfiliM ÍSic.qUd uatctudwc cstqua udletuditteefl
fy^^j^ond^ii^nfirmdyddtíeYfiftnaU uaktudinc: ucl con
ȟ1t4JncotUttiitOptimd.
^Va^onatisdc Va^&ObíeS. C A P . X X X I .
V \inquit Vdrro+dppcüatut (¡i, q pro altero uddimoniu LadnÍd<L4t*'
iti&omittcbdt. Cofuetudo erat>quu rcm partí effctidcnew
*a j *"* ku¿,iíí PTOíf ^ í í y " drfrrt.V Wrt«r Vdrro jrgnijjtaa
¿,JJ ^ film f/Jr,í«« fidcitíffore uocamitíicr u&dímoniüfide
t^n Ü^¡ * NOÍ Í7OÍ «f^rf ía fjfjf qui pojfitmut j CKHÍ v*oro
foj*ffien fufitRomdnorü truditifiintut, €T lingut Latiti¿c
V r t ^ t y i LttinM UttrM ficit o* Latimores* er litm*
htjtj* ^tytquam multifunt^qineum quibufddinlocis repre*
V^*'^*fiadasprd-cipui difcipulís QuJÍntilddcffc^ íogé
*ty¿LC áoftior tinque koqtientioris.'Verimtgó non ¿ufim
%jtt¡to '^ **n&m ^WMífff, me non Icgiftc C ditntxxdt
m
^rceordortm intcÜigo)undimm cjfc?$toUddimo
nim
4U LÜVRENTIÍ VALlAE
nííWtt pro alte re dat (/i uddirnonitm fignifat fdeiupic1i
fed f«m> quifoonfor efldltmut in capitti perlado yfwc ' *
fuppliáumfubtturM,fiite pccuniamfoltíturufiut apud 03 ^
íiiiíííTfWtt i» DrtÍ4m<tffonc, gw¿ ín/cnMttr > AWÍÍCÍ uddtf• ,{
4pud Cicnonem libro quinto TufcuUnarum Qjtfjliott^ .
Vythdgoreis ármcnxquorum diteri quum tyrannut dic tf^
dixiffet, uher pro dtmeo aduifcttdirn matrem¿turo utífi ,
LíM. abutbe f/i,Et dp«fi Tíí«m LiWuttt de Ctefonc Cdpitis rro>ifa df#fí\j
consta* l r t WI-ncH^ C0MjjCI- «fíanf, Si/li rfüWíprcHfJÍdm^ (nijifjfo^j
populo pronútti pUccrc pronimtUnt,fwmmm pccunU f ^
tm ¡equwm ejfct promttti^ ueniebdt in dubiim. id ddfen^
rájcitttr. Re widvm confuterentur p<ttres)rctentm in P^ÍL
cfcuades ddre plicuitiunim uadem trium miÜitm dtrii oW*
runt-.quot dtrétur, permjfum cft tribunisidrcemfimertít-^
uadibut decufator uxddtut cjlrcu*UicprimuAttadcs pM^\¿
Libáis.(k^íi Q£0í* ^ft^^oqifentitidicens; Vás^onforcmH^
fiedt in re cdpit&lé* Vddimonitm (qtuntwm ego[entic) fjr/£
fio dd C€rtu/m diem fijiendife in iudicia* id eft7tompdrcn& r
faucl per dduocdtoSjUt in orattoe Cicerón tí pro Quinti0 *\
tur inteUigi, ubi long* c¡idltercdtw de uadimonijs:d!ter^
te dirite füiffcfibiuadimonu deferfa, dh era uero nequ^j
ptctttmi*. A fe iüd fuifjcfa&i-E t QttimilunM de legato frumctArioA #f
dd pncftitutwi dian ucncrut, inquit: Kifi amen dd uádi^
nim \egdte uenijfes,non nudtortm dicrum ccmmcattun M
bdmm.Et hocipfum firtiffe Varto fotfu. Obfes dütr&fy
yui trdditur imperio dtterm^aconditione.ut f\dator oiPj
*fide reced¿ttrccipictiftt iws in corput 5er uiu obfidis-^i
prtápuh inter potentes eommcrciwm eft, qui non hdbe^l
periorcsyid quos pro iuflitk prouocent
In cundem,de Dícurío- C A P . X * * '*J jj
+t Ctí
línj!ui! * Y\£ riones, inquitidem primfinguUrwn decuria .^
kJíii7 quQdprobütTcmparmusiücapttd Titm ^Lgl
£IEGANTIARVÍI LIE. VJ. 417
ty °í lPfe ¿pprobdt Tcftttf.i deniq? ai tiDccuriones <tppcU¿=
l
€ ' ^ ^'«¿í equittbui pr<efunt. Ejl crgo diilui décimo dde*
fcfc' y^tuñodcctü N4i»(«f «t P*dianwi)d€atri£fm no
d ^ V ^ t a r á inftriorum. Quídam uolunt(quorü ejl Troto}
lQ}i
fq ** ?m prtrjfe turma ,qu£ conjktex duobu* ey Mgmfl*
"twi* " ^ f 9 M f bcUifohmftd domi quoquc decurio dicitur3
?*t (¡uoddam pr£pofuur£fignificiits:ut Surtoniut in Do= Cap, 17,
<LK^Htt^> Sixturm decurio cubieulariorum, Ethoc quidem
¿^ Romano s:in ntunicipijs dutem( ut ntihi quidem nidctur)
r. I*decurio ?qui Kotincfenator.Ndm qui in Scttatuyeycon
^ t5*>cipublic£ municipal is intenffepoterdnt, Decuriones
^ nt<kero pro Scxtio: Qü<i dec¿inf¿cr trntconuintui iílc
'(i» ^WíC P" Scxt*° aPud m Wrfximrfs gratis egit* ejhoc
jl ^cbcncjiciimfidemqi homin^tefiimonio decUrant7pe
^"««n dcprecdnturfuo decreto.Recia, qutfo,1?^ Sextiyquid
•^nteruntQápu<£decuriones* Qupdautemdijfiratdecurio
J ^ Í ; Í « 5 cr decurio mumcipdUs > ex epijiok qudddm p/mi/
J * ? ^ e primo libro dcclaratur^diccntis: nffcautctibieentS, fiPífl( I?<
íf J( cf«/«i» /¿tá indie4t7quód dpud nos deeurio es. \gitur ut
0m° decmottcfolm, umt ctuequite Romd.no perfrudmur,
í^1"0 tibí adimplcndtf cquitis R ommi fkadtitcs, trecm mil
í¡ ^Haiím. Non dicitur ítt$ tor/o 5 aufquofrdeccm pro*
^líftwí (wt xfwícfdírc trotenO jarro Gr¿f cí X ^ f ^ ííoc^f»
c ^ decurio fit mdior cquít erques cvnturicne, caiturio de*
'ty &°*ttfe:c fiip^üorum mgnitudine ddturin tmltU íibm
t^ghdut in manicipijs qui decetn cquitib wí pr^e^quumjit
^J^dítnuxat Rpnwtío miíior. An quudccem pr<efit equitt*
(Q ^ieipalibusiauthoceritdiccdtm9 áutVomponij inris
«in * opimo fcqucndft, dícentti: Decuriones quidem diéios
cü e°-> qu o d in itio quwm colonia dedu ceretur* décima pdrs
Jit _JM«i cíf{íwc€y€í«r?ccrtfifij pufcUci gvatiAconjmíúíoítt*
* ****<? fwn, que m mne míiurn appeUwut, mt ffi¿ di-
D gndtio
4i* tAVREHTII VALLAE
gidtionc dfftcimwíndm etft omncs,qui tmlifont, milita r \
miles mnt ptopm^quipedibu^ mlliat didtur^eques qiticj
dtttj?uere^dccurionempotim áppeüdmm .QuídamkoW*
porwn dofti>e quitemuocdntfcd reftiw decurionvimiOíJxe *
íí dm equcs ejh dut qui Romrf ex oriine Equefbi cfi(qu°¿ nt
fhcitad gíorUm miht%rcm)ut qui cquo miliat: tuw w$* *
gnatio e/i»quatiqum iurifaeriti muta ineptifiimí f&buU^x
¿e dignatione milittm,qu# quidm nú nuXUjtcl commwfr$ j
cmniüfiuc pedefiriym^fíue cqucftriam, qui mlitidm tt-^l
Nam de duro gcjhndo7urt buiufmodi nugit, nuüum tí{r^
in iure áuilt.Scd h<ec omiJtt^mm^qiiie non funt huiufmod
ptionis7<Um iUud admonummm, Romanum decurio neirt *
préeji decem RomanU Equitibuijongc prffhre extern &^
rionib^quibm etim ipfe Equcs Romdtw prfft&h
In Fcílum Pampcíum^de Exempium^
Exemplar. CAP. JÍ X X I I lt
Fc&viÜM* Xj^empíum(inquit íefl^efv^quodfcquamur^utuit^
UsExempUr, ex quofi¡rü¡eficia»uts. lina mimo fftirndtf'
iftud oculis coflfcicitur.Mihiautcmí iicet Ycjlw fcictifiirtc*
cxpontndií uo£4Í>uHstoqu^tur)dperiaidd turnen eftm^s •
rum notmnwm difftra}tid.Ndm er etempttmt'tfl, ex quefir
UJidnúñ i ¿rtptrsñomcri cxeptí funt poemant feriberff
C'P^ Untibut. QÉfltilM.^ticUtcrártmduñu^utfcril^^r
0Hfui,puéi fcqtiütur; fie mafia uoccm docetium, pifares tf
tapriorm, rufticiprobdtímcxpmmento culturam in c*^
píwn intuétur.Etcxcmplír animo quoq; ¿fiim&tur Ci^rú\¡
c u bro fecundo de Ordtore:lüd oratiofuit mihi exempUr b^s
cendi QuitttiUdntMfrdécimo: Cornelias dutem Setaria ff^
uerppcator quhn poé'tx mclior,fi amen(ut efi diftu) df*, ¡
phrprimi libri bcUim Sicutum pcrfcripjlffet > uindicdrtfr
EpfJh ntibtuficundumtoetm. Rordti UÍ in epi¡l*in qutt:
F JdWf fff di exemplar Sicuh propertre Epübarm. ¿^
.. U E G A N T I A R V M LIB. VU 41*
x
"ífíítl

lita * 5 Wíím ^ '"U"»?"^; lo/írüffl pcriinere potuit A<t


^ *ndwm ucro &m mhi propofitum txempUr ittud efl^udtrt
r. * $ uním pr° eodem pene excmplwm7 cr cxemphrpo*
íite-5^ tíui^an c°dt loco.C&tcrum cxcmplú eji ipfa res^mm
til7
t[t tnr14Ut(ft i» forr tulcriOdcuit&nM in diquoiut in Cdto
• \fffo Mtcm ipfe exempUrAÜtíd contentmi.hoc comineas*
$^°dfidicamui dd exempiar C£ttot\ti3dutddcxcmpUrEpi*
**%fu inteüigimusM exmpUr Catón i^quod cfk Catoiad
^pidrEpichitrm^qucdcft Epkbdrmw.fiue oputBpicbdr
j ^topiw hominity pro ipfo homine. AmmdmcorpwqifiUf
^^tqudftdUudiüipntifi¡ioXxcmpÍum pro cxenipUri.
J ^im contcnttm^pro continente,utapud ctmdaniFuiciüc
rt
xmplítcontincntÍ£*(juomodo dicimm $e uir fuit norma
c
J* ndi;qiitmtomennonjtt norma uiuendi uirtfcd in airo: ita
fa £ 'Se excmpliíconttnétUyfed in iüo.l dco <$ txempUrU mut
J""*jMttíitf timen cxcmptrMtyRedditffuntmihi bin* litera
*^¿rnu£^p¿2¿td^flp£«U^^ trid exm

^ WfrbdtcfhmenticdcreiideofvrfoffcyquUhterSffi foicffsx
w J*tmpl um iejh men ti id efi, fh rmtt m . Cicero dd A ppium: f P*fl: ? •to*j •
r
h
( * w ííícr«r> í/íídrttm 4Íroefxrmptem ÍMÍ/7/Í-Í: Et dd Cicero* ipi ?[, ml¡t tüt
^ fttwp/dfiCÍ(í jfxonpíár CÜH chirogrdphi Tino dedi: tum ^-Epifl*
'""«PoBíc^Ex /tffrtf fogiKjfcííjnam fdrww tibicxemplar i^¡¡¡¿UJÍXé
D * mj/í
4rt IAVRE.MTII VALLAS
fM*/í.Hi de pagina fcripts,quod corporak eji,inteUÍg^"^
fententid,qufiíipagina continctnr>uelpotius ex p¿gul<\P ü
cipitur.Quodfiindtftintté hií duobm libetuti, íionfettcrtf
gtiítboiqmm pr*fertim Ouidiití diedt cxcpU plurd uni&l í
pro cxemplaribttf.Ndm uniítírct unu/m^tc¡; idem exempw)
propri¿(ut dixt}indtiter(is íicetexempUribus.Loíjitettf^
de opere fuá Me^morphofcosjtbro primo de Trijíibití ¿li'
Ekg.t* PtiiribmcxmptisferiptAfuijfcrcor,
*.cap.^s.iñe- KeperituretiamexmpUriumyprocxempUri:Vlinim lib.v'
midáis coJíd Ifí ¿^ h¿c ojnirn in ¡¿oc tY¿£h\tu7 mil cxcmpturitl uitiofüW c\ \
Ijrba.íiniJctur N Ort dí 1 COrfWífWlÍTÉWpfo üíXf, C/WOtí ddblbctur Ht dUt p*v*
tiiiiEcHtifíímc fa autornad* caufcqu£ faniñeatio notoeft ómnibus. V ^
omíiít iu iioc pdrs probduonís uocdtUY db exempw, CT in clocuttone &^
«x^wttvx ^vm "Cornamenta numeratur.
jnimeft.Bcre- In Bocthium,de Pcríbna, CAP. X X X 1 1 11-

1 cíiVcfori fubjhntid: cxijiimdns fe drgimcntm!o\e co^*


gi¡fc¡<judrc non fu qua¡ihst nec uliud prfdiaunmtwm uÜf^f
fcdfub(hfitid. Sed huy homimRontdno ojleddut Romafi¿¡^
qui turfcircl "" " *~ ^

„ , - _ Sor por is:iti%cnist an fen ex: pulcher^dnd^


misfirti^an imbcaüis:m#s¿n fccmitia.Extra pofnortrJ^
dn pdupet; cUrm7dti obfeurHÍ:mArim>attcaUbsiparens v „
ror ¡í?<*« or¿i«:crfa*fimitid.i ¿fo íf¿ figura er /ígifl¿ 9 V

5
6
t E G AfT T I Afc V M LIB> VL 4x1

n
r ^rm Ethtftriones ¿n fcettd per fonos accipimt^t <¡utm
Utíl
r "gHfltjdttí anciHitm^dut tndtronam, <sut meretrice? aut
ln
rfttt ddolcfcaiteitiiditt pAtrm,dutm trcm> a «t fi U íí? ¿ w f
fi^w^f íwijf>f mtií«í Imonofijdtft prird/fítrnijCr mMcbmuf
f j M«rf ÍJ5 funtfinguU infingulisfcd plurimdiuelutiin me
nd
hfi- '^^^tt'-'^^^íf'•fl«'rff",ir¿ícriíftrffsAf^e,tíí»/offiniVtf
J¡* í '^ J Í Í 'f c f t , ^» m ¿ í > '^ 1 ' /¿«rí, gc/íCM1* patrk^fili^frams,
Y
t^ hfdrtÍsJdÍHÜi$>nob¡Usí& mterdu. contrariaba ádjbr
^t^%pulcharr¡mtmiditijtimum,nÓ[um fbrtiijiec pukhery

r^fm.quim dd f» cwí tn his ómnibus dnteceUo.Zt dd Vri¿¿


• ^ AÍÍÍI pfr/ottíí £/y , ndfrfty¿nafta pcyfotid patrii* dd An*
ü
^cb¿mi perfotídifiri^dd Paridé perfottáfr ¿trucad S¿rpe*
-J?" 1 pofofid ÍÍÍWCÍJÍÍÍÍ Acbíflem perfonu imnücúQvo £í,«f
Jlt^n multiplex perfend de diucrfd, /f¿ ímd tinf¿m/ií*
ftí
ú. ÍÍ> dfo dffíort perfond ptminius9uel qttod nuÜtm dliud
^hulum quddmt: nonitdtuw, quo uetere* utcb¿ntur\ non
^fanti^tto Gr<ect utufítur.Ue! quod itere in deo triplex efl
5M]t^ jarquifoxmihi0$compritnet'Bo'cthm? rtc<¡; uocent
^ t r r pertmttct > dicens qadlmtem eam effe, yu<c pcfíit eti*
, fJK p Y ¿éter [ubi efti c o rru p t io n cm. H & n c eg o de fin i tic neni
tGrecuUrngrincpüm) daideo:T5ic:oluccm,uibrdtiottm,
*wrctn in fotc cfje qudlimes ,crhoc dico Latinc\ommbt^y
rl u^uam Ldtin c locuti funt,eonfatticn tibtM* qudnquarnde
*^£fito loco in noftro o^erjede dideütce ¿\fjhrum "**"-'

^^^p^pnpp|pqnaf^Magppp^piPÉ|ít{i n r r ri 1 in
Jí^'i ¿tdduftim wwígrií ,wr/?c iccjttdtitr, tres pcrfondtme ex*
* ^PK uideo tiuAipcrfonds,\ncrft bón¿perfona: quifermo
fC4
i*ííí inmiim, er hodie nemo niji imperitm omino fie
4** IAVRENTII VALIAS
loquitur.Qüaqu¿m Boctbm ipfe uiderity quomcdo P^Jf^
cjt fubjhnrid.Suntdutem in Dco tres perfentino tres fu ty**J*
tid* í!li ddcjfc mfr lUgdmwrpr^/mrm tpod «rq; «A* wo* *r\
fubjhntumfipiificdttr]cqi ufares efí mcrafubjhnñ^ut^
dem nojiro opere ofiendimas,
In luÍtínianum,dcNox3cdedere. C A P . XXXV-J
IndiUmpír. X TOx*dcderc9iu¡iinünip4cc,fittcTrebcUictni>&' fo&*
x*,a&í.í.«ij' ^ ^ {nAmlujitnunmneeiurd^necprjmn Latina literatV\
uit)ejl peone dórenme tradert ob noxam^ud fignificdtttf
pd.IUeautem ait:Noxd,ejlcorpa* quod uocuit.Etin roí*'
coiCorpus dcdttur nox<r. Si nox¿ eorput r/í, quowodo cflif.
deditur ncxfiNunquid corpW deditur cerpori^ut corp^l
bitQudnqudm quid h¿c ordtío adfignificdndttm petnaúf
rctfBjl dutem hac poend ferucrwnt ques domtni mdlwt di f
fltfiíi trdder^qudm prsjhre maleficium^quod iUiddmferU^^

ti fkerimiMjicedt nobit deditione ccrpor¿syquod ddtqucrit/*


ui&rclitts *¡[wdtiot\c.vlpun\tó quoq; dddit^ut corpm tr^
Declama htrmum igni. QuintilwvMra GÍddidtore: Aleb*t deuc^.
corpui grduior omnifkme fdgmd9zr ínter ¿edita nox<£ i»*"*
pidccntanptifíimw tyro gladiator >ut nouifiime perderé***c
tdtttitAttt mea innoantUmydifccbdm quotidiefccímJ^dítt ^
xa ctim ddmnumfígm'pcdtyUt apud Outdim UbJceim^
tmorpjjoftosi

r
ftm drgti\ __ _ _ ^ _
&c brtttis dtitctn improprtedtcitur, cd dedinox*: ui^e ctf7*
4pud cundem Ouidium libro primo fdftortm,
Vcrbdfides [cqmturjwx* Ubi deditwi taita . .
lttír
$pdrg
S-*. P^É'Wrjfufo cornua Bac&emero,
^heriüudvirgidj:

fien0****1?3'0 M í f í
^ cfttfulpJitpáftptrftnoxdt&figni*
dCC
'J/ ? * ^ ( w H í f - Af^wc(wí jí6í cr «í cr OMMÍ ) ÍÍOXd «o ojfp 4
'Wpan^M^díí culpdmtíoxÍMndkitqtt4futQx¡amffpitist
n J^ftoxam in h^cfigmfic añone reperiamttí^qua dikionem
J^mrcpertmw* QUeddixiluftinidntmfirfit&n t\eciurd*
^c"'fUí LutifiJLsfciffr.ncmo twrctur:& qttidfcmperinGrdt
'- Ulxit>txmqtít<tftdominiimluftitií¿nittii (tttexnttmfmatc
¿**Pp<trct}dici uoluit,ut quidatn alij Cafares ficcruiit3quo<t
r UiTQ Romano eft dtiaufiimxm: er thirdRer ipfc literdru/m*
Í¿L *rttW1?; ^ortm tcmpwuw iwmfmMis Gottbicwm nwgtf

j^G cundem,de Teítamentum* c^P» x x x v n


yZfhmcfttumjdcm inquit> ex eo dppeUdtur, auodteíhtio fuflím**»;ft¡t.
_^ *Wíf cjt. Qtif dcfmiiio quorundamtttrtjconfidtorttfuity íiame.úi pito*.
j"0*/iú/ir A.GCÍIIHÍ coarguit, quanto ego íwjlííwfcíícargüe
- ^iTíUM^íif cxplofaffltAtq; dm/dwetymolQgiaminctikat*
4íl
* car ¿ MICA te püt i'ítf (fred r wr,flwarn ¿ mnt to? üfí d mríifaí
**** nihil dd hancfigmficationcmtnenttwtjnenüucfkcitjn*
£ ífí*Qwi(i (Tgo mw* ad wmentm,ddfalf4merttum>dd ornd
J^tem, dd condimaitmudddrmúmcntiffli&& pdttirncntim,
c
*tttcntim, dd cale carne ntwm, di ueftimentum, cr ¿«w/*
0l
** in/ínífaií Ncc winrtí inrpft wítfcfwr md?t h<ec etymologid^
2 •fl? 4 ^ T>í**Mtu1ápud Scruiwm,apud ifidomm; Orado
. . Tftqiwíjiorfí í-4fio.QKÍ'ÍÍ ¿«rio f/lífluid¿c(fordtío f^wiít
,, ^4ÍÍÜ Í gü¡¿ opíTdfío ? quid miUebuittfinodi i twnqutd irt
l
*> poíaíío ? mfj?ío, l:¿!ío? Qt*ííí,íionrtúm¿ fupino roño
m
*>rcor Tdttm nuiofícut é QT&Ü oratioí Eo mdgi^fiod
4¿* LAVRENTJI VALLAE
fccundZ fyüdbtm bu decipi uttlttqttdfi dicdtur orirstio^ n°n
ordtio. N on efí trgo ucru etymologid h^c.ncquc k m«f, rtf?
¿ inaitOy^ue á menUifed potito hxc nomin* <tf[tvmnttt¿^f
fyUdbam^um exiratt dntck in menjtt ucjlimeit, cjícedWC,^

¿dieéfa twmfitmmimcntmJcnimcnttm>nutrimentuMt,$

tumxitx tefhmm dddtíafyiUbd ttm, fit tcfhmcntum. Q$*


rf mente defeenderct tejhmentüjcjhmentid dicermm7q^
údmodm icmcntUjp ¿mcntUNibil bdbet mdgis ridicttW
h*cyde qt*d loquitur9fcienUdsqu¿m etymologUm^ in qudifr
quoque y arto zr lujit^r fofa f/t.
la Donatum,de S ynecrum. CAP, XXXVM»
Q 'XnccrmtiDomtm tnquit)qtidftfineecr<tymclfmp í í * $
SÍ'TI&Í^SÍ Opwnmt, erfine fuco ,imo twt ectd potiwt. Syncervm i **
irtud c«de«m eomponüur^nond fmc, quecnunqukmcompofitionéddtmtt1*'
íjnsoi £ á , qUQ¿ ¿pfd €tUm fcrjpti0 decUnt, qit¿> yjndbetjio L E/f Oí*
nc dtfo &t« GrífCtf compofüwmjx <n>? er cerd^qusdb iüis i^
turxxfa i uü k dtKXfé- conucrtimivs, QH¿ m¿tgis ucnufh^
<tpü kuiítí ítutoris etymologU r/K indicatur ctymotogiM p''
runqucfaütccm effeiquiufigtiificutio háxnonm dbfolufa $
ucra cft. Quid ttcnufliw dtque aptim dici potcfl, qukm fi&*
ideo uocaam^ukfidtquod didtttr'Qgm ctymologu f$*4.
cem cjjc dccUrat>quod hoc nomc chordum inftrumenti mttfí
fignificdt.Et mcnlicet dicerc fyncerm,quaft ctm cer^
quodintcgrwn e^folidwm^^ nulUfmpmrfrJud4ttt*:
utfídiuidcrcfruttum commanium dlttemorum cum [ocio #&
Um^pdYtcmc^fontummettis dfiigncm.nimirim no agofyttc^*
t¡uodfine cero. mclld dedi
In Iiirífconfukosjde Muíícr. CAP. X X X V I I ' ' ,
M V/ÚVÍÍ <tppc1ldtionc(Caiut inquit)ctuuirgo uirip****
cotinctitr, vtpiom mem quodm loco itxmQ^*}1
t ELEGANTIARVM LIB. VI* 4tS
^tttÜ* UlrPnsm mcrc pu^rcm^uim effctmalirr>emptio «S
$ Jt -üic tnulicrtm appeUdttquteuirgo no c¡l: ittc ctiáqu£
^&*JÍEtvlpUniquidilocutiorríheft, Ciceronistejlimo Qstotf•!&.**
"WYT ^tfrgtotibWiqttodfcxttgaiarM Popilim uirginem cap*+*
c
vm L l C n t í m^cr wiwyuü- Sftf Cdt! quoquc dcfimtio /o*
.. ''«¿rf4iqu¿tido:utfiqttisuidensdcccmfcerninas,quarZ
^^ uirgo f\t j íffitífttmen^«drciw/íírcffc pofiit, dicdtjuidi
¡J**1 atieres.Quo modo ettdminBudngcíio dicitur: Quid
1
{ . 1 & iibi cjh mtdicr f Sed ex Grtcco ftmpttm cjhy\w&tuct
v/í* HUí>figníficaturuclfoztmnd, uclmuttcr. ídem quo que
fa *** wi|«t;AlttKírf m ttt drchim^t tmíicrfieri no pojsif,
i. **no íiíjfrí eonfl&tEandé dixit c r mulúrtui,e7 MO» m«
^.•pWmííTMpro cayquécflfccntmaficwltm pro corrupto*
**eoGfctn, de Munus,¿¿ Donum. C A P , XXXIX*
Jy[ Vn«í(P4ü/«í fftqHií)íJ-i¿«í moíí¿í ¿ínter. v«o ioíiií,er
AÍÍJ^ rnunrrddici dirUmíiti'ue. Altero ot\ust<¡Hod quüre
^ttiryttAcdtionem militi<e,tmncrtiq; pr£fht:wdcim?mmtA
r1 *ppcílitrLTcrtio dicitur ofjicittín^ unde matterd militaría,
H^fddttt milites ffwutiftcof ucem • lgi¿#rm<n¿ápcf<ltciy
J*y muñera ciuiUd cdpi¿nt-\dm alibiiMumcipes intcUigen
^.W er ^<JMI í>i codera municipio ndtiftmt* v\pidnmb\u*
\K^S ^ui^ propnc dppcüantur tmnempartieipesjetepti
. C|iíímfcmitt manera nobifcwfti ñcennt . Sed nunc abufiuc
p lfci p CÍ d ¡a mvsluécutujtyciutttM.ci ucs^utpu tiCdpdnor*
*W4tios.Vomponw m aitiMunití pttbHcwn>ejl officiu prt
*JÍ*m*3m*cx yti0 wwoduw ddfmgulQSitmiucrfoscfcciueSi
í fo^m imperio magiftratia extra ordiné peruenit. Mdr
* utifjc; Munut própñc r/íT quo d n ccrffartofubiynWt ¡cgtt
. c'li7)prM'o HC ntw,íf MI íwtííii /jíi¿cf pofc/feiffm<Doníf dwfe
Pt ^ t ^ I í f l t , í í a i r ""^ wtt$inte¡&ut ium officioifcd fronte
bj. ^^J-^wtf/í non prífjír/í^rj /IWIIÍÍ reprehendo cft: crfí
*>íc7Jííír, plerunque Um cjí. Sed J«fr£>c«f/ífmnefi9 ut non
D Í quoi
LAVRENTIT VALLAÉ
quodcunq^ tmtwjdcmq; donu aceipidtur. Atquod ^°nit^L
rit7idrc&¿ mwut dcciptdtur^Ouornodo hi iurifconfttiti tfl
fe canucmdnt+zr an diquid dcfit dlicui hortm>AccurfiiiSC
BurthclojBddo^ confuhct,dimq; mihi(utmore ipforíífli^
qudtmir) ambones uerej^ondcíínt^ffirmcntq^quod ^&.. \
é&Udontm cjjr ¡peciem>nmnttí uero genut* ldem<fc contr>tfl%
cjfc uerbti vlpKtnidiccntiíilntcr dom?zr mutua hoc inttí*r
qitoá itttcr gffttWjCr fyeciemMdmgcnut cffe donu/m:id& K:
bco ait d donando dittumtmunitt effe fpcácmjtdm munitív
dúitwm cum cdufa&t púa n&a\iwmj\upturwm*'Ric me afl *
interpono fcntctuiAWjie iüos triumuiros doceam cotrátff¡\
pondere. Qjtodji qui me utique fcqui uofoerintjcfcon^,
neutrtm uerim diccre* N<f m ñeque gen Uí^ncque^ecies iü K
dúo nomina eddit,wnuÜtím mihi uidctur donu fine edufe *S'
tf
Incofdcm,dePmjlíum* CAP* * ¡
E culi £ ejlyVo n rp o mus in qu itjio id, cuius feru m feo rffi
P domino Ydtionc babuit* fed <¡uod dominut ipfefepáT&
ftím&fcruir Alione difcertiens.PectitiUjCclfo refírcte^ L$-
fie definid EJl quodferumdomini pcrmjfu fepardtu i r¿ü°¿
km dominios h¿bcudcdntlo tttdcfi quid domino debctvr. ^ :
alio toco;P*terfamiliaspcculiÜhaberc non poteft3qucmd^
¿vm neeferum bomt.'Exhis uerbit dppnre^nec dominu^
repeculitmpaffe,& folmferum UbcreAdem Pompea*
CT Celfw Mi tiunt: Vndc coUigipojiif, etimno feruu^
éamntmhdbere peculium. Pomponiws cnimm feribit•c^
fbrenfepeculim efaüoddpdrentihm, e r eogrutk in rfl¿ltí
degenti dontfwt cft: ueí qttod ipfeftiiut in militid dequip^
qmd nift militArvUdcquifuurm non fuiffetmdm quod ^ ^ Í
mliúd dequifuuwM pKuUi eiut caftrefetü c/t. Cf !/"«* dUL
fie:£t dudiffe fe rufiieos fmes ia dic cnt fs,Veeumdmfin * Pe*
lio frdgilem cffcPccuíim 4ppcüdntes>quod pr£fidij cá?f^
ponerctur.Á: quo no diffmti vlpidnm dices; PeculiZ $* JJ
-'ifiGANTIARVMLIB. VI. 4*f
ktfrl PU^4 pccunid^jiuc pttrimoniu pufiÜm. Qgid trgo
tooj * ^ nJfloties f c< luemurmuitiplices^ty Ínter fe prope
hk^ c°ntruri&> < ¡ u t m F<e/erí M Teftvfi i&feribatiVccutiu Líb*
n^J^ efa pteore di&m$cut pecunia pdtrtífkmdi^fiue
# • lü#n. E ^ serum Grdmmaticw: Ptculium putrimonitm . Jtt . , r **
^ w * maiorcs dicebdnt)rf peeortb «Í, I/I 5^I¿«Í conjhbat E*IOE. * • N«¡
i^- fcwttw fubfhwtU.VTtfc ctUnt pecunia di&t eft ¿ pe* '?***&******
(H '9wod propríc tanfrwm r/í /íTKünwM: CT pf cwfo+m cfiVimuc
jj0 ^ujlue^pro pdtrimonioApfe utro mquam arbiterho*
^'WÍÁÍMC rm dijudicabo^^r quidem brcuiter-Pceuliu, ejl
par tu ejljn qudcunq^ perfon^ iicet í«
5 li
^ J *r4 ur futí dommorÜ dctrííírf confenfum. Ef it&fenfiffc
Jfiitmftn tio in ed psrti, qum exponit Serum: &&H • u
^tc$es UbcrñtU erat^nec cura peeuli. E^ Homim: s í , , í Sa(T 1
* *'
^ poírríí /trwdrr tudmiredit uneid.quidfit*
^T^Ktd h&c ánimos arugo^ curd pceuti.
^ V'^owfín ín PrfrdííoXíírAn roríitti fcruitttí dubid eft> cjüi
itl'f .ícaí^ pfíHÍÍ/ttwHdmroBdlíroffim recufant ditrifíim* fer*
bcktis;£ t lüos quoq; rttfíicos ¡enestde quibut Cclfut memnit*
t^^t fine peculio fragüé <ffe. id efcfme lucro indufirid par
j¿ ^m CUY htbcnti pecunUmmdior^cs prfftdij coUocctur
Un?Í I ^°»9 M 0 ^ rcpo/^W"*"1 w íp/*** p«wn WjijKum préfer*
h0 j^Wiü ^rj/!f pecunia* <«rt quomodo prtfkre pofiitrc*
9n? ^ P^*" 1 ' 1 *^ c<ftíTí* dik&díw? Vrí, peculiü eft quic*
fcj- í>roí>rr\: dlicuim eft.A peculio fit ¿duftium peculidrvt*
^ tf! *d pccuíium pertinente,fute pecuhj proprid. Sed in ufu
Q r^rptum eft pro proprio^fiuefectialuQnintilMb* vJ J J,
\^¡r. cotn/7«ínr eft ej dtys nomen, inteUeftu dicuitei pecu* Ctp.*»
U0 . ?" tribuitur: «t vr^nrr, Romam ííccipimííí: CT uendlest
^.. ' °*: c r Co rin Ífcr4 dT¿í: JH íwn /?n t «r¿ rj ¿r/irf jtío q¡ , c r w
^ ^ ^ fía> ^ ^m ¿UYñt gr urg en t ü* qud ÍÍi <fí C orin tm15 +1 <¿c
lt
^nbnlímt e lo JH¡ íía 4frnííoportetji in c<atfis publiefc* Cap(f<
4*8 LAVRENTU VAllAE
in quibut mtílú funt iu&iccs, qttoidiá mitt, gííiji /mg»'**l ^
Cip.j. inculcarepcctttidritcruelitom.Bt inlibro fexto: Pduhl^fl Í
pendamw buic quoq; peculiam opcr¿, Pcculdtw¡ fírWr
¿dipfam Ktmpub.pcrtinenti&^tel dd ptoutntMx principa»
¿fan titm ificutfd critcgiwm rcrum fderarum Ande dep c<"'
quod quídam dd facrilcgiwm ctiant trantfirunt,
IncofdcjdcFííduSjAgerjVíilajPraediíí. CAP; * *.tf
VndM, vtpUnut ¡fs/míí, LOCUÍ cft nofundm.fcd p^L
F fundí aliqud.fundití dUté atiquid integru cjhJPiermtyfL
Oífinc uitUaccipmw.ldm alibi: Ager fftlo£ut,quif\ncü¡t
t

cjí» JWodc/líítíK «ero /ÍÍ: QKX/ÍÍO c|f> jEttuff« * poJJc(?ioíJf t%


4g?o3udpr£dh quid diftet. Tundw efi omite quicquidfc^ ^
tinctUK Agercfljpcciesfundij qufddufamhomintípdr^
"Poffcfiiodbagroiurisproprietztedifht. Quicquidenirfl4
prchcndimi^cuius proprktM dd nos uon pcrtitivt^dut nCW
pertinerc^ hoc poffcfiioncm dppcÜamttí* Voffefiio crgo 4^
<t$cr proprictís loci e/J, N am er dger, ejr poffcfíio huiuf $ |
pe í¿ ¿tionüfteciesfunt. Fíorenf mwí^Hfl*" ¿pprfta iotic c^ \
¿difiewm, cromnis ager contínctur. Sed in uftt urbana ¿Üf?'
tia y ¿des ruflie*, ViUd dkuntur. Lom ueropne ¿difirió írf
urbe^reaiin ruredutem^kger dppcíUturJdemq;: Ager &
aMpciofundw diciturXccediucrf£lurifconfultoram fertt^
ti* cúm in alijs 7 tm in hoc, quid vlpianus ait plerun q; K
dm effrfmt mUajd ejlfinc ¿edificio:florentina* dutíydgf
tm tdificiú effe JímíJü. mdtfiiiM nbfeure oeponit, agr*í
dc$niensy cwm neutro dliorum concorda,fcdridiadU p°¡
fefiione diflinguit > nc dtem impcrite\ loquen* de poffeft°nU
qwndoftgnificdtqudtitAtcm, non quandofigmficdtfubftn'
tim y pmndc acfi quis dicat de uirtutibia^dcmtijs loip^**
-prattwm^ mdhmfic difjurunt: Prauam ejl id> quodnofi**
g& ratione, er uiafit. Vraua cnint appeU¿ntur> qua n^l^-j
nifa^tlignmprduwi. l&dbiynmogmuipQmtfi* ^ .
SLEGANflARVM r i B , VI, 4tf
ld
¡^ hocfiTC£ diühiincptm^ubidc <¡Mlitüibut> er ddioni*
ci^j^dtgrcdiad fubfiati^qux adre no pertincáttoto b\c
dfe r fydoyde dgro^dc pr^dio^de poffcfiionc di$ufát:t\ott
iiJ?'l&ifÍ€ Añone poffeñiona ¡oquitunquttproprietos intel*
SH¿/a g«¿í añiopoftidcndiifiucqufditts* Qupdft itx eft>
^ d/ftiMj/íA,íífí poffcfiio ¿dfundsMiyógruwiiprfdiití qudtit
*í A / * ' cgwíwttj «r/frmí Hdrí*m ndn Q; rrr» iti poffefiio efti
„u ^tüft: fednondehu iufm o dtp offepio ne h qtten dum crdt9
^*Pr*firtiin{ut ipfe ñiOnoejtfyccics pr£di¡?uclfundi,?r&
^^injtfuiidusue proprie &s r^querum mvmhbct{fi ge*
.ytnomw cft) udpoffefiionnnprofcfto non ufiiSifcdproa
Jjl^s duenda üiodcjlino pojftfíio fuit. Sed quidficitif ipfe
ft/°"PtffrfiottttB drpíiit. Qjiod fi qu& dubitct <m pcffefiio
^Ptimsfic7úcc¡piat prtter ipform lurifconftiltortvm3ctix
i¿C?0m^ OjtiittiUeftimoma: quorum alierin Parádoxis
W i > ; EtcnimfiifttcáUtdi ¿ftintittQres prAttfZ? árete
! t
r £ ii<f:¡íímítntvqu¿d cígeneri poffifiiomm tmniminoceri
í°íeJÍ.Non efe- ufu uidclicctlocutttí efi Cicero¿uicertc noceri
f ^ J c d deproprimtcMteriti fexto de Oratoria injlitutio Cap,*,
( ' ^tris cius diálogos deditlegendos¿ quorum qu\m in Vm
£*n*ti unw^dUtr írt AlfrrfiiOíírrícfW in Tyburtifcrmottcm ha,
^ c&mpkftiretw, rcqttircbut ubi fffetit h<e prffrfiiortcf.
n
^ cs atttcmIUM Brutiuuendiderát * Ncmo imcrrogat ubi
l ^jjWpr^ioritm, [edubi cji proprict&s, Nffflo$tifim uen*
5
Ktf prcpriektcytiy ávX ufu/mfru&wmjyc predio dutcmvU
f^tf mfcribitiPradU urbanu ? omnii adifiew decipimw*
.H^tum ed qutcfunt in oppidísjed etUmji fhrté jhbu,U,ucl
^ toftitorU in íííílííjCr in uicis3ticlfi pnctoriduotupüti m
m
Mtruietiá:quÍ4 urbdnmt pr¿diu notecfáfaáUfcdm*tte
u
^ fftin urbdnorim app^Uatione cotÍTtcri.Vt¿tn¿ (i pfcrittú
Qr
ti k rcdittt süt,uit\carij fbrtc&d olitorij magñ, h<ec no Í &
4*a LAVRENTII V A L L A R
Urhdn¿E tid de pr£dio3f¡eut de fundo I uñfcofutwrü coií*
/ide/t.Nec ntíríí.flBS nenio notthabe&tfuH derebtíi íw,fn Jj,
«cr¿ííq;fftttéíÍ4tScd árpojtmori&itf, quiexoperib^0^
execrpferutttmrcr quod hfc indifeuffd reltqueritnt ld(ul JJ
quodadme¿ttitictficia)mfrntio: Agr» eomincrcfuitw' •.
confinar i ¿ fundo;nihilq; prohibet cum cum uiÜd effe .E^Jj. ^
rf^rw /frt^íorfJ > cr wxfrwMf wtt/f ¿ nobilifiim phüofor1 ^
ágr^mmlnm non fine ííífl^CT hdbitAtícne.Diffcrtq; $fP „
!n lugur t ^ d rtto, g w S cí d r ftuw /OM Crt f Í ti ¿tí w r. S a Uuft i m :Qw t'd N UTÍÍ i^ * j ¡
QKUID*'3* ¿ t í j 0 p^oj./í mdgiirfuútn druoftudait.QjtintiiPdupctfí :
ífl
Uc$ in agro uieinieratmRti hortulti.EtmoxtScd/?eX L
pme diuitti ctrcíiwtVclw! dger wtx tetwemdd grcjjltí tff^ (¡'
jmttí» cidf.QMiíJ ¿gimu* inqudmf undiq^uallo diuitiarÜ&íL
fimus.Hitic bomlilocuptetis, hincarud^ndeuinetA.hi^' ¡
tut.Tundutiut dixOminitt quiddam cft.SinguU cnim
prdto,finguUuinc£yftngulibQrti>fingttLoliitct!i, pom^
faUft^ítrbuIhipdfcttdynanordi leed ducupatoru^utn^ J
pifcdtoria7fiucui¡Ltm7dt<f; ¿dipcitmttfiw pifdnatrt^atqi d^C
ridyfiueuiudrU babeante jiue non hdbem,ftngulifundif^'
CT hoc qtadem in agro: ¡nttrbc ^utcm^fiueoppido^fiuc tf^
fue edficüo&ntimmodo prxdíum efaqmcouid ule efl,^^
b£ctqu* cnumeram* N dtt <}; cadem in agro etidtn pttedi& fu^
Vundm cnitrtfrecics prddi) cfl. i &q; fLndití cft poffefsiü rf
c*. Pr* dim er rujtie4& urbdna dun&xat poffcfiío, q*&*
dtfcripfi.tim uidctitr poffcfiio ctiamfígnif:carc tobera*
PMIÍPFÍ* ti?****!30™*in «rtf.Cicero mVkiUp.Vofftfiionrs nútsW**
urbdtw, er rujiicM. Vuto non tantm pr<cdid7 fed er c*&%
qu€ immobilu uulgo dppeÜMur.Adddtnut ddhfc di<¡u "L
boc fundw>qttod und fundo fundaban potim fundo ¡f^jA
fiue¿fundmucnut^mbigipoteft. Quidüfunda*afind*ál '•
ttolunt. Cicero in e¡nodam tocuUri libctto:
fuftdmt Vdrro uocut^mn pojta mtmfimdd> .^
S t E G A N T I A R V M LJB. VT* 4}t
^ífh ^** fxúderityijua caud fundd pdtet
*fi' L^Wtefitt&mpdruum iüwmfuiffefiindum>utfun*
ífy " ^ c r m morrm Í4pjdfí Ucipojjct.ludum igitur efb
tQnti rei>p™pri¿ aíiquid tiquortí intrufc cotmcnst aut di
nrl, ^dmjké&jit do¡itm,ut nauU7 utáuewtjMÍfi%mntf+
k- r^>udjfognUudtn~tris,Ndmfundwm turris{utquidum
«frÜ<nt)ípf€ i™ dicermSundmctwmíut omnibmliqueO

^Wtmadfundwn pcrtinenfunimui cnim dorntrn-Mo n¿


^tjtotdolimiut Verg*
Ata 1
7 brbm Argyripam p¿trU cognome gentts, * '•
j 'flor GargdttifundabatUpygis arutt*
t *** fundamentare lio reperitur; nec fundare qttidem ejlfani
fc^hwfipertYMsltíionm.QMintitinGladiator?:HocD .
j^***» pticrn^únimífr opibut domw exhaurit. E/t tnim * ****
fa^rttt*«í ideere fttndamenfo>etUm per transldtwnciutÍdem
j ^ Ptimo>N*m inde er conteptus operk innafeitur^f¡M
c^&Uciütitr impudentUyZr iquod cfl ubique pcrniáofif
^typréucnituircsfidueia. Eí Ciccroiln quo templo(qu4 Phíiípp.f.
toh-,ft m(foü) iecifundamcn&pacit. Sine transldtione* Sue*
¡ '*** <kaitt Cdijiln arce Cdpitoliru nou& doma* fundamm CaP'"«
~\ • £*ttrum boc diffvrunt fundare, ZT fundamenta, Ueertt
íf *md¿re cfl udlidisfunddmcntKfulcire. Futidmcna ücc
t^^P^UdUdcuqucfunddmit^fAcerej er quodammodo dure
l Wflapjftm, Ñequeueroftcutrcpcriturfundutrte3'fundu\
Pun£er**Itr Pun&m*<? pMtt&m,Err¿tntq; phibfopb^quum
tt %&- Unendicíít, Ndrode punftiítqtiodejlbrcuijíimum

tHr fUnttuAdhdcrem cjl>- Pro co dutem fenfuin quéutun


ti t í i "DfQphi3Cicero pro PldcioiNÁ quod quejim es* plures
QiJ/* w ^ Vclind^qui m quot in e* tribu pufo tulcris*
^ *» ^mcnfHwi pro codemfígnificdto dccipimt>cuiw efí
putl
4jft 1AVRENTII VALLAE
pimflwn,timen4iter cft.Brcuc aiirn tempwsfignific^P
Líb11,S«m*fflud>pcrboc itero brcuifiitmm. Horatita:
flty
'' • - Quid en im tconcu mtur.h o r& M ow f nto -
In eofdeifiíde Noualís, C A P . xtl!¿f
Ottd/íí (íttgMíí PdHÍits)f/Í tena pro[ci{fa7 qu¿c¿no ({ll*
N
Varr.lib.4. ¿* " t t í m VíWTOttff/«WfHí HÉdrfHr,ííÍCf tttiílAgíT rcjWfJtf *jj
líng.Lai.' re¡HtKUur9dc referitur quoatwis + Con/r* <J«í intermitti^
19
ub. i a^'P' rtDWrftt(fa noíídfií ager. Eí P/í'm/, g«¿ ¿ífrNoíwfc r/l^W ^
Líb,i**"*5drmisferitur > Ídemqttoa¿ fmtireuidetur FrjlatPomp^
qui dicit: Koudis agcrinou£ rclifiutfemcmL Sunt qui «*'
«oíívi/fm fjí/c artam ttmcprimúm adfemctem profci¡futfA .
Srtu.iniíiiíd yif/fít $ Scruiusyqtiimqii¡t:Dicimiit vrhtá nouécsg? h$.,
Ja"¿¿Jl*S" udlti, Propriénouales>tiit¡cprimum dttidprofciff*, Qíír 1
Gtoi. i - fctlflffc v trgí ft"#m p ¿Í Lim f/t, 1/1 dflo Ü cr fw:
*' * J mpius hécnmcultxtt ottalU miles babebit? ,
Ineptum eral deplorare agrum ubdrbdrís po^ideri^quod^,
cjfet reflibilwftd quod dnno ínter qtticuiffet. Dcplorabdt 'í
tur dgmmjn quo inflruaido mdgitopere kbord¡fet7a'n0^
te ipfapróter cuteros uberwrcm,d-¡tum iri inmaxiwt<$&&
er bdrbdr^er itnpi<vs. Quodetiamer fentif} cr dccUr^*
wí l íf
ptclam^- ' " **<*"<""> QiH»^ • -Moac ingétibut Uccrtts bumttynr
re/egnem futura noualibm cruerefyhdm. Hieronymut ^
dejinitin huncfcnftmjüens: J$cudle,eftdgermncpr^
profciffut.Sed Vcrgilw infenfum prioré acápit^m^
G corg-' * A íterntfidem tonfa eeffarc n o nalest
E tjcgnem p atiere fttu durefecre cdmpwm* ¡^
Idcoq; Serum alibidit:NoudlÍa:id cjl, twüd rmrfuép&i
Va^ivff* &ulos mnos renoumur per femin*. u
%
hxc tam culta, Incofdcni,deLíber:><5¿; Volumen. CAP, * ^
ft&Edfr i. Q r cui > Vlpiatw itiquit, crnttHR léri f*mtleg4ti* ¿ ^
^ . E L E G A N T I A R V H LJB. VT* 4JJ
Kh n * 9;ííC ^ Ubri fcripturam fufficcrmt i ut putd qutm
^ * Üümrruw fofií in uno uolumtncy no quddntgintA ctto
nc^^putabiinmifcd hoc unm Uomeri ttotmi pro libro
< Umc
üHtt ^ ft- Vlpidnm Homcri oputmncummlibrim*
i^ffi^r&gin&ofto Ubres nommut. Kcc timen <tit librum
eput^certm, operii pdYtcm.Vr&t€T€¿
erd
kfritx °P Homcri librtm dppcR&t&r uolimcn^uorum
4cc¡Aue toauditu/m efl.VtrgtUj Atncti^non liber efi, fed dúo
%Uc / í- G*OTg>«, non fitnt ítem íibcr^fed libri quntuor*
t/i0 c*>ttnw ¡ib tr eftjdetn 5; MMÍWB uoi(mauGcor^icd> qud
UQ
s fcmma:Aeneistduodccinu Ouidius: DeTrfíUib,»
í r / ^ 0 * >**&** ter quin$ uohmnn form<c. llt ,3,
*

fa f Tl*nu* Putxt eti*fi omnU o per* Didym¿yquo nano plu


tJ, 'í/fí* J'H WWW-JB codicem conglutindrctur^unum tuitúm de
t
fe Ritmen appcüdrUquodnemo nec poffet cuoluere7ncc fir
4hJ ^-ft r " i m «OÍÍWKOÍ Wfl ¿ Ko/o T quid in libris uolunt&s
<fe 1 t iUv^ quodmdgisfcqucrtr )Uuoluo ,quod uoíuituu
^** libroshodie Hebra quofdl hdbcnt, qudesfy inttctcrt\
^UQ tcjhmcnto UBi&mm fui(fe. UtRomdtu ¡quita Ubm
£ 0>ií)tt jdcfi9 corücibwfcríbebdnt:quod hbclJos itlos,a_uo
l^^^modm^ompUcabdn^uolümiisdfürtcappcUducruL^ «
Uc
„u^ ^minAUbeütiftm¿Uordfuere^umlibristQu ' ' *'*
C 0co
$tuP J ¿ppdrrtjibi PlintM de íibrk duunculi loquh^dit
*ml u • ' ^ " ^ ****Irt ^ uo^um^nd Propio- ¿mplitudi
l ÍCff
4¡- *ft*g«4/i tírVdf rn /oc minores libros, ut fint uottvmini
ftibü lt° ín '" t,rií » 9 H ^ n ''*"< QM°&rtymüíügVi^woqwf non
tí-oj ^^"f oftendi. vnde ddbite durut uerbum Zuohcrc li
0 Co
cotn^v í^ocíí'/í aperire libros ¡cftiandi gratidyqudfi ron
tCdtííí
drtep f ^pllcdre:qí(emddntodit reueldre3efircm ttcUtoni
c
tum A '^jfidiedmut cuohiíibrospropter ttumerum p¿%ind
CCi
pitur mtm n&í cualmc librosyfiuc autcm.pro CQ
e qwi
4i4 L A V R E N T I I V A L L AE
Subdíiirhfiint ¿uo¿fjHf ¿íiflrf ,*N« íífítíií oo íürofúcctpipro coíiwf
tu utmflií txc CT m JuigtíUrt fibríwn pro quolibet magno códice, cttj&r ,
punbui cuní CDminr4t ]Uadj3cr OdyfTeamiuttenetrexmnu itbri,&
, v J
niprefsis .tura ^ í, i i- ,,, -*
m nnu ícrip ti s /rr H o)»cr«í :íto w amcjt rctfc ai ^ í s rcu et hbrwn Ho mcri.
j p habcnnih In ^ f ^ , de Prübrum3& Opprobrium: E x p ^
brarcj&ítnpr obrare. CAP* XLJH^.

P Rofcrftm,er opprobriwm9VÍpUtmy inquitjdem r^'^j


frrd qw-eiítm natura turpU [muquida ciuiliter, & ^
more eiuititis improbd: ut pun^furttm^dulteriu ndtur¿ 'JfJ
pr.Emmufro fiitrí* ddffffldrijfcocfloii nataM prctrtím f/W?,,
more ciuiatit, Nec fmffl nafant probrum ejlt quod pottft $
in ho mintm idonctm incttrrcrc,vlpidnuí probrum deipi t r
infjLtmd tinttim, qualis efl ex fitrto, uel mtlr gejh tutela $
profidgitioiquod principóle pgnificdtum cjh. N¿mprcbr*
Ídem c/t, quod dedecut: qttod dúo (ignijiedt. vnum, quo*'
Dtdam.3. crmc:ut QumtilUnusJhtim in principio dccUmdtionti i^.
liteMmdtio in^uu^diisdcdceoris^dtquefidgidjcdjlráijt.
runt*kltcrwn?qtiod efi ignoinimd^tqi infim-t^ued noíSd'
Cap
*** Sttniliter deeipitur probrum pro crinwir.ut idvtnlibro prii**
lamjiminor in digendis cuftodtim, (y pr^ceptortm morw*;
fkit ctira,pudt:t diccrejn qu¿e probu ncfondi hotmnes $0 *?'
¿endi iure dbumtur. Pro ignominia:, Uuiwt libro quinto^*
freti occurfdnt portiijngcrunt probr^gre abftinent qifcí.
pdoppugnítQit£dúo nomina tunquxmfimU*eodé l°£° ¿
cero coniunxit ¡n Catone MdiornMibiuerOj Cr I Uceo t\^
qitam proburi potuit mn fldgitiofd.a' íam perdió, libido^ f
cum probro prtujto común geret imperif dedecw.Vrdtcrt^,
fimtlcquidem eft fut¿ probrum opprobrio. N<w cnim ^'"¡j
dixiffet Ciccro:quce amopprebrio priudto coiügcrct irfP
dedeettí: qucmddmodumin SdUujlium dixit: Jnquetirnrtlí\
fadnort eiui dam uobx effcnt^quuomnibua mdtribmfi&' -^
wfiril opprobrio cffet3cojcffui eftuobis audUtibttí rf^^jj
E
t t E G A M T í A R V M ¿IB, VL 4&
^ ^tcoppro britm a!iqtun dofifto5 /^cf frequentim ucrb o„
. "I SJííwjriUÍ(«í«aÍÍ Cicero) ucí ex ro qued quibut ctmfcc
^ * hibuiffct uftwn,crdt nottiucl quodipfe tütsuulgo imptu
*}m obi]cieb¿t,opprobrio erat Hordám |'*r< 4it¡b.i;
'* ff fiero* ¿nrmoj d/i>rtá oppro bridfepc ¿*™>i
^ tyerrcntuitijs.- Quintiliamit:
DcclM
t °7<> m¡iiriicHs3opprobrtjs¡J; «wígí .moiS «• f^rrf««d&« cíí* "*" n
i f'Oftf pulfdtut>dbigi tumctiycompcfciq; non poffet .Oppro*
l^s ¿ixitrfUdfi rxprobrátbmbitíyJtq; conuiñjs.Et alibiSo* *'*
íf
íníffgtwfío uefird^comútu noftrdfirrenon poffe: cr na
CJlíí
¿ ¿*íindigndtio dicerc uidebdtur, N o prfm* ergamemari
J^ksttíuUdnj h¿brt nofiri tuw fermo reutretijjfocüe pro*
fípit in úppTobrid^Ciii qucd'tbct obijcis.Pro eodefire po*
"' °Pprobrü, cr conuind,fdcc infició ro,rcowiHng^m boc
¿JÍ* accipi probrm,ut Ltuij próXWtvm excmplum,zr Cicc
^dd Atticum: Epijloltí nuhi tegerunt pfmií omniu in me EPí.*iifc „¿
. °Wüftt, Snf dr hoefígnificato vlpidnUt non intcUcxit.A*
°^otííjíiw«fr¿üm componitur>quod efí cxprobrotquod (i
ffidttim qualemcunq; cuípdmimproperOjUt dpud Quidiü
p
°x i i i,Mcümorphofcos:
Sf
't 6rnr T^ffíífs3qui nomine ¡£pc uocdtum
tr^ripuitttrcpiio q; fitgdm cxprobrduit ¿mico,
P itigrdútudinis»wr TcrcnHm in Andrid. -TXm iñhac AA.1^».*.
^ o r á f i o Quafi exprobrutio ejl immanork benefiáj. Sed
^ ° V fjgnifictto jrequenternos uitij dlicni ñamen dpponi
J*:ftequenter etidtn nomen nafa-i meriti. Cicero dcArmcitiaz
/^tt»t plcriq; aut queruntur femper dliquid, aitt ctium ex*
i»¡¿ * ftt,f0í mdgiiphdberefeputAm9quod officiot¿? cr <r*
r ^ CÍW« Ubore ahqitoftto fkfttm qucM diccre.Odiofum
¿ cfoiwhoininum cfficid cxprobrdntiwn .Bxprobrarc ergo
t ^i*/iu,r/limmcmorcbenepdj uceeptiinculpareAmpo*
'Xtrofrcqucnter ddfignijicíttioni exprobrdtti dctedit,fei
E * cifra
t A V R E N T I I VAJLLAH
iitrd reprehenfionan:quod an dpud Cicrronmfit, nc¡c®* ^
* poflerioribm ucro crcbcrrimu c/fc ut QuintiltunuS) Nf$ ^
gyauifiimiípdtrcftipremdfiu iuucni iathjfe credidertM* í ^
fcifrrirflijííííwi /crífcíTffjrton rjl m qtt* imputctur. £ f . ^
^mpwfttf «t>t/í propitiosuho$*z? fecundum maride ci^
opulento ííicrrfíifiífrwt, ja*ttfitaw/ritfttmfunifíMíf* í* -^
íttmdMofcíwpopwi/í/itíí r^í. I mptírtrí-noíiiítííiqwíitíi p7"0 ¿
pHÉWTiTpmtwrw Oiu*, Q»Í* r alione pUcuit Ugdtd* í'
Ifgdttrij uon crfpúmt^Matn dpJfi b^rácín/Htyrdcrwíj^
ctario ¡«ir dpwd roírcmiftnT¿nfrilig/jer otnnt qtudrfci'
p«art¡f<t,Mrfrctfí1Irtflífrfrfchfrcdit&tis, qudtn per tegerfi f j
tiííúírtfcifrfíh&bcrc deberetjmpufantur resentí inte fr^vj
farío crfpi^riow ÍJK<# ítfrr tegdtiydttt ftdetcomijli, «rí í m P ^
ron ¿¿fKWtóffdw/idccfptf ,N J fi^f w íjudra JIÉM compKrtj'fj
/rd in ftdeicommffaria harcdi&tc reftituendd3fiuc legtt i* j£
íüw/íí bártrdi>fitiepcrciperc,fttte dedúcete Jtcl retiñere p4L
rjt, ci ímpwnnfHr.RrpHttrí ^ÍÍOCJ; ÍÍI idemfignificdtu'm- V^r*
fftfí;Prtfífrwk/í^íJíti'rotí dhitpupiUitmor,pUttt Labco iw.
ture cu poffeifed cftucriut non nifi per quetn egenti deditft
pHfiux cwm opemrf .DrtndrrSrj wftfcruis cibdtid pr4\¿
ritjfid liberm fciíicct rcipuptüineceffarijsfdkeñdum eft íjr
ísíMríwnJ Jnnq; r/i jí //¿ÍTÍV hotwmbw¡,ft amen rdtio p w ¿
d¿ íu/fo irtf nrcdUf* ltc/iwwpíí« ÍÍÍÍÍ mror re pwü¿*>> er ^
írf^ oc Ojjftcio ntcejfe kdbuit aiiquo cxirCjuelproficifci* .
In eofdciriídc Stuprum3<& A dulcería, CAP. x^vj;
Ntrr/íwprwttjCr d¿uírcrúm(Modf/íim« difluí ftttf^L
I
dí<ifm íommíííifwr.Scíi /«c IH/M de adulterijs indiferente, •
uerbo utitur. Eífcocguitón fíwffntfwr in libro de R Í T W ^ I
UtrbortmfighifieaHont. Alibi dutrm Ídem ait: StuprW £úf*¡,
iiutnt7quiliberÁmulieran cupidinhcdtifanón mdtrimo^l¿>
tinct, deceptx uiielicct concubina Adulteriü in mp^r^^
E
¡ * - B G A tí T I A R V M LIS* VT.
*ts ^^dtidMWÍputro eoKiráttíwr.Qtádmirtmfipht
%o ^ ' ' ' hfiuwd '"w'<™ <H$€t\tUnt,quwm tmttíj
wf n 0

^ y ^ / f íftm ÜfftntidtiHic ÍIOÍJ «iííf/ür £im>r cufcgc¡ H*


^ ^ c"íjprf üúi*t¿m f/í,<jwi dcfinitioncs huiufmodi dcfcripfc
hWtfíiptifuijJcnt conglutinad, probm poffvnt.ut iQ*
§™{4ni dicenn^Lex iuU<x fluprtí.cr ¿Mtmm promtfcut
to?*c ^Xuxp appeüdt.Scd propric ddultcrium in nup& co*
V ^tpropterpdrtum ex altero conccptíhcompoflto nonti*
§' í^pmtti«troinuirginctuiduüuecommttitur.quoiGraci
qjJ^pappc&tnL Cuita definitioncm ¡ipprobo¿Üud txmm
T*r> Legan lulizití recle h<tc dtta promifeue appcUiffv:na
l^mncflupriívtfitadulteriiimjed quodomne adultcriim
tts Prum- N £ , $ rc^e itírifconfulti exciptuntftupru/m i nff*
l^m etUin (¡uotidUnoJicfcrmonc h(¡Udnw.Y.QussU efi
¿^ Qñntilunwm: Vxor mmto dixit ¿ppvüíitdm fe defa*
fJprwigrtOy&fibicDnftitutnteMpuftePÍocm. *Et¿íibi:
j Ytteí{íupr<t,r4ptQsq; cacubitut obijdtuclcx filfamdriM*
f ^yfieri foUi,?áráus tamcn,fi iamfit er w¿tfíTj ft tufidm
¿jwtyisuxQritfcccundittte proficcrif. Qudre fgo («(cufio,
'Vftín cjjc coitarti hge uetitmiqui dúplex efi. Vttuí, cu m&
^M ctm puero,aut cum ftngiánc conwnü'^m fdtittimct
f ír^- Qttaqmm h¿c dúo pofterior* potw ¿ppcUmití in*
e i^-AífíT quiwt uim dfjirimus euíiibet pcrfon£7eti(tm ¿tn*
fto ^n¿€ftuprar€ ditpliciter <¡ccip(t\^cu(mpo(tmons fea
t ,toftimomoejtlcx*<¡u£ftuprtíoribusmjfciilorü pecnajh*
*j**e mtUÍuvn,quüp£dicombui nuUd cfftt pana cojtittttx*
^Ij^ofdcmjdcInftratÍj^Scragula, CAP* XLVI,
y Wdttm {vtptmw wquit) omneucfitmntum eontincrr*
^J* 0 ¿mámiir7Lítbco «Míf $ C n\m dubiiim7quin jlrtgult
omne pdUitm. videtur vtpUim intelligire jlr<tgttl¿
r r
toy lT ueflimentum hominkyquo amáttir^uée ejt Grrf*
ftífl
P*Biam*Vt cwm Komm togm i togajfic Gr&¡ p&*
B j Utíi
41* LAVRENTII VALLAS
Udti & pdUio uocMur, Ego uero no mcmm repetiré í"fr .
[cnfuM* fcd in opertoriwn lefiorufi F
tiWytibi V dormtebüty er difcumbcbit. Qupd Vano tcrAt
deculcitrd
'culcitrd loqueas:
loqueas:¡\c
¡\c quicquid inflcmebant^dflerne\ 0* ¡
quicquid inflcmebant^dfiemen»
•gwltitfi ítppclUbíWLEt
*gwítíiti dppclUbítitt.EtcquoruYrijftmi,livm
cquorumtftnulitfflifyqvortM
íp,5^omitioLpr ^ . ¿*
tim fetidm iitjhattm uocxtur.Htc
í/ám irt/W«m uocxtur.Hiciüud
iüudadmonebojntiertt
admonebojníierttY. Y.
quenter fignificdtum uerbiyUtin hoc ipfo unboflcrno:^^
mwt quidemuefles hwmi^mosdrborum^fíoTCíy zr md&'.
mfmodLTumenfrequentiusduimuifierno hwm\mfioYÍbW¿
ít
fM$,\iejtibut,Htnc cji^quarc dicímus toros Jcflostfc fterfltff*
rquZ flcrneretnon quUfintdiverft fcnfitiyfcd quU refol^i
ittfitfkrr}crcttícrbigr4tiaJcttos¡zr eques tipctisjdetfl í1^
fíemete npeto Icclts^w equis. Qtlcitrd dutem efl mt Latí**
ptd,Crf¡ quid cfl huiufmodiyCjUAm plumea.
IncofdCjdcPulfatío,$£Verberado, CAP. x ^ ví !j#

I Nfrr pulfationt\ er uerbcrdtionéy vlpianta ait hoc ftK


cfic%ut offtlito fa-ibit: verberare cfl cu dolore c£derrf*
fdrefme dotore.Sed cum utriufq; nenia ¿ton efl eiufmodi^^
htc xerbd difjiretitUAtt quw* uwbttmwfrmen&¿v$ ^
hrc ucrberdmutt Aut pulfamm p otitis7 qudm uerberamM* \
imaitum qtaim fmtít cxjhgcÜís do1oremyuerberdturí <fr,
ftttttíd.í. nonfcntit>pt*lf¿tur? A» EntcUus iüe Vergiíianüs7fmedoK
pulfdbdt VdrettfScd (nc tnuítü) quti no uidet uerberarctil*
uerbere ctderefquvd cfl infbumentm longvm^ e xifafl ¡¡
lis efl uirgdjttcut wtfifti¡Md$ *$Mm,fmdd3tmn de A]
quid cjtfimdc. Ncc aliter diftií cfl verberare a uerbere, fá
jltgeüttrc i jidgeüo,fifligarc ¿'£jlr. N«m uerbera UcfP^
uerberutione dccipijatur^amcn rem corpoream propri? r¡
ficdtityUtjldgeüáy qu^futttpropricfíímmtxtesfdrmcntor^
ttaUm * 19» Qu,intilidnus; ignes ex próximo raptos* uarber^ qu*& ^
cbtulerat.Pulfttre uero eflp-m^etc uchementi iclit cxdtft**
uta inftrwncntQ longo ¿j txititfúm brcui^c rotundo^
9
^ut tdcibuAjut maUciSsUtfaxiít qutmanu tenentttr.qutm
Uh ^crcut^m'" /íííaíííwíímc í?mpjríomm^w* m¿wí pul
Pfokr^c $ finid, fcd «ttltíí iflíJnw pírcwf cr<\N¿fíiíjHf fio»
^ Me pw|/kfS ¿tíí^ííé dixcrii) quifemel pugno pereujfusefi;^
f0
ion miíur ¿muríafit oc pulfdtione^, qum ex uerbcrdti}
^ >PY*ter c¿ CíttjdWjjM* moíó ¿j"xrjjííSá er pulfdtio7ey Hfí*
. *ft o e/í mu la percusioyquod<$ pkr umq¡ putfdtio fit in fk*
*^t ob pulfutos coru legatos hdurétes Tatitm rege occide Ltá.iibr.i.ab
¿íf?<¡uiJJ 5 pMJJ/IÍpr £>/>I>Iquosfucs^iúlaumilushancin*** *

t .^V^rí pede: qxum uicinm mea* uwre'foliwfrtttcn modo


P'flüjHerHm CÍÍ m martirio frec puifarcjit no etebriut pul
^Pftttn mort&riwm.Dittm cfl autan i pello, quod efl perm
^tjzrioíutapud Mdrem Tuüium libro udtDiuMtiont:
.tPtfhtnttír átiim uehcmítíwfape ctiam curd> gr titnorc Et
Vreundo:J>tamigitiiri<¡tttm <sut muros Babylonis,autHom€
fci'on cogito>imd$o iüortm me aliqud pelliti
w cofdcrrijílc Pcllex 6c Pallace. C A P . X L V I I I ;
p n
B Wiccm apud útitiquos Mdfuri tw, Vaulo tejktite 7 feribit
'wlitro Nlemordbüiwm¡ c&mhabiftmt g«¿e qutm uxot
J* <flíf,«ííM dliquo timen uittebdt. Edra^ nuticuero nomi*
^flítírrfm ?p4ulo hoveftiore cocubinm dppiüdri.cttdccus
* «tro de iure Vdpinidno feribit, PrGiVon nüc uittgo uocdri,
*u* cüm cojui uxor f\t 5 corpw mifcedt. Scatndtan quefam
4, IÍ
> Í * uxoris loco fmc tiuptijs in domo f¡t,quttm Grocci mñ*
J***? uecát. Ucrim tttruque ucrvfinfiffc,o* dixijfc ¿rbitror?
' c * binen pro fufeepti opervs oficio úmonne debeo, pcüicc
*PW úfutorcs gr poé&s eam demum babcrhquf am eo9 cid
XQY
tfjorput mfcetldeo <j¡ J rijio fmpcrprofeq tur pe Hicest
H
* *fib(tíxori iQKempTmpermt* VndePlittwlib. xx x v. QÍ^19Í
% -t mbo
44* L A V R E NT I I V A L l Afi
Uerbo Gyfco mtttituti* qutim de Mexdndro loquerctM .
conjhtco tempore cocíibimfui{fe7qiíum Apellan [cortO * ¿
uit9 qúm Mtcriji uermt cfoLdtmojpdUdce potita9qu¿inff ¿
(ice. Itxdutem nit:Ndnquc quwn diteflnmfibi expdܿci*j *
^£cipuam nomine Campaf^en nudam pingi ob admir^i0
firmé<tb Apelleiufiiffet. Qao jit^UtCurtitmubi de CQ$ J ¿
xandro^ey dlijs loquitur, ctetero scfcfcriptoresopincr p¿v
poíitfí, qukm petliccm pro concubinacadibti homtnií d&^L
C ap. < i * cu Ip a $ Iifcr *i r í on¡ íft eJtf íc n ib m effc u itiatuS uctoniuí¿c
fa&mo loqttcrtSjpJÜdcáritm dixitrnó pcUicJiEt alibi #:y\
CT Titw Utfi«í,mK/í% tíij Greco nomine utuntur.Sifl »jj
iíiarHÍífir, JífcrrfrtOMHB ( ttt dixi)uitio dandüefí, cuitó rflKt
¿rgumcntÜ eji^quod non reÜé quts dicitur bubmpcfácü
uxor>Et efí nomen t e Utiuu/tn dd dterittí Uxoré>cuiui cutf ***
rem habet^nort dutein dd mifcuttíinee recle difiltrosfuiffc^
QHtores iUos^qui paüacc dixtmji peUici dixiflinttut pátí
In coíderti,de Cauíllado, CAP, x n ^
" Aturt cumlUtionü) qitum Gr*et ^ G ^ * dppeUdtter^
N_ \wc c¡t, utdb audenter ucrit per breuifitina mut&t to$
difcumioiítd ti qti<e euidenterfaifafnnt,perduc¿tur*H¿t ¿\
fciwm lori* vlpiAn^c^m ilute mgmtrSí cdíwmnictur^ ^
retuvo* fruftrctur.inde cdhmnidtores dppcüdtifunt,quiru
frmdtmyO'fruftmiQnm dlios uexarent litibtttAndc CT **"!
latió dic~h, ejl.Cdius nuüdm fteit mentionan de euidenter &*
Mt euidenter jkifis.nec de breuMtc. Uccputoficiedam0(t,
qutm plerunq; catutUtiopttefa, ermjitüofa, mult&P *
logisfrcquentcr ambdgibwtutens, cr qu£ utx ib acuW ^T,
benddtur. Qntre cautlUtio ejl fubdoU rdtio,qttam nos £°nf¿
nobis mtducijjáncedi amen euufa profarimutAn huncf^r
fempcriurifcdfuhiufifuntya' (^inñUamfhcfecutt*- C'**
dutem pro genere quodamficeturum^^r buneimitotUi ¿ 7 '
Geüius;jitut Liuw utro J modo Jpfe queque Cicero de¡?
L
U E G A N T I A R V M L1B. VI.
Oratore7dicens: Etenim quu dito fint genera
ptr^iWrfhcrwn ¿quaUterin omnifcrmonefalfm, alterti
n
^rflfU)n ^ brwfuperíor cauiüatio ¡altera dicddm nomi
tCTtm CrfííW u ctííT
tyi¿ ^ fctlt^ide ejfc c&hrnnim ©•
t$*\>Quod nofcntit Martian¡M7tSt¿m aecufatori tribúfr
5J*o7flí4r,;íwamtf'f»Ctf/í*mníí(ri cffcfkífd crimina intendere:
k^fohgemilluindcclaratur X J I , ubularim: Calumnia*
*to f díiíír«r3g«í>£Í rf u^/Iftwttitfffíeffet*
cofctcmjdc PracuaricatOt,sTergíuerfator3& Ca*
^niníacor. C A P , I*
\J^ti4rtc4toYcs, Vlpianttí inquitjos dppellamui, qui edu*
t(l ™ dducrfarijs fui* donante tT ex parteaíiorH', in parte
naneando enim prteuaricatores diftifunt. Ídem
;
p ' Pr*uaricator autem eji > quafi uaricator ? qui diuerfant

f toadiuuat proditx cdufdfud. Qupdneme Labro kuarU
ff ^l*ne trat\tm ait.Nam qui pr<zumc&tur¿x litraq? par-
¡tJ^PftitAn prima defimtio7¡cmdeturfentirCjpr£Udricatio*
j f , ^fotam <t floran cadere: infecunda ueré}ctiam in reum*
§ wfitxn er hiede fofo aflore fenfit>cuiaffentiri uidetur
***ti*ntif,qui ait; Accufatorum tcmeri&s tribu* modisdete*
i ^ kr% er tribu* pañis fubíjeitur. Aut enim calumniatury aut
i^ticatur, aut tergiucrfatur, Calumnian, ejifaifacrimina,
*i ¡^rfuaricarUcfl ueracrimina abfcoderc.Tcrgiucrfd*
^ ntittiucrfumaí> accttfatione dcfijlcre.E t pojl itcruiPrtttd*
h*f0y* e**ffl ffFe oficndimttíjqui coíiudit cu/mra),ertransid*
t ^nerf aecufadi defitngüttr,eoquodpropriai quidé pro*
{s ÍOítc* difiimtíUrct > filfkt ucro excufttiones admincret*
ic¿, ?* quidcuerÜfitemur r(Jr3 Icgcl^ antiquitm de pr&ud
C0nrrÍ*P&nafuiffc,utCicer.VhtIippMbr.ii* VcreorPdtres
btf'^Ptijieiquod turpifiimum cft)pT<eu4ricdtorem mihi op
^Uidfur^tcrumiutpmcred}^ quod Cicero idemin
B J Vffli
4+* LAVKENTI1 V A L U É
Vártitionibufi áit^r^uáñcdiionl definir i mine <tb dccu[&°
mne ¿ reo corruptelam cffe mdicq) reporto nonnunqttd^r
udriutoré ex purtc reí quefyncq;perfidia tintum^c md['f rf
fed iiitprudemU etUm^ZT negligctid pcccdntcm.Ojtítui^
«7 feptimo: vt in prntudticmonim crinúnibut7 ut abrci^^
rcus^dut innocentidipfitttfit^dUt interuenkntc aliqud P$*K
fe, 4ttt ui^dut corrupto iúicio.áut dificultóte probatioíh^
praudricdtionejwccntcmjuiffc confitería nuüu potcjhs6*'
ftit^ntt&i uis-.corruptwm iudtcitm non quereri^nulld proh^
didifficultxsfitit. Quid fupercfi, nifiut prftutricdtfa fa^'
Híí pro perfidia dccufdtoris decipit> alibi uero atiter. S***
uniedufk ¡oquifupcruítcuueftrligG in uniucrfwn ncq¡ c r ¿
ris puto cffe unqttd pr£uaricdri:nco¿ lité intcüigojn qud f^[
Utra^idcmuelit. l&eoífrpr&umc&torc dppcüamui^quic^
¿praferipto officij fui dcjtexeritydtq; aberntuertt, Piinittí w¡
C *|h 19 • x v i M . j* ra to r ttifí in cu rúas $rm mcd. tur Vlinim luniof*
p
" ComciiumTdcituiAlioqui pr&t&icdtio efi tranfire dicC^
Trtudrkdtio ejictidm hreuiter, er curfim attmgere,qu¿K
incutetnddjnfigvnddyrcpctcndJ.EtAdumpVfuaricdtu M,
dittmut.Tcrgiuerfariucró non ejl(qudntum egc intetligp)?
tucufationc dcfijlcrc. itti uidentur ex hoc trábete ftgmfic^í -
m*m,quod qui tergd ucrtuntj pugnd defifknt. VtrunaiflW
protinm,qui tcrgduertunt,k pugna dc(ifiunt,utPdrtbi W
qui uertenta terg¿,adbuc amen pugnditt, nec rmonibuf^
lunt¡cuinosdgiwfcercjcrgiucrfatiturXicero de officip'* t
tertio;Pítqtte in his tmen tribus gcnmbus7 quoquo inodQ P^J
fmt,non incdlUdc tergtuerfanturSrudHum introducid f£^
tidmfiippedimumuolupatcsjcpcüattemdolóres^fürti^
ncm quoq; aliquo modo cxpediunt^quuAn trdduntrationt?\.
gligetid¿mortíS,pcrpaicndiq; dolom.Züm tanptr&^t
indtícttm,nonfieitimciÜi quidem> fed turne quoquo mo¿ú?°\
furtft Dicunt mim uohpt&m nuputtáimiohrü ittr^^
£
t E G A N T I ARV M LIB* vi; 44f
J^Vtiwi jílid jHÍ hoc dicunt,dut drfifiut ab dccufatione,, 4Ut
p pffifciudicmíldcpro Kofcio Cornado: Attwde qu*fo
h'J° hntif iiidtwit,zr híictítq; iilhuc ta-gttttrfitfftaitjfftinto
^twtrdfcdicerccogo. Erdtdtitm fannim ¿ccufetor*
p
* *í mnino db ¿cctífaticnc dcfiftcret,non infcqueretur im0
Y^^ititf Ciceroftd uiftuitíoüetimend¿re muMyObiurgdU
%*libro 11,¿¿ vrfccrtw<iifl:AIüBr¿¿íhtc ccnfulmtfed
¡íiuerfdri res cogeb&tid cjljion ¿grtofccre *¿rrifaíntj,er ei
^^fcün(j- rJhonttw-spotcrííí dtfimvdare»er qttafi fubtcr*
•Wf. TmíítfttWÍHI/HTÍ nm ¿¿ coion AUrfíítno dcfinitü
^tdlumnk loqttor) meretur cr ip/íon dftflBíim cméfffttíonf:
J°d non modo apud Cicerone pro cduiildticnc aceipitur^non
J* S^ÍÍOÍI motífníc rifwnfcd ed qa* Cicero ipfc no utitur.ut
**Qj}icijs lit. r. Exi/fwnf ctiamfepriniuri<c catumnid qudddp
? litítií cdÜjJíf ,er maUtiofa iurti intcrprmtionc. Ex quo it*
HSiímmS íuíj/ííwtmd iniurid.fcd etia apud QuintilUnü no*
^<{uam:utÍÍf, QUdmutfexiguodudfm f^atio opcmnon fi*
%fJon fuaurrct3ut bac faltan fe caíumnu dcfvnddtmon ¿bij
^tchquiynondbfccfiíjtcq; pedc{ut diunt)uno dpdrcntcdif
*$ÍMiosq; compÍwjTísflttommCT Cdiuseflt ufa que^ pro*
J^pcr qué utraq¿ pars iurat de cúttmnid uitínda^intirúm
^tmllatione ed mdgtsyquod Cdlunidri pro cdúVUridicmuÁy
^*UQX quuhtor priviM íiterdi hdbeb&t tdfdc cwm ca ¡tmnid*

iafalicctJbiintcUigi
**i coíHc ID3dc Fer r í ,Po rrarJ, A gi. C A P . I, I *
P^»rí proprie d¡cimw*> Caw inquit, qudt quis corporefuo
^iuUt.Vorturi eayqu£ quis turnento fecum ducit.Agi ea*
£*4nimalUfuntAn hoc ipfe Cato dffentior, nift quédrert*
#/!» tüi corpor?, mttrdmettámms quámfrre- QUÍ$
enm
444 LAVRENTII V AL t A E
enirtt ncgetitmcnü portare fqut qum homnes ímitótt^j
AfaSct. t* ¡pJi porare dicuntttr.Tarentiut in AndrU:- MihortiOtí
*, . „_ iflkucobfccrotfiiQuQ poras pucrwmi-UcfAüm:

jjrafcicdim portes libror¡m,utrufticut dgnm. t ,,


Eí ab hoc compofta: Deporttirit Verrcs árnica de prot¿$*
DepomuitVompdut beneficio Ciceronis tcrtiwn tritv&r ¿
Multiimpcratoresuitlorcm exerettum repúrtwerunt'f^
teduxerunt Agere autem non uno modo diciturftdde u^
mett non aerbo. M ¿irtiúlts Ub. r. Epigrammat ortt
fipíg*+7* SemperrfgiícauftfyW res dgtf A mlefcmpcr*
Ejfytütt rjl, quod dgií? Atttícfemperdgú*
Sira,cr cdufdr defunt^gis Male malas.
Atñle(rje auod 42 ¿* de fu )¿g¿f ¿rniw¿m.
lii,Epiíit Cfíitfí dd CíCÉTOírfííi:Horíen/fítí,gí#íMn b& ItterM [cnpjb^
mum ctgcb&t.id cjl ¡expiraba
ln eofdem7de Conuicíü^SC MiJedídHitn. CAP, ¿' ¿
Orcwífmm dpw<Í Wpí¿n*tf» inwrumcfjk Labeo dit. <¡$
C ntctlcdittwn iniurU iu>nfit*Adtit Ídem Labeoxonuiti^
dicimr uel k cócmti<me>ucl <i comtmttjjac cfl,A coüjtíont'í
tm*Q£üm enim in untm complurcsuoces c¿nffruntur,<fW
conuocium efl,$ed quod ddditur dprftoreddutrfus bonos¿
res^non omnem in untm coUuam uocifiratione prttorati ^
tirej fed cátn qua bonH moYibm improbdtur, quafy ¿d frr<
mam7cr inttidi¿má\iatmj¡>e£fcit.£t itertm: Conuitiufttf
ttontantúmprcefenti)ucrum dbfentiqsioquefieiipoffe V* .
fcribit.Vraindefi qtíisdd domtwt titdm uenctit te dbfetit^.
uititm cffefitttm dieitur* itemfi ¿djktionw, ud txbcrf*\
ummftt.probdrioporterejiciffccbuitiim non antum &*
dettir.quiíiocijirdtuseji^erum ü quo^qui concimtit rf^¿
cifrátionem diosxuelfubmifaqitiuoáftrdxcntur. &£ rA
p¿/í;Ex ijs dpp m\ non orme m¿kíiftm comitim 4C" ¡l
*L* '9 H0 ^ C{m aocifbrdtione diftum cjl, E tfíue unmy fiue
*is üxcrintiConuiáiim efinita dm catu difitm cft. Qw oi
j . ^ ú¡ ícpfW n f c uodfcrdtionc dicitttr,cohuiriwm propriéná
y ^ fcdinfimindi gtdñ<* dicitur. Ex ipfd nominis etytnom
A^rgumcntumjígmftcííiioíitílabco fumpfit. Scdqvtjjjjb
™*¡}t etymotopd>filfa erit er definitio. Quwm 5; falfajtt
c*tytiajktfd crit er ctymologidjCiM enim tabconi crcddt
^"íiawt 4 íonrtíaíío/ifjdüí 4 conuentu dittu¡ aut coüationc
ujl^flwd/l conuocium, quwmfit alid propriu mdgiffiuc cty*
,},Zi*7fíuc expoptio pcrccmpüfitionm k con, er uitimi
J* c°Huito, qudjj uimdtm, er uituperdtionis caufafittu*
fl
*tf autan conuitium^ tti> non brcuctn^tt uiti¡m,fcd ¡onga,
p ^to.Licct conuito díiud ¡tgmficct,quam couitim3fi modo
J^ficat idem,quod inulto >non obJbt9jumn kfuo quo<¡;fim
v*%quod efi uno yin fignificdtionc mdgis difict^quám conui*
^<i fnQ,fiuciüudfit uÍLo,fiueuitium, }pft qttoa¿ conpt£=
ffiio in bon<tm}gr maUm rcm dccipi folet> ut confirió, pro
PPcioTer pro eo,quod cji confducimdo trucido.lnde cortfi
rY^s fzrdru/m.Conuiúwm igitur^uitiijUelpotius duito de*
J^'Mrt uitupcro: tmctfi no omniíio repugnan fcribi per ct
Wibufda pUctt} non per t. Ethoc qttidan de etymologid*
?*jf pro Ldbcone,VlpUhoq»non pro me fkcere^Ummde*
y^iwii repugnare duderem, nufqudm repertes dpudfummos
Jabone difjvrcnüm cuflodmm inter ccnuitiwtti¡aJ mdíedi
Jjh'lntcr qitfUt qudfjl)b£ccritt quodconuitium rft malea
& ^**ncontmeliofm.QmntilhnMÍ libr*v 11, Sic CLUÍcm pr¿e
£*"*Wt dflioncprimd iudicü ánimostut mtuiffe potito obijet
wj'^w «o pctuiffc credátur,Eoc¡i f&i'm cfl}omnifc ate afta
a^tbjlincrcconuitiOyqutm Uuibttí>aut friuoli^wt mjnifix
• M r r c m inceSfoc y fl^M* ttttrU detrdkitifr: er qui
(í ohijci^omfiffc credi potvjí mdcdi&i tdqiúfupcruticudZ
: *(W4/Í4 congeritiConfitetur ummt in ánt¿ aftü ¿rgumentí*
Ex
44¿ lAVRENTII VALiAB
Ex his ucrbtíphncdatürinteUiginecuodfzrdtioneuti$y ,
tonuitium>ncc aliad cffe qu¿m mdcdiclum.Cicero pro C¿ -;
lAaledifttm dutem nihil hdbet propofiñf pr¿tercorita ,
5
dttffi pctulmtim UéhturyConuitt&fmj&ccüuiíiiTbdniti * -.
m¡¡l¿ttir Jüud dtttem uerbu/m muididm+quo Ldfcro Jíwr ™L
nui uúturyquid mirum fi Accurfita no ¡ntcüipti qui m 1*\\ ¡
tionibu^ubi dicitur, AppelUtionc dute ligni ommi AM**^,
piificmr* ex qua tdificu fiunt:fte vitcrpretAtur,ut c ¿M^
& Idpidcsjmmcmor ¿ iurifconfultis exponi nuteriam f^^
gíjo úd ¿diftciüutilñqMnqtim Z7 Caífl,e7 Vatro, Z7 &}j
mfíí^CT Viimmtqui de agricultura fcripfirr3di}q;,unum^
drborem, p¿ntcuím$iüiui muteriam appeüdnt^ cr br*$
cmne lignum*
In eofdeiTí>qiJíe fine Verileólo ría, CAP* L I I *>
Erficolorid dpud \itrifconfuhos uccdnturt qmcndti^
V coloremutaucrtítiut ueflcsfidtbjtflnt, aut nigr^f^:
grtfW, qudes ex Una non tinán foknt efe colorí*, íiw L
colorcmtinélffint,ucrficoloresnormtuntur. Crterumtfí*,
DtTiaibJit. hucfmfu/m reperimtts.Ndm Cicero coüít tohmbi* pduo$%

C
*F*** difeotor:utdpud Plimmlibro x x x v i.Subitmentóní?
fitijfc ttm autoritíitcm mdeulofo marmori, qudftcere
C J Í W « M mfwíjrítm «nrf^wc &> i LcJboMuidim hocp^
Eo* .ílb.&c. uerficolores quidcmmdcuhí babcns.Etin eodemiVrimi^.
arbitrar) uerficohrcs ijhs macula chiortm lapicidintffli
Cap.»*- ¿erünt^qum cxtrucrentmuros.&tineodemiVctuti J ^ , ^
cu\i^untyquos qttiddtn abdeuíos dppeUdnt, aíiquos rfi'ÍP ,
C»p.»»- j y modümficolQrcs.EtM x v, Ingotípa/Wfwr¿¿í"*^

^ fí*frugisFt«í, Ef /A x x v.Verficohrib m utperdrtm ^dCit-j^


c5".V.Eííf» x x v 111. Ntfftií(«íiffliíif)mdww$imMh<?1 A
fcLEGANTIARVM LIB. VI. 447
i/*°™rticj[edrtmtitionistVcrqttod apparet coUum colu*
?^oJ °" í; Í> cr aauiJiM,rfflHdmjno ídfo uerficoíorcm dicip
htk Ü^* c°l°Thfc& quiddiuerfim colore hubeat. Alioqui
frr j tyfa Plinita diccrc^t ideo uerficolor efi s nec ddmn
ti T^tattionis. Ncqucucroueftcsab h¿e figmficat{on¡£2
iu¡¡ ^cipiend<cfuntipttand£(¡;foljC ipfie uerfic'ohres ia de

lo, ^ ¿ r <?tfi¿¿« rm qutcjlio, memincrimu* no Atblcarti


fyN^ ÍWIÍÍS fccoíoi cjfcnec tterficolorem iüdtn,qud De=
íí(
rfr í Pbdlercus diccbdtttr uti^benc ad fbrenfem pulueremfií
<ta "tyni Tífftw wfrS i itííttw cftfictido Túnico bcttojntcr* ír¡t;*í,dp
lf ^faiffc mjLtronisjic uctficoloribtiA ucftirétur+Qjtod qu¿t
(( *ccipicdu,mf¡t> Valer tu* I&aximwt ¡ib. 1 x .fipiifictttidi-
Ji:Qu¿mfo:min ¡e toUcrc cuptebant^quia in bis ttec ttefte u¿
|0'CflW¿i tfíi>rc (í«r( pluffcmuctd bd&íTCjrtL-f ÍWttílo ttchieti-
J^piuturbc TTUUC pjjíjwí, mfi facrifícij gr¿tu ucbi permit*
j^JtM dnn LIMÍBÍ 4Íí¿¿ ¿¿i: Corf «s d/írríffirfgn/íwíiinem *
t ^fieoíori itcfapiftífqhW <wro cxktisnfutgens armir*
Jro¿ de narij colorís Uejíelocutus eft*'Etiterm: Tantee
(h*f** mtlitibui itcrlKolorcs:argmattiAmtC£ cundid*. Nrfm
fty V °*2'% -Vír/íro/oríiwí dWis,cxpomt SOWM depi* JUncíd.io^

w' ^ cüfdcm, d« Penes, <3£ A puA CAP* L I Í Í I .


P^ftrj ttjit vlpknm dit,amphut eft, quím úpud te. Nam
nu *Pnd tcc¡i7qnatitcrcunque¿tetcnctur.Pentstecfc qttod
t „ ^ütmodo pofitdctur, Et ante huc Fr/fífí Vompeim:Apudt M J Ü M ;
m boc diffirunt ¡quid oltcrvm perfon^m cwm loco (t
^ J7 *': a/f mero perfo namjy dom¡niwn,ac po tejh tcm: quod
^V*1* * Pm'ÍMt* P"'/ortíí'» cS/oeo Ff/itfí decepitpro perfo
tQft ^'ofttW^tfífpMíí vLttonem-.&iapudfirtmiideftjn Vltt
ia D' & tnfvroiqHQram utrtufq^ dcfiniíione probojlludcfr ad
nt
*im untümadptfotá rcfbrturtnon modp dottinm
(ft LAVRENTII VAlLAE
^icffcfigniftearc^erum etidm ¡dudante uituperdtionclí ^
tdítdejtf Cic.in Er«f. Cuim penes quos UUA adhuc fuitflfr
Otám.9. rttionis^cfcietiStüc uituperdtione^t Quintün Glddi^
Vercorytte iUiui inexpiábilu? V fapc reprebefi o dif dlij d#J
jiidedtur penes patrétqti¡ümfaciti irdfáturAÜudquofy í^-
TfSffo'ufyrpmmfides penes autores p^cr in Uud*> 0 $
tupcrdtionéftmid dccipituryquafiUut ummisy<mt uitup***
tio fclfimis penes atttormpUad quemfec&ítfidem reifl1
tíutor cjltfacete.Adme certe tfh uel l<m$d uituperdtiof
fpc ¿fcit} qui hocnon dffírmo ^fed ad ahenm áutorem T&f*
Quod de ktídc^zT nituper atiene dicojdem decipio de eo^
deje? incommodo: ut Liuiut? vt penes cofdm pcricuU t***
penes quos pr¿mideffent.Ronunqudm etiamíoco feruit,^
úpud CtVcr. libro 1111 . dd RerctiAüpetuldns eíydtfy acctfi
ne ddfoUriZ quidaniut mibi uidetur)fcdpatafccndm, &
cittfmodilom exercitátitífis.Pcnesfccn^id^jl^pud fceti&
In cofdem* de Patrcs ¿ Maíorcs 3 PoítcríJ6¿ Mí*
ñores. CAP. L^'
ÁtYcsjnqtdt Pdutrn, ufqucdd m&uosproprio uocab$
P twncupdiiturdpudRumanos* vUcrioreSf quinenbáb$
fyeeiate nomé3maiares
tem:idtrd hcsypofitriores uocdntur. Sed ctm uenU Pduti ft'r
ufutin hoc^ncq^Ydtio confentit Omnes cnim>qui ante nos r
runtjtñqut qui ¡iberos reliquerunt.dtque id in noflr* ciui^*
tnMores dicunturiquiuero po/1 nos\pcflcriores. Cicero in Sf
luftím: Ego meis utdioribmuimte me* prtluxi > ut ¡i f**í
notinonfuaintt¿mtdccipiantinitiwn mcmorUfut. Ttf ^
mt*,qu<tm turpiter gcfiifiijndgnM offudifli tenebr^ut d**!
fi fueriftt egregij ciuef,eert¿ütnerintin obltuioncm. Nwflí*1'
Cicero ditfepYfluxiffeiUis nntum7qui fuprd trimúfucr^
SdUuflium uero tencbw offudiffciAn potiui ut quifqut ¿ C*
ccronc9dtqu€ Stttuftio rtciti$imuA ara, m ¡Üi mxime fr*"*
ELEGAETTJAR.YM LIE. VI. 4*9
^H Hfí prduxiffcM tcnrbwoffudiffciAnfi q*is cUrk
^ribut ortm querer etttr, non multo mdgií is dicd\ur > qui
( ^jííííttílt j p r o ¿Of £Í7M ^ ct¿ 4«ÜW>?íí fíU(i««,tr¿fiüíCiíft^ c<t
Smm cu s
itf °b f *<> hdbuit,qtt¿m qui ijh ccontrarfoiHoc ne
p f
J <¡ftidm ?uitlut negdretAnfuper pdtres non opi4Mf£ptf
-.k'Stwoípoffe dcduci Quwicnivddicimiapdtr$memoria
* W ^ #am cJJJf} de p ro xim x £ tile femp <y inte Ufgim WÍ,Í; OÍÍ
/ ' ^ ct/íim/íXtt.Dixí <fe md¿orí&i« > C^ piMfcttí, vidcmwi
fafterioribus ,fiuc pofleris. ídem Cicero eundm locwm fie
ü e
^ J quitar;Qüarc noli mihi Antiquos mosobietforc, StttM
?(* ^mc mm retía gcjiisfíoi'creíqu<¿fn mdiorum epímone
J^er i& (ÍÍHOT , «t ego /?m po/f ertf me is nobiliatü inititm*
Ürt utis excmpUvm . m, opinor, non pertinebdt adfilim*
^td nepotcm3non <td pronepotem,non ¿d dbnepatem* non
¿trinepotnn TuUidnd nobiims3a-üirtutiíim¿mo3fcd dfi=
hinepotis inceptura ,quid<tb eo pojlerit&s TuUidnd initií
*£*Ptor¿ erdt?quwfíi poWf tune cffet dcecpturd ocecí/títn Ade
^ N c c uero dubi&t dgrícoU (qudmuttfitfenex) qu<erentilQC*toMiio4
?'JW> refréndete, dift immor&lib (tí, qui me non dccipcrc
J t o h¿c ¿ mioribus uolucrunt^fcd etidtnpofierii prodere*
fto quid Cdiut Cdliguh üokbdtfolospojierosfilioscffe, f ^ í í ^ * *
fc
iura coeeffa poflerií ad nepotes peruemrc. Sed ne caufári
? í * , twn pofitm cxonplm pojicriomm, fed pofttrorm
J'e> QuintíUmws in x i u$idtuitenimuirfdpientifimwiy
^dfupcreffet ex uitüfíbipcrire^ qudm quod pnetcrifjet: cr
jptoíio db bonúnibut fuitonperis pdrtm tnteüigcbdttir, po*
' **iorm fefeiudiciji referuduit > Uefciotomendn potius te*
2?4wu /?f poftarorum?ut intcUigdmu^hoc p*ni iUud nomm
J'j hJífiitÍKí, cr non modo dd eos > úui ex nobis ocniti funti, .„ * „ „
. *«Mnmfr/o^qwi po/tÍÍOÍ crunt^pertinerc,Incundem opi* tcubrarus i ^
^^errorcm inciditScruim>quiin oShuo Aeneidos ditMi ^ J ¿ ^ j ^ ¡ ¿
^ Í non d¿c¿mw,n¿íi quotics gudttwi déficit nomcn3ut pfc t t ditm^^^
f fcr>
4Í¡> t A V R E N T I I V A L L A S
ter$liu£> ncpos? pronepos,<tbnepos9dtnepos> vki'.ifdp^ .
¿eficerty-, mérito Um ditimut minoresificut etidm &clílf*-t¿
¡ores pofi p¡xtrii,4tiUproduUd&ui<\i uocabulam.De m^or^
(¿tismodó difoutAmmttt.Alteriusnoftiitiisratío edderfl¡&°
Wftffl^ yrobdbitur^eoqiiquid ewn Seruio acpofitorc ^
gilij Agimtó)VergiíUno ex primo Acnetd*
Hitnc Ihtum Tyrijs c¡¡ dim,Trok ó¿ proft&is
E/Jc ue l ii ,n o ñros ¡j h u ittí m cminiffc mino reí.
tíuis non uidet Didonmlocutnm de pdrétibw? qui tune ef$\
tormq;fitijsyndti$ífcn(ttorufm>0' qui n dfceré turt& ¡ütíf,¿
aute defilijs atnepottm, CT deinceps^qui iüitísdiei mei&W
non poterant9nifi id i pdrentibm dccvpijfenti
Ineo£lem 5 de V í & u S j & P e n u s . CAP, LVJI(
lftttíuerbo(vlpUnut inquit)continctur qu¿ r f w / , p ^
V cultuiq; corporis,qitd*q; aduiucdtí honúni necefftridf1^
Vcftem quoqi uiftm híbare uiccm Labeo dit. Cftcrd <jtf,J\
uiucndi, cwrandicfc cor portinojhi grdtid utimwr s eá <*PP***l
tionefignificintur. ¡NTrhoc quidem atttrdtio, autufut prw*
ttit.vi&u* d uiuendo uettit. Ai uiucrc fmc uejlitu, cultuíf} $*
pon* licc% ut in ActhiopU:finc efu.potuq-, no licet. Ueof
femper dijlintitt bte dúo reperimiu,®- femper addi ditera
ueflito loquor)quk altertm,quod e¡i xtf w > c ctimfig$
catam no aompkSitunaUoqui no diccretur ¡áftus&r uc^
Significdt ctimuifiM gemu uitó9quantim ad mores, ut f*
bu& cu qm uittdi^ d quibuíinjlituMur, e r quibws &$*
M neqs depenu íurífconfukis affentior-, muía qu£ *¿M^¿
non pertmetttipenui cederé uotcntibut^Potior 4pud me br(f*
tíb^t iÜa Ciceronisdeftnitioudlcbitin Ubrisdettdtura dcoru/M'™
etlim omne^quo uefcmttur homncs,penut.
In eofdc,de P i g n u s ^ H y p o checa, C A P . L V I ¿ *
KHr pi"gíJ«í,cr hypotbccum tmtuvd nomink fonut ¿lJrL
I Hxc Mdrtinnw. v IpUnw neto: Froprié pignm ¿^A
HEGANTIARVH LIE. vr, #%
l ^^crtdñorctrufitíhypothecá duté¡ evtn notrafit poffef
*<*eredttoré.Egom¿tgticu bidrti&wfentio:lují¡nídnufcti
PU/JO in injiitutitmibitítdiris^JL pignora dppelJtione e*
°P»'^ re chuñen dicimw, quófimul cti& truditufírcditorit
^^¿fimobilisjit.At ea qwefine traditionf^¿Uj0i0
tet
s ^turtproprichypcthecdrdppcüdtionccotinMi dicimttír
I*- tffehác diffir¿tu,ex eo ¿rgumctü eft7quo£attaríí Ld*
MfíY« Gr£cvijtiie utruip defertiih lin%u& .F%w« dutení
T^ftereditori dcttttrjcd intar páratos fecu decertore mutuo
wtítrjr apudfequcjbríi deponititr^VcrgíltttfmBticQÍtciS;
"*Ego hdnc uituUmlncfbrterecufes\ Bdog.jí
£
« uenit dd mdürámjbinos alituberefccM)
^ponoitü dic^mecum quo pignore certes*
jítfftroenfenfus TmjiimM eft- Ndm iUo jigtirtfo crebtim «=*
^*r,ittdpudctmdtm;
ipfepdter dextrtm Anchifes hdudtmlü moutWí AeUt , ;
bdt iuticmyatq; dnimmprafcntipignorefmttdt^
§&<tfi dicdt^fecurií'mfccit^t qui dut pigtM.A'prioreftgnifi*
f^0 dirimas pignvyor& oppigntrc; hocrft,do ¿liquid ¿rra*
0í|
f^MÍ (jttida drrd dppcUant.Etrepigncro, quod efl recipio
y&üiwfoUuo dcbito.Prcptcrh¿cucrbdquidA (quorüefiPrfe VnfcM¿t
i1Jtw)cxiñim¿t pignm m hunc fcnfwm^ %? in ¿Uu proximtk
*j*re genititwm pignermn lUnm quo ftgnificdmus fHiü> e r
™4bujicnfnt coniunclifiímMfdnguine pcrfon¿tst hdbcrc ge*
,Ifl¡íi¡ pignoris, vnde cttim oppigncro3ejr repignerojnquiuty
fyrcmutinifi pignw pignerti ficercttKan inepto quidem ri
°:frd quid refyon debun t^quodquwm habedm^focn mfeeno
f'&üt time [antros fcmerorndcPrifcUnttídit^tiquQs Lfl>'*'
tl*lffe ctidm fccnerií.Nce tomen,utei creddmm^excmplo pro*
/^•Qwíd qttodcxfrigutfrigortfforefrigerotqtiid qttodex
T^PWÍ tcmporiSyfit tempero?exíituilitom,fit oblitero?ex
Pcn
w penon$ («t jfittüO Jít penetro? addito t,qu¿ji ad tocwt
f * penerti
45* LAVRENTII VALLAE
péñora ittro. Tam enitn pcn\lttqu¿im penetro breui priffi* W
Ub& e/iÁtrnthiquidé propria, er nerd pignow ftgnifa;
effe ed uSfturfunde uerba deriudntur* Nihdenim iüi ¿lijpit
Icdto ctmjhts itrrbti:zrfiUj(utfcntio)non alia r ¿tiene rfpP
^^gfm^^ynifi qttód pignm quodda ínter cóiuges)^
tmufnc^ne dhter forte diuortitmficret9ttm th¿rimtí*r.
im rci drgwte ntam efl* quod Icgimusfape pignorafMo^
Cip.7* dpud Suctomwm in Tibcrtj uitx; Comnrnna fiiij pignora *
lo dgu.t.11. j t e r ( m : T m marimt,qudm fecnununm pignora.
In cofdcm sdc Ferrumino. CAP. LVIH;

F iErriffliirtdtio^Cfíi'jtí dpud Paultm dispar edndc mdtff^


fkcit confuftonem:phmbdturdnd efficü.ldc fcnñrc ui^*
tur PomponiíMi dtcensSi tuumfcypbum alieno plwnbo pltf
bducris^licno'ae argento ftrrurninaticriwo dubiatttrfcyjr
tuam cjjr3er ¿ te refte ucndicm. Se y ph S cnim drgéteü intwf
Cap*»» xit.CÜ ijs pícrifynonfenhut+quorti cfl TÜnm^quilbro d*&
mo ¿tit: N áty fun uto fuper bittd oud impojitQ7aefirfímifl$
úfoi ghitinojttbdit&ccruicc medio, £t¡ua utrincfc íibrd, dep^t
tüt alio. ¥irrtmin4to dixit*qudfi dgglutindto materia iUdM
Cap.)7. x i.EtmcdttUaex codé ttidetur iniuuentAriibcns¡ infencS^
atbcfcair.no nifi cauis háCofi&Mjicc crurém iumcntoru^
canm: qudrefrdéfa nonfhrumindtttr. Quafi non ghün^
Cip.7* nfCcQdkfát^coUigatur.\dcm xxx¡t CarrbisArabt£of
pido^tmrosi domos í¡i mafiis fttlisfaciuntaqua fimmindti^'
ciP.ij. yudfigltítinantes.ldéxxxvtQdlmquo<\¡uftvmbtiwnépr^
Cap. 13. buit^mftrrixmnuU Bdbylotik muris.ldé x x x v 1, EJ m¿&*
me cduftrfiiódfaltocdcvsfíncfirrminefuo etmeto eopofrf
Cap***- tur. Qudfi diedt glutino, er i» eode: vttrüfuiphuri conco$
Cao 1, formmdt*rin kptáw- gw^/í congiutinatur in forma Upi^
pt
' j dem x x x v 1 u lnfkfkntur plurimv uitijs, fcdbro fhrami^[
maculofd tmbe.occuítAaliqíu uomicd$rHuro,frdgili'q; ^
tro.qudji gf«í¿w»cr comijfurdtfiueiunñurd.fiHe &g*w**!¡
U E G A N T I A R V M L I S . vy* 4j|
ttotminttio non ubiq; per cande materia jiat cmfiíficne*
cí ^erdu quoq>peraliam. Vlwmb&twrdpir foltem\ubücf}i
^fton^ut ipftm indicAt neme^p hóccofufio jfddd r/í*
n
^OÜeni) de Vece rato r5 3C N o ü í du s, cj/> t L I X *
S ^Wí,wf ejb apttd Vcn«/c¿w5 tímueterdtq^¡^
t J r ' P°tcft:fá ttctwttoré no Jj> ¿/ h fertticdtfi

^loí-Mwj emptuttdieui minifterio prspofuutfcjhtim eum


^torí tornero effe. ^omtmdutencn tyrocinio úninü^ fea
^[tioncfcrmttttti intettigr.ncc ad rx pertinere,LtttiTté feiat
Í^WcW.Ner ob id tieterdtort vjfe quod libtr.dtbttó fludijs
¿* ítt * fib Apud vlpUnum pe fcribiiunPr<reipiut edites, nc
¿^ttorpro nouitio uenetf. Ef boccdiftítmf&iUcijs uendito

irrüuciiddtit.Pr£f(mptttm cjl cnim cd mdneipi¿y quse rudU


í ^ e r pmpliciord cffcyw ád minijícrid dptior^ey docitio*
!*& ad omne rmnijlcriü kab\Uord>Trifo ucro müapi4>& uc
**U diffteile efi rcfbrm¿re,vr dd fuos moresfirmare.Quia
^ruenaUtiffljfcwnt ficiledecurri ad nouitiorwn nttptio*
^ideirco interponunt ueter¿tores, ut pro nomijs uendant'
£&d tm contráritmyquAm h<e du£ inrifconfultorutn fenten*
J*lSXttid magis dbftirdtvm+qudm non dteo ínter c ¿A non iudí*
fófid cMtdtit amb&fnipf¡ffc?jut contraria effe non uidtf*
\_ St qumtb píurd in rsbm (ut conieftura ducinwr) effe de*
ty}*qutm in uerhti totpnUO' &mmttnifcñccontr¿ridi£ga
^fotuto officiofangar>&inter hos dúos fententum ftram,
j ^ ^ o éteriw definitio ¿ me toÜi non potcjt,potior wihi ui+
yrtt*" Vlpidni opinio, er cmn ctterkfcriptoribfá conacnirc.
¡mangonesdicunturuenatiwmbominwm*h\artid* Lib.i,Epí,it*
*Wí« pro pHcro centwi me mmgo popofdt.
r j meo/
4M LAVRENTII VALLAH
ieoíttem5dc In annos,Quotanni$5ac iínií*
h
libus. CAP. %£
ntcrcffcyVomponiut apud Vlpidntmferibit^j
fíttguloíy ud quonnni^dn infingidosmcnp>\u
infingidosdicsjid quot diebwí legdt^v
quocfc hu\fentcti£ <fcccdo:proindcctfi quot ¿ni legcta?*^
anni idcn\itdicíndüXorrumpcre f/í iüud vlpumc7dt$.
p oni^dtinm lingudm, non iuudrc. QHH unqudm dixit, Í**J
diebufi^a* no potw qttetidietquis etidtn quot mcnfibut,& A
fingulis menftbustCur ctu no dddimm quot horis7quot fl*
bus,quotfojlrisfQuodfi qm hocmodo loqumr,intcUig&j
quidctn ex ipfd uerborTiferic^quid udit:timen ut barbaré *P
t¡¡ reprehéndeme^ ne deitteeps in ío qudtur ^dmonebití?
Non dutefonnatádlijs ¡oquenditrddanut, ut uosfkdm-^
lenut mdÍus:Vim,inquit3Td¡crni, quoddomi nafectur7<¡^[
«rttf, udinfingidosanos binos cuícos hoyes mnw Titio d^
Cap,17- Qutda dducrbtu binedüeut^quodcjldnnudtinr.ut Villi*i *
í]fiíírCcodicí diccs:Hcrodcto tvjic^tr*ditJtngut*^tómu<tittK
bus annMitgí t'tm thurispéfiftffc ÁrabesregibusPerfdrtuficodexíier^'
«"»»"»«» Iníofdcm^dc T u r b a , & R Í X 3 , C A P . L*'>
N ter turbio" rixdmjejlimonio Vlpidnijeftifiimé uK
I dit multüititcrcffe,Ndn$ turbdm mdtitudinis hominítf
pcrturbdtionftCrcoctÜiRixxm etidm ducru.Videntur vJp*
«fííjCf LdbcofctttircyturbdfudptcnaturdfignifjcdrctmttK
dint:idcoéfc turba in ditero fenfu cffc perturbationé nudti^
nis.Ego ucroiprimü & naturJÍcmfcnfwm cffc pro perturba
nc+quod docct uerbu ex Mfignifieationeduñujurbo*V**\i
boydifiürbo^detitrbo^conturbo, qu£ ncqudqud ddfola n&*#
dinerefirutur^t turbo turbinis^ borne turbÍdmyq^€v^L
cundut*Cantrtí(¡i uinimtot rmltx dtia turbidd dicütur.tpr^
CrdCd origo TLÍf^rf dpprobdt hurte enndcfenftm££tcríi $&
mútituio nonfirhdc4tptrttirbdtionc&ipf<tm *PPCJ¡^
£ L E G A N T Í A R V M LIE. vr> *st
f ^t coÜuuianJiomincsuilcSyVr cotemptosrficwtfo, er
fcd^y fcntimmmo quidbomines jtntfordeSificxfftntina?
fyvd fordidd,?? ¿bicfctm uitim agdntTercntjrgkndrU: A«*».f«, j,
Jffi tu negdrts duccre jbi tulpam in te transfir}
^ütoiiilfturbteficntt
N ^ i¡toos h¿ turb* ftcttttnmpe ínter Sim
]¡7 9«c omniiailpatrdnsfirctur.ErgQ turba erijBntcr dúos*
c^ír™ in rodé dit: -Dif uoftrjm fidem, Qmd t&¿e rft ¿pud
¿ ^ í d iÜhic homnvm litigatl E go non negó dtiquddo tur ,4, a**'
/** ínter multes > quemddmodtím ñxám non femper tntcs
j/Vutwf tnultx exempLfitMifcd t-tiam Ínter plurer.ut ¿pttd
J J ^ j E g o dtino Rom* <jtiüttl P& indos ¿ S abinarum iuuen* LÜJ .*, sto otb*
^í»tr/^/ciwí4ffi/í:ora rdperfflftfr, concttrfu honünwm rixdt
**P*opepríditimfitittBt nonlongcpo¡i:Qtum conuerfia in
J'frw ímprtu* f^ff, C onfulwm intercurfu rix¿fcddt& cft.sed
^mtiwt fbmffe ideo ddiecit^quid homtnü iÜhic titigdttquit
™nrbcm turba non fttk ffgnificdtfflt erdtpcrttibdticnem
J[* nutitortiiquk'quim er iüud turtoe, no minití pro mdútm
£^ hóxttní acjpt pútejt) qudm proprrturbationriqm pr¿*
ytim dr pcrtttrb&tioe ddijcidt^quidillbic hoininí UtigatíScd
jtfto loco non attmet difymrc7ubi infinito fupeditmt Dixi
*M<t fieri turbo, cuiut genitivapdmmmd quiddmuohnt
Jfrpro lúdicro iüo in¡irtímento,turbonií7quoduclex hocfrU
f^itffc^documentum e%qubd furmam acunüne$/frgttío «o*
Ki
tnut turbindam^dd (ínulitudintm UgmilliuíJdÜítturigitur
vmdsiciín turbo turbon^quomodoincdrdocdrdontíyquoi
^ipfiavnwicnitur. *
ín eofticiiijdc Exautora. CAÍ** t x t T,

I dominiofd úutemmifuo (fiiulidno ercdimus)totieseftt


j^J^ies 1$ qui púnit > adifcit no&méHm ipiomniéfe edufd
¿ ¡ ^ / " " P emm debet imperdtor ddderc,cur miles mitm.w*
*fi ttm amtorwmtjntcr injims efftcit* ticct non addU
F 4 di¡[ct
4ÍS LAVRENTII VALLAS
di¡[ct$gtotmm£ atufa eum cxdutoraffe.Pdce nmc l idí^K ¡
autordrmcfl ducctn ab imperio fuo dimittcre,uel m$0 ^ >
Dtdam.3, ficcrcjwró$ donare mifiione rmlitU plcrunq;;ut dpud 0^
tíítítnÍHi\'riíitc M«rwflo> V¿tct huic cmetitii bcRo ftí ^l
tbnixu/m Numdidfi-cgmM lugurthMj & rf
Wtut^grcjít Ubori fubegit. Tiritó Liuiítf f
heconditxK. x x x v . Volommi quoq; exercitus, íw<""fj

ducis ¿figms difccfíit,Et in x x i x, vbi hec modo txd$toT&


equitt ctígrdtU Imperdtorií uidcrií^fc quifq; excufítre,& *\
cjriüaccipere. Eíin L X I í.ybifSucmffetiOmncsmilitf^
ffltonü dotrttm dimtterhnr7pY£tcr qumq¡ imUia fociuM r*
quos obtincri circd Ariminwn prouincüfuw cffet. I deW $'
x x x v. Voftero dic coeione dduocdft de rebm ¿fe grftfof^
de iniurUTrtbuni bcüo dlicno fe iUÍgant¿s,utfu£ utücritr
4tu fe frduddrct7quu deferuiffet milites s exautoratosdittfy
Ineoícleni,dcDcpeftus. CAP. i x i i i ' t
Epefiut(fi Vtpintio credimut)<tiáturturpiterp4¿íu£$
D hi aute profimplia poñus ¿mpi uidetur ii% quodinf^
ttifitiUttdcmirorydcdmbuloidefwOjdemonjlrOtdcofe&hrft
^iw^oApofco)d<;«tto>acg»/}o>íífmDrí>r5(Ífpr<'Éroí->íifin«lc^
Quodfi qudndo reperidtur pro turpitcrpaauí (quod non *í
jninilegiffcme)idfit norntgüui prepofnionts.qudhoc «fl*f
coponitur, qu¿m ui ipfw uerbi.quod cired eompofttioncm $°
nunqudm turpem pdéiioné fignijicat.cicjn ParodoxisiSi <f
tidiefrdud^decipiSypofdS^ pdcifccrh* <tufirs7 cripis^fi foü°s
fp<>UdS,drdriü expitdSyp tcfkmétXdmcoTÍ. expcftns? dC fieíi
petfas quidc,dtq; ípfcfu^ponis.haeutru dbuddttm^dneg^
fígndfuntfBxcmplu uero3qttod depcftutnofignifiedtturpi^
A<Wct*3* p¿&M>fedtMiñp4ttMydpudTcrcnjn Vhormone: i a mf $
bene dmét.ut mihi licext nndiu.quoddmo^frHiy J am dep^r}
morte cupto^Tde efl bw Teretmü,g«¿rfr efi iflfíd Verg^¡ .
ELEGANTIARVM H E . VI 4fr

eü 'U 0 í d P hí * M • TutiümJccSdo Rbetoricormttutdm


c^fifvdereturjicqi effugcrc uUo modo poffct, dejfftut ejt
t^tofabmpt nrmUyCT impedimento rcUnquerettmlites cdtt
j ^ - J * ^ ; jcrit:<irmí5,er impedimetü amiftts, pre\
t*tfetu¿ütít. Non efí accipiendu pro tur[^
A
j¡ v/e po/iíw. Qwippe 9«¿ cdufdtn nam^, ¿te ^«AtpníroHer
* r l f n Í J . ^ í"_ J_ . . _J- " j _ - ^ _ _• • ^ •^^ t J L u .. j J_

,^% 4n iüe turpiter pdftuxfitinondutcmfaftyM>mini$ da*


¿¡3 Cr aUquoticsfakam hocpaulo poft paftioté uocdt* Bt
^ i í d ¿ Hcrcnniü hdncedttdem rmgcjhmitiexpomfMt
I¿£ftdtfui ofluri/ »£•$rfrcw/rt,Hf^; excw/tt ,fed tintümodo
fjwri ínter Pompilium7^r Galios i&fütjjcfigmficctihancífc
l^erfid <tb <tccufatore> atq; ab reo decUmidm propontí*
J^ eofdcm5dc Gcmma,ác Lapíllus* C A P . L X I I I I,
rjEmwiíjfítpííIoíg; ylpianttífic dijlinguit>dicens:Gcmnt4
¿~JW perlueidé mdtertar.quM {tttrcfert Sdbitw dd Yitch
ffiserttiut a Idpiüisftc diftinguebdt>co quid gemmt effent
^Sid£mdtcri#,uelsiti Smardgd^ChryfolitU Amethyjti:U
J*cotrart£ fupcrioribufi naiurfjit AbfmihKeuetAni.l&a.r*
¡7*1** axtoit tice gemmttjiec UpiUts contincrifitti cofíitijfh
3 $&bitm ditiquid cocha dpttd rubrtm mdre er crefe it¡ cr
fe lí" H wrT'J'Bá dU^muafer" K^wiwíí no effe Zdfi'w feri
tojjfocjilftim cffeyp¿ce borít quatuor iurifcon¡uttorm9 cum
^mores probdn^qttoTwn titulim Vliniws degemmis no ^
ffiktctibut jcííf, erffwrrhindin gemw namcrat3zr omnes
¡™hf prrfíojoí, pr*fer MitrgdWíam (CHÍ wmoflomen,<J«Ofí PIÜUÍÍ.C **•
l[ktitlingti4LdtÍM babrt)grmMdf áppcüdt:tuim ipfamio*

ü£°Y% fdpjduwjcd fubinte Úeftioncpretiofuty ide cffe quoi


hu • ^am £ mw, * s cí , í í m ^í,í|p'íw¡« mwífOKítw; cubitorim
¡^ ^rttqutf ut ucrc lapides, n5 tapiUos dppcíldre poffwmttfy
*& % mwté ftminh lapiÜQS ¿ppeüarc debemm - Q«^d/i
f > lapidet
L A V R * E L E G , L I B . VÍ* .
m grandes trdnstucidi no fucrint9fiuc perfaciíw^
mpcrfcfthnunqitiduocctbimuf eos UpiAostQ!?* ^
'ieulími QK¿d /? etiam omnii Uptf pcrlucidu* % ¿
"driwn marmor^quod in moduf/i uitri tr¿n$wclí,s
" . Pojlrcmo rcpcrimiü eiufdem colorí* '#!.-,
iva conjhreex pcrlueidti, V non
er ift pa^¡tcs natura, ut non pofiis pme\n dppcU¿rt% .
m.Curtwlibro
mdmjprfrf^ptfliOti.Cwrtrwí ofotuo quwm
fiero ocfnuo fl«tw« díxiffetfi,a
áLx\})en^
IH¿«, m<trgdritAsfy matec htoribiu
litoribiKinfundir,
infundidbdulo pduliaokpoft^^h
d£ W;j
Indis din LdpiUi}% auribus pendentes,proficua per\uá& ¡*j
4 - ^ i • /* .. - 4-1 1 * T ~ I n 1 . L 4I *'
ligédifunt. Utitcrim Ubro décimo detege \ndo\?cndcb^
áuribwt indignes cdndore^acmdgnitudineLpiUi* Margífl1 ¡
uerbSmc MurgdritÜquti negareUpiUüpofiit, quifempü ¡
pufiU\tí UpisfEgo quide candidos iüos Upiüos ex AndU^
duribut pedhes, M 4Ygdn\m in terpretor. Hordtiitf* quüi^
Ser. 'Nccmdgishu ic in te r n tu cosyuir¿dcs $ Up i üos: ^ j
de Mdrgttritiíy CT Smdrdgd'a intcüigit*MdrgdriUuuthr.¡
Upiütifvrfmnnego , i & gewmis frteor contineri: quo&ft
cmnesconccdunt.Svruim tántcn Jgrdmmdticttí*
Ser* i n ¡nud ümnesconccdunt>ScruiMtáirtcn~- 1
-— quafip md ,,H tl
¿
i, Acrieid.Coi- /• . * - JÍ.C..-^ i*: C i_ * .nJf
¡ ¿ ¿ ' Í E S ^ ' terfcntidtttjnqmt: Sdne jnulti

omnibMjgr ab ipfd uerime diffcntit, F.ft enim tnargdri^n^


•« *i
Pltn
meortebd nrf/ÍTf fMr,««£Íf eondíjilíií drcímr.íjaíím wwíeó p ^ y
íoncm úiñü dppcUdntR^cemmuocdturunio
imíoncm C wf ídem PlimwdtrJH^

iwindifcrííí» f&rmnmiüUd,quo nttnc quid* proumninumeutítur^A


tori&te mtitnr(ncfcio enimdpud que rcperidtur)nec driC,lgt
deberet effc mdfcutini potiw generíi,ut t&Uo,fteüÍQ7 cur%^
FIN I5 MBftl VI. É LEGAN*
JJARVM VALLAS,
^ V R E N T I I V *U
1
4 E AD I O A N N E J Ü T OV »
tcflííwn ArcftfiumjCííÍKCMÍÉíriíHn Apoftolittvnf
T}creciproc&ticnc Swí er Sflítf.

I N G V L A H I S tua,\04nfi TorteUi,
I fw« ¿rgrf Wf bctictiQÍcttti^ tum de mwy qmn*
ittiUatncfcfuiit, literls opimo > ijsq; precipite
\ qu<e <td daqwrttUmfycéhntficit ttt quicquid
j ^ B j B i l de chgánúd litigue L cttin<£ > qui primut dd e*
j ^fitiam gt-ddut cft7 ¿¿noto* idomne ¿dte potifiimwm feri*
rj*- Cum prtfcrtimnihií ausgener'tstsmcxiguwm profici*
. ^ i mc-fifttod non tao^ nefrio iuditio dicam^n amoritmít*
^ cffe ttideatur* No» npudidbis igitur boc Wiqudm «cí*
P**->qt(ód de pronomincSui cu cittf deriiMtitto ddnotxuific*
.tppcndiccm qtidcjlionti i$w>>Hbi (¡u<efunt huic ctm getitti
y¡P?imíe&'featrtd¿ pcrforid* comm^mdiqunttJtdmodUfcU)
JfttiimutMdtn iUhic3quie trim omnitt > hlc uero qus WÍIÍUÍ
^ * t t propria funtcxplicantur 3 catam prorfw, qtfdtcnat
í ^ / t ddrmprocdtione. Hui>diect dliqui^pcrcxigudtper*
jfüfy mntcrta, mefat# feribi digna, ifti ego (uinndut cfl
I ^in principio mdxim contcmpmopms) Afirmo ¿ton m*
^fibiintrogrcffo cm uifum Mftdmagfidmtprofkrídáftttff*
°jint, fimitcfíií¡; Idbyrintho cuidum, ctidmfi Mr nofoürvA
n
tH<Ífi.>t:ut ucri liecdt Vcrgílinno ucrfu dittrc,
c
^} UboY iÜc domm* e¡r incxtticdbtlti ftror. jun,**
* ttinam non plcrtcfc fkUcremtxxjion modo pltbci^ fcdttid
nci
t>rí in dicendo ? de Tbcfeo pares^ qui filo iüo Ariadncs
^itutimur, dut dbutimwr. NÉT<£ dcnofhd witum memo*
" ^ m efe aliquot ü proximü [t<uUs toquor7 in qutbu& uix
tAVRENTII VALLAN
quif$tt& uitio boc non Ubornuit 7 uel utendi ifio pro'rííí%
<¡uum ¡mn oportct* uel non utcndi y qutvm oportct. Ai 9",
ttflato\^u¡m neeefftrio ^qaAnUetUmdijdmisuo^ ^
tíJíil
Eíc«íítt%í fuperfcdeúm de genere hoc tofo dicere) í u
Mdcñicii7pbilofophiituti<p ¿n ijs^qu^mc^
y —, JWíim tbcotegiSjiurifpmtiwrtíQTibus^A
denifyonWbutfcmonc utmtibm conducitrcrtí/m> uerbow
interprefam^/íoíi propritm efh eloquentit* Ccrté boc, &
uim, Mqiintcrpretxmur,fontijkciendwm efi intvre¿tcr¿*
c<tbuU,qu4nti Vlutcn Ínter reliqud numinu triu/m muxiffl^
deorim er unut,cr frater tertiw.Rides uiafiim copardtf
hyperbolen.Tu uero ttel per me Ucet ridc&7tceim ctUw ™>
i-ib. Sítitii u rm>quim(iitinqt(itlíoratM)ridctnttdicereucru M'wfJJ-
****** Rí dea/i > i n quam , n o deridedutt N am er propias ¿td ueriüttflj
cedet mea fuperUtio ridicuU^qnkm tud cum dttrdc~tmc¿¿
/ío.Nrc nibil bcÜd> nec inconcinnd, nec inepto fané cop&*¿
erit.Siquidm quemadmodtm tresfilij Saturmífi uetufh^
dimití)onmid interfe diuifcreiut lupiter catumyKeptm^^
rUyPlutó infiros forUrctur: it& tria pronormna er Ínterin
ntdtt4ticr inter cartera uoces primrtijwm omnem pcr'oflr
twmtrum compfettuntur (Bgofimte J ouit eum prima
pvmsiTufirmle NepttmjttiutftcZdr.sui Qmile PhtotiíA
im tcriid) tu omnia deriuatiud per totidecrfutjingulaft^
¿icdttt Nam quid efoquod nvnmeum,aut ttumjutfuta»^
queati®' Ucet fui non cantinea tertum omnitio pcrfon'tr
mcniUiiU ueiutifins rJl,fMr$ ipfm ca toa mcupaw, $l*
íúmrtm ac locuplctwutroq; ahortm.qurniam piures &&
pofítdettertiaperfon^quamrcUqu*, h thinc quofy PÍ"f ,
copaudu^qui Dk Uiuiti¡$& cade ctuíd Gr¿cé Pintón $
peUatttr.FAco quidem mdgtijuod ficta Pluton deftétm {f¡
fcnrit,cwq; imperitm cmtie ex alieno pendet orbe.quodl"t
Hkc mm de[ccndtmt?ftne quibw non exificret Mita r^
L k* RECIPROC. Syj ET S V V S ^ * 4*1
ie p ^ fcfcfl ti nominatiui h<tbet,gr niji rcgimí citéediun*
Jwcjft 4Í* ne%uit fubfiliere, cr {quod dd rem máxime jSíit)
t*o ^^dwm Vlutonc préfide, bcne nuleq; fk&ormtdicid
fa^torific in ufu diftionis bui^ bencmale'quc wqucntcs
Üoto^* '"djViturrtf qui ex hoc indicio abfoJ^^^U^ú^
**tchT0iltremníum ^ Ebfiwn emt,cm^Wr^luno
l
~ fedicant;
J^Tj; TKOÍ pdfíft«(rmíín«:octnif per dmptuí^ ¿Uwíd.*»
ftf
h iWi«r ~Etyfitm 3 cr prfüc* í¿& drwd tenanw.
fy£e/í pr<m<wn i/íwá wnfo Dfo rompurán poff/hcflr eíw
% Pcfe*ÍEuá'Pei'<3¡ cxüti cxiftimcturtLibuitMm ]o
ífr Míí IJO/IMIÍI rudtmjwi CWMWIÍÍ (íMrlirfí ífi temrttJMOrKWi
hj^t opere con ífmíffnddm oftendere uotuintttí, Sed id íp/i
4 o ° PkMftWI ^ nf í ' m f $ nWI m0í ^ potuiffeiUt L¿byrin*
ÍJ^p<tr4rCyfedfvrtA.fitt etiam tntus Minot&urumjdejhje*
j^ofirm habentt. Dr ÍWÍKI ndíww, CT ufu cum díi] uetertt
lJ***ici nonnuXUittm VrifcUniti(cui inter Meteros firctri*
]iJ*ypilma)pertmlü pr£cipit,w haudfcio m uUa de re di
¿V^JWj w t mirerfieUpfm lo tjuendi confuetudinem defluxif
*¡¡?*k<* Nos buiufmodi erroris cdufMut aberrantes reducá*
** uiá) quQt&f&dM feretAüigctius trudere combinwr:
In quo díftent Sui^Sí Suus ínter nos,&
Grartos* CAP, i*
R I N C I P I o (quonidm Vrtfcidttw plcrdfy
ad Gr£edm figurw rcuoedt* O* hec in primis
pronontcn de quo dgimut) indicandu/m efi rml
ti cffe cum díibi > ttm uero hic Ínter nos Gr£*
co$i$ dtftimiUd- T>rimumapudiUo$ftti+ idejk
y
l fyty &q¡ip. <r$h y ^2p) t fyUi • ^Sci, non fdné frequenti
¿*:& fuwM rji, \fo> x& cf^Tíf^ in tmrntf frequenti effet
no
*Kerofrcqnct\tifiim4>zr qúm ufit&tifiimé* itmífc
4tf* LAVRENT1Í VALLAE
pro BfttíMotíts apud cofdcm aliud pronomejd cft^iw*** *
iMfomuYpffliquod propric efl ipfiwjpfijpfwmjpfo^^
«íro^Vwípo/ííwm^wüTu^erí.Eí tice t nonnihil diffvr^T]
men cre\o iüud prohoeponi7ut uix fcitó,quid ínter ipr '
j g ^ J y ^ g í t ad fignandm diffirentüm iüud <$!r¡J*
j o J S J a ^ p p o hoc ponitur: fcd ncfcio anomncs id fcrtf™
res obfcmarint. Certé nee omnes editionesfcruatim hé*®*
gr qu£ ha\nt > uix ubiq>: c / í ubiq; habercnt, non &&&
totimlingude Latintercfyonderct- Pro1 terca hocipftm fflf¡
p ofitwrn primé$ fecunda q; perfon £ accommodm, nonfi^,
tertUjtt Jiyotft^tlt *ti\p\wmi,dpud nosifi uerb&fit c ucrft
abfurdifiimum 3 attendite nobisfibi,f¡ue nobiífibi ipfis; ^
t&ntundemfigtoficet nobis ipfis.Vojlrcmo apud Uomcru^v
fi qiü funt dlij, fexcentis in loe tí reperiri awiXhoc eft9f«hr
bi,fe:pro cÍm7ú>ewmjo:fiucpro ilUtttjüiJümjUoictiittí^
torit&umirnitírtüMi noftrtvm inuenio ncmincmAt& ejrfud fl¿*
rom interdtm defertt hoc pron ornen, er in locwm fuwm *W
fuceederepatitur. Quod nobis ¿deo dategatu eflsutficuti$
cr \ncw> tui cr tutu: it&fui grfuuí nequeantaltertm prQ$
tero poniy qutm non Latinafit,fcd barbara oratfo* ego ^
amictm mijidtitiMc ¿mtfiliumfui,pro mewm.tuum^
e r , bic me credit omniafkcere ¿more meo, odio tuo y inu$
fita, pro mei> tuifui, que apud Grecos non ejl difjrrcntí^
quidem (ut alibi prebduimus) Sui.ut mrí, tui^noflr^cr w f t
pdfiitte femper accipitur: Sum ucro, ut mcMytuwi7noftrtk#> *
fhrm,noflcr9HcJicr,poj[cfiii¿¿ud añiueiquod Vrifcianu itf*
raffe obGra-eamfbrfitxn imititionem quam mirtm^tm t^f
íjft Outícrgo tot fintquibut¿ Grtcanofiradiffentitcr****
non quid iüidixerint cjt iutucndum,ne in cundem in que *&
nuUi(¡icuto(icndam)crrorm incidamos: ftd quid nofirh^
rm tutorintcm imtsmar*
&E R E C I P R C * S V I E T S V V Í . 4¿í
0t
^ * eílc cria genera conftru Aionis pradiítoidSn
p r o no m i nu m, fcd red p ro cae í oncm
íuffitere, C A P , I I.
Hin
*ee pYdtfkwM rcipfdm umo> tuiwt Prifciat&t trid ge
^ fcpfum reflcéiitttrMt, Uto mdtfc.MfrW^tmüo
^banfitioticviiiquiim per dcriudtíuum cM loqumuir.ut^á
***t futmfiUlm y fitic Cdtonem dmdtfuutfitiJ.Tcrtitm,
r^i uocat retr4ttf¡tioncm,<]uum decedit aínrum uerbum:ucl
foimtiuofícCato precatur mr7utfui mferear: Vd in deri
j ^i(íc: Uto precdturroe,utfuifiUj mfaretr. Sed optimü
Y**t vius ¿d literam fttbijccrc ucrbd^a'quc aliqudnto lotigiut
y*tl& C quonim non w unim t&ntiim qt&fHonisufim repr*
^Iquthtcfunt;
**Bej¡m ucro modis confauwtur tribmtqutm uarba ucli
¡Worf in pojftfiionm, url i pojfcfionc in pofftfforemM
^khcMtr¿MfvMt¡Ar.&p44on in poffeftionéimjoao
¡S» fMwmidoces tum difcipulujocet iUefuum duditorem.
jMfvfiione uno in pofp-fforcm'M^paret tnibi mcusfilM,p<t
^tibi tuM eUenSyparct iÜi fuus fcruus. Extrinfecttí'Mt^doccs,
^l iUctítetmfilitvM,doceocgo> ucl iUe tuwn filitm s doceo
¿Jrfwí mfttum7uH iüimfiUm' Sed meliití hoeper tranfttio*
jfowjogat iüc mc^ut doceamfutmfiiiu,m. QJUitn enim /wi£
fteUtittwmjxigit, wí priwt cognofcdturperfondpoffcffom
f^dqudmrcfirdturXtfcicd^quodomnU poffcfiitt*, poffif
£*quidcmperfondmfecundÜ pYimtim fignificdnt.Po(fcfiio
Z*'PA f crti£ f/í perfon^ut mcMytUMjtiM9quomodo et no
J N tjuibM iunguí\tur:ut7meta pdtvr^uwfiíius^cxccpto uoca
tl^Ui f°^,n prime perfil* poflf/íiwíí inuenitur, qtttmfe
r^copuldtur pcrfon&uu mi pdteryo tned TuUid, 6 nojitr
n
Wm nQimibmftd ctidm mbtitrdnfuiiiis[oadn,pJ>f*
J«nt
4*4 l A V R E N T H VALtAH
funtrémuiíut^micum mewn monco,pro anucu met:& *
dn(wn 8¿w»tTiírniwm(:cr)tcit5 pro E»¿míírijI!íttJtt :CT ^
mw/i/fc *& Aoifít «t¿í«í í/í,pro D4«m/ifiíW.HüÉ^rfltf

^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ / ? g « o íf w o c c p offcfiíui g ai WÍ, er c afttéj& K¡


merwtp^^^cfiionisofl¿dititryo'fubJhnHud í H , £ ^ííL

c r meta pd\r cf, er /«MÍ e/i¿Jlütí /¡TWÍH, Et dli jH^nw PJL

íionan »tiffttír:Hfjfcorfitfttr iwe ífle^ífui pottdr:rogdtte WL


fibi indulge AS 4 Poffefiiuis ucró quum in cu poffcfíworu$K
trAnfuioiutyfui ferui mifnctur*zr fuoferuo prodefi ? €?rj
fertttem diligit, TSI re ¿f itfr taffirít potrftfuprddiftu pofftfi\j
tertU pcrfottdc cofbrui cum dtijs extrinfecut pcrfonis, nipr¡
írrfj^íííOBcmC^tfomoíío er priffiíftHWn ci ui)id efit ni/í pi^j
pofftfforc cita proficifcdttir in alidm tterbipcrfondm:0' r,
iÜ4 rurfití dd poffcjlioné teru£>ficut cr ddfe:utyrognt tit^l
utfuatfcruu* miniftrct rrühi uel tibi; prccdtur me utfui f*^
tnifacdnprtit te utfuo projis fUioxbfecrdtCicero Vdtf$í
utfuum erudidt ptatm. Eí notdhdwi quod quim ¿ tcrftt
tertidtn fit tranfnio perfonam, indubimt uenit7po0^
quam pertinedt cdrwm: wf, ro$dt ijtciütm nefuo noecdtfftz
ambiguum^cumfilio.fuo iftiw>dn iüitt&iidefcdn rcgdtjh^
fíítí <¡ui rogdtur: quomodo er apud Gnecos, ;ntfíwt*í^
TÜ í« A y £ í] U« S N <t T cfJ \«u TOU y \}¿p vrmJí t i/^B * d ttb i iwn ji í ^ \¿
,
PldtonK3m Arijlotclisfuum,H¿ecitlc. KQnuideo, qpid°¥%
fitcrit bdc diuifiotic.quum er nlídgenerd, a1 &* $?&'*%
pofityHtpoflcrM dppdrebitrfcqi h*c ipjkfdtkintnfrjffc
&& fint.Qu*cnim facciesh#ccritt Cdto aipitmedtaicí }**
uel fuu:opm tecoli i fe, er ifuU:4t domu tudmfc dut&fp
trutt¿,fwcfu¿pccunU;rel¡nqud Rcipub .teftimonü me* lrfj¿
*>E R E C I P R O C SVl E T SVVS. • 4 ¿ j
níilí í rc
fl¿i * ' * <$ domifua Ututfud glcrid:fiid quen^fe dele*
ibftrir<t P^rfejht'.ZT di* pturrM forkjfeficut rxjjcdiriufi
ü*¿4ÍItií'fitwit hacomnU dppcÜjrereciprocationé:mcJi
¿tppclijrcreciprocati ¿ro
jj 0(HHn Trifcianut ipfc conjitetur^uum íottgcpfjtinquít*
fyífotdiximw) profiafcatur <xd alUm cxtMjrcmperjonfd
¿f frf^ rtk pfr retranfttiouem dd cm reciproca* aliad ucr
ly t YogM me Me,tu dd fe ucnu: pettt tt,ttt fibi0ts:húrntttr
%Jts'mPerator,utfcUrgopotiatur* Qu¿propterhvCfon*
™*r*li tiQcjbulotfimodó aufim dicere) [oh ttt¿ pofamM*
^ndcdídaíítRtdprocatío, CAP. I I I*
r \ \od ex co dittm ijl 5 quod fictit rcciprocdturj^iriti^
^\.<¡tiim recipiturjj und& uirijüm aüuais litut, ZT Euri*
Pi **prijlinutnsnbinde curftm redietts reciprocusejliitu h&c
u^núnudhcruw primtium, attcrtm dcriuatiuum dd i&
prodicrant, rettoedntur • Ojtod Gy¿eci tfiiimfa cr íJfo^ií
Sj, o *¡ cdnt.Vrifcianusífc wtnprentur fui pafjim^fui pdf*
J1'» twm durcjimt mtm apte:quid fui{ut diximm) tmtm*-
pj*p<tfiiu¿ acapitHr.Sdttioutem mt rcciproctm3%r rtei*
c
*tioncm di'Mffe*
Q u o m o d o foEccdfmus admícratur ín Suí,
W ¡fcSlJUS, CAP. II I U
h^ h¿c quidem quomodo fit utaidum, ex fuperioribus íí*
¿ O ^ Quonamautem modo aíiqui abtítzntur, Pñfcianw
^^^ihtquiaisr TertUuero per¡on£ poffcfiium fitte noce
^JÍignificAntv poffcfforanfuum, non potcjl adwngi úiij
(¿T B* PW fe • 5 i dicdmy fcrtwt futí* nüniñrat tmhi ueltibi*
Hf ffmvm fictot Propanodm ipfc preceptor hoc prono wi
Po* **TWÍ ejí, £go dixiffcm ipfittfytit rcftrtfur dd pofjfcfiiuim*
i\k *** Hudm fuitf,quod refmi uidetur dd uocem dltcram,quo4
1^ .^faitit* De quo Utittt pojica. Scdcurdepritiútiuifo*
' ^ om¿/ít cxanpUi qu£ res tmltimfici&dt ad hoc ui*
Q tium
tAVRENTII VALLAS
ttimtdelt¡£indum:ut,ego dixif\bisnon cfbfibi c w r * R ¿ * ^ z
cd3U fuiüi fcctim: pro co quod c¡t^go dixiti^ non tft c[ ^
Kej^ublm > tufuifti am co. Ait quód tcmporibm ritátn
mnqtídiitwutuixunqud peccxbutur* Quíppc cum^^
ím
tj^h^^^Autfuipcccetur^uminfuw.Sicuta\ . J¿
uo&dbMti^ojlpojltipMpofttiottecií,proutcxcrfípw ,
Ctíí,cr Ji0/wg«¿m/Dr/t£m gcmtiuo^t^ci amorcfui^j.
utiturM \io\ttitur 4Ccufdtiuo,Mdtmo^ Quti enim c í**^
jicloqturtutdifc: pergoddfc:indigcoft:redco ttdfc:prOr¿
(quodfcidm) nuUm:utjireft¿ ntiocinamur, minorfü j
purs in qiu pcccntur^utpote nou plañe per dúos e*ftó: &* ¿

pone hocád pedes fuosMriífatif'fiorún bomsfuísccc&f^


mwíipro áwifiue ipfiití,f]UeikiM: qu£ dict non Latine^ í
r¿ff(+o c/í^í-íiíinyíapoír/írlftpnínííitít) quidaniquod quu&t
tn hunc modíim íoquÚi qutm rcfcrnüd<tut>&' iliwm qi& j¡ <

Kírtdt) fu* confifiionc pecearc, tu nuper quenddm Ut<t^


GYtcárim ignarmt, quem quod ncgurct propia- loqucdi^
fuetudinc dicmdum cffc Ariflotcks.m ftm percomu^ +
ArijlotcUatí omttts dicunt t Quumq; illcr/$otidj)h, rt*£
crgojnqttdm > vtidm utftro tejiimemo dici debet Arift^^j,
non A rijlotilcii u t fieri pofit Ariftoteticut.] n deriutttí** ^
tcm quodconfequens efcquwm hocfit tiufdz ndtur^ íu ¡fa
m\qitítm g^nitor^uet domitio,uel duetnon
Uwel fcruo,urí mtlití non liccrc*
Prima causen r Sut^át Suus abutamur proE*0*1
ucl I pííuSjuel IIIíus. CAP* ^ frf

V ETO tic quifeiamjieqHC hdcmairatione cont^n^^


Prifciano f*w fida hubcns^gct nofcfcm áutvr^tP^
^E R E C I P R O C SVI ZT SVVS. 463
y 1 * ? ; Vngjüianm iüud:
«ttt brcuitcr Bdrccn ntitriccm dffitt* Sicbxi, Atncíd,*,

*cr f „4W^ <íw¿if iÜijinük efl, Serum fum nüwftratmihiiji*


c j ^ t ó ttidi9CT cxtcrd qitf prctult pauí^^^f^gpsm
m
h J. pk-V¿i,fí/íabeftddquodrcfcratii^uimidtwm
m:ncmo f m r n
*% r dicit futííyr,ip deco7tuiwhMi&fum¿*
<j|j^ 'ogJBHjttí»! f/í TlWRr#ort^,nrfn^n^tfí/¡í!«
(j,. ^dftruum fuum uidiA n quofifolarcifmttí eft3vr ¿n wf r
fc ir&ili<tno fit ncecfíc cji, sin in hcc non rri^fiílsQditprí*
i j j ^ in tilo efJc.Qjiid igitur dd hoc diccmittt Si Vcrgilium
q
ta¡? mwí,ft ' lftom "'"«HíCr pocaríím Latinorutnlonge prin
t^^Hisftrdt! er no« «¿tf autortutcm qudhbct vationc po
!*!»! exifimctiSin VrifcUnumJdm omnts huim rci arsfub*
(r^turjt uüdmtyyditt fuperudatá mdximorum dütcm fuiffc
^ t i obfcrudtiontm oportckügo etfi uidto Vrifcidnum(fi
2*° «nmtddutrtit) hoc ¿iftrmUffe, tmtn ipfc non difiimu?
^ °>*«f ídtnnon difíitmldui poúmi quippe quifuperioribut
t^tik fwtilc cffcconftjfwfwn. Sed uel pocticdm licentidm
^kndjm reor > uvl operis imptrfiílioncm.Etenm crcdcrc
^ergilimiquum ts.hu qucndttm tíerftmfacerety

Pf
*iore tibro^ctfitw pcrfimk> turne no difíinuk prorfat efit
\ tu*tefiUccs,(}uibw ejlfortuna peraéfa Umfvd.- Acacídtí.
tt
^o ^rd> pofitucñ fud, Quodfí qutidiedtpofitvw. cffcpro
ft[ír<<<:> rc^€h> h°c din: ut& refii dicrrctttr, Viuitcjiiiee^
rmu CYÚ l¿rm ro rííí ;c
ftiJ**
c
^ fi P ** P f > *> '"W ^ W * 5"«í»
^ toimpro proprío ¿reerpíítfli naturdm tertU perfon^no
¿^ ff > nmofyfic íoqudtur: cjtmihi y¿ut cjl tibi fuws feri*
* "toí: jH^nt turnen diedmui, r/l ^ b t , dut €Ji tibi pro*
4¿* IAVRENTII V A L I A ^ ,.
pyiws firibendi mos, N¿m ¡n ¿Uo ÍJÍÍÍWÍ ««JUcrn p ^ * ^
Jtaád,G» Quifqwfuospdtirmrmnes:nonrefirturid fuosMjff1
per/on<V> ^HÍIÍ j¡crf(oí«fJJííií rjt ordtio: nos prtintM ^ ^
fed qtttfqnenojh-mi fttos.Eiufmodi pafitm rcpcriuiíW ^
f^¡¿0wtádabliotbccd nosddfutvm ftifq>fadi^}j*l
euolucrcXíT&Gn cfl atttem huic Vergilidno, de quo «'/Pjj
S ¡ S vljír wif«,0«fJliittrti tlliuí fimü*:Rc$iec L*crtvn,ut imf***¿
n¿ cond¿i\fi iwnnihiiritionis tft3 quod tttrttnq; H A %
dcmfuppopto fcruit.lUc tgitur Vcrgilij tutor itxsd&r^
fttnt eiufmodiapítd dios locá^quortm nonnulUP0/^'^ :j)
tiugm) prima extitit atufa («t i¿ atufa enumerare ifl&r
utilgAñí errow.
Secunda duücm caufi. CAP, ^_\,
hterd7quod nonnulltíiti loci$faebominutit,fÍM tw*u
A rttm culp&Jtbri corruptifttnt'Mt dpud Ciceronan ¡" ^
Iw/íicwn * QHCKÍ ft iflim Wat WífKorúm utecrit, dliam P ^
Ccn/cWp tí, non ex cratióttci fed ex moribut fuisfye£fa*cfo
betis. QHfin locm (nifi emndetur ) non confido mef K/a
t«r«,
tum. AtA tqtn]eexponercpoye
jui/ie exponerc poffc<rorj;i
confidunt^
uwm, ut ítt
mm íOtt jrrtí^
10ra}wy ^
/íc m w^fro/wíf^uíií r<w"o po/cí¡Mon r^iVÍHfíí, Nf^r
fie in Herbó fuis ¡quidratio pofcdtrfon rcfyiciunt. Ntfr ¿J
coromurtis
cemmunisejí ejlbuiufmodi
huiufniodimendx
mcnd¿libroritmftd
librommftd etidtn
etidmpri**
pri^.
1 (¡
fuiscuiufque codtcibuí.Kcc ¿hunde fkftwm cfi.ut
fuis cuiufque codtcibut.Hcc dltunde fkftwm cjiyut q^ncUtljq^nd
quídam pr£pcnm{quor¡ifunt Ebntrdus er Alcxatid(t)
quídam pr<epondnt(quorttfunt Ebrdrdus er AlcxattdctW
quod vergiliwn ntak Icguntm in iüo uerfuy t . %t
Afíiad.7. $cf¿tti ambobui-Teticrtíq; netiire lutints, pro VLdtfaW
TcrtiacauGu CAP. I
A TÍJ; h¿ quidm eduf* citrd nojbrdm forfit&n culpad Ify
TotidcmrfHíequ* fequttntttrnobtt utiq; a^igndnd*}^
nonnihii ex dudbtts fupcrionbut alimenti fmientes. Fr j ¡
qitdttdo non pydctiidanm quo rcjirdtur kocpronomett ? í
dtnbigM&te dccepti:ut dpud Vcrgilitm,
Acíitidpi, Eí* Priamw Jlint bíc etimfita pr*md Uudú fí
6
£ £ RECíPftoC. SVI ET SVVS.
ifa-^QgiTttitiatiUm : It&quetffcf</¿>jjitt plcrif<¡; cicn-crn,
¿Jj'l !/Í (royqu£ wdubitxtz futtt3breuwr7m <fuibiifddmpiw*
h^^jfc diffcntidm.Ndm cum ctiam ittdicium meato ojien*
^H?,JJíí*m a ' ncv ' lc&cnt&ttt rdinquam.fjuaft id fuu/to de Cice*

^ ° n i f exrmp/ím? contrdxerit?in^mt:QuTqui¥erMtt Ion


( * ' non JMÍÍ «ÍT&ÍÍ cxpofwr /w¿s dccíperent pieMc¿ pro Cí»
^ ft^ <¡H(tm/ít dccipicdtm co modo qw iüttd mxpctid ¿U
p¿***°ncm noflramfuo oYdinc^dcftiisucrbis.JdcM queque ÍH
J J J ^ O cotÍgit>ut ápud cundan: Ndm ej de filio tiihil aliud
¿^fr4í mfera, nifi diainee ijm timebdt,iic iÜc^quo frue*
^Moripoffrt:pUn8ibMMcrymiífy(pcnc improbe dixc*
kjNrotfí utebatury necfibipcrrmttebat dolor tugere ucnic
L¿^a>ii idfibi úd dolorcm refcrtur^non adíiutrem.Vcrmda
^ V w * gtnms zxmpU* in quibiu ermnii dmbigm&s cji
y*> ot g«(<íírfm rcifimilitudine nobis Ubdniibmiut quid il*
l^tnediritur^dokfcens afiidui á meincrepdtur,obiiirgd*
^¿c$ig4tHrJ)Qc fuis non ptdcct: uídedturgrhocbenc dia\
^[centón dfiiduc increpo ¡cbittrgOiedftigo,quod fui* non
***: quod ipfarumjhtim indicio dttrium probdbilc efi: hoc
^fecuf,€r pcrmdccjl defidiezme increpare ddolcfccn*
^ tfidué) obiurgdrc, cdfiigdtc JTH/Í non pUcútmifi quií tic<
cJ**^* hdtc d&iu¿p¿fiiucrefolttipoffc, er buim gencris lo*
w?%tw efje Ciccroitts:Qui áutem dimux a primw db heno*
^ Ptyfunfttone dditum omnium confetifu ddfummam ¿uto*
íe ^ddbat7iíciui cmncmfym, de omnid uiuconfuid mor
h^^^tit. fuit hoc luüuoftm fuis, dccrbtm pdtrU, grdue
^omibw.lUud trdnfco,quod inveminan nijljluhwn cd*
^ í! ^oc n° itttcUigatiqudlc cjl ápud Qnintiliiinum:Tu Vri
tifa^fa jítí non púrcere^potm quim pltit jitrr ^bifübmt
ftyf *l"í«W7tff/ífJ Tw primdoCtiiftiiHunifibinonparecre?

<í í Qndrti
*70 LAVUENTII VALLAH
Quartaeaufa. CAP* 7*'^

P Oftcrior ( qu<c cddan qudrtí efl)c<tuft, qnodui^^i


différcnseffcydn quis dicat.omncsopturtt? qucdftw -
cfi.ueí quodipfis utiít eft.ltterepetit quodfuSfitte ^úf^
m efi,Qj^q¿Uquod fibi,itcí quod ei,fmc ipfi cxpc ¿,í?P¿j
deftiCon&citj>td£et I dfy apud ¡ummos <juofq¡ fáP^U
cero pro predio: M uhi dubinbantyquid optímítíít r/p1 ^
f*fluidjibtmepedirct. I dem pro Ligdrío rLrgatMí í« P*cCL¿
ftñtKfin prouincia pítcxtifiimd i« fegefiity ut ei pMetttylu
pedir ctAdcm in Vhitippidf: Dicit cnimfi qttis cortíj í w l y
fírogdti cffcntygrúmormfcntcntutndixijjctjn c¿m¡ei™¿t
Declam; j , Qy/flf¿j¿dn ^ / n j^rfííf M arian o: N e <J; tg ñor d«íí> qu * $ ¿
tcnt etm periettU-Dixi de is^diedm de ipfetadddmcjtdevr'

iurnytr/itur non rrucmjjc-tyiwrirTiaa-TRrjjreip/i*ct >'' 'W


primo: Horco g«i fmwtí cojwti mon/inít uid,qt¿4¡i de]$ ¿
minelwmeitdcccndtfificityUt nihiíomnvs ipft lucedt,qvf* ¿
tícccndcrit.idcpro Mdmüo:E¡laero fbrtunatw iüe3^[¿
OfrfHn.1. j^p^B^crif, cxutntttunut in Pdrietepdmxto: Q Ü ^

P
wf,Eí w Mib>f t\4ridnc: Afirmo tibi CMm,nonfic^J
repugrtdffc^fíiütím tribunutuoUiffet occiderc, A^'***^
delibrisecckfidjlicisexemplum^de qutbia pofleiloc^jj^
fmtlufutrdtidtm quodinrwit ¿d Abruham fratrftffflwLj
titrim fe nobis: Vtfine timorc de mam ininucoraitt n°r\*'
Ubcrdti% feruidmm íflí, In fdnñimc er iufiitid cora ipr\: k \
guddo uidere Ucet, ubidefideres ettjíti effcfc,^ rwftto f. $ \
¡bieiLCierro pro Ligmo: Atqz bdecproptereddetned^^
tjtlfci Tuberoyqw de fe cddB d¡teréjgnofceret&tp& H U
U¿ libro ofiáoru primo; NÜJÍI negligerc quid defe í»í%^t
,. ^E KECIPROC, SVl E T S V n " ,471
¿ . ^ /oíant íHTo^jf/Í c/f,/fií cíií OIWÍTÍHD díffotutí. Non'rtc
I-S » ^W M W £ * ífr co qttifcfc fcntidttUt in iüomfdé pro
«ti- Qwííf fjl ÍMÍÍC quodcm in bac mtx tencutiS diuerfo
0c
i^ diuinabdt-imfiuttucumftudiofum^eTbonñniram*

Ul^fcqudmin iüo ciufdé ad Anic¿m:Suhqu4ul^ literas-


bffityuod ju^íim Éon/híwm ¿fe Tcfcindírhcmnojmnitu
JitJJfserctur?quoi quídam <tb eofittc ¿ib ipfo. Hrfnc candan
J^^im agnofedf wteructst pr*pofjtiontitfcd ntagk in ipfe
*ji m his, QíuHHÍwmif quinto lnfUtuñaní: Nrc lifrwjfcr ex
o'^íffod /i» fcfir&jje reeiddtifkcü.ldem in fexto: Q^tf*
jj^ *(!( j«í r£-pcriufwr,gHÍ «cid gwdfiii^itoim ipfos reddc
J*$t,mitit> $£peduo htetoniufiftarcpcrUwdnulU^d
ffi*int&Ufmicntcpr£pofuÍonc7zr puciptte intcr&t ide in
tLp°> Qvmt fu dimf* non ctrtm modo ínter fripftm cvdt
y^ ítt/mgiilif etidtn pártibití c#f*Jintí¡; aíu lenitcy^lía
i^^lid cociau\átid nmiS&><tti¿dort¿i>d¿¿ mouidigrd*
yjtcíiaiquortí omití difiiwUi,dtq;d¡ttnfdÍtcrfrrdtiocji.
yt**pr£pofnionis CT itt* propricascjl>quodnibitintmft>
i*¿n ipfú «fcr¿s> quu/m antecedit uel genítiitut («í in. pvoxi
j f*íp/*5,cr i» ^oc TMÜííiHOiNctf mifcí c¿cfíTor¡< EHJÍCÍO «Í*
^/olüm./fíJ ffi¿ ¿pjimwiníer rpjoí conctfftt lía fritew»
??/f J ftc! ÁAtinut, dwf íít/díÍHüíjWí dpHíí f«íjdc Qrititilúwü*
jfjíCa 9«rw ínf ífplícíitííií O" grrfmmdfiWí ínter ipfos? %? phi
L*^ttpKgndcjí.]ititcrum: Ndmiw WMgnrs ^iít>£;wc¿i;jíD>-f*
^ ll>cíJ5f- 4/19 wd uitiofacri doftisinter ipfos ctüm ¡ntttuo
ui^fy. Secta quotirsáteceditnomrtAtiuui¿cctifatiuití'uei
M^ ^ccroíirm -> yterüm puhhrhudo cwporisápta. cent*
í«oí?ÍIC m?mbrorwM tnouet oculos ? cr dclcflüt, hoc ipfo
¡J** inter fe otnnes partes quodcm kpore conftntimt B t tic
;
ümoncm> cr ?ythiíim'PythágorcQsfirmitboc¿nU
L A V R E N T M VALLAS
ttío ínter fe fuijfc.vbi ego no aufim dicerc ¡nter *pfa7^ñJfi
ipfos.bíam itiud ¿b hoc genere diuerfum efl^quálc upa» ^
tilidntm:Nemo igitur dubitwcrit Jongéejfc óptima £ 4
Aííicorwittj in quo, i*t cfl aliquid ínteripfos comrmne 0*\
iudicium <tQ^£rfim(¡i)itA ingeniorumplurim¿efbm^ ^
nm extntjWa^uijnunc de SuMprúftrmXietro QJft^fo
(ttndc mo<8> pro tuít exempU)libro primo: I n prirtm <}; u^t
f¡Wacr cnüidumfcftií Solonis* quiiquó er tutior eiufi Ñ&X
fr^er p/w S quunto Reipub.prodcffet) furcrc fe futi^J^
E t tn codan:[Üdtimenpr<efhre debebit >flHrfcr««t in'n,ü
potefhtc.Rurfitíin ter tío: Quid Agdmcmnon*qmdeuow
Dtin*)4ttod infuo regiw pulchenimum mtim cJlTVí.Hí'*
(íemíPí/cfiííorfí ad fe couocauit, er abéis peüuit^ut dnter!
bortuioí pofíerd die pifcdrétur,lnujit&tM in codem:Q£P rf
Ttiinttí ttduiSy eripictnefuumfnünimcmo plm qudmfi n^í.
tem in dito eijetre de udui ueUtyquúfudfit. Ncr mitw ¡wL
te pro L, S>lkjj modo fyncerufcripturA eji: SyÜdfifibi)^
pudor,w digtñfos non prodeffet* nuUum auxilium rcqutyufi'
Vtrtm<li probMr ex ¿Itero : iübic quidé licuiffcidUtftAj
Miorfua um, er qu* erunt in ftix potejktc: htedutem %K
in ipft Í*S regne, dtite iffw bomlos>zr quU cita iUufit^l
eifuut pudor. Caterumin ijs teflimonijsduplieUuerbdf£\
quid léifimtfinguh i Nempc idemfieri uideturyncc dijpv
utrm dtCMi Qepi colubdm caro pttUisfuis3dn cum puüti ^
initeni tur turan in nidofuoym in nido f t'i«. Expulilcoflcfl
¿rttro etican ex dntrofuo. Necdui lupdmy er catulos ftí°sjL
catetos ewfítte ipfittf.Tuetumos Deitípropterfudtn d^
tidm^dn propter eM>ipfw'uc cíementUm. Ante domwfít p
me irtcUmduitydn ¿ntc domum emjpfw'uc > C^ífl»'1'1*-^.
ucro m fntio 7 quum interuenit copuld» non liccrc ut{*y^
quid nu\U tune e¡\ rcciprccátioAdcofy non cdtulosfuoi di
ántojcd CÍM. IJI crtcT&fiftibJhntMm pronomutifa*1'^
<W* fc£CJI>ROC, 5VJ E T SVV& *7Í
^^rPPtfttuiiiyfíittí utiq; dieendumifin dd dppoftttvmt f¿*
% & ^ci>fiuc ipftMyfiue iUmAdfüppofittmiut, Tííetor
o^^pí'opífr futrn clcmentitttn, non proptcr eius: quem*
^ T 1 *«w»»í» í«rí«í- nos Dewfua bonmtctfoneiwt bo*
tíL'pclmtuit me ante domtm fudm>non ¿¡¡¡¿xrflw: que*
%¿ d'ViffliwÍ«ceítmedomo/«di, «OHaomofyfiutfiue
kZ *iíPp<ifttííitit1>ít}tí¿mus*Deu'm proptcr benimeeimé*
L ^ / Í M » battsitté ante dowurn eiufjibcntm dixcrittttqudm
hf^m->c^pi cotÚbmcum putlis cita; inueni tur ture in ni*
í > ^ f xpuh Iconc rx antro dusmee txmc rdtio ob}htt quíit
üij yicatur*ac tic ¿utori&J quidem Ciceronis de República
HuCafío:í a í H f c%° $& <fr/wo regno, (He me de no/taí Re-
% C4 f>cr£:oíint(-*« e/i. Terc/ifíwí ín Adclphis: SJÍO jj¿¿ (j«ní
C ^gw/o, Ni/í/I quod adddtur ¿ppofito ¿dicüiutmjier*
\y*fdquoÁfim reciprocado debeat: quodgmutcjíilmt
í^iratum acfmorcm ob atniffmprjeddmfudjn: Video
|i, *btriflcminpciria¿opuüortífuQrmiNoftiiUtm tmnui
Q^ftfuoríi cdfupertcrritum: Scntio hominc dmbuUntem
Lj^^fttn fudm>non per domm ¿w, i tan, Scio iütem doleré
ít^^fuam.'Etin priffitiuo quocfctut, Opinorhufíc cogito
ÍS?¡?ntcmPtm /"<• ' ^ frdttfeOí netmne poffc crraretquu
[^f^bjhntiutimJutciui,<iat ipfim^ut iüiutut&titr:uttco-
^ ' w 1 ctJmíu^filí€ inter fuosiquin ctidm uix errdtur+qui
&j??,r P*o proprio: ut, dehac re dixifao loco: non ipfiwz
^*m htc omnid futs htisy&c tcmporibití,non cortan*
Caula cur EiusJpfiíJsJllíi^abuiartHir pro
i v Suus. CAP^ f #,
* \ J^ee* jjj quidem qu£ commcmordui^ non modofiftvm
V ^ M malti pro ew$itc ipfui^fwciliius.utcrcnturfttui:
^ . ^ t n ut ceontrdüo prohoc íflw dbuterentur (di- ÍJ«Í>
^°tfi ttMíljm^cíí Prí/cr<£rtíK meítortem )qHdfií</iírar med
* ^cmf/d^í^w'ííf0 columbam triftem inpericulo pul*
Q % hrvm
474 LAVRENTII V A L í A E

mdf¿cí(«í gríiíiíifif os potifiimü fux ¿rtts ¿amonen p^Z¿


T>onati grammatici libeUwi cft deuiiA Vergilijjn qt& rf'fí!T;
dúo* genarisuiti<treprehendds)aitcmm loques de VJ^jf
Vohiü ct^^fts offatfcapolimtransfvrriy'tbt din &f\*L
me uJxefttTKc paulo pcfl: Transíate igitwr MffuAugup ,
cffi (proutfhtuer¿t)Ne<tpoltmtfucrcfepultAuiaViít^jl
tntra lapidan fccttniíiMtfoocfc fepulchro id difiichon,^^
crratjnfcriptwm qfh Ef iterum: Uem rogaui^quo p¿8° Q
últern -filies á; eittí fortuna fernare poffet. Superna vero* ®j
<ji*u«t magijxerjhbult Mguftoretiüjfet) duplicanfibi^ >
ccdfm panes iufiit.Et alibi aliquotics ftbi,ttelft(o pro eii$\¿
cim profiio,udfibiVcr¿m v Grtcx quoqucfigtcrd noñ^
wm caufai acccfiit buic erroru id qttodmepoüieiM fó&Z,
furm. N<m qmm pro uno w-nsMccat diceretZfuis9tifa^
tvm ipfiutjtm ííliuf {non timen quodlibet fanper ) ^ ^
indihgens ínter pres quando boc^O" qumdoiüitd copett^
¿ijpicit. QWOKÍÍÍO inmtcrprcmioncqtíidemecckfujlic^
tibroru omncú interpretes dcccpitlingud peregrina . &r±
indigni reprcbcpfionc,qui maioribut crcdimufiMiucro <$y
quiwhribuifuiscrcdercnolucrunt. Quo mdgHcxffu
cipu¿uitio{4Ímcfuntem\ipUprQfrendi,ut movíi* ?¿
ftrtvm,nb¡fintcmeM agnoucrimuf, deuitcm'tsrquum a* u
hoc nec cotmclü uUajiat Ubri* ecclefiafUas, Kcbr£¿ l*¡5
dttt Gr*cd \ingudoqucntibws{ncfdo an honor potiut fr*J~r¡¡
tur)ne c magna certm traduñoribmifi modo dtgniatü ™b
ratiohabendá ejl, qui ttel incertifunt, uel ignoti, uet $*[$
difidentes.Hoc mihi difimulatidum nonfnitjtvl ob íA flf ¿í
mH ijiorum obijecret autorihtem . ln pfalmis igitur { TJC
Hieronymuiccrtenon trdt\ftutit) ubi pkraq; huÍufwo¿* £¡r,
transUtx fKní, iílítd non refi¿; Á gloria corum expW'fp
pro i gfon'rf¡m* Eí iterm i Q # exteumnt ut gUd^^
*>£ R E C I P H O C SV1 E T SVVS.
* f°«ww :pro UngutófuM. £fíf frtt^SdfWdtífuntfilijs>0'
TO/tt reliquia pdruuiís corum:pro fuis.Et itervm: Pcric
k Nf> ter Í 11 í jtii a ton ror uw: p r o /iw m .N equc ucro me U*
* * quibufdam codicibtó re&v Icgi, fu^fu^fitíStfuam^ f?(t
¿J^&on hotiúncm noto.Necnon ibi;£t abáuhtíicut oucs
¡ ¡ ¿ ^ eiw: quod melittt é\bi kgiturfuwnfficuñbi quo$:
¡L? katf M cfi pw QS fdnéiorufuorum^quí ¿fcculo funt pro
^^twn cM:aUbi rrteii(íí,PíT os fanftorm prophctArum fuo
iffif fecuh funt In bis cmmbwGrfcc efi geniñum * ¿™,
7p*urvpj¡l¡£ plurdlUjhieftnguldris.Ali^uMido ctfi ci¡nyfat
Z**fw S&a& toltrari pouft,tnmc hutinita eftfun$:ut in rif*
JjP/iímífíNcj defeedrt ctm co gloria cim7pro fu&tomctfi
¿W non legal WÍH.EÍ itera: Defidmm eordis ám tribuijii
f&uclunutc Ubtortm cita ttcnfivuddftt ewm: pro fui. e r
í"JWw.Ef itcrmiBrdchim forítitt no faluauit compro fuíi,
¿¡terii'Btncdicitc domino omnes angelí vmMndiw do*
jj° omnes uirtutes ríiK > benedicite domino oU operd ciitt,
^ki>ftid>ifud:qu&lc cftiüudm Apoedypfr.Operd cftimiüo
3fr<ji(KtHr iüos: quod ego atún díxiffcm, opera enimfud.
y* tomen generií non efcfi mteruam ucrbwmM bttnc w*
¿"jQítáíí pdter non m¿rit tetfjt¿c ptfñ notímajftrtc7 pro*
i^ipfitti tefhmentñ-,potius qit¿mfutm:utejldpudQuintU
rT^i libro primotQJtomodo er ipftm e r Vergilim qttoq¿
Jyfifí* m&nws eorwm dQccitt.tAmin iüo dpud pfaím. Qmnitt
-^xptfltnt^t des iüis cibum in tmporcMntctc ÍÍÍFS eoÜh
:
J** % pro fibi pofitum rjí: de fecundo, itfff * ntdg is (Ó quor*
fut */í tí quo<¡¿ trdiisUttm inucnioSuo dutempro ew(quo¿
p
tQ ^Víf gívifpvf uiiitm rf$) iÜhíaAd mhilm dcdutlut tfr in
hj ^ufu0 W4Íígni«.Eíittrü: Sídutcdercliqtterintfity fui
f^^dm.qudnqudtn lego in quibufdd editionibuí utrobiq¡
trjft *term '• &nimíi dMtw w « ewU&bit in domtno,
^(hbitnrfuperfnlmri fuo: nm id fttot didoiwnm,
47¿ LAVRENTII VALLAE
refzrmrynon ad mmA'.qucmddmodwm Gr£ce «m. Ai & *
fcm an uarict&te gáuifut ínter prcsfit} ¿n covfüio mti^^
Qupmamfecundtím dltitudinem cali Aterra corrobora
fericordidfuumfupcrtimentcsfe. Quomodo miferctttr p*j*
. filiortmM&tots cjldominm timentibuífe.Etineodemfrv
mo p^l^ojtTmfericordia domini ab ftemoyct ufa 1***1
ntmfupcr ümentesft: er iujlitUiilita fttper fitios jíf¿***
his quifcrudnt tefhmentum cius.Et* Memores funt mdtii^
rm ipfw.Vro hts quinqué noftrtsjudm, fc¿iwyipfm$^
unwm ejt pronomen Gr¿cce \dm,qtiod^0S\
dixi.quod nttnc dftiretur necne, non dttinet diccre, ut B&*
TdrUin codicibut pfalmorum reperíri hanc diligemidm* $*
C£terortmccelcfidjlicortmlibrortmin milis adhucrcp^
nec eamQudicio meo)fatis exdthtm. Vter timé ferino m^
\uper tímenles fe.dn fuper timentes ett, lueis duntúxdt gr^f1
fuper timentes cimbel ipfius interpreñs tcjlimonio, qui prf
ron quodammodo pojleriore correxir.mfi udriemtii gr^
fieitMuim gencm Me quoq;focwefi; S&bunt iufti in tn$
ebjhntid dduerfut cosqui fcMigujliducrunt: podfi dixijr1
adutrfus cosqui ipfos angiifliaucrÜt, obfeuritotem demffi
ut txcedm <¡uod magts dd ucrbm etUm tranftutijfct.
Quomodo uidetur amphibolia í n $ui,ÓC
SUUS
- CAP, ^
p N í m « ero cuitan obfeurim h¿c mphiboli* per di<¡f
Infere trim pronominum^lpfe^Ue.qu^ cum dtjsd^í
ct
S«Í,CT Suwmodó pttgndnt,modóconi{enMnt,ritu 7roÍ^
puerorwmxut cjl apud Vcrgilitm,
E t nutic- tergafitgd nudant^nunc fpicutd uertttnt
infén&fifia pdriter nune pdccfruuntur. ¿*
M « * H ¡ motó fc in ipfos y nwüto ¿fio cxmpi0in €úSj utftt
interpres fuperiui in pfdmo.ft amé mutxffe dicendut /?'* * '
ro m 3ruto:is foceri infUtuto^uem (quid coopmu* in <**£
. ^ K E C I P R O C SVl ET SVVff. 477
f í í í i m non €rtí
% ^ 0 non admodum diiigcbát: pnefcrtim
^ toifir Q .Scfuohmfibi minoré natu gvncrtm prftulijfet*
fo^fibi («f Qffinfí/wflí « o t ó wttr, <¡iti etmno&t) %r *d
<«/*? ft^rr*,cr tdfwniüpotcjt.Atfidixiffct tide Fannio
9^ ""^'S*™ fw»tf|rt P ipfi*mfi i\Ujk^pr£fcrtm
1 J 1 * Q^ ScíCtioUm íflí.E f ego 5«fí¡í ifaíaTfflJpío rfiwpbt
"to *** &t?rtfci4twt(aiM hoc erat ofjicif) quam camnont*
¿^doidno facit,ucrúm etiam in ipfdm incidit paulo pojir
jj^jf: Vrf JÜÍÍW tranfitifacit in aíiquos fibtccniunclos^ ut
*"" 'pdrentiüm&dfc*
ecu ccmntcs3cr in.
¡¡**leindigcnti!>tK.Nm idfibi,cr idfeiqmí íam pturalitfit
^^hquÁmfin guiari$)q¡io rtfir4tur¿nníiguum efi:fcd httc
iffliboliit i ti primtino c)hiU<* <jw¿ íf/c «o a i , íu deríiwfÍHo,
j W i&r iíltí HC/HO nocfítí/í/ío. QH*i/r «ero «ifrií ¿id raii face
*flLtdd€ Cicer, crVarron^aliud úmbigui protulit excpltí*
^ u s cft illius fem uSj & firtiilia male dící. C A P . X I ,
1 ^ 9W0 ríidm exponendequod in iÜo no frcijftttcrrdMt ut
Jd níiam ejiuejiionan trdnfcttmut. Errduit cnim, ittquicns>
A " " mus filio fíiOjijHai^niíliuiyCtiiufmodi cjl,qu0dfu*
tffedmtidúceo cgo^uel HtfuítBíusferuu. Etitcrum;fttM
Jv& fcrttuí.Et itcrumfuuí ifliiB^íiw, ipftut hominis, ] nq;
\J^ng¿ f>¿/t mtítfütniftfubjlanutf ucl uocatiuts ucrbii úd
tJ¿lw>fiwt e r nomina, mews esfiUmtmm uocuiur fermz
íjjj*fominorpartns7 tum cfípattr: fum itliusf{mjiliu$> futa
n^tfititttjuus iüius rjhfiliM .Er aliquunto póft non femd,
n * **b<t moxfubiungw>quortm Vrifciam cxcmplomm IÍ*
rüijWiSuut vrrgilij turfafimU tüi* vhum ?Utonis,an M
qu^* fumiQgQdfcmoM gcnutiquetntm mmni) nuf*
{^'"«fiií; eo<¡; rnilUm Sena prompfi(fct cxvmpU is, qui
$K r*^t><¡umfu4finxijfet* Ad hoc prob4ndntn cd quoque
m
>qu de coimnCh huic nwttwt di$u ftt¿í'm«í,
SUUÍ
LAVRENTII VALLAS
Suus net£ dífcrerionís^ necg abundancia? caufi P?
fe addí ad Cíceronís uel titíus filius, fed p o ^
1
redundare- CAP* * ^
Aro H cr¿rf^tfícwo i¿ promfi me fubiunfturtmt uMp^j
I adeo mritüjliá qtí¡fftwmfertiicnt70' ideirco pTÓÍiti^^
tcntur9qu¿et)!cfuiit:l)ifcretionis quoqi cdufd.udabund*
folct aimgcnitiuo pofftjfoTts addi nommatiuut poffcfiiW - ^
fíat efh Homcri morÁutclligitur trnim n on últcrMi&fv&rj
ccron^filim btcres cji pdtris conflitutur.fuut dicitur dd <"J ,
tiottem illw, quifecundum Ugts non cftfuttí: id e¡\fub ff,
fhte pútrti Ugitimi non efh.Quod autanfitus pro uniufe^
proprio decipitur^ujm confirmat. Verguita Gcorg.pritf07
-MoÜcsfudtburdSábei* TercntinPhorm. ;f
Quot komutcsjtot fcntctttüe*fum caique mos tjlsin dut^\
pojfcjíioncfitdpojfcffoTc trÁfitiO) obliquis pojfcfiiui uti^
uts Cicero mifereturfilij fui, pnebctfuo filio,d^icit fuumr
f o titur fuo filio. Sin extrinfecutfittranfitió in poffefit0*,^
tertiti pcrfon^fuffcit genitiuo uti ipfiut pof[cfforti:ut9lWJ

bate Jico ingenio fuo Cicerón^ & ftmdid, \Uud quo^ft^


dm, quodeum in dijs ommbwt poffcfíiuti Uccút primiti^K
nitiuo pro ornni eorwmuti cdfcquod oftcndimutjn hoe f^
poffcfiiuo pronomine tertU perfona quomodo in álijs t^\l
tmr, quumipfe pojfcffbrdiquií agat in poffifionl fa^'J
aim in alia pcrfouam tranfuum oflcndatur faceré pro f^fl
fcfionc:ut^mat ik futm jiLtto, cr matfuifiÜm: bette^
fuo filio,?? benedicit fuifilioipctit* me ut profim fuofi^
ut profim fui filio. fi ipfe tmen poffejíio in poffcfforan^
trdnfuioncjtion eftcongruu uti primitiui genitiuo pro pjjjg£
HQ'.quUuimbdbctcopojitiGr*ci:ut7Ciccromrcditfu#r $
. ^E RECIPRDC SVT ET SVVS. 47?
{incomode per hoc dicitor, CiceronircditfaifUiusmc^
*{sii/ncm iMdrtfuusfiUttíiprofuifilitis, €r(imtlU:quiancc
^ ^ffeos bate dicitur^ Kjjtifwv*^i^J íixurítyh*nifimore
eompofitiM dccipUtur. ZtfcicdtM quod
L^Wútíí ejitt üfmguUre, qttdm plurnh ejljicet in pof
(i(j Cr mí ,cr plura poffcjforcs ñu* intcUigíñ$ro figni*
ijC^e genitiui dd poffc¡Jbrc pertinhtiwufMi iUiiuíctfuu&
w ^ r c mJ¡rwmfípcrtr*nfitionm Komaniutütur bis pro-
tit^w,ftíiyfibi7fr> ¿fe y er e'w poffcfiiuo > utojíenditm:
t-u^JÍ ad cbümRiwm fui, ad dli& etiamperfonos aiiquid
¿^¡MJr uocat mc¿dfe7dxcit tefecum* trabk omu infez
JMifratif¡tüfiicit in &UquosfibicQÍunftos:tit>iüctmferctur
¡¡^ *?«' fccwm uiuuntyVeí fíbi p¿rcntitm3uci fecsm degen*
^Kfibifmnitibutlincuftffccm tcrürtíf ií:er inuidctfc
l^tibui.Zt uidetur h£c omnid poffefliuorum uimhabcrc,
]Mli^nec incoxgruc buiufmodtcbjiruáionchubuiffc.cmtt
¡ N quoq; [olejt huiufmodicopofítk uti in coftruftionibm*
ú^phonfajotiVHfriv&ytctjupprimo: a ^ run?*™ Í$n íwrw

¡J** Sjím^Ttff; TTttrífup.QHod mtem ctietm gCtiitiliOjUel dd


fcW toco f\t genititti poffijforifi?bmc additur ctim poffef
y*(ut fuprd diximM)non)diim noflroru/mfod ctim mi*
^«a ufut comprobé VargiHut in Bucolicir. Edog,j¿
¿*nc Tba bus amdt,Vh(£bo fud femper dpud me
^ atiera funt IAUYÍ&T fudue rubens hydeintbut*
i^tíwí m Addph.Suofibihurte gUdio iugulo* vUto in Tí
\í)?: ^ T
*fa k f ^ í l í ^ / í á r t Xíi/Jííf íiir «too TTOJHáífl/ K ] Í A « aUTtf
í j j ' ^ (quod miru rjl)boc ipfm TÍ Nfy fíírfi» pri'm*, er fe

^'Cg**F Titi'^ia t^wrí;pro fl«o nojrffV:'jftt,ÍHCH propríS»


^ ***** pyoprimí* T>iciturtti»£erirfm Jautf ^ropríí*»* iüíiíf*
ft0fl
pwrt«r tfbttndárc fmw,fedindubitúilw\d¡fcretio~
non
> JLAVRENTII VALLAE ^
nanftgrtificdrc, ] Uud queque nomdum.qucd terti& Py^;
pojfejSwwffi a¿ mmimcTrttiks ( ut ttoñuiu ) refatar p^J ^
flwippc cttw tíííojírnú í frritf pfr/Wpronomm^CT ^ ^
ijoayfttf cr participidpotc}lrcjirri,utfttM iRimfuM lr ¿
iiu^iuStfuui Vcrgilij uarfutjutdifccntü diUgentUW^ J
tan ptrfdft^&jfcfiüt ¿& fecundado vgvnt per fe Pr^di¿f
íunáione¿licuiítígcnitiuitqutíttim gaútiuifiniti wfó Á
quomodo nec fuus eget genitiuo fui prinútiu^quem in (*¥%
det>fcd extrinfecui alteriws uockprcpter mtihituditiem ^
rvm pcrfonártm.Vrater rim fuwit bit noftrt txm md&fú
adeo ínnwmer abites tertidi pcrfonM7 quwn tAmum un^rí^
huiw perfona in nu/m er ahiles uo ees. V rimú m $Üu d cftfu t¿í'-j ,
filias^ zrc* Aliwdy fuutefl Hcmert, uri Homero mos, &l ^
cuify ynoívEt apttd OtuUimr.Sttító cuiqíimaUV} t*/t cnofíj
mam hicdccipitttrfuui pro pYopriu¿,il\hic mnimc.DÍifi»* *
U iükic reciprocado,qu¿ bicejt: quippc intercede te uc™,
terfuiit etgenitiuí datiuüueijic Romera tul Homero f/f f^
fuus,fmr mos fuut eft Homero: cuiq¡ *# mos fui» Jíat mo*! ^
efl cuityicuiqi cft innatas futa trrortfíac fuiti error efi irtfi^
euiq},phixbo futitfcmpcrldurifuá maneta dpudme$ut^
fudmwerdftítttfcmpcr Vhozbo apudme.Dc quo genere c€
/bfucnrfijpoJimHS <jwút ftntu dppartbit. No» ¿Ibid cxeW
. }ndUmttitebur,moüe$fudtbur4Sdb£i: t rj
inutile excmplm ejt7in quo non acciptturfud pro proprtij f
quomodo quimdidmm:mitt¡ít fuos legatos juos mlites?r
n&uesyfwd d%min¿n\ quoenmrnodo aeápimrinTcrétirf0 ¿
empfoi&tto ftbi hunc gtadio lugtilo.quodfibi^ulld mfi0ul-¿
ríí cuiufdam gratid additm efctiec itA eobsret cu hocáb^f
uo ddrimnfui pritftitmjitfit in Mis genitiuis7fuu* *"*ÍLf
Arijfetf iB^lífonis '«r,iwillo p¿fto ftpfirabñibm.JüMMJL
rtsjámdíterm geiMtoquendíeritjequo non 1oquit&?ut<
fásm hoc tocofoitiqift&iificabit qd'proprius. Sep^t^
. &E REC1PRC. SVI ET SWJ, 48r
0
n ^ ^ WÍT&O,ÍÍÍÍ íwac modu: Sum cfi iÜiut mosfod cji íftiut
Vfr ^WH cji Arijlctcíis modtttjiiwn Vfotoiití gaiw,fkM c/t
¡t^k Ucrfut^fua eftdifcentif diligmiajua docentfá.E tfine
PYÜ ° ^fantiuo: Suwnnct dolor patmn tfum matranMcc
*'a¿ hocabcji vcrgiluntwi i&td:

¡^ pí-optcr «en f <tdé(ut Prifcidtto phceOmio dtádi, Suttí


L '"-¡&fr¿ «¿-i HOJHÍTÍ> ujo^u/íaí^imw» /oj«cíjd¿ grtm, er
i^' C 'WO«ÍÍ /ííífíí htrcs vfl patriiinftitutuficjucd dici Ydtio
^-&m quid dit7dd difcrctioncm illiut, qmfccunduim tegc
q eP [uutjd eji,fub potcjhtc patria legitirtíi non ejljwttd ra
ti¿ fi er doccdtfic loctttos effe lid legvm Utora^ucl prin
^fcnjttm'uridtttpopüJí^ut-l pr¿torcs>ttd iurifeonfsthosi
'*i<tm dcfiñitü rdiquerunt>quifui dicatur ttcl b<ercdcst uct
K nunqujmhoc prono mcn cwm gen itiu i* buifmo dé capulí-
" Et (títtdtionm quoque dddam) fuvA hceres^d cwm,cttM
^hfrescftscfcrturifictttfmferiM, ¿d ctmjuiu* quts cji
f^tiut ftdicdminmo potcfifuum mflitucreharí'dattftTiiHt
^ er fu* tutela ad iüwtn rejertur culos tutcl a cftjtnc aliter
^%r futas ¿d diferetioncm altmus^am metityttMtdlicnm
N^n-go nihiUgdtfuu&fidppondtwrdd CiccrQr\tifdiwt>p¿*
jJ®r*dZddre^dUcrqttJminalterocxcplo . Egooi»genij
y Cicerón ís, Bcncdico ingenio fuo Qiccroms? ubifttm redú dd
qtám in altero cxcmplo difjitctur Prifciatw.fed
dy
edunddn tu dixitdbun ddntid .Sáncabund Átid in trrdü ali
¡T*cmfahdbctjcdíinddntidnihil. Ndm quo diñtonemnodi '
K^furdiím^fed otiofstm^efimile membro quod integró cor*
1
q J" W t ó fexttíi itt mattíi digitw)jdndfriti{r*quA ipfc <¡uo<j;
^ incite rcfbrmddt longc poft^qmm de uoctftuis prono
Yca** *g*f> inquicns:lt!L<$ qudmuk ad ipftm rerum tuturm
l
^ " üide¿tur pojfc d\ei y o fue fili Eudndri: cr 5 o fud uxor
^hi'Mtfidicam EuüJidriefili^ ZuándriAuxor^um in
H boc
46* L A V R E K T I I VAL LAB
hoc dii¿c tcrtU inteUigdntur perforí^poffcfforis & Pc^¿t
n¿í, ufa timen dcjictt.Cur Prifci.tne ufttí defiett í nmp* jL
déficit rdtioidtqueípf¿rfromrt4tMí*4:gwoíTí¡JrrtfwÉ,fíTrj ^
d4f,Gr reaprotftfKWflwCfltfOíi ipfita proprium efopwf* á
tu uis dddi ctidm proprmm^cc tmm tune redundare)^ ^
ddrefmm,fí7tndttbit&bikmfignificdrc diferctionan . Hf ^
rerim(quwn rdtio tea* n ofateretyfinuUa ufpidm rcp&^p
excmpU,trddercpr¿cccptAttondcbuijti. $irepericb¿¿> &
dcbebtf proferre^quúdftciffcs{opinor)fi reperiffes.
Suus,noncarctuocatíuo. C A P . xlVrf

a Vodfiuftít&uimdd'redundMify&CQnferuf^ü
eiprocdtionis aüfí rcjpuit titm uocmuwtn > *> r%j
Euadri¡qmdficietneutrd objhnte ifhrum caufarumfp^r^
uocatiuum oportct ddmmt^uum trntur^Prifctano q**0^
fUnté)non refrctgctttr.At quo púfto rcpmmtt* nec td^ ^
tcm>vrreciproetmuoctíiuumt iduero idtnfvperita cft1* ¡
tnwi,si cnim tiíbic» Xenedicite dañino Angelí fuij d A ng%
cdtitd t'jt C4fttítpcrmde dcfi dicerctur»o Angelí fui, ef <r¿
tj[et>dcjxnditeta¿iuudtffrctegite Ctfdrcm uift pericU^
o AtnicifuitO militesfuifi ciucsfui:quidniuocdtiitttm fu$ A
bm dicendü cjl^Quodfmuüd huiufcemodi rtpctiMtf?¿
pldjicc mirwm > quid raroftt opui hoefermone, er rdri"
uatidd efijit ipfd pofiimutejfc contení i.
Non canciim per nomínatiuum, qualccíl, uí¿^
íllum fuus íiliusjlíccre lo<quí5fed eriá per aU^
otius. C A P . x i ' íl J¡Í
leut in cd qud-fiiotie qu± reliqud efi ex Vrifáuni vrfñiú
S paulo antedicenttiiEft turne attquddiffvrttid in P$[¡fl
tertif pcrfofíficuimnotnindtiuo twm utimur7qu4do rf^/,
paffcffortM poffefiío trdnfítionm fccit y er non <td ^Icfli
indiget lüii^ud Cicerone fuw filiw.prsjht iñi, uel 0*\ttf
filim [mmidet tttw,ud CiccronmfuusfUmbenf^^Qt
, ° E R E C I P R O C SVI ET SVVS, 4*j
[o>( r ) í f ^ Cicerone ftwfilim.SimtUter pjfiittd qu£ 4 poficf
¡¿ w°fi>mt3nQmin¿tiuMnpof)cfii<>itií exiouvMt^amdturdb
d¿ '*ciceronefuittfiUttí, Uecnai tAmvomindttuo, quam
^'r<íf¿ííípoffrfítuil¡cetuti}quwm poffcfforéojtcndimiti ex
(, ^fCí^ facicntm tranfitioncm ad aíiquA 4i¿¡n ptrfona pro
mr*lfc$ionc:utyrogJt me iüetutfuM legdtdpuá me jiliiu7ct
¡t^doctuturkme film er«ffuimifcrcarfitij,??mfuodo
t|fr ™iCT utfumfcvturfiUum, CT wí Jwo potiar filio. N ¿
f^^ftojaírtíírÍKftí» cúíirifní W c irgJfííífflí An fio hoc per ac
J^itnt ciufdcm gcuertsejííPigct Cicetonk fuwm fUií^Ru*
u / # Ctfarimfidkri familiaresfuos* Ccnfhtfuam effe Hq*=
j^'^crcín, tiígn-í* PoiBpnHín/iíá mírrrjl, í'rrffrif« p í g w
* ftt«xorfjn /wjíM.NdJTi prrrffíwfíitfwítLdfímiíí dict7qudm
J fl0 WJ" n utiuurn, fie yira tris i a in cip it uxorfita pigere, alibi
¡ ¡ ^ Í W . Cui funilecftiüttd QgintiUaniin Milite Mariano: Deciam.j.
c
J»/íí AÍ>X cupídifmitttpocTtitcrc ctimfiftifui potcfl,
Quzcdam rdíqiiíx pra*ccprorí7tquancío índífie-
rcnccr3quando dilfercruer utamur his prono*
mínibus* C A P . X V.
H &*twi porro dudrtm Vrifcuni rcguUníy qutó míe ád lite
14 'í/ttirtríTi, in pojlcricrcíteetpro \ufáuúeiwfiuc íp/Iwí,
nP*&cnimo;ut,rogdt mciUc>ttt eimUgdt apud me JÍÍÍMÍJCT
tyiits doce ¿tur d me fiii w:\n priorc no itemycucd fiíperiits
tL %figmficduimw, Etcnimfjit diucrfa pronta eUrititi* grd
jj.**cjnpÍ4}iiof* atiftw dicere^Pytb^goram ucncrdbmtur di*
j¡™tieÍMffcdfui:nte7 Qucnfy decet ipfim deftnfto* fcd[tt¿t
^*>*tt apud Vttlcriwm M artiAcm: U.j ,f píg* T*>
fj ^ í /« ¿ ri/irurtí /r f wf ¿t M oro n i don.
i?^ yuodin principio negaui fub fpeciem trdnfitionif ceta
ito*™* í«cn que ddcéfonty fuá ciu'ajíj fmt, fud cui que red*
[nLfj^>t<ün admonuimut nopiffe fím&rc prottomcti9 quid tüc
wuiumn eftAÜud aute attcipuii ufut efl {quod in poftmt
H * confulti
4t4 I A V R E N T I I VALLA E ^
confuíto refcrndui) quedes per abUtiutm loquimur^r ^
utjbcdtttí Ule cjljot fe ud eum mían tibmpotcjt úfflftct* p
uerctifitifi bUuehidecadentehtyedime. Quoinge^e
nunqudm ufu ucni^ut perfanónper ctm>ucl ipfam «í'9
qttcndumfit. ,
Qucmadmodum ín conftrtiendo refoluanrufí^ Ti
Suuscj^inlsjlpfejllc. CAP- *.ft
T{quod mircr¿í)db ipfo Se indpkndwmjit apud Q^;pf
E lütmm \n¡limionwn primv.Trdditofibi pucrQ?docC^
Htm itJgenium ewin primi^ndtunxmq^ pcrjpicut^^ J$
dixcrim, trddito ei pucro>fibim eimuato^ mt eim <? K^
permmtií'.fiCyBocendipcrituiínprintií ingenitm pV€r\&
fwi\í$ pcrjpicut trddito fibi eo.Scd magis hocin futtí p ^ ,
titur7 <¡u¿m in #> obtdquod fecjttiuuit iílud in coujlruw ^
Idcofy rcfoluiin (juodlibct triüide quíbiu differuimut) f ^
mnwm7iíJpft\iücynnquam dffimcxtis quodd,dut cofsflfP¿
titis gr¿du propinquoruiut dpud $cnec4m:S£pe in ms$íJL;
fcckrd redicrun t fuaiquod ira cojfructidum critynfoWW*%
fccitr* mtgiftrifepr rcdicrttnt in c\m$uein ipfm,fi**}0
lam.Nownqudm refohinon poteftinonmodo <m<mdo fr*i
fhntiuumiHt, fum atiyfolumrjud euiuf^funt, nifí &L
gr perinde dur* circuitione mmur:<¡uodcMufc¡; cfoir ¿
A t E t I í ttír.qu^cuiufq;fitntjpfmfu?it:fcdeud tjaado accipitf^
propriw.utySuus cfl Homeri mouSut er fuá dona pá^tlL0í
hic etidm fu* prémi-t Uudimifi hic árcuiticnc utitmr'^ 0
Homeri cfl citts,donapirentis funt ipf^prd'mid hudtí f¡¡f ¿j
quod nuhino probutiir. nfl mtí er thcrwn per b^ccipK ^
pronominarefotutioms genmyut ft dim:f*pe in mapr*jf
terd redürum tpfwM eim.uel ÍWus: qudlc cft iUiidíf?^
ex QuintilwLQspmodo er ipfm, cr VergiltÜf^mL^
nm cortm docent. K efolHmm cnim: $<epcfedera rn^P $
¿tere in ipfumjiclin em^ucl in iUmiiti, quomodotí&p
RECIPROC. SVI ET SVVS. +#
tet4 ®* Vtrgtlij doccttteos fcripftffe. Sedhoc trwfcQ* e r c¿
^ °ftfemn atiud m <t tert^ tju.t m 4doptiu 4, N ai)t grd i ii« Jx
* ¿¡P^torm ttifti'w0, í « íwmühi^qudm qui rtihil útiúuit9
$J¿2n plus mdgnitkdiniiiQlminit, qukmutiliati icgcntxí

PÉRORATIO O P ER l j t

A E C tafcwt, Iorffínrí, (ícproHoTOnüHj jj« > &


futtí reaproftftíorr^Jítf <I¡Vf réXBWí qu<rft tenis
tifttum dbcftut timeamflcquis tenuimwmficiti*

¿ !4c dtjjicul&tc áctcrrcátnr^ ey quidHficut imtio dix'OLá*


ta **"Ef r m m m r 9W0Í5 IWWJÍ ^ CÍÍ« j¡ JICHI, «ei«í ÍÍÍÍ fxí*
JL/^jy r ínífci p r w i j ¿Je 1 Üiut C rctenfa ínam copiares fuif*
¿ftQYantur) quem Vcrgilius Ídem alibi nárrate
*ti?tibM textum C£Cií iter^ncipitancii Aeneid.r«
f^fle K^Í babuiffc dokm^Mpgnítfcquaidi
y ^»gm* ¿ni rpirn/íw,©" irnTurdMií error*
L^ta no» r/E cwr ego iam ucrear ijhm legitiwn (fi qttimodo
^libcütm kgent)dtjpcrMÍoné. N ¿ Í I $ omncm> qu£antc¿
Lf'tiffteülGttcmtUtiUís dcmcr^ipfe fufccpt^niuaf^ ftré,
tJ^taf c£C<e domm ámbuge^dc Ldbyrintho>ut ampbitbat
j^$tcrm?eUbcrdiiu {¡n¿\e in media urheuifitur, k Vcj)> a
e írH w c
w j * # K*M W Í í ' PWroídWHjCdmpdriftfflV^tff Ve*
¿r?RCn<«« fíw/tfeííi f xcp/j finí phmma) mÜcüUs iüud qtti
^ btbcsjcd finccfcit&te.fiite dolo fine errorC,ÚUKO¡UO md
í ^ ' e m o /initíifMííífffm /wwjíim)qüjíf ftí^mt ponfí)ícfí pdfd
í
Ch^1*0^ pfox'íflic Niíoííítíí QW'HÍÍÍÍ ex cofufoy v habyrin
Ic^^fratiiti búhente dugujíifiimu reddiditjwn amen <tbo*
^ - c°Nwn tñutis^qtti iílud ^difiedráUexOYnítreLntq^fcdrcpd
L '*t$ M^mfitnmiw njfrfwrtf , «t non immcrtió ucteres
^£mfice${fi quti iü¿§ htrttm term fenfus eft)huic pttf,
H % quantum
DE R E C I P R O C SVI ET SVV$'.
qumtum dd ¿difieÁÚoncm pertinctyqu ¿mfibijpfis^'K^J
tedtur,d quo tdificdnicplMorndmti duepcrmit^dt^ ^
dubic omniupdUtiorummjgmficentidprtcUrM * W ^
nibil nofíru/m fbmffc confort i poicrit^qui pnfcoriwitf . ^
{qudntwm íii JIO6¿Í ejl^cjiitiu^itíyrcpaTnuimnf^ digü{^ ^
Sed quid demens ego quí metm amillva opere coner^j
tione compadre: cdfdin cam regu, topbum ctm m^rní^ ,
cum duroMeruÍM twm cxccÜétt uir tutele pttigttLri¡átl
pntftrtim qf*um opufculit hoctib dufim edere, niu pritá ~*j
comprobAtum^oplimo Utcrartm tcnfore^nonfolum '<í/rf¿j
préfide ac prhcipet Efi emm lÜc, ur¡aupar ante* ¿Q^^p
omnittm cuhorycctifQrq¿7ittnut\enomodo Romani pettiy ,
ttttydc Komdtti impcrij,uer¿m ctuRonuiiit toqui} * f l 0 ^í^
CTprinceps.Qu*tria cuín* poft bominestutos dfawÁ
mmüd eft,ad dúo prior dyboc tertium ¿ccefiijfeAn pKW&Zi
gerendi,ut cim omnis doftrindjwm ucro iingud Rom ¿f*Jf£J
ujítiti M lAtind diátur)cut\íhrtm do^rmártímfcmin^K
íeretur^a' crefetret: res projtfto (fl «ere ¿¡¡imctnw) íff^
tdudis+quhn cftera.Siquidc iUdddnos dliortm indiciofí'
terdum inuitos,deftrnnturJjcC non nift indicio noftrc$^W
eontiiigit.lÜMomwnqiuin pdrutm retfe ddmni¡\rAtur^.
video quemddmodu no recle qitedt ddmmjfrdrUUd buití*?
ram^tq; opon defideran^hoe ctü ut iUd t\b adfint^pefs^
teft ejfe contentum* J n q- ego NicoUum Quint íí, tum p&f^
tilidfummwm beminc iudicoytv.m ucrópropterid, qucd^i
tüm cultorcftfdpictUfcdplurtmosetu cultores effici^Zf
iniuridcompanmdtiTn cvnfco eboro Mufarum (fi qu* * f f y
Mw/i extitcruOqu* & f^eyc tpf£ o m m i í > e r ttofos dd C¿r
fcttddm omnemfapwnü tutores iJfccrcdutttur.Ab bocty ^
loAtmes¿ttiw tu imimus cs(.ut ad nosreucmr)ordctttt^^
fces,nwquid hiclibertibi dedicatut editionefitdignUS*
F I N Í S .
«N D E X
V
E O R V M ,
^ A E HOC 1N L I B R O SCITV
%?<* uidcbtntur, nudtU diftionibut ác fenten*
tijs pofkcmo hcttplcttfttí: cuita primm
numcrut librtm > dtcr íibri
cdput indicat.

K
ti
tib.i.cap.66 AcccfHoi&cccfftH 4-*
^tbs qulbwicm litcris Annwi
Asi
gmttur i . i ? Accipio ignomtia>0'c. 3.7J
6.n Accipio 6*7
ÓA6 Accipiocxcufüioncm í.*7
JM0 4 Accipio íniuridm 6.Z
¡•fe* i . i í Accipioconditioncm 4.*7*
forreo
lf
gnw< i.4 AccíptQJidart
4.J4
fe ¿ j ó Accoftf
ífridon Accuftttor 4.1^
a.tf Acew/o
^ ¿ ¡ ¡ í c r gíflíífw #«'*&* At:c«f¿£fíortfíWfr¿<í
3(17 ACtfi/df IHMS Cíí iltfittUiuo i.T4

**••* htimfid iwmiitó in id- A ccw/rtíuitf pro «oídíí'íía3. i 1


4 4
^HO er dtttííiHO M AOTHÍ« - *

< * * * • *
4.9
ie 4,z.cr 3»
«do 4.1. A#IO,A<ÍÍWÍ

ffptiUtio í,t00 Aftai in pafimrcjoluttos.w


1.&3 Aíímwcr£'¿míí^ún*fíWí14?
H 4 Aflar
I N D E X ,

Afiwnefl J.roi AduocdM


ALoJMtucrhis 3^i7 Aduotum
Adamo ?.J7 Acdcs ctm dvrittittiS *
Addico*Additfitímorti j»^s cr^.+o 7
%
AtUucommHj&nt M r Acdificarc \
Adco i.44 Af^fíiíW *' j
4 4 Cf
Aiboí *.í Aftfita '* * **
AdtefttKd in bundíK M*- Ardiltiiat *• ,
Adieáiw ubicollocidu í> * í Acditui *s
Í4
AÍ%IO J.4Í Aegrrfco ^
l
AdiíiWttttMímVfjAííííWí 5ti6 Aeqii4iii&c<IU4bilti * °
Admc fycéfat 3*?¿ eró*i¿ f
íf
AJwíoHfominíwn í , ? o Am»rúwtt
Adofcfcentiólubricd 4.101 A « ¿/íowtttt confiare í'9
Adero J.tr Aejíímo í**
Aíi/íimfffdiAííjwttimwmtf.io Arta precmAtura 4>*
Adflfflt í , J í Ajfítttríí ^
AifcmpiK 4 - » * AJftéhtiOtAfjvfiiQ +1[
Aduento ?-io J # t f M j J Í É h « ¡JjA*
A¿tfcr¿í¿tftftf<{dMÍirtcxcíítt= AJ^fíiwí/ia» í' J '
ífíí
*.*o AfficioteiniurU í'í*
A J u c r t a 4 Jwbm comparati A finias genititu €t ttbk- J'1 J
fMCriupcrltímJcrwimt Afore »>*
decufatiuo XtJXf África,Afri *>*¿
Aduerbiüm difimSium quid Agi^Agiti^gcdmt *'*

Afarfor j . s o Agc«fro *•**


AduerfuStAdunrto í . * o A¿erc rfcIcfl«B ^
AduUtio^Mor J.tf* Ager í-íJ-CF*'*,
. I N D E X
j^Kjliítlis *.4* Amor 4.**
^go 5,4} Amorem eoticilidre j
A >°8faf ¿ti J , 4 Í Amouco mttnvm ?
f*ftt%mm $>7f AthAn'nc J
; ^hAlbenfes 4-sí AfMCíTonpofo
^ r » Afaor, Ale* íwdrre' Anircmcd*
-,,í AffgHi'llíí Í«ír/f4 4,101

ÍT^íifo
ji.r^fttu u
I « I íP ^if**iitwj"«
Animofui I.ZI
*****
• ??*« 3#í.csri.í*-AftBIHO-/rfWí« 4.10Í
Ji* i.t«,crj.J9 Armrcwtítt i*í
j^!^ r.rf Armón* 4,j5

*b ^fío enem4fwr¿ 4.107 Aní¿ wím habct compdratm


¡S* 4-ttf M*
*J° j . 4 ¿ AffíeCTíñtf^rri^iwJíjcora

fo j.jp AítíídicfflKciiíre,rfií<fle4.*o

¡V^ttm 1.* Antiqui 4.Í

**^*« noí üuiccifl? ffwtao» ApfrtwMpfrfífr i.t


j^Pwrr 3*7^ Apesnondpisdiecndtffli *.í
/*<for Í,j7 App&ambdH í.<4
J^'oiiflfli i-tf App^ro íWíat
ft íí
A * *o>AiBKíi*s 4.tj Apeií<ííwn¿fJ«rfcf í-f*
AÍHHW &idm A
PP™d° í,s
*
/**fc j.7* Apetitw,Appeta J*l
. ^(*»n i . í Aquaiük 1.»
* ?,J7 Arrffío -4.»
H í Artor
I N D E 3t
Ar&or 4«*7 AÍ(Í<T¿ 1^
Arceo 6.16 AwííiOíAMíííioníírí
ArceffoyO* Acctrfo T.* j Att&íí
Architriclinut 4,54 Audiensfttm tibí *f
Audio ícser tibí -^
Aru -f,í^€r6.4i Audiuidpitre, dep¿F*'¿
Argen/arua 4'4^er+4 ex patre J'|
Argwfítí f.jo
Aradme imrium y Ármmum Auditorium 1
1.6 Autor 4.11&*frí
Armcnt&?Armcn&rM 4.4¿ Autotamcntm, Autora
Armgcr &*i 4,3* ,
Mra¡ Air<tbo 6.? 7
J
Artificia 4,44 Awer/or *f
Aruuw 4 J J^CT"fr.41 AHWjaiiAHerío ***
iA
A/CI/CO J.Stf Aue -
Afcribo 3.4Í Auis **
Afcriptitm 1.11 AuU *Jf
Affeáüri í.77
Affcntor * . ¿ 6 Aufculto ?•**
AjjTfWíTO 3 , 3 7 AufyicmtAu$aLyAufj¡$*
A ^ í f c o , A/fofo J.tf
J
A/Í"«* 4.4 ^Aut
A/>/wm Ó.T9 AwftTWjAafoniuw *
A& *.rí A uxilium doyzrfao J

Affcr»A&ritHI í.ti B
AjfJíWMO <*.j
B4r&djBdr£¿
At^ttmen z,z7 Bfttffrfdo^BrtfHf
Brffftí»
Afrtfmrntorüwíi I.Ó Benc
6 INDEX,
^f^Bvneprfcor^Bene Csílumnktorycdwíior ¿4*

^/^'fOjBf^fíiicwi t.io Crfmf/í« +4^


^ weritü 4-roa Cttmpama 4.8f
^húeOtBcnebtbet 3.74 C¿wpi« 4,55

J7;ÍJ C¿pfr,C<fpM 4,4*

^ A.JJ CdptoJj>í:m<írff 3,Si


J1"1*1 t<j Capio^fipiorcculfs ¿,j
í^^íími A.ÍJ Cdpifcííf 4**0?

J^nrim^Btf wílí: 3-4 Cario 6r6i

Stt^jü *,?4 C4naí5Cfc¿rittf 4.4*


^W£prdK¿>erÍjja>rpo* Crfrn^HWttí i>
j^í* 4.98 Cíírrt0fl«,CrfW 4*71
J^s^onum 4.T00 Crfrpo *.*

* 4.4* Cdrpí/m ¿,10
h
! *ftt« 4-74 CitrtiUgo I.J

j^ttí 4*4* Cdífrfnjf pccuíium <Mo


^fl.fcwcí* 4.5 * Cd/itf/cprmuM *.<*
^wJMiittiMí»to4 1*9 C*ífDi«;Cdt(ifw 4.?<
*fdo 4,4^ Ctffmfdfem 6.xo
C Cdtmiti 4.110
C*&tfH(« 4-41 CdWlfl ¿rí, CtfKÍ id tíff «.49
^Umtsrim , C<ifrcdri« chupón* 4.44
c
' «ü *,íí C4H/<rf ?.*7
C4WC
I W D E 3C
Cdum T . J O Ci«Íf3CÍ«ítíF
CfdOyCedo 34*
drfim **io Cíinu
Ctr/c&f,Caíi&£ííKí 4 , T O * CÍiWítf
cWf¿ns 7 Ceíc&ntíj 4.9 tíCapitctmpcmiterc ^

Cogito *"
Cenfor£aiforÍM i^-
CT4-S + CotUbcrti}CoUibert£
CoUis * Si
CoUocotetnfcem *
CcwtffU ^ , j CoUtm 4^
«)
Centuria ¿. j * COJWWI/Í-Í
Cfyd/ww 4.*s
CoflHo^CoflKftbtf
Comúarí
4J
Certamen 4.* 4 CoWíttfíW '
Ceríc 2,2.7 Commcítfuí 3
Ccrtowc/l 5ti 7 CT4-Í6
Cfrw/XjCrrHfVfí díme 4.3 6 Commcttio J*^J
Ccu 3,t$6 Commfrt£arI(t«í CofflWfftf,'
J
CicurareXicuñs 4-4*
CictOFyCicum ibidertt Commgro 1*
Ciliwn 4 j i CommUitones ** ,
Címtrt j , T 0 Commttto í**
Circitcr x.-} Committottt *'5,
Circttnfcriptio 6 , r 0 QommancXompdYO í**
Craa/i/fo, Circunfio ? . 4 P
Cireunfccéim 1 1
t . JO Copdrdtiüí aduerbia fa *
Oare íiIp Accufdtiuo ^ * j '.í
Cifr¿ z#49
Cííro * t J 7 ítreatia
f^JíÍHiiwíwrd r.ii Candáis 4«*i
proprieUs T.T? ContídMC 4.34
ríj^^iiírcfttafia T.I* Coiiefojio M«
J'Po'fo í.J' Coiwíí¿fío»Co«dííw 4,64
r^tftfftMptfticipg I.J* Cofldijtfípdíí 4,s*
^peri j t i 4 ConáHíít 3.41
f V m m r/1 mífa iWrfo» Conéuaitím un
pplidtM i.*o Conjtro 3,4Í
J^íorfo i-?1 conJrffor,Con|iao *.í*
J^Nunt 4-ÍO Conjído í.47
fl
hipof 3.34 ConjWe<f5dicnm 5-94

B
W « <tb en , er en* CongrtfíIw¿n«« 4.1 OÍ
t, tJ Conic&urfucrbit 3*7*
^poptt 4ft olím CT •*# ConiwráííojCoiiúiro J.«
it j 5 Coniímftio quid momenti hfc

Mdm * . 4 * CoiHtfrtflíHi modiprrfffrifMii


^fxj/J a j tetto J*«r ^ j » ^ 0 n'w/iirt?i quomodo

«^frrtoíí» -í.J* Confbkf10,Confolor 4.77


T a
Pocilio Í.Í4 C0»JtÍíttHÍ *
rNlokcmdeíllo s.«» Co»ftíroíCoiij8*á(io *.*
Co
«ei ' r 4 t 4 7 Conjfanftio *;|S
Conítcir
I N D E X .
ConflcrndritConjlernerc 5.91 CrrpíaÉfclítfWíCírí^ 4" %
CGnftituüCQtiftitHtü cfí í ^ 4 Crímm 't-J8'^

ConfuUrtiyConful 4,84 Cí*tííüíww3noft 4 cubila ¿


Confuto te C tibi j.40 ÍICMÍÍWI '(
Confulto, Confultor, Confuí- CUÍM *>
íítf íticfrtít CuimyCtíÍ4 £
Contffl¿a,Cottífítí/o 6.4 Cwfw/q; '¿
Contcníííí i.jo.er¿-4 Cwfcitríí *'¿
4
Coní£7T4rt«« 4.SÍ Culpa ^
Cottííucnj r.j3 Cwn prrfpo/ííi¡o *>*'
Coníirtcnfú 4»4f ü"39 /
Co/ifmuo cównnozpnc x. 3 o CUIJMJIZ *^
Contrtxi asalicnum í.94 C&mpacctud *'
Contrdxitaditm 6.3 Cum primum *',
Comento 3,7* CW^ÍÚÍO ao/wccr *•*
ConurmYr forf&» j.ps Caro *' f
Conuatit %n6 Curi^Curiofm »'*
Coruf^tw* *••* Car/ÍHí í**
Conuerfatio ?.í Cltr/5tf ***
ConMffmm 6<jt Cuflodid *'
Coopfo j.tío D

CopU7CopU^rum +*<>i LJ ftbut cofirudmur ?'**


Cordiejí 5.1J- Bdpcs *- f
CorpoYalíAyCoYpnrewí 4.98 Dareficuít&tem **
Corpulentut,Corpto 4.7Í Dítre opr^m *•'
Coxu 4 t ? 7 D4rcpofo/¿iíoí( *•'
Crdptildri£r*puU * J J Darrurnum *'*,

CrtbrcfcQ r,** Drifflo *£J


^ I N D E X .

bf ? 3.4r DdigosD<7f#iwtt dgor j.¿c>

K'^®- 4>J¿ DemwncmcompojitU ¿~t

^^DwFfíiwcJl *.Í4 Dcor/¡wn A.J7


^ "1* 6,ji Vcpcdttí 6>6t
^o&ecurio tmnicipalis Vepeeulor 6.40
§ *QÍYÍO Romana ibidcm Dcpofi&riwt > Ücpofltorius

^"^Dftoro a«k» Deprecar ¿***

h'^fíw 1." Defecado 5.3<í

¡Sti&tusjDcfitigvr *>99 ncfidcrdtmtuerbd í*j

^WÍ i,jo.CT4.¿ Df/íp/o,Díjípijio J.J


6.1,4 DrgiícÉo 5*ítf
2,44 DfíHlíí Í*44
4^9 DcíHrto ?*s?
4.6 D^nrtOjDfttoÍHO í,**
i.*¿ nicá%,T)icdaas }.*o
^gojrjDfjuiSaí Í*J* Dictreoporfct 3.*o
^44 Dkrrf.Dtói^Díflio Í.IO
¿;fco ¿,ij Díco fríiífrtttAíi 3*4S
¿? Cf pí *-J* Díffío Í.IO.CTJO
0
fclp * $,J9 DÍ£fo5DÍtfí4m í.io
Dren
INDEX, ¿
bimobijt í-44 DotibiUtertíi&t&t* \¡
T)ifJÍremidCompdr<ttm¿fíi* Doauxilim ^
periantio t>n Dooptionem .¿
T>iffcrcntidinfinititiQrmcj[c Bofidcm ^
C3* fa* * CT contpofitortim DocibitiSiBocilii .\¿
r.itf. Dotilimm **' rf
Dí/JírfttfíííjCrfiwwiíTíWojSí* Boleo ^j
cíoríírfpHííRomrfffOí M ¿ Do/ormeítíjCTHiri 9
Biligo ? * J 7 D o PÍ rjii crti tJt ' ,j

Ttimitto Í*4Í Dottcc


Dijfiedo J.9J Dono tibiar te *,
DÍ/ÍO í.r Donww j
Di/í:orííiíí f/fgdíí reUtiuietm Dormitorim i
antecedente *.*9 Ducmi §
Dí/WniWjDi/críttí '-JO Dwtfiíw \á
Vifticio f¿6 Dttcor in ftem buiut &*
Diftliceo inihi *-9* i.Sr *
Tyijblucnti* i - i * Dttíton *'j
&ifiitmd<ttim Ó.AO D(«H *%
Dijfjofoo J.94 Dwnfcxdt *
Díftwta j.»9 TjAdm ptrfond t&r^
Di{[tiadere ?*30 H afc* ^
r>«* Í.JÍ tdtertus *'f
•Diuerft erfifíúltsucrborü jí= E* er Ex,E' regione tfi
ZnificatiOiWrelimé i>+} Éremed,^ rcpublic* & ^
Diuarforiim 4*&- Eecc ,f
rí'wrnüwJJ?jtí¡wrt 4-10 s ÉKHAH<JÍ* Ecckfid *',j
tíntinut¿üititurnM 4*107 EccoíjEcfdfjEcrtfltf ¿0
tft INDEX.

tjfCü j.r E/je cr forc am compofttts


feÉT^ffwff» J-4Í u¿

^ *-" nffipmm J.74


tl¿° í'.J* E^»n*t«ri«míf»KttrÍ4.»7
ÍLT J-J9 E/«r» i,*4
tl^íWitli-pk* 4*41 Et *,*s

^EBdm,EDoíjcrc. i*rí Etc(rt¿»Etpn¿ *•-


tfm

í ( ** J.9Í Et taino»/infere, (¿ttífiíf


K *.*.í Ütíctttitf r.7

fcj0'1* J*rf Zx4ttinidtm 4,1 ft


fyj*1» 4-1? Exaudió $**$
\¿* ibidem Sxautoro 6.4x.
^f * 6,ji Exoafdrfco ¿*«

t¿°, A.4J Excogito J*X.CTiO


^y1* *.r7 Excreto* J.jo
T
*/r* *•* '9 £XCJI/¡) í«*7
^¿ 4.5) ExciwpI^ExcmpIftm ¿.?*
^í'íií^c^ m ctntrno í , t ¿ Exmpldrúw» ifaVít»
1 ExrjHor
i N r> E X.
trctjuoriuffi í*68 Ex uftíTtttititAtC
0
"Exheredo
Extoitfonrgotíoro
Pachorreo
?.to*
*.ss F
Í.TOI FdrtVr
AtrícJ

£xlgO Í.14 F clíi?


* rt ;rfí*
Exiitúitt 5l¿
'Exiftimo ?. l °
Exi/frmdtío a*s* Frfao ¿ir kftm
Exr/ti^Exffl ?*íi Yació gradtm
ExitíuIííjExííi^íííí *.*•* Jacio gratam
Exofrfítf M° "Fació copiam
Ex/i>líffW i.*o lacio pottftdtcm
£ x , er ínfcrawttjnttrrogrf* Vacio inuidum
Yació parU 4
Exgro - ?.*P Fació ubi iniuriam
* *\
ExpWít 3.49 Yació h ci^er uiam
*'(i
Expcflí/o í.«* Yario negotiwm '',*
Exprío J'7 fmopotcjhtcm
Expíírit 54' Vacio fermoíítm?y
ExpWtf ¿.9 Twio IHpcndia
Exp'oXdtWl f/iflíífcí,Expío* Yació Ut
raui j . i 4 Y¿&Í0
EXpkrrftorrj í¿ííírm Yaftor
Expofttfto J.JS Yalfttí

Expr^re 0,44 Yaílit me ,í
Expwgno J.GÍ, >•*

EX f. ntaiti a brff ere í.70 ¥amamrá,crmci it


Exíépoíf^cxffporíííií 5-i* YamofuiyYatttofafíUtíi^ "^
Y afees +¿
ftftidiofa j¡¡J
^(íwnmfiíWjcrmft -. r ¥¡atsncnd¡dmr n**
<í,B 4 9 F, Tí
*<t¡f ** %
ft
iflfllM, cr jHof¿(üíin<* Tinfacr propofítiuctbd M í
1
ty.' ** Fím,ííon«Ka'í¿ 3.7*
ty* 4,S7*CT"4 FÍflgo Í>41
fj^ 4."4 FÍO I,i*
j ^ ^ m u i d j F nítord +.j? Victibiobum $*77
t^taÜ4,Tcmn4¡id ibidm Tiftíis t.a
* ¿.¿i -F¿ágfttíí,F/(ígettirf i.47
f * 4 . 4 * TUgitim 4.J*
t ' i-49 Fl^ítO J.Jf
t Fm> rf¿£ dcccptm íleo í.í*
t|0
l^ o ¥¡mi*títtt t-*
flc
f °ndíífoJ(ím 4.*7 Ffoxtf* I.J»
tJ^iliumjrapan *•*> FocncrdtiÚM i.ir
fo?*1^** 4 . Í 7 Tocrteroyirancror j,*5
$j^* FcttiftcdrctTxtord 4.7*

^íttdn'a * FÍWWW'W ?atw¡ , Fortwr* , Fatrirtre


ftj1 «'7'
tjS*1 4<99 Forf,ffEJjffSc5po)íriíi.**
Sr
í t j? f>fímo«ialw 4-+i Form¡JoIo/¡« '.**
tj-^Ff/frtí 4,9* FrfgOflrfWWiCrJilwIW 3.7Í
í¿ ^ F i f l í l i í i.* Frowfítí 4.t*
¡íji^^ícwffuw r.4 Frcquats^rr^ucntid +.16
$¿¿*P*otormenta M Frondes 4¿*
s
\^ J.*o Yruga 4.*í
Ci
*tonfidüjidicuU i.J Fr«or JÍ
I * Framrtt
INDEX* .
Trwncnb prmdtwd 4.107 GejU ^
yrwmcnticopU 4.7* Gtñw,Gcñio ^
Trutcxjruticm 4.*7 Ghns ^
Tugd í ' í Glddiatcriumftwiíi^ $
Tundus,Vundtm 6t+i Gioriofus _ É \Í
TundarCyTunddmefítu ibidm Grddum ficio CT idcio ?V,
Titngor í»í Crtfmffldíid ¿uddces v r (
fr/tfgrfre *-47 pmitiofi 0
lutilis 1** Grdíwm dgpjrefcrojw&j
Vuturtmeomunfttui,<]tiodi= rcddo ^
jlct ¿ ¡¡neurita cÍH/ÍÍÍÍH mo Gr¿rtí¿ro «ifo nora ¿/fi ''^
ííí j.ifi Grafí/icor ^j
F«fttrtO«p<írticípi/ i-ü Gr*!or,Gr<ifiíIor ^j
G Grd tornéelo ''f|
G AÜi í.* Grrffiw
G*akfro,G<íiftfiJwit ¿ J * GráM^Grrfííííítfí
*a

(
GffltlMíí *.*4 GiTSJtíw **>
Grato í - 4 * Grfgrf *\
GriM *•** GrcíMíítw * j
Gcnitiuoru/mfígnificiitío 2,1 H J
Gmitiui cr «Mttúu dj^níUf TJAtfOrfíiHcfwn *L
*.i7 I"1H4&«>V pdtre fl^j
f,
Gcni(í>r,G«?ítrix 3.70 twn j
1
GfrtüirtKí ífrnj 4-ji Hrftfo cum gcrurtdijs 'j
Genuino rodtre ibtdan Rjbco copidS omtUtffo ^
Gcrundiorm fignifcütiú CT 4**J A
w/tff 1.15, Babeoaudire llj
x l
CT 1 Habeo conuenire ^ $
§cmadm T.Í Habcoddcftm *ifi
I N D E X
J,ÓO Homomnfueta z?bott£ con
j,4i diriotiis 4.67
utf Homo nt<tturw>o'prfmíttu=
J.?r raí milítÍ£ 4-107
>.?7 Horíítí 1.6.0* í*9
J.IS Ho^rj,Ho^)ííi«w 4.Sr
Í.9S HofyiüXa ibidcm
*^7
0
H^ íffX<r«fouttt 5,¿7 H«Í¿acepto adfis
b loco pitris, er/iffM- Hypotheca
I
5y«*¡ ^ffíííO T A a V /¡mcfomeatt
z, r 1 i ] ¿cvwr r grddum
¿,4Í

**47
4,¿7 undiu
Jfxodfc 4,$r l^niuiunt
x,n Idmaero ***4.CT47

\¿*&i$hriátur,crc. í*l*> umpridem T.J4


^n rjt cura Alo comp^ I¿«t tfrrtírt, £T <4/fi prrf/cnf

i?? 4 I 4 l -CT7 r Idnwd


j t rj lew jim'a no WÍIM
4*jr ídem
A. 49 ¿. tO

Z.ÍS
i.i6 idenííiintf

4>IOJ j,é*

1 j igrtór
I N D E X
IgíW ^ X.43 ramim * ^
] gnomintoft mifiio 6. ó* Impugno ^4
lgnorrt^lgíjoríínííT 4.9+ imputo ***j
f
lltíterminanncnisiá u% }nagendo,lncand ,
Jfttóoroíttm j , J 9 m ¿nutro rji ^

Immgro 1-93-ínceffo K
Iflmuuiitiu 6, J9 ]W„)/¡« *-*f
f,
IfflpmáíTj^rwprrtJra j. + x Jnrf>orffwrf»<7*<í *|
Impmrfo í-4>.crí,s^ jrtcií/a ¿JI 4T,HW w rfff %
Imperio/» r.n jrt(f/jrtt ^
Impero 1 i 4 8 i t t c 0 /j +^
pt
Imparatiuo decfi prima per* inconfidtratm 9
/<"« í>*« líjcon/iiííitf í'* (
Impfr/ondlwm^tforíífícímrf* iwcírporcíH **
gijwrn nowwn 3.4* Jncrrpíírf **
iwpíTíío j . 3 í \ntuimho l*t
,
lmpertior pafimim er dcpo= incuria '*
»<"' ftúfem incufo **
*"*'"> 3*tí lK¿V0,In<ÍtólM **!
I»PWW JO* Ifi^OB *' ,
2mpono,ímpoftor 3.9; Índoles *'*.
Jrcprrcor j.f«.cr¿.*4 Indutgats pdjim [&¥*
Improbare *,44 I.JO ,
Imprwfatí 4 , 9 4 ; lnJu!gptH*jndittg& *'[t
HBpmrffrtfrr non AVí,J>d per jiufe/b-jw ',
impmdmü, fine per igno inctaborttm ^
I N D E 3C
fots iwUm j.j4 infcicnsjnfcicnttrfid 4.*4

4,rfi Jn/binníí 1,¿O

¿,<> InftMOiffiftjflftwiff 4» II

¡ft*
J
4.1 OÍ Inftrwfhe n¡íK« ?.¿4
*.*

™to«mi intmrAim > uA \ntcndo,lntcntio *.4

¡yfcuorói «trato» i-*-J i»t*rdütonem 3-9*


fmium loco ftippofiti ¡fcitt i n'<T <ÍgcndíHrt,

ífrftítwnprtcox
4.tp7 Inio-criít
4,t inífrcÍHáo 5.69

j.fir I i t í m w

fe- / j í inttrcjtcmfuppofito *;*


3 t 4 imcTTOgmo a* rtfconfio in
3.6S diutrfis cafiblto
35,4 I n (mogo
Jt sa Imcrfcpio

Grifón KfMf 3,sr IftfinuK

ft
l>nm« 3.71 intHcortcCrfaf*
n
! Wiíiii« 4.j4 Ingenio
*i*rm pr*/cfltctt 4,ti^ Uiwcrta
í 4
I H D E 3C
tnueftigo í<4> Imfconftiltm
lurtjbcriM tierno flí/T ^j
rim pmt ut
lurifconjiltu* í-
}oeus3iocdrijl ocukrU 4.t6 lUrifperiw .¿4
1M tiaturalrjut cittitc $ 4
U *•* lu¡fus í>
lu&ititm ,*'
Í
5

I & compurdítm /W* confitu* L


?t
í>s? T Ab¿feo7Ldbo '¿
r r í
Tízt tum fuperídtiuo i.tj l-/Líí¿oi )eTÍíiLáíoi J
jdrcjponpHim A. JO ftíifíTÍI
itiprouutdc *.Í4 Lacerto fot
T4
Itsfne 1.17 Ldcc/Jo

Iterficcre3C hdbcrc j«7i tíífflfníor


itcm^tidem A.^O í-amtnd
*,J6 L<t«í/6t
Itcrmt confuí ?.jp lapidare íí
lubco
lahendiuerbi j.ifi tdpftiS
lucundtti
ludiclj ucrbtt j.9ir Ldtebr^Ltftibula *¿
I ugtrum 1.7 L.ítuoiatit<fcdtriudtiu¿ u
luguUxjuguíwm petere 4.1.6 Laxus *•&
Ittgtm 4 . 4 j regatio pr*mdtur¿ +í0l$
ltiTdtttí M o LegCí *'*
] urd^verk nátmlts fcecies Le£ibu* compdrttmfa ^
4*4» ¡Utuimell ***
t NDE3C
%a-pf*ff
C°" í.jo Lucrttwt 3*ix

Xjj° J(ST Uírf¡^«ttcí«£ !•*

l^jkjtó *«r7 LwdK* 4.T*

Ifl^plW 4." o i-«p« 4.4*


l^t* 4,i LttJÍ07Lwfí« 4,itf
C*f 4.T7 M

líl^ífiW 4*r Ti JTAcé&m 4-1J


l¡**Ptopondo 3.TJ «*£« I.I*
U?^ 4.174? •« MrfgtJí^Mágt/írrf 4.»*

^ 1
J *» I. íft>rów, iMitcdriu* M ¿gnijiccns *>J*
j.'* MrfgiMmWíjl 3«f

^*EJ íSíiwríM4Xifl¡w* ¿¿ídci*


U?fftfr6rífrtfrfJK&4-9* JHrfíow *Jf
l¡*+4k 4.*í M4Í4 4.Í*-
c
lo? rr7,CTiS MrfK *.4*.CTl.*7
t¡N 1.* MáfaUñm *«í*
Mtndo j.¿fi Matfmm *¿
Mancóte 5 . ? 3 xicntuU j
Mdttgo ^ 4M0.z?6j9 Meodormtentü ¿j
MmipuUtim 6„xo wtoiure .»
Mdrinuttiftaritimut 4-9J Meonomte , *¿
M*rg*rm 6.64 MeocctípatOyZrftrtÜte11^
JVl4fer 3.70^©"4.is Mwor *'

M4Í£T(ÍÍ ^j$ Morir *'i


M4tut&dc4 4,107 MoníoWi«ptífríMí,í^f,3í.*
Riáture&'Pr&iuturtibidem Ncfits *1
M<tturefcofM4turo ibidem Mettfo '* 1
Wdfwrráííí^Miímrítí ítííífw Mcwncrmcidtffirtirt .¡¿
M<e«lk 4.í¿ Mam Jolito *¿

HfCíimíii/íiufíwDcrrfcnif^ MÍW *,
"«ú *.i4 Hita I.I+^'L
Jfttdititkducrba j.i4 MilesfrcqHcnsjbcétntorf ¡
Mcijuitfuiprúnomnd *** fionwH *^
M f M W 6 10
t - JHAwiiwiwiJííW **
Mmbratm é.xo^^o Mi&<t,MÍUc *t
Mcmbr*n<cPerg<ímcn£ 4 . s * Mimas *¡¡

M™*' i o s MiwJlmrf>M«i)íerí*»4,d
Mímort^Hímoriíer 3.9Í Minora %
W I lí D E 3C.
^potcfotoiftrtumffl ULunimenm 4*7S
m
*W rut XA
Afo?™ *.4t Mufeulus 'i^
. ^w yttóttf dífówmm Muw^adtítrbim **¿9

Au,r» M>j1m«m 4,°

^tüttm *.4t tfdmquod ibidcm

4-io? NíííaícíjNdfaííd 4.10


^ ^«í,Morigfríifííi4í04 ^díaítfjNdkímitf {(ídem
|/í j $9 M4t«r¿íc5/íifííí!5?cSpáráíWí(t
^cror^Mongerírt 4. CT prafcriptvm cfí 1.19
*o
D
^°ím i,*r 1$ atura fupcrUtiui 1.14
r
u **te }.vs Hdttcs irtj\ru£l£ cr ornar*

-'*** 4-4* <7 3^»

*,í? Htceffecjí 3*49


*ttí>*Wuf i . ¿ , C T 4 ^ 6 NCÉK&Í í.*7

Hf£4
I N D E 3£
i.!**
Nfgdriojjfííi/ífí NOfrtíJlrftrtío
Nfgo
Nfgofiam N oiítífíd i« oriiff, er í« ° ™

NOMO fío/fraguo no/W *.TNonarwíflo/tff 'f>


NOttpt 2,17 Nomina inrium w r $
Nf£f;íítttnn *.¿4 Nomina ttdieft iua in ^ ' ^ f
Ncqi td fin e, Nertrním *, 5 a cr xilis \0
N r $fcocjNrtj;m«¿ i'í áfan Normna jwortínídmfo^
Kequdíjtiüj Neutiqudm 3. ¿ 7
NfHtírnftffrfrm<í«:«/ítf J.JO Nominatim . ¿¿
Nc^c i.i 7
Nibilddte 3.90 Nomnatiuui pro 4ccw^
Nifc/ídífPíTÍmw iíMem
NíW,erN(/í j.j4 Normnatiutit pro floc*^
NtWÍrttWl r.¿7
N/rtgít 1,40 Ncflíinítfn criminaliitít* ,{
Nl/í A.T^CT 3» pccmtim ngimen *'s
¿9.Í4 Non ¿JO*
bóbilis í.*j Non autem *jL
Ncn continuo, protini^fr^
Notfc 4,So tim *j¿
Nomina dimittutm I,J Noitto-mfitcmdiijs^
Nom'n^intanifiH t.n.
Non placeo mihi tjL¡
1
ir. Non pridem, Non i& P *
NoflMtírf JB cem3cWyitim M I Non qttu, Non quo7 N0fl \
Nomiiu in ÍT > «fí JA rito Nonquod **iy
Non íwr J5p> , CT $#*
Nomndiniw r,io
I N D E X
**mtf

t? oti>fr
C?, * *'**
lío **'* *•* O * / ^ * 4 ^ *'»
^ « *.4^.0t/frKííí£o 3 0¿/fríío itídftt

^'«Í ¿*í9 06wiuííííijío,o6H¿aífíwnt¡*


jjJ^Noxrffcf íflíowí *•! í bi3Gr}¡mtü 5.77
w íaí
ífertíttfT N w<ÍM«í «<*r Offlfpa í¿0,Ocafp4f ttf rf. i 1
j, 'Jj O«f/po ibidcm
-J*
H 2,ÍO Ocfurrif fficbi *.s*
ta***»Niftiii *.*7 Oíía» 4.**
¿¡¡^ÍUA i,T4*erjí Oculilubrici 4.io*
^líiuw ufwt , er onfo odio'ft» MI
¡.,0-CTT4 o*í»r 3.*
l/JJ^oramorAi 3.M Oífítwn i^i
^*toUri\ 4.4* Odúífflftfpittle 4*109

^"J^rfo ».Jo Ogfro deífíone» 4-6?


¿^Nldlíi* *»í Ojjícíi 4.30.CTÍO

^ iFldm^lt/jHrflQ *-** OjfjífÍRffl 4.J0.(T*.*9

^° Í*fl4 Ol«í 1-9


omni
T N D E X.
Omnitm mtm copia babeo Ouií

Ondgrr +*+*• Afiwfom -J


Gptmftro
Oper^rjtjOperdtpretiZ
P
lt6$
47*
Opero fus uxi Veedor
Oporut kgerc libros 1.49 VaUitm
Opinio 3.s¿ PaUdce^ct^^ i.*
Opificcs 4.44 Vampindritum
Qppctm j,44 . Pannofui
oppidmm 6,%6 Par
Oppidttm 4* ¿o Par&fi&ñeT
Opptdwn frtqutns •**** Parafitivs
Oppigntro *.J7 Parmhefe
Opf>n?£rií¿flt ¿ í 4 4 Parcns
Oppwgrto J,ÓÍ P4rcntrii4tP4rattírc *'^
Opi« 4 t 7 6 Paran effe ^
Op^4gOT Í # M Paria faceré " 1
Parics *¥
OrationiscopU 4.*J Pariter *,,
Ordíor 4.Í1 Pdrif mtdierfilitm ^
OrW^Oiiiii 4-ro<5 Pars mrd,cr me* jj
Orio + . I 4 P«rtio *j
Or¿o ntimeroríw 3 ,t 4
Oriundas 5 , j 7 Parrio-pí *(j
Ornamnauiím í f ¿ 4 Pdríuno V^
Of^rfWI 4 * , , PrfríiWpwpcrfcBí'^ t j
oro , ^ f adiunfa "jt
Oí 4 * í * Prfr fícípíj compendia ,'J
O/tafo íftfrt alijs urrbk j . 7* Pmkipti in m$ in fórj>
y
!,.. I N D E X .
i. 31 Peliex *.**
Wrmtc
ü\d rttín opuldtio
\bfo eopuUtiocumcumPffía
PfJto ¿.47
¿.47
^¿7^°^ '•** Peüucidm ¡s^i
iíHn
&c J? /¿íwrí ítportf íft Pffidnwm r ¿.cr 4. >í

frjtu> pr<ttmti attiünc, Ve&es 644


tqtüptfioncm fignifi Vaictrúbdti^enetrúlii *.i¿

^früfliprffentis írmpo* Pro/tto i.s


^j*0 t>r atrito poni 1.3 ' Ferraría: 4.**
M PfTIWÍ
^ b ^ 4.jj.crtf-5<s
4:>í Pfr
Nta ' ^ ' erí«¿r» c»m gftiitóuc
^ r tf. 19 1.17
r
*<ftj ^ frg*flí *••** Verjumcompofim i*i<>
lp4
^ í«í 4-íi Prragwrfitfn ?.jo
W ^70.(^4.38 Vcragoiuffd 4. ¿8
*<^ , ¿.Jí Ptrecptibilts *,**
^^rt 4.1* Pfrconíor *.**
^J^fto^Pdnmaí iMe Prrdtfwí Í.JI
W^** J.JÍ PfTfgrííIÍÍÍ 4,8*

^ M * Pn-jíro J*JO
*fr0j, ^ wf«afe *- to * Pfr/üw 4.10$
^¿^«¿w 4-4* P<T#M0TPrt##í 5.3*
^^^•sPfCMrtü tf.40 Pfr/irt¿t«í í.44
^(¡Jf,'f*p<,c«/íítnt ibidm Vwgdmmu^ttgdVW 4*9í
*fflc ***** copU 4>í r^í^fljrv* 4**1
hii^hkü PcduiKulUí t-í Prríiide j-.ío
*->* Patatos *.**
Pmr¿
I N D
vhilofophtfler fy
PfWf gO 5 • 3© pí e|rc
í - «tí$
Ffrftfriciaw J*)' PignerOiVigntttpigP^^
VermffmVernúfftt 1.7 Vigntrátkim tf •
Peragro J.?«> Vifcts>vifciculM j |
per mf íp/¡tfn3t«p/am 3 ¿ * PUcdtus ftm -*¿
Permitió Í.ÓS VUcto ttúhi tf
Pernoto jPfrnox í * j o PÍdlígÜ V
Peromht? noto ibidem vl<tnmium*vUnte J
Verpcndo 2.8* Vlátcá ¡requerís
Prrprjfjí» J,JT PÍfflfK
Ptrplwo iMcím P/m^PÍmm^
Vcrqudtit r.r7 Píicttito
Verfcribo 5. jo Ploro
Pcrfí-qwor í-s* Vhit
Perfond tf*j 4 Vlwmbdturá
pafl?icíí£wrt j.jr Vluralis , projlnffdiifl
VarftiitdcrCiVerfudfio $. j oI.TI
Períínix J-í* Pluru
P momio J.J6 Pluris
powfttt j fJ t Phfculm
prrAipItPrrvfjíb J.JO Vhuidúlií
Pmeftigo J.4J Poéót
Pf/ffW Z.Jl
PfMc/ffiíí3Peft¿i 4,7 i PoIlttfer¿í?¿í¿ía 'i
Pétete iugulum 4.J* POflMttJftfe - ^
Pcfo jj*
Petutau 4,TOÍ a* [trotina • >

Pfííikníííí ítidciít Vomaritm


Vomcridtinm
FhilomeU ¿,io Vomwm
%
v; ^ »**& *-**

t^nomúiw» quorundZ Pr<c¡-ofotonesaccufdtiuo > &


*4 ^ 4$} abUtiuoúmña ux-¡
^mhabct comptf&tiui Vrmpio Jt68
J%,- Vrsfcribitrdtio s!s*
*%¡ *'H Tr¿fcftrt,Pr*fedtteit ¿AJ
ihidm Pr
HA/* *fr*>pr*fcgerit ibidem
X l a v í '*' Tr4rfíS ••»•«?> 4.»*
ty 'PoJttUud i}* Trffcntinctm 4 , ríA
f%fJ. ^'to.crjj Vr+faPr*fídn ¡.6*
y^pr^maturd 4-107 ?r*fidcsháics9Pr*fiJ¡í >M

1- * Prxftj/rt dijhntu ínter futu*


E X. ,
ul
tumconiunÜiuititodi 3 . ^ Vronomiii4jnchtuhi ^
Prrftentww pro futuro j t 43 Vronttbd ^
n n
Vr&ttmctáio tVrttiáxicm Vronuníio mcmorÍ£cr, ° A
¿«jo mona
Prtuaricdtor ibidm Vroccirátm 1$
¿¿
r
Vrccor j,0rf.er£.A4 TroocmmappdratuM^ ¿
Vridcm *«*+ ?ropcdÍcfii,VrQpemod* *' %
Vridie ddttcrbiUm i . i o *cr j) Tropim urbcm .$
Vropcratiin y
PríiTii íate , Primíí tenvbws Vropono ci afys ucrbfc '^
4.S0 Propofluencia-r<tWn<s Q
FrimJf ff ntfríí Í pro»*noEfe ti-rdum confundí ¡¿
Tropmer,¥roqu¿üof *$
Primad ír3 d£rco ¿f e i &i d e m Tropricas camparati^ ;>
<Prí irapiUris,Priíítípi/'ÍÍ 4 * s 4 Vrofcquor '^
uj*cr*.3t ™ J K P
Prio^pri'iww* *«*
Pnnpípí i'i* Frotcrww,Proffr«tff J*1 fl
pr¡fcí»»Prí/líni« 4. *¿
Vriudtim O* Vrtudté *.ioProuincUtim ,*
Protrut» **++ PrOMOfO
ProíM«r(í,Proc<Dí 4. i o >
P;'ocort/wl 4.S+ Proxitwuf
Vroiul ají pj-wdrfljjra
Procüíittíio ?.49
Projrííó *.¿7 PHÍTÍ cdtimitt
Trofluetts r
- J Í Pfffrímrrííorij
Trofbrí M 6 Pwgiflíirrt
pro/w/iw i. jo
"prohibeo 2,4 Pííg/U
Pfoindc *.¿o
fttHwntwwm 4,+j VllÜM
VidfarctPttlfatÍQ
S, I H D B X.
\¡ m ¿.¿^ Quantum & tmtum indiffi*
hpi¡\ l'°9 rcnteriutiguntur cwn Ww*
4,JJ tocrgudnro i.ití

o- v
Q_ Qnarc7Qu4proptcr
J¿rin%ent9 Quddrin* Qjtartumconfuí
i*+z
%*$$
\<d. J í QHdírnítf *,4*

(^.^oíií'o ^ J J .QitJtrtdxo Í,JÍ


^'^ *• j 4 Qiítf, íoniHrtífio enclítica
( ^ frt) Jííüfjfuflt 1.17 x.^s

(W*+ QUicfítiitcdh o&io, «í o t o ,

^>fS. QSáf/íiM^Qiff/Kfcaí 3.Ü


f u i ^ ^ diiliorte^nen* Qnr/íMÍ,Qttcfiubus ibidetti

ao
. «M'.-ntir nonunatiuo Qjddcfiniji $j+

Oj. íM-w ¿.ir uímodí 3*¿S


INDEX.
Qujidm j.r*.er*j Qttorunddm locera n 5Í
Quidm xaj na *¿Q
Qum,QuincU<nn *.4í Qtroanrttf *'p¡
l 1
Quippüm $j6 QucndUnwi * ^
T
Qjíñ *'J Q$cth$ *\%

5-$4 QífOÍtíí '^


QUfieuipY<£ponei\dm 3^0 Q^um *'
QHÍ/fl«*f,QSÍcttn$ s.i¿ . R ?f
A
Q«iJÍ'ífl«,Q5Íf5«rfiii j.*j T J <>« ?'^
Qwi/qf 1.14 XVFUprim (
Qttíf<jMc cum íífrío, dífí prfí^ Rd/íffc *¿
íitfpío 3,60 R<¿f'p t p
£0
Quod,proqH£res ¡M RdtiantmhaberctRdtÍQ ^
GjtOy&co r.'j-cr i.i7 ¡httRttionemductf* ^
Cyjflíí Mtwn y Qjiod ucro Rdtionum, er propojiW1,
3,í
~3Í ineulettio (
QHOÍÍcSfwnífio Jt.20.cr39 Rf *
CLWOJ fmíii gWeo,rí gwoíí Rr compofito **

05**$ ^ i.fj Receptor *'*\


Quominuí,<iuofc¡ut t.u Rrcíprot^m/üí. 47'-^

Qwofl™ i-i¿ RfcorárffÍMWiífrfcí ^


Q«DIIÍÍO «crf(W A.8 Rccruátfco *" ¿
Qg¡>$ rfthfwia T.i4 Rn/ífo^rixfo **',
Qííoft *•?* RsidogutiM *¿
X N D E 20
Jt.í¿ Reputo *-44
6 r
3,rr Rcfcifco <S
j.77 Refpondeo 3.4*
;M0O RfJffpflííCo/tífrrfHíílíií 3-47
J.4t Rc/í-JjRf/iíifO J.*£
í.js Refipifeo í*í
i.t Rc/ígrto,rcícgo,rYííxo 2-¿J
3.i3 Reyertar *.J¿
8*° 5.6 i RbegmaífeSiRbegini 4-&Í
4-fct
K'fftcn tiominim criwnd* Rufiotta
t ^iCT pamtlitm hi** Rixa ét6t
*&mcn uerbortí cum ditterfd Rogutiones 4*4 3
ú
* tymfignifiedtione 3*4 j Regatos ttdim r**7
1
hpQft&titit 6- o RornaM^s SepticoUis 4.4f
^*% cwm antecedente di* Rofaritm>Rofetm
3*r9 RttWOr 4-7
1,2 T Rtttt 4. So
?,#i Rtfr/wí *,J6
Sgro
5*1*1»
So 5*63 O Sácrííriwm
Rcpttunda SdcñlcgitM*
i.tf
*••

6. í 7 S4ÍÍ0 , S^toíío , SdltW , SítííO

ftpert° 6.ÍI SrfltW tfófa*»Ü* 4.J*

í.jr Salutifir 4*sa


K 3 Sd/tíTrt
I N D
Scdiculd
Sdnut 4.9 s Satirio
fatrcindy Sttrcittám componeSeges
re,ttet coUigare 4.49 segetes prmdtvr*
Sarmentim 4.16 Scmel
St mentís 1,'
Sofito 1.$ Samnarttm
I.**
Stdfíí 3.ÍJ Semifomnui
SCütUrio 1,14 Senútor
Scicnsfici 4.94 Senatoritíi iJ
Scilttrt 1.60 4.64 ,¿
Scifcitcr ¿M Scndmjre<jurnr ffí
ScttW T,jO Sfndtufconfuktím ^ iQ
ScofHtttá J4IO $ene¿fat$enfftw¡ *'j
Scrib ¿,30 Senc*
l#f
Sculptite 1. a Semlisa&smtturd *' i0
Scurnt 4.11 Stmtm
ó. ií
Secunda uice confuí 3.59 SenjibiitítSaifüii ^
Sentina ** ff
Síflde t,s Scpmtim *'*}
Srífor f .¿ Scpulchra 4
'^
Á
Sfí«Míí«m pYtpofnio *, 46 ScpticoütiurbsRofítd * ¿
SfÉWWííítt r.TS ScptingcniyScptiugctcni *'
Scptimonuliaftjh *fíé
SrCÍÍÍ uim habet compttmiui
Series
Serio
Sed cum reUtiuo $.z7, 4 io1
Sero+Serotimtt *, y
ífr,íI
Scdfaltem; $cdcerti> Sed uel Sfr/íi'fiÉwn j Sfrfíífiff >
*•*.
Sedctti j,6r
SfJíiÍK
¡fíl*
ft*
s I N D E X.
j|!N 3 * Sokendorfft r*í

¡y'iSKiMde Í.17 Sordfí ***c


¿J° ^t6 Soríior Mí
j^* 6r~% SfHtrgohumüflQribttí 4*iQt
^* pro o pcríbus fcutptili- Spdtiwm annuutn,Cf diHrowii
$• *** 4-"í 4rlOS
^fcttio, cr regímfn ucr* Spccics gcncri pteponitur
^ QT^m lurium 3-4? *•**

^«ílíijiirf fíti J-4J Spc&tt - 3*?*


^°&Ü 4.1? Spfi«er6<t í-it
|N J . ^ Spcro f 1.47
y&copofm M * - C T * . I * spmjfflrtwftíjs ó f t í i m - * ? *
N «,37 Spontc A.Í>
J^ftttíiKfría i* ? Stó«m,fííp4ríiViííí(«tfft A**°
1

^kris i,i4;-crí.sJ SHíor,Sttfm» 5-*


foücm *.*? Sttíwíin/ífúte *•*
J* i. 1 SUÜ4 *.**
6
l filtra +*P eterno *-4¿
^ 6<xj Stipcndiaf&ctrc **"o
T
¿** A. 17 Stipendimu* **

! ü jKsod íJ ífí 5 Sa^Ijíáí4 t j7 SioMftf *.wi


^n^SoUtiüjSoIw 4.? 7 Sfcwiudbo/itf i-«
J°l|«ío j*7Í Sfrjgrr 4.49

°to«t* *,* Sttmcntitm "•*..«


K 4 Síirp
1 H D E X,
Sí^ptfitfsSfttífor 4«*¿ Supercccnm *',
Smflf'm 6. i o Supcrionbusdicbtít *'
J.S Superficies .
SfrHff 4*+9 Supo-Uno ^
Scudiofu* J.U Saperia tiui aduerbüfa*h
%t
stíiltc.smttm 4*(IÍ accufatiuo s
$tuprare>stuprtm ú.+> SüperUiiuirefolatio ''
Sua J.Í Skptrtatwinoisnatura h
Suddco^Sttáfor í-jo Sttpo-/W *
Subijt mbijzr me
Subinde |í
a^o Swpiními m ftttti *
SMcuo
SubfíiQ í. * SuppetiMuemrcfupptti* *¡,
sublUium ;f.ó¿ Sttpptco *>"•
Subtcr 99
¿*?j Suppticum cáptate 4*
Suburbana 4* * o SuppUciwm fumo
Sttccurrit mihi 4,e* Sapptodo
Suffrtgiajuffrdgor 4.70 Swpr¿
Sui i.r surdafter
SulphurdrU T.6 Surfm.crüeorfum
Stmmatim 6. i o Sufapió CUTM er /i rf¿éJ
Sum matum audiend* phito= Su fació
fophU 4 , I 0 7 Suftulitpaterfiliwn
Sumo smlis 1.»
6%
Sifflt pofitw in hite coaduione S utrin4 +**

SKpTtmiturmmúitU 4*107 Stttmquifq-


Stmptuofm (lt syhu
Smutibi audtens ,.** Sytteerwt
Sumtlbtobuiut , , 7 7 Synecdocbe
I N D E X .

í
t^ ++
T
^d3Tabcmdrij
Tenebr*
4. TcncomanorU
Tcntorium
Mo
*>j
1,6

^L ^ '•* TergiucrftttortT&giltcrfári

l ^ M O Trrfluf ^ j.J
t<r Mí.eríS Tfrcofíí/jTíTíííííow/lí/J.J^
^^ddecáufddbomio Terra,Territorium 4.SJ
ílííííú
^ í íí¿ijn'«fwr i, 40 H Torrf gremium 4. j 7

K *íP JU L 1 T fflJI« en ícwn £j6

>/*« *.jí TOCÍÍÍÍÍ i.s


>>*» x.i* Thtrfis }.*

K/w xf4S ©fAi/s ¿,i*

>Jft<,HliTdiiíK«ott x. JI TÍWH-Ü r.¿í


m
, * Crtontoqtt&M mn- Tunco r^^Tíínfo te 3.4*
í^'gWíMi» 1.16 Tinffiiií i.s
r^^^tiííJíítím 3-r Ti¿w¿o J.S4
*«** j . 4 í Tcg^Togrffí «.4*
\ *** ,.6 Tollo j.<5
T<J* 1.49 Tomtftíte,Tort/te,Tei?/!|tf
4
Sí? -?v*-
*%[ „ , 3-4S Troció ^ 3.36
ÍWfifINW" P"" rtwfaw* Tragadt^TrJgicws 4,3 *
m
™*rijitfmtl[e J O Í TrdfJíjrro Mí
K í Tfttiií
1 N D B X, f¿
Trdnslutens J.JI Twtw
Tranfm¿trmut 4.9J
r
ÁeiUo
Tran m¿ritiijjwn
Trmfnúgro
ibidnn
?.?* V Vaco>V4CAt
tf
Trdpcz-tiTrdpczitS 4.44
Trcecm^Triccni 3. J Vadiwomu/m i***.
1."
TribunutyTribtmitiut 4**4 Valdc
Tribu fíLriitírTributorim 1.6
Tridimim 4*34 Vdíetudo ¿at>&
Vdkttidindrij
Trimut 3í*CTt-í tí
Trmaííio Í . H vbcrd Udc grdtiidd 3
Trinut,T rinitis 3.? Vbcrtim ^
|fíl
T Wn ÍWH n un din um ib ídem Vbi coüocdfídm 4tf
Tripudtum J.ÍOJ
Triwmphilü 4.S+ vbiprimum t ¿tí
,
T^'¿ttttt/JÍ^íí^o^ ibidcm
Triuialis fcicntU 4.16
TttdtTuaintcrejh i*2-
Tai x.j
Tfwn Í.Ü
Tawiwrro * , i 4 Vríiff,Vr/«IÍ jí
Tttoipftta i. r V n u t e ^f
THOHCflürtí x.49 Vanlitiuríj ,ft

Turba
Tttrbo,biiiÍ*
VrmfíMK
6.61 Vrndiro
ibidcm Vrwíjtfcnífíi
í
i
**,
Turcbid7Teucri<t 4t 3
Vntí ífi opitiioncm * rs* J
nan,oblut¡onent>Gr^' fl
T«fJH r.jo Vtnirein metem ' * i í ' e w '
v I N D E X
v' 1 !^ J.IO Vtrbaindefinito T.IS
í0w
ctta * * f k f wfa f ira» V<r¿d p m tj CÜW crfji 3. *
^accedente i-\9 Vcrb* prateriti, pro futuro

* f mcrimem pertic 3.48
y/^tt J.S9 VcrbcrdtVcrbcratio ¿.47
u_ ^ í n m operií perti= Verberare ibident
1
V*? ^ 3.33 Verbop¿fíiuo,ubi nitidimut*
K **lfiiUtionmpcrtintn mar ¡ubi aftiuo 1*4-9
\ * í.?s Vcrbonm uariumrcgimc,&*
4
( ** canütiurd» p<rfi=, fignificatio í*4í
rt
Vfr? * i-79 Vo-Jwwt rm pn-/cnx,gfnfr¿
4d
r í noíítídin prnínr»- CT numero reftondere de»
b
<4ci ^on pertinenti* Vereorufser»Í 3-7
^•** vernajiernttcuiítt *.í
^ « í rrcordrtWBem pfr= Vero i*** ,
^ ÍÍIf)iíÍ4 ?*sr verfícolor tf
*3í
^*«* w/ionon pcrtiitfn* v«j|íco/or¿f,ri* ibidem
\¿* 3.SJ Vcrjilií i-*

,. * W*dt> uermsli in ora* Vertex ¿.«r


í 0fte ffltdf/ítnf^»tml«ii» Vefcor *Ji
wj* i.47 VfjBwri 4.»
V ***««( ».*7 Ví-jjííTííflO 4.rf*
lrf
\lfaindtio 1.* Vf/ÍMríw»
ía
V¿?* Jio i . « VfJfrgO Í*4Í
yj^'ftrtomníííttiiw >«*4 VíjiMírfjr líojlr* ***
¿ *pr*teriti temporero VCCÜWlIOlKííiífW
**l**toitifttfrlií»*S,Dro •• *
y*?** 3.48 Vrtmtfor *•**

^ W ^ 7m I.*J Vctcrcs *$
Vw
INDEX.
Vti i.éó vmhatilis
Vidmficerc }t?T vna
Viammunirt ibidan Vnio *"¿f
Vtcdtim ó.to y ñus *
Vieini43Vicinitis *.zo Vnusdutdltcr %
VIÍIJÍIJB * , Í 9 vnufquify mJ^
Ví'ciís 4,xo yocdtiui in ttonütt^^ ^
Viftito j.to titio *'%t
VÍÍÍMÍ 6.¿Ó Vocárdninuidtim '¡^

Vtáfor íffn«/fc tífttrpdtm 3-G¿ ft


*•>* ^ Vocr/tror V

vidcnlicct7Vidw j . s * V¿>/rfíj/ií ¿í
V'íí'w +*9 Volit&re^VoUtM

VindicojVindi&a j.ft Vofoíríí


V*r j.70 Vo/íiWf/t ' <
Virmdgnttpdru^mediocris Voluptuefut 'te
conditiont* 4.* 7 Vrfcariwírt A ^

Viritim 6.ZQ
6. * o Vrbsfeqüvts
Vrbsfrequnts *t$
Virtuofusitanduitur M Í VrbsSepticoüisRovt* %
VirtutiCtO-uitijindola +.46 vfqutm *,*
Vf/i i . . | v/f; *jr.tf* ,

Viímm 4.*.erj.s v / $ f ¿ •*%


VUtwwpittte 4,109 V/iírpo ,*

VÍto riíro$ x. ? 7 y/W nommtim^to ^í


V I N D E X .
, pro fmgukri Víprimu*

^2? ^ ^ V^HOd ¡y,*7


V^ia vttm *••
t¡^Q&ú>cminterroga vtfoperUtiuo¡un&w'1*

Vfjjj0 3.00 v«rf precoces, erfero/m.

Vfj **V«jwpfWrfríwoMÍ 4.107

^ * *+9 Z
• E B A - S T I A N V *
GRYPHLVS GER.
MANV5 EXCV"*
O E B A T LV.
GDVN],
ANN. M. D. XLIIíL
-w* * #«•«,

r ¡rt«

$Q-jj$¿VtoU
y(
\fo'

J ^^~ ^ ->- ,., ^ ^ ^ ^ ^ ^^, Q/ri , ^

T*t>'"

You might also like