JOANNIS ALDINI DE

ANIMALI
ELECTRICITATE
DISSERTATIONES
DU>!E

Giovanni Aldini

n
fCoogle
I
 JMTLISSIMIS
ET EXCELSJS VIRIS
PYRITHEO MARCHIONr MALVETIO.
JOANNI PRINCIPI LAMBERTINIO.
ALAMANO COMITI INSULANIO.
JOSEPHO MARCHtONI ANGELELLIO ORA-
TORI AD SUMMUM PONTIFICEM.
LUDOVICO COMITI SAVIOLIO FONTANIQ
COLTELLIO.
ANTONIO MARCHIONI BOVIO SILVESTRIO
FRANCISCO MASCHIONI MONTIO

IRAEECTIS.

JL-Jibniia quem in fublieam lneem e^o id-is JM ? ?.l S-

SIMI TATt.ESmHllir mmixibui 'vesim,, .r.mi!::, e: cmn-

tnenda. Id evim proptiitam habet inquiiitiomia geiiiii , ^iod

»b ea familia ertum daxit, ju^ beutficiii neitrii aaxim rem-
fir fiwua vir» baiit auctmm , qui •vtl

Digilized Dy Google
 .

plU^ct aa^W *^,«-..? Sa- fx^uhit»^. pawum

acxu$, QUH iiBguiam bamma, ut it aiiaado dubitaium at.
«e matbtHii Tbynterum 'vti tomaoda dttiiem . •uei latietaii,

iiunc •Bcreiidam sii nc mit mea auideia ituditut deia /aier-

tia. Excinile igitur EXCELSI ?jr\ES *jfl» ui n-

ila judieit fnliaktur, iptre equidtm mcraiei btmmei excmf-

U •veitn excitatei a mmia epinimit itmeittate lonptraiuni

DigifeedbyGlX^Te
 .

DE ANIMALI ELECTRICITATE
DISSERTATIO I.

S. I. ^^umiDeunK saperioK amo Academia nosnadeaoimalit

elearin; tfacDric iDC»menriigloriaKtur,tutn veioeo- ,

den cMuDte tuibata noanibil fiiic infbuissiuio «ccusuioiui gene>

le, guod Don uuam, iKiamvc ipnus paitem, sed cheoram li-
befaciaret u:

, quam deroimata illa tst anhnal^ elec-

uicttaus species, quz cum pnmumia amiuancium domiuaii cor-

pocibus ciedetecur, mecallocuni nunc muiuitx c!ectncitati,non »-
ne magno dedtcore, fjmulicctur. Auaisbim ego vero ccebris hu-
(usmodi cnminaiiones, dum ^r.iviisimo vcirer valstudinui ducn-

s, quam tot lan:i«juediisidiisesagicatim , ac fcre obriiiani

ticiutem nora opponca ejtpenmencocum conspiia.
, ibui insitam resiicucte • En pioposicuni nobis labo-
lum nostroninicoiinLumjquodcumGalvanto pcobaium fueci[,fi-
cict ut aifjitior gcivisilmj v^i luctoniai , ut qui «nunalu elecm-
citatu nudent laudi, velinc cujui mcmntr pczcepta, hunanin-
tem quoque xmulaii
5< II> Habuii vix ona animal» electncitai comiMm veluti es-
muKcuj ageniii pnncipii , quod vel annatURe , vel amis invita-

verant, luipicionem. Sluduit iUam Galvamus,qucmadniodumaIiaE

Dlgilized liy Google

 ne qui esfL-nincniuni insiLiuttcr , (]uid(]ijam ije ^ua elecridtaie

amrnantibu: impcniretur : ranas pacavic omni sublau cum dcFe<

icntjbus cocporibui conjunctione ; non digitii coatrecuvic , non
cultro sEcuit, sed vitits,aique aliis iiJioclcctiicii coiparibui ner-
VDit muicu]Qs(]tie deteitt; usitatc tamen contuctiones non de>
fueiunt. Eo ptocenic Galvaniui industiizj ut ne neii quidempai»
cciet: iti vicieun) enitt) vai oleo plenutii cum.nnami tum insa-
Jatum iictim demeisit, eoque a necvis ad muicnlos dejaco,piom-
ptiisinios hahu^t motus muscularci Animalis vcro eleecncitii Jla
.

idioclcccctcis uiidit]uc scpca corpocibus , ab atmosphxca a qua le-

jiingebaiur , manate cetie non pocuit. Dum hic pninum edeie-
mu! , magni nominis vir Lazaiu! Spallanzanius , ad Ticinenscm il-

citcoc]ue lisbitii : jdeo , inquii SpallanzaniLS, dcmcrsi in ok o lanx

quod cepi^i c.vpcrimcnto movcor, nihil ut lale putawcm cico-
grrirum antca c>:lctni eleciciciiatis suspicioncni avrrtendam op-
pottuniiis. Hic libenter commcmoro, quod fueric animili clec-

[ngii undc a tanta illa iiigeniiaciE nova sibi ornamenta polliceatur.

S. in. Pioposiiis supra eitperimencis coniectucas piacuitadde-
le alias : minri noi sciticet «chetnentei , vcl poriui fiuicca qune>
le quid causc sit, cur ladon Iite in iDiman^'uro panibui agen-
te decciicicaie , alix tameo ab ezcessu , aliE a deActo electiicz
Siac; minus intelligere curnon eiiam affluai etccciicicu, si lon-
.gissimi museMKmum colitbcnii tegatuc iuvolucto, obscuium t<m-
'•dem sempet viderj, arcum euDdem jib eodem homine, in ea-

Digilized hy CiJOglc
 !( III !

mam csiiioribus urcnni rani cninbus ijiovi.-jiui. Kioncam , modo

longe ubenorenv. quz asni . qux viiuii pondcroiiorj Eiur.i Qd con-
tracnonej iconnmiT jrbiiraniiir csse
adducat. Dcnique anim.ili
coniulmm, si nativa mtema ammaJ» ckcincicas ponerciur. qiix
ettemi redundoniii aimatphiencz elecinciiaiis iniunas coliiberei
aecui enim verendDin esscE nepcoceltoso ccelo humana coipora,
fiiiani laie electncinuem avidiui amperciic > muereqtie iljquando
conficecencui. Hec mecum reputabam insiix muscuforuln animalis
electriararis itudeiu secuntm >

a, IV. Qjiamvii veroilla aeni.atqne eipenunus [iomiiiiimi>

nueient, vel (ollecenc Mipicionem, non deccant nmen qui jiln*

mmim iibi « mendlis metuendani. pui«nDt..Pecvagata emm <|I.>

qnidem diu multumque augebacur ut ammalcm elcctnciiatcm qTie.

lela, ab ea nempe tancinn quz eitnniecui -atmatuns me^i. non

ab ulla animantibui intila electnca virtute , omnem i)uatr. ccr^'-

mui cDntractionem etsc ccpctendam . Carradonus quincm simrrni

dcr Volla ab iii2cm!)=iss!.T!i3 cxpciimentis . quiuuscum iiiji'-r!iii

pnmum ad nos humatiiter lonBionbu! episiolis ,

quji pnsTL-.i m ii;-j-

nensibus cpliemcndibuJ publicas fecic. lllarum veto dijbjjiinunum ui

eo sica visomaii,uC mccalla etherogenca ad cDiiiracnoncjij cucndiiii
requirancuciemper,quacuin alia ckcirlcitarem h^urunr, alia pci se
impettianiuc ; cum inccm dupIcK tnctsUoruni elcccrkirs; ad zqui-

S. V. Quem non staiim cepiiset opinio adeo itigeniosa ad

omoem nmplidtacem , acque elegaacian compoiita? Ne timenjl-
lun omot «c patte probacemui , coni ilU quz ptimtim Calvaniui

DigilizedliyGoogle
 )( IV X
ram qax nos ipn expenniMiu pufKimmi piobibneix. Oat
viniana enim commtntano pmpicutim esl ( quod nos qnoque
sepius expem sucnus ) canz musculDi , neivCHque 111.VUU dnabut
^aqut plemi demenoj, admora metiUico atai indubiit aeci con-
tncnonibui . En muKuhns cantractio arcu -uno, uno mecd-
Jo compatata. Vjvtntes ranr m vacuo , ^iiit densaio aeru pencli-
tj po d mo d n i (r n 1

I> , so'.b nrRer.tci atcu ii-.Tv;., ;v..r.L:!:i.]L;e .iJ,. o:<j ; U-y! fcre

"srmper non moJo sraiKiioa-;, vak-r;QL.iL.^i;i:e rani pr^-tar.i , scd

cxiguE quoqLie. dcbiliomiiLic . Tunc piofccio ad unsm . 3:i(rs!i>

ve paltem diveisx Bcmaiurz.zquilibiilas dcsideratui: eji namquc

necvu, muscuJiique ulncique appositus aicus idcm. Quod 11 for-
tcaicum in suis variis partibus scmtaius eiheiogeneum suspicc-
ni,quid causzeitcur peipeiui dubiurionc eilieiogeneos accuses le-
Jlquos innumero!,quibus cadem eaciiaci conlraciio poterat? Quod
n nndcm intct plures adbibiios arcus aliqui; ccrtc fuil minimc
etherogeneus, eicessus sane, et defecius elccirkiiaiis non »b ho-

dcbanii repetcodus. Dum Iixcpenclitaiemuc,nucidavit Acidemix

noiCiz Galvaniui ie in vcgetioiibui nnis nccni dinectii nullo ma-
chin« pneuinaticK ptxndio, atmituiis nnlliiisolo admoio utu,
coDspexiste tatnen contcioionei . Idem obieivanii Caicxdoria con>
de eo bmtuu, ac dubitaus, poitea pbxnom^
ligi[,qui piinuun
non latum habuit, conGimacunque. Nobii vero cum Calvanu,

ii™ machini aciionc, crum HL^Iir! nropciti! armaiuns clccndatii

animanmim dc.:iiiciiati magis magiiquc prospiccici, cjuando ex

solidii mctallii aiduum sic aliqua lepenre, quz difficilii Cbemt-
cus omoi tx paice bomogenea &ieaiur, ad fiuidum metallunii

Digilized by Ci
 ;, '

)( V X
nempe id hrdrarguijm confugimui , quod cbenku praridiu plu-
ribiM «d untam redigiliic iniegritatein , nihil u[ deadeces migji.
Ut «utcm hydrargicum cuin aonaiurz, tum arcus pancs agere'
tuto posset 1 macJiinamcntji excogicavimu^ nnuila, quz ctiam-
ai eodcm ipectent omnia, varius tsmcn ipsorum u;us dcposcii
Ut lingula describamus Vitica vasaduo ita sim diipoiiia ut

perius esi refcttuin mercurio, paraii raiia: tpinalmi ii-.ttlLill.mi es-

cipiat , habeatcjue basim foramine perusarTi, [[iiu CLi:ii liuca: spci-

10 , hfdrargirum diflueniin subjectos musculo! aiiqua ei parte offen-

dac. Id dum fiet, exocietur contractio; ex hydrargiro lamcn est
ircui, tx eodem atinatunl; itaque eadem in utioquc cJccrricitas
DOD esc praptecea cuc ullam enpectei aclionem eleciiidiaiis. Qui-
re cUm contiactioiieni ceraas, non licebic ipum a mutuata metal-
lorum eleetiidtaie- repetete. An focte- dilabeoj. mercuriuj a vi-

nels, in- quoi: offEnditj.parietnnu electricitatem.exjttat.qaemad-

modum laperior baromecciipaa vel levi &aB osdlkrioae hydt4f
gidj splendida illico electrici luce cocuicac? Qiit id metuat vi-
treii adbtbIciivaui,lignea.iufEdu,agiioicecque.5tw'a«eea den:
temere' ^biasse'..
S. Vir.- Cum. vero' machinamenio illo utatii^ lUDfnonDDoI-.
k, quE tud cavcai ipeticulum est, ne michiDs vido vcnai, id.
de quo incuiare' potius ipsam impecite pertcactantem oporterct.
Fit enim. uc ipiaatis meduHa.ob luunlevitatem mercurii iniideat
Iibelli : cum conira oporceat , nt intra. mercorium ipsum demer-
gatLtr. Id porro, ut assequarii', Optii.eit. vicceo atcu, aliovc co.
hibcnti carpoii: 'pmilcm meduUam- nibtui summam mcicucti su'

przstes, imporiunz orieiiiut~atiomaliz,.quc. felicem ejfperimenli

tuchahuDc eidtum.lllai veio ut commodiu) prohibeasisit vicceus
ripho (Tab. I. Bg. i. ) cniiibui'iiuitucCDi duobus',atcciDii:uno,,

Digilized liy Google

 ){ VI )C

ampliori altera,quod paricies liibcat suos Inuinsecui reflexos in

conicam inversain superficiem , qux in fbctniea desinae anopbora
pro acbitrio aperiendum . Nunc vero pet «nguitius lipbonii bn-
chiuin melcuriuni efiunde i tomi ipie ad Iitiarem qaoqoe fnti-

eitimam superfictcm , nonnisi lubducto ccnophOra, defcid pote-

rii.Rebus in bunc rnodum composiii; , lanx spinili; medulia-in
arcriori crure in mcrcurium demcrgiiur , ipsiusquc muscuii va-

quc cotitiacrio; fii nsmquc a spinali nicdulla a<! musculos )iy-

diargiri arcus longt proiiipiisiiinui

S. VIII, Ut auiem ,id proposiiiim c>:pi.T;mct;i!:^i omnis qui

ti5pct dissira , ad ipsarn cum libcat , dcmisso filo deduci poisit:

id veio dum contigerii, eTOrictur tomrjctio ,
<;ui: minime desi-
derabitur, sl liydrjrgiro aut autcuiii , .lut aryenieum planum ju&
flciai; habct tamen argentum in quo pjulisper in aniinali defe-
icnda elcciiicitate Fhinomcna vero hxc oon to-
auro conccdat .

liin integra, «rura

nedia eKhibet lana juxia iQam latigi-
etiani

ludinea] stcta , qux fafdiai;gini)n methodo tuperiui tndiia attin-

gem, vivide conttabitur. Czicrum cum expciimenia hsc Galva-
010 , cujus cohlilium ^tplssime aiidiebam . ohservanda , ac pec-
.pendenda tihibeiem , doluit ipse in soli; ranis fulsse eadem in-

lem. Amiciisitnx autem gueiclz debuli staiim pcenas luere. Nan

cutn^ui geneiit expcrimentorum pentus proscctal csset deligen
dui I «d Galvanhun ipsinn eoafiigi , iUud neiDpe ranu animalea
 )( vir )£

dcctrlcicuein siii guodimmodo piivncii adspeaumvcrinnijibo-

dcniquc p«nnctMam ikciliu] prodinirani . &ique ditnctum aut

puJli , aiitagni cnis manu vcnicali poiitu suitmeo lic quidem ut
ntidaii tnusculi
' cum hydratgira commmucent, evelioque cnunlem
neivum irmatuia nulla munituin , ut rclictus sibi , mctcuiii
libcllam atiingac pro volunt.ite : li dum fit trcmore!, coniric

sidero. Hfc in frigidi c[ caiidi sanguinis aninuntibi:! insiituta pe-

S. IX. Non ciam ncscius illa dum proponeiem , fore pcrmul-

[o!, qui iii.illen[ ab imiente in musculos. aui in spinaiem mc-
dull.im mercurio siimuli uices getcnte.s

.«mr.iniiim". rciictcre. Sic poiio opinantibus facile auctor ero , ut

cvrrmtM ranj! criira manii conpiant vemcali positu , urgeanique lo-
lam ipinaiem meduliam la hydiaigin libellamj adeiit ipiii cott-
iiactio nunqnim nin musculi) et ipn lirdruginim tingvit. De-
meigani etuun,si vebnl, ipimlem mcduJbim iq aquam alttm,«Dt
in acetum ; deiideiabitur contioclCo semper, etianisi mccfaanicui
noD desit impetus , mio adsir aciditas ad itimuli paitei gcFeiidu

«ptidma* Eo accedit in siphone , quem alibi ( L fig^-i.)

impetum omnem abesse ,eumqiie dumtaiat prociea»
nturpiviinut ,

ponir ad jf^jullibritjicm . Tandem i Tab. I. Ge. i, i nolavlmus com-

fendat, tamcn contiactioncm cdi i quod quidem mdicio csse de*

bct , [ncclianicuni impetum ea in le nihil sibi sumeie.

S. X. Venun noit ciat cur a minitiio itimulo quidqtutn'me.
tDerem cui compeituin antca fiieiati impetum aliqnaiido in acf
vos, «ut musculoi vehememiotem eicitire coninMionet naUts.
MoRui enim lum «nimuitu periditatus non vivida, et florenre
in ipsis iriitibilitite , sed dum hebesaiec, atque jam jvn inwn-
fet;-noD acut , non addat non vefaemenliare: itimuU poterjat

illam cnitaret extiricu jam penitns videbatnc. Vidi lamen non

solCini in ftigidis, verum etiatn in calidit animancibiii (modoin-
tca ccTtos tcmporis Snes e^perimentUm £em) vidi inqnam itri-

nbiliialem aicus scmpcr bseguentem poteitaii , qusmns tne*

dlanitum impttum nulium parecec,sed ancummodo insltum ani-

mile .fluidum inviiacet ad xquilibcitatem Ranas vero quod ,
es-

lis -tentaverim . In «cida enim spinalem nieduilam

tneigebam , tcansfodiebim acu .scindebam neri-o!
a canali vectebrali medullarem o-mcm iL[)i;;n-

intertaque motus aderat nullu5 . li.i.ir y.:i::.i lu > 1

,
musculique
qui lantas mcdianicorum stimuloru;n i;-ju;l i.. ..lacrani, levi-

omrshebantuc.
Sed dc his alibijUbi gcavissimam quicslionecn rev

S. XI. Omni jam stimuli aclione sublala ,c

clriduiis suspicionem rcmoveamus. Sit vicreus cyl ndrus(Tah.II.

fig.lo.) in collum dedacDs, in.emnque immiitaiui.cana demo-
te disiecia aun parva toetcuiii copit: tndinetuc cyiindrussic vt
nKicnrius ejus ptctem iiifinam occupei, apriximamque eihibeat
imiiculis simamnun. Eitnmuni eylindci collum lucetna vicri fii-

loria, qua barometta effingi solem, occludamt hccmeticc: eiic in-

cu daune tanK communicatio cum exieino aere omnino nulU.
Nunc ti rabus ab indinua in qua versabamr posiiu ad hoiizoii>

talem deducamc,non poieiit mercurius, quiiolos antea penrade-

bM' nuiculos, non spinaleu quoque sncdullim petvadeieisicque
facto meicuiii aicu,cem norielur contTRctio.Experimentum si
ut cum libufrit.raercuriii! i /1 at

S. XU. Non «t porro cur ni:cm oi3ii;n.]:ii motnm, aur ab

giro parere duplicem eleciciataiem nequEUiit,grgnendi eontraclio-

ni necesiattaiii . Quod 91 vel ca etiatn quz absuidissima stint con-
fingcntesi uni lifdiugiro clectncitatein dupliccm concederemus
una quidem lotet expecunda coutraciio, non iluc, atque alix
quz lubsequuinur Inaig«uca enim coipon nunum decnjdta-
.

tem cum lemel deptileTinlt nalkmque di uUii defeiendbtis cor-

poiibui iuDiiie vtleinc, amimm ittstauRtie viin nuilo modo
pDnum; quod quideni ipnua perficeie posie oi^gtnlcu atriman-
tium paitei , in guibui quunvii exneinc , aliquz tatnen reli(|us

9unt viics vitx, parit nnUara admitationeni • Porro non eii cur
vel tninimuni mutuatx extemz electiidutis metuit, IQt > Vtueo '

tubo , qui mercunuin cxcipit,iui: a circumpouta attnosphcra qux

ttlplici oppoiiio cohibenn coipoie , nempe leni , vitn , atqiie olei
mrii!'! a spitijiii medulla njungitur. Quod ii fbrte cuipiam nottra

tractionii methodum. habeicmus nuUim . Quod Ibitasic vel ci

maxime onebuur. quod mcrcuriut prout res feiebjt , ob attactun

olcum nervis, musculisgue non laiis fclicicec aptirctur Icaque u

Digilized by CoOgle
 .

, S. Xnr.aecrero dumproponecem, fedle prospidebain «nl-

mo exRcnx nietalloiiim electridiacii pitiocinaEores ineo nosnu-
3iineuEEece,qaadBonnisi admocii acmaturii contiaciioiiem obct-

se tst . Atque his tgo sane minime inGciac , adhuc compccta (anium
iiiiiie metalla ad aciilDalcia evolveadam eJecicicititeni , quam inodic

tmen udcaic illii jnnDmeiii,iiique longe dtreisis dives poieit

nituia'. Quocicea malueiiiti equidcffl non mer»IU cxciiatz

ferunc eleciiiciiacis. £lectTicain cedde lagenam leydenseni iqiia

refeiiam . caque iquam depleas . novamqui: suffice minime elecili-

cam: oppmitas luppeifioes ii aicu )uiixeni. concuiiionem ex-

peneris; habebii timpjicissimum expetimenium unde cum «lns con-
sencltt, qux Wilsonui, TibcinisCavallo. aliique muiia ante pet-
fteciant . Invitandz igitur , escipiindsquc in cohibeniibui corpo-
nbU! rfectiidtali aniwtucjt plunmum proiunt, collectam veco ia
II! corporibuj elfctricitacem ipsa: minime suppemwiit
s. JCIV- Iiiam vero quam supra diximu; disscrcndi lacionem
cum la communi elccinciiace vildc probci. haua esc cuc ean-
dcm poscca in animalis elcccnciiacis phitnom;uiiConcemna!. QiJe-
Riadmodum emm in quadrato niagico, auc m lagcna lcydrnsi eciain
ejonolalii Biniatuiii esplosioncm cetnimui ,iu in nniinantibus con-

teret, physica primum industria , dein natucic viribus uiiiusque

aimicuiE , acqne atcui elecukiiat icdacia eti ad xquilibiiiaieniui

DlgifeedtiyCoo^iili;
 ,

)( XI. )(

hune modum. InsuUrm homo , mecsllicuni arcum , diisccMmque

Miiam elhtrogenci! armatiiri! instructam manu tencns, clcctriois
e»adebil, omniaque qui sd illum pcrtincbim , eadcm nuchinj;
deeiridtate imbucbantur. F.n jam ab cxctssu elcciricui homo
reMtus , ab eicessu piricer cum ratia , tiim arraalurst , tum ac-
ciu> Q^dquid igicur in eo experimento mecallicani est, cum de-
cccldtueiii habrai ad xqailibiituem comporinini ederc contncrio-
nem nequic, quam cutn dmoto tolum wnutucfs »cu olnetvei,
non acemx pcoftcto , sed iaaix tuitunimodo mnx electiicitnis
niioaem habeai opomt. Evaneicunc pono contcactionn unatn
H tantnm , alietamve tu^i iHDatunm, utcsmqDc Iterum si ar-
cu inng» ptoditurz ititim ; qood equidem iictii poieiutem ad
insicam electricicalem expromendam non imnimum pateracir. Suc
porro disscrendi rationi minime constaret qui CDmmunic^itam ab Iio-
mine clectricililem perspectl contraciionn cuissm sn^picaretur;
quam cnini rani peraegac animalem cicciriciuicm , Iiomini impcr-

decebal masime.ur irstitiit.i eiperimenta omni ailificiali! cleciii-

S. XV. Ilague imposictum indigitata in armaturis xquilibri-

tu,ipu: invicem admovendo. Eralsimplex hxc experiundi latio

t Fl^icoium inititucii pelira , qui xquilibiicacem dntn quKiunt

b aceisu clecnicum coipat illi quod a dcfectu csc,'adii»me

eoaiuescunt : Qaare dliNCtx »nii t^ndem meduUam aimatuia

quavis deititutun (Tab. IL flg. ii.) in «quam demeige, jace-
anique niiuculi supra cohibeni planum . Vua Sgati liphonem
veluti refeiu, addito anguttiori tabo,'quD tpinalem tDcduUam
eiijpiai totam , non enaiantem fluido , led undique ia ipjum de-
.meiHin; mtium nne quantum hujusniodi Kmctaia experimenio-
nim , qua; instituebamui piotpeXNie felicitati . Supia aqum longe
 X xrr. )(

usieit a ipjn»li medulia, enalet ftu!culmn srannei folii: manuum

slnxa nonnihil aqua nmdida tnusculo;, aliem argentco arcu stan-

nutn langatjpromptagignetuEconiractio, Phrnonieni constaiitiam

mitalus me sane contineie non pocui, ijuia ita dissererem : mui-
culatii adest motus , ubi ranam tangil metallicum nihil; mctalli-
cum porro i]uidi]uid est, a lana dissiium csi,el si quam habeUl
divcrsam electtidtaten , tUDc certe habet ad xqmlibritatem com-
positam . Quid crgo. illud ait cxttinsecus aiKptum , <]uod in lana
nihilominus connactlDHem gigoal , desideio . Cclcium eiiatniiine-
taila dum oquilibtitaKni aquininE,iii contactum veniant ,quem il-

iico gubiequituc contractio, nunace profccto abipsis esiernz ele-

ctriciMtii metu) jiuIIuj debet. H cumuiaic evincunt meiilla ipsa

•nte contr»ctioneta ad xquilibritatetn composita. Sit aqua made-
facM roanui, qus muicuiof tatigal, ilquc altcra numum auieum
genni gtatmi felio tnininu tx panc obductum dcmeigai in a-

ad zquilibiitatem, nubaio nihil conlraclionis exiiu. Neque poico

lefcrt , ut mctalla manii iractcntui . Nam si exiiemx lingux , aut
labiii quiiguan itannunt admoverit, sitque aigentemn 'filura qnod
ez una paite ttanmim ,» alteca spinaJem nKduUamnuUo tnetal-
locoopertam conringat, toties pixito eiitcontiactio,quatiet hu-
inidi manu areus ad mutculoa fiat •
XVI. Hactenm inquaitiones nonx munulaieni monim niDt
£.

perseeutz , nunc ad. tennu pbznomena tereraniut Intiil«us bomo .

 )( xm. X

,
„^^„,o,.v fi..... ..m a.m....j: , ..,n ..^u,
zquo mo o c cccnc.1. an i»r[uc "E P "
eiccKU Cfc ricJ , . i

,apO!15 iCIUUJi ejit.tjcunc igicuc ipjuni non ir-

-d n__ oruir. , m ^^.o. ..mq_e nan '

I oinm^ I
'
oncm cJc^ °U -
V «"m
luscacum pcrcel aon satis cic disiiniuu ex-
scd oponei piztern vei id
L'l iij iliot eciiim ab ea leinocos ucum dedu-
ceie. CuDt id pnmi csMmos. non mediociccn cept-
tm faxm illi i1 CL Fhriica Alcundra Volta
(i) Doi) coQfirman modo. Kd D' vu obseiuunnibui nobilmt*

Digilized liy Google

 K XIV X
iBtelligCKinus . Quod enim in iqua cmoti» muiculM pcrvadente
enploratum a nobis fuem ,illud pec jutnmain denerit»tem «d me-
tatla, aiqucad cirhonetn voluit modis «iriij tnduclum.
<i. XVn. Ab inretno «uteni ircu ,
iju« supca dixitnui phe-
ncjmciu nuniiii: ,
stquenJ ut arbitror CKperimentutn declitabit.

gui dpici admoveii stinno obducto , eiciraliitiic upor nuMus:

manus cidcm cjodem menllicum ticum , sut carlionrm admoveit
non irnulatum; paullo anie negaius asporii scnsus prodiliit st»-
lira . IJcin iimen eKpctimentum uiroque modo diiiimiies cefect
armiiurai , iii contactum idductai, atque ad arquilibiitatem io.
iiuam nl-riijnriir compositis : cur fgitUC diuimilii ideo ejperi-
mcnti c:ii[u<.' Ncmpe cum humidam minum tangunE velcarbo ,

culii ad linguz ncrvos ciccuitus , qui cohibenii corpoce cum fuc-

litiniermitnu, saporis sensum omncm adimit . Quare id ratunt
sicopponct esciEBDdij gusiatus impcessionibus prateciitemas ad-
motas aimaluras, inteinum quogue lequiri accuin, qui inteinum
elencicum floiduni dcducst ad xquitibritatem . Obsemiionci coii-
Itimit noixm roiti dexieritate Canadoiius (i), qui cum .eodem

Digilized Dy Google
pluribns eiFerebjt laudibu! , ijuem omnrLm primu! fucm e^ptitus
nimili tsK elecmcitaii annituiam apnisimitn. luquc nihil anti'

qniui fuit, quim metalti) Kcluiu omnibus , contnctionem id ine-

4odoi , qDls lupia Itadidimui, nvocuc Animoi ul id iddtdic
Aloyiiui Laghiui Cheniiie Profcssor prxiiantinimiif , qai cum pu-
blico decRto oanm noilnilfciiboni) foisiKs anilysim id Aca<
dcmiim deialisiet , voluie ut frtteiiti Cbemici oninei noitrii in-
veitigiiianiW paterent, eo nempe comitio at quod pei Ipiiim
niei Cbeinic oinimento fueiat, illiid etiim nittn ,il Seii po»-
set induitna, physicx ptodessel uiiliisti . Hnc veto con^iantei ra-
tum caibones fite omnes ex totr.tici^; vcgeiabilibu! compa-
fint

tilos iptuiunim acmiturim lefcire. sit 'iQrJci -. u; cum caibQne

utereinui, metillicis atiniiuciis minus Ocsiiirrarcmii^ QiiJie in .

GaJvinuno illo exprnmento iiLiod an:n::lt vocant .itgen- ,

tibiiLi carbo p!i:i:w : cor.rri .ttr. eiirl.OJlc qui c lcIIJ elMiiur

nositatj, aut sndico idhibito desidtcaii sunt, Eleraemi varia e
cinecibui nonciiii cirboni! usuip^imus; ticmpe cal-
Iiiisilis elicita

citiim tecram acetoio icido saiuiam ,ietnm piciifrsiliceam/nm-

•Biinjhatan ope alkali fiii , tandem tecnm itgilloiam: celeium
hsc omnu inepnm pemtui imisili electnciiin aimatucin -exbi-
bueiuni: idem prasDterunt cincies cum noiintu cubonis foisilii >
tum anglici.

s. xrx.
 S. XIK. In hiscc vcro phznornenii onnilna cnl tiihil,quo
genecalem eleccncam theonam aecujei; nimirum ea qus genen>
um cum hssih caibone bituminosa lubscantii jimcca ea[,emnan
dlboni adimit vebendz animalii eleccncicatii potFitacem Propo» ,

ntim CDn)ec[aram Rimivic eventui: torreraclQ! foiiilei cacbonei

cum nostrates, cum angbcos adhibuimui, qui acmatuntn itatini
exbfbueiuut comnodiminuiii •berant quippe ignu icnone i ctf
bone idioeledtica pnneipi*, qu« inimilit electnatatu txcumo
atm «iitn niDiabantuc Inteiea veio phznomenon acctdic , In
quo tnaxime elccincicatii ingenium elumc rimcuin cum jpinali :

medullx tOKe6cios fosnlci cailKinct subjicciemu! , aique arcus

B mujctiliJ «d caibotiei fieret j^ocutis quibusasm punctis exotie-

bacur constamci: contraciio , alii: nrgabacui semper ; nempe in

eodem carbone i^nn actio parics aliss uefetenit! fecerat . alias

Vegeiz adniodum lana: luere ad novum peiiculuni vocacz. ac-

que a plunlnu caibonibui de mdustna delecti aliqui, eugux t-

nicnili deccnatati deferends aptioietj quod ut onuu cun perfi-
ciu, tum nobilunina Hbeiu Cavalli obiervationei,nini ea quse
(upca compennins ommno deposcunc . Iiceint itaque id delecta
carbone disxctx iwuc numili , niinimequc annati spinatn
duUa saiiioeattir iilo mhco, sic, ut codem pn> voluntaw demu'
(o, cacbonen tangat> Dum id fiecet modo lanis uteremui vali<
dionbui pixsco ctat contcactio, quim quidem Oalwuus ipx! luit
obieivanonibut se compeitam habuuse tenatus eic.En jameRC^
tata coiUiacoo ubi metalllCBm adest nihil qui ecgo fisd potcnt^
;
 >( XVII )(

ut vatiam mcunonim implom poicaurem, iii uniummodo usus cor-

potibuJ qui metalla cf ne non lefcrunt ? Si aut jpinalis raedul-

Qmmoo denCi ut ptopicm appaTciit , ilhld'adcc

quiti, ui arcui, n aimaiurx cx homogcnu-cubonii nibiiaritia

catisKnt- Atqae hujusmodi eipeilmentum Gnem «lulit laboribiii

iil tn quibus dudutn mc exeicui ; lequiaii inodo ut lem lonuti

qaam baccenut «poMimui id utam munmtm revocint» , qnid<
qnid ez alhnii tenitmiuibn: infeiii fKMtit , bnviter coUigamui •
S. XX. ConKU prima nihil o{>ponEK disiimilia iu g^endii
.

coDCcactionibus tneilUa uiuipiiei unum aatii esse ; id useotum , at-

tiiur-fatile si-fliiido melallo ,

nempe Cbemicis attificiis

ipurji.ltii hydrargiio utaiis .

cus cleciiicitais cOTT artis, tuni natuii virilius lorapoiii» ad zqui-

iibiiialem, intetna lamen animalis elcccriciias cxcricaiut
, qux cov

Omnisundem videcut abesse nKtaHonim clectricitatisiDt-

pido, >i cum atmaiunci mm aicui «tciibone panniur; pwtal-

licum euim cum nihil uiuipei, non eit cuc «b eo uriiaalan a-
dCatam repctu electricicatem . .

Sacis jam mulca dc imlta aufmantibus electticicate, eujus li

fbite laudi, aut lecuritari per omnem industriam meam coniu-

luerim, in animo equidem cnt, me non tancom de ipsa,vernra
etiam de AHdenla hac noma in qui aninMlii eleccridlas in* t>
 )( xviir )(

cepic fxotdia, qLiodamraodo bcntmcrcri . Id vcro si fonc minus

asKguar, illud tanicn crit in ipio pcrGciendi conaiu salis , su-
perque gratum , quod Aicbigyinnuii faniiliigije nudia cico!uc>
lini, eoiuinque q(»rtmi *pud tnt maxinia debn tae nictoritUi
 '

PXiXNiMALJ ELECTRICITATE
.
^''j;^ ; b i S SE R T A T o r ' I r.

S. I. phy(icOram'.noitra anw diScile quidcm iMgeiKuni, qui

niamrittt lMb«»M;,-ljbeifa«.aceunni.l[i. multu, vtl eriim ronm

despfciutici AltqiielbltleM Mnt,qui <%ilvai)bmt industrii detectam
niniilNn.. dsctddittlnn Tarinaiibui obnoiun) dotenc Mmque
, ni
.Jtnim vitb>Be:oim]|Ilui ^obiequentem Icgibiu, qnai longo laboie
'Fnnklinus, Bectariss j-Epinus invetemnt wl nuflam,vcl mons-
tluQsam a!tc |;n-.Hulgue [niHij<:ant ;Hisce comptsccndts querelis op-

rior compatJtin, ui eleciricir.iiis utriusquc , si qua foreni discri-

mina, in medium prodcKnl- Hlnc ammalis elccmcira! in pncu-
maiico machjnimenfo -modit pluribus icniata , binc id longiorcj
conductorcs [tadueta, ipiiusque phinomena eum iii,qus in Icy.
densibuis phialii occumint , collaia . Tentamiba porro hic nostra
cum ad generalem confbrmarc ciectricam chcoriam ftuderemui
eo Ipeeiflbamuj maxime, ui deiecta si fieri poiset, phyiicaeum
legum comenrionc , nova quodaramodo .miniali eleccricitati con-
itantiz lnns accedenci Scd jam ad propoHium vcniamus.

S. II. In pneomatico nuchinamenio per omnem induRrbni

comparatum vscuum nihil ptohiberc, ne cohibentia cocpon ele-
«tidcitem evolvant suam, periculis pluribus pacefictum iiieiu.
Utrum veroid pbznomcni genus animoli quoque eleclliciuti com>
mUDE foiet, eiplacamm esc; primo itique aaimahV dectridns
in vacGo enitaia ; daEmnc autcm (acile phynd , iu cttn de mo-
K boc vocabulo minut pniprie imponOum unc, aecem tcmpec
 Quatnquan-
Moicktui anin

eceril sic ut animalis 1

vacui perstnrii:tx ,cr itifluxum, et k

4. ) vittto va;.s usi sumus, quod ad
gtrit tam (irbolo allollendani
dim. Extrems 1 angulum jungiur
horizontalc m 1 alterum musculit
appemam rani ilun metallicam I3-
na ipt) paullo ioiiniorem; suiiiicitur 1 :,.tuni. CKtenuIz ar-
gentcum nianum i-xaa lunimo vacuo
. melflllici dcmitutur hasta
^
atque primuin citeiuila mctilltca, pone^ appenlE .aimatx 11-

nx tpinalis medulla ai^Kum plaotim.couiiigliic. Ea.jun.irgea-

cam id ttcm victt smtuHa iit vacu» o«du«iuni cfiu .mo «ar
dem &». K in'Jit)cn>..uie potcstu, uc qtnifem ut qinHici lif

in vacuo.
S. III. Utmm In rareficio , aut in liberoeommuni aere con-
nactiotiei ederentur vividiores, difficiic idmodum eiat tuto di-
gnoicere Namquc electiicitadi diicrimen lic erat c^guum , at de-
natim, ubi pollerei magii , ntm.pouei. Plocuit, ut ren
finire

dubiom iHni illusinret apcnmenii otitBs.Itaque piinun iwiim

Digilized by Cooglf
 ){ XXIX
m secuimui, ipnusquE ptaem uiutn op; de
iri i"n vicuunj immijimui, Jtquc brevi ilipso
cum diinidia rana comparavimui, quz vicui
susrinuctat . Aiqui dum hic admoio arcu
lenriotes, illa licbeies ptiscferetiat ; quod prc
uo susccpiam animalij clcctriciratis jaciura-n d
I
pericliiaii muscularcs ncrveique pjtic! tt

n plfno ad unam candemque canam peitinc

ciijiii paricni tvociril aiiquam . Non crji idcitco curilUpcrn-.ini-

mos gr^dus facia jactun , cuntr:ict onci rxpectaremus ,
qucd ita fcre
evenit in exouecata aqueis vapoijbus leydenii pliiala, qiK cons-
picuam nullam parii eKplosionem. Cum ea de le piiraum pci>

litis Unerjvimus itaque |j!;i:nj5 idvdcnics

onalogiani consulcic .

duas eadeni acmatura inilrucrji , cidem admotns tonduciori ,co-

dem lemporc , codemque numero machinz convenionum • £x hk
lagenis aliJrain excepit mjcliina: pneumitica virreum rccipiens, al-

tcram libcra aimosph.trj . Facto summo vacuo numjtis quinqui

elipiis, cducrini lagenain mclallicui e^ioneiavit arcus , qui scin-

tillam elicuit minimim , intereaque lagena iltera vividim adliuc

elcclticitafcm przsefcrcbot . Iierum lcydenies lageni dui oncrati

iisdcm marhinz conversionibus, codcm designato gradu elcclrome-
iii , ipiarumque alleia ad dimidiam horam subtui pneumaticz ma-
cliinz iccipicns locata , cductaque dcmum languescentcm , ac fere
moricniem srintiiiam ptjcbuic ; dum phiala alten declticiratii eiira
inichinam plurimum cdcrei; quod si diutius le^densis Isgena illa in.

macnina constiiiisci , in ea pcnilut extinciam clccliicilalem vidinc-

 )C XXII n

qu= ingen! rfcipiens mcdio locatam lagcnam leydensem operiebat

qura vitrdj undiqiie patietibus non pamm distabat ; vitreum rtd-
piEns «damuisim pncumaticie machini plano apiabacur , eitcniCHjue
aeri prohibebaturidiius,nulloutfit humido corio intecmiiso;
quo
loitiaj liceiet «uspicaii ne aqueus vapor subducia aetit ptessiotie

in vacuum elatuJ aicus fungeietut munere. Nc veco ad aiqui.

librintem itatim cottiponctetur eleccricitas, pbialaium condueio;-
lej desiiidunc in iphiriuii quod wii cauium fuisset, brevi cle-

phialK conduetor in eujpldein eseu , corujcaiione! obique^ per

universDm siirenin rtcipieiu dicculiulit , ipEctactilo jiicundissitno.

j^r mndKOnr in inhxram desineni vldriunir upDOiiunioi • qutt
'

nBmpe wnriia ad pmin difficuion, mtiinam quoqoe

):auiiibiniiem
nimilii electilciCKtr com mmannbut iptu aancEoncn magii
mogisque zinuiamiuir Quimvii vcto in pciicuus.quz suuiii de*
 xxsmjc
fieri poctst fensim subiccio plano admovH!
prohibcas. Desiaetabii coniraciioncm (tmpcr
tlni sl hasMin ad pcnectiim cum plano conra

ijuam. tiDCus fit impeiiis.uc vetendunl sii ne viitciim vas aquam

Cxcipiens in pmta ftusiuia scindaiur. Tgiiur ut eiectnciCas a de*
ferenii ad minui dercrens corput se conferac. ca in copia ver-
nn debet,. quz itiiiciendi coTpotis lesiscennx supetindz pat siti

^uo minus miiari oporteac madicmi ilkm electciciialeni , qax

3 edir, ne miBinuim quidem in vacuo inEervallum ni-
perire: quod proiecio piitim dcctncitacis nicuia, putnnciigai-
tas pToliibec . Nova hinc oritui aninuli electiidtaci criiDmenda*
tio, quod non solum cohibcatium coiporuni pamt legibuS] sed'
divenimodc eiiam defereulium vcl inbimos offeoiiotleipersentiM,.
.'
ac vailetaies Reipta ad'eo petipicuum esi vacuum sua nacuia non
adi esse ad elcctticii.iiem dtfetendain idoneum.ut si ipsumnoQ
uiiCdU meihodo ,
qiij: annmalias patit quimpIutimaE , sed accunf
tiotibus priiidiis co np rtetur , electticutn vapotem- vehete nuUo
nodo qucic . Adnioneni id satis juncca baiomecra duo a Wal'
ihio excogitaia, quotum lupiema pits omni dcuciitace acte orba-
ta (iierit; si enim ez tk barometils alieium 'dectricicate imbuii,
M.ad almum,.iiiM[soiica.ncuireaitciuia.mimDK,tiaiicicui'Wal- ,

Digitized by Google
 K.xxiv.X
hii liboKs Cl. Viri Gcotgii AduiB iK^iilitavit induitria
: i< enim
(i) ad batomcirum unum n revocEvii pliznomeni, quz Wal<
siiius in duobuJ pctipexetat, adhibuitiiue tara in periculis cipien.

ciliaiel. Sic cnim Itactavit aetetii , \:i cuni ilium a subllLni baro-

immiiisiec aetis, vivida electrica coru^citioiie bitomctium laie

nitcrcc. Hzc satis jam sini, ul ippateat aninialem elcclriciTatcm

nihil eo nomine , ejuod vacui imervallum minime trajecerit, i
genetaiibus eJectricitatis legibuj ibhoiruisse, Iiaquc fttiuiri ..ajia

|ihznomcn;i , tjm animaiem in vicuo exciiaiam cJcctiidtateiB m-

piciunt, petsequimui.
f. VII. Oissecta raia (Tab. 1. 6g. 6.) inna viucum icd-
picni aimiEuiii instcuct* duabus, lupn cahibcns' ptanum jiceit
boriHiiuali positu; tunc Enbali ope demittatui ircui , tgutulEain-
que jungai: armaRiiam, imx coMactn nuUo: numqnurt iidn«dt^
ta contractio estt qm vd ininima inicnniBo coliibeBii corpo-
re doidcisbuur. Meque diffidlc fuii aliqua fnduiirii aninMle
quasiquoddam, UI vocinc tnrllliin, in vacuo eipciiri . Sii inits

vilream caaipanam ( Tab. I. fig. 7. ) mctallicum pljnum horizonr

tilcjcui lamina iniiilcit vctticali posiiu ,
r,uJ: niobili basta nipn
pi..

Digilized by Googlc
 . ,

)( XXV )(

pUnum exnitritj eo consilio ut, ftclo vacuo, n oportuetit cor-

pora, qui in borizontali ptano lunl, deroirtas. Diisccia rana
Cnis airectim habeai Exum, altetum vero mcdium liaitam inter,

tt melallicum planum; spinalis medulii stannea armaiura iuduta

aigcnteo nitatur plano. In Iiunc niodum compositi! tebus , opc
emboli meiqllica ii.T.M timim Jiic,-iri:r , m'c qiilJem ut rani cius
planum cui niitbjti^r. JLitr.-.t. T-.jiii i.ro tiiii illuii sibi telictuni

in subjecium pliiium liccido!, ciuoJ JLiir. f^ti, esorictut timdig

cepetita contraciio, iju.imdiu aniri;iii: ciLttiiciias fuerit omnii ad
zquilibritaiem resiituia
S, VIII. Monui hsctenus tanr vacui susrinucruni acrioncmj
vivcnie! eiiam deciticititcm iii vacuo suam cxhibueiuni . Insidebat
iiaque (Tab. I. fig. 8. ) in rani dorso supra atgcnteum phniiia
lericis detentz vtnculii stanneum folium; emboli ope raetallica
fila demiiKbaniut duo, quorum alierum bngiui «d rgenteum
plaiiam , iltenun bievius ad sunneam atmaturam ferebKtur: con-

jtanler &cto ucu coniractioncs prQdietunt Inierea vero ans .

diSicilem ipiritutn dacete, aiiiari convulnombui, tiemett toto

corpaie, ut lupieina ipiii iinninece diei vidcietur; ex tititeti
itmosphztico aeii lestitutz , peittide ac nibil sibi zruitinosuni

antea coniigisset, valetitcs, atque alactes appacuere. Qpz tjmen

misero illo si.iiu, qui cerie priier naiursm est, mutationH con-
rigi~scnt, placuir cuiiosius, invKiigire. Illico veto se le obiute-
ic pluiimo sanguine rubcsccmes rausculi , (]ui lamtn dc mote dii-

do cauium e«ci ne aninialii liumiJitas dvficerci . Tatujm illani

eicicatz electticilalis ubetiatem non mitabitut qui vehcmetttiorcm

«us ictiane in machiDa animili electticam
petipcseiit cxplosia-
nem excicaum. De quo une ne vel mimmuni dubites fadet CI.
d Gic
 )(xxvix
Gudini obiervatia (i) ^mi taia ticgctn

UBgcr,,. Q,,* phinonien.i, vcl dcfifici,

Iic quciqiic conucn-slui str, sic quiafm,

cu c n H oH b
idcm, n,u,. Ti,. r. /i.. ) J.-.rir^';

duplo densiareiii atmosphzn

ctriataKm exliibuetunc atmai
iDusculiigue odmoto. Hzc h
acre iniBiDii pencult.
a. IX. Non comnusimus lulein ut in hic tinea, m qiui vn-
umutPhyiicz celebiltate animalis elictnciEai aetifonnium flutdo>
rum vnoni le sc subduccret. Amficiuni omne quo aetu ipeciet
ptOclitamur vatias, huc spceiat. Viireum vat C Tab, I. Eg. g.)
infeilut clausuni . iupctius in collum dcsinat, cui adamusuni ap-
ton pro opportuniiate possit metillicum opeiculum centco pei>
tusum, quo mobilcm cxcipic hastam , quz in mciallicum iran-
sverjum conduciorem desiim. piracam de niore t.iii.iiii suFiiren-
tem. Nunc ipsum vas sit apetCum coirpkaturaui: aquJ vj cQod , .

eiiam melius ccuet irctcurio . atque ciiii C!)ii,j'ii irivei-''j;-i dc-

megu nft» 1 i ella w s q . I

I cnd N nc u 1 t
 xxvir

usmodi nui^lunameiin) ouc in Gia. aui inflaintnititJi. am

gutinm tne. uc iiDuent uemeisa. quo bciie posni laa
ctnanult ui quoiibei scce consranuaui expenn. Fien e
quit qum lanz [pinaicm mediuiani. aique extiemum c

qu," mm,
atUluc in pMogiaicaioaereiai
nditin aedt ipeaes m comi
5. X. Eleetiidtateni doi

iniidla! reirovcre'. ConfingeL

3d supri nonuihij prQmmer. mtra autem suicani

ta arcumpiicato filo veicica. acciudi toramcn posii
ninata imminee Jiaita, qui si cohibemi en.bolo d
:jcam scman: > id vcro tunc loium peilicia: opoitc
campanr pars omni iiieiu aeic otiuii : oieum cm
:
preisone pczcep: dilabitui. quod dum St lui
 X XXVIII K
aciii ifddifur ,
atquc ptopter interpositum di-
L iniulaia tnanet, ciim neque a tnetallico ma-
lano, nequc ab alii; defecentibus cocpoiibai
n nl» «rripete possit. Vacuuni potronequid-

K vilKsc campanz pattes tta aptentur.

PhTsicoruni
ibrimui, qui cu
etiani jimpHdtatii, elegantoeque eommendatione ejrornavie. lUud
quoquE eommodi addiium wQliiit uc pto atbilcio liccict dilabcu-

OCcludcndQTii I
I fercbac ,

v^imm quoa ,
cohi-

S. XI. Illud veto ut fictcc , viireo tylindto junta longirudi-

ncm (.Tlb. II. fig. 13.) adnesa est metillica Umina , qus ad
juperiorem partem ad tectum angulum deflectit , suninclque ranz
praductu! nerirorum caif
spinalem mcdullam , iit proptetea veluti _

ductot Iwbeti pooit , Lamina vero ilk in vitreum

cylindrum in«

setiwc, &tileqiie pet ipiom eseurrit, «E ope

cocUce id qu»m
velii alritudinem tisnnir! lamin»
ittueiunun vitrea adneza am
hasta Gdelitcc eiiprestam eshibei CTab.II.fig. i4r )q"» tentanii-
na hic c^p:riunt! psisat commodius . Feriei
onci appcn» r»n*
p;dii>ui liiGsi , m i^ailorjm conductori! pattcs gerunt. Methodo,
quam supr.i tr.uil iinQi ,
i^pedor C3mpan« pacs vacua Gat. reli-
quum tamen sii scmpci olei Eliatum quod canam a diiphrag-
inteini metallid corporii
mate lejungat. Omni dcmum vitandit
jcrioni vividus magnes admocus fiiii ferteo
musculorum coadu.
conducrorein incidii ,
stcque ficilii pncMo faic ( nervii id mw
culoi (niniilii clectnciuti] drcaitus, qucin prom|iiinlnia etc oon-
lriciid<*J nibwcuta . CntDTem tuncMtam >d Actdemiiia nonmn
detaliisemui , in *otii erat muiine] nc >m'mili9 electiidatii cnu*
la ncogicanim ttuchinimentum , a lieri pomt, phyiice ScieiH
l6e qaim semper idimaviniuj, itque in primi: excciluimui , con<
modi aliquid addecct Quid vero ipem illim fovccit , vci potiui
eicilatit apecicndum tst

S. Xir. Corpota quotquot idhuc pneumalicum raachinimen-

lati a<

pans pactem dilapio, vicui perseniieDC accionem etiam mHda Ct»

poia, li qua fbite ciant in fluiduni demccsi adcampanc putcm
lupetiDiem . Fiet eaim [unc per ipenam vilvulam ab utx ad it
teram campinx pactem ficilii sditui , uc eodem ulramqoB vacuo

lefercMn cnc oponeac. Sic pono corpon fluida lunt compart-

ta, Dt certa adjunctt hibeanr aerifbtmia fluida, qnc itmoiphx-
IX subducia dilapso ad imam.
presiicme. facile se eiplicent . Quaie
campaar partem quovis fluido, Nitim conciiaco, penacbaloque
motn subiilissima. dissilieni piindpia atqne ia apeitum. piodcnt.
 J( XXX )(

ta:iipjnam Iste occupinib . Turn vero lurharum crit vaciium sub.

rilissima evaparJiionc facr.i ,
cjui utgcbit hydr.irKicLin, depcimei-

Inllia conjuDCimn . Qu^im veco fujiiat , excitacai in barometro de-

pwssianei eo majorcs fururas ,
quo plus oit acnforniiuTn fluido-

rum campana evoluium? Quod si pro varietaic aeriibrmiuni

in ,

prindpionim , qui in
canipana «cilanmr pressiones in Barome-

tza fiaut vaiic, ecquis non hanc metbodum idoneam in primis

cenieBC deceniendx iprocum vd copz, vel clasliciud, gua flui-
di> sunt imetecpca corporibus , dum circumfusa fate ptemuntur

^ Xllf. Vacuum porto r]uod ad campanK panem nipeiiD,-

jnferloiem . Velui
repenris in pneu-
ni.iiica mjcliliu cs,in[laiiun:lius , cmbolum traheniis dcfatigatas vi-

res nuLiqua'!! po^^e illud , quidqiiid campani inesr, totmn edti-

ceie. Eulcd.inO! ii ..iidijs, suuni illum iemper iuperene voJunt

omnia pcriiicjntfn .. liercin, .icque Perlpateiicorum raoce digni-

tati prospidiint intiit.-e v.icuum perhorrc!ccntis . Nos vero qne-

slionem illaiii tiit^ni iiiinc iclinqucnics , illud dumtasat Dobtsas-
sulnimus in vacuo .id canipanr p.intin iuperiorcni tnethodo,

quatn supni [tadidimus eljcito apparcre cxicniuni nihil , quod ip-

li immisecanir. Fluidi cnim diUbcntis yraviras a subiiiissitno eihe-
te ti qoi fbcte pM campanam vagabatur , se vinci minitne pati-

tut , ul pcopiciea alliui nihil efTeratur. Quod sl forte ab oleo

timeas ue juDCium quem tenoc Mtcm evolvat, atguc vacui tuiiict
jntegriEarem, poteris ipsi aut raercutium, Mt aquam Hifficere qua: an-
tea cbuliicrit, vel eiiam eam qua: cumdiu vacuisuirinuericactionem
omtii qua Reii poterat adjuncii aeris copia le se exucriti )cd hxe
ea sunt ,
qux nonnisi novis ,
iisque repctiti: peiiculis luio defi-

DigilizedbyGoOgle
 )( XXXI X
r.ltJua lamen , quo machinaTnentum sdcci

()ui nfrvciruni conii^ ii.iuurum B.irviiaiem cum ingoniiBentee r»-

mo romnarantE'1 . nvjianinr nervcum flumum rSSo vKibut^ MQ-
guine ceLeriu! libt oooneie. HvDOthesibus minu; Edent HaUecui
ad exp^rimenra quxaam sua se contuiit ei qmbm eam compo-
tit neivei fluidi ceieriiatem . qui non minus qttam nongencoi pe<
des ininuto pnmo peiturreitt. vcnim m hac quoque celeniaium
Matuu propoitione diqua videtuisubessediiSculEuierapoii pOuu>,
qnamhoimnimbuenda.ai emm netveum fluiaum magnoHaiwio
Jiberum paiulttet. ica ui suit mambui ipium hne illuc adduce-

. Atqui raptim «nimalis evoju»

Digilized by Google
 nc
ngeret ib to quo «mnahtba-

do conBrmavit. capuitque v«i inviios in comtifiam Haueroopi-

juontni qiiE luu (uppuiauombui < ut lam fsatt , miuuci sccBodi lo-
tnvaiium cenium supra qiunquagmca peicuirendu pcdibuipo]tu<

cepi lo. Baptisia Bcccaiia duplicem electtici fluidi stJtuit cicni-

nonein , «Irecam nempe tum pcc deicreniia tanitinnnodo corpora
flmt . alleiam cum in cohibennbni couecca ctnparibu.'; ab anna-
nica per excesium eiectrita ad eam , qux x delecia ctl traduct-
tui--- In ills nuidem Bcccana cxcumonit cenum ten^ui d'fini-
lum habuit, in hac veco nuKum. Vidciat ntmpe Q. Vii electii.

rir:>rem a n.actimz conducioce pei mecaiiicuni liium qumgenioi

pedcs longum mmuto letunuo iraduttam; m cacursmnc per ca.

Digilized Dy Google
cmciis vapor. qoi
prorccio lempus ai

De tpio qmacm ca

sa pcdei produ;:in

terponta niora, qi

FombenEiDiii . led defen

 ,

)( XXXIV )(

rccsiii enim vel i defecta e muhiiu ti utenam tradiictui clec-

1CUS ignis cotpora quxlibel, modo defercntia lint, zqua raiio<

e pcivadic:sic luachini nictaUicus coniluctor, insubtus homo,

partibus arcum cons[i[iicn[iljin utctssiiriam ddcreiia.t c;ccrricirj-

tis faiuhaiem, Quoaiipoiro uniu! (aniuinmodo elecmciiRiis ra-

tiODein habuijses -ea facucm prcftclo iransilum cum peraquim,

tum pet meiallum oblinui!sel . Nunc vero piopiisita generalis ele-
ctncititls phznotnena ad animalii electiiauw theoiiaiD lefen-

mtii- Iniupenon expeniDeiieo ( Tab- J-Bg. } )^ tuitummodo

eleniicitat aue e neivis, aut a musculis cvanssei, ea confeinm
a nervo ad metallum, dcindc ad vacijuni. ad meialluni itenim
landem ad musculum vc.un aJ ^ujim e qua d;scesserat, sedem
se conlulijset. Ona propicrca fmsscr cs ci propagalione con-
tr3CIio,qu3m ceteroquin muumc pLRpcii uus . Habuir itaquc ani-

dcftremibu! ip^LS coipoiEbus ; qucid ijuidcrr

js breviicr ,
qudvt prinium comparaiionis li.ius mstituendi siu-

f. XVUI. Cum puolid eonvEntus apud Galvanfum fieKnE in

 )C XXXV )C

animalii electrica rea igcbatur i de duptici coiiira

a in animaTitibus agcnce csl juminopere dubiiaii

minattiur cliciricita! , ptofccto tanE unius atm«o nervo iltttius

siusculis ad^ioio contractiones ccmeremu: , quz ca:teroguin illaj
eiperinientis perquitenti minime produnt*
uitem non ici-
it Mc
modum loniciiani babuit pK>potiti'dubi[Mio, quznoa leviaor-
(0 dissldio multu itt itiimalcm dectricitatein querelai eoncitavjt.
Bem enim diligeniiui perpendeiiti niliU at uoc cur evencDi no»
vitacem mlccritj mfrandum imo fuiiiei poiiui ab'ter >i rei eon-
ti^'iKt. Pitaic necnpe eKpetinieticum illud £deilcci genenH! ele-
ciricicaiis legibus, paruic etiam novx animalis lagenz leydensii
thcotix . Si enim ranx musculoi neivii muniioi vcluii loridsnt
lagenu leydensei lingis , expecMte sane ab iii comractiDnem non
debes, cum ipsz leydenses phialx in codem lerum svjtu negcni
esplosionem . Id nerape conitintec cernimus in duabiis eicctticis
pliisli! (]ii.i[Lii!i rcijtrn cxonerniur, accu ab rsterna unius ad in-

rinwnio f]iii)J siirr.i (li^irnii! kyiltnnes phiala? refrrsnt, ([uemBd-

5. XIX,
detegc-

gam iiaquc paucii niodos varios quibus ec rans plurcs eodem

eempote contracti, simulque leydensts pliials exonerat* Bint. /»•
ceant in viireo plano ( Tab. II. fig. 15.) canz dui quarum al-
tecaspinaltm mcduliam armatjm habeat, ipsiusque musculi eate-
Dula mccallica cum alleliui iinz spinali medulla communiceiit>
Si aicus fiat a spinali medulla aimati um'us ranz ad muicQlos
alceriu), »na utraque conttahecur. Nunc porto novoi nnii li-.
e 1 di.
 )C XXXVI )(

veas rfltquii duabus amiituri!, quE cum addiii; mc;alHd^ flli-, ni'
hil commmdaint, exploiio perfecM Gei, atquc phi^i.i utr.^qucc-
loueiabiiur. Poteria quam mpr» niemoiavi conn-stiionf sd iiia- !ii

Kvocare , ri unitu ranz musculo! cum ilie>

ioieni rimplicitatem
nui gniniii meuuiu iiincu. (luenindmoduin exhiiiet i iii^ ii. ni>
17. ] otque ab aimatx ranx iliinali neduua ad uienui icnioiof
muKuio: arcum deicrai: cromnta namaue eiii m lana utraque

dcseiec ittificialu ctcctncitaTi! anaiogia m quam inquiiu. R«Du

teiioinma imKaiione «Liitimunt oncraix oue itydtiuet phia)».

eodem modo cum nnii lum Jcydenstbui nhlalls. non v,o,,^s in

Gaivini insntiitB pencuia conRiinacunt : nium nempetotam

u lODgitudmein mcuie loedtam: ambc dunidiE paicei lou n
 )( xxxvn K
banmr humiilitare ; lamcn cum sejitnctjnim partnitn utiGm (r) ac-

eu! tangciet , allera quoque conicahcbaiur iiatiin. Exrlicario cum

quirendj. Tamen phi^ilarum lcvderniuni cum animali electricicits

anaIogi:im, cujus in phinomenii cecccis conscmioncm miratus fue-
nm , dimiccere incon^cancer nalui. Conicamiz autem me noa
jnniiuii mra, qux nisi (Oni quo canccTKfebim adduxerit, pc>
fccit tamen , uc in ea Ulciderem generilia efectiicicaiii phxnome-
na , quz haud sao an quisquam aliui flieric persecutui. Primo
itaque penpcxi phyrids quidcm danim esse, ut idhibunt I>ge>
nam ieydeaiem uoam, qun Iteri ammi pracbeat.Comparo roi-
la ( Tab. IT. Sg.ig.) pliialas leydensei duas innilacai , xqua ptxdicu

fnagniiudine , et aimatlini diEratn •ItcTncMn, •lurain plane eio-

necMam: dcfeicnci corpore eiteraai junge armirurai- Rebut ia
hunc modum compnsiiiiab una incemi armatura ad alceram.arcum
d.'fen>; scatim tribuca electriciiate enplosionetti ,iimul(iue phijlitn,

qui primum eioncraca etat, electricani video. Quod si biachiii»

eltcttici vapoiii ttansiiu nan modicsm percipio . Hxc dum pcrs-

unJni tcktc ad slrct.im eockm ttmpotc c: Ugciiam lcydenscin le-

fcrrcct srcii^ p.irm.s- tfficrte .

,5. XX!. Non d:eiuni fonaste hoc loco, i

Ingii ii impiobcnt co nomiin' ,

qund in supetiotrous expttimcn-
tit la Lgena accum conscituac , cui nihil clecliicitacis mesc. cum
contra oponeal uit lagenz ieydcnses oneiitx amba^ iint . quo
dditer ranaium muiculoi, ncivosque reftiaot, qua; electneiiatein
ambzpostident. Atqul phznomeiiaiiillud ipiam ( Tab.IL Bg, 19.]
cohibenKa paitei cum deicrentibut lempemvit. liF at non bre-

ctncitam aeiionEm ruoereF^u!

X Q,

luare caamsj
ipsarum al-

anncaiguc omnt qiia ponii cDHKmiuiic piuposilam

lalDgiam.nonquod rauscuioi tooaem omnino hgenu
I pjtacem . qulltt phvsicorum artificiis nobix cxllp
at comniunia utnique phEnoncni ctx plun palcEii
 )(

S. XXmi Cornllitii quz prQponemur Kmporii , qw> cacp

nn niDt, rdjncm ranonEmque sectabuiinir , <c propierea mi-

nulil eleeincT iheonx pcr gradus m-ctpii incrcmeim paiefi-
Cient.
t. /niinali! clraniitas pcr ea cnrpnta , (jui non admodum
disjimilem hiibfant tlilcnniii ijrjJiim Iiijttc lluii, coliibeniii ve-

ro Eiillo modo ttansgredjiui

tium quoque corporum pcr r]\ix tradiicirur oifensiones , ac varie-

filvel ipso impedimcnto ad iquilibntatem consius vaiidioc . Hinc

disjimiles armaiuti, iitquc arcus modici excitana.c ekctriciiati

tpx hotr.ogeneo metalio nihil patuirat , v;dde prosunt.

j. Ubsequitur auimalis electnciias zquilibrnatis Icgi,quippe

cum mjsculi nicri Awnnc cum respondcntibui imvnzquilibrita-

Kquilibrilatu vehiculuro demaiui, illico ic produnt.

4. Veneiu, txt mcphitlci», aerifbnnia fluida, coudcnsaiui
aer, impcdiinenio animali rlccincuatf non niDi , quominui ex-

Inciias ,
ipiatn lamcn exciiatam alio liclctcc rccusat j si nimiium
arcus a neivis ad musculos vel minimo vacuo intcrmittatuc spa-
uo, dcsiderancur contractiones

7- Quemadmodum aniEciali, sic etiim auimali invitandx,

caveis tamen ne ab ipsis mutuaiam elcctiidlucm putct, quim

muscuU naaax instituto imiiim leneDt.

Digilizefl Dy Google
 .

«. Quimquim diisimilej amituM «nimili evdvend<i!fccri"-

III maximo jinc emolumenro , plun cimen prtihibfnc eipcri-
I electricLCiiem id motuigi-

bus mecallic.c acinaiuri ncci,'is mujculisque admoti pcomptiu! te-

10. E.i e!! (liiidi ncrseo-clcctrici rapma ptapagano ,

cjuz au-

xoncreniur, eidem in rani! duibus cuniraciionem e>;di.(nt stcu

a nervo mius ad muiculos alietius iraducio.
11. Augtri insiicui.c annlDglr vim arcui.uti supr4 diNimu!,
in duabus ekctrici! phlalis ad intecnji annamm, in duabus r.i-
nis ad necvoi ucrtnque ^elaius; pcaitefecunT nempe eleciricx cs-
plosioncs pluriroam cum muTCulacihus iiicitalis motibui lonsen-

Alia quoque animosior coroiiiria (rjuidem addiilissem , nisi

crimina feci»enc me in nimia conjeciandi rcsclnatione cimidiorem

Non ica lamen timori huic meo concedendum pucavi,ui vel scu-

dio ^ccecem inquiccndz , aut spti aliquando invenicndz veiiu-

ckctricitaie [ccecs exona doctcina: amplitudiDem, lecuritacemque

Eiaiim deposcerc , quam maiun (cluti xas repetitis Physicorum

laboiibus afferre una poien>

F I N I S.
 V I D I T
Sf. miifut-marii Tct^UCItrit. Titgul SaHtt! Tauli , tf »
^ctl MetT»f. %MBit. Ttimt. fre' Emintnliitii ac tlfvtTaiiiii.

JJominii H. Anilrea Cardinali Jnanntttt OrJinii Savtti,

ditti, Ccttgregatioiiii CamaMmiii , Anbiipiicefi ^Mwiit

!»•. S. % l. S^cit^- 'J_
-
-i

I T^I kf jt TU t.' '

R. JU^rtui Mariiidnlti t^ie._ G^Hir^lit Santti O^eli fuuuiie . .

Digilized by CoOgle
Digilized by CoOgle
Dlgmzaa Ey Google