BÀI 8: ETHANOL 90%

1. Tính toán lượng cồn sử dụng

Điều chế 5 đơn vị sản phẩm siro ho theo công thức yêu cầu cần sử dụng lượng ethanol 90% và
ethanol 80% dự kiến như sau:
- 13 g ethanol 90% trong công thức điều chế siro thuốc thành phẩm
- 6 g ethanol 90% để pha dung dịch Bromoform dược dụng
- 400 ml ethanol 90% để điều chế cồn Aconit
- 15 ml ethanol 90% để loại tạp siro vỏ quýt
- Tổng lượng cồn cần sử dụng: (6 +13)/0,8279 + 400 + 15 = 438 ml ethanol 90%.
- Để trừ hao hụt do cồn dễ bay hơi, ước lượng thể tich và tráng một số dụng cụ cần thiết nên
nhóm đề nghị pha cồn 90% là 500ml.
2. Cách pha cồn 90%
+ Công thức tính cồn cao độ để pha cồn thấp độ :

V c x C c = V t x Ct

=> Vc =Vt x Ct /Cc

Trong đó:
Vc : thể tích cồn cao độ cần dùng (ml)
Cc : nồng độ cồn cao độ (%)
Vt : thể tích cồn cao độ cần pha (ml)
Ct : nồng độ cồn cao độ cần pha (%) [13]
+ Các bước tiến hành pha cồn:
- Xác định độ cồn nguyên liệu
- Tính toán lượng cồn nguyên liệu
- Pha cồn
- Kiểm tra lại độ còn mới pha
2.1 Xác định độ cồn bằng cồn kế:
Khi dùng cồn kế để xác định độ cồn ở 15 oC sẽ biết độ cồn thật (tỉ lệ bách phân về thể tích). Nếu
xác định độ cồn ở nhiệt độ khác 15 oC thì đó là độ cồn biểu kiến.
Để đổi từ độ cồn biểu kiến sang độ cồn thật thì:
• Dùng bảng tra độ cồn Gay-Lussac có trong dược điển: khi độ cồn biểu kiến trên 56%.
• Dùng cồn thức để tính độ cồn thật: khi độ cồn biểu kiến trong khoảng 25-56%.
X= C + 0,4(15 - t)

Trong đó:
X: độ cồn thật
C: độ cồn biểu kiến
t: nhiệt độ của cồn ở thời điểm đo. [13]
Ta có thể dùng cồn kế để xác định độ cồn thật của cồn cao độ (dùng để pha cồn thấp độ) và kiểm
tra độ cồn của cồn thấp độ vừa pha nếu cần.
 2.2 Tính toán lượng cồn nguyên liệu:
Kiểm tra độ cồn biểu kiến (cồn nguyên liệu): đo ở 28oC độ cồn 97,2%.
Tra bảng Gay – Lussac ta được độ cồn thực là 94,3 + 0,2= 94,5%
+ Tính lượng cồn nguyên liệu để pha cồn 90%
Áp dụng công thức : Vc = Vt. Ct /Cc = 500*90/94,5 = 476,20 ml
Cồn 94,5%.............476,20 ml
Nước cất vđ…........500ml
2.3 Quy trình pha cồn
+ Pha 500 ml cồn 90%
Đong bằng ống đong 475 ml cồn 94,5%, dùng pipet khắc vạch 2ml thêm 1,2ml cồn 94,5% vào
ống đong trên, sau đó thêm nước cất vừa đủ 500 ml, khuấy đều, để vài phút cho ổn định. Kiểm
tra lại độ cồn vừa pha. (độ cồn biểu kiến đo ở 29 oC là 93,5%, tra bảng Gay – Lussac ta được độ
cồn thực là 89,5 + 0,5= 90%) Vậy ta thu được cồn 90%.