beWduri media

(rideri)

prof. diana tyebuCava

2018/2019 sasw.w.
gazafxulis semestri

leqcia I
21-e saukunis Jurnalistika da beWduri mediis adgili da roli mks sivrceSi

1. beWduri media gzajvaredinze

rogoria tradiciuli mediasaSualebebis (wignis, gazeTis, Jurnalis) momavali?
Ddakargavs Tu ara mkiTxvels igi Tanamedrove teqnologiebis ganviTarebis Sedegad, xom ar
amjobinebs sazogadoebis didi umravlesoba axal ambebs gaecnos internetis saSualebiT?
amdagvar kiTxvebze pasuxis saZieblad, pirvelyovlisa, mediaTeorias unda mivmarToT.
mediaeqspertTa nawili miiCnevs, rom tradiciuli media (beWduri media: gazeTi,
Jurnali, wigni) `warsulis gadmonaSTia~ da igi ver gauZlebs haiteqis pirobebSi gamZafrebul
konkurencias eleqtronul mediasTan, miTufro – internetmediasTan. faqtia: Tanamedrove
sainformacio teqnologiebis ganviTarebam tradiciul mediasaSualebebs problemebi Seuqmna
garkveulwilad – isini mkiTxvels kargaven. amasTan, arsebobs sapirispiro mosazrebac, rom
saJurnal-gazeTo media Seucvlelia da mas yovelTvis eyoleba mkiTxveli. amerikeli endriu
hersti, onlain axali ambebis redaqtori wers: `marTalia axali mediis warmomadgenlad
viTvlebi da mTel Cems dros kompiuterTan vatareb, magram Tavad var gazeTis fani
(motrfiale). Jurnal-gazeTebi informaciis miwodebis yvelaze efeqturi sistemebia da
internetniusi, miuxedavad imisa, rom bevrs igi did ramed miaCnia, mas ver Seedreba~.
isic faqtia, rom yvelanairi skepticizmisa da uaryofiTi prognozebis miuxedavad, gaz
.`niu iork taimsi~, niu iorkis yoveldRiuri gazeTi, mTeli aSS-s teritoriaze vrceldeba da, mis

1
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
farglebs gareTac, mas milionobiT adamiani yidulobs. gazeTi, romelsac metsaxelad `ruxi
qalbatoni~ Searqves (`ruxi kardinalis~ analogiiT), mTels msoflioSi Tanamedrove
Jurnalistikis etalonadaa miCneuli: miRebuli aqvs 112 pulitseris premia _ yvelaze prestiJuli
jildo JurnalistikaSi. `niu iork taimsis~ devizia: `All the News That’s Fit to Print~
(`gamosacemad vargisi [Rirebuli] yvela siaxle!~).
`The New York Times~-s aqvs onlain gazeTi, romelsac TveSi 30 milioni mnaxveli
hyavs da yvelaze popularulia axali ambebis saitebs Soris. amis miuxedavad, beWduri
gamocema xelidan xelSi gadadis da mkiTxveli ar akldeba. misi akademizmi, mkacri,
damajerebeli stili, argumentirebuli, kompetenturi Sefasebani, maRali profesionalizmi
gazeTis warmatebis saimedo garantiad iqca. arc isaa SemTxveviTi, rom gazeTis saavtoro
svetebs (Column) iseTi pirovnebebi warmarTaven, rogoricaa nobelis premiis laureati
saerTaSoriso ekonomikis dargSi, pol krugmani.
analogiurad, didi popularobiT sargeblobs gaz. `vaSington posti~ (`The Woshington
Post~) – udidesi da uZvelesi gazeTi vaSingtonSi, romelic 1877 wels daarsda. es gazeTi
orientirebulia erovnul politikaze. mas gansakuTrebuli popularoba moutana wina saukunis
1970-ian wlebSi gaxmaurebulma `uoTergeiTis skandalma~, romlis Jurnalistur
gamoZiebasac `vaSington postis~ Jurnalistebi bob vudvordi da karl bernstaini
awarmoebdnen. rogorc cnobilia, am Jurnalistur namuSevars amerikis imJamindeli
prezidentis niqsonis impiCmenti mohyva Sedegad... gazeTs pulitseris premia 47-jer aqvs
miRebuli.
amrigad, mediasaSualebis popularobas, mis sicocxlisunarianobas profesionalizmi
ganapirobebs da ara – teqnikuri saSualeba
saqarTveloSi gvaqvs saukunis gazeTi _ `saqarTvelos respublika~, romelsac gasul
wels daarsebidan 100 weli Seusrulda, mkiTxvelisaTvis gansakuTrebiT gamorCeuli
mweralTa gazeTi _ `literaturuli saqarTvelo~, araerTi sxva gazeTi Tu Jurnalic, romelTac,
qveyanaSi arsebuli finansuri siduxWiris gamo materialurad xSirad uWirT, magram
mkiTxvelis yuradReba namdvilad ar akliaT...
gazeTisa da Jurnalis `bedisweras~ umTavresad, ori faqtori ganapirobebs:
mkiTxvelis interesi (xelmomweri, myidveli) da reklamis damkveTi. Tu ar aris mkiTxvelTa
interesi gamocemis mimarT, arc reklamis damkveTs aZlevs xels aseT gamocemaSi reklamis
ganTavseba da, Sesabamisad, Semosavalic Seumcirdeba Jurnalsa Tu gazeTs. analogiurad –
wignsac, Tu mkiTxvelis interesebsa da molodins ar Seesabameba, misi gamocema

2
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
wamgebiani xdeba da, vinaidan mediasaSualeba erTgvari biznesicaa Tavisufali bazris
pirobebSi, krizisi ar daayovnebs.
amdenad, mkiTxvelis daintereseba, mis moTxovnebsa da molodinze orientacia
warmatebis gasaRebia da, Zalze arasaimedo gzaa saamisod `siyviTle~ da ioli popularobis
gzaTa Zieba. profesionalizmi, analituri azrovneba, siaxlis SegrZneba da maxvili mzera, rac
umTavresia – mkiTxvelis pativiscema da misi molodinis, interesebis gaTvaliswineba, rac
mediabazris kvlevas efuZneba, sainformacio teqnologiebis swrafi ganviTarebis pirobebSi
gamZafrebuli konkurenciisgan Tavis gadarCenis, sakuTari niSis, sakuTari
mediamomxmareblis mopovebis saSualebaa. cnobili debulebaa, rom `nabeWd teqsts
(gazeTs, Jurnals, wigns) azrovnebis siRrme, Sinaarsobrivi mxare xdis sainteresos, zepiri
gamosvlisas (radioTi, teleekranze) _ artistizmia upiratesi~...

2. maskomunikaciis arsi da Sesabamisoba sazogadoebis ganviTarebis sam globalur

fazasTan
didi germaneli sociologis niklas lumanis TvalTaxedviT: `msoflio sazogadoebis
komunikaciuri integracia mxolod masobrivi mediebis saSualebiTaa SesaZlebeli~. iqve
lumani gvTavazobs aseT ganmartebas: `sazogadoebis sistema SegviZlia davaxasiaToT
erTmaneTisaTvis xelmisawvdom, komunikaciurad miRwevad gancdaTa da qmedebaTa
erTobliobad. komunikacia sazogadoebas erT mTlianobad kravs~.
n.lumani sazogadoebriv evoluciaSi gamohyofs sam, sayovelTaod cnobil globalur
fazas:
1. primitiuli anu arqauli sazogadoebrivi wesrigebi;
2. qalaqebSi koncentrirebuli maRali kulturebi;
3. Tanamedrove teqnikur-industriul safuZvelze moqmedi sazogadoebrivi sistema.
arqauli sazogadoebrivi sistemebi mcire zomisaa. isini efuZnebian an erTian
cxovrebis wess da sabinadro sivrces, an _ naTesaobas. arqaul sazogadoebriv sistemaTa
SemTxvevaSi, savaraudod, yvela yvelasTan urTierTobs.
maRali kulturebi qalaqTa warmoSobasTan erTad Cndebian. qalaqSi SesaZlebelia
interaqciis SemWidroeba da, amavdroulad, misi diferencirebac: horizontalurad interaqcia
funqciur sferoebad ganiyofeba, pirvelyovlisa, religiad, politikur Tanamdebobebad, Sromis
danawilebis Sesabamisad organizebul warmoebad da vaWrobad. vertikalurad ki igi socialur
fenaTa mixedviT ganicdis diferenciacias.

3
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 Mme-18 da me-19 saukuneebidan moyolebuli, nabij-nabij damkvidrda msoflio
masStabis komunikaciis SesaZleblobani. politikur zegavlenaTa da perspeqtivaTa qselma
mTeli dedamiwa moicva.
am ukanasknelis, an _ sainformacio teqnologiebis pirobebSi n.lumani aseT
koncefcias gvTavazobs: `masmediis pirveladi funqcia sazogadoebis yoveli wevris realobaSi
CarTva da monawileobaa~.
Mmsoflio sazogadoeba didi xania Camoyalibda erTian sistemad. `sazogadoebam
rom iarsebos, aucilebelia garkveuli konsensusi mis Semadgenel nawilebs Soris. amas xels
uwyobs maskomunikaciebis zemoqmedeba sazogadoebriv azrze da, amave dros, sapasuxo
reaqcia _ sazogadoebrivi azris zemoqmedeba maskomunikaciebze, romelic TiTqmis
yovelTvis iTvaliswinebs auditoriis reaqcias.~

ufro vrclad:
niklas lumani, sazogadoebrivi komunikaciis sistemis cvlilebani da masobrivi media,
gamomcemloba `arxe~, Tbilisi, 2007.

3. beWduri mediis saTaveebTan

jer kidev xuTi aTasi wlis winaT damwerloba ar arsebobda. miuxedavad imisa, rom
kultura viTardeboda da swrafad miiwevda win. ar arsebobda media, romelic SeZlebda
droisa da manZilis dapyrobas.
Tu naWdevebs, droSebs, kvamls (cecxls) da tamtamebs ar CavTvliT,
damwerlobamdeli sazogadoebebi moklebulni iyvnen ertmanetisaTvis did manZilebze xmis
miwvdenis, adamianis naazrevis Senaxvisa da momavali TaobebisaTvis gadacemis
saSualebas.
damwerlobam yvelaferi Secvala. es iyo komunikaciis meore didi revolucia enisa da
metyvelebis ganviTarebis Semdeg. damwerlobis efeqturi sistemebis gamogonebas didi dro
dasWirda, pirveli saSualeba _ qva, Zalze mouxerxebeli iyo, qvis `dokumentebis~
gadaadgileba Wirda.
etratebisa da dafebis gamoyenebam SedarebiT gaaiola komunikacia.Pportatuli
mediis meSveobiT informaciis Sor manZilebze gadatanis SesaZleblobam gacilebiT gaaiola
dapyrobili miwebis marTva. daiwyo sul ufro da ufro didi imperiebis daarseba. vaWrobam

4
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
xalxebi daaaxlova. damwerlobas Sedegad socialuri cvlilebebi da kulturis ganviTareba
mohyva.
saukuneebis Semdgom gamoCnda wigni cal mxares akinZuli furclebiT, ramac
informaciis gavrceleba mniSvnelovnad gaaumjobesa.wilma icoda.
wigni etratze bevrad efeqtur saSualebad iqca, magram misi erTi ekzemplaris
Seqmnac ki Zalze Sromatevadi procesi iyo: frTis kalmiTa da ubralo melniT SeiaraRebuli
gamocdili gadamweri erTi wignis gadaweras weliwadze met xans undeboda, amitom wigni
cota vinmes hqonda da kiTxvac mosaxleobis mcire nawilma icoda.
sabeWdma manqanam mediaSi mesame didi gadatrialeba moaxdina. mTlianad
Secvala komunikacia. dRes Wirs imis gacnobiereba, ra Zireuli cvlilebebi moitana beWdvam.
dRes televiziebisa da internetis epoqaSi es Zneli warmosadgenia, magram kacobriobis
istoriis gadasaxedidan, udavoa, rom wigni dResac yvela drois yvelaze gavlenian
gamogonebad migvaCndes. enis Semdeg komunikaciis arcerT formas kacobriobis
ganviTarebaSi aseTi didi roli ar Seusrulebia. ramdenime welic ar iyo gasuli beWdvis
gavrcelebidan, rom evropa milionobiT wigniT gaivso. wignis mdidari istoria _ saweri
dafebiT dawyebuli da wignis Tanamedrove industriis CaTvliT, kacobriobis kulturis
umniSvnelovanesi nawilia. wigni dRemde rCeba komunikaciis yvelaze pativsacem
saSualebad. portatulobis, moqnilobisa da simartivis wyalobiT mas SeuZlia saukuneebis
ganmavlobaSi Seinaxos yvelaze rTuli da mniSvnelovani codna, rac ki kacobriobas Seuqmnia,
rasac dRevandeli fantastikuri eleqtronuli saSualebebic ki ver axerxeben.

ganmartebebi:
 mks – abreviatura: masobrivi komunikaciis saSualebani;
 mis – masobrivi informirebis saSualebani;
 komunikacia _ urTierToba, azrTa gadacema;
 komunikativistika (ingl.: communication science – mecniereba urTierTobis,
komunikaciis, azrTa urTierTgacvlis) Sesaxeb; masobrivi komunikaciis saSualebaTa
(mks) Teoria, igive komunikativistika me-20 saukunis meore naxevarSi
Camoyalibda aSS-Si damoukidebel akademiur disciplinad (h.lasuelis, r.mertonis,
u.riversisa da sxvaTa SromebSi). ganixilavs masmediisa da sazogadoebis

5
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 urTierTmimarTebis sakiTxebs. magistraluri problemaa informaciis Tavisufleba da
kontroli.

 hai-teqi _ ingl. High tech, high-tech, hi-tech, etc. < high technology – abreviaturaa
terminisa `maRali teqnologia~, rac ultraTanamedrove teqnologias niSnavs.

 ruxi kardinali _ franguli terminidan: eminence grise (eminas griz), rac niSnavs
Zalauflebis mqone adamians, romelic iRebs saxelmwifoebriv gadawyvetilebebs. igi
xSirad saidumlo mrCevelia oficialuri xelisuflisa da mis zurgs ukan, kulisebidan
marTavs qveyanas. pirvelad `ruxi kardinali~ riSelies marjvena xels, fransua leklerks,
igive, mama iosebs uwodes, romelic kapucinebis ordenis beri iyo da am ordenis
wesdebis Sesabamisad, nacrisferi tansacmeli ecva.Lleklerki kardinali arasodes
gamxdara, magram vinaidan kardinal riSelies marjvena xeli iyo da riSelies zogierT
ideas mas miawerdnen, swored samosis ferisa da kulisebidan safrangeTis marTvis
gamo ewoda `ruxi kardinali~. ase gaCnda es termini, romelmac mogvianebiT
politikaSi moikida fexi.

 pulitseris premia _ (ingl.: Pulitzer prize) _ amerikuli jildo, romelic iTvleba umaRles
jildod beWdviT JurnalistikaSi. jildo gaicema agreTve literaturuli da musikaluri
nawarmoebebisთvisac (mag.: margaret mitCelis `qarwaRebulni~, jon steinbekis
`mrisxanebis mtevnebi~, nel harper li `nu moklav jafaras~ da sxv. da sxv.) pulitseris
pirveli premia 1917 wlis 4 ivniss gaica. bolo wlebSi es premia yovelwliuria da
laureatebs aprilis TveSi asaxeleben. pulitseris premiis laureatebs asaxelebs
damoukidebeli sabWo, romlis oficialur administrirebas kolumbiis universiteti
axdens aSS-Si. jildo daafuZna ungruli warmoSobis Jurnalistma da gamomcemelma
jozef pulicerma. zusti gamoTqma jildos administratorTa Tanaxmad, unda JRerdes,
rogorc fraza _ “pull it, sir”. premiis saxelwodebas zogjer damaarseblis gvarTan
aigiveben, rac arasworia. JurnalistikaSi pulitseris premia mxolod amerikaSi
gamomaval Jurnal-gazeTebsa da yoveldRiuri axali ambebis organizaciebSi dabeWdil
masalebs eniWeba.

 uoTergeiTis skandali _ ingl.: (The Watergate scandal) _ aSS-is politikuri skandali

riCard niqsonis prezidentobis periodSi, romelic niqsonis ramdenime uaxloesi

6
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 mrCevelis dapatimrebiTa da Tavad prezidentis gadadgomiT dasrulda 1974 wlis 9
agvistos.

 impiCmenti _ umaRlesi Tanamdebobis piris pasuxismgeblobis realizaciis

gansakuTrebuli procedura, romlis Sedegia Tanamdebobidan gadayeneba.

praqtikuli samuSao:
SeTavazebuli sami problemidan:
1. avtoportreti uniRbod;…
2. problema, romelic yvelaze metad mawuxebs;
3. ocnebis interviu;
erT-erTis arCeva da _ swrafad weris treningi auditoriaSi;
darCenil 2 problemaze momdevno leqciisTvis (erTi kviris ganmavlobaSi)
publicisturi namuSevris momzadeba.

SeniSvna: SeTavazebuli problemebi mxolod maT winaSe dasmuli sakiTxebia

saazrovnodD da dasawerad, leqtoris variantis saTaurad gamoyeneba dauSvebelia!
saTauri Tavad studentma unda SeurCios sakuTar naSroms, Sinaarsis Sesabamisad!

saSinao davaleba:
1. leqciaze mosmenili Teoriuli masalis aTviseba;
2. samidan ori darCenili Temis damuSaveba-dawera;
3. saswavlo gazeTisa da Jurnalis saxelwodebis mofiqreba sakonkursod.

7
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 leqcia II.

1. presis koncefciebi;
nebismier qveyanaSi Jurnalistikas konkretuli sazogadoebrivi funqciis Sesruleba
SeuZlia. es damokidebulia mis da mks saSualebebis arsebul sistemaze. erT-erTi
gansazRvrebiT, es mediasistemebi aris Sedegi `presis Sesaxeb kanonebisa, ekonomikuri da
politikuri maCveneblebisa, kulturuli da socialuri gavlenisa da iseTi Zireuli sakiTxebisa,
rogorebicaa demografiuli struqtura, ganaTlebisa da piradi Semosavlebis done~.
presis yvelaze aRiarebuli Teoriebi Semdegnairad gansazRvravs masobrivi
informirebis saSualebaTa rols:
 sabWoTa komunisturi koncefciis mixedviT, saxelmwifo ara mxolod akontrolebs axal
ambebs, aramed qmnis kidec maT: `informaciis presaSi gamoqveynebis saboloo
mizani adamianis Segnebasa da moqmedebebze kontrolis damyarebaa~

 avtoritaruli koncefcia niSnavs Zlieri mTavrobis mier presis kontrols cenzuris, an

gansazRvruli publikaciebis gamo sasjelis dawesebis meSveobiT.

 libertarianuli koncefcia gulisxmobs, rom ganaTlebuli sazogadoeba TviTon airCevs

misTvis misaRebs Tavisufali bazris pirobebSi arsebuli mravalferovani informaciidan.
mas unda hqondes Tavisufali arCevani

 socialuri pasuxismgeblobis koncefciis mixedviT, presas akisria valdebulebebi

sazogadoebis winaSe da igi pasuxs agebs am movaleobaTa arasaTanadod Sesrulebis
SemTxvevaSi.

 revoluciuri koncefcia gulisxmobs totalitaruli reJimebis pirobebSi arsebul

gamocemebs. es politikuri gazeTebia, romlebsac sakuTari politikuri programa aqvT.
(mag: gaz. `pravda~, gaz. `komunisti~ da misT.)

 ganviTarebis koncefcia presas ganixilavs, rogorc erovnuli TviTSegnebis

Camoyalibebisa da ekonomikuri ganviTarebis saSualebas. xandaxan ganviTarebis
8
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 miznebisadmi presis aseTi daqvemdebareba, garkveuli formiT, centraluri xelisuflebis
mxridan daxvewili avtokratuli kontrolis dawesebas iwvevs.

 demokratiuli socialisturi koncefcia aRiarebs pluralizmis aucileblobas, magram

saWiroebis SemTxvevaSi, xalxis interesebis dacvis sababiT, saxelmwifo Carevasac
uSvebs. es koncefcia xSirad gamoiyeneba msoflios mraval qveyanaSi saxelmwifo
sakuTrebaSi arsebul samauwyeblo mediaSi.
ufro vrclad es sakiTxebi ix.: tatiana repkova, axali droeba, profesiuli gazeTis Seqmna
ganviTarebadi demokratiis pirobebSi, gamomcemloba `diogene~, Tbilisi, 2006. (gv. 2-9).

2. wigni _ uZvelesi mediasaSualeba

 niSnebidan anbanamde
damwerlobamde jer kidev didi xniT adre adamianebi iyenebdnen sxvadasxva rTul
araverbalur sakomunikacio sistemebs. es SesaZloa yofiliyo Tmis varcxniloba, tansacmeli,
sviringi, naiarevi, samkauli, Tavsaburavi an raime sxva sagani an ornamenti. adamianebi am
saSualebebiT erTmaneTs mianiSnebdnen TavianTi rangis, statusis, Zalauflebis da misT.
Sesaxeb. jer kidev Cvens welTaRricxvamde 4000 wlis winaT ar arsebobda araviTari
werilobiTi niSani, rasac SesaZloa, aqamde moeRwia. adamianebi grafikul gamosaxulebebs
tovebdnen sxvadasxva saxis zedapirze: jam-WurWelze, kalaTebze, joxze, qsovilze, kedelze,
cxovelis tyavze, xis merqanze qvasa da foTolzec ki. mediasaSualebebiT daculi iyo
mravalnairi niSani, simbolo, gamosaxuleba da dekoratiuli motivi, riTac mniSvnelovani
socialuri informaciis gadacema xdeboda.
qristes dabadebamde 5000 – 4000 wlebs Soris axlo aRmosavleTis zogierT regionSi
adamianebma daiwyes gamosaxulebis ufro gamartivebuli formiT gamoyeneba. mag.
adamianis gamartivebuli gamosaxuleba iyo `kaci~, ubralod moxazuli amomavali mze - `erTi
dRe~, adamianis fexis stilizebuli gamosaxuleba - `siaruli~, klaknili xazi - `wyali~.
aseTi grafikuli gamosaxulebebi damwerlobis formas warmoadgenda, radgan yoveli
simbolo mxoloddamxolod erT romelsame koncefcias Seesabameboda. erTad ki – konkretul
ambavs gamoxatavdnen. aseT sistemas ideografikuli anu `azrobrivi damwerloba~
ewodeboda. am tips piqtografiul damwerlobasac uwodeben. Ddamwerlobis cnobili

9
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
ideografikuli sistemebi erTmaneTisgan damoukideblad ganviTarda egvipteSi, CineTsa da
maias civilizaciaSi.
ideografikuli damwerlobis sistemaSi gamosaxulebebis raodenoba SesaZloa
usasrulod gaizardos. ieroglifebis sistema, romelsac adreuli egvipturi dinastiebi iyenebdnen,
Svidi aTasi sxvadasxva idiogramisagan Sedgeboda. tradiciuli Cinuri ieroglifebi uaRresad
stilizebul idiogramebzea dafuZnebuli. Tanamedrove realobaSi yoveldRiuri
gamoyenebisaTvis aucilebelia oTxi aTasi ieroglifis codna. namdvilma Cinelma swavlulma
SesaZloa icodes ormocdaaT aTasamde ieroglifi. amdenad, `azrobrivi damwerloba~ anu
ideografikuli sistema saswavlad da gamosayeneblad Zalian rTulia. istoriulad, im adgilebSi,
sadac es sistema gamoiyeneboda, mosaxleobis umetesobam ar icoda wera-kiTxva. iyo
SemTxvevebi, roca did mbrZaneblebsac uWirdaT wera-kiTxva da swavlulebs iSveliebdnen,
romelTac maRal statuss aniWebdnen da uxvadac ajildoebdnen.
B
 bgeris grafikuli gamosaxva
damwerlobis gacilebiT martivi sistemaa grafikuli simboloebis ara ideaze an
naazrevze, aramed bgerebze mibma. aq ideogramebis nacvlad fonogramebi gamoiyeneba.
fonograma aris grafikuli simbolos mibma bgerasTan im adamianebs Soris miRebuli wesebis
Tanaxmad, romlebic ama Tu im enaze metyveleben. amis CvenTvis yvelaze maxlobeli
nimuSia 33- asoiani qarTuli anbani, an – 26-asoiani inglisuri anbani da misT. aman
Cvenamde uZvelesi wyaroebidan moaRwia. sityva alfavitis (alphabet) warmoSobac amaze
mianiSnebs: alfa da beta xom Zveli berZnuli anbanis pirveli ori asoa.
anbani, wignisa da beWdvis msgavsad, kacobriobis erT-erT
udides miRwevad aris miCneuli.
pirveli mcdelobebidan lamis ori aTasi weli gavida, vidre anbani axlandel saxes
miiRebda. laTinuri anbani romaelebisgan gvergo. romaelebs – etruskebisgan, maT ki Zveli
berZnebisgan. isic cnobilia, rom anbanis idea berZnebs ar ekuTvniT, maTac finikielebis,
asurelebisa da babilonelebisgan gadaiRes, xolo am ukanasknelebma _ Sumerebisgan:
anbanis gamogonebas Sumerebs miaweren. laTinuri damwerlobis fonetikur sistemas
safuZvlad Sumerebis lursmuli damwerloba daedo.

ganmartebebi:

10
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
  demografia _ (berZn. demos–xalxi, grafos_vwer)_ mecniereba mosaxleobis
aRwarmoebis kanonzomierebaTa Sesaxeb; misi xasiaTis damokidebulebaze socialur-
ekonomikur, bunebriv pirobebze, mosaxleobis eTnikur, enobriv, religiur
Semadgenlobaze da misT.
 avtokratuli, avtokratia_saxelmwifos mmarTvelobis forma, roca mTeli Zalaufleba
mxolod erTi adamianis xelSia
 pluralizmi _ termini, rac niSnavs gansxvavebuli azrebis, msoflmxedvelobebis,
cxovrebis wesis, interesebis Tanaarsebobas
 verbaluri komunikacia _ sityvebis, metyvelebis saSualebiT mimdinare komunikacia;
 araverbaluri komunikacia _ komunikacia sityvebis gareSe.
 Sumerebi
 lursmuli damwerloba

praqtikuli samuSao:
1. mosmena-ganxilva-analizi ilias publicisturi werilisa `saqarTvelos moambezed...~;
2. studentTa weriTi namuSevrebis mosmena-ganxilva.

saSinao davaleba:
1. leqciaze mosmenili Teoriuli sakiTxebis aTviseba;
2. beWduri mediis gamocemebis Sefaseba ama Tu im koncefciisadmi kuTvnilebis
TvalsazrisiT;
3. pasuxi kiTxvaze: presis romel koncepcias airCevdiT, rogorc praqtikosi?
4. eseis dawera Temaze: ilia – presis Teoretikosi (ilias publicisturi werilis _
`saqarTvelos moambezed~ mixedviT).

 wignebis xeliT gadawera

11
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 anbanis Seqmna-ganviTarebisa da portatuli mediis – papirusis, cxvris, Txisa da xbos
tyavebis gamoyenebis Semdgom, romaelebma sul male mouxerxebeli gragnilebi erTnairi
zomis furclebisagan akinZuli wigniT Secvales. swored romaelebma ganaviTares wigni im
saxiT, ra saxiTac is dRes arsebobs. maT gamoigones calmxrivi kinZvis meTodi da furclebi,
romelTa orive gverdze dawera iyo SesaZlebeli. romaelebma ara mxolod wignis fizikuri ieris
CamoyalibebaSi Seitanes didi wvlili, maT SeimuSaves wignis sxvadasxva formatiT beWdvis
meTodebic; daxvewes anbani, winadadebis gramatikuli struqturebi, Semoitanes paragrafis
idea, daamuSaves punqtuaciis sistema, riTac dResac vsargeblobT da a.S.
Cveni welTaRricxviT 410 wlidan germanulma barbarosulma tomebma (goTebma da
vandalebma) romis dapyroba daiwyes. romi male ganadgurda. 476 wlisaTvis ukanaskneli
imperatori Camoagdes da romis Zlevamosili imperia, romelic TiTqmis aTasi weliwadi mTels
imdroindel msoflios ganagebda, daemxo. romauli anbani da wignis Seqmnis xelovneba
daikarga, mTeli dasavleTi samyaro e.w. `Savbnel saukuneebSi~ CaiZira, ramac kidev 7
saukunes gastana.
anbani da wignis Seqmnis xelovneba qristianulma monastrebma SeinarCunes da
gaaumjobeses.
Eevropa TandaTan Tavs aRwevda Savbnel saukuneebs. wignis mimarT interesi
gaizarda. axla ukve berebis garda sxvebic dainteresdnen wignebis gadaweriT. qalaqebSi
gaixsna dawesebulebebi, e.w. skriptoriumebi, romlebic Tavs wignebis gadaweriTa da
gayidviT irCendnen. mecamete saukuneSi evropis mTavar qalaqebSi gaixsna universitetebi
_ samecniero da saswavlo centrebi. Seiqmna bevri saswavlo wigni. mdidari studentebi mza
wignebs yidulobdnen, Raribebs ki wignis calkeuli Tavebis daqiraveba da gadawera
uxdebodaT. swavlulebis enad umetesad laTinuri rCeboda. Tumca me-13 s. ganmavlobaSi
adgilobriv enebze werac daiwyes. mag.: inglisurad, frangulad, germanulad italiurad.
beWdvis, rogorc mediasaSualebis ganviTarebis erT-erTi mniSvnelovani teqnologiuri
faqtori iyo qaRaldis warmoeba. qaRaldi Cinelebma gamoigones da mas ukve meore
saukunidan iyenebdnen. merve saukunis Sua xanebSi sparselma meomrebma Cineli
qaRaldis mwarmoeblebi daiWires. cnobili araa, Cinelebma nebayoflobiT gaTqves saidumlo
Tu wamebiT aRiares, faqtia, islamurma samyarom qaRaldis warmoeba evropelebze didi
xniT adre daiwyo. qaRaldis warmoeba espaneTSi meTormete saukuneSi mavrebma
Seitanes.
qaRaldis warmoeba evropaSi Zalian swrafad gavrcelda. 1400-1500 wlebSi Seqmnili
zogierTi nimuSi dRevandel saukeTeso xarisxis qaRalds arafriT Camouvardeba. maSindeli

12
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
qaRaldis umetesi nawili, rasakvirvelia, uxeSi iyo, magram cxvrisa da Txis tyavze gacilebiT
iafi Rirda da iolad iSoveboda. amis miuxedavad, didma drom ganvlo, vidre tyavs mTlianad
qaRaldi Caanacvlebda.

 gutenbergis era
beWdviTi teqnologiis ganviTarebas win uZRoda dasavluri kulturis mravali
monapovari: qaRaldi, cxovelis tyavi, didi teqstebis Caweris saWiroeba, wignis akinZvis
daxvewili sistema, magram wignis beWdvis istoria imis mkafio magaliTia, Tu ra grandiozuli
Sedegi SeiZleba moitanos erTi adamianis ideebma: `moZravi~ sabeWdi instrumenti
gamogonebisTanave aRiares, rogorc udidesi teqnologiuri miRweva. beWdva
gutenbergamdec arsebobda. Cinelebi Cveni welTaRricxviT 175 wlidan, qaRaldis
gamogonebidan arcTu didi xnis Semdeg, iyenebdnen xis dafebze ostaturad amoWril
melanwasmul naWdevebs. merve saukunis ganmavlobaSi am teqnologiiT Sesrulebulma
koreulma da iaponurma wignebma Cvens dromde moaRwia. erTi saukuniT adre
gutenbergis epoqaluri gamogonebis xorcSesxmamde, koreelebi, marTalia, uxeSad, magram
liTonisagan asoebs saTiTaod asxamdnen. cxadia, beWdvis procesi rTuli da Sromatevadi iyo,
niSnebi mkafiod ar Canda. im SemTxvevaSic ki, yvelaferi idealurad rom Sesrulebuliyo, aseTi
beWdviT ekzemplarebis mcire raodenoba miiReboda da es meTodi cotaTi Tu sjobda xeliT
gadaweras.
winamorbedebi uxvad hyavda iohan gutenbergs, magram mxolod man SeZlo
sabeWdi sistemis ganviTarebis saqmeSi WeSmaritad mniSvnelovani teqnologiuri garRveva
moexdina: moaxerxa, liTonisagan ise Camoesxa TiToeuli aso-niSani, rom beWdvis
dRevandeli xarisxi mieRo. liTonis gamZle asoebi didi xnis ganmavlobaSi ar cvdeboda.
Ggutenbergs 20 weli dasWirda imisaTvis rom gaeumjobesebina asoebis Camosxmis
procesi, sworad ganelagebina isini wnexze, daexvewa melnis Semadgenloba da yvela es
komponenti erT mTlianobad _ sistemad eqcia.
cota xniT adre, vidre pirvel wigns dabeWdavda, gutenbergs fuli gamoelia. man didi
Tanxa isesxa Tavisi veqilis, iohan fastisagan (romlis siZec, peter Soferi sabeWdi saamqros
ufrosi iyo). Bbolos, 1455 wels gutenbergs pirveli didi warmatebisTvis yvelaferi mzad
hqonda. man Srifti aawyo da Tavisi cnobili ormocdaorxaziani bibliis orasi ekzemplarisaTvis
saWiro yvela gverdi dabeWda. es iyo da dResac aris msoflioSi beWdviTi ostatobis
umSvenieresi nimuSi.

13
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 Ees iyo elituri da mdidari bazrisTvis gankuTvnili namuSevari. Mman SeZlo natifi
asoebi ferebiT daemSvenebina. vidre ekzemplarebs akinZavda da gasayidad gaamzadebda,
fastma valis gastumreba mosTxova. gutenbergs fuli ar hqonda da veqilma mas sasamarTloSi
uCivla. misma asistentma peter Soferma Cveneba gutenbergis sawinaaRmdegod misca.
veqilma da misma siZem gutenbergs yvelaferi waarTves: mas CamoarTves wnexi, Srifti,
bibliis ekzemplarebi, da ufleba gamogonebaze. igi yovelgvari saxsris gareSe datoves. sabralo
gutenbergi dabrmavda da darCenili cxovreba did gaWirvebaSi gaatara. gardacvalebamde
cota xniT adre vinme aznaurma, saxelad adolf fon nasaum gutenbergi Seifara da sarCoc
dauniSna.
Bbrwyinvale gamomgonebeli, visma namuSevarmac msoflio Secvala da saukuneebis
ganmavlobaSi milionobiT adamianis cxovrebas azri da mSvenierebis gancda SesZina,
usaxelod gardaicvala 1468 wels, samocdaaTi wlis asakSi.
istoria gvian, magram mainc aucileblad miuCens yvelafers saTanado adgils –
moRalates moRalatis saxels arqmevs, gutenbergis era ki gutenbergis erad darCeba, vidre
Tundac erTi wigni da _ erTi WeSmariti mkiTxveli mainc iarsebebs dedamiwis zurgze...…

 wigni – beWduri mediis Tanamedrove saxeoba

wigni imdenad gavrcelebuli da yvelasaTvis nacnobi mediasaSualebaa, rom zogjer
adamianebi jerovnad verc ki afaseben mis WeSmaritad SesaniSnav Tvisebebs, ver
acnobiereben, Tu ra Seucvlel samsaxurs uwevs igi pirovnebasa Tu sazogadoebas. TviT is
faqti, rom wigni araTu agrZelebs arsebobas, aramed aRmavlobasac ki ganicdis axali,
konkurentunariani mediasaSualebebis pirobebSi, mis udides mniSvnelobaze metyvelebs.
wigni dResac kulturis mTavari sacavi, teqnikuri codnis gzamkvlevi, garTobis saSualeba,
saswavlo saxelmZRvanelo, religiuri doqtrinebis cnobaria da a.S.
wigns aqvs gansakuTrebuli Tvisebebi, rac mas gamoarCevs sxva
mediasaSualebebisgan. mag. Jurnal-gazeTebisgan gansxvavebiT wigni akinZulia, ydaSia
Casmuli da Tanmimdevrulia dasawyisidan dasasrulamde. perioduli presa ufro operatiulia,
radgan wignis gamocemas ufro meti dro sWirdeba (xelnaweris gamomcemlobaSi
moxvedridan daaxloebiT erTi weli), meores mxriv, wigns mediis sxva saSualebaTa
msgavsad, profesionali komunikatorebi qmnian da did da araerTgvarovan auditorias
gadascemen. kinosa da sxva mediasaSualebebisgan gansxvavebiT wigns ZiriTadad yidis ara

14
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
reklama, aramed Tavisive Sinaarsi. amasTan, wigni gacilebiT met xans Zlebs, vidre
nebismieri sxva mediasaSualeba. es Tviseba masSi ganxiluli Temebisa da azrebis Rrma da
xangrZlivi gamoyenebisa da ganviTarebis saSualebas qmnis. am Tvisebebis wyalobiT wigns
masmediaSi gamorCeuli roli eniWeba. wignis socialuri mniSvneloba ganuzomelia. misi
argumentebis zemoqmedebis Zala ufro Zlieri da xangrZlivia, vidre gayidvisa da wakiTxvis
aqtiuri faza. wigni aris mTavari arxi, saidanac adamianebs kulturuli memkvidreoba da
maRali idealebi gadaecemaT. igi adamianebs cvlilebebisaken, zogjer ki _ revoluciuri
cvlilebebisaken ubiZgebs.
pirveli qarTuli literaturuli nawarmoebi, romelmac Cvenamde moaRwia iakob
curtavelis `SuSanikis wamebaa~. igi mexuTe saukuniT TariRdeba. sanam pirveli qarTuli
wigni daibeWdeboda, Tormetma saukunem ganvlo. es iyo qarTul-italiuri leqsikoni, romelic
1699 wels nikifore irbaxis (eriskacobaSi nikoloz ColoyaSvili) xelSewyobiT wignis beWdvis
gamogonebidan 189 wlis Semdeg romSi daibeWda. nikifore irbaxi 1626-1629 wlebSi
Teimuraz pirvelis elCi iyo romis papTan. swored am wlebidan iwyeba qarTuli dabeWdili
wignis istoria. 1705 wels arCil II-m da misma Svilma aleqsandrem moskovSi dabeWdes
`daviTni~.
pirveli qarTuli stamba 1708-1709 wlebSi daarsda, TbilisSi, mtkvris marcxena
napirze specialurad agebul SenobaSi. stambis gammarTvelad vaxtang VI-m rumineTidan
moiwvia anTimoz iverielis namowafari ungrovlaxeli ostati. m.MiStvanoviCi. pirveli wigni,
romelic daistamba iyo `saxareba~. 1709-1712 wlebSi 11 dasaxelebis wigni daistamba,
romelTa Sorisac gansakuTrebuli mniSvnelobis iyo `swavlul kacTa~ mier mecnierulad
dadgenili teqsti `vefxistyaosnisa~ vaxtang VI-s redaqciiTa da komentarebiT(1712).
1749 wels daarsda TbilisSi erekle II-s stamba, romelmac 1802 wlamde iarseba.
Tavdapirvelad anCisxatis eklesiis ezoSi, sapatriarqo palatis SenobaSi iyo moTavsebuli, 1763
wlidan ki qalaqis centrSi, mefis sasaxleSi.

15
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 leqcia III

1. gazeTi _ masobrivi sazogadoebis pirveli mediasaSualeba

 pirveli gazeTebi;
Jurnalistika, rogorc sakacobrio civilizaciis monapovari, SedarebiT gviandeli
movlenaa da feodaluri wyobilebis kriziss, burJuaziis aRmavlobasa da sabeWdi manqanis
gamogonebas ukavSirdeba.
Eevropis did savaWro da kulturul centrebSi XV-XVI saukuneebidan iwyeba axali
ambebis jer xelnaweri, xolo XVII saukunidan ukve beWduri biuletenebis saSualebiT
gavrceleba, risTvisac veneciaSi Tavdapirvelad wvril monetas `gazetta~ axdevinebdnen.
Aamis gamo am biuletenebsac gazeta, anu – gazeTi Seerqva.
ar unda dagvaviwydes, rom am yvelafers win uswrebda jer kidev romsa da
bizantiaSi damkvidrebuli e.w. zepiri gazeTis praqtika da iqauri senatis uwyebani Tu kedlis
warwerebi. es yovelive Jurnalistikis klasikuri gagebis CarCoebSi ver Tavsdeba da
Jurnalistikis winare periodad iwodeba.
pirveli nabeWdi yovelkvireuli gazeTi ki gamovida 1609 wels strasburgSi, germanul
enaze. 1620 wels amsterdmSi daibeWda pirveli inglisuri gazeTi. Amas mohyva gazeTebi
parizsa (1631 w.) da SveciaSi(1643w.) pirveli Jurnali daibeWda parizSi 1665 wels.
1690 wels kembrijSi, masaCusetsis StatSi (bostoni) gamovida pirveli
mravalgverdiani gazeTi aSS-Si (Public Occurances, domestic and foreign). erTi wliT adre,
1689 - Si gamodioda erTgverdiani cnobis furceli, ingliseli kolonizatorebis mier dafuZnebuli
(gamomcemeli riCard pirsi da benjamin harisi), sadac Suqdeboda sazogado ambebi,
samamulo da ucxouri. igi yovelTviuri unda yofiliyo, magram gubernators ar moewona
reaqciuli, kolonizatoruli aqcentebis gamo. daxura da akrZala. ai, am ingliseli kolonizatorebis
mier daarsebuli `cnobis furcliT~ iwyeben amerikelebi aTvlas, amerikuli Jurnalistikis
istorias.
msoflios umravles qveyanaSi presa mxolod XIX saukuneSi gaCnda: avstraliaSi _
1831 wels, iranSi _ 1851 wels, iugoslaviaSi _ 1841 wels. pirveli rusuli nabeWdi gazeTis

16
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
gamosvla petre didis saxelTanaa dakavSirebuli: es iyo misi TaosnobiT 1702 wels
dafuZnebuli `vedomosti~.

 pirveli qarTuli gazeTi

rogorc varaudoben, ukve ereklesdroindel saqarTveloSi, XVIII saukunis miwuruls
unda yofiliyo gavrcelebuli gazeTis msgavsi nabeWdi furclebi da gancxadebebi: `brZaneba da
uwyeba~, `leporti~. yovel SemTxvevaSi, faqtia, rom am dros qveyanaSi gazeTebis
SemoRebis aucileblobaze miuTiTebda uganaTlebulesi ioane batoniSvili mamamisis _ mefe
giorgi XII-sTvis 1799 wels wardgenil saxelmwifo marTva-gamgeobis reformatorul proeqtSi:
`...ibeWdebodes gazeTi TveSi orjer, aqedamac iqneba Semosavali da xalxnic SeeCvevian.~
xolo Tavis saxelganTqmul TxzulebaSi `kalmasoba~, ioane batoniSvili avaldebulebs samefo
moxeleebs `aqvndeT gazeTni da uwyoden igi~. ase rom, qarTuli gazeTis daarsebis
aucileblobis idea XVIII saukunis miwuruls ukve saxezea da aRaraviTar eWvs aRar iwvevs.
rac Seexeba XIX saukunidan ukve damoukideblobadakargul saqarTvelos,
dabejiTebiT SeiZleba iTqvas, rom ruseTis imperiaSi Semaval xalxebs Soris pirvelad swored
TbilisSi ganxorcielda pirveli qarTuli oficialuri perioduli organos `saqarTvelos gazeTis~
(Semdeg _ `qarTuli gazeTis~) gamocema 1819-21 wlebSi. gazeTis pirveli nomeri 1819 wlis
21 marts (Zveli stiliT, 8 marts) gamovida.
wels 21 marts 200 weli Sesrulda pirveli qarTuli gazeTis gamocemidan. kavkasiis
mTavarmarTeblis, general ermolovis mfarvelobiTa da xelisSewyobiT `sargeblobisa da
kmayofilebisaTvis mcxovrebTa~, igi gamodioda kviraSi erTxel, paraskevobiT, saweri
qaRaldis Tabaxis zomisa, oTxgverdiani.
im dros moqmedebda 1804 wlis sacenzuro wesdeba, romelic cenzorisagan fxizlad
Tval-yuris devnebas moiTxovda. es ioli ar iyo, vinaidan imdroindeli xelisuflebis
warmomadgenlebma qarTuli ena ar icodnen. cenzoris rolSi mTavarmarTebeli ermolovi da
misi moxeleebi iyvnen.
oTxgverdiani gamocemis TiToeuli gverdi gayofili iyo or-or svetad. Sinaarsobrivad
masalebi samgvari iyo: saqarTvelos sinamdvile, ruseTis realoba da ucxoeTis cxovrebis
amsaxveli masalebi. igi politikur-literaturuli perioduli organos rols asrulebda.
1820 wlidan gazeTze wm. giorgis gerbi Cndeba..

17
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 es iyo oficiozi. gazeTis teqsti jer rusulad iwereboda da Semdeg iTargmneboda
qarTulad. qveyndeboda centraluri da adgilobrivi mTavrobebis brZanebebi da
gankargulebebi, moxeleTa daniSvnis, dajildoebisa da misT. cnobebi, saqarTvelos, ruseTisa
da ucxoeTis ambebi, gancxadebebi, moTxrobebi, anekdotebi.
`es Zveli ena, romelic ki mefobda saqarTveloSi 1850 wlamde, iyo raRac
gankerZoebuli Tvisebis ena. igi arc Zvels ekuTvnoda da arc axals, ufro kerZoobiT xasiaTis
meqon suraTs warmoadgenda. Mmisas verc eri gaigebda rames advilad da verc mRvdeli~,
werda zaqaria WiWinaZe 1916 wels gamocemul wignSi `qarTuli gazeTis istoria~.
mZime enis gamo gazeTi didi gaWirvebiT vrceldeboda, administraciuli gziT,
daaxloebiT 150-200 cali. gazeTis wliuri fasi 3man. 20kap. iyo. es fasi gamomcemlebs Zvirad
ar miaCndaT, magram mosaxleobas misi SeZena mainc Zalian uWirda. wera-kiTxvac ar
icoda bevrma da, arc gazeTis daniSnuleba gaegeboda, ris gamoc xelismomwerTa saWiro
raodenobis mogroveba garTulda.
miuxedavad imisa, rom pirveli qarTuli gazeTi saqarTveloSi axladdamkvidrebuli
rusuli reJimis, misi interesebis gamomxatveli iyo didwilad, man safuZveli Cauyara qarTul
Jurnalistikas da istoriuli TvalsazrisiT, qarTuli presis, metic _ kavkasiaSic ki, presis
fuZemdeblad unda CaiTvalos. `saqarTvelos gazeTis~ gamocemamde kavkasiaSi ar
gamocemula arcerTi gazeTi an Jurnali. uTuod isic aRsaniSnavia, rom 1819 wlisaTvis ruseTis
imperiaSi, peterburgsa da moskovs garda gazeTebi mxolod yazanSi, xarkovsa da astraxanSi
ibeWdeboda.
vinaidan `saqarTvelos gazeTis~ gamocemiT iwyeba qarTuli Jurnalistikis istoria, 21
marts saqarTveloSi qarTuli Jurnalistikis dRe aRiniSneba. es TariRi 1993 wels erToblivad
daaweses saqarTvelos JurnalistTa federaciam da ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis
saxelmwifo universitetis Jurnalistikis fakultetma.
Ppirvel qarTul gazeTs bunebrivad mohyva gazeTi `tfilisis uwyebani~(1828-
32w.w.), romelsac 1832 wels `saliteraturoni nawilnic~ daerTo, xolo 1845 wels mesame
oficialuri qarTulenovani gazeTi `kavkasiis mxareTa uwyebani~ daemata. orive am gazeTSi
wamyvan TanamSromlebad Tu redaqtorebad gvevlinebian Cveni sasiqadulo mamuliSvilebi
solomon dodaSvili da platon ioseliani.

2. gazeTi _ beWduri mediis Tanamedrove saxeoba

18
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 XXI saukunis Jurnalistikis ganviTarebis umTavresi tendencia _ sainformacio
sazogadoebisken swrafva, axali teqnologiebis ganviTarebis Sedegia. msoflio qseli (World
Wid Web) elviseburad ganviTarda da umTavres globalur sainformacio infrastruqturad iqca.
cifruli teqnologia farTod dainerga beWdur mediaSic: araerT gazeTsa da Jurnals aqvs
sakuTari gamocemis eleqtronuli versiac, ris saSualebiTac ikaveben internetis virtualur
sivrces.
informaciul sazogadoebaSi mosaxleobis didi nawili CarTulia informaciis mopoveba-
warmoebis, damuSavebis, marTvisa da gacvlis procesSi. sul ufro gamoikveTa teqstis
personificirebulobis tendencia.
XXI saukunis JurnalistikaSi gamoikveTa beWduri da eleqtronuli mis saSualebaTa
mravalferovnebis zrdis tendenciac, rac ekonomikuri gadarCenisaTvis swrafvam gamoiwvia.
erTmaneTs rom SevadaroT paraskevobiT gamomavali oTxgverdiani pirveli qarTuli
gazeTi _ `saqarTvelos gazeTi~, romelsac mcire saamqroSi erTi mbeWdavic iolad audioda da
sul 200-250 ekzemplari ibeWdeboda, Tanamedrove mravalgverdian (gansakuTrebiT,
yoveldRiur), did gazeTebs, rTuli kompiuteruli momsaxurebiT, kolosalur gansxvavebas
davinaxavT.
kidev ufro didia kontrasti 1689 wels aSS-Si ingliseli kolonizatorebis mier
dafuZnebul erTgverdian `cnobis furcelsa~ da Tanamedrove amerikuli beWduri mediis iseT
gamocemas Soris, rogoricaa 1 379 806-iani tiraJiT gamomavali `niu- iork taimsi~, romlis
1996 wels Seqmnil veb-saits yovelTviurad aTeul milionobiT adamiani naxulobs da, zogierT
statiaze xelmisawvdomobisTvis saWiroa registracia. mTlianobaSi aSS-Si amJamad
yoveldRiurad 1500 sxvadasxva dasaxelebis gazeTis 62,2 milioni ekzemplari iyideba da maT
did umravlesobas gaaCnia internet-versia.

 gazeTis tipebi
gazeTebis umravlesoba ganirCeva:
1. periodulobiT: yoveldriuri, yovelkvireuli, yovelTviuri;
2. moculobiT, formatiT;
3. auditoriis masStaburobiT an _ gavrcelebis arealiT: respublikuri, regionaluri,
adgilobrivi: saqalaqo, raionuli, mravaltiraJiani, sauwyebo, korporaciuli, profesiuli;

19
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 4. Tematurad: literatura, xelovneba, ekonomila, politika da a.S. (mag.: `literaturuli
saqarTvelo~, `sityva da saqme~, `qarTuli kultura~, `musikaluri Tbilisi~, `lelo~ da
misT.).

 gazeTis funqciisa da Sinaarsis transformacia

Zveli gamoTqma: `gazeTi erTi dRe cocxlobs~, mxolod nawilobrivaa WeSmariti. igi
gaxazavs operatiulobis moTxovnas, rac yoveldRiur gazeTebSi gansakuTrebiT
mniSvnelovania. am tipis gazeTebSi, cxadia, aris problemuri, analituri Sinaarsis
publikaciebic, magram ZiriTadi, umniSvnelovanesi adgili ukavia mokle informaciul
SeniSvnas, rac mkiTxvelis yuradRebas miapyrobs ama Tu im aqtualur movlenasa an faqtze.
avtoris niWierebisa da alRos Sesabamisad, amgvar publikaciebSic, arcTuiSviaTad, ikveTeba
tendencia, dasmulia publicisturi aqcentebi, gamosWvivis problema.
Yyovelkvireul gamocemebs ar moeTxovebaT operatiulobis aseTi maRali xarisxi,
magram aq Zalze mniSvnelovania mimoxilvebi, analituri masalebi, aqtualur problemebze
yuradRebis koncentrireba.
yovelTviuri gazeTi iSviaTad aqveynebs masalebs `cxel kvalze~, mas perioduloba
amis saSualebas ar aZlevs, magram mas xSir SemTxvevaSi problemebSi metad
CaRrmavebis, droSi gawelil movlenaTa analizisa da ganzogadebis saSualeba eZlevaT da ufro
met sagazeTi sivrcesac uTmoben analitur Janrebs.

 gazeTis ormagi saxe da Sinagani interesTa konfliqti

faqtia, rom gazeTi sxvadasxva adamianisaTvis sxvadasxva rames niSnavs: zogisTvis
igi did Semosavlebze orientirebuli biznesia, romlis mTavari mizanic mflobelisaTvis
finansuri mogebis motanaa. sxvebisTvis gazeTi informaciis mniSvnelovani wyaroa, igi
sazogadoebas emsaxureba da demokratiis monapovrebs icavs. iseTebic arian, vinc
miiCnevs, rom gazeTi erTicaa da meorec: mag.: aSS komerciis departamentis mier gazeTis
ganmarteba orive am pozicias Seicavs: `aSS konstitucia da misi ganmarteba gazeTs
ganixilavs, rogorc informaciisa da Sexedulebebis mimwodebels, rasac udidesi mniSvneloba
aqvs mTavrobis funqcionirebisa da Tavisuflebis principebis ganxorcielebisaTvis...… gazeTs
uamravi roli aqvs, radgan mas milionobiT adamiani kiTxulobs... gazeTi erTdroulad aris

20
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
kerZo dawesebuleba, romelic maRali konkurenciis pirobebSi Tavis dasamkvidreblad ibrZvis
da kvazisazogadoebrivi institutic, romelic yoveli moqalaqis interesebs icavs.~Kkidev ufro
maRal misias akisrebs gazeTsac da, Jurnalistur saqmianobas, sazogadod, tradiciuli,
klasikuri, zneobrivi Jurnalistika: aristoteleseuli `simarTlis damkvidreba sikeTis saxeliT.~ es
ukanaskneli Jurnalizmis idealuri modelia, razec kalmosanTa rCeul umravlesobas uari
arasodes uTqvams.
amgvarad, amerikuli mediaTeoriis poziciidan (ix. deflor/denisi, masobrivi
komunikaciis gaazrebisaTvis... gv.75), Tanamedrove gazeTs ori saxe aqvs: erTis mxriv, igi
aris kvazisazogadoebrivi instituti, romelic sazogadoebis, xalxis interesebs unda icavdes, ris
gamoc arcTuiSviaTad gamodis xelisuflebis ama Tu im Stos an sxva danaSaulebrivi Zalebis
winaaRmdeg; es aspeqti Jurnalistikis Rirseuli tradiciebis gamomxatvelia, meores mxriv,
gazeTi _ rogorc biznesi, finansuri mogebis gzas eZebs da moqmedebs, rogorc sxva
cveulebrivi biznesdawesebuleba, rogorc damqiravebeli da rogorc komerciuli palatis wevri.
gazeTis ormagi saxe ganapirobebs biznesisa da Jurnalistikis rirebulebebis gardauval
Sejaxebas, rac arctuiSviaTad, gauTavebeli da gadauwyveteli konfliqtebis mizezi xdeba.
gazeTis ormagi saxe sakmaod seriozuli dilemis winaSe ayenebs nebismier
megazeTes.

21
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 leqcia IV. Jurnali

1. Jurnalis sasicocxlo cikli

Jurnali iwyeba ideiT: zogjer misi iniciatori redaqtoria da ara gamomcemeli. Uisec
xdeba, rom redaqtori da gamomcemeli an kidev, redaqtori da reklamebis direqtori erTad
toveben romeliRac Jurnals da axal proeqts iwyeben. arcTuiSviaTad, isini wina
damsaqmeblis konkurentebic xdebian. Uumetes SemTxvevebSi ki gamomcemeli, an –
momavali gamomcemeli SeimuSavebs Jurnalis ideas da mere iwyebs im pirovnebis Zebnas,
vinc am ideas ganaxorcielebs rogorc redaqtori.
am momentisaTvis gamomcemels, savaraudod, ukve aqvs arCeuli formati, moculoba
Jurnalisa, SerCeuli aqvs tipografia, Sedgenili _ muSaobis kalendaruli gegma. aqvs Senoba da
kompiuterebi. rac umTavresia _ Sedgenili aqvs biznes-gegma da, mopovebuli _ dafinanseba.
rac Seexeba redaqtors, man unda CarTos saqmeSi saredaqcio strategia, riTic
gamocema imuSavebs. amis gakeTeba vakuumSi ar gamova: redaqtors dasWirdeba
dawvrilebiTi informacia reklamis savaraudo damkveTTa da mkiTxvelTa Sesaxeb, viszec
Jurnali iqneba orientirebuli. da bolos, gasarkvevia, ra surs Tqvens momaval mkiTxvelTa
wres, risi wakiTxva surT Tqvens JurnalSi.
Semdgomi etapia gamocemis dagegmva. pirvelyovlisa _ gamocemis saxelwodeba,
slogani, rac gansazRvravs mis mimarTulebas. unda momzaddes ydis dizaini (sasurvelia
ramdenime varianti), rubrikebi; aucilebelia arsebobdes Jurnalis koncepcia (risi klasikuri
nimuSicaa ilia WavWavaZis `saqarTvelos moambezed~), savaraudo avtorTa wre.
mosamzadebel etapze gamomcemeli aucileblad adgens gayidvebis gegmas. magram
gayidvebze orientirebuli Jurnali mxolod satelevizio reklamebisa da dabali TviTRirebulebis
imedad didxans ver iarsebebs, Tu mudmivad mkiTxvelsa da mis molodinze ar iqna
orientirebuli, erTis mxriv, da, meores mxriv _ reklamis damkveTTa myar da stabilur
raodenobaze.
yvelaze kritikulia me-18 Tve, yovelTviuri, xolo 6 Tve – yovelkvireuli JurnalebisTvis:
am droisTvis Tu Jurnalma ver moZebna Tavisi niSa da ver daastabilura gayidvebi, iwyeba
krizisi da Jurnalis mimarTulebis Secvlis aucilebloba.
Jurnalis redaqtors sWirdeba udao talanti da alRo, intuicia, raTa mudmivad
afarTovebdes mkiTxvelTa wres da reklamis damkveTTa raodenobas.

22
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 Jurnalebis didi umravlesoba, rac unda samwuxaro iyos es, `mkvdradSobili~
aRmoCndeba da ver uZlebs Tanamedrove mediabazris konkurencias. Jurnalebis mxolod
mcire raodenoba axerxebs iqces `maradiul faseulobad~, myarad damkvidrdes sazogadoebis
cxovrebaSi. aseTi Jurnalebic ki periodulad dgebian aucileblobis winaSe, Tavidan
`gamoigonon sakuTari Tavi~, mudmivad ikvlion mediabazari, mkiTxvelis molodini da
gemovneba. is, vinc erTxel napovn `warmatebis formulas~ ver Seeleva da mudmivad siaxlis
ZiebaSi araa, ganwirulia marcxisaTvis.

 saredaqcio strategia
ar Rirs im Jurnalistis ndoba, romelsac mxolod fuli ainteresebs, iseve, rogorc ar unda
vendoT gamomcemels, romelsac igi ar ainteresebs. komerciul samyaroSi Semosavalia arsi,
mamoZravebeli Zala da sagamomcemlo saqmis Sefasebis kriteriumi.
Semosavali ganapirobebs imas, ramdenad iyenebT adamianebis niWs, profesiul
unarsa da, agreTve, kompaniis resursebs. Tu gamomcemels fuli ar ainteresebs, es niSnavs,
rom mas raRac sxva, gansakuTrebuli motivacia aqvs, zogjer, sakmaod Rirseulic. arseboben
mudmivad wamgebiani gamocemebi, romelTac gamomcemlisTvis sxva upiratesobebi
moaqvT, arafinansuri xasiaTisa: a).garkveul sazogadoebriv an profesiul wreebSi SeRwevis,
an: b).esaa tribuna sakuTari koncepciis, azrebis gamosaxatavad, an kidev: g). TviTrealizebis,
raRac sakuTaris Seqmnis survili, ambiciis dakmayofilebis saSualeba an, ubralod,
popularobis, saxelis mopovebis asparezi. es yvelaferi e.w. saimijo sagamomcemlo
saqmianobaa (vanity publishing. sityvasityviT _`gamocema pativmoyvareobis
dasakmayofileblad~).
gamomcemelis amocanaa eZebos da moipovos bazarze sul axali da axali niSa Tavisi
JurnalisTvis. man unda gamoavlinos saerTo interesebiT gaerTianebul potenciur mkiTxvelTa
jgufebi, romelTa molodini jer ar dakmayofilebula. an kidev, ipovos reklamis damkveTi,
romelic, Tavis mxriv, cdilobs momxmarebelTa sakuTari wris Seqmnas. gamomcemels
kargad daTvla unda SeeZlos da gamoiangariSos, potenciur mkiTxvelTa potenciuri
SesaZleblobebi. man unda moizidos reklamis damkveTTa saWiro raodenoba. rogorc ki
Jurnali iwyebs gamosvlas, gamomcemeli ibrZvis Semosavlis gazrdisa da xarjebis
SemcirebisTvis. es ki qmnis mTavar redaqtorTan konfliqtis wanamZRvrebs: Jurnalistika
Zviri siamovnebaa da iolad xdeba wamgebiani. Jurnali urTulesi ramaa. Ees erTdrouladaa

23
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
produqciac, adamianebis organizebac, maTTan muSaobis, TanamSromlobis xelovnebac.
Upirvelesi, rac redaqtors unda SeeZlos, esaa m o s m e n i s unari: yvela redaqtori modis
siaxleebisdanergvis surviliT, magram jer unda gaarkvioT, rogor Camoyalibda arsebuli
situacia, daakvirdiT SemoqmedebiT koleqtivSi pirovnebaTa Soris urTierTqmedebis rTul
meqanizms, SeigrZeniT Jurnalis muSaobis siRrmiseuli meqanizmi da Semdeg imoqmedeT.

 siaxluri informacia JurnalSi

siaxluri informacia (News) Jurnalistikis umniSvnelovanesi Semadgeneli nawilia.
misi teqstis sworad Sedgena unda SeeZlos yvela profesional, gamocdil Jurnalists da, es araa
`ioli~ saqme, rogorc bevrs hgonia. siaxluri informaciis enis Seswavla SesaZlebelia: misi arsi
isaa, rom faqti gamoiyeneba mkiTxvelis interesis gamowvevisa da warmarTvisaTvis.
siaxlur informacias naklebi literaturuli niWi sWirdeba, vidre analitur Janrebs da igi
amitomac iqca sastarto moednad damwyebTaTvis.
siaxle undaiyos kompaqturi da, imavdroulad _ dinamiuric. im mokle droSi, vidre
mkiTxveli mas gadaikiTxavs, misi gageba-gaazrebac unda moaswros. Sxvagvarad,
mkiTxvelma arsad unda waiforxilos teqstis kiTxvisas rtul konstruqciaze an, gaugebar
sityvaze. ukidures da cud SemTxvevebSi siaxluri informaciis teqsti daStampuli da uintereso
xdeba.
siaxluri informaciis gverdis dizaini funqciuri unda iyos. Amocana imaSi
mdgomareobs, rom rac SeiZleba swrafad mivawodoT mkiTxvels umTavresi: jer arsi,
Semdeg – wvrilmanebi. Informaciis sinaarsis mniSvneloba klebisken unda midiodes teqstSi.
aseTi masalis Semokleba iolia bolodan, gamoiricxeba raRac arsebiTis dakargvis riski.
arsebobs versia, rom aseTi siaxluri informaciis istoria ukavSirdeba aSS samoqalaqo
oms: telegrafis xazebi xSirad wydeboda maSin, roca samxedro korespondenti karnaxobda
brZolebis mimdinareobaze. igi aswrebda ekarnaxa gulisamaCuyebeli Sesavali, magram ver
aswrebda umniSvnelovanesis Setyobinebas: vin gaimarjva! amis gamo damkvidrda siaxlur
informaciaSi jer umTavresis Setyobineba, Semdeg – danarCeni. garda imisa, rom amgvari
informaciis gamoqveyneba moxerxebulia da igi sawiroebis SemTxvevaSi, iolad Semokldeba
bolodan, isic gasaTvaliswinebelia, rom mkiTxveli amgvar masalebs bolomde xSirad arc
kiTxulobs, amitom mas umTavresi Tavidanve unda SevatyobinoT. danarCen detalebSi
sakmarisia sizuste.

24
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 visac Jurnalisturi ganaTleba ar aqvs, uWirs am wesis gageba, miTufro, Tu maTi
mwerluri gamocdileba saskolo Temebs ar gascilebia, sadac mkacrad sTxovdnen Sesavals,
ramdenime nawilsa da daskvnas.
siaxluri informacia sxvagvarad iwereba.
siaxluri teqstis umTavresi elementia pirveli fraza, e.w. lidi. man unda miipyros
yuradReba da gamoxatos movlenis arsi. Esaa mTavari sirTule. problema isaa, movlenis,
faqtis arsi CaatioT erT mokle, pirvel abzacSi. Saamisod 25 sityvaa maqsimaluri. Arsebobs
misi Semoklebis ramdenime xerxi. Yvelaze gavrcelebulia e,w, `gadabrunebuli piramida~,
`msaxurTa eqvseuli~, `telegrama~, `dvrita~...
Jurnalistikis Teoretikosebs, gansakuTrebiT – amerikelebs, Zalian uyvarT
`gadabrunebuli piramida~. misi arsi imaSi mdgomareobs, rom umTavresi iTqvas
dasawyisSi – piramidis wverze, danarCeni – TandaTanobiT, mniSvnelobis Semcirebis
kvalobaze – piramidiseburad. es kargi rCevaa siaxluri informaciis teqstis dasawerad,
magram lidis- efeqturi dasawyisis weras ver gvaswavlis.
`msaxurTa eqvseuli~ momdinareobs kiplingis sabavSvi leqsidan, romelic yvela
amerikelma bavSvma icis da, sadac aseTi kiTxvebia dasmuli: vin? ra? rodis? sad? ratom?
rogor? Informaciuli SeniSvnis teqstma unda upasuxos am eqvsive kiTxvas.

 analituri statiebi
saJurnalo teqstebze saubrisas Cven naklebad vgulisxmobT siaxlur informacias,
romelic, upiratesad, gazeTis kuTvnilebaa. JurnalSi umTavresia faqtebisa da movlenebis
interpretaciis xelovneba, analituri Sinaarsis teqstebi avtoris poziciis gamoxatviT.
siaxleebi awvdis mkiTxvels sasargeblo informaciis kaleidoskops. Aanalituri statiebi
ki maTi interesebisa da miswrafebaTa gacilebiT farTo speqtrs exmianeba. umTavresia
wonasworobis dacva: Tqven unda moemsaxuroT mediaauditorias mravalferovani xerxebiT;
informirebiT, STagonebiT, saganmanaTleblo funqciiT, gasarTobi, rekreaciuli, provocirebisa
da sxv. mizniT. didi Secdomaa Jurnalis erTferovani masalebiT gavseba imis imedad, rom
dizaini SeZlebs mis gamravalferovnebas.
klasikuri saJurnalo statia – esaa erTiani nawarmoebi sityviT, dizainiTa da fotoTi
zemoqmedebisa da dainteresebis. asec unda daigegmos Jurnalis nomeri: JanrTa Teoriis
mTeli speqtris sesaZleblobaTa efeqturi gamoyenebiT< saavtoro svetebis nairgvarobit

25
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
dawyebuli, reportaJis, intervius, recenziisa da sxv. gamoyenebiT, razec JanrebisTvis
miZRvnil Tavebsi gveqneba saubari.

 dizaini
Jurnali vizualuri informaciis wyarocaa. marTalia, jer kidev arsebobs mxolod teqsturi
gamocemebis mcire raodenoba, Cveulebriv, oficiozebi.
Jurnalebis didi umravlesobisTvis vizualuri mxare umniSvnelovanesia: Sriftebis
SerCeviT dawyebuli, fotografiis gaazrebuli gamoyenebis, ilustraciis, ferisa da misT. SerCevis
xelovnebiT damTavrebuli.
xSiria Jurnalistebsa da dizainerTa Soris konfliqti, vinaidan redaqtorebis did
umravlesobas profesiuli momzadeba am mxriv ar gauvlia. amitom, aucilebelia Tavidanve
miveCvioT sakuTari teqstebis vizualizaciaze zrunvas, dizainerebTan SemoqmedebiT
TanamSromlobas. virwmunoT, rom dizainis amocana araa mxolod ilustrireba, galamazeba
teqstisa, is ar aris teqstis `damateba~. kavSiri teqstsa da dizains Soris Tanasworuflebiani da
organuli unda iyos.
amave dros, Tqvenma dizainerebmac unda gaiazron, rom saJurnalo dizaini
gamoyenebiTi disciplinaa da ara _ natif xelovnebaTa nairsaxeoba. Jurnalis dizaineri, esaa
vizualizaciis Jurnalisti, dizainma unda gamoxatos publikaciis safuZvelSi arsebuli idea.
saboloo produqti _ sityvisa da vizualuri gadawyvetis erToblioba, aris is, rac bevrad metia,
vidre mis Semadgenel komponentTa ubralo jami.

2. mediis eTikuri ganzomilebani

Cveulebriv, mediis eTika ZiriTadad sam sakiTxs moicavs:
a) reportaJebisa da sxva produqciis sizuste da siswore;

b) reportiorebis damokidebuleba wyaros mimarT;

g) interesTa konfliqtis acileba.

 sizuste da simarTle

26
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
 xSirad amboben, rom Jurnalistikis upirvelesi wesia: `sizuste, sizuste da kidev erTxel
sizuste~.
rodesac mediis eTikaze vsaubrobT, umetes SemTxvevaSi an mediis
warmomadgenelTa qceva igulisxmeba, an maT mier Seqmnili produqcia. zogjer kritikis
qarcecxlSi mediasaSualebis mflobelebic eqcevian.
praqtikulad ar darCenila mediasaSualeba, romlisTvisac eTikur darRvevebSi brali ar
daedoT. mediaeTika didi xnis ganmavlobaSi cxare diskusiis sagani iyo sityvis Tavisuflebis
iseT tradiciul qveyanaSi, rogoricaa aSS. axali ambebis Jurnalebi: Time, U.S. News Report,
Newsweek am Temas xSirad uTmoben yuradRebas. zogjer ki eTikis sakiTxebs mTavar
statiebsac uZRvnian.
zogierT kritikoss dResac ar sjera, rom konkurentul da finansur mogebaze
orientirebul medias eTikis CarCoebSi moqmedeba SeuZlia. meores mxriv, isic
WeSmaritebaa, rom vercerTi mediasistema iarsebebs sazogadoebis ndobis gareSe, risTvisac
aucilebelia zusti, samarTliani da damajerebeli komunikaciis arseboba.

 reportiorebis qceva
eTikis meore sakiTxi _ reportiorebis qceva, umniSvnelovanesi profesiuli aspeqtia. es
niSnavs reportiorebisa da mediis sxva TanamSromlebis wyarosTan mimarTebis eTikas,
romelic maT informacias awvdis. cxadia, araeTikuria informaciis mopovebis mizniT wyaros
motyueba, misi ndobis borotad gamoyeneba, miTufro – wyaros konfidencialurobis uflebis
darRveva. Jurnalisti zneobiT iwyeba da, uzneobasTan erTad mTavrdeba misi warmatebuli
kariera. samwuxarod, sabazro ekonomikis daundobeli kanonebi bevr Jurnalists ayenebs
dilemis winaSe da, arcTu cota scodavs am mxriv. WeSmariti, Rirseuli, meoTxe xelisuflebad
saxeldebuli Jurnalistika amgvar uzneobas gamoricxavs.

 interesTa konfliqti
interesTa konfliqti eTikuri problemis rigiT mesame da umniSvnelovanesi sakiTxia.
igi Jurnalistis miukerZoeblobas exeba: mag. Znelia CarTuli iyo politikaSi da miukerZoeblad,
pirutvnelad werde politikaze. Aseve, arsebobs `Cekis wignakis Jurnalistika~, roca axali

27
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა
ambebis organizaciebi wyaros fuls uxdian. Eesec Jurnalisturi eTikis normebis darRvevad
iTvleba. interesTa konfliqts aqvs adgili, roca Jurnalisti wers sakuTari ojaxis wevris
biznessaqmianobaze, an romelime axloblis sasamarTlo pasuxismgeblobaze da misT.
interesTa konfliqtis faqtebi miuRebelia JurnalistikaSi imdenad, rom arcTuiSviaTad,
aseT SemTxvevaSi reportiors samsaxuridan iTxoven.

 situaciuri eTika
eTikuri kodeqsebisa da wesebis umetesoba imdenad zogadia, rom konkretul
garemoebebs naklebad Seesabameba. amitom bevri Tvlis, rom JurnalistikaSi situaciuri
eTika ufro misaRebia.
situaciuri etika ar xelmZRvanelobs universaluri `erTi _ yvelas moergebas~
principiT. Aramed, konkretuli situaciis mixedviT iRebs gadawyvetilebas.Aase magaliTad, Tu
reportiori amzadebs siuJets sajaro piris, politikuri kandidatis Seuferebeli piradi cxovrebis,
saidumlo intimuri urtiertobebis Sesaxeb, igi xelmZRvanelobs principiT: `sazogadoebas
ufleba aqvs flobdes informacias~, iwreba am adamianis pirad cxovrebasi da asajarovebs
mas. Magram kerzo piris, rigiti moqalaqis SemTxvevasi msgavsi ramis uflebas is ver
miscems tavs, es pirovnebis piradi sivrcis xelyofa iqneba.
mediaeTikis sakiTxebi mudmivi kvlevisa da gansjis sagania. erTi ram cxadia, rom igi
aqtualobas ar kargavs arc mediaTeoriasa da arc mediapraqtikaSi, vinaidan mediaauditoriis
ndobis mopoveba-SenarCuneba Jurnalistikis sasicocxlo problemaa, rac, didwilad,
mediaeTikas efuZneba.

28
ბეჭდური მედია პროფ. დიანა ტყებუჩავა