सहा ऋतू व यांचे मराठ

म हने
 या े खाती मजकूर मराठ व कपी डया या
व को ीय े खन ै स अनुस न नाही.
आपण हा े ख तपासून या या पुन खनास
मदत क कता.

नवीन सद यांना मागद न

हा साचा अ ु े खन, अ व को ीय मजकूर
अथवा मजकुरात अ व को ीय े खन ै
व वना-संदभ े खन आढळ यास वापर ा
जातो. कृपया या संबंधीची चचा चचापानावर
पहावी.

संक पना
ऋतू या दाची ा या-सौरं मास यं राम
ऋतु र य भधीयते | हे रामा,सौर मास या ा ऋतू असे
हणतात असे पु षाथ च ताम ण ंथात सां ग े
आहे. ऋतू हे सूया या गतीवर अव ं बून असतात
.स या आपण चै -वै ाख=वसंत ऋतू अ ी गणना
करीत अस ो तरी ऋतू हे चं मासावर अव ं बून नसून
ते सौरमासावर हणजे सूय सं ांतीवर अव ं बून
असतात.[१]

ाचीन सा ह यात
मुखं वा एतत् ऋतूनां यद् वस त:-वसंत हे ऋतूंचे मुख
होय असे तै रीय ा ण या ंथात सां गत े
आहे.गीतेम ये ऋ ूनां कुसुमाकर:(ऋतूंम ये मी वसंत
आहे) असे ीकृ ण हणतात.

तै रीय ा ण या ंथात सां गत े आहे क त य ते

वस त: र:| ी मो द ण: प :| वषा: पु छम्| रद
उ र: प :| हेम तो म यम्| हणजे वसंत हे
संव सर पी प याचे म तक, ी म उजवा पंख, वषा
हे ेपूट, रद डावा पंख, व हेमंत म य होय.
वषात या तीन ऋतूं या ारंभी तीन य कर याची
बु पूव भारतीयांची चा होती. पुढे बु ाने थोडासा
फरक क न तीच क पना वीकार . वषाचे व वध
हंगाम अ ा अथ ऋतू हा द ऋ वेदात आ ा आहे
पण तथे तीनच ऋतूंचा उ े ख आढळतो. चार
म ह यांचा एक ऋतू अ ी यांची योजना आहे. वसंत,
ी म, रद हे ते तीन ऋतू होत. [२] महाकवी
का दासाचे ऋतुसंहार हे सं कृत का स आहे.

सहा ऋतू व यांचे च त मा यता

अस े े चां म हने
सहा ऋतूच मा हती :-

- वसंत : चै , वै ाख.

- ी म : ये , आषाढ

- वषा: ावण, भा पद
- रद : आ न, का तक

- हेमंत : माग ीष, पौष

- र : माघ, फा गुन

म हने आ ण ऋतू यां या समीकरणातून व वध सण

आ ण ते भारतीय परंपरेत साजरी के जातात.

वसंत ऋतूत गुढ पाडवा, रामनवमी, हनुमान जयंती,

बु पौ णमा ,वसंत पंचमी ही ते साजरी होतात.

ी म ऋतूत वटपौ णमा, आषाढ एकाद ी अ ी ते

येतात.

वषा ऋतूत नारळ पौणमा, र ाबंधन, ह रता का,

गणे चतुथ अ ी ते के जातात.

रद ऋतूत दे वीचे ारद य नवरा , कोजा गरी

पौ णमा, द पाव असे सण येतात.
हेमंत ऋतूत माग ीष गु वार त, द जयंती ,मकर
सं ांती अ ी ते के जातात.

र ऋतूत माघी गणे जयंती, होळ , रंगपंचमी

असे सण व ते के जातात.

च दा न
 डाख येथी पावसाळ ढग

मकर सं ांती उ सव

1. भारतीय सं कृती को खंड प ह ा

2. भारतीय सं कृती को खंड प ह ा
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?
title=सहा_ऋतू_व_ यांचे_मराठ _म हने&oldid=1676343"
पासून डक े

ेवटचा बद २ म ह यां पूव ज कडू न

इतर काही न द के नस यास,येथी मजकूर CC BY-SA

3.0 या अंतगत उप ध आहे.