दशमी कक्षा

आमोदः
सम्ऩर्
ू -ण संस्कृतम ् ।
 व्यञ्जनानतााः।

पृ.क्र.१९ – व्यञ्जनानत नामाांची तोंडओळख रम्यसांस्कृ तम्

च्या माध्यमातून ददली ाअहे

त्यानांतर पृ.क्र.२० वर व्यञ्जनानताांचे भाषासूत्रम्-१ ाअहे

यामध्ये ननर्ददष्ट के लेले शब्द ‘तानलकापूर्तत कु रुत’ या

कृ तीसाठी महत्त्वाचे

त्यामुळे ददलेल्या तानलकाांखाली त्यानुसार चालणाऱ्या

शब्दाांची जी यादी ददली ाअहे त्याकडे लक्ष वेधावे
भाषासूत्रम्-१ मध्ये वत् / मत्-प्रत्ययानत, ाआन्ननत,
ाऄन्ननत, चकारानत, शकारानत, जकारानत नामे समानवष्ट

पृ.क्र.२३ - नवद्यार्थयाांच्या ाऄनधक मानहतीसाठी, तसेच

लक्षात राहण्यासाठी कारके व तीनही ललगातील
नामाांच्या काररका ददल्या ाअहेत
 लकारजगत् ।
(ाऄ) धातवाः – नितीयाः समूहाः ।

रम्यसांस्कृ तम् - पृ.क्र.३५ – ाअधुननक काळाशी व मुलाांच्या

भावनवश्वाशी सुसांगत WhatsApp group chat या
नानवनयपूणण सांकल्पनेतून नितीय गटातील धातुांची ओळख
करून ददली ाअहे, जी नवद्यार्थयाांना नक्कीच ाअवडेल
भाषासूत्रम् – २
 नितीय गटाचे धातू तानलकापूतीसाठी नाहीत
 पण सवण प्रकारच्या लेखनकौशल्यासाठी याची ननताांत
ाअवश्यकता ाअहे
 पृ.क्र.३९ वर दशलकाराांची काररका ददली ाअहे
 लकारजगत् ।
(ाअ) नलट् ।

रम्यसांस्कृ तम् - परोक्षभूतकालाः। (पृ.क्र. ४०)

 भूतकाळाचे तीनही प्रकार समजण्यासाठी Timeline या

ाअधुननक सांकल्पनेचा वापर

 नलट् (परोक्ष-भूतकालाः) तानलकापूतीसाठी नाही परां तु

लकारपररवतणनासाठी ाअहे. नलट् चे लट् / लङ् / लोट् /
नवनधनलङ् मध्ये पररवतणन करण्यास नवचारावे परां तु
ाआतर लकाराांचे नलट् मध्ये पररवतणन नवचारू नये
 भाषासूत्रम् – ३
(ब) नलट् ।
 नलट् - प्रत्यय
 ाऄभ्यस्त व ाअमनत – धातुरूपतानलका (पृ.क्र. ४१,४२)

(क) वाच्यपररवतणनम् ।

 पृ.क्र.४३,४४ - वाच्यपररवतणनासाठी महत्त्वाचे

 फक्त सकमणक-कतणरर ाऄथवा कमणनण वाच्यपररवतणन
मूल्यमापनासाठी नवचारावे
 फक्त लट् -लकारामधील ाऄथवा
कतणरर / कमणनण-भू.-धा.-नव. मधेच पररवतणन ाऄपेनक्षत
 समासााः ।
रम्यसांस्कृ तम् - पृ.क्र.५३, ५४
 व्याकरणदृष्ट्या घटकाचे स्पष्टीकरण – पृ.क्र. ५५ ते ५९
 ाआतरे तर-िांिाः, समाहार-िनिाः, नवभनक्त-तत्पुरुषाः,
उपपद-तत्पुरुषाः, नञ्-तत्पुरुषाः, कमणधारयाः, बहुव्रीनहाः
(समानानधकरण / व्यनधकरण) ाअनण ाऄव्ययीभावाः एवढेच
समास ाअहेत. त्यामुळे नशकवता नशकवता बाकीचे समास
हवे तर साांगवेत पण ते मूल्यमापनासाठी नाहीत
 समास हे परीक्षेमध्ये तानलकापूतीच्या स्वरूपात
नवचारावेत

 तीन स्तम्भाांपैकी एक गाळलेली जागा ठे वावी

 ाऄभ्यासपत्रम् १,२,३,४ मधील पाठाधाररत सवण

समस्तपदे ाअनण घटक स्पष्टीकरणासाठी ाअलेली सवण
उदाहरणे याांचे मूल्यमापनासाठी उपयोजन

 तानलकापूतीचा नमूना पृ.क्र ५४ वर ददला ाअहे

समस्तपदम् नवग्रहाः समासनाम
 धातुसानधत-नवशेषणानन ।
सवण धातुसानधत-नवशेषणाांची एकनत्रत तानलका –पृ.क्र. ७८

कृ त्य-प्रत्ययानतानन ।
कमणनण-नवध्यथणक-धातुसानधत-नवशेषणानन

रम्यसांस्कृ तम् – पृ.क्र. ७१, ७२

भाषासूत्रम् – ४ – पृ.क्र. ७३

 भाषाप्रयोगाच्या दृष्टीने ाअकलन महत्त्वाचे

 मूल्यमापनाच्या दृष्टीने तानलकापूतीसाठी उपयोजन
 शतृ-शानच्-प्रत्ययानतानन ।
वतणमानकालवाचक-धातुसानधत-नवशेषणानन

रम्यसांस्कृ तम् – पृ.क्र. ७४

भाषासूत्रम् – ५ – पृ.क्र.७५

 भाषाप्रयोगाच्या दृष्टीने ाअकलन महत्त्वाचे

 मूल्यमापनाच्या दृष्टीने तानलकापूतीसाठी उपयोजन
 कमणनण-व.का.धा.नव. ाऄभ्यासक्रमात नाही
 क्त ्-प्रत्ययन्तानि व क्तवत-ु प्रत्ययन्तानि ।
कमणणर्/कतणरर-धातस ु ाधधत-विशेषर्ानन

पुनाःस्मारणम् – पृ.क्र. ७६, ७७

 मूल्यमापनाच्या दृष्टीने तानलकापूतीसाठी उपयोजन

 कतृव
ण ाच्य - कमणवाच्य - पररवतणनाच्या दृष्टीने ाअकलन
ाअवश्यक
 णिजन्ताः ।
(प्रयोजकााः)

रम्यसांस्कृ तम् – पृ.क्र. ९३

भाषासूत्रम् – ६ – पृ.क्र.९५

 भाषाप्रयोगाच्या दृष्टीने ाअकलन ाअवश्यक

 नणजनतां कु रुत / ननष्ट्कासयत ह्या दोनही कृ ती
 मूल्यमापनाच्या दृष्टीने कृ नतपनत्रके तील पञ्चमाः नवभागाः-
भाषाभासाः मधील कृ ती ५) ाअ-४-छ साठी महत्त्वाचे
 पाठात वाक्ये दुर्ममळ ाऄसल्याने रम्यसांस्कृ तम् व
भाषासूत्रम् मधील वाक्ये मूल्यमापनासाठी वापरावीत
 सङ्ख्यानवश्वम् १ व २ ।
रम्यसांस्कृ तम् – पृ.क्र. ९६ ते १००
 ाअजी व नातवांडाांच्या सांवादाच्या स्वरूपात क्रमवाचक,
ाअवृनिवाचक व समूहवाचकाांची ओळख
 सम्भाषापत्रम्, चानरमसनामानन, सरस्वतीस्तोत्रम् या
िारे पररचय व ाऄभ्यास
 नशक्षक-नवद्याथी सांवादाच्या स्वरूपात दीघणसां्या
 सम्भाषापत्रम्- पृ.क्र. १०० हे मूल्यमापनाच्या दृष्टीने
कृ नतपनत्रके तील पञ्चमाः नवभागाः - भाषाभ्यासाः मधील
कृ ती ५) ाअ-१ साठी महत्त्वाचे
 पृ.क्र. ९८ वरील दीघणसङ्ख्यााः के वळ मानहतीपर ाऄसून
त्याचे मूल्यमापन ाऄपेनक्षत नाही
सऱु भं
रोचते
व्याकरिम ्.... पठानि निरन्तरम ्....
मह्यम ्.....