Punim seminarik

Lënda: Financat publike

Tema: Tatimet personale si e ardhur publike në republikën e Maqedonisë së

Veriut

Profesori: Studenti:

Prof.Shyret Elezi Advije Beqiri

Gostivar 2019

1
Përmbajtja

2
Hyrja

3
 Tatimi personal mbi të ardhurat

Tatimi personal mbi të ardhurat paguhet për të hyrat neto nga të gjitha burimet,
me përjashtim të atyre të hyrave që përjashtohen me ligj nga tatimi.
Të ardhurat që i nënshtrohen tatimit përcaktohen me ligj dhe ato përbëhen nga
të hyrat e poshtëshënuara që i ka realizuar detyruesi tatimor në vend dhe në botën e
jashtme:
1. të ardhurat vetjake;
2. të hyrat nga veprimtaria bujqësore;
3. të hyrat nga veprimtaria e pavarur;
4. të hyrat nga pasuria dhe nga të drejtat pasurore;
5. të hyrat nga të drejtat e autorit dhe nga të drejtat prej pronësisë industriale;
6. të hyrat nga kapitali;
7. fitimi kapital, me përjashtim të fitimit kapital të realizuar nga shitja e letrave me
vlerë;
8. fitimet nga lojërat e fatit dhe nga lojërat e tjera shpërblyese; dhe
9. të hyrat e tjera.
Të hyrat e sipërpërmendura nuk është e thënë të jenë realizuar vetëm në para,
por edhe në natyrë dhe në letra me vlerë ose në ndonjë lloj tjetër.
Të ardhurat e caktuara bëjnë përjashtim nga detyrimi i pagimit të tatimit mbi të
ardhurat. Këto të ardhura janë numëruar në mënyrë taksative në ligj. Marrë në tërësi,
këto janë të ardhurat që realizohen mbi bazën e shpërblimeve, të bursave, të mbrojtjes
sociale, të mbrojtjes së fëmijëve, të ndihmës sociale, të shtesës invalidore, si dhe llojet e
tjera të ndihmave, të shtesave të vajtjes në pension, të shtesave të ndërprerjes së punës.
Duhet thënë se tatimi mbi të ardhurat nuk paguhet për kamatat në bazë të huave
publike, për kamatat në bazë të detyruesve shtetërorë si dhe për kamatat mbi depozitat
e kursimit, mbi llogaritë rrjedhëse dhe mbi depozitat me të parë.

4
Detyrues i tatimit mbi të ardhurat është personi fizik, tregtari individ, personi
fizik që merret me vepritmari bujqësore, me veprimtari zejtare ose me ndonjë profesion
të lirë.
Periudha tatimore për të cilën përcaktohet tatimi mbi të ardhurat është viti
kalendarik. Gjatë vitit paguhet paradhënia e tatimit ose tatimi paguhet mbi bazën e
aktvendimit të organit për të hyrat publike. Në fund të vitit bëhet përllogaritja
përfundimtare e tatimit mbi të ardhurat.
Bazën tatimore e paraqesin të ardhurat të pakësuara për kontributet e sigurimit
pensional dhe invalidor, të sigurimit shëndetësor dhe të punësimit, si dhe kontributet e
sigurimit pensional dhe invalidor vullnetar të paguara nga tatimpaguesit. Lirimi
personal gjatë përllogaritjes vjetore të tatimit mbi të ardhurat është 30.000 denarë dhe
shpallet në fillim të vitit nga ministri i Financave. Pakësimet nuk u njihen tatimpaguesve
të cilët nuk janë rezidentë të Republikës së Maqedonisë me rastin e përllogaritjes së
tatimit mbi të ardhurat për të ardhurat e realizuara në Republikën e Maqedonisë.
Me rastin e përllogaritjes së tatimit mbi të ardhurat përdoret shkalla prej 15 %
për të ardhurat për tatim deri 360.000 denarë dhe 18 % për të ardhurat për tatim mbi
360.000 denarë.
Në Ligjin për tatim personal mbi të ardhurat janë përcaktuar hollësisht të
ardhurat e sipërthëna prej pikës 1 deri te pika 9, si dhe zbritjet dhe mënyra e
përllogaritjes së bazës tatimore për llojet e caktuara të të ardhurave.
Përcaktimin dhe arkëtimin e tatimit personal mbi të ardhurat e kryen organi për
të hyra publike. Për tatimpaguesit mbahet regjistër i veçantë në të cilin përfshihen të
dhënat që paraqesin rëndësi për përcaktimin e detyrimit tatimor.
Po qe se tatimi mbi të ardhurat nuk paguhet brenda afateve të përcaktuara me
ligj, tatimpaguesi paguan kamatë.
Arkëtimi i tatimit mbi të ardhurat mund të bëhet detyrimisht po qe se
tatimpaguesi, detyrimet në bazë të tatimit mbi të ardhurat nuk i paguan vullnetarisht
dhe brenda afatit të përcaktuar me ligj. Arkëtimi i detyrueshëm përbëhet nga
inventarizimi dhe nga shitja e pasurisë nëpërmjet ankandit publik me procedurën të
parashikuar me ligj.

5
 Të ardhura të tatueshme:

 pagat dhe shpërblimet e tjera, në lidhje me marrëdhëniet aktuale të punës;

 të ardhurat që rrjedhin nga fitimi i ortakut apo i aksionerit në shoqërinë tregtare;
 të ardhurat nga interesat bankare apo ato të përfituara nga letrat me vlerë;
 të ardhurat që rrjedhin nga e drejta e autorit dhe pronësia intelektuale;
 të ardhurat nga enfiteoza, huaja dhe qiratë;
 të ardhurat nga kalimi i së drejtës së pronësisë mbi pasuritë e paluajtshme;
 të ardhurat e individëve nga lojërat e fati dhe kazinotë;
 të ardhurat e realizuara nga diferenca ndërmjet çmimit të shitjes dhe çmimit të blerjes së kuotave
ose aksioneve, që një ortak ose aksioner zotëron dhe ja shet një personi tjetër;
 të ardhurat në formë monetare për shtimin e kapitalit me burime nga jashtë shoqërisë, që nuk
janë të tatuara më parë, ndërkohë që kanë qenë objekt tatimi dhe që nuk janë të shoqëruara me
dokumente zyrtare, që vërtetojnë origjinën e këtyre të ardhurave. Procedurat përcaktohen me
udhëzim të Ministrit të Financave;
 të ardhura të tjera, që nuk identifikohen në format e paraqitura.

Mbajtja në burim e tatimit mbi të ardhurat

6
 Çdo punëdhënës, që paguan për punëmarrësin një pagë a shpërblim, mban tatimin mbi të
ardhurat personale, dhe e derdh tatimin e mbajtur në favor të organeve tatimore, jo më vonë se
data 20 e muajit pasardhës të kryerjes së pagesës.Konkretisht:
 dividendët;
 ndarjet e fitimit;
 interesat;
 pagesat për të drejtat e autorit dhe për pronësinë intelektuale;
 pagesat për shërbimet teknike, shërbimet e menaxhimit, shërbimet financiare dhe ato të
sigurimit;
 pagesat për menaxhimin dhe pjesëmarrjen në këshillat drejtues;
 pagesat për ndërtimin, instalimin, montimin ose për punë mbikëqyrëse që lidhen me to;
 pagesat për qeratë;
 pagesat për shfaqjet e aktorëve, të muzikantëve ose sportistëve, për shfaqjet e tyre;
 të ardhurat e individëve nga lojërat e fatit dhe kazinotë.
(shkarko ligjin në fund të faqes)

Paguesi i shumave është i detyruar të mbajë regjistrime për llogaritjen dhe mbajtjen e tatimit
në burim për çdo përfitues të ardhurash dhe t’i vërë ato në dispozicion të organeve tatimore
dhe të personit përfitues të të ardhurave, për të cilin është bërë pagesa.

7
 Nuk mbahet tatimi në burim të pagesave të kryera për:

 personat rezidentë shqiptarë, të regjistruar si tatimpagues të tatimit mbi fitimin dhe të tatimit mbi
vlerën e shtuar ose personat e regjistruar si tatimpagues të taksës vendore mbi biznesin e vogël;
 dividendët dhe shpërndarjet e tjera të fitimit për Pjesëmarrjet që përjashtohen me ligj nga tatimi
mbi fitimin të ligjit;
 pagesat e bëra personave jorezidentë për shërbimet për transportin ndërkombëtar të pasagjerëve
dhe mallrave.

8
Lënda e taksimit

Taksë trashëgimi dhe dhuratë e paguar në pronën e paluajtshme dhe e drejta e uzufruktit dhe
përdorimin e pasurive të patundshme, të cilat trashëgimtarët ose përfituesit dhuratë trashëgojnë
apo të marrë në bazë të ligjit të trashëgimisë apo vepër e dhuratë. Ai paguan të holla, llogarive të
arkëtueshme, letrat me vlerë dhe pasuri të tjera të luajtshme, nëse vlera e tregut e kontratës së
trashëgimisë ose dhuratë është më e lartë se paga mesatare prej një viti në Maqedoni në vitin e
kaluar, sipas Entit shtetëror për statistikë statistikat. Vlera e të gjitha dhuratave të të njëjtit lloj, të
marra gjatë një viti kalendarik, është një bazë tatimore. Vlera e dhuratave të administratës
komunale, administrata komunale në Shkup dhe administrata e qytetit të Shkupit do të mbajë
shënime, në bazë të cilit, në fund të vitit marrësit e dhuratave mund të jetë i ngarkuar me taksën,
nëse, gjatë vitit të marrë më shumë dhurata të njëjtë lloji dhe lartësia mbi shumën e përcaktuar.

taksapagues
Tatimpaguesit e kësaj takse janë persona-rezidentët fizikë ose juridikë të Republikës së
Maqedonisë, të cilët trashëgojnë pasurinë ose marrin pronën si një dhuratë në vend ose jashtë
vendit, dhe prona të huaj fizik dhe personi-jo rezident juridik, të paluajtshme dhe të luajtshme e
trashëguara apo të pranuara si një dhuratë në territorin e Republikës së Maqedonisë.

Nëse trashëgimtari është pranuar trashëgimtari heq dorë nga trashëgimi në favor të një personi i
cili do të vinte në këtë trashëgimi dhe në rast trashëgimtarit të mos lihen, tatimi i paguar nga
personi në të cilit pronësia është transferuar pronën e trashëguar, dhe në qoftë se trashëgimtari
largohet trashëgiminë e një individi, të cilët do të vijnë në trashëgim në qoftë se trashëgimtari
nuk mund të lihen, atëherë trashëgimtari ceduar trashëgimia paguar taksë trashëgimi, dhe personi
për dobi të të cilit është transferuar trashëgimi dhuratë e tatueshme.

9
Shkalla e taksës

Normat e taksës së trashëgimisë dhe dhurimit janë proporcionale dhe të ndryshme në varësi të
rendit të trashëguar.
Trashëgimi ose marrësi i urdhrit të parë të trashëguar është i përjashtuar nga pagesa e taksave.
Taksë trashëgimi dhe dhuratë pagues trashëgimia e dytë llogariten në normën e 2% deri në 3%
për një tatimpagues nga trashëgimi i tretë ose person që nuk është një i afërm i tatimit të vdekur
është llogaritur në masën 4% deri 5%.
Shuma e normave me vendim përcakton këshilli komunal, Këshilli i komunave në Shkup dhe të
Këshillit të Qytetit në bazë të Qytetit të Shkupit.

10
Baza tatimore
Baza e taksave trashëgimi dhe dhuratë vlerës së tregut të pronës së trashëguar apo pronën
pranuar si dhuratë në kohën e ndodhjes së detyrimit tatimor dhe borxhet reduktuara dhe kostove
që pengoj Prona, lëndë e tatimimit.
Përjashtimet nga taksat
Tatimi mbi trashëgimin dhe dhuratën nuk paguan:
trashëgimtari, dmth. marrësi i një dhurate nga rendi i parë trashëgues;
trashëgimtar, ose marrësi i dhuratës së trashëgimisë së dytë të një trashëgimi ose dhuratë të marrë
shtëpinë e sheshtë ose të familjes në qoftë se trashëgimlënësi ose dhënësi dhuratë jetuar në të
njëjtën shtëpi për të paktën një vit para vdekjes së trashëgimlënësit, pra në kohën e marrjes së
dhuratën, me kusht që ai dhe anëtarët e familjes së tij të mos kenë një tjetër apartament ose
apartament dhe
trashëgimtar, ose marrësi i dhuratës së rendit të dytë të vazhdimësisë në të cilën bujqësia është
një aktivitet bazë që do të trashëgojë ose për të marrë si një tokë dhuratë bujqësore dhe objekteve
ekonomike, në qoftë se trashëgimlënësi ose dhënësi dhuratë jetuar në të njëjtën shtëpi për të
paktën një vit para vdekjes së trashëgimlënësit , dmth. në çastin e marrjes së dhuratës.
Nga tatimi mbi trashëgimi dhe dhuratë përjashtohen: organet shtetërore, komunat, autoritetet
komunale në Shkup dhe organet e Qytetit të Shkupit, Bankës Kombëtare të Maqedonisë, Kryqit
të Kuq, humanitare,,, arsimore, institucionet kulturore shkencore sociale dhe komunitetet fetare
për dhuratën që kanë marrë në formën e pasurive të paluajtshme ose të luajtshme, letrave me
vlerë, parave të gatshme dhe të arkëtueshmeve.
3.Tatimi mbi shitblerjen e pasurive të
Lënda e taksimit
Qarkullimi i pasurisë së patundshme paguhet në qarkullimin e pasurisë së patundshme. Nën
tregtinë e pasurive të patundshme është konsideruar një transferim pa kompensim të drejtave
pronësore të pasurive të patundshme, si dhe mjete të tjera të fitimit të pasurive të patundshme me
ose pa kompensim ndërmjet personave juridikë dhe fizikë.

11
për furnizimin e pasurive të paluajtshme në procedurën e shpronësimit;
kur një përfaqësi e huaj diplomatike, gjegjësisht konsullore, kalon të drejtën e pronësisë së
pasurisë së paluajtshme, me kusht të reciprocitetit;
kur e drejta e pronësisë transferohet me qëllim të shlyerjes së detyrimeve në bazë të të ardhurave
publike në procedurën e inkasimit;
mbi furnizimin e pasurive të paluajtshme ndërmjet autoriteteve shtetërore, ndërmjet autoriteteve
shtetërore dhe komunave dhe mes komunave;
shitja e pasurisë së paluajtshme në procedurën e konfiskimit;
e shitjes së banesave në pronësi shoqërore, nëse nuk ka rregullore në marrëveshjen e shitjes,
detyrimi tatimor i të cilit është;
kur e drejta e pronësisë së pasurisë së paluajtshme i transferohet autoriteteve shtetërore për
mbledhjen e kërkesave në falimentim dhe procedurat e përmbarimit;
kur titulli të pronës është transferuar në huadhënës mbështetjen gjatë gjithë jetës e cila në lidhje
me marrësit e ushqim është e rendit të parë të trashëgimisë dhe vetëm për një pjesë të pronës që
do të kishte sukses në bazë të trashëgimisë pa ofruar mbështetje;
në qarkullimin e parë të ndërtesave të banimit dhe apartamenteve që do të ekzekutohen brenda
një periudhe deri në pesë vjet pas ndërtimit në të cilën llogaritet tatimi mbi vlerën e shtuar;
kur investon në pasuri të paluajtshme në kapitalin e kompanive;
të tregtimit të letrave me vlerë, në kuptim të Ligjit mbi Letrat me Vlerë dhe
kur e drejta e pronësisë së pasurisë së patundshme transferohet në bankë si kreditor, me qëllim të
marrjes së një kërkese monetare, nëse shet pronën e blerë brenda tre vjetëve.

12
Përfundimi

13