EsP Grade 9 1st Quarter

KWARTER: UNA
Sabjek: EsP Baitang: 9

Petsa Sesyon: 1
Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-uunawa sa
lipunan at layunin nito (ang kabutihang panlahat)
Pamantayan sa Pagganap Naisasagawang mag-aaral ang isang proyekto na
makatutulong sa isang pamayanan o sector sa
pangangailangang pangkabuhayan, pangkultural, at
pangkapayapaan.
Kompetensi Natutukoy ang mga elemento ng kabutihang
panlahat.
KP1.1 EsP9PL-Ia-1-1
I. LAYUNIN
Apektiv Naiuugnay sa sariling karanasan ang mga elemento
ng kabutihang panlahat.
Saykomotor Naiisa-isa ang mga elemento ng kabutihang panlahat
(sa pamamagitan ng paggawa ng diorama, paggawa
ng maikling tula, maikling pagsasadula).
Kaalaman Nabibigyang-kahulugan ang kabutihang panlahat at
ilang piling termino.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 1: Layunin ng Lipunan: Kabutihang
Panlahat
B. Sanggunian * Edukasyon sa Pagpapakatao, TG: p.2-3 & LG: p.4-
12
C. Kagamitang Aklat, mga kagamitan para sa pagguhit, mga bagay
Pampagtuturo na magagamit sa diorama yung makikita lamang sa
paligid o recyclable materials.
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Ano ang larawan ng isang matiwasay na lipunan
para sa iyo?
2. Ano ba ang uri ng lipunang kinabibilangan mo sa
Pangmotibeysyunal ngayon? Masasabi mo bang ito ay isang
na Tanong matiwasay na lipunan?
3. May paggalang ba ang bawat isa sa kapwa niya
indibidwal?
Aktiviti/Gawain 1. Pagpapasagot sa Paunang pagtataya na makikita sa
pahina 2-4 sa ESP 9 LM.
2. Ipaliwanag sa mga mag-aaral na ang layunin sa

pagbibigay ng paunang pagtataya ay upang mataya
ang kanilang mga dating kaalaman lalo na sa
1
nilalaman ng aralin.
3. Bigyan ang mga mag-aaral ng 10 minuto para sa

pagtataya. Pagkatapos, iwasto ang kanilang mga
sagot.
Pagsusuri/Analysis Tanungin ang mga mag-aaral: Ano ba ang natuklasan

mo mula sa iskor na iyong nakuha?
Panuto: Magkakaroon ng pag-uulat sa naging

resulta ng ginawang pagtataya. Indibidwal.
B. Paglalahad Pagkakaroon ng talakayan tungkol sa “Layunin ng
Abstraksyon Lipunan: Kabutihang Panlahat.
(Pamamaraan ng 1. Ano ang kahulugan ng kabutihang panlahat?
Pagtalakay)
* Kabutihang panlahat- ito ay kabutihan para sa
bawat isang indibidwal na nasa lipunan.
2. Ano-ano ang mga elemento ng kabutihang

panlahat?
Mga elemento ng Kabutihang panlahat:

1. Ang paggalang sa indibidwal na tao.
2. Ang tawag ng katarungan o kapakanang
panlipunan ng pangkat.
3. Ang kapayapaan.
C. Pagsasanay Pagkakaroon ng formative test (Paper ballpen test)
(Mga Paglilinang na
Gawain) 1. Ano ang kahulugan ng kabutihang panlahat?
Kabutihang panlahat- ito ay kabutihan para sa
bawat isang indibidwal na nasa lipunan.
2-4. Ano-ano ang mga elemento na tumutukoy sa

kabutihang panlahat?
a. Ang paggalang sa indibidwal na tao.
b. Ang tawag ng katarungan o kapakanang
panlipunan ng pangkat.
c. Ang kapayapaan.
5. Ang bagay na ito ay nagsasaad ng kabutihan

para sa bawat isang indibidwal na nasa lipunan. Ano
ito?
- Kabutihang Panlahat
D. Paglalapat Pagpapasulat ng isang essay na may limang
(Aplikasyon) pangungusap gamit ang gabay na tanong:
2
1. Paano mo maiuugnay sa sariling buhay ang mga
elemento ng kabutihang panlahat? Ano ang dapat
mong gawin bilang miyembro ng lipunan?
E. Paglalahat Ano ba ang masasabi mo sa paksang natalakay natin
(Generalisasyon) sa araw na ito? Ikaw ba ay may sariling pananaw
para sa kabutihang panlahat? Paano o sa anong
paraan?
Ang kabutihang panlahat ay________.

IV. PAGTATAYA Pangkatin ang mga mag-aaral sa tatlong pangkat.
Ang bawat pangkat ay bubunot kung anong gawain
ang dapat nilang gawin.
Pero bago yan, pansinin muna natin ang mga
pamantayan na dapat sundin.
A. Tula at Pagsasadula
Ideya o konsepto na naayon sa paksa
Kaisahan
Dating sa Madla
Pamantayan:
5 - Very good (Pinakamagaling) – 95-100%
4 - Good (Magaling-galing) – 85-90%
3 - Fair (Magaling) – 75-80%
B. Diorama
Biswal Impak
Pagtangkilik sa paggamit ng recyclable na
materyales
Kaangkopan ng awtput
Pamantayan:
5 – Very good (Pinakamagaling) – 95-100%
4 - Good (Magaling-galing) – 85-90%
3 – Fair (Magaling) – 75-80%
a. paggawa ng maikling tula

b. paggawa ng diorama mula sa recyclable na
materyales.
c. pagpapakita ng maikling pagsasadula
Dapat ito ay naayon sa elemento ng kabutihang
3
panlahat. Bigyan ang mga mag-aaral ng 20 minuto sa
paghahanda sa kanilang gawain.
Pagpapakita ng kanilang awtput sa harapan ng klase.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Sa inyong kuwaderno sa ESP, sagutin ang tanong na:
Paano makakamit at mapananatili ang kabutihang
panlahat?
VI. PAGNINILAY-NILAY
4
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 2
Pamantayan sa Pagganap Naisasagawang mag-aaral ang isang proyekto na
pangkapayapaan.
Kompetensi Nakapagsusuri ng mga halimbawa ng pagsaalang-
alang sa kabutihang panlahat sa pamilya, paaralan,
pamayanan o lipunan.
EsP9PL-Ia-1.2
I. LAYUNIN
Apektiv Naiuugnay sa sariling karanasan ang kahalagahan ng
kabutihang panlahat.
Saykomotor Nakapagsusuri sa mga hadlang sa pagkamit ng
Kaalaman Nakapag-iisa-isa sa mga hadlang sa pagkamit ng
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 1: Layunin ng Lipunan: Kabutihang
Panlahat
B. Sanggunian Edukasyon sa Pagpapakatao 9, LG: pp. 12-13.
C. Kagamitang Aklat, mga larawan, https://www.google.com/search
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Ano ba ang nangyayari sa lipunan o sa bansa
Pangmotibeysyunal natin sa kasalukuyan?
na Tanong 2. Ano kaya ang maipapayo mo?
3. Ligtas pa kayo tayo sa ganitong klase ng mga
pangyayari?
Aktiviti/Gawain Pagpapakita ng mga larawan tungkol sa mga
pangyayaring nagganap sa ating lipunan.
5
https://www.google.com/search?q=pangyayari+sa+lipunan+ngayon&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=2ahUKEwj2vMvQ56
https://www.google.com/search?q=mga+pangyayari+sa+lipunan+ng+pilipinas&safe=
strict&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjy6Mq7g63eAhXVdHAKHTlsBlIQ_
AUIDigB&biw=1094&bih=475#imgrc=EdbJABZKb3Gg7M
https://www.google.com/search?safe=strict&biw=1094&bih=426&tbm=isch&sa=1&ei=g7
fXW6KJOcSi8AX35oDwAg&q=suliranin+sa+droga&oq=suliranin+sa+droga&gs_l=img.1.0.0.208341
.226429.0.228839.18.12.0.6.6.0.253.1309.0j3j3.6.0....0...1c.1.64.img..6.12.1339...0i67k1.0.T6M6ab
71sCg#imgrc=NCbTHGtYq3kmGM:
6
https://www.google.com/search?q=mga+pangyayari+sa+lipunan+ng+pilipinas&safe=
strict&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=2ahUKEwjy6Mq7g63eAhXVdHAKHTlsBlIQ
7Al6BAgAEA0&biw=1094&bih=475#imgrc=u4xZrbwLQZ8etM:
https://www.google.com/search?q=pangyayari+sa+lipunan+ngayon&tbm=isch&tbo=u&source=
univ&sa=X&ved=2ahUKEwj2vMvQ56
https://www.google.com/search?q=mga+pangyayari+sa+lipunan+ng+pilipinas&safe=strict&tbm=isch&tbo=u&sourc
e=univ&sa=X&ved=2ahUKEwjy6Mq7g63eAhXVdHAKHTlsBlIQ7Al6BAgAEA0&biw=1094&bih=475#imgrc=OBQpvw_NRiJZRM:
https://www.google.com/search?safe=strict&biw=1094&bih=426&tbm=isch&sa=1&ei=g7fXW6KJOcSi8AX35oDw
Ag&q=suliranin+sa+basura&oq=suliranin+sa+basura&gs_l=img.1.0.0j0i24k1l2.3916.19394.0.21769.56.23.0.6.6.0.756.3226.2-
9j0j1j0j1.11.0....0...1c.1.64.img..41.15.2813...0i67k1j0i5i30k1j0i8i30k1.0.ulU9VsfnVHc#imgrc=I8EJFJWIaLPW7M:
7
Pagsusuri/Analysis 1. Ano ba ang nakikita ninyo sa mga larawan?
2. Paano mo mailalarawan ang mga ito?
3. Sa tingin niyo ba, may humahadlang kung bakit
hindi nakamit ang katiwasayan sa ating lipunan?
4. Ano kaya ang mga ito?
B. Paglalahad Pagpapatuloy ng talakayan tungkol sa mga hadlang
Abstraksyon at kondisyon sa pagkamit ng kabutihang panlahat.
(Pamamaraan ng
Pagtalakay) * Mga hadlang sa pagkamit ng kabutihang panlahat:
a. Nakikinabang lamang sa benepisyong hatid ng

kabutihang panlahat, subalit tinatanggihan ang
bahaging dapat gampanan upang mag-ambag sa
pagkamit nito.
b. Ang indibidwalismo o ang paggawa ng tao ng
kaniyang personal na naisin.
c. Ang pakiramdam na siya ay nalalamangan o
mas malaki ang naiaambag niya kaysa sa naggawa ng
iba.
1. Para sa iyo, ano ang magagawa mo para

maiwasan ang mga hadlang sa pagkamit ng
C. Pagsasanay Pangkatang Gawain.

(Mga Paglilinang na
Gawain) Panuto:
1. Hatiin ang klase sa tatlong pangkat.
2. Bigyan ang bawat pangkat ng tig-iisang sobre na
kung saan ang nilalaman nito ay ang mga
hadlang sa pagkamit ng kabutihang panlahat.
3. Bigyan sila ng sampung minuto para
makapagpulong-pulong sa kanilang grupo kung
ano ang dapat gawin.
4. Magbigay ng tig-iisang halimbawa sa bawat
kondisyong nabunot.
Mga hadlang sa Halimbawa
pagkamit ng
kabutihang panlahat
1. 1.
2. 2.
3. 3.
8
5. Pumili ng isang tagapag-ulat sa bawat grupo sa
harap ng klase.
D. Paglalapat Pangkatang gawain:
(Aplikasyon)
Panuto: Sumulat ng tula na may malayang
taludturan na naglalahad sa iyong nagawa para sa
bansa o sa iyong komunidad para ma iwasan ang
mga hadlang sa pagkamit ng kabutihang panlahat.
Krayterya:
Naaayon sa ideya o konsepto----------- 10
Kaisahan ng ideya ------------------------- 10
Kooperasyon --------------------------------10
30
E. Paglalahat Upang mapanatili ang kabutihang panlahat,
(Generalisasyon) nangangailangan ng sama-samang pagkilos ng mga
tao, hindi ng iilan lamang kundi ng lahat.
Halimbawa: Kahit na anong pagnanais ng pangulo ng

isang bansa na matiyak na hindi mananaig ang
korapsiyon sa pamahalaan, hindi siya
magtatagumpay kung hindi ito yayakapin ng lahat ng
mga namumuno sa ilalim ng kanyang pamamahala.
Kung wala sanang mga problema o pangyayaring

nagaganap sa ating bansa, hindi sana maghihirap ang
lipunan.
Mula sa mga larawang nakita kanina, bilang

kabataan mayroon kabang kayang gawin para ma
solusyunan ang mga ito? Pangatwiranan.
IV. PAGTATAYA Panuto: Hulaan ang nabuong sitwasyon na ginawa ng

pangkat.
1. Hatiin ang klase sa tatlong pangkat.

2. Bigyan ang bawat grupo ng tig-iisang sobre kung
saan ang laman nito ay mga hadlang sa
pagkamit ng kabutihang panlahat.
3. Maghanda ng maikling role-play na nakabatay
sa sitwasyong nabunot.
4. Hayaan ang isang grupong hulaan kung anong
hadlang sa pagkamit ng kabutihang panlahat
ang kanilang isinasadula.
9
5. Bigyan ng sampung puntos ang grupong
nakakahula at sampung puntos din sa
nagsasadula.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Sa inyong kuwaderno sa EsP, sagutin ang tanong na:

Ano-ano ang mga kondisyon sa pagkamit ng
10
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 3
Pamantayan sa Pagganap Naisasagawa ng mag-aaral ang isangbproyekto na
pangkapayapaan.
Kompetensi Napapangatwiranan na ang pagsisikap ng bawat tao
na makamit at mapanatili ang kabutihang panlahat
sa pamamagitan ng pagsasabuhay ng moral na
pagpapahalaga ay mga puwersang magpapatatag sa
lipunan.
EsP9PL-Ib-1.3
I. LAYUNIN
Apektiv Nabibigyang kahulugan ang ilang terminong may
kaugnayan sa talakaying modyul.
Saykomotor Natatalakay ng buong talino ang bawat talata.
Kaalaman Napapahalagahan ang pagsasabuhay ng moral ayon
sa puwersang magpapatatag sa lipunan.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 1: Layunin ng Lipunan: Kabutihang Panlahat
B. Sanggunian Edukasyon sa Pagpapakatao 9, LG: p.7-8.
C. Kagamitang Aklat, manila paper, sipi sa awitin
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda “Walang sinumang tao ang maaaring mabuhay para
Pangmotibeysyunal sa kaniyang sarili lamang”
na Tanong
Mga tanong:
1. Naniniwala ka ba sa isinaad ng linya?
2. Anong mga mahahalagang ideya ang nais na
iparating ng pahayag?
Aktiviti/Gawain Pagpapaawit sa awiting “Pananagutan” ni Bugoy
Drilon
Walang sinuman ang nabubuhay para sa sarili

lamang
Walang sinuman ang namamatay para sa sarili
lamang
11
Tayong lahat ay may pananagutan sa isa’t isa
Tayong lahat ay tinipon ng Diyos na kapiling niya
Sa ating pagmamahalan at paglilingkod sa kanino

man
Tayo’y nagdadala ng balita ng kaligtasan (Drilon,
2014)
Pagsusuri/Analysis Panuto: Pagsusuri sa awitin.
1. Ano ang ipinahihiwatig ng unang talata tungkol
sa pagiging bahagi ng isang tao sa lipunang
kanyang ginagalawan?
2. Sa iyong palagay, ano ang kahulugan ng linyang
“tayong lahat ay may pananagutan sa isa’t isa?
B. Paglalahad Ang ating pagiging kasama-ng-kapuwa ay isang
Abstraksyon pagpapahalaga na nagbibigay ng tunay na
(Pamamaraan ng kaganapan sa ating pagkatao.
Pagtalakay)
Lipunan- ay nagmula sa salitang ugat na “lipon” na
nangangahulugang pangkat. Ang mga tao ay may
kinabibilangang pangkat na iisa ang tunguhin o
layunin.
Komunidad- Ito ay galing sa Latin na communis na

nangangahulugang common o nagkakapareho. Ang
isang komunidad ay binubuo ng mga indibidwal na
nagkakapareho ng mga interes, ugali, o
pagpapahalagang bahagi ng isang particular na lugar.
Mulat tayo sa isang mundo na kapatid, kamag-anak,

kaklase, kababayan at marami pang ibang kasama na
naaayon sa lipunang ating ginagalawan.
Ayon kay Jacques Maritain, ang manunulat ng aklat

na “The Person and the Common Good” (1966)
hahanapin talaga ng taong mamuhay sa lipunan sa
dalawang mahalagang dahilan.
1. Ito ay dahil sa katotohanang hindi siya nilikhang

perpekto o ganap at dahil likas para sa kaniya ang
magbahagi sa kaniyang kapuwa ng kaalaman at
pagmamahal.
2. Ginugusto ng taong mamuhay sa lipunan dahil sa

kaniyang pangangailangan o kakulangan mula sa
12
material na kalikasan.
Sa pamamagitan lamang ng lipunan makakamit ng

tao ang layunin ng kaniyang pagkakalikha.
C. Pagsasanay Pangkatang Gawain: Paghinuha ng Batayang

(Mga Paglilinang na Konsepto
Gawain)
Panuto: Anong mahalagang konsepto ang nahinuha
mo mula sa babasahin? Buuin ito gamit ang graphic
organizer sa ibaba. Gabay ang Mahalang tanong na:
Paano makakamit at mapananatili ang kabutihang
panlahat? Bakit mahalagang ito ay makamit at
mapanatili?
Kabutihang Sa
Panlahat pamamagitan
ng
________________ ay mga puwersang

_______________ magpapatatag sa
______________
D. Paglalapat Tumawag ng mga mag-aaral na makapagsagot sa
(Aplikasyon) sumusunod na tanong:
1. Ano ang kabuluhan ng Batayang Konsepto sa
aking pag-unlad bilang tao?
2. Ano ang maaari kong gawin upang mailapat
ang aking mga pagkatuto sa mga modyul na
ito?
E. Paglalahat Sa kasalukuyang kalagayan ng ating bansa, magiging
(Generalisasyon) madali o mahirap ang pagkamit ng tunay na layunin
ng lipunan? Pangatwiranan.
IV. PAGTATAYA Isahang Gawain: Sagutin ang sumusunod na tanong
sa inyong kuwaderno:
1. Ano ang kahulugan ng lipunan?

2. Ano ang tunay na layunin ng lipunan? Paano
ito makakamit?
3. Ano ang maaari mong gawin upang
makatulong sa pagkamit ng tunay na layunin
13
ng lipunan? Ipaliwanag ang bawat isa.
V. KARAGDAGANG GAWAIN 1. Magsagawa ng isang survey sa inyong
pamayanan o komunidad tungkol sa mga
suliraning kinakaharap ng komunidad o
pamayanan.
2. Ang suliranin ay maaaring pangkapaligiran,
pangkapayapaan, pangkauyusan, o pang-
edukasyon. Maaaring may iba pang suliraning
Makita sa proseso ng pagsasagawa nito.
3. Magsagawa ng pagtatanong sa mga naninirahan
sa komunidad o pamayanan kung ano ang
kanilang nakikitang suliranin sa kanilang paligid.
4. Mahalagang isama ang mga namumuno sa
barangay o pamayanan sa isasagawang survey.
14
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 4
Pamantayan sa Pagganap Naisasagawa ng mag-aaral ang isang proyekto na
pangkapayapaan.
Kompetensi Naisasagawa ang isang proyekto na makatutulong sa
isang pamayanan o sektor sa pangangailangang
pangkabuhayan, pangkultural at pangkasaysayan.
EsP9PL-Ib-1.4
I. LAYUNIN
Apektiv Naipamamalas ang katapatang loob sa gawain.
Saykomotor Nakasasagot ng survey sa mga pangunahing suliranin
sa sariling komunidad.
Kaalaman Nakakapagiisa-iisa sa mga suliraning kinakaharap ng
kanilang komunidad o pamayanan.
II. PAKSANG-ARALIN
B. Sanggunian Edukasyon sa Pagpapakatao 9, TG: p. 5-7 & LG: p. 6-
8.
C. Kagamitang Aklat, laptop, larawan, mga datos sa survey, manila
Pampagtuturo paper
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Ano-ano ang mga suliraning nakikita mo sa
Pangmotibeysyunal iyong komunidad?
na Tanong 2. Sa iyong palagay, masosolusyunan pa ba ang
mga suliraning ito?
3. Ano ang maimumungkahi mong solusyon?
Aktiviti/Gawain Pagpapakita ng larawan tungkol sa mga suliranin sa
komunidad:
1.
15
https://www.google.com/search?q=pangyayari+sa+lipunan+ngayon&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=2ahUKEwj2vMvQ56
2.
https://www.google.com/search?safe=strict&biw=1094&bih=426&tbm=isch&sa=1&ei=g7fXW6KJOcSi8AX35oDwAg&q=sulir
https://www.g oogle. co m/sear ch?sa fe=strict &biw=10 94 &bih=4 26 &
anin+sa+droga&oq=suliranin+sa+droga&gs_l=img.1.0.0.208341.226429.0.228839.18.12.0.6.6.0.253.1309.0j3j3.6.0....0...1c.1.64.img..6.12.1
339...0i67k1.0.T6M6ab71sCg#imgrc=NCbTHGtYq3kmGM:
3.
https://www.google.com/search?safe=strict&biw=1094&bih=426&tbm=isch&sa=1&ei=g7fXW6KJOcSi8AX35oDwAg&q=suliranin+sa+
basura&oq=suliranin+sa+basura&gs_l=img.1.0.0j0i24k1l2.3916.19394.0.21769.56.23.0.6.6.0.756.3226.2-
9j0j1j0j1.11.0....0...1c.1.64.img..41.15.2813...0i67k1j0i5i30k1j0i8i30k1.0.ulU9VsfnVHc#imgrc=I8EJFJWIaLPW7M:
a. Ano ang nais ipahiwatig sa larawan?

b. Basi sa larawan na iyong nakita, ito rin ba ang nakikita
mong suliranin sa iyong komunidad? Patunayan.
16
Pagsusuri/Analysis 1. Basi sa suliraning iyong nakikita mula sa larawan,
ano-ano ang solusyon na iyong maimumungkahi?
B. Paglalahad Magbigay ng pahapyaw na pagtalakay mula sa
Abstraksyon kabutihang panlahat.
(Pamamaraan ng
Pagtalakay) Ang tunay na tunguhin ng lipunan ay ang kabutihan
ng komunidad na nararapat na bumalik sa lahat ng
indibidwal na kasapi nito.
Hindi kalayaan o pagkakapantay-pantay ang

nararapat na manaig kundi ang panlipunan at sibil na
pagkakaibigan, na palaging nangangailangan ng
katarungan
Ayon kay Dy (1994), binubuo ng lipunan ang tao at

binubuo naman ng tao ang lipunan. Kaya’t ang
bawat mamamayan ay may pananagutang
magambag para sa kabutihang panlahat. Lahat ay
maaaring mag-ambag para sa pagkamit at
pagpapanatili ng kabutihang panlahat, sa iba-iba
mang pamamaraan dahil ito ay ayon sa kani-
kaniyang kakayahan, katayuan, at kinalalagyan ng
lipunan. Totoo ito sapagkat hindi mo maibibigay ang
anumang bagay na hindi mo taglay at hindi mo
magagawa ang bagay na wala sa iyong
kapangyarihang gawin.
1. Ano ang maaari mong gawin upang makatulong sa

pagkamit ng tunay na layunin ng lipunan?
2. Paano makatutulong ang lipunan sa pagkamit ng
kaganapan ng pagkatao?
C. Pagsasanay Pangkatang Gawain: Pagpapakita ng maikling role-
(Mga Paglilinang na play tungkol sa mga suliraning nakikita sa inyong
Gawain) komunidad.
1. Mula sa maikling role-play na iyong napanood,

ano-ano ang mga suliraning inilalahad o ipinapakita
ng bawat pangkat?
D. Paglalapat Isahang Gawain:
(Aplikasyon)
1. Isulat at isa-isahin sa inyong “activity notebook”
ang mga problemang kinakaharap ng inyong
komunidad.
2. Magmungkahi ng solusyon batay sa inilahad na
17
problema.
E. Paglalahat Ayon kay John F. Kennedy “Huwag mong itanong
(Generalisasyon) kung ano ang magagawa ng iyong bansa para sa iyo,
kundi itanong mo kung ano ang magagawa mo para
sa iyong bansa”.
Ano ang mensahe na nais iparating sa kanyang

sinabi?
Ang guro ay malayang magpahayag ng kanyang

sariling opinyon mula sa pahayag ni President John F.
Kennedy.
IV. PAGTATAYA Pangkatang Gawain.
1. Basi sa iyong nagawang survey tungkol sa mga

suliraning kinakaharap ng komunidad o pamayanan
kahapon, isa-isahin ang iyong mga napiling datos,
gumawa ng pangkalahatang ulat sa nagging resulta
nito.
2. Pumili ng tatlo sa mga nakalap at iantas ang mga
ito batay sa kahalagahan. Pumili ng tatlong
pangunahing suliranin.
3. Iulat sa klase ang kalalabasan ng survey gamit ang
graph na mayroong maikling pagsusuri at
pagpapaliwanag.
Krayterya sa pag-uulat:
1. Pagkakagamit ng pahayag
Pagsasaayos ng datos -------------------- 10
2. Pagpapalitaw sa kahalagan
ng katiwasayan sa Komunidad --------- 10
3. Kagalingan sa Pag-uulat --------------- 10
30
V. KARAGDAGANG GAWAIN Panuto: Mag-isip ng mga posibleng sangkap at
pamamaraan sa pagkakaroon ng matiwasay na
lipunan, isulat ito sa iyong kuwaderno.
18
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 5
pangkapayapaan.
Kompetensi Napangangatwiranan na ang pagsisikap ng bawat tao
sa pamamagitan ng pagsasabuhay moral na
lipunan.
EsP9PL-Ib-1.3
I. LAYUNIN
Apektiv Napapahalagahan ang pagsasabuhay ng matiwasay
sa lipunan.
Saykomotor Nakakasulat ng recipe para sa matiwasay na lipunan.
Kaalaman Nakakapagiisa-sa sa mga hakbang o sangkap kung
paano makamit ang isang matiwasay na lipunan.
II. PAKSANG-ARALIN
B. Sanggunian Edukasyon sa Pagpapakatao 9, TG: p. 4 & LG: p. 6-15.
C. Kagamitang Aklat, laptop, telebisyon, manila paper
Pampagtuturo
1.https://www.youtube.com/watch?v=FqBu-
kW_2WM
2.https://www.youtube.com/watch?v=nnEtPr9l0n0
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Mulat ka na ba sa mga nangyayari sa lipunan sa
Pangmotibeysyunal kasalukuyan?
na Tanong 2. Paano nga kaya magkakaroon ng katiwasayan sa
lipunan?
Aktiviti/Gawain Pagpapanood ng video clip tungkol sa isang
huwarang pamilya.
1.https://www.youtube.com/watch?v=FqBu-
kW_2WM
2.https://www.youtube.com/watch?v=nnEtPr9l0n0
a. Basi sa video clip na iyong napanood, anong
19
klasing pamilya ang iyong nakita?
b. Paano mo ito maihahambing sa tunay na
karanasan sa buhay?
c. Sa tingin niyo ba ang pamilya ay may
ginagampanang tungkulin sa pagkamit ng
katiwasayan sa lipunan?
Pagsusuri/Analysis 1. Anong klasing pamilya mayroon kayo?
2. Sa iyong palagay, kayo ba ay napabilang sa
matiwasay na lipunan? Patunayan.
B. Paglalahad Binubuo ng tao ang lipunan at binubuo naman ng
Abstraksyon lipunan ang tao.
(Pamamaraan ng
Pagtalakay) Sa lipunan, nagkakaroon ang tao ng pagkakataong
maipakita ang pagmamalasakit, ang tumulong at
matutulungan sa panhon ng pangangailangan.
Naipapakita ang pagmamalasakit na ito sa pagdamay
at bukas-palad na pagtulong sa kapuwang walang
hinihintay na kapalit. Dahil dito, umuusbong ang
pagtitiwala sa kapuwa na siyang dahilan ng sama-
samang pagkilos tungo sa isang mithiin.
Nangingibabaw sa pagkakataong ganito na hindi
lamang ang personal na kabutihan ng indibidwal ang
nilalayon ng lipunan kundi ang kabutihang panlahat.
1. Naranasan mo na ba ang tumulong sa iyong

kapuwa tulad ng pagbabahagi ng iyong baon
para sa isang matandang nagugutom o
pagbibigay ng iyong mga damit para sa mga
nasalanta sa kalamidad?
2. Ano ang iyong nararamdaman?
3. Ano ang magandang maidudulot ng iyong
ginawa para sa lipunan?
C. Pagsasanay Pangkatang Gawain:
(Mga Paglilinang na
Gawain) 1. Sumulat ng maikling tula na may 3 saknong at
binubuo ng apat na taludtod.
*Paksa: Mga hakbang o sangkap kung paano
makamit ang matiwasy na lipunan.
2. Isulat ito sa manila paper. Pagkatapos maisulat

ang tula maghanda para sa gawing pagtatanghal ng
sabayang pagbigkas.
20
Krayterya:
Naaayon sa paksa ----------------- 15

Organisayon ng ideya ------------- 15
Kaisahan ------------------------------ 10
50
D. Paglalapat Pumili ng bahagi ng tula ni kahit kaninong grupo na
(Aplikasyon) tumatak sa inyong isipan. Ipaliwanag kung bakit ito
ang napili mo. (Pasalita lamang)
E. Paglalahat Mula sa napiling linya sa tula, paano mo ito
(Generalisasyon) maiuugnay sa tunay buhay?
IV. PAGTATAYA Pangkatang Gawain:
Panuto: Siguradong nakakita ka na ng recipe para sa

pagluluto ng isang pagkain lalo na sa iyong sabjek sa
TLE. Malinaw na nakasulat ditto ang mga sangkap at
ang sukat ng mga ito. Nakasulat din ang malinaw na
detalye ng paraan ng pagluluto nito. Kung isusulat
natin ang recipe para sa matiwasay na lipunan, ano
kaya ang sangkap nito at paano kaya ito makakamit?
Bumuo kayo ng Recipe Para sa Matiwasay na
Lipunan.
Narito ang nilalaman nito:

1. Sangkap na kinakailangan upang matiyak ang
katiwasayan ng lipunan.
2. Mga tiyak na sukat nito, katulad ng tasa,
kutsara o kutsarita, kilo, gramo at iba pa na
kakatawan ng mga element ng matiwasay na
lipunan.
3. Pamamaraan kung paano magagamit ang mga
sangkap na inilagay (hal. Ilagay ang katarungan
sa isang malaking lalagyan at haluan ito ng
pagmamahal. Matapos itong mapagsama ay
budburan ito ng bukas na komunikasyon.)
4. Pagkatapos ay ibahagi ito sa klase.
Matapos ang Gawain ay sagutin ang sumusunod na

tanong:
1. Ano ang iyong nagging reyalisasyon matapos
maisagawa ang gawain?
2. Anno ang pinakamahalagang sangkap nsa
pagkakaroon ng matiwasay na lipunan?
Ipaliwanag.
21
3. Ano ang pinakamahalagang pamamaraan sa
pagkakaroon ng matiwasay na lipunan?
Ipaliwanag.
Krayterya sa pagawa ng recipe:
Konsepto o nilalaman ------------------- 20

Orihinalidad -------------------------------- 15
Pagkamalikhain --------------------------- 15
50
V. KARAGDAGANG GAWAIN Isulat sa kuwaderno:
1. Ano-ano ang ibat – ibang institusyong
panlipunan?
2. Sumulat ng maikling paglalarawan ng bawat
isang institusyon o sektor ng lipunan na naitala?
22
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 6
pangkapayapaan.
Kompetensi Nakapagsusuri ng mga halimbawa ng pagsasaalang-
alang sa kabutihang panlahat sa pamilya, paaralan,
pamayan o lipunan.
EsP9PL-Ia-1.2
I. LAYUNIN
Apektiv Nagbibigay-pitagan sa mga dapat isaalang-alang sa
pagkamit ng kaganapan ng pagkatao sa sektor na
kinabibilangan.
Saykomotor Nakabubuo ng isang video na nagpapakita ng
Kaalaman Nakikilala ang ibat-ibang sektor ng lipunan.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 1: Mga Sektor sa Lipunan Tungo sa
Kabutihang Panlahat
C. Kagamitang Aklat, mga larawan, internet
Pampagtuturo https://www.google.com.ph/search?
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Ano-ano ang mga sektor sa lipunan na iyong
Pangmotibeysyunal nalalaman?
na Tanong 2. Paano nagkakaugnay-ugnay ang mga ito?
Aktiviti/Gawain Panuto: Hulaan mo ako! Pagpapahula sa mga
larawang ipinakita.
https://www.google.com/search?q=mga+halimbawa
ng+larawan+sa+sektor+ng+paaralan&source=lnms
1. &tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj-n-
bzooPhAhVe7nMBHWBUAksQ_AUIDigB&biw=1366
&bih=657#imgrc=ddcl9bWkTZipHM:
23
2.
https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isc
h&sa=1&ei=GyaLXNb7BcDYz7sPnuaMsAU&q=mga+halimb
awang+larawan+ng+simbahan&oq=mga+halimbawang+lara
wan+ng+simbahan&gs_l=img.3...50208.52315..53268...0.0..
0.114.910.9j1......1....1..gws-wiz-img.Rsy_Ce2DnVo#imgrc=-
HzFQyy1FmIG6M:
3.
h&sa=1&ei=iBOLXOyzL4Tm8wXKtZLACw&q=larawan+ng+p
amilya&oq=larawan+ng+pamilya&gs_l=img.3..0i30l10.32710.
47342..49883...0.0..0.137.4158.0j36......2....1..gws-wiz-
img.....0..0i8i30j0i24j0i19.Vhx98d1eJxk#imgrc=hwRNIjrjV7S
mcM:
4.
h&sa=1&ei=BSeLXNizCprhz7sP4oaW8Ao&q=larawan+ng+p
amahalaan&oq=larawan+ng+pamahalaan&gs_l=img.3..0i30l
6j0i8i30l2.18070.28897..29389...3.0..0.121.1623.9j7......1....1.
.gws-wiz-
img.......0i7i30j0i5i30j0i19.91B8Wq3LiPA#imgrc=uaHro01syij
URM:
24
5.
https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657
&tbm=isch&sa=1&ei=LRSLXKf1FezxhwOkz6mgBw
&q=larawan+ng+negosyo&oq=larawan+ng+negosy
o&gs_l=img.3..0i8i30l2.115620.119817..121513...0.
0..1.358.3194.0j14j0j2......1....1..gws-wiz-
img.......0i30j0i5i30.EmwGepctRzU#imgrc=FIffq6Bz
ZUcPGM:
Mga sektor sa Lipunan:

a. paaralan
b. simbahan
c. pamilya
d. pamayanan
e. negosyo
Pagsusuri/Analysis Panuto: Iulat sa klase ang kasagutan.
1. Ipakitang muli sa mga mag-aaral ang mga
larawan.
2. Pagpakikita uli ng larawan isa-isa.
https://www.google.com/search?q=mga+halimbawa
ng+larawan+sa+sektor+ng+paaralan&source=lnms&
tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj-n-
bzooPhAhVe7nMBHWBUAksQ_AUIDigB&biw=1366
&bih=657#imgrc=ddcl9bWkTZipHM:
25
1.
h&sa=1&ei=GyaLXNb7BcDYz7sPnuaMsAU&q=mga+halimb
awang+larawan+ng+simbahan&oq=mga+halimbawang+lara
wan+ng+simbahan&gs_l=img.3...50208.52315..53268...0.0..
0.114.910.9j1......1....1..gws-wiz-img.Rsy_Ce2DnVo#imgrc=-
HzFQyy1FmIG6M:
2.
h&sa=1&ei=iBOLXOyzL4Tm8wXKtZLACw&q=larawan+ng+p
amilya&oq=larawan+ng+pamilya&gs_l=img.3..0i30l10.32710.
47342..49883...0.0..0.137.4158.0j36......2....1..gws-wiz-
img.....0..0i8i30j0i24j0i19.Vhx98d1eJxk#imgrc=hwRNIjrjV7S
mcM:
3.
h&sa=1&ei=BSeLXNizCprhz7sP4oaW8Ao&q=larawan+ng+p
amahalaan&oq=larawan+ng+pamahalaan&gs_l=img.3..0i30l
6j0i8i30l2.18070.28897..29389...3.0..0.121.1623.9j7......1....1.
.gws-wiz-
img.......0i7i30j0i5i30j0i19.91B8Wq3LiPA#imgrc=uaHro01syij
URM:
26
4.
https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657
&tbm=isch&sa=1&ei=LRSLXKf1FezxhwOkz6mgBw
&q=larawan+ng+negosyo&oq=larawan+ng+negosy
o&gs_l=img.3..0i8i30l2.115620.119817..121513...0.
0..1.358.3194.0j14j0j2......1....1..gws-wiz-
img.......0i30j0i5i30.EmwGepctRzU#imgrc=FIffq6Bz
ZUcPGM:
3. Ano ang nais ipahiwatig ng mga larawan?

4. Ano-ano sa tingin ninyo ang ugnayan ng mga
larawan sa isa’t-isa?
5. Ano kaya ang impoprtansiya kung may
pagkakaisa-isa ang bawat sektor ng lipunan?
B. Paglalahad Talakayan sa mga kahulugan ng bawat sektor ng
Abstraksyon lipunan:
(Pamamaraan ng
Pagtalakay) https://brainly.ph/question/593588
Simbahan - ihinuhubog ang pananampalataya ng

mga mamamayan, maaaring ihayag ang
magagandang balita na makapagbabago sa
nakasanayang buhay ng tao.
Paaralan - dito nanggagaling ang kaalaman na
kailangang tangkilikin ng mag-aaral para sa kanilang
kinabukasan.
Negosyo -ang pinanggagalingan ng serbisyo at hilaw
na materyales ng lipunan.
Pamahalaan - ang namamahala sa pundo ng bayan,
isinasaayos kung paano ito gagastusin at hahatiin
ayon sa pangangailangan ng bawat miyembro ng
lipunan.
Pamilya - ayon kay Pierangelo Alejo (2004), ang
pamilya ang pangunahing institusyon sa lipunan na
nabuo sa pamamagitan ng pagpapakasal ng isang
lalaki at babae dahil sa kanilang walang pag-iimbot,
27
puro at romantikong pagmamahal-kapwa nangakong
magsasama hanggang sa wakas ng kanilang buhay.
C. Pagsasanay Panuto: Pangkatang Gawain:
(Mga Paglilinang na
Gawain) 1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa limang
pangkat.
2. Bigyan ang bawat pangkat ng sektor na dapat
nilang talakayin sa grupo.
3. Dapat masagot ang sumusunod na
katanungan:
a. Ano ang layunin ng bawat sektor?
b. Ano ang kontribusyon nito sa lipunan?
c. Ano ang nakikitang tunguhin ng mga
ito sa kasalukuyan?
d. Ano ang kasalukuyang kalagayan nito
sa ating bansa? Ano ang ginagawa
nito tungo sa pagkamit ng layunin
nito? Mayroon ba itong nagiging
impluwensiya sa mga mamamayan at
naiambag na tulong sa pag-unlad ng
lipunan?
e. Nakatutulong ba ito sa pagkamit ng
layunin ng lipunan?
4. Magsulat ang bawat grupo ng
komprehensibong paliwanag.
D. Paglalapat Panuto: Gumawa ng isang dokumentaryo na
(Aplikasyon) nagpapakita ng kabutihang panlahat.
Pamantayan sa dokumentaryo o sa gawain:

Ideya o nilalaman --------------------- 10 puntos
Makulay --------------------------------- 10 puntos
Pagkakaisa ng pangkat--------------- 10 puntos
30 puntos
E. Paglalahat Upang umunlad ang ating buhay ay kailangan nating
(Generalisasyon) lahat na makipag-ugnayan sa iba pang sektor sa
lipunan dahil sa pamamagitan nito ay magkakaroon
tayo ng gampanin sa sektor na ating kinabibilangan.
IV. PAGTATAYA Panuto: Sagutin sa kuwaderno.
1. Ano ang maitutulong ng mga sektor ng lipunan

na nabanggit sa pagkamit ng layunin ng lipunan?
2. Ano ang maaaring maganap kung hindi
matutupad ng mga sektor na ito ang kanilang
mga tungkulin sa lipunan?
28
3. Paano matitiyak na makatutulong ang lahat ng
sektor na ito upang gawing matiwasay ang
lipunan?
4. Kung magkakaroon ng iisang layunin ang lahat
ng sektor na nabanggit, ano kaya ang layunin na
ito?
5. Paano makatutulong ang mga sektor na ito ng
lipunan sa pagkamit ng kaganapan ng iyong
pagkatao?
1. Ano-ano ang mga suliraning makikita sa
kapaligiran, kapayapaan at edukasyon?
2. Isa-isahin ang mga ito.
Note/Paalala: Paalala sa mga guro: Malayang nakakagamit ng mga larawan na abeylabol sa kaniya.
29
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 7
pangkapayapaan.
lipunan.
EsP9PL-Ib-1.3
I. LAYUNIN
Apektiv Napaiiral ang kabutihan sa iyong lipunang
ginagalawan sa kasalukuyan nang buong sigasig.
Saykomotor Nakakasulat ng isang awit para sa kabutihang
panlahat.
Kaalaman Nakikilala ang mga kaisipan at paglalahat na
nauugnay sa kabutihang panlahat.
II. PAKSANG-ARALIN
(Pagsulat ng Awitin)
C. Kagamitang Aklat, mga larawan, internet
Pampagtuturo https://www.youtube.com/watch?v=6U6FkOsDW14
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Ano ang magandang katangiang ipinamalas mo
Pangmotibeysyunal bilang isang kabataan sa inyong lugar?
na Tanong 2. Napanindigan mo ba ang pagpapakita ng
magandang ugali sa iba?
3. Ano ang naidulot nito sa iyobilang kasapi ng
pamayanan?
Aktiviti/Gawain Panuto: Pagpapakinig sa awitin tungkol sa
kabutihang puwedeng magagawa ng kabataan o
nang sinuman. “Magandang Asal”
https://www.youtube.com/watch?v=6U6FkOsDW14
Pagsusuri/Analysis Panuto: Tanong-sagot na paraan.
30
1. Mula sa awiting napakinggan,ano-ano ang mga
kabutihang puwedeng magagawa ng kabataan?
2. Naranasan mo na ba itong gawin sa tunay na
buhay?
3. Ano ang iyong nararamdaman sa panahong
napaiiral mo ang kabutihan?
B. Paglalahad “Walang sinumang tao ang maaaring mabuhay
Abstraksyon para sa kaniyang sarili lamang”. Kinakailangan ng
(Pamamaraan ng taong makibahagi at mamuhay sa lipunan, isa ito sa
Pagtalakay) itinalagang likas na katangian ng mga nilikha ayon sa
Likas na Batas. Ayon kay Dr. Manuel Dy Jr., isang
propesor ng Pilisopiya sa Ateneo de Manila
Univeristy, ang buhay ng tao ay panlipunan. Makikita
ito sa kabuuan ng ating pag-iral bilang tao – sa ating
pagsasagawa ng mga bagay na kailangan upang
mahubog natin ang ating sarili. Ang ating mga
gawain ay panlipunan dahil natutuhan natin ito
kasama sila. Ginagawa natin ito dahil mahalaga ang
mga ito sa lipunan at iniaalay natin ito para sa ating
kapwa. Halimbawa, ang simpleng gawain na
paglilinis ng ating bakuran ay hindi makakasanayang
gawin ng isang bata kung hindi ito itinuro ng
pamilya. Nakalakihan itong ginagawa ng pamilya
nang tulongtulong. Mas nangingibabaw kaysa sa
halaga ng mismong kalinisan ang pagsasama-sama at
pagtutulungan. Bilang anak, alam mong iniaalay mo
ang gawaing ito sa iyong mga magulang dahil alam
mong ito ay makapagpapasaya sa kanila at kasabay
nito, nakapagaambag ang inyong pamilya sa
kalinisan ng kapaligiran.
Marahil bilang isang mag-aaral, iniisip mong

masyado pang maaga para masubok kung kaya mo
nang pairalin ang kabutihan sa iyong lipunang
ginagalawan sa kasalukuyan. Ngunit mahalagang
maunawaan mong bawat tao sa lipunan, anuman
ang kaniyang katayuan sa buhay at edad ay
mayroong pagkakataong magbahagi ng kaniyang
magagawa upang matiyak na makakamit ang
C. Pagsasanay Panuto: Isulat ito sa kuwaderno.
(Mga Paglilinang na Mahalagang magamit ang mga konseptong
Gawain) natutuhan sa modyul na ito upang maisakatuparan
ang gawaing ito. Sa gawaing ito ay magsagawa ka ng
31
pagsusuri sa mga pagkakataon sa iyong buhay bilang
isang mag-aaral at kabataan kung saan:
1. Napangingibabaw mo ang kabutihang panlahat.

2. Mas napangingibabaw mo ang kabutihan ng
iyong sarili o ng iilan kaysa sa kabutihang
panlahat.
D. Paglalapat Panuto: Pangkatang Gawain. Pagbabahagi sa harap ng
(Aplikasyon) klase sa kanilang nagawa.
1. Pangkatin ang mga mag-aaral.

2. Mag-usap bilang pangkat para sa pagbabahagi
ng mga karanasan. Magpasiya sa pangkat kung
sino ang nakapagbabahagi ng karanasang tunay
na tutugon sa hinihingi ng gawain.
3. Ilista ang mga ito gamit ang pormat sa ibaba.
Pagkakataong Naging bunga Paano ko

nangingibabaw mapauunlad ito
ang kabutihang
panlahat
1.
2.
3.
Pagkakataong Naging bunga Nararapat gawin

nangingibabaw upang mas
ang kabutihang mapanaig ang
pansarili o kabutihang
kabutihan ng panlahat
nakararami
Pamantayan sa pag-uulat o sa gawain:

Malinaw at klaro ang pag-uulat ---- 10 puntos
Teamwork ------------------------------- 10 puntos
Kompyansa ng tagapag-ulat -------- 10 puntos
30 puntos
E. Paglalahat Panuto: Iulat sa klase.
(Generalisasyon) Hayaan ang mga mag-aaral na makapagbigay ng
kanilang paglalahat.
Ang kabutihang panlahat ay _________ …
32
IV. PAGTATAYA Panuto: Sundin ang nabuo ng pangkat.
1. Ang bawat pangkat ay susulat ng sariling awit

na nagsasaad sa paksang, “Pairalin ang
Kabutihan sa Iyong Lipunan”.
2. Pagkatapos ay ipasa ang nagawang liriko ng
awitin.
Pamantayan sa pagwasto:
Nilalaman/Ideya---------------- 20 puntos
Malinaw at klaro---------------- 20 puntos
Kabuuan ------------------------- 10 puntos
50 puntos
V. KARAGDAGANG GAWAIN Panuto: Isulat sa kuwaderno.
Ano-ano ang Ano ang aking Ano-anong hakbang
konsepto at pagkaunawa at ang aking gagawin
kaalamang reyalisasyon sa upang mailapat ang
pumukaw sa akin? bawat konsepto at mga pag-unawa at
kaalamang ito? reyalisasyong ito sa
aking buhay?
33
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 8
pangkapayapaan.
lipunan.
EsP9PL-Ib-1.3
I. LAYUNIN
Apektiv Napapahalagahan ang mga gawain na naaayon sa
Saykomotor Nakaaawit ng isang awitin ukol sa kabutihang
panlahat.
Kaalaman Naiisa-isa ang mga moral na pagpapahalaga para
makatulong sa pagpapatatag ng lipunan.
II. PAKSANG-ARALIN
(Pag-aawit)
C. Kagamitang Aklat, video, video player, speaker, internet
Pampagtuturo https://www.youtube.com/watch?v=w6w2M0goMJg
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Mahal mo ba ang lipunang iyong kinabibilangan?
Pangmotibeysyunal 2. Sa anong paraan mo naipapakita ang iyong
na Tanong pagmamahal sa lipunang iyong kiinabibilangan?
Aktiviti/Gawain Panuto:
1. Pakinggan ang awiting “Bayan Ko” ni Lea
Salonga.
2. Ipapatugtog ito ulit at awitin ng sabay-sabay sa
klase.
https://www.youtube.com/watch?v=w6w2M0goMJg
1. Pumili ng isang linya mula sa awitin na
nakaaantig ng iyong damdamin.
2. Bakit ito ang napili mong linya? Ipaliwanag.
34
B. Paglalahad Tandaan, ang tunay na paggalang sa dignidad ng
Abstraksyon tao ay nangangailangan ng pagkamit sa kabutihang
(Pamamaraan ng panlahat. Ganap lamang na masasabing tunay na
Pagtalakay) kinikilala ang dignidad ng tao kung nananaig sa lahat
ng pagkakataon ang kabutihang panlahat. Ang lahat
ng tao ay nararapat na magmalasakit upang lumikha
o sumuporta sa mga institusyong panlipunan at
paunlarin ang kalagayan ng buhay ng bawat
indibidwal na sumasalamin sa lipunan.
Alam kong mahirap pa itong isipin at ganap na
yakapin sa kasalukuyan ngunit lahat ng bagay, gaano
man ito kahirap ay magagawa kung talagang nais.
Sabi nga, “Kung gusto, may paraan; kung ayaw,
palaging may dahilan.”
C. Pagsasanay Panuto: Gamit ang isang buong papel, bumuo ng
(Mga Paglilinang na simbolo na naglalarawan o lumalarawan sa iyong
Gawain) kabuuang pagkatao. (Hindi ito gagamitan ng
panggupit o panulat) Tatawag lang ng mga piling
mga mag-aaral upang magbahagi.
D. Paglalapat Ang activity na ito ay karugtong sa gawain kahapon o
(Aplikasyon) sa nagdaang sesyon.
Panuto:
1. Papuntahin ang bawat mag-aaral sa kanilang
pangkat noong isang araw.
2. Kunin ang naisulat na awitin sa nagdaang
sesyon.
3. Lapatan ng tono ang naisulat na awitin. Maaari
silang kumuha ng tono mula sa isang awit, pero
gamit ang liriko na isinulat nila.
Bigyan ang bawat pangkat ng panahon na

makapagsanay sa kanilang awitin sa tulong ng
patnubay ng guro.
Pagtatanghal ng kanilang awitin:

Pamantayan sa pag-awit:
Nilalaman/Ideya ------------------- 15 puntos
Tono/Himig ------------------------- 15 puntos
Pagkakaisa ng boses ------------- 10 puntos
Dating sa madla ------------------- 10 puntos
50 puntos
E. Paglalahat Ang tunay na tunguhin ng lipunan ay ang kabutihan
(Generalisasyon) ng komunidad na nararapat na bumalik sa lahat ng
indibidwal na kasapi nito.
35
IV. PAGTATAYA Panuto: Sagutin ang sumusunod na tanong. Isulat sa
kalahating papel na pahalang.
1. Ano ang tunay na layunin ng lipunan? Paano ito

makakamit?
2. Paano makatutulong ang lipunan sa pagkamit
ng kaganapan ng tao?
3. Ano ang maaari mong gawin upang makatulong
sa pagkamit ng tunay na layunin ng lipunan?
Ipaliwanag.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Panuto: Magdala ng sumusunod na bagay para sa
susunod na gawain.
1. ritaso ng tela
2. painting material
3. sinulid at karayom
36
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 9
pangkapayapaan.
Kompetensi Naisasagawa ang isang proyekto na makatutuong sa
pangkabuhayan, pangkultural, at pangkabuhayan.
EsP9PL-Ib-1.4
I. LAYUNIN
Apektiv Naisaalang-alang ang importansiya ng pagkakaisa
tungo sa hangaring kapayapaan.
Saykomotor Nakapagsasagawa ng isang simbolikong quilt.
Kaalaman Napatatalim ang simbolo na naglalarawan ng
kapayapaan.
II. PAKSANG-ARALIN
(Paggawa ng Quilt)
Pampagtuturo
https://www.youtube.com/watch?v=ymp2awpy9VM
https://www.youtube.com/watch?v=WhJZ-TIBU8Q
https://pixabay.com/vectors/diversity-cultures-
worldwide-33606/
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Nakapagsagawa ka na ba ng isang proyekto?
Pangmotibeysyunal 2. Ano ang kalimitang iniisip mo kung gagawa ka
na Tanong ng isang proyekto?
Aktiviti/Gawain Panuto: Pagpapakita ng video clip tungkol sa

“Bayanihan Para sa Kapayapaan by Sarah Geronimo”
https://www.youtube.com/watch?v=ymp2awpy9VM
1. Ano-ano ang ibat ibang gawain na ipinapakita sa

video-clip?
37
2. Ano ang oneksiyon nito para makamit ang
kapayapaan?
3. Magbigay ng mensahe na iyong nakuha mula sa
ipinakitang video clip.
B. Paglalahad Mulat tayo sa isang mundo na KApatid, KAmag-
Abstraksyon anak, KAklase, KAbabayan at marami pang ibang
(Pamamaraan ng kasama na naaayon sa lipunang ating ginagalawan.
Pagtalakay) Makikita ito maging sa media. May mga estasyon sa
telebisyon na nagtuturing sa kanilang manonood
bilang KApuso, KApamilya, KApatid, at iba pa. Ayon
kay Jacques Maritain, ang manunulat ng aklat na The
Person and the Common Good (1966), hahanapin
talaga ng taong mamuhay sa lipunan sa dalawang
mahalagang dahilan. Una, ito ay dahil sa
katotohanang hindi siya nilikhang perpekto o ganap
at dahil likas para sa kanya ang magbahagi sa
kaniyang kapwa ng kaalaman at pagmamahal.
Binigyan ang tao ng kakayahang magwika o
magsalita dahil likas na nilikha ng Diyos ang tao na
sumalipunan. Ayon kay Dr. Manuel Dy, hindi gawa ng
dalawang tao ang wika; galing ito sa lipunan. Sa
pamamagitan ng wika, sumasalipunan ang tao hindi
lamang dahil nililikha niya ito kasama ang kaniyang
kapwa kundi dahil natutuhan niya ito mula sa
kaniyang kapwa at ginagawa para sa kapwa. Ang
kaalaman at pagmamahal ay kapwa maibabahagi
lamang sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan sa
kapwa. Pangalawa, hinahanap ng taong mamuhay sa
lipunan dahil sa kaniyang pangangailangan o
kakulangan mula sa materyal na kalikasan. Mahalaga
ring makipag-ugnayan siya sa kaniyang kapwa upang
matugunan ang pangangailangang ito at mapunuan
ang kaniyang kakulangan. Hindi makakamit ng tao
ang kanyang kaganapan kung hindi matutugunan ng
lipunan ang kaniyang mga pangangailangan. Hindi
lamang ito materyal na pangangailangan kundi mas
higit ang tulong na maaaring maibigay ng lipunan
upang magamit natin ang ating isip at kilos-loob at
mahubog ang mga birtud. Halimbawa, upang
mapagyaman natin ang ating kaalaman, kailangan ng
tao ng edukasyon na naibibigay sa tulong ng mga
guro.
C. Pagsasanay Panuto: Gumawa ng isang simbolikong quilt- ang
(Mga Paglilinang na pinagsama-samang piraso ng mga tela na
38
Gawain) pinagdugtong-dugtong sa pamamagitan ng
pagtatahi.
1. Bumuo ng 3-4 na mga pangkat ang klase.

2. Bawat kasapi ng pangkat ay magbabahagi ng
isang mahalagang sangkap na kinakailangan
upang matiyak na makakamit ang tunay na
layunin ng lipunan- halimbawa, pagtupad ng
mga tungkulin bilang mamamayan at paggalang
sa mga matatanda at pagkalingan sa may
kapansanan.
Paunawa: Ang bawat sangkap ay kakatawan sa
aktuwal na gagawin ng bawat mag-aaral sa abot
ng kaniyang kakayahan upang makapagbahagi
sa kabutihang panlahat sa labas ng pamilya – sa
paaralan, pamayanan, baranggay, bansa at
sambahan.
3. Matapos makapagbahagi ang lahat, ilagay ang
mga sangkap na natukoy sa isang piraso ng
telang may sukat na 1 x 1 na talampakan.
Gumamit ng kahit na anong klase ng tela o kung
anumang kulay.
D. Paglalapat Panuto:
(Aplikasyon)
1. Mag-isip ng isang simbolo na kakatawan sa bawat
sangkap. Iguguhit ang simbolo sa telang gagamitin.
Maaaring gumamit ng pintura o anumang angkop na
gamit sa simbolo.
2. Ang tema ng Quilt na ito ay “Kapayapaan”.
Halimbawa ng Quilt:
https://pixabay.com/vectors/diversity-cultures-
worldwide-33606/
3. Matapos ang pagdidisenyo sa mga piraso ng tela,
magtulong-tulong upang mapagdugtong-dugtong ang
39
mga ito upang mabuo ang quilt.
4. Isabit ito sa bahagi ng silid aralan o sa labas ng silid
upang maipakita sa lahat ang mahalagang mensaheng
inihahatid nito.
Pamantayan sa paggawa:
Mensahe ------------------------------ 15 puntos
Biswal impak ------------------------- 15 puntos
Kaangkupan--------------------------- 10 puntos
Teamwork ---------------------------- 10 puntos
50 puntos
E. Paglalahat Panuto: Pagpapakita ng video clip:
(Generalisasyon)
https://www.youtube.com/watch?v=WhJZ-TIBU8Q
Ang lahat ng bagay sa mundo ay nagmula sa sarili,

kung paano tayo namumuhay tungo sa kabutihang
panlahat.
IV. PAGTATAYA Panuto:
1. Isulat sa isang kapat na papel.
2. Ano ang mahahalagang mensahe ang inihahatid
ng iyong ginagawang quilt kanina?
V. KARAGDAGANG GAWAIN Panuto:
1. Mag-isip ng mga hakbang para maisakatuparan
ang pagbabahagi sa kabutihang panlahat sa
labas ng pamilya- sa paaralan, pamayanan,
baranggay, bansa at sambahan.
2. Itala ito sa kuwaderno upang hindi
makalimutan.
40
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 10
pangkapayapaan.
Kompetensi Naisasagawa ang isang proyekto na makatutuong sa
pangkabuhayan, pangkultural, at pangkabuhayan.
EsP9PL-Ib-1.4
I. LAYUNIN
Apektiv Nakatatamo ng kasiyahan sa pagbabahagi ng Gawain
tungo sa kabutihang panlahat.
Saykomotor Nakapagbabahagi ng kakayahan na makatulong sa
labas ng pamilya tulad ng paaralan.
Kaalaman Nakapagiisa-isa ng mga hakbang o paraan para sa
gagawing pagbabahagi ng kabutihang panlahat.
II. PAKSANG-ARALIN
(Paggawa ng Action Plan)
Pampagtuturo
https://www.youtube.com/watch?v=PmHxGtWTduU&t=215s
https://www.youtube.com/watch?v=E6PuJXsd39I&t=615s
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Naranasan mo na bang nakatulong sa kapwa?
Pangmotibeysyunal 2. Ano ang iyong nararamdaman habang nagawa
na Tanong mo ito?
Aktiviti/Gawain Panuto: Pagpapakita ng video clip tungkol sa
“Mindoro Outreach Program-Backpackers of the
Philippines”
https://www.youtube.com/watch?v=PmHxGtWTduU&t=215s
1. Ano- ano ang mga hakbang na ginagawa ng mga
taong nagpaabot ng kanilang tulong upang
makamit ang proyekto?
2. Mula sa video na iyong napanood, anong
mensahe ang iyong napulot? Ibahagi ito sa klase.
41
B. Paglalahad Sa lipunan, nagkakaroon ang tao ng pagkakataong
Abstraksyon maipakita ang pagmamalasakit, ang umulong at
(Pamamaraan ng matulungan sa panahon ng pangangailangan.
Pagtalakay) Naipapakita ang pagmamalasakit na ito sa pagdamay
at bukas-palad na pagtulong sa kapuwang walang
hinihintay na kapalit. Dahil dito, umuusbong ang
pagtitiwala sa kapuwa na siyang dahilan ng sama-
samang pagkilos tungo sa isang mithiin.
Nangingibabaw sa pagkakataong ganito na hindi
lamang ang personal na kabutihan ng indibidwal ang
nilalayon ng lipunan kundi ang kabutihang panlahat.
C. Pagsasanay Panuto: Isahang Gawain.
(Mga Paglilinang na 1. Balikan ang sangkap na ibinabahagi mo sa quilt
Gawain) na nabuo noong isang araw.
Halimbawa: Pagtupad ng mga tungkulin bilang
mamamayan at paggalang sa mga matatanda
at pagkalinga sa may kapansanan.
2. Ang sangkap na ito ay ang iyong itinalagang

gawain sa abot ng kaniyang kakayahan upang
makapagbahagi sa kabutihang panlahat sa labas
ng pamilya - sa paaralan,
3. 3. Maglista ng mga paraan kung paano mo

gagawin nang regular sa loob ng dalawang
linggo ang sangkap na pinili mo. Maaaring isulat
muna ito sa kuwaderno.
D. Paglalapat Panuto: Pangkatang gawain.
(Aplikasyon)
1. Pangkatin ang mga mag-aaral ayon sa sangkap
na kanilang ibinahagi sa quilt.
2. Isulat ito sa manila paper at ibahagi sa harapan
ng klase ang kanilang output.
Paalala: Kung ikaw ay walang katulad sa sangkap na

iyong ibinahagi, ikaw ay malayang magplano ng
isahan ng mga paraan kung paano mo gagawin ang
sangkap na napili mo.
Pamantayan sa paggawa:
Kahalagahan ng sangkap ---------------- 10 puntos
Pagkakaayos ng mga hakbang --------- 10 puntos
Malinaw ang pag-uulat ------------------ 10 puntos
30 puntos
42
E. Paglalahat Pagpapanood ng video:
(Generalisasyon)
“Layunin ng Lipunan: Kabutihang Panlahat”
https://www.youtube.com/watch?v=E6PuJXsd39I&t=615s
Ang tanging layunin ng lipunan ay makamit ang

__________ …
IV. PAGTATAYA Panuto: Sagutin ito sa kalahating bahagi ng papel na
pahalang.
1.Ano ang kahulugan ng lipunan?

2.Ano ang tunay na layunin ng lipunan?
3.Paano ito makakamit?
4.Ano ang maaari mong gawin upang makatulong
sa pagkamit ng tunay na layunin ng lipunan?
Bigyang-kahulugan ang sumusunod na salita at isulat

ito sa inyong kuwaderno.
1. Lipunang Politikal
2. Prinsipyo ng Subsidiarity
3. Prinsipyo ng Pagkakaisa
43
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 11
Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-uunawa kung
bakit may lipunang pilitikal at ang Prinsipyo ng
Subsidiarity at Pagkakaisa
Pamantayan sa Pagganap Nakapagtataya o nakapaghuhusga ang mag-aaral
kung ang Prinsipyo ng Subsidiarity at Pagkakaisa ay
umiiral o nilalabag sa pamilya, paaralan,
barangay/pamayanan at lipunan/bansa gamit ang
case study.
Kompetensi Naipapaliwanag ang:
a. dahilan kung bakit may lipunang pulitikal
b. Prinsipyo ng subsidiarity
c. Prinsipyo ng Pagkakaisa
EsP9PL-Ic-2.1
I. LAYUNIN
Apektiv Nakasusunod sa mga batas na naaayon sa sistema ng
lipunan.
Saykomotor Naitala ang mga pagtulong na nagawa sa
pamahalaan sa mga mamamayan at ang
pagtutulungan ng mga maam
Kaalaman Nakakikilala ng mga dahilan kung bakit may lipunang
pulitikal.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 2: Lipunang Pulitikal
B. Sanggunian Edukasyon sa Pagpapakatao 9, TG: p.14-20 & LG:
p.28.
C. Kagamitang Aklat, manila paper at marking pen
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Ikaw ba ay may kaibigan? Natanong mo na ba
Pangmotibeysyunal kung paano nagsimula ang inyong barkadahan?
na Tanong 2. Paano kayo naging magkakaibigan?
3. Bakit sila ang naging matatalik mong mga
kaibigan?
Aktiviti/Gawain Pagpapasagot sa paunang pagtataya
pp. 22-23 learners guide.
1. Paunang pagtataya. Ipaliwanag sa mga mag-aaral

na ang layunin sa pagbibigay ng paunang
pagtataya ay upang mataya ang kanilang mga
44
dating kaalaman lalo na sa nilalaman ng aralin.
2. Bigyan ang mga mag-aaral ng 10 minuto para sa
pagtataya. Pagkatapos, iwasto ang kanilang mga
sagot.
Pagsusuri/Analysis Tatanungin ang mga mag-aaral: Ano ba ang
natuklasan mo mula sa iskor na iyong nakuha?
Panuto: Magkakaroon ng pag-uulat

sa naging resulta ng ginawang pagtataya. Indibidwal.
B. Paglalahad Talakayan tungkol sa Lipunang Politikal.
Abstraksyon
(Pamamaraan ng Ang lipunang politikal ay isang ugnayang nakaangkla
Pagtalakay) sa pananagutan-ang pananagutan ng pinuno na
pangalagaan ang nabubuong kasaysayan ng
pamayanan. Iginagawad sa kanila ng buong
pamayanan ang tiwala na pangunahan ang pangkat-
ang pangunguna sa pupuntahan, ang paglingap sa
pangangailangan ng bawat kasapi, ang
pangangasiwa sa pagsasama ng grupo. Kasama nito
ang pananagutan ng mga kasapi sa lipunan na
maging mabuting kasapi sa lipunan. Kung hindi
tutuparin ng mga kasapi ang kanilang papel, kung
hindi sila makikisali sap ag-iisip at pagpapasiya, kung
hindi sila makikilahok sa mga pampamayanang
gawain, kung hindi sila magpupunyagi sa kanilang
mga paghahanapbuhay, hindi uunlad ang
pamahalaan at lipunan.
Ang Lipunang Politikal ay ang proseso ng

paghahanap sa kabutihang panlahat at pagsasaayos
ng sarili at ng pamayanan upang higit na matupad
ang layuning ito. Ang tunay na “boss” ay ang
kabutihang panlahat- ang paiingat sa ugnayang
pamayanan at ang pagpapalawig ng mga tagumpay
ng lipunan.
Sa unang talumpati ng Pangulong Benigno Aquino Jr.

pagkatapos niyang manumpa bilang pangulo ng
bansa, sinabi niyang “Kayo (ang taumbayan) ang
boss ko!” Taliwas ito sa nakasanayang
pangingibabaw ng mga pinuno sa lipunan. Hudyat ito
ng pagbabago sa pagtingin sa pamahalaanbilang
nasa itaas at ang mamamayan ang nasa ibaba.
Inilagay ang mga mamamayan sa pedestal; ang
45
pangulo ang maglilingkod sa kanila. Subalit, hindi
parin maaalis ang katotohanang may higit na
kapangyarihan at lawak ng pananaw ang pinuno na
kailangang yukuan at pagtiwalaan ng ordinaryong
mamamayan. Kaya sino talaga ang “boss”?
Kapuwa “boss” ang pangulo at ang mamamayan.

Tulad ng isang barkada, walang sinuman ang
nangunguna. Totoo, may mas bibo at may hindi
aktibo, ngunit kapuwa sila nag-uugnayan sa loob ng
barkada.
Sa Lipunang Pampolitika ang ideya ay mabigyang

prayoridad at pagpapahalaga ang mga ugnayan sa
loob nito. Hindi ang mga personalidad ang mahalaga.
Ang mahalaga ay ang kabutihang panlahat, ang pag-
unlad ng bawat isa. Ang modelo ay ang relasyon ng
magkakabarkada. Walang “boss” sa barkada. Hindi
ang pinuno, hihndi ang mas marami, hindi rin naman
ang iilan. “Boss” ng bayan ang pinuno-magtitiwala
ang bayan sa pangunguna ng pinunno dahil may
nakikitang higit at dakila ang pinuno para sa
kasaysayan at kabutihang panlahat. “Boss” naman
ng pinuno ang taumbayan-walang gagawin ang
pinuno kudi ingatan, payabungin, at paunlarin ang
mga karapatan at kalayaan ng mga tao sa bayan.
Ngunit nakasukob sila sa kaisa-isang kabutihang
panlahat na nakikita at natutupad sa kanilang pag-
uusap at pagtutulungan.
C. Pagsasanay Pangkatang gawain:
(Mga Paglilinang na Panuto:
Gawain) 1. Isulat sa mga bilog sa ibaba ang mga salitang
maiuugnay mo sa Lipunang Politikal.
Lipunan
g
Politikal
46
2. Pagkatapos, sagutin ang mga tanong sa
kuwaderno:
a. Mula sa mga salitang nasulat sa bilog,
ano-ano naman ang mga karanasan mo na
may kaugnayan sa mahalagang aspektong
ito sa iyong buhay sa lipunan?
D. Paglalapat Pagpapasagot sa tanong sa kanilang kuwaderno:
(Aplikasyon) 1. Paano makagagawa at magiging produktibo
ang isang lipunan sa harap ng maraming mga
kulturang bumubuo nito?
2. Bilang miyembro sa lipunan, ano ang maaari
mong gawin para sa lipunang kinabibilangan
mo?
E. Paglalahat Paano magiging isa pa rin ang direksiyon ng bayan sa
(Generalisasyon) dami ng mga tinig at direksiyong gustong tunguhan
ng mga tao?
Isang pagsisikap na abutin at tuparin ang

makabubuti sa nakararami ang pagpapatakbo ng
lipunan. Ipapatupad ang mga batas upang matiyak
ang seguridad at kapayapaan sa loob ng bansa na
kailangan sa pagiging produktibo ng lipunan.
IV. PAGTATAYA Pangkatang gawain.
Panuto:
1. Bumuo ng pangkat na may pitong kasapi.
2. Bawat pangkat ay pag-uusapan ang kani-
kanilang mga naranasan o nakita sa pamayanan,
nabasa sa mga pahayagan, narinig sa radio o
napanood na balita sa telebisyon tungkol sa
mga nagawa ng pamahalaan sa mga
mamamayan nito.
3. Pag-usapan din sa pangkat ang mga napansin na
pagtutulungan ng mga mamamayan at ang
ginawang suporta ng pamahalaan sa kanila kung
mayroon man.
4. Gabay ang pormat sa ibaba.
5. Iulat sa klase ang output ng bawat pangkat.
Mga Pagtulong na Mga Pagtutulungan

Nagawa ng ng Mamamayan sa
Pamahalaan sa mga Kapuwa mga
Mamamayan Mamamayan at ang
47
Suporta ng
Pamahalaan sa
Kanila
1. 1.
2. 2.
3. 3.
V. KARAGDAGANG GAWAIN 1. Magsaliksik tungkol sa kahulugan ng Prinsipyo

ng Subsidiarity.
2. Magbigay ng dalawang halimbawa.
3. Isulat sa kuwaderno ang mga bagay na
nasaliksik.
48
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 12
case study.
a. dahilan kung bakit may lipunang pulitikal
b. Prinsipyo ng subsidiarity
EsP9PL-Ic-2.1
I. LAYUNIN
Apektiv Napahahalagahan ang Prinsipyo ng Subsidiarity at
Pagkakaisa para sa kabutihang panlahat.
Saykomotor Nakagagamit ng graphic organizer sa pagpapakita
kung paano naipapakita ang Prinsipyo ng Subsidiarity
at Pagkakaisa.
Kaalaman Naipapaliwanag ang Prinsipyo ng Subsidiarity at
Pagkakaisa.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 2: Prinsipyo ng Subsidiarity at Pagkakaisa
B. Sanggunian Edukasyon sa Pagpapakatao 9, TG:
pp.16 & LG: p. 27-31.
C. Kagamitang Aklat, manila paper
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda Ipaskil sa pisara: “Ang tanging kailangan upang
Pangmotibeysyunal magtagumpay ang kasamaan ay ang hindi pagkilos
na Tanong ng mga mabubuting tao”
1. Sang-ayon ka ba sa mga isinasaad ng pahayag

na naipaskil?
2. Anong mga mahahalagang ideya ang nais na
iparating ng pahayag?
Aktiviti/Gawain Pangkatang gawain: Gamitin lamang ang nabuong
pangkat sa nakaraang araw.
49
Ipaskil muli ang kanilang output noong nagdaang
araw.
Mga Pagtulong na Mga Pagtutulungan

Nagawa ng ng Mamamayan sa
Pamahalaan sa mga Kapuwa mga
Mamamayan Mamamayan at ang
Suporta ng
Pamahalaan sa
Kanila
1. 1.
2. 2.
3. 3.
1. Sa kaliwang hanay, bakit mahalagang tulungan

ng pamahalaan ang mga mamamayan nito?
Paano dapat gawin ng pinuno ng pamahalaan
ang mga pagtulong na ito sa kaniyang mga
mamamayan?
2. Sa kanang hanay naman, bakit mahalaga ang
pagtutulungan ng mga mamamayan sa kapuwa
mga mamamayan? Paano sila susuportahanng
pamahalaan?
Pagsusuri/Analysis Panuto: Iulat ang mga sagot sa klase sa tanong-sagot
na paraan.
Sa palagay mo, alin sa kaliwa at kanang hanay ang

ayon sa Prinsipyo ng Subsidiarity? Alin naman ang
ayon sa Prinsipyo ng Pagkakaisa?
B. Paglalahad Sa laki ng tungkulin at kapangyarihan ng
Abstraksyon pamahalaan, may tukso na tingnan ang pamahalaan
(Pamamaraan ng bilang nasa itaas ng mga tao. Palibhasa nasa kamay
Pagtalakay) ng mga namumuno ang kapangyarihan na bigyang-
direksiyon ang kasaysayan at kinabukasan ng estado,
itinuturing kung minsan ng mga tao ang kanilang
mga sarili bilang sakop lamang ng pamahalaan.
Totoo ito ngunit kailangang idiin at ulit-ulitin na ang
pamamahala ay kaloob ng mga tao sa kapuwa nila
tao dahil sa nakikita nilang husay at galling ng mga
ito sa pamumuno at pangangasiwa.
Ang pamamahala ay usapin ng pagkakaloob ng
50
tiwala. Hindi iba ang pagtitiwalang ito sa
pagkakaloob natin sa ating mga kabarkada o
kasamahan sa pamayanan minsan sa ating buhay.
Batay sa mga sagot ng mga pangkat sa talahanayan

kahapon, anong uri ng ugnayan ang nararapat sa
pagitan ng pinuno ng pamahaan at ng mga
mamamayan? Anong uri ng ugnayan naman ang
nararapat sa pagitan ng mga mamamayan sa kapuwa
mga mamamayan?
(Mga Paglilinang na
Gawain) Paghinuha ng Batayang Konsepto
Panuto: Anong mahalagang konsepto ang nahinuha
mo mula sa mga gawain at babasahin? Gamit ang
isang graphic organizer, ipakita kung paano naaabot
ng lipunang politikal ang tunguhin sa kabutihang
panlahat. Gabay mo sa pagbuo ng Batayang
Konsepto ang mahalagang Tanong sa unang bahagi
ng modyul na ito.
Pag-uugnay ng Batayang Konsepto sa Pag-unlad ko

bilang tao
1. Ano ang kabuluhan ng Batayang Konsepto sa
aking pag-unlad bilang tao?
2. Ano-ano ang maaari kong kong gawin upang
mailapat ang aking mga pagkatuto sa modyul na
ito?
D. Paglalapat Pagpapasagot sa tanong:
(Aplikasyon) 1. Bakit mahalaga ang prinsipyo ng
pakikipagtulungan at pakikipagbukluran sa
loob ng lipunan?
E. Paglalahat Ang pag-unlad ng isang lipunan ay hindi gawa ng
(Generalisasyon) pinuno. Gawa ito ng pag-aambagng talino at lakas ng
mga kasapi sa kabuuang pagsisikap ng lipunan.
IV. PAGTATAYA Tayahin ang iyong pag-unawa:
1. Bakit mahalaga ang prinsipyo ng
pakikipagtulungan at pakikipagbukluran sa loob
ng lipunan?
2. Bakit mahalagang makita ang pagpapatakbo sa
lipunan bilang kapuwa-pananagutan ng pinuno
at mamamayan?
3. Bakit may mga taong ayaw makilahok sa
lipunan? Ano ang dapat na atitud sa lipunan?
51
4. Bakit mahalaga kahit na ang maliit na tinig?
5. Bakit hindi dapat tumigil sa pakikilahok sa
pagpapatakbo ng estado kahit na marumi at
magulo ang Lipunang Politikal?
6. Paano ginagamit ang salitang”boss” upang
ipaliwanag ang dinamismo ng pagpapatakbo ng
estado?
V. KARAGDAGANG GAWAIN 1. Mag-isip ng isang konkretong paraan na
nagpapakita ng kagustuhan na maabot ang
kabutihang panlahat sa pamamagitan ng maliit
ngunit epektibong kakayahan na nagmula sa iyo.
2. Isulat ito sa inyong kuwaderno.
52
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 13
case study.
Kompetensi Natataya ang pag-iral o kawalan sa pamilya,
paaralan, baranggay, pamayanan, o lipunan/bansa
ng:
a. Prinsipyo ng Subsidiarity
b. Prinsipyo ng Pagkakaisa
EsP9PL-Ic-2.2
I. LAYUNIN
Prinsipyo ng Pagkakaisa.
Saykomotor Nakapagsusuri ng mga Prinsipyo ng Subsidiarity sa
pamilya, paaralan, barangay/pamayanan, lipunan/
bansa.
Kaalaman Nabibigyang kahulugan ang salitang subsidiarity at
Prinsipyo ng Pagkakaisa.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 2: Prinsipyo ng Subsidiarity at Prinsipyo ng
Pagkakaisa.
B. Sanggunian Edukasyon sa Pagpapakatao 9, TG: p.13-20 & LG:
p.28.
C. Kagamitang Aklat, manila paper at marking pen
Pampagtuturo
https://www.youtube.com/watch?v=HYT9YCr6Rn8
https://www.youtube.com/watch?v=_UePPSi8bRc
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Bakit mahalaga ang pagtutulungan ng mga
Pangmotibeysyunal mamamayan?
na Tanong 2. May naidudulot ba ang pagtutulungan sa pag-
unlad ng ating pamahalaan?
Aktiviti/Gawain Panonood ng video clip.
53
Tunghayan ninyong mabuti ang nilalaman ng video

clip.
Pagsusuri/Analysis Basi sa napanood mong video clip, ibahagi sa klase
ang iyong aral na nakuha mula dito.
B. Paglalahad Ang prinsipyo ng mahusay na pamamahala ay dapat
Abstraksyon hindi mula sa “itaas” patungo sa “ibaba”. Kailangan
(Pamamaraan ng ang pakikipagtalaban ng nasa “itaas” sa mga nasa
Pagtalakay) “ibaba”. Ang gagawin ng pinuno ay ang gusto ng mga
pinamumunuan at ang pinamumunuan naman ay
sumusunod din sa giya ng kanilang pinuno. Gabay sa
ugnayang ito ang Prinsipyo ng Subsidiarity at
Pagkakaisa (Solidarity) na pangunahing kondisyon
upang maging maayos ang lipunan.
Prinsipyo ng Subsidiarity - tutlungan ng pamahalaan

ang mga mamamayan na magawa nila ang
makapagpapaunlad sa kanila. Sisiguraduhin nito na
walang hahadlang sa kalayaan ng mga mamamayan
mula sa mga pinuno sa pamamagitan ng pag-aambag
sa estado ng kanilang buwis, lakas at talino. Hindi
panghihimasukan ng mga lider ng pamahalaan kung
paano mapauunlad ng mga mamamayan ang
kanilang sarili.
Prinsipyo ng Pagkakaisa - tungkulin ng mga

mamamayan ang magtulungan at ng pamahalaan
ang magtayo ng mga akamang estruktura upang
makapagtulungan ang mga mamamayan. “May
kailangan kang gawing hindi mo gayang gawing mag-
isa, tungkulin ko ngayong tulungan ka sa abot ng
makakaya ko. Ako naman ay may kailangang gawin
nang mag-isa, tungkulin mo ngayon na tulungan ako
sa abot ng makakaya mo.” Tungkulin nating
magtulungan tungo sa pag-unlad ng ating lipunan.
Ang pag-unlad ng isang lipunan ay hindi gawa ng

pinuno. Gawa ito ng pag-aambag ng talino at lakas
ng mga kasapi sa kabuuang pagsisikap ng lipunan.
C. Pagsasanay Gawin ito sa journal notebook:
(Mga Paglilinang na
Gawain) Para sa iyo, paano mo mabibigyang kahulugan ang
Prinsipyo ng Subsidiarity at Prinsipyo ng Pagkakaisa?
54
Magbigay ng isang halimbawa.
D. Paglalapat Pag-uulat sa klase sa tanong-sagot na paraan.
(Aplikasyon)
Mahalaga ba ang pagpapairal ng Prinsipyo ng
Subsidiarity at Prinsipyo ng Pagkakaisa? Bakit?
E. Paglalahat Kailangang makilahok ng taumbayan, gawin ang
(Generalisasyon) kayang gawin ng bawat isa, at ibahagi ang bunga ng
paggawa sa bayan.
IV. PAGTATAYA Pangkatang gawain.
Panuto:
1. Magbigay ng halimbawa ng Prinsipyo ng
Subsidiarity at Pagkakaisa.
2. Pagkatapos ay iulat ito sa harap ng klase.
Prinsipyo ng Prinsipyo ng
Subsidiarity Pagkakaisa
(Hal.: Pantawid (Hal.: Iligan Ice Cream
Pamilyang Pilipino vendors Association
Program(4Ps) ng DOST Small
Enterprise Technology
Upgrading Program)
1. 1.
2. 2.
3. 3.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Paano makakamit at mapananatili ang kabutihang

panlahat? Isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.
55
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 14
case study.
Kompetensi Natataya ang pag-iral o kawalan sa pamilya, paaralan,
barangay, pamayanan, o lipunan/bansa ng:
a. Prinsipyo ng Subsidiarity
b. Prinsipyo ng Pagkakaisa
Esp9PL-Ic-2.2
I. LAYUNIN
Apektiv Naiuugnay sa sariling karanasan kung umiiral o hindi
ang Prinsipyo ng Subsidiarity at Pagkakaisa sa pamilya,
paaralan, barangay, pamayanan o lipunan/bansa.
Saykomotor Nakapagsusuri kung umiiral o hindi ang Prinsipyo ng
Subsidiarity at Pagkakaisa sa pamilya, paaralan,
barangay, pamayanan o lipunan/bansa.
Kaalaman Nakapag-iisa-isa sa mga maaaring epekto o dulot kung
umiiral o hindi ang Prinsipyo ng Subsidiarity at ng
Prinsipyo ng Pagkakaisa sa pamilya, paaralan,
barangay, pamayanan o lipunan/bansa.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 2: Prinsipyo ng Subsidiarity at Prinsipyo ng
Pagkakaisa.
B. Sanggunian Edukasyon sa Pagpapakatao 9, TG: p.13-20 & LG: pp
29-30.
C. Kagamitang Aklat, laptop at kuwaderno
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Bilang isang anak, ano ba ang ginagawa mo
Pangmotibeysyunal upang mapanitili ang katiwasayan sa inyong
na Tanong tahanan?
2. Ano-ano ang mga tagubilin ng iyong mga
magulang para sa iyo?
Aktiviti/Gawain Pangkatang gawain:
56
1. Hatiin ang klase sa limang pangkat.
2. Ang bawat pangkat ay magpapakita ng maikling
pagsasadula tungkol sa Prinsipyo ng Subsidiarity
at Pagkakaisa sa:
G1-pamilya G4-pamayanan
G2-paaralan G5-lipunan/bansa
G3-baranggay
Pagsusuri/Analysis 1. Mula sa inyong nakita o nasaksihang pagsasadula,

ano ang inyong napuna?
2. Basi sa inyong napanood na pagsasadula, may
nakita ka bang nagpapahiwatig ng Prinsipyo ng
Subsidiarity at Pagkakaisa?
B. Paglalahad Pagbabalik-aral:
Abstraksyon
(Pamamaraan ng Prinsipyo ng Subsidiarity - tutlungan ng pamahalaan
Pagtalakay) ang mga mamamayan na magawa nila ang
makapagpapaunlad sa kanila. Sisiguraduhin nito na
walang hahadlang sa kalayaan ng mga mamamayan
mula sa mga pinuno sa pamamagitan ng pag-aambag
sa estado ng kanilang buwis, lakas at talino. Hindi
panghihimasukan ng mga lider ng pamahalaan kung
paano mapauunlad ng mga mamamayan ang kanilang
sarili.
Prinsipyo ng Pagkakaisa - tungkulin ng mga

mamamayan ang magtulungan at ng pamahalaan ang
magtayo ng mga akamang estruktura upang
makapagtulungan ang mga mamamayan. “May
kailangan kang gawing hindi mo gayang gawing mag-
isa, tungkulin ko ngayong tulungan ka sa abot ng
makakaya ko. Ako naman ay may kailangang gawin
nang mag-isa, tungkulin mo ngayon na tulungan ako
sa abot ng makakaya mo.” Tungkulin nating
magtulungan tungo sa pag-unlad ng ating lipunan.
Bakit may mga taong ayaw makilahok sa lipunan? Ano

ang dapat na atitud sa lipunan?
C. Pagsasanay Gawin ito sa journal notebook:
(Mga Paglilinang Pagpapasagot sa mga tanong.
na Gawain) 1. Kung pagpapatakbo ng lipunan ang pag-uusapan,
sino nga ba ang dapat manguna rito? Bakit?
57
2. Ano ba ang inaasahan sa iyo bilang mabuting
mamamayan?
3. Ano ba ang inaasahan ng taumbayan sa
pamahalaan?
D. Paglalapat Iulat ito sa klase sa tanong-sagot na paraan.
(Aplikasyon)
Ano-ano ba ang mga maaaring epekto o dulot kung
umiiral o hindi ang Prinsipyo ng Subsidiarity at
Pagkakaisa sa pamilya, paaralan, barangay,
pamayanan, lipunan/bansa?
E. Paglalahat Ang pa-uunlad ng isang lipunan ay hindi gawa ng
(Generalisasyon) pinuno. Gawa ito ng pag-aambag ng talino at lakas ng
mga kasapi sa kabuuang pagsisikap ng lipunan.
1. Panoorin ang GMA News TV Special na “Bayan Ko”
Maaari itong mapanood sa Youtube sa sumusunod na
url:
Kabanata 1: http://www.youtube.com/watch?v=u-
a3qSXv4hg
Kabanata 2:
http://www.youtube.com/watch?v=DCAiZCITPIg
Kabanata 3:
http://www.youtube.com/watch?v=5UUY1RFVunA
Kabanata 4:
http://www.youtube.com/watch?v=p1e7mna_2j8
Kabanata 5:
http://www.youtube.com/watch?v=aw0IrE6IJdg
Kabanata 6:
http://www.youtube.com/watch?v=cBDG3V-LaxI
2. Itala sa kuwaderno ang mga kapansin-pansin na

eksena sa bawat kabanata na nagpapakitang pag-iiral
o pag-labag sa Prinsipyo ng Subsidiarity at Pagkakaisa.
Sundin ang pormat sa ibaba.
Kabanata Eksena Pag-iral Paglabag
Subsidiarity Pagkakaisa Subsidiarity Pagkakaisa
58
3. Matapos maisagawa ang mga ito, pangkatin ang
mga mag-aaral at pag-usapan ng mga pangkat ang
kanilang mga natukoy na eksena.
4. Pagkatapos, sagutin ang sumusunod na tanong:
a. Nagkaroon ba ng pagkakataon na tunay mong

nasaksihan ang ilan sa mga eksenang nakita sa
dokumentaryo? Ibahagi ang iyong karanasan.
b. Ano sa mga eksenang iyong napanood ang
kayang magawang isang kabataang katulad
mo?
c. Nagawa mo na baa ng alinman sa mga
eksenang iyong napanood sa dokumentaryo?
Ibahagi ang karanasan.
d. Alin sa mga napanood ang mahalagang
masimulan mo nang gawin? Ibahagi at
Ipaliwanag.
e. Paano matiwasay na iiral ang isang lipunan?
f. f. Paano matitiyak na mananaig ang Prinsipyo
ng Subsidiarity at Pagkakaisa?
V. KARAGDAGANG GAWAIN Basahin at unawain mula sa inyong aklat ang tungkol
sa pananagutan ng Pinuno at mamamayan, pahina 30-
31.
59
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 15
bakit may lipunang politikal at ang Prinsipyo ng
case study.
Kompetensi Napatutunayan na:
a. May mga pangangailangan ang tao na hindi niya

makakamtan bilang indibidwal na makakamit
niya lamang sa pamahalaan o organisadong
pangkat tulad ng mga pangangailangang
pangkabuhayan, pangkultural, at
pangkapayapaan.
b. Kung umiiral ang Prinsipyo ng Subsidiarity,
mapanatili ang pagkukusa, kalayaan at
pananagutan ng pamayanan o pangkat na nasa
mababang antas at maisasaalang-alang ang
dignidad ng bawat kasapi ng pamayanan.
c. Kailangan ang pakikibahagi ng bawat tao sa mga
pagsisikap na mapabuti ang uri ng pamumuhay
sa lipunan/bansa, lalo na sa pag-angat ng
kahirapan, dahil nakasalalay ang kaniyang pag-
unlad sa pag-unlad ng lipunan (Prinsipyo ng
Pagkakaisa).
EsP9PL-Id-2.3
I. LAYUNIN
Prinsipyo ng Pagkakaisa para sa kabutihang
panlahat.
Saykomotor Nakagagawa ng paraan para sa kabutihang panlahat.
Kaalaman Natutukoy ang mga pananagutan ng pinuno at
mamamayan para sa kabutihang panlahat.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 2: Pananagutan ng Pinuno at Mamamayan.
B. Sanggunian Edukasyon sa Pagpapakatao 9, TG: p.18-19 & LG: p.
30-31.
60
C. Kagamitang Aklat, laptop, manila paper at marking pen
Pampagtuturo https://www.youtube.com/watch?v=HYT9YCr6Rn8
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Bakit mahalaga ang prinsipyo ng
Pangmotibeysyunal pakikipagtulungan at pakikipagbukluran sa loob
na Tanong ng lipunan?
2. Bakit hindi dapat tumigil sa pakikilahok sa
pagpapatakbo ng estado kahit na marumi at
magulo ang Lipunang Politikal?
Aktiviti/Gawain Pagpapakita ng maikling video clip.
Tunghayan ninyong mabuti ang nilalaman ng video

clip.
Pagsusuri/Analysis 1. Batay sa inyong napanood na video clip, ano ang
iyong masasabi nito?
2. Paano matutugunan o makakamit ng tao ang
kaniyang pangangailangang pangkabuhayan,
pangkultura, at pangkapayapaan?
3. Bakit mahalaga ang pag-iral ng Prinsipyo ng
Subsidiarity at Pagkakaisa?
B. Paglalahad Pagbabalik-aral.
Abstraksyon
(Pamamaraan ng Sa nakalipas na araw ay nabuo ninyo ang Batayang
Pagtalakay) Konseptong ito:
a. May mga pangangailangan ang tao na bilang

indibidwal makamit lamang niya sa pamahalaan
o organisadong pangkat tulad ng mga
pangangailangang pangkabuhayan, kultural at
pangkapayapaan.
b. Kung umiiral ang Prinsipyo ng Subsidiarity,
mapananatili ang pagkukusa, kalayaan at
pananagutan ng pamayanan o pangkat na nasa
mababang antas at maisasaalang-alang ang
dignidad ng bawat kasapi ng pamayanan.
c. Kailangan ang pakikibahagi ng bawat tao sa mga
pagsisikap na mapabuti ang uri ng pamumuhay
sa lipunan/bansa, lalo na sa pag-angat ng
kahirapan, dahil ang kaniyang pag-unlad ay
nakasalalay sa pag-unlad ng lipunan (Prinsipyo ng
61
Pagkakaisa)
Ang lipunang politikal ay isang ugnayang nakaangkla

sa pananagutan-ang pananagutan ng pinuno na
pangalagaan ang nabubuong kasaysayan ng
pamayanan. Iginagawad sa kanila ng buong
hindi sila makikisali sa pag-iisip at pagpapasiya, kung
gawain, kung hindi sila magpunpunyagi sa kanilang

Kailangan pa ring magsalita kahit isang mumunting

tinig lamang ang sa iyo. Hindi mabubuo ang marami
kung wala ang iilan. Sa kabila ng dunong ng pinuno
at/o ng mayorya, kung minsan, mula sa isang
salungat na opinion isinisilang ang pinakamahusay
na karunungan.
(Mga Paglilinang na 1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa 5 pangkat.
Gawain) 2. Maghanda ng maikling role play na nagpapakita
ng mga paraan at pananagutan ng pinuno at
mamamayan para sa kabutihang panlahat.
3. Bigyan ang bawat pangkat ng 15 minuto para
makapaghanda sa kanilang gawain.
Mula sa napanood na role play, ito ba ay

nagpapakita ng mga paraan at pananagutan ng
pinuno at mamamayan para sa kabutihang
panlahat? Patunayan.
Rubrik para sa Pagtataya ng Role play
62
Orihinalidad -------------------10
Pagkamalikhain ---------------10
Naaayon sa paksa ------------ 10
Team at partisipasyon -------- 10
40
D. Paglalapat Iulat sa klase sa tanong-sagot na paraan:
(Aplikasyon)
Bilang mamamayan, paano mo maipapakita ang
iyong pagpapahalaga sa Prinsipyo ng Subsidiarity at
Pagkakaisa?
E. Paglalahat Hindi mabubuo ang walis-tingting kung wala ang
(Generalisasyon) isang tangkay.

IV. PAGTATAYA Isahang gawain:
Panuto: Sumulat ng isang pagninilay gabay ang
pormat sa ibaba. Gawin ito sa journal.
Ano ang Ano ang aking Ano-anong
konsepto at pagkaunawa at hakbang ang
kaalamang reyalisasyon sa aking gagawin
pumukaw sa bawat konsepto upang mailapat
akin? at kaalamang ang mga pang-
ito? unawa at
reyalisasyong ito
sa aking buhay?
V. KARAGDAGANG GAWAIN Magdala ng colored papers, marking pen at gunting.

63
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 16
case study.
Kompetensi Nakapagtataya o nakapaghuhusga kung umiiral ang
Prinsipyo ng Subsidiarity at Pagkakaisa ay umiiral o
nilalabag sa pamilya, paaralan, pamayanan
(baranggay), at lipunan/bansa
EsP9PL-Id-2.4
I. LAYUNIN
Apektiv Napahahalagahan ang mga bagay para sa kabutihang
panlahat.
Saykomotor Nakapagtatanghal ng konkretong paraan na
magpapakita ng kagustuhan na maabot ang
Kaalaman Nakapagiisa-isa ng mga paraan para sa kabutihang
panlahat.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 2: Pananagutan ng Pinuno at Mamamayan.
30-31.
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Nakagawa ka na ba ng kabutihan sa lipunang
Pangmotibeysyunal iyong kinabibilangan?
na Tanong 2. Ano ang nararamdaman mo sa panahong na
nakagagawa ka ng mabuti sa lipunan?
Aktiviti/Gawain Ibandera ang kabutihan!
Panuto: Bigyan ang mga mag-aaral ng mga cartolina

strips. Isulat dito ang mga kabutihang nagawa sa
lipunan. Pagkatapos ay ipaskil sa pisara.
Pagsusuri/Analysis 1. Tingnan ninyong mabuti ang mga nakapaskil sa
pisara at pagninilayan ito:
64
a. Kung ang lahat ng tao sa ating bansa ay
nakagagawa ng ganitong bagay, ano kaya ang
magiging resulta nito? Pangatwiranan.
b. Para maisabuhay ang kabutihang panlahat,
saan ito dapat magsimula? Bakit?
B. Paglalahad Suriin ang gawain sa tanong-sagot na paraan.
Abstraksyon
(Pamamaraan ng Pananagutan ng Pinuno at Mamamayan
Pagtalakay) Ang lipunang politikal ay isang ugnayang
nakaangkla sa pananagutan-ang pananagutan ng
pinuno na pangalagaan ang nabubuong kasaysayan
ng pamayanan. Iginagawad sa kanila ng buong
hindi sila makikisali sa pag-iisip at pagpapasiya, kung
gawain, kung hindi sila magpunpunyagi sa kanilang
(Mga Paglilinang na 1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa 5 pangkat.
Gawain) 2. Magsulat ng isang short skit para sa gagawing
role-play.
3. Dapat ito ay nakabatay sa pananagutan ng
pinuo at mamamayan.
(Aplikasyon) 1. Isadula ang ginawang short skit sa harap ng
klase.
2. Ang bawat pangkat ay maiging magmasid sa
bawat pangkat sa mga bagay na nagpapakita
ng pananagutan ng pinuno at mamamayan
para sa kabutihang panlahat.
3. maaari itong itala sa kuwaderno
Rubrik para sa Pagtataya ng Role play
Orihinalidad -------------------15 puntos

Pagkamalikhain ---------------10 puntos
65
Naaayon sa paksa ------------15 puntos
Team at partisipasyon --------10 puntos
40 puntos
E. Paglalahat Ang pag-unlad ng isang lipunan ay hindi gawa ng

(Generalisasyon) pinuno. Gawa ito ng pag-aambag ng talino at lakas
1. Gumawa ng isang konkretong paraan na

magpapakita ng kagustuhan na maabot ang
kabutihang panlahat sa pamamagitan ng maliit
ngunit epektibong kakayahan na magmumula sa
iyo.
2. Isulat ang mga mumunting kakayahan na
puwede mong maggawa sa isang metacard. Idikit
ito sa isang manila paper at ipaskil ito sa iyong
kwarto upang madaling Makita at matandaan.
(Halimabawa: Simula ngayon, bibigyan ko ng
pagkakataon ang iba kung kaklase na magbahagi
ng kanilang opinyon o ng ibang gawain sa isang
pangkatang proyekto para mas mapadali ang
mga gawaing pampaaralan).
Ano- ano ang mga hamon na naranasan ninyo sa

sarili, pamilya, paaralan at sa pamayanan?
66
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 17-19
case study.
Kompetensi Nakapagtataya o nakapaghuhusga kung umiiral ang
Prinsipyo ng Subsidiarity at Pagkakaisa ay umiiral o
nilalabag sa pamilya, paaralan, pamayanan
(baranggay), at lipunan/bansa
EsP9PL-Id-2.4
I. LAYUNIN
Apektiv Nakapagpapamalas ng paggalang sa mga sensitibong
bagay na dapat hindi ibahagi sa iba.
Saykomotor Nakakagawa ng survey sa pamilya, paaralan,
pamayanan, lipunan/bansa kung umiiral ang
Prinsipyo ng Subsidiarity at Pagkakaisa.
Kaalaman Naiisa-isa ang mga Prinsipyo ng Subsidiarity at
Pagkakaisa sa pamilya, paaralan, pamayanan,
lipunan/bansa.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 2: Paggawa ng Survey
30-31.
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Nakaranas ka na ba ng mga hamon sa buhay?
Pangmotibeysyunal 2. Ano ang iyong ginawa upang matugunan ang
na Tanong hamong ito?
Aktiviti/Gawain Panuto: Isulat sa inyong kuwaderno.
1. Mga hamon na nararanasan ninyo sa inyong
pamilya.
2. Mga solusyon na inyong nagawa.
Pagsusuri/Analysis Iulat sa klase. Tanong-sagot na paraan.
1. Mula sa mga hamon na nangyari sa inyong
buhay, natinag ba ang inyong pamilya mula
67
dito?
2. May kontribusyon ba ang bawat miyembro
ng pamilya na ma solusyonan ang problema?
3. Ano ang iyong nararamdaman ng makaisa
kayong humaharap sa mga hamong ito?
B. Paglalahad Ang Pamayanan: Isang Malaking Barkada
Abstraksyon
(Pamamaraan ng Hawig sa barkadahan ang isang pamayanan.
Pagtalakay) Pinagsama-sama sila, una na, ng kanilang
kinatatayuang lugar. Halimbawa, barangay
katapatan! Doon sila nakatira at doo’y sama-sama
silang bumuo ng mga Sistema kung paano haharapin
ang mga hamon sa buhay. May mga kuwento silang
pinagdadaanan. May kuwento silang binubuo. Ang
valedictorian na anak ni Aling Norma, tagumapay ng
buong kapitbahayan. Ang aksidente ni Manuel sa
motor ay lubhang ipinag-alala ng buong baranggay.
Ang pagliligawan nina Eric at Jenny, ikinakilig ng
lahat. Ang problema sa patubig ang laman ng usapan
sa barberia at palengke.
Ito ang mga tradisyon, nakasanayan, mga
pamamaraan ng pagpapasiya, at mga hangarin na
kanilang pinagbahaginan sa paglipas ng panahon.
Ang kuwentong nililikha nila at ang mga pagkilos
upang ingatan at paunlarin ang kanilang pamayanan
ay kilos ng pagbuo ng kultura. Kultura ang tawag sa
mga nabuong gawi ng pamayanan. Ito ang mga
tradisyon, nakasanayan, mga pamamaraan ng
pagpapasiya, at mga hangarin na kanilang
pinagbahaginan sa paglipas ng panahon. Iniukit ang
mga ito sa mga awit, sining, at ritwal upang huwag
makalimutan. Gabay ang mga tradisyong ito sa mga
hamon sa kinabukasan. Babalikan nila ang nakaraang
nakaukit sa kanilang kultura upang makita ang mga
landas na mainam na tahakin sa kinabukasan.
C. Pagsasanay 1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa 4 na
(Mga Paglilinang na pangkat.
Gawain) 2. Suriin kung may pag-iral o kawalan ng pag-
iral ng Prinsipyo ng Subsidiarity at ng
Prinsipyo ng pagkakaisa sa sumusunod:
a. Pamilya
b. Paaralan
c. baranggay/pamayanan
d. lipunan/bansa
68
3. Magbigay ng isang halimbawa ng
pagkakataong pinairal ang 2 Prinsipyo sa
bawat koteksto (hal., pamilya) at ng isang
halimbawa ng mga pagkakataong hindi
pinairal ang mga ito.
4. Gumawa ng survey questionnaire para sa
gagawing survey. Gabay ang tanong na
“Umiiral ba o hindi ang Prinsipyo ng
Subsidiarity at Prinsipyo ng Pagkakaisa.”
Pangkat 1- pamilya
Pangkat 2- paaralan
Pangkat 3-Pamayanan/barangay
Pangkat 4- lipunan/bansa
D. Paglalapat Panuto: Isagawa ang survey. Isang sesyon.

(Aplikasyon)
E. Paglalahat Isa tayo sa mga instrumento na makatutulong sa
(Generalisasyon) pagkamit ng kabutihang panlahat.
1. Ibahagi sa klase ang resulta ng survey ng bawat

pangkat.
2. Gabay ang pormat sa ibaba.
Prinsipyo ng Prinsipyo ng
Subsidiarity Pagkakaisa
Pinairal Hindi Pinairal Hindi

pinairal pinairal
1. pamilya
2. paaralan
3.barangay/pamayan
4. lipunan/bansa
3. Sagutin ang mga tanong:

a. Mahalaga ba ang pagpapairal ng dalawang
prinsipyong ito? Pangatwiranan.
b. Paano maiwasan ang kawalan ng pag-iral ng
dalawang Prinsipyo.
c. Paano ka maging instrumento sa pagpapairal ng
Prinsipyo ng Subsidiarity at ng Prinsipyo ng
Pagkakaisa sa inyong pamilya, sa
barangay/pamayanan, at sa bansa?
69
1. Ano-ano ang ibat-ibang sektor sa lipunan?

2. Ang bawat sektor ba ay may tungkuling dapat
gampanin para makamit ang kabutihang
panlahat?
70
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 20
case study.
a. dahilan kung bakit may lipunang pulitikal.
b. Prinsipyo ng Subsidiarity
EsP9PL-Ic-2.1
I. LAYUNIN
Apektiv Napahahalagahan ang buong konsepto ng aralin.
Saykomotor Nakapagsusulat ng isang essay ayon sa paksang
natalakay.
Kaalaman Nakapagbibigay ng buod sa buong aralin.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 2: Pagsulat ng Buod sa Aralin
30-31.
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Ano-ano ang bumubuo ng lipunan?
Pangmotibeysyunal 2. Maituturing mo ba ang iyong sarili na parte ng
na Tanong lipunan?
3. May maganda ka bang nagawa sa lipunang iyong
kinabibilangan?
Aktiviti/Gawain Panuto: Hanapin mo ako game! Hanapin ang tamang
kahulugan o dipenisyon ng salita.
1. Isulat sa isang cartolina strips ang mga termino o

salita at isulat din sa ibang strips ang kahulugan nito.
2. Bigyan ang mga piling mag-aaral ng strips at
hanapin ang kahulugan nito.
3. Pagkatapos ay ipaskil ito sa pisara.
71
Kultura
ang tawag sa nabuong gawi ng pamayanan,

mga tradisyon, nakasanayan, mga
pamamaraan ng pagpapasiya at mga
hanganrin na kanilang pinagbabahaginan sa
paglipas ng panahon.
Prinsipyo ng Subsidiarity
tutulungan ng pamahalaan ang mga

mamamayan na magawa nila ang
makapaguunlad sa kanila.
Prinsipyo ng Pagkakaisa o
Solidarity
tungkulin ng mga mamamayan

ang magtulungan ang mga
mamamayan.
Pagsusuri/Analysis Tanong-sagot na paraan.

1. Suriin natin ngayon kung tama ang mga naibigay
ninyong kahulugan sa termino. 2.Pagbibigay ng
tunay na kahulugan at halimbawa nito.
1. Kultura- ang tawag sa nabuong gawi ng

pamayanan, mga tradisyon, nakasanayan, mga
pamamaraan ng pagpapasiya at mga hanganrin
na kanilang pinagbabahaginan sa paglipas ng
panahon.
2. Prinsipyo ng Subsidiarity- tutulungan ng

pamahalaan ang mga mamamayan na magawa
nila ang makapaguunlad sa kanila.
Halimbawa: 4P’s program
3. Prinsipyo ng Pagkakaisa o Solidarity- tungkulin

ng mga mamamayan ang magtulungan ang mga
72
mamamayan.
Halimbawa: bayanihan, pagkakaroon ng
panahon sa pagpulong, sama-samang pagtakbo
para sa kalikasan
B. Paglalahad Lipunang Politikal, Prinsipyo ng Subsidiarity at
Abstraksyon Prinsipyo ng Pagkakaisa
(Pamamaraan ng
Pagtalakay) Isa sa mga pinakamasayang bahagi ng buhay ay ang
paghahanap ng mga matalik na kaibigan sa Junior
High School. Mahirap manimbang sa simula subalit
kapag nagging kaibigan mo na, tuloy-tuloy na ang
ligaya. Sila ang kasamang sumusubok ng maraming
karanasan, mga kabiruan at kaasaran. Sila ang
kakuwentuhan sa maraming mga seryoso at malalim
sa kaisipan. Sila ang kasamang pumalaot sa higit
pang dakilang tunguhin sa buhay.
Sa isang mahiwagang paraan, nagsasama-sama ang

mga magkakatulad sa mga interes, hilig, mga
pangarap, pananampalataya o pilosopiya sa buhay.
Maaaring magkakatulad ng pananampalataya o ng
pilosopiya sa buhay. Sino pa ng aba ang magsasama-
sama kundi ang mga katulad na may gusto.
Subalit may pagkakataon ding nagsasama ang hindi

magkakilala. Dahil sa nakababagot na paghihintay sa
pag-usad ng pila sa sine, maya-maya’y nag-uusap na
ang magkatabi. Hindi sila magkakilala. Nagkataong
magkkasunod, parehong naiinip. Sa pila natagpuan
ang bagong kaibigan. Baka nga mamaya, maging
kasintahan pa! Napalalim ng isang isang
pinagdaanan ang pagsasama. Ang parehong
karanasan ang nagging dahilan ng pagkakakilala at
pag-uugnayan. Ganyan nabubuo ang bargada.
Umuusad at lumalalim ang pagkakaibigan sa paglipas
ng panahon dahil sa mas marami pang
pagkukuwentuhan at sama-samang pagdanas.
C. Pagsasanay Panuto: Tanong sagot na paraan.
(Mga Paglilinang na 1. Ano ang mga mahahalagang bagay na
Gawain) natutuhan mo mula sa paksa?
2. Paano mo ito maisasabuhay sa tunay na buhay?
D. Paglalapat Panuto: Iulat sa klase.
(Aplikasyon) Hayaan ang mga bata na makapagbigay ng buod sa
buong aralin.
73
E. Paglalahat Ang pagkamit ng kabutihang panlahat ay nakasalalay
(Generalisasyon) sa pagtutulungan ng bawat isa.
IV. PAGTATAYA Sa isang buong papel ay sumulat ng essay tungkol sa
“Kahalagahan ng pagkakaisa sa pagkamit ng
kabutihang panlahat”.
Pamantayan sa essay:
Naayon sa paksa ------------------ 20 puntos

Pagsasaayos ng salita ----------- 20 puntos
Malinis ang pagkasulat ---------- 10 puntos
50 puntos
1. Ano ang kahulugan ng ekonomiya?
2. Para saan ito?
74
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 21
Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa
lipunang ekonomiya.
Pamantayan sa Pagganap Nakatataya ang mag-aaral ng lipunang ekonomiya
isang barangay/pamayanan, at lipunan/bansa gamit
ang dokumentaryo o photo/video journal
(hal.YouScoop)
Kompetensi Nakilala ang mga katangian ng mabuting ekonomiya.
EsP9PL-Ie-3.1
I. LAYUNIN
Apektiv Napahahalagahan ang pagkakaroon ng mabuting
ekonomiya.
Saykomotor Nakabubuo ng isang matalinong pamamaraan sa
pangangalap ng impormasyon.
Kaalaman Nabibigyang kahulugan ang salitang ekonomiya at
ilang piling termino.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 3: Lipunang Pang-ekonomiya.
B. Sanggunian Edukasyon sa Pagpapakatao 9, TG: p.21-28 & LG: pp.
36-49.
C. Kagamitang Aklat, cartolina strips, marking pen, manila paper
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Mayroon ka bang kapatid sa bahay?
Pangmotibeysyunal 2. Kung mayroon, nararanasan mo ba minsan na
na Tanong naiinggit sa iyong kapatid dahil pakiramdam mo
ay mas malapit ang iyong kapatid sa iyong mga
magulang?
3. Ano ang ginawa mo?
Aktiviti/Gawain Panuto: Iayos mo ako game!
2. Ang bawat pangkat ay bibigyan ng sobre na
naglalaman ng mga titik ng salita na dapat ayusin.
3. Iayos ang mga titik at idikit ito sa cartolina strips
pagkatapos ay ipaskil sa pisara ang strips.
a. Ekonomiya
b. Lipunang pang-ekonomiya
c. Pantay
d. Patas
Pagsusuri/Analysis 1. Ano-ano ang mga salitang nabuo?
75
2. Maaari pong ang mga mag-aaral muna ang
magbibigay ng katuturan ng salitang nabuo bago
ibigay na tamang pagpapakahulugan.
1. Ekonomiya- galing sa mga griyegong salita na

“oikos” bahay at “nomos” pamamahala.
2. Lipunang Ekonomiya – ay ang pangasiwaan ang
mga yaman ng bayan ayon sa kaangkupan nito
sa pangangailangan ng tao.
3. Pantay- bibigyan lahat
4. Patas- bibigyan lamang ayon sa
pangangailangan.
B. Paglalahad Sadyang magkakaiba ang mga tao. May mga
Abstraksyon magagaling sa Math. May mahuhusay sa pag guhit.
(Pamamaraan ng May masinop sa gamit. May marunong sa pera. May
Pagtalakay) magaganda at makikisig ang katawan kahit na hindi
nag-eehersisyo. Mayroon din naming tabain at
kailangang mag-ingat sa pagkain. Dahil sa
pagkakaibang ito, hindi maiiwasan ang
paghahambing sa isa’t isa. Nagkakaroon ng inggitan.
Nagkakaroon din naman ng pakiramdam ng pagiging
mas angat. Natural ang ganitong mga pakiramdam.
Subalit bago lumalim ang pakiramdam at tumungo
sa sama ng loob, marahil magandang balikan ang
karanasan at tingnang mabuti kung nagkulang ba ng
pagmamahal ang ating magulang o sadyang
naghahangad lang tayo ng higit pa. Ang karanasan sa
pag-ibig ng magulang ay isang ekonomiya ng lipunan.
Ayon sa:
https://brainly.ph/question/742080
Sa lipunang pang-ekonomiya, ano ang pagkakaiba ng

pantay sa patas?
a. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong

benepisyo sa lahat ng tao sa lipunan, ang patas
ay pagbibigay ng nararapat para sa tao batay sa
kanyang pangangailangan.
b. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong
benepisyo sa lahat tao sa lipunan, ang patas ay
pagbibigay ng nararapat para sa tao batay sa
kanyang kakayahan
76
c. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong
pagturing sa lahat ng tao sa lipunan, patas ay
ang paggalang sa kanilang mga karapatan
d. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong
pagturing sa lahat ng tao sa lipunan, ang patas
ay pagtiyak na natutugunan ng pamahalaan
ang laha ng pangangailangan ng mga tao
C. Pagsasanay Panuto: Gawin ito sa kuwaderno. Lagyan ng tsek
(Mga Paglilinang na kung sa tingin ninyo ito ay nakakatulong sa paglago
Gawain) ng ekonomiya at ekes naman kung hindi.
Iba’t ibang Marami ang Kaunti ang
Establisyemento tumatangkilik, tumatangkilik
malakas ang mahina ang
ekonomiya ekonomiya
1. sari-sari store
2.
Karenderya/fastfood
3. cellshop
4. gasoline station
5. water refilling
station
D. Paglalapat Tanong-sagot na paraan.

(Aplikasyon) 1. Mula sa gawain ano ang iyong reyalisasyon
tungkol sa paglago ng ekonomiya?
2. Ano kaya ang dahilan sa paglago nito?
Ipaliwanag.
E. Paglalahat Dahil na rin sa hindi pagkakapantay-pantay na ito,
(Generalisasyon) kailangang sikapin ang pagkakapantay-pantay sa
pamamagitan ng pagbabahagi ng yaman ng bayan.
IV. PAGTATAYA Pangkatang gawain: Pagsagawa ng survey sa klase.
Panuto:
1. Makipag-ugnayan sa guro upang maisagawa ang
pagpapangkat sa klase.
2. Magsagawa ng isang survey sa mga kapuwa
mag-aaral sa loob ng klase. Tanungin ang bawat
miyembro ng pangkat sa sumusunod:
a. Magkano ang kanilang baon sa loob ng
isang araw?
b. Ano-ano ang kanilang pinagkakagastusan
sa kanilang baon?
c. Sapat ba o hindi ang kanilang natatanggap
77
na baon? Ipaliwanag.
Bilang Perang Pinaggagastusan Sapat Hindi Repleksiyon
ng baon ng baong pera ang Sapat
mag- baon ang
aaral baon
Pambili ng √ Walang
Hal. 1 20 snacks magagawa
3. Pumili ng isang tagapag-ulat sa grupo para sa

nagawang survey.
a. Ano ang naidudulot ng kakulangan sa baon?
b. Kung hindi sapat ang natatanggap na baon,
paano sinosolusyonan ang kakulangang ito?
c. Magbigay ng maikling repleksiyon.
Pamantayan sa Pag-uulat:
Malinaw ang ideya ------------------ 10 puntos
Kumpiyansa sa sarili --------------- 10 puntos
Pagkakaisa ng grupo -------------- 10 puntos
30 puntos
V. KARAGDAGANG GAWAIN Isahang gawain:
Panuto:
1. Magsagawa ng kaparehong survey. Sa
pagkakataong ito ay mga magulang naman ang
bibigyan ng mga tanong
2. Itanong sa magulang ang sumusunod na
katanungan:
a. Magkano ang budget para sa isang buwan?
b. Ano-ano ang kanilang pinagkakagastusan sa
tahanan?
c. Sapat ba o hindi ang kanilang budget para sa
isang buwan? Ipaliwanag.
d. Ano ang naidudulot ng kakulangan sa
budget?
e. Kung hindi sapat ang budget, ano ang
paraang ginagawa upang masolusyonan ang
suliranin?
78
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 22
lipunang ekonomiya.
(hal.YouScoop)
EsP9PL-Ie-3.1
I. LAYUNIN
Apektiv Napagtitimbang nang maayos ang pagbubudget ng
perang hawak ayon sa pangangailangan.
Saykomotor Nakapag-uulat sa harapan ng klase sa mga datos na
nakuha mula sa survey.
Kaalaman Naisasaalang-alang ang tamang paggamit ng perang
hawak.
II. PAKSANG-ARALIN
36-49.
C. Kagamitang Aklat, marking pen, manila paper at kuwaderno.
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Nakahawak ka naba ng maraming pera?
Pangmotibeysyunal 2. Ano ang iyong ginagawa sa hawak mong pera?
na Tanong 3. Kung sakaling ikaw ay mananalo sa lotto ng 1
milyon, paano mo ito gagamitin?
Aktiviti/Gawain Sa inyong kuwaderno: I-budget ninyo ang inyong
pera. Mayroon kayong 1 libong baon sa loob ng
isang lingo, ano-ano ang iyong pagkagagastusan?
Ilagay ito sa talahanayan.
Paggagastusan Perang Total Repleksiyon
gagastusin
79
Pagsusuri/Analysis Pag-uulat sa nagawang pag-bubudget.
1. Ano ang iyong natunghayan mula sa gawain?
2. Ano ang mas maganda, ang sapat ang budget o
ang minsan ay kapusin sa budget? Bakit?
B. Paglalahad Hindi Pantay Pero Patas
Abstraksyon
(Pamamaraan ng Ito nga ang prinsipyong iniinugan ng Lipunang
Pagtalakay) Pang-ekonomiya. Ang lipunang ito ay nagsisikap na
pangasiwaan ang mga yaman ng bayan ayon sa
kaangkupan nito sa mga pangangailangan ng tao.
Patas. Nakatutuwang malaman na ang pinagmulan
ng salitang “Ekonomiya” ay ang mga griyegong salita
na “oikos” (bahay) at “nomos” (pamamahala). Ang
ekonomiya ay tulad lamang din ng pamamahala sa
bahay. Mayroong sapat na budget ang namamahay.
Kailangan niya itong pagkasyahin sa lahat ng mga
bayarin (kuryente, tubig, pagkain, panlinis ng bahay,
at iba pa) upang makapamuhay nang mahusay ang
mga tao sa bahay, maging buhay-tao (humane) ang
kanilang buhay sa bahay at upang maging tahanan
ang bahay.
C. Pagsasanay Isahang pagpapasagot sa mga mag-aaral. Tanong-
(Mga Paglilinang na sagot na paraan.
Gawain)
Sitwasyon: Kung mayroon kayong isandaang tinapay
na dapat ipamigay sa isandaang tao;
1. Ano ang pinakamabisang paraan ng

pagbabahagi nito?
2. Bibigyan ba ang lahat ng tig-iisang tinapay o
bibigyan ang mga tao nang naaayon sa kanilang
hinihingi?
Ihikayat ang mga mag-aaral na magpahiwatig ng

kanilang sariling opinyon.
D. Paglalapat Magsulat ng isang sanaysay:
(Aplikasyon) Sa iyong sariling karanasan, mahirap ba o hindi na
magbudget ng perang hawak? Pangatwiranan.
Pamantayan:
Nilalaman o ideya-------------- 10 puntos
Kaisahan ng kaisipan --------- 10 puntos
Malinis ang pagkagawa ------ 5 puntos
25 puntos
80
E. Paglalahat Ang pagkakaloob ng budget ay dapat naaayon sa
(Generalisasyon) pangangailangan nito. Tulad ng prinsipyo ng
proportio ni Sto Tomas de Aquino na ang angkop na
pagkakaloob ng naaayon sa pangangailangan ng tao.
IV. PAGTATAYA Pangkatang gawain: Ang paggawa ng survey ay
ibinigay bilang takdang-aralin kahapon.
Panuto:
1. Sundin ang pangkat na nabuo kahapon.
2. Kunin ang pangkalahatang resulta ng ginawang
survey para sa mga magulang.
3. Gumawa ng ulat mula sa pangkalahatang resulta
at ibahagi ito sa klase. Pumili ng tagapag-ulat
mula sa grupo.
4. Pagkatapos gawin ang pag-uulat ay sagutin ang
sumunod na katanungan.
a. Bakit mahalagang matutuhan ng lahat ang

tamang pamamahala sa perang kinikita?
b. Ano ang maaaring maidulot kung hindi
mapangangasiwaan nang wasto ang perang
kinikita?
Pamantayan sa Pag-uulat:
Malinaw ang ideya ------------ 10 puntos
Kumpyansa sa sarili ---------- 10 puntos
ng tagapag-ulat
Teamwork ----------------------- 5 puntos
25 puntos
V. KARAGDAGANG GAWAIN Isahang gawain: Sagutin ito sa kuwaderno.
a. Anong sitwasyon sa lipunan o pamahalaan ang

sinasalamin ng nagdaang gawain?
81
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 23
lipunang ekonomiya.
(hal.YouScoop)
EsP9PL-Ie-3.1
I. LAYUNIN
Apektiv Nakapagsasabuhay ng paggamit ng mabuting
ekonomiya.
Saykomotor Nakapagtatala ng mga paraan para sa mabuting
ekonomiya.
Kaalaman Nakilala ang mga katangian ng mabuting ekonomiya.
II. PAKSANG-ARALIN
36-49.
C. Kagamitang Aklat, marking pen, video player, video, manila
Pampagtuturo paper at kuwaderno
https://www.youtube.com/watch?v=kM7ghrARDb4
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Magkano ang baon mo sa isang araw?
Pangmotibeysyunal 2. Ano-ano ang mga nabibili mo?
na Tanong 3. Naranasan mo na bang wala kang baong pera
pagpasok mo sa paaralan? Ano ang iyong
nararamdaman?
Aktiviti/Gawain Pagpapakita ng maikling video clip tungkol kay “Juan
Tamad”.
https://www.youtube.com/watch?v=kM7ghrARDb4
Pagsusuri/Analysis Pag-uulat sa kasagutan sa mga tanong. Tanong-sagot
na paraan.
1. Ano-ano ang mga bagay na ginawa ni Juan na

ikinapahamak ng kanyang sarili? Itala isa-isa sa
kuwaderno.
2. Ano ang aral na iyong napulot mula sa video
clip na inyong napanood? Ano ang implikasyon
nito sa paksang tatalakayin natin?
82
B. Paglalahad Napakaganda ng salitang Filipino para sa trabaho.
Abstraksyon Ang tawag natin dito ay “hanap-buhay.” Ang
(Pamamaraan ng hinahanap ng gumagawa ay ang kanyang buhay.
Pagtalakay) Hindi siya nagpapakapagod lamang para sa pera
kundi para ito sa buhay na hinahanap niya. Ang
kanyang pag-aari ay hindi lamang tropeyo ng
kanyang pagpapagal. Ito rin ay ang mga gamit niya
upang matulungan siyang mahanap ang kanyang
buhay. Mayroon siyang videoke machine hindi para
magingay kundi para magamit niya sa kanyang
pagpapahinga at muling pagpapalakas. Mayroon
siyang telebisyon hindi upang ipagmalaki ang
kanyang kakayahang makabili ng mamahaling gamit
kundi upang malibang at makakakuha ng bagong
kaalaman na makatutulong sa muli niyang pagbalik
sa pagtratrabaho. Mayroon siyang damit hindi para
ipang-porma kundi, dahil kailangan niya ito upang
gawing presentable ang kanyang sarili sa trabaho at
sa mga nakakasalamuha niya. Marapat na ipaalala
sa sarili na ang mga gamit sa paligid at yamang
pinagbabahaginan ay hindi iniipon para higit na
palakihin lamang ang yaman. Nariyan ang mga ito
upang umayon sa mga layunin ng tao.
Paano kaya kung ang lahat ng tao sa mundo ay
katulad ni Juan Tamad, uunlad pa kaya ang ating
ekonomiya?
C. Pagsasanay Isulat sa kuwaderno ang sagot. Bilang isang
(Mga Paglilinang na mamayan, ano-ano ang mga bagay na magagawa mo
Gawain) para may maitutulong ka sa mabuting ekonomiya?
a. Tahanan
b. Paaralan
c. Pamayanan
D. Paglalapat Written test. Kumuha ng sangkapat na bahagi ng
(Aplikasyon) papel at isulat ang titik ng tamang sagot sa
sumusunod na katanungan.
1. Ano ang kahulugan ng prinsipyo ng proportion

ayon kay Sto. Tomas de Aquino?
a. Pantay na pagkakaloob ng yaman sa lahat ng
tao
b. Angkop na pagkakaloob ng yaman batay sa
kakayahan ng tao
c. Angkop na pagkakaloob ng yaman ayon sa
pangangailangan ng tao
83
d. Pantay na pagkakaloob ng yaman batay sa
kakayahan at pangangailangan ng tao.
2. Sa ating lipunan, alin sa sumusunod ang patunay

na naitatali na ng tao ang kaniyang sarili sa bagay?
a. Mas nararapat lamang na makatanggap ang
isang tao ng tulong mula sa pamahalaan,
kahit na kaya naman niya itong bilhin o kaya
ay hindi naman kailangan, dahil karapatan
niya ito bilang mamamayang nagbabayad ng
buwis.
b. Hindi mabitawan ni Sheila ang kaniyang mga
lumang damit upang ibigay sa kamag-anak
dahil mayroon itong sentimental value sa
kaniya.
c. Inuubos ni Jerome ang kaniyang pera sa
pagbili ng mamamahaling relo na sa ibang
bansa lamang mahahanap. Ayon sa kaniya, sa
ganitong paraan niya nakukuha ang labis na
kasiyahan.
d. Lahat ng nabanggit.
3. Alin ang hindi naglalarawan sa lipunang pang-

ekonomiya?
a. Maihahalintulad sa pamamahala ng budget sa
isang bahay.
b. Pagkilos para sa pantay na pagbabahagi ng
yaman sa bayan
c. Pangangasiwa ng yaman ng bayan ayon sa
kaangkupan nito sa mga pangangailangan ng
tao
d. Pagkilos upang masiguro na ang bawat bahay
ay magiging tahanan sa pamamagitan ng
pangangasiwa ng yaman ng bayan.
4. Bakit magkaugnay ang pag-unlad ng sarili sap ag-

unlad ng bayan?
a. Nakikilala at sumisikat ang mga taong
umuunlad
b. Malaki ang maitutulong sa bansa kung
maraming pera ang bawat tao.
c. Ang bawat mahusay na paghahanapbuhay ng
tao ay may mabuting dulot sap ag-unlad ng
bansa.
84
d. Nagkakaroon ng maraming opurtunidad sa
hanapbuhayang taong mahilig paunlarin ang
sariling kakayahan
5. “Ang tunay na mayaman ay ang taong nakikilala

ang sarili sa bunga ng kaniyang paggawa. Hindi sa
pantay-pantay na pagbabahagi ng kayamanan ang
tunay na kayamanan. Nasa pagkilos ng tao sa
anumang ibinigay sa kaniya ang kaniyang
ikayayaman.” Ano ang kahulugan ng pahayag na ito?
a. Ang tunay na mayaman ay hindi takot
gumastos para sa mga hilig niya
b. Naipakikilala ng tao ang kaniyang sarili sa sa
husay niya sa paggawa
c. Mahusay ang taong may kakayahang makabili
ng lahat ng kaniyang naisin
a. d. Maipagmamalaki ng tao ang kaniyang sarili
sa mga kagamitan na mayroon siya
E. Paglalahat Ang bawat mahusay na paghahanapbuhay ng mga
(Generalisasyon) tao ay kilos na nagpapangyari sa kolektibong pag-
unlad ng bansa.
IV. PAGTATAYA Panuto: Pangkatang gawain.
1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa limang
pangkat.
2. Gamit ang kanilang mga naitalang bagay na
makatutulong sa mabuting ekonomiya, Isulat
ito sa manila paper. Magtala ng lima pataas.
3. Pumili ng tagapag-ulat sa harapan ng klase.
Pamantayan sag awing pag-uulat:

Nilalaman -------------------------- 10
Kagalingan sa pag-uulat -------- 10
Teamwork ------------------------- 10
30 puntos
V. KARAGDAGANG GAWAIN Isulat sa inyong mga kuwaderno:
Ano-ano ang mga bagay na kakailanganin sa
paggawa ng isang bahay?
85
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 24
lipunang ekonomiya.
(hal.YouScoop)
Kompetensi Nakapagsusuri ng maidudulot ng magandang
ekonomiya.
EsP9PL-Ie-3.2
I. LAYUNIN
Apektiv Naisaalang-alang ng mabuti ang pagkamit ng
mabuting ekonomiya.
Saykomotor Nakabubuo ng isang malikhaing gawa.
Kaalaman Naiisa-isa ang mga resultang dulot ng magandang
ekonomiya.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Lipunang Pang-ekonomiya (Paggawa ng Bahay)
36-49.
C. Kagamitang Aklat, barbecue sticks, masking tape, piraso ng
Pampagtuturo papel, orasan, pamaypay, ruler
https://www.youtube.com/watch?v=ENvJq8VYxGE
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Basi sa iyong sariling obserbasyon, ano-ano ang
Pangmotibeysyunal mga bagay na kakailanganin para makabuo ng
na Tanong isang bahay?
2. Sa tingin ninyo madali lang ba ang paglikom ng
mga bagay na kakailanganin para mabuo ito?
3. Ano kaya ang mga maaaring dahilan kung bakit
hindi madali ang pagbuo ng isang bahay?
Aktiviti/Gawain Panuto: Pagpapakita ng isang video sa paggawa ng
bahay.
https://www.youtube.com/watch?v=ENvJq8VYxGE
1. Ano ang ipinapakita ng video?
2. Ano-ano ang mga kagamitang ginamit ng mga
tauhan sa video?
3. Basi sa videong napanuod, madali lang ba ang
paggawa ng isang pulidong bahay?
86
B. Paglalahad Ito nga ang prinsipyong iniinugan ng Lipunang Pang-
Abstraksyon ekonomiya. Ang lipunang ito ay nagsisikap na
(Pamamaraan ng pangasiwaan ang mga yaman ng bayan ayon sa
Pagtalakay) kaangkupan nito sa mga pangangailangan ng tao.
ng salitang “Ekonomiya” ay ang mga griyegong salita
bahay. Mayroong sapat na budget ang namamahay.
Kailangan niya itong pagkasyahin sa lahat ng mga
ang bahay.
Ang paggawa ng isang bahay ay madali.

Nangangailangan ito ng insakto at sapat na pundo
para pambili ng mga materyales, mahabang
pasensya at dedikasyon sa paggawa.
C. Pagsasanay Panuto: Hatiin ang klase sa maliliit na pangkat na
(Mga Paglilinang na may tig 5-6 na miyembro ayon sa laki ng klase. Dapat
Gawain) ay pare-pareho ang bilang ng mga kasapi sa bawat
pangkat.
1. Kailangang makabuo ng isang bahay yari sa

barbecue sticks, masking tape, at mga papel na
tumutupad sa sumusunod na pamantayan:
a. may kabuuang taas na hindi bababa sa 5
pulgada
b. matibay
c. matitirhan (may bintana, pintuan, may hindi
bababa sa apat na dingding, bubong na hindi
tatangayin ng bagyo at hindi pababagsakin ng
ulan, sahig)
2. Ang materyales na gagamitin ay simbolikong

bibilhin sa guro. Gamit ang kanilang mga personal na
kagamitan, ipagpapalit nila ang mga ito para sa
kailangan nilang materyales.
3. Maaaring maging ganito ang palitan sa klase.

a. 1 barbecue stick = aksesorya sa katawan
(relos, pulseras, headband, kuwintas,
87
sinturon, at iba pa)
b. 1 papel = 1 pares ng sapatos o tsinelas
c. 1 pulgadang masking tape=damit
4. Maaaring dumating sa punto na wala nang

paninda o wala ring maipampalit ang mga pangkat.
Mahalagang mapag-isipang mabuti kung paano ito
sosolusyunan sa klase.
5. Anuman ang gagawin pagkatapos na maubos ang

mga kagamitan ng guro ay hindi na kailangan pang
ipaalam sa kanya.
Gagawin ang bahay.
A. Bibigyan ng 30 minuto ang bawat pangkat na

buuin ang bahay simula sa oras ng palitan ng mga
gamit.
B. Kapag ubos na ang oras, dadalhin ang mga

nagawang bahay sa guro upang subukan ang mga ito
batay sa kraytirya.
1. Sapat ang taas ng bahay na ginawa ----- 10

2. Maaaring matirahan ang bahay ---------- 10
3. Paypayan ang bahay upang
Makita kung tatayo ito laban sa bagyo -----10
30
D. Paglalapat Iulat ang mga sagot. Tanong-sagot na paraan.
(Aplikasyon)
a. Ikuwento ninyo ang nangyari sa inyong grupo.
Saan kayo nahirapan? Ano ang ginawa ninyo
ukol dito? Paano ninyo ito nalagpasan?
b. Ano ang naramdaman ninyo nang kailangan
ninyong ipagpalit ang inyong gamit para
makabili ng isang materyales? Ano ang
pakiramdam nang naubos na ang inyong
pamalit?
c. Ano ang napansin ninyo sa ibang pangkat?
Paano natutulad o naiiba ang kanilang bahay at
ang proseso ng pagbuo nito sa inyo? Sa tingin
ninyo, tama ba o mali ang kanilang ginawa?
E. Paglalahat 1. Ang mga mag-aaral ang magbigay o bumuo
(Generalisasyon) ng paglalahat batay sa gawain.
88
Ang paggawa ng isang bahay ay sumisimbolo
___________ …
IV. PAGTATAYA Sagutin ito sa kuwaderno:
1. Ano-ano kaya ang sinisimbolo ng sumusunod:

(a) bahay; (b) guro; (c) palitan; (d) orasan?
2. Ano-anong problema sa lipunan ang nakikita
ninyong sinasalamin ng gawain?
3. Ano ang inyong natutuhan mula sa gawain?
V. KARAGDAGANG GAWAIN Isulat sa inyong mga kuwaderno ang kahulugan ng

sumusunod na termino:
1. pagal 4. trabaho
2. pantay 5. tahanan
3. patas
89
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 25
lipunang ekonomiya.
(hal.YouScoop)
a. Ang mabuting ekonomiya ay iyong napauunlad
ang lahat-walang taong sobrang mayaman at
maraming mahirap.
b. Ang ekonomiya ay hindi para lamang sa sariling
pag-unlad kundi sap ag-unlad kundi sap ag-
unlad ng lahat
EsP9PL-If-3.3
I. LAYUNIN
Apektiv Naipagpapatuloy ang kawilihan sa pakikinig ng
talakayan.
Saykomotor Nabibigyang kahulugan ang ilang piling salita.
Kaalaman Natatalakay nang buong talino ang paksang-aralin.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Ang mga Pag-aari: Dapat Angkop sa Layunin ng Tao
36-49.
C. Kagamitang Aklat, cartolina strips, masking tape
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Kung ikaw ay bibili ng isang bagay, ano ang una
Pangmotibeysyunal mong isa-alang-alang?
na Tanong 2. Bibili ka lang ba dahil sa gusto mo ito o bibili ka
dahil kailangan mo?
Aktiviti/Gawain Hulaan mo ako!
Panuto: Ihambing ang mga salitang nasa Hanay A sa
Hanay B. Lagyan lamang ito ng arrow.
Hanay A Hanay B
1. Trabaho a. pinagkukunan ng
pang araw-araw na
layaw
2. Pagal b. ginagawa na may
90
kapalit na sahod o sweldo
3. Hanapbuhay c. bibigyan lahat
4. Pantay d. pagbibigay ayon
sa pangangailangan
5. Patas e. pagod
Pagsusuri/Analysis Suriin natin ngayon kung tama ba ang inyong mga
kasagutan.
1. trabaho – ginagawa na may kapalit na sahod o

sweldo.
2. pagal – pagod
3. hanapbuhay – pinagkukunan ng pang araw-
araw na layaw
4. pantay- bibigyan lahat
5. patas- pagbibigay ayon sa pangangailangan
A. Sino ang nakakuha ng tamang sagot?

B. Ipabasa sa mga mag-aaral ang mga tamang
kahulugan ng mga salita.
B. Paglalahad Ang mga Pag-aari: Dapat Angkop sa Layunin ng Tao
Abstraksyon
(Pamamaraan ng Marahil magpipilit ang iba at sasabihing, “bakit
Pagtalakay) hindi na lang ibigay ang tinapay sa lahat at bahala na
ang mga nakatanggap na ipamigay o ibahagi sa iba
ang sobra sa kanila?” Maganda ang hangarin ng
ganitong pag-iisip. Umaasa ito sa kabutihang loob na
taglay ng bawat isa. Naniniwala ito sa kakayahan ng
tao na gumawa ng matinong pagpapasiya para sa
kaniyang sarili at para sa iba. Ngunit may sinasabi rin
ito ukol sa pagtingin ng tao sa tinapay o sa anumang
yaman na ibabahagi sa mga tao, sa mas malakihang
pagtingin.
Una, tila tinatali ng tao ang kaniyang sarili sa

bagay-ibig sabihin, kung hindi siya makakakuha ng
bagay, bumababa ang kaniyang halaga bilang tao.
Kung hahayaan niya na ang iba lamang ang
mabigyan ng tinapay, para siyang nagpapalaman o
para niyang binitiwan ang tinapay na karapatan
naman niya talaga. Pakiramdam niya ay nagpapaapi
siya. Mali ang ganitong pananaw. Hindi sa tinapay
nagkakaroon ng halaga ang tao. Una ang halaga ng
tao bago ang tinapay. May tinapay man o wala, may
halaga ang tao. May yaman man ang tao o wala, may
91
halaga pa rin siya bilang tao. Ang tinapay ay nariyan
upang siya ay busugin, palakasin, at paginhawain.
May pangingibabaw siya sa tinapay; hindi ang
tinapay sa kaniya. Ang kunin pa niya ang tinapay ay
pagsasayang na lamang sa tinapay. Ang pagpilit
naman niyang kainin ang tinapay para masabi
lamang na hindi nasayang ang tinapay ay isang
pagsira naman niya sa kaniyang sarili. Maaari pa
itong dahilan ng kaniyang pagkakasakit. Maling-mali
ito.
Pangalawa, kailangan yatang balikan ang dahilan

ng paggawa ng pag-aaari (ownership). Bakit ngaba
ako nagtratrabaho at nagmamay-ari ng mga bagay?
Nagtatrabaho ba si Tatay para ipagmayabang niya sa
kaniyang kapitbahay ang kaniyang pera? Bumili ba si
Nanay ng gamit sa bahay para ibandera sa iba ang
kanilang mga bagong appliance? Gumagawa at
nagmamay-ari ang tao hindi upang
makipagmayabangan sa iba, ibagsak o pahiyain ang
iba o makipagkompetisyon sa iba. Gumagawa siya
dahil nais niyang ipamalas ang kaniyang sariling
galling. Nagtratrabaho siya upang maging produktibo
sa kaniyang sarili.
Napakaganda ng salitang Filipino para sa trabaho.

Ang tawag natin ditto ay “hanapbuhay.” Ang
hinahanap ng gumagawa ay ang kaniyang buhay.
Hindi siya nagpapakapagod lamang para sa pera
kaniyang pag-aari ay hindi lamang patunay ng
kaniyang pagpapagal. Ito rin ay ang mga gamit niya
upang matulungan siyang mahanap ang kaniyang
mag-ingay kundi para magamit niya sa kaniyang
kaniyang kakayahang makabili ng mamahaling gamit
kundi upang malibang at makakuha ng bagong
kaalaman na makakatulong sa muli niyang pagbalik
sa pagtratrabaho. Mayroon siyang damit hindi
parang ipang-porma kundi, dahil kailangan niya ito
upang gawing presentable ang kaniyang sarili sa
trabaho at sa mga nakakasalamuha niya. Marapat na
92
ipaalala sa sarili na ang mga gamit sa paligid at
yamang pinagbabahaginan ay hindi iniipn para higit
na palkihin lamang ang yaman. Nariyan ang mga ito
Ang buhay ng tao ay isang pagsisikap na ipakilala

ang sarili. Naipakikilala ng tao ang kaniyang sarili sa
paggawa. Hindi ang yaman, hindi ang mga kagamitan
na mayroon siya o walang humuhubog sa tao. Ang
tunay na mayaman ay ang taong nakikilala ang sarili
sa bunga ng kaniyang paggawa. Hindi sa pantay-
pantay na pagbabahagi ng kayamanan ang tunay na
kayamanan. Nasa pagkilos ng tao sa anumang
ibinibigay sa kaniya ang kaniyang ikakayaman.
C. Pagsasanay Formative test: Kilalanin ang tamang salita sa
(Mga Paglilinang na sumusunod na pahayag.
Gawain)
__________ 1. Pinagkukunan ng pang araw-araw na
layaw.
__________ 2. Ginagawa na may kapalit na sahod o
sweldo.
__________ 3. Bibigyan lahat.
__________ 4. Pagbibigay ayon sa pangangailangan.
__________ 5. Pagod.
D. Paglalapat Iulat ang mga sagot. Tanong-sagot na paraan.
(Aplikasyon)
1. Ano ang ugnayan ng tao sa kanyang pag-aari?
Ipaliwanag.
2. Bakit inihahambing sa isang tinapay ang pag-aari
ng tao?
E. Paglalahat Ang tunay na mayaman ay ang taong nakikilala ang
(Generalisasyon) sarili sa bunga ng kaniyang paggawa. Hindi sa
pantay-pantay na pagbabahagi ng kayamanan ang
tunay na kayamanan. Nasa pagkilos ng tao sa
anumang ibinibigay sa kaniya ang kaniyang
ikakayaman.
IV. PAGTATAYA Sagutin ito sa kuwaderno:
1. Ano ang katotohanan sa likod ng paniniwala na

“ang tao ay pantay-pantay”?
a. lahat ay may kani-kaniyang angking
kaalaman
b. lahat ay dapat mayroong pag-aari
c. lahat ay iisa ang mithiin
93
d. likha ang lahat ng diyos
2. Sa lipunang pang-ekonomiya, ano ang pagkakaiba

ng pantay sa patas?
a. ang pantay ay pagbibigay ng pare-
parehong benepisyo sa lahat ng tao sa
lipunan, ang patas ay pagbibigay ng
nararapat para sa tao batay sa kanyang
pangangailangan
b. ang pantay ay pagbibigay ng pare-
parehong benepisyo sa lahat ng tao sa
lipunan, ang patas ay pagbibigay ng
nararapat para sa tao batay sa kanyang
kakayahan
c. ang pantay ay pagbibigay ng pare-
parehong pagturing sa lahat ng tao sa
lipunan, patas ay ang paggalang sa
kanilang mga karapatan
d. ang pantay ay pagbibigay ng pare-
parehong pagturing sa lahat ng tao sa
lipunan, ang patas ay pagtiyak na
natutugunan ng pamahalaan ang lahat ng
pangangailangan ng mga tao
3. Paano masisiguro na ang bawat bahay ay magiging
tahanan sa lipunang pang-ekonomiya?
a. nagbibigay ng tulong pinansiyal ang
pamahalaan sa mga mahihirap na
pamilya.
b. sa pangunguna ng estado,
napangangasiwaan at naibabahagi ng
patas ang yaman ng bayan.
c. sinisikap ng estado na mabigyan ng
trabaho ang bawat mamamayan kahit
hindi angkop sa kakayahan.
d. tinutulungan ng estado ang mga
manggagawa na makahanap ng
hanapbuhay sa ibang bansa.
4. Bakit mas epektibo ang patas kaysa pantay na

pagbabahagi ng yaman ng bayan?
a. sa pamamagitan nito, mas isaalang-alang
ang kakayahan at pangangailangan ng
bawat isa.
b. walang kakayahang magpasya para sa
94
sarili at sa iba ang mga mamamayan.
c. karapatan ng bawat mamamayan na
matanggap ang nararapat sa kanya.
d. hindi pantay-pantay ang mga tao, ngunit
may angkop para sa kanila.
5. Paano maipapakita ang tamang ugnayan ng tao sa

kanyang pag-aari?
a. sa pagbibigay ng higit na mataas na
pagpapahalaga ng kanyang mga ari-arian
kaysa kaniyang sarili.
b. sa pagmamayabang sa mga kakilala at
kaibigan ang dami ng naimpok na salapi.
c. sa pagpapakita na may kakayahan siyang
bumili ng mga mamahaling gamit.
d. sa pag-iwas na maitali ang kaniyang
halaga bilang tao sa kaniyang pag-aari.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Basahin ang tungkol sa Hindi Pantay pero Patas:
Prinsipyo ng Lipunang Pang- Ekonomiya. Itala sa
inyong mga kuwaderno ang mga mahahalagang
konsepto mula sa babasahin.
95
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 26
lipunang ekonomiya.
(hal.YouScoop)
a. Ang mabuting ekonomiya ay iyong napauunlad
ang lahat-walang taong sobrang mayaman at
maraming mahirap.
b. Ang ekonomiya ay hindi para lamang sa sariling
pag-unlad kundi sap ag-unlad kundi sap ag-
unlad ng lahat
EsP9PL-If-3.3
I. LAYUNIN
Apektiv Nabibigyang kabuluhan ang nabuong konsepto.
Saykomotor Nakakabuo ng batayang konsepto mula sa aralin.
Kaalaman Nakahihinuha ng konsepto mula sa gawain.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Lipunang Pang-Ekonomiya (Pagbuo ng Batayang
Konsepto)
36-49.
C. Kagamitang Aklat, cartolina strips, masking tape, kuwaderno
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Basi sa iyong sariling obserbasyon, pantay-
Pangmotibeysyunal pantay ba ang lahat ng tao?
na Tanong 2. Bakit mo ito nasabi?
Aktiviti/Gawain Pangkatang gawain: Iayos mo ako!
Panuto:
1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa limang pangkat.
2. Bigyan ang bawat pangkat ng tig-iisang sobre na
may nilalamang jumbled letters, pagkatapos ay
iayos nila ang mga ito.
3. Ihayag ang mga nabuong salita at bigyan ito ng
kahulugan. Bigyan ang bawat grupo ng 3 minuto
sa pag-iisip.
96
Mga salita:
1. tahanan
2. pantay
3. patas
4. hanapbuhay
5. ekonomiya
1. Ano-ano ang mga salitang nabuo?
2. Ano ang kahulugan ng mga salitang ito?
1. tahanan – lugar kung saan maaring tunay na

tumahan
2. Ekonomiya – maingat na pamamahala ng
sariling kabuhayan
3. hanapbuhay – pinagkukunan ng pang araw-
araw na layaw
4. pantay- bibigyan lahat
5. patas- pagbibigay ayon sa pangangailangan
B. Paglalahad Panuto: Isulat sa kuwaderno ang mga mahalagang
Abstraksyon konsepto na nakuha sa babasahin. Ito ay
(Pamamaraan ng makakatulong sa gawain pagkatapos ng talakayan.
Pagtalakay)
Hindi Pantay Pero Patas: Prinsipyo ng Lipunang Pang-
Ekonomiya
Ito nga ang prinsipyong iniinugan ng lipunang pang-

ekonomiya. Ang lipunang ito ay nagsisikap na
pangasiwaan ang mga yaman ng bayan ayon sa
kaangkupan nito sa mga pangangailangan ng tao.
ng salitang “Ekonomiya” ay ang mga Griyegong salita
bahay.
Mayroong sapat na budget ang namamahay.

Kailangan niya itong pagkasiyahin sa lahat ng mga
ang bahay.
Ang Lipunang Pang-ekonomiya, sa mas malakihang
97
pagtingin, ay ang mga pagkilos na masiguro na ang
bawat bahay ay magiging tahanan. Pinapangunahan
ito ng estado na nangunguna sa pangangasiwa at
patas na pagbabahagi ng yaman ng bayan. Lumilikha
ito ng mga pagkakataon na makapamuhunan sa
bansa ang mga may kapital upang mabigyan ang
mga mamamayan ng puwang na maipamalas ang
kanilang mga sarili sa paghahanapbuhay. Sinisikap
gawin ng estado na maging patas para sa mga
nagkakaiba-ibang mga tao ang mga pagkakataon
upang malikhang bawat isa ang kanilang sarili ayon
sa kani-kanilang mga tunguhin at kakayahan. Bilang
pabalik na ikot, ang bawat mahusay na
paghahanapbuhay ng mga tao ay kilos na
nagpapangyari sa kolektibong pag-unlad ng bansa.
Kung maunlad ang bansa, higit na mamumuhunan
ang mga may kapital na siyang lilikha ng higit pang
mga pagkakataon para sa mga tao- pagkakataon
hindi lamang makagawa, kundi pagkakataon ding
tumaas ang antas ng kanilang pamumuhay.
Hindi lamang sariling tahanan ang binubuo ng mga

tao sa loob ng Lipunang Ekonomiya. Ginagawa rin
nilang isang malaking tahanan ang bansa- isang
tunay na tahanan na kung saan maaaring tunay na
tumahan (huminto, manahimik pumanatag) ang
bawat isa sa pagsisikap nilang mahanap ang kanilang
mga buhay.
C. Pagsasanay Pag-uulat sa klase: Tanong-sagot na paraan.
(Mga Paglilinang na
Gawain) 1. Ano ang pagkakaiba ng pantay sa patas?
Ipaliwanag.
2. Bakit mas epektibo ang patas na pagbabahagi
ng yaman ng bayan kaysa sa pantay na
pamamahagi?
3. Ipaliwanag ang ugnayan ng pag-unlad ng sarili
at pag-unlad ng bayan.
4. Paano makakapanahan ang mga tao sa loob ng
Lipunang Pang-ekonomiya?
(Aplikasyon)
2. Ipasagot sa bawat pangkat ang dalawang
katanungan batay sa kanilang pagkaunawa.
98
a. Ano ang mabuting ekonomiya?
b. Para saan ang ekonomiya?
3. Tingnan kung aktibong nakikibahagi ang
miyembro ng bawat pangkat.
E. Paglalahat Ang mabuting ekonomiya ay iyong napauunlad ang
(Generalisasyon) lahat-walang taong sobrang mayaman at maraming
mahirap.
1. Gamit ang nabuong pangkat, bumuo nang isang

Batayang Konsepto gamit ang graphic organizer.
2. Mahalagang ipaliwanag nila sa harapan ng klase
ang nabuong Batayang Konsepto.
3. Ang Batayang Konsepto na nabuo ng mga mag-
aaral ay dapat may mga elemento na tulad nito:
a. Ang mabuting ekonomiya ay iyong
napauunlad ang lahat-walang taong
sobrang mayaman at maraming mahirap.
b. Ang ekonomiya ay hindi lamang para sa
sariling pag-unlad kundi sa pag-unlad ng
lahat.
4. Ang guro ay malayang magbigay ng paglilinaw
kung kinakailangan.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Sagutin ito sa kuwaderno: Ano ang magagawa ng
isang kabataan sa pagkamit ng mabuting ekonomiya.
99
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 27
lipunang ekonomiya.
(hal.YouScoop)
Kompetensi Nakatataya ng lipunang ekonomiya sa isang
baranggay/pamayanan, at lipunan/bansa gamit ang
dokumentaryo o photo/video journal (hal.YouScoop)
EsP9PL-If-3.4
I. LAYUNIN
Apektiv Napahahalagahan ang pag-iimpok para sa mabuting
ekonomiya.
Saykomotor Malikhaing nakakapresenta ng mga hakbang para
makatulong sa pagkamit ng mabuting ekonomiya.
Kaalaman Nakapagsusuri ng mga hakbang para makatulong sa
pagkamit ng mabuting ekonomiya.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Lipunang Pang-Ekonomiya
36-49.
C. Kagamitang Aklat, video, vieo player, laptop, kuwaderno
Pampagtuturo https://www.youtube.com/watch?v=hZuwcB_PCPE
https://www.youtube.com/watch?v=AXajjjIUs5s
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Kung ikaw ay may pera, ikaw ba ay magastos o
Pangmotibeysyunal laging nagtitipid?
na Tanong 2. Naranasan mo na bang mag-impok ng pera?
Ano ang mabuting epekto nito?
Aktiviti/Gawain Pakinggan ang isang awitin ni Cesar Padilla “Awit ng
Pag-unlad”
https://www.youtube.com/watch?v=hZuwcB_PCPE
Isulat sa kuwaderno ang mga mahalagang

mensahe nito.
1. Anong linya mula sa awitin ang umantig sa
iyong damdamin?
2. Bakit ito ang iyong napili?
100
B. Paglalahad Ipakita ang Power point video tungkol sa isyu ng
Abstraksyon ekonomiya.
(Pamamaraan ng “Ang Pinakamalaking Problema ng Pilipinas ay...”
Pagtalakay) https://www.youtube.com/watch?v=AXajjjIUs5s
Isulat sa kuwaderno ang mga mahahalagang isyu na

nakuha mula dito.
C. Pagsasanay Panuto:
(Mga Paglilinang na 1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa limang
Gawain) pangkat.
2. Talakayin sa kanilang pangkat ang mga isyu na
isinasalaysay sa video.
3. Pumili ng isang tagapag-ulat sa
D. Paglalapat Tanong-sagot na paraan.
(Aplikasyon) 1. Mula sa iyong napanood na mga video, ano-
ano ang mga mahahalagang bagay ang iyong
natutunan?
2. Bilang isang kabataan, may magagawa ka ba sa
pagkamit ng mabuting ekonomiya? Sa anong
paraan?
E. Paglalahat Habang may panahon pa dapat tayo ay mag-impok,
(Generalisasyon) magtatag ng kabuhayan dahil isa ito sa mga paraan
na matutulungan nating makamit ang mabuting
ekonomiya na kung saan isa rin tayo sa maka-
bebenepisyo nito.
1. Sundin ang nabuo ng pangkat.
2. Mag-isip ng malikhaing presentasyon tungkol sa
mga hakbang sa pagkamit ng mabuting
ekonomiya.
3. Maaaring magsulat ng tula, magsulat ng awit,
magpakita ng maikling role-play, talkshow at iba
pa.
4. Ang guro ay malayang gumawa ng sariling
pamantayan sa gagawing presentasyon.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Manood ng mga balita tungkol sa ekonomiya mula sa
telibisyon. Isulat ito sa inyong kuwaderno.
101
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 28
lipunang ekonomiya.
(hal.YouScoop)
EsP9PL-If-3.4
I. LAYUNIN
Apektiv Nakapagpasiya nang tumpak na mga paraan para
makatulong sa mabuting ekonomiya.
Saykomotor Nakakapagsagawa ng isang fair sa paaralan.
Kaalaman Natutukoy ang mga halimbawa ng fair na magagamit
sa paaralan.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Lipunang Pang-Ekonomiya
36-49.
Pampagtuturo https://www.youtube.com/watch?v=5AumMQ5lRsA
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Sino ba sa inyo rito ang mga may negosyo ang
Pangmotibeysyunal pamilya?
na Tanong 2. Nakatutulong ba ito sa inyong pamumuhay?
3. Ikaw, gusto mo bang mag-negosyo? Bakit?
Aktiviti/Gawain Pagpapanood ng video.
https://www.youtube.com/watch?v=5AumMQ5lRsA
“24 Oras: Paglago ng ekonomiya sa ibat ibang
paraan, pangako ni PNoy.
1. Ano ang nilalaman ng video?

2. Nagpapakita ba ito ng mga isyu na
sumasalamin sa ating ekonomiya sa bansa?
3. Ano-ano ang mga paraan na ipinapakita para
mapalago ang ekonomiya ng bansa?
102
B. Paglalahad Ang Lipunang Pang-ekonomiya, sa mas malakihang
Abstraksyon pagtingin, ay ang mga pagkilos na masiguro na ang
(Pamamaraan ng bawat bahay ay magiging tahanan. Pinapangunahan
Pagtalakay) ito ng estado na nangunguna sa pangangasiwa at
patas na pagbabahagi ng yaman ng bayan. Lumilikha
ito ng mga pagkakataon na makapamuhunan sa
bansa ang mga may kapital upang mabigyan ang
mga mamamayan ng puwang na maipamalas ang
kanilang mga sarili sa paghahanapbuhay. Sinisikap
gawin ng estado na maging patas para sa mga
nagkakaiba-ibang mga tao ang mga pagkakataon
upang malikhang bawat isa ang kanilang sarili ayon
sa kani-kanilang mga tunguhin at kakayahan. Bilang
pabalik na ikot, ang bawat mahusay na
paghahanapbuhay ng mga tao ay kilos na
nagpapangyari sa kolektibong pag-unlad ng bansa.
Kung maunlad ang bansa, higit na mamumuhunan
ang mga may kapital na siyang lilikha ng higit pang
mga pagkakataon para sa mga tao- pagkakataon
hindi lamang makagawa, kundi pagkakataon ding
tumaas ang antas ng kanilang pamumuhay.
C. Pagsasanay Panuto: Sagutin ito sa kuwaderno.
(Mga Paglilinang na 1. Bakit mahalagang magtulungan ang bawat
Gawain) mamamayan sa pagkamit ng mabuting
ekonomiya?
2. Sa iyong sarili, ikaw ba ay may ginagawa upang
mapaunlad ang ating ekonomiya? Ano-ano ang
mga ito?
D. Paglalapat Mag-negosyo Tayo!
(Aplikasyon) 1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa limang pangkat.
2. Pag-isipan ng bawat pangkat kung ano ang
negosyo na puwedeng gawin sa loob ng paaralan.
Pag-isipang mabuti ang mga bagay na
kakailanganin sa gawain.
3. Isulat sa kuwaderno ang mga bagay na dapat
ihanda.
E. Paglalahat Dapat na maging bukas ang puso at bukas ang palad
(Generalisasyon) para sa ikauunlad ng ekonomiya ng bansa. Maging
mapamaraan sa lahat ng magiging desisyon at
lagging isaisip ang kapakanan ng bawat isa, hindi
lamang sa kabutihan sa sarili.
1. Ito ay karugtong sa paglalapat.
2. Ang bawat grupo ay magsagawa ng pag-uulat
103
sa harap ng klase sa negosyo na kanilang
napag-desisyonan. Kasama na rin dito ang mga
bagay na kakailanganin at dapat ihanda.
Pamantayan:
Malinaw ang kaisipan------------ 10 puntos
Pagkakaisa ng grupo ------------- 10 puntos
20 puntos
V. KARAGDAGANG GAWAIN 1. Ipagpatuloy ang pangkatang gawain.
A. Sa loob ng isang lingo o limang araw ay isagawa

ang pagnenegosyo sa labas ng klase.
B. Kunin ang resulta ng ginawang negosyo
pagkatapos ng isang lingo.
C. Gumawa ng dokumentasyon, maaaring pictures
o video sa pagpapatupad ng negosyo.
D. Isulat ang resulta sa table.
Pangalan ng Puhunan Profit Obserbasyon

negosyo
E. Ano ang kabutihang naidudulot ng ginawang

pagnenegosyo.
2. Gumawa ng survey sa iyong sariling barangay.

a. Ano-ano ang mga livelihood program na nasa
inyong barangay?
b. Ano ang kabutihang naidudulot nito sa
ekonomiya ng baranggay?
104
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 29
lipunang ekonomiya.
(hal.YouScoop)
EsP9PL-If-3.4
I. LAYUNIN
Apektiv Nakalalahok ng masigla sa gagawing pagtatanghal.
Saykomotor Nakakakuha at naiuulat ang impormasyong nakuha.
Kaalaman Nakaiisa-isa ng mga livelihood program sa barangay.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 3: Lipunang Pang-Ekonomiya (Livelihood
program)
36-49.
C. Kagamitang Aklat, video, vieo player, laptop, kuwaderno,
Pampagtuturo cartolina strips, manila paper, pandikit sa papel
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Basi sa inyong sariling obserbasyon, mayroon ka
Pangmotibeysyunal bang nakikitang livelihood program sa inyong
na Tanong barangay?
2. Nakatutulong ba ito sa magandang hanapbuhay
sa mga taong nanirahan dito?
Aktiviti/Gawain Panuto: Ipakita mo ako!
1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa limang pangkat.

2. Bigyan ang mga mag-aaral ng cartolina strips.
a. Ano-ano ang mga livelihood program na nasa
inyong barangay? Isulat ito sa cartolina
strips.
3. Idikit ito sa isang manila paper ang output ng
buong grupo. Pagkatapos ay ipaskil sa pisara.
1. Basahin muna natin ang mga livelihood
105
program na inyong naisulat.
2. May pagkakapareho ba ang mga programa sa
inyong baranggay?
3. Ano ang mga kabutihang naidudulot nito sa
ekonomiya ng barangay?
B. Paglalahad Napakaganda ng salitang Filipino para sa trabaho.
Abstraksyon Ang tawag natin dito ay “hanap-buhay.” Ang
(Pamamaraan ng hinahanap ng gumagawa ay ang kanyang buhay.
Pagtalakay) Hindi siya nagpapakapagod lamang para sa pera
kanyang pag-aari ay hindi lamang tropeyo ng
kanyang pagpapagal. Ito rin ay ang mga gamit niya
upang matulungan siyang mahanap ang kanyang
magingay kundi para magamit niya sa kanyang
kanyang kakayahang makabili ng mamahaling gamit
kundi upang malibang at makakakuha ng bagong
kaalaman na makatutulong sa muli niyang pagbalik
sa pagtratrabaho. Mayroon siyang damit hindi para
ipang-porma kundi, dahil kailangan niya ito upang
gawing presentable ang kanyang sarili sa trabaho at
sa mga nakakasalamuha niya. Marapat na ipaalala
sa sarili na ang mga gamit sa paligid at yamang
pinagbabahaginan ay hindi iniipon para higit na
palakihin lamang ang yaman. Nariyan ang mga ito
(Mga Paglilinang na 1. Ang bawat pangkat ay maghanda para sa gawing
Gawain) pagbabahagi ng kanilang paglalahat. Maaaring
Power point, pagpapakita ng mga larawan o
isulat ito sa manila paper.
2. Pagpapakita at pag-uulat ng kanilang datos na
nakuha. Pumili ng tagpag-ulat sa grupo.
Pamantayan sa gawain:
Makulay ang ginawang ---------- 10 puntos
presentasyon
Ideya o nilalaman ----------------- 15 puntos
Pagkakaisa -------------------------- 5 puntos
30 puntos
D. Paglalapat Panuto: Sa pamamagitan ng malikhaing pagtatanghal
(Aplikasyon) ipapakita ang mga livelihood na kadalasang makikita
106
sa inyong lokalidad.
Halimbawa: role-play, awit, poster, sayaw.
Pamantayan:
Ideya/Nilalaman ----------- 10 puntos
Pagkamalihain -------------- 10 puntos
Kumpiyansa sa sarili ------- 5 puntos
Pagkakaisa ng pangkat ---- 5 puntos
30 puntos
E. Paglalahat Ang mga mag-aaral ay magbigay ng paglalahat.
(Generalisasyon)
Ang pagtutulungan ay ___________ …
IV. PAGTATAYA Panuto: Sumulat ng isang essay na may 5
pangungusap.
Paksa: “Kabuhayan”
Pamantayan sa essay:
Nilalaman/ideya -------------------- 10 puntos

Pagkakaayos ng mga salita ------ 10 puntos
Malinis ang pagkasulat ----------- 10 puntos
30 puntos
V. KARAGDAGANG GAWAIN Isulat sa kuwaderno: Mag-isip ng isang proyekto na:
a. magagawa sa loob ng isang lingo
b. may pangmatagalang kapakinabangan ang
pamayanan.
107
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 30
lipunang ekonomiya.
(hal.YouScoop)
EsP9PL-If-3.4
I. LAYUNIN
Apektiv Naisasabalikat ang pananagutan sa pagpapahalaga
ng kayamanan: salapi, oras at pagod.
Saykomotor Nakakalikha ng isang action plan na may
pangmatagalang pakinabang sa pamayanan.
Kaalaman Nakapagtatalang tumpak sa mga kasanayan sa
pangangalap ng pundo para sa gagawing proyekto.
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 3: Lipunang Pang-Ekonomiya (Proyektong
Pampamayanan)
36-49.
Pampagtuturo https://www.youtube.com/watch?v=M0ln70HTU08
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Ikaw ba ay may naisip na proyekto na
Pangmotibeysyunal makatulong sa pamayanan?
na Tanong 2. Ano ang proyektong ito?
3. Bakit ito ang naisip mong proyektong
ipapatupad?
Aktiviti/Gawain Pagpapakita ng video clip.
https://www.youtube.com/watch?v=M0ln70HTU08
“Mga Pangakong proyekto ng gobyerno, ano ang
lagay?
1. Ano ang nilalaman ng video?
2. Sa tingin ninyo, may natupad ba sa ipinangako ng
gobyerno?
108
B. Paglalahad Paano gagawin ang proposal sa isang proyekto?
Abstraksyon 1. Isipin na ang proyekto ay makatotohanan at
(Pamamaraan ng makatuwiran.
Pagtalakay) 2. Isaalang-alang ang mga pakinabang na makuha
dito.
Isang Proposal ng Isang Proyekto para sa Lipunang

Pang-Ekonomiya
Pangalan ng proyekto: ________________
Layunin: (banggitin ang pangangailangan sa

pamayanan o barangay na tutugunan ng proyekto)
__________________________
Deskripsiyon:
___________________.
Iskedyul
Petsa Gawain
Budget
Bagay Deskripsiyon Halaga
Kabuuang Halaga
Pangkat
Pangalan Tungkulin
Pahintulot ng Guro: ____________________
Petsa: _____________________
C. Pagsasanay Panuto: Isahang gawain.
(Mga Paglilinang na
Gawain) 1. Mag-isip ng isang proyekto na
109
a. magagawa agad sa loob ng isang lingo.
b. may pangmatagalang pakinabang ang
pamayanan.
2. Gumawa ng isang action plan para sa gagawing
proyekto.
D. Paglalapat Panuto: Pangkatang Gawain.
(Aplikasyon)
1. Hatiin sa lima ang buong klase.
2. Pagsasama-samahin ang mga proyekto na
gustong tuparin.
3. Bigyan ang bawat grupo ng 10 minuto na
matalakay ang mga proyektong ginawa ng
bawat isa.
4. Gumawa ng isang pangkalahatang action plan
para sa pangkat.
5. Pumili ng tagapag-ulat sa grupo.
E. Paglalahat Ang pagpapatupad ng mga proyekto kahit sa maliit

(Generalisasyon) na paraan ay nakatutulong sa pag-unlad ng
ekonomiya ng ating pamayanan.
IV. PAGTATAYA Panuto: Pangkatang pag-uulat sa ginawang action
plan.
Pamantayan sa pag-uulat:
Ideya --------------------------- 5 puntos
Kagalingan ------------------- 5 puntos
Kaisahan ---------------------- 5 puntos
Kumpyansa sa sarili ------- 5 puntos
V. KARAGDAGANG GAWAIN Basahin ang tungkol sa Lipunang Sibil, Media at
Simbahan. Pp. 54-61 ng inyong mga aklat.
110
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 31
Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ng magaaral ang pag-unawa sa
Lipunang Sibil (Civil Society), Media at Simbahan.
Pamantayan sa Pagganap Natataya ng mag-aaral ang adbokasiya ng iba’t ibang
lipunang sibil batay sa kontribusyon ng mga ito sa
katarungang panlipunan, pang-ekonomiyang
pagunlad (economic viability), pakikilahok ng
mamamayan, pangangalaga ng kapaligiran,
kapayapaan, pagkakapantay ng kababaihan at
kalalakihan (gender equality) o ispiritwalidad (mga
pagpapahalagang kailangan sa isang sustainable
society).
Kompetensi Natutukoy ang mga halimbawa ng lipunang sibil at
ang kani-kaniyang papel na ginagampanan ng mga
ito upang makamit ang kabutihang panlahat
EsP9PLIg-4.1
I. LAYUNIN
Apektiv Nakalalahok nang masigla sa mga gawaing pang silid-
aralan
Saykomotor Naipaliliwanag ang mga Batayang Konsepto ng aralin
Kaalaman Natutukoy ang pagkakakilanlan (identity) ng mga
lipunang sibil na kumikilos sa pamayanan, kung
mayroon
II. PAKSANG-ARALIN
A. Paksa Modyul 4: Lipunang Sibil (Civil Society), Media at
Simbahan
B. Sanggunian Edukasyon sa Pagpapakatao 9, Modyul para sa Mag-
aaral, p. 50-63., Curriculum Guide
C. Kagamitang Aklat, mga larawan, Projection Device
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Ano-ano ang napapansin ninyo sa klase ng
Pangmotibeysyunal kabataan sa kasalukuyan?
na Tanong 2. Magkano ba ang inilaan mong pera pambili ng
cellphone load Linggo-linggo?
Aktiviti/Gawain Panuto:
Magkaroon ng pagsasadula hinggil sa mabuti at
masamang epekto ng sobrang paggamit ng
makabagong teknolohiya. Ito ay gagawin ng mga
piling mag-aaral na binuo ng guro isang araw bago
111
ang pagsasadula.
Pagsusuri/Analysis 1. Ano-ano ang nakikita ninyo sa pagsasadula?
2. Iisa-isahin nating ilarawan ang bawat tauhan.
Paano mo mailalarawan ang mga ito?
3. Sa tingin mo, dahil may sapat ka namang
allowance araw-araw, dapat lang bang ubusin ito
sa isang araw na gastusin, total bibigyan ka rin
naman ulit para sa susunod na araw na budget?
4. Dapat ba ay ganito ang kalakaran at imahe ng mga
tao sa ating lipunan para matatawag tayong
maunlad na bansa, nangunguna sa pagbabago at
kasabay ng mga mauusbong na mga bansa?
B. Paglalahad Ang bagong teknolohiya ay tila nakikita ng tao na
Abstraksyon paraan na gumastos nang gumastos dahil
(Pamamaraan ng pinaglalaanan din naman ng sapat na pera para sa
Pagtalakay) mga ito at para mamuhay ang taong masaya at
kontento. Tila hindi nakikita ng tao ang ibang
nilalang na kagaya niya ay may pangangailangan ding
dapat punan. Ang taong maggastos ay may malaking
magagawa para maibsan ang pangangailangan ng
ibang mga taong iyon.
Sa pagpapatuloy ng ating paksa, malalaman mong
may nag-iisip na hindi kailangang maging ganyan na
lamang ang buhay. Ang pagsalungat nila sa kalakaran
na sa una’y walang pumapansin, ay unti-unting
nakakuha ng mga kakampi, hanggang sa dakong huli
ay nagbunga ng pagbabago sa kalakaran ng lipunan.
C. Pagsasanay Mag-isip—Magpares—Magbahagi
(Mga Paglilinang na (Think-Pair-Share)
Gawain) Panuto:
Kasama ng iyong katabi, gumawa ng talaan ng mga
natatandaan mong kawanggawa o kahalintulad na
gawain sa inyong baranggay o sityo.
Pangalan ng Serbisyong Panahong
grupo o hatid inilaan
organisasyon
(Aplikasyon) Ibahagi ang iyong sagot sa sumusunod na mga
112
katanungan sa inyong kapares:
1. Ano kaya ang nagtutulak sa mga taong ito
upang magpakaabala at gumastos, gayong
hindi naman nila tayo kaano-ano?
Ipaliwanag.
2. Ibahagi sa klase ang mga napag-usapan
bilang magkapares.
E. Paglalahat Sa awiting pinamagatang Pananagutan, sabi ni
(Generalisasyon) Father Eduardo Hontiveros, ang manunulat nito,
“Walang sinuman ang nabubuhay para sa sarili
lamang….”Ang tao ay may pananagutan sa isa’t isa.
Ito ay tinatawag nating lipunan. Ang lipunan ay
binubuo ng iba’t ibang klase ng tao; may mga
mahihirap at mga maykaya. Ang lipunang sibil ay ang
pagkakasangkot ng lahat ng tao mahirap man o
mayaman.
Maaaring marangya ang ating pamumuhay;
gayunpaman sikapin din nating ang ating mga
kapitbahay at kapwa ay nakatatamasa din ng
parehong karangyaan. Hindi maaring iilan lang ang
gumiginhawa habang ang iba ay lugmok sa
kahirapan. Sikapin nating mamuhay ng payak
gamitin ang media sa tamang paraan at sumangguni
sa simbahan para makakita kung ano at sino ang
nangangailangan at para na rin makikita ng ibang
kasapi ng lipunang sibil.
Papangkat-pangkatin ang klase ayon sa kanilang
abilidad. Bibigyan ang bawat grupo ng 10 minutos
para gawin ang kanilang task. Ito ay ang sumusunod:
Manunulat – Gagawa ng sulat para sa isang taong

para sa iyo ay nakakapaglingkod sa isang lugar o
kabayanan. Sabihin ang iyong paghanga sa taong
iyon.
Mang-aawit - Kakanta ng isang awiting
nagpapahayag ng paghanga sa
isang tao o organisasyon sa kusang
pagbabahagi ng serbisyo o
paglilingkod sa kapwa.
Enhinyero - mag desinyo ng paraan para ang
lipunang sibil, media at simbahan
ay makabuo ng isang samahang
nagtataguyod ng kaginhawaan ng
113
mga mamamayan.
Mathematicians - Gumawa ng formula kung
paano matutugunan ang
pangangailangan ng bawat isa.
Artists - Iguhit ang imahe ng isang pamayanan
kung saan nagtutulungan ang
bawat isa.
Gumawa ng ulat patungkol sa isang tao or
organisasyon na nakapaglilingkod sa kanyang kapwa
o sa kanyang bayan. Ibigay ang tamang detalye
tungkol sa kanyang kawanggawa. Ilalagay ninyo sa
inyong kwaderno. Huwag na gamitin yong naiulat na
sa Mag-isip—Magpares—Magbahagi (Think-Pair-
Share).
Gawin ito sa loob ng 2-3 minuto lamang.
114
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 32
society).
Kompetensi Natutukoy ang mga halimbawa ng lipunang sibil at
ang kani-kaniyang papel na ginagampanan ng mga
ito upang makamit ang kabutihang panlahat
EsP9PLIg-4.1
I. LAYUNIN
Apektiv Nakatatamo ng kasiyahan sa pakikiisa sa mga gawain
Saykomotor Nakasususlat ng isang diyornal/dyornal na
makakatulong sa mga gawaing pansimbahan at
pampamahalaan
Kaalaman Nakikilala ang tungkulin ng simbahan at pamahalaan
II. PAKSANG-ARALIN
Simbahan
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Nakaranas na ba kayong pumasok sa isang
Pangmotibeysyunal simbahan?
na Tanong 2. Sino-sino ang mga namamahala sa simbahan?
3. Ano-ano ang nararapat gawin sa loob ng
simbahan?
Aktiviti/Gawain Pagpaparinig ng awiting, Pananagutan ni Father Ed
Hontiveros. Maaaring sabayan ng mga mag-aaral ang
pagkakanta.
Pagsusuri/Analysis Sagutin ang mga sumusunod:
1. Sino-sino ang mga taong nabanggit sa awitin?
115
2. Ano-ano ang kanilang naiambag sa kabutihan
ng kapwa?
3. Ilarawan ang kanilang angking katangian?
4. Ano kayang nag-udyok sa kanila para gawin
nila ito?
5. Kung titingnan natin ng mabuti, ano ang
meron sila na wala tayo?
B. Paglalahad Ang lahat ng bagay ay magkaugnay. Hindi puwede
Abstraksyon sabihin na ang simbahan ay mangangasiwa ng City of
(Pamamaraan ng God at ang pamahalaan ay mangangasiwa ng City of
Pagtalakay) Man kasi ang mga taong pinangangasiwaan ng
pamahalaan ay ang mga taong bumubuo ng
simbahan. Kaya ganoon na lamang ang pagkalungkot
ng simbahan kapag nilabag ng mga otoridad ang
karapatang pantao. Nakapanlulumo ang mga
pangyayaring mababasa natin sa diyaryo, maririnig
natin sa radyo at mapapanood natin sa telebisyon na
may mga taong pinapatay dahil may ginawang mali.
Dito papasok ang media upang ipaalam sa lipunang

sibil ang mga pangyayari at sa anong paraan may
magagawa ang mamamayan. Ang simbahan ay may
mahalagang papel na ginagampanan para maituwid
ang mga masamang gawain ng otoridad at
mapanagot ang totoong maysala, nang sa ganoon
magising na rin ang ating pamahalaan.
Ang mga taong ating pinag-uusapan sa simula ng

ating talakayan ay masasabi nating exceptional kasi
malalaki at mabibigat ang kanilang nagawa o
kontribusyon para sa kaginhawaan at ikabubuti ng
marami.
(Mga Paglilinang na
Gawain) Hatiin ang klase ng limang pangkat. Bawat pangkat
ay mag-uusap-usap tungkol sa gawaing ito. Gumawa
ng talaan sa isang pirasong papel ng mga
natatandaan mong kahalintulad na pagkilos ng
simbahan at pamahalaan na iyong nasaksihan,
nabalitaan o narinig.
116
Usaping Pangalan o Petsa o taon
ipinoprotesta uri ng
organisasyon
1. Sagutin ang tanong na ito: Ano kaya ang

nagtutulak sa mga taong ito upang iprotesta
ang mga ganitong usapin?
2. Ibahagi sa klase ang mga sagot ng mga kasapi
ng pangkat.
D. Paglalapat Mabubuo sa isip ng mga mag-aaral na sa ating maliit
(Aplikasyon) na paraan, paano tayo magiging kakampi sa mga
sumasalungat sa pag-iisip na ganyan na lamang ang
buhay at wala ng pagbabago sa kalakaran ng lipunan.
Isulat sa inyong kwadernong journal ang inyong

hakbang na makakatulong sa mga gawaing
pansimbahan a pampamahalaan.
E. Paglalahat Ipahayag ng mga mag-aaral na hangad ng lahat ang
(Generalisasyon) isang matiwasay, maayos at payapang pamumuhay
at lipunan. Lahat tayo ay may pakialam sa mga
pangyayari sa lipunan. Ang lipunang sibil, media at
simbahan ay sabay na nagsusulong ng mga hangad
nating lahat. Sila ay nangangailangan ng ating
suporta at pag-unawa.
Bilang mamamayan, sikapin nating buo at isa ang

hangarin ng lipunang sibil, media at simbahan.
IV. PAGTATAYA Pangkatang Gawain
Unang Pangkat- Gumuhit ng isang pangyayari na
iyong nasaksihan na ginawa ng
simbahan at pamahalaan na
nakakatulong sa kaisahang
panlipunan.
Ikalawang Pangkat- Gumawa ng komik strip sa isang
Gawain ng simbahan at
pamahalaan na nakakatulong na
nakakatulong sa kaisahang
panlipunan.
Ikatlong Pangkat- Magsadula ng isang paksa na
117
kinasangkutan ng simbahan at
pamahalaan na nakatutulong sa
kaisahang panlipunan.
Ikaapat na Pangkat-Bugtungang-awit na tumatalakay
sa Gawain ng simbahan at
pamahalaan na makatutulong sa
Ikalimang Pangkat- Spoken poetry na tumutungkol
sa Gawain ng pansimbahan at
pamahalaan na maka tutulong sa
Rubrics
Kaisahan 30%
Kagalingan 30%
Pagkamalikhain 25%
Mga Kasuotan 15%
100%
V. KARAGDAGANG GAWAIN Magdala ng colored pictures ng iba’t ibang mukha ng

lipunang sibil
118
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 33
society).
Kompetensi Nasusuri ang mga adhikaing nagbubunsod sa mga
lipunang sibil upang kumilos tungo sa kabutihang
panlahat
EsP9PLIg-4.2
I. LAYUNIN
Apektiv Napagtitimbang-timbang nang maayos ang papel na
ginagampanan
Saykomotor Nakabubuo ng mga Gawain na makatutulong sa
mabuting pagkilos ng lipunang sibil
Kaalaman Natutukoy ang mga taong bumubuo sa mga
lipunang sibil na kumikilos sa pamayanan
II. PAKSANG-ARALIN
Simbahan
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda Pagbabalik-aral tungkol sa nakaraang aralin:
Pangmotibeysyunal
na Tanong 1. Paano mo mailalarawan ang ating lipunang sibil
sa kasalukuyan?
2. May magagawa ka pa ba para mas mapabuti ang
sitwasyon ng iyong kapwa?
Aktiviti/Gawain Tingnan ang mga larawan.
119
Ipapakita ng mga larawan ang tungkol sa mga
pangyayaring naganap sa lipunan.
http://www.ph.undp.org/content/dam/philippines/img/green%20grin.jpg
https://www.google.com/search?biw=1360&bih=657&tbm=isch&sa
=1&ei=28eJXPbEF8zU-
QbM8Ke4Bg&q=different+faces+of+Philippine+mananahi-photos&oq=
https://www.google.com/search?q=different+faces+of+Philippine+shoemaker-
+photos&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjG5ozS2oDhAhVKObw
120
https://www.google.com/search?q
Pagsusuri/Analysis 1. Ano-ano ba ang nakikita ninyo sa mga larawan?
2. Paano mo maipapaliwanag na may pakialam
tayo sa mga taong nasa larawan?
3. Paano tayo magiging makabuluhan at bahagi sa
kanilang buhay?
4. Sa tingin mo, may magagawa ka ba para
mapagaan o mapadali ang kanilang gawain?
B. Paglalahad Ang mga taong ating pinag-uusapan ay parte at
Abstraksyon bahagi ng ating buhay. Hindi natin maaring sabihin
(Pamamaraan ng na wala tayong pakialam sa kanila kasi walang kanin
Pagtalakay) sa hapag kainan kapag walang magsasaka, hindi
natin alam paano gumawa ng damit, walang tayong
kakayahan para gumawa ng sapatos, at lalong hindi
natin alam paano maghuhuli ng isda.
Nalaman na natin na tayong lahat ay magkaka-ugnay

at tayo ay mahalaga sa buhay ng isa’t isa.
Walang sinumang may mahigit na halaga o mas

mababa ang halaga kapag ang lipunang sibil ang
ating pag-uusapan. Pantay pantay ang ating
responsibilidad para sa ating kapwa.
Ito dapat an gating tandaan para mapanatili natin

ang pagpapahalaga, respeto at pagtanggap sa kahit
anong uri ng tao sa ating lipunan.
Ganoon na lang din dapat ang ating pagmamahal sa

kanila kasi kung wala sila tayo ay hindi din tayo
makakagalaw nang maayos.
(Mga Paglilinang na
Gawain) 1. Hatiin ang klase sa 5 na pangkat.
2. Pumili ng rapporteur para tumayong
121
tagapaglista ng napag-usapan.
3. Bilang isang grupo, pumili ng isang uri ng
hanapbuhay na gustong pag-uusapan.
4. Mag-uusap-usap ang bawat pangkat kung
anong ideya o opinyon ang ilalagay sa mga
puwang na hinihingi ng talaan sa Alam-
Aalamin-Nalalaman (K-W-L chart/ Know-
Want to Know and Learned)
5. Tutupiin ang isang pirasong papel ng tatlong
beses.
Alam (K) Aalamin(W) Nalalaman(L)
6. Ilista ang mga bagay na alam ng bawat isa sa

ibaba ng Alam (K), ang mga bagay na gustong
malaman sa hanay Aalamin(W), at
pagkatapos ng pag-uusap at sa tulong ng isa’t
isa, isulat ang mga bagay na nalalaman o
natuklasan sa hanay Nalalaman(L).
D. Paglalapat Base sa mga larawang nakikita at sa iba’t ibang

(Aplikasyon) mukha ng ating lipunang sibil at base din sa mga
napag-usapan tungkol sa uri ng hanapbuhay na
napiling talakayin, gumawa ng isang planong
programang aaksiyonan (PPOA or Program Plan of
Action) na nagdidiin ng bagay na gaganapin bilang
isang batang miyembro sa isang pamayanan. Ang
bawat mag-aaral ay bigyan ng kalayaang magpasya
kung gawing table form o pasanaysay.
Program Plan of Action(suggested format)
Petsa Layunin Mga Mga Obserbasyon
Gawain Taong
Sangkot
122
E. Paglalahat Ang mga mag-aaral ay magbahagi ng kanilang
(Generalisasyon) ginawang Program Plan of Action.
IV. PAGTATAYA Bigyan ang mag-aaral ng pagkakataon na sasabihin
ang kanilang saloobin tungkol sa kahalagahan ng
pagkakaisa, respeto sa kapwa, pagtanggap sa bawat
isa sa ating pamayanan kahit anong estado sa buhay
o kalagayan o anuman ang hanapbuhay dahil ang
bawat isa ay ating pananagutan. Ang ating
pananagutan ay hindi lamang hanggang sasabihin
nating naaawa tayo sa isang tao o organisasyon dahil
kaawa-awa namang tingnan kundi gawin nating
aksiyon ang ating awa, magbahagi hanggang sa ating
makakaya.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Magdala ng mga litrato ng iba’t ibang mukha ng
media.
123
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 34
society).
Kompetensi Nasusuri ang mga adhikaing nagbubunsod sa mga
lipunang sibil upang kumilos tungo sa kabutihang
panlahat
EsP9PLIg-4.2
I. LAYUNIN
Apektiv Nakikiisa sa responsableng pagkilos tungo sa
kabutihang panlahat
Saykomotor Nakagaganap sa tungkol sa isang Gawain nang
maaayos
Kaalaman Nakikilala ang iba’t ibang uri ng media
II. PAKSANG-ARALIN
Simbahan
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Bakit mahalaga ang media sa ating buhay lalo na
Pangmotibeysyunal sa kasalukuyan?
na Tanong 2. Ano-ano ang mga uri ng media na iyong
nalalaman?
Aktiviti/Gawain Pagpapakita ng mga larawan…
Ipapakita ang mga larawan tungkol sa mga uri ng
media at ang iba’t ibang sitwasyon at eksena sa
larangan ng media-mga taong nauugnay nito at ang
iba’t ibang electronic gadgets.
124
Pagsusuri/Analysis 1. Ano-ano ang nakikita ninyo sa mga larawan?
2. Ilarawan ang iba’t ibang mukha ng media.
3. Tingnan natin ang mga taong nauugnay sa mass
media. Madali ba ang kanilang gawain bilang
kasapi ng media o pamamahayag?
4. Gaano kahalaga ang media sa lipunang sibil?
5. May pakialam ka ba sa sitwasyon nila?
tayo sa mga taong nasa larawan?
kanilang buhay?
8. Sa tingin mo, may magagawa ka ba para
mapagaan o mapadali ang kanilang gawain?
B. Paglalahad Sa kasalukuyan, ating maipapahayag ang ating
Abstraksyon damdamin at saloobin kahit na hindi naman tayo
(Pamamaraan ng kilalang kasapi ng media, sa pangkalahatan.
Pagtalakay)
Sa kasalukuyan madali ang ating pakikipagsangguni
sa mga taong hindi naman natin kakilala o hindi
kaya’y kakilala ngunit nasa malayong lugar nakatira.
Mas madali ang ating kakayahang ipaalam o ikakalat

ang mga bali-balitang kahit hindi naman masyadong
makabuluhan o importante para sa ibang tao. Sa
madaling sabi, maari na tayong makisangkot o
makialam sa mga gawain ng mga lehitimong kasapi
ng mga brodkaster o newskaster sa pagbabalita.
Wala nga lang tayong sapat na kaalaman o

edukasyon tungkol sa maayos at responsableng
pagbabalita, gayunpaman may pakialam tayo at
hindi tayo mapipigilan sa aking kakayahang
magbabalita.
(Mga Paglilinang na 1. Ipalagay na lahat ng mag-aaral ay bahagi ng
Gawain) isang newscasting event.
2. Isusulat ang gawain ng isang kasapi sa
newscasting. Ang bawat isa ay maaaring
anchor; field reporter na magbabalita tungkol
sa kalamidad o magko-cover ng kaganapan sa
Senado o Congress; ang iba ay maaaring ICT
experts na mamamahala sa buong teknikalidad.
3. Ang mga mag-aaral ay indibidwal na gagawa ng
hinihingi sa kanila ngunit sila ay uupo katabi sa
125
magkaparehong kategoriyang pinili.
D. Paglalapat Ating balikan at isiping mabuti ang inyong
(Aplikasyon) pagbabalita.
Ibahagi sa klase kung anong papel na gagampanan

ng bawat isa sa newscasting event base sa inyong
piniling gawain.
E. Paglalahat Ang bawat mag-aaral ay kusang ipahayag ang
(Generalisasyon) kahalagahan ng media at iisa-isahin ang mga
magagandang bagay na naidudulot sa kabutihan ng
tao.
IV. PAGTATAYA Bumuo ng pangkat na may limang kasapi. Pipili ang
bawat pangkat ng isang pangyayari at gagawa ng
talaan kung bakit mahalaga ang papel na
ginagampanan ng media sa pangyayaring iyon.
Pangalan ng Mahalagang Papel na

Pangyayari Ginagampanan ng
Media
Halimbawa:
Anibersaryo ng EDSA
_______________.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Gawin ang Activity Design na may format na ganito:

Petsa Layunin Gawain Mga Success
Taong Indicator
Sangkot
126
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 35
society).
Kompetensi Nahihinuha na:
a. Ang layunin ng Lipunang Sibil, ang likaskayang pag-
unlad, ay isang ulirang lipunan na pinagkakaisa ang
mga panlipunang pagpapahalaga tulad ng
katarungang panlipunan, pang-ekonomiyang pag-
unlad (economic viability), pakikilahok ng
kalalakihan (gender equality) at ispiritwalidad.
EsP9PLIh-4.3
I. LAYUNIN
Apektiv Naisasabalikat ang pananagutan para sa simbahan at
sa lipunang sibil
Saykomotor Nakapagsasagawa ng mga programang panlipunang
sibil at ispiritwalidad.
Kaalaman Nakikilala ang mga programa ng lipunang sibil na
nagsusulong ng pakikilahok ng mamamayan,
pangangalaga ng kapaligiran, kapayapaan,
pagkakapantay ng kababaihan at kalalakihan (gender
equality) at ispiritwalidad.
II. PAKSANG-ARALIN
Simbahan
C. Kagamitang aklat, mga larawan, Projection Device, colored meta
Pampagtuturo strips, manila paper felt tip pen
127
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Ano ang karaniwang pangyayari sa loob ng
Pangmotibeysyunal simbahan? sa lipunang sibil?
na Tanong 2. Masasabi mo ba na ang simbahan ay hiwalay sa
pamayanan sa kaniyang gawain?
Aktiviti/Gawain Gamit ang projection device/TV, ipapakita ang mga
larawan sa PowerPoint presentation ang iba’t ibang
imahe ng simbahan. Kapag walang TV o projector,
puwedeng mga gupit na larawan ng mga
sumusunod:
https://www.google.com/search?biw=1360&bih=608&tbm
=isch&sa=1&ei=1d6JXPqeLJGcmgeRqpzwDA&q=philippin+
church+advocacy+on+environmentphotos&oq=philippin+
church+advocacy+on+environmentphotos&gs_l=img.3...
7455.36378..37247...0.0..0.460.10042.0j18j21j3j2......0....1..gws-wiz-
img.......0i7i30.p_FiqnOEWeo#imgrc=P8sUwaKqkiEagM:
https://www.google.com/search?q=philippine+church,+gender+equality-
photos&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj06dizhI
HhAhUN448KHcjmCPgQ_AUIDigB&biw=1360&bih=608#imgrc=
j21cxeaqywb_BM:
128
https://www.google.com/search?q=services+given+to+parishes+
of+catholic+churches+in+the+philippines&source=lnms&tbm
=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjTiZSl7YDhAhWLf30KHWdxDxUQ_
AUIDigB&biw=1360&bih=608#imgrc=FTi8K7-qHKsLEM:
https://www.google.com/search?q=philippine+church,+gender+equality-
photos&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj06dizhIHhAhU
N448KHcjmCPgQ_AUIDigB&biw=1360&bih=608#imgrc=KY5S_8FSFV2ufM:
https://www.google.com/search?q=usaping+pangkapayapaan
+sa+pilipinas+photos&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=
0ahUKEwjs35GciIHhAhVR4XMBHekaAbsQ_AUIDigB&biw=
1360&bih=608#imgrc=E8ACcr2zx09qTM:
Pagsusuri/Analysis 1. Ano ang inyong masasabi tungkol sa mga

larawan?
2. Kung nasasakopan ang pag-uusapan, hiwalay ba
ang simbahan sa pamahalaan? Tingnang mabuti
ang mga larawan. Masasabi ba ng pamahalaan
na walang pakialam ang simbahan sa mga
gawain ng lipunan?
3. Paano ba nakaseseguro ang simbahan na
pinangangalagaan ng pamahalaan ang taong-
bayan kapag nilabag nito ang mga karapatang
pantao?
4. Ilarawan mo ang paglilingkod ng pamahalaan sa
taong-bayan at ang paglilingkod ng simbahan sa
mga nasasakopan at nasasakopan ng ibang
relihiyon.
129
B. Paglalahad Masigla at aktibo ang simbahan sa mga gawaing
Abstraksyon panlipunang sibil. Sa kahit anumang pook o lugar
(Pamamaraan ng may makikita ka ng buhay na buhay na mga
Pagtalakay) kawanggawa ng simbahan: mapa livelihood projects
o pagpapakain ng mga kapatid nating mahihirap o
pagbibigay ng mga damit. Patunay ito na hindi lang
espirituwalidad ang inaalagaan ng simbahan. Ganon
na lang ang pagka bukangbibig sa kanyang
pagkondena kapag may namamatay na extra-judicial
killing dahil hindi ito nagsusulong ng pagpatay ng
taong criminal.
C. Pagsasanay Pipili ng kapareha at mag-uusap tungkol sa
(Mga Paglilinang na kawanggawa ng simbahan sa inyong pook. Ilahad sa
Gawain) Venn diagram ang inyong pinag-usapan.
Ikaw Kapareha
D. Paglalapat Kung kayo ay pagbibigyan ng pagkakataon na

(Aplikasyon) magiging kasapi sa isang programa ng simbahan,
mag-isip ng kakayahan na iyong gagawin bilang isang
miyembro o kasapi ng samahan o apostolado.
Bibigyan ang mag-aaral ng colored meta strips para
sulatan ng kanilang pangako.
E. Paglalahat Maglaan ng limang minutong katahimikan at

(Generalisasyon) hayaang mag-isip at magninilay ang mag-aaral.
Tatanongin ang sarili kung ano ang kanyang
magagawa sa lipunang sibil at sa simbahang kanyang
kinabibilangan.
Kung maaari ay sabayan ng instrumental music.
IV. PAGTATAYA Pangkat-pangkatin ang klase ng 5 grupo. Bigyan ang
130
bawat grupo ng manila paper at felt tip pen.
Sasagotin nila sa manila paper ang mga sumusunod
na mga tanong:
1. Ano-anong pangangailangan ng iyong
pamilya ang hindi ninyo kayang matamo kung
sa iyong pamilya lamang iaasa? Ipaliwanag.
2. Ano-anong kalagayang panlipunanang
humahadlang kung kaya hindi ninyo matamo
ang mga ito? Ipaliwanag.
3. May mga hakbang bang ginagagawa ng
pamahalaanupang matamo ninyo ang mga
ito? Patunayan.
4. Sa ano-anong paraan linutugunan ang
lipunang sibil ang mga pagkukulang ng
lipunan? Ipaliwanag.
5. Magbigay ng iba pang usapin na hindi
natutugunan ng lipunang sibil. Patunayan.
Magmungkahi ng adbokasiya na tutugon sa mga
usaping ito.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Sa PowerPoint presentation o sa pisara, ipakita sa TV
o projection device o isulat ang mga salita o
pariralang:
pagsulong kabutihang
panlahat
likas-kayang usapin
pag-unlad
131
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 36
society).
Kompetensi Nahihinuha na:
a. Ang layunin ng media ay ang pagpapalutang ng
katotohanang kailangan ng mga mamamayan
sa pagpapasya.
b. Sa tulong ng simbahan, nabibigyan ng mas
mataas na antas ng katuturan ang mga
materyal na pangangailangan na tinatamasa
natin sa tulong ng estado at sariling pagkukusa.
EsP9PLIh-4.3
I. LAYUNIN
Apektiv Naisasabuhay ang paggalang sa mga gawaing media
at pangsimbahan
Saykomotor Nakapagpapaliwanag kung paano nagagampanan ng
media at simbahan ang kani-kanilang tungkulin at
papel na ginaganpanan
Kaalaman Natutukoy ang papel na ginagampanan ng media
bilang tagahatid ng balita at katotohanan, at ng
simbahan bilang gabay ng mananampalataya
II. PAKSANG-ARALIN
Simbahan
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda 1. Ano ang ugnayan ng media at simbahan?
132
Pangmotibeysyunal 2. Paano nagtutulungan ng dalawang sektor?
na Tanong
Aktiviti/Gawain Pangkatang Gawain:
Panuto:
1. Hatiin ang klase ng limang pangkat. Bawat
pangkat ay bibigyan ng sobre na may laman
na ginupit na strips na bahagi ng isang buong
larawan.
2. Buuin ng bawat grupo ang puzzle na
nakapaloob sa sobre.
3. Kapag nabuo na ang puzzle, iuulat ng grupo
ang larawang nabuo.
133
Pagsusuri/Analysis 1. Ano ang nakikita ninyo sa mga nabuong
larawan?
2. Sa tingin mo ba, katanyagan at pagpapasikat
lang ba ang habol ng mga anchors o field
reporters?
3. Bukod sa katotohanang maganda ang sahod at
sikat ang mga newscasters at broadcasters, ano
pa kaya ang nag-udyok sa kanila na pasokin ang
134
mundo ng pagbabalita?
B. Paglalahad Totoong mahalaga ang papel na ginagampanan ng
Abstraksyon media hindi lamang dahil sila ang tagahatid ng balita
(Pamamaraan ng na pawang tama, totoo at responsable kundi higit sa
Pagtalakay) lahat doon natin sa kanila natututunan na may
paparating na bagyo at dapat tayo ay maghahanda
at magdasal para sa magandang panahon o sa
impormasyong may nagkalat na na masasamang
elemento hindi lang sa kabayanan at matataong
lugar kundi mayroon din sa mga probinsiya tulod ng
mga Budol-Budol na talamak sa kahit saan basta
nakikita ng mga elementong ito na makakakuha sila
ng kanilang ninanais sa taong may pera at
mahalagang ari-arian. Doon natin sa kanila
natutunang may giyera o kalamidad na nangyayari sa
ibang probinsiya kaya kailangan nating mag-ambag o
mag donate para matutulungan ang mga
nabibiktima sa trahedyang iyon.
Higit sa lahat, ang media ay kaagapay ng simbahan

para tulungang ipalaganap ang mga turo ng
simbahan. Kaya naman, lalo sa simbahang Katoliko,
may misa na ipinagdaraos Linggo-Linggo. Ang iba
namang relihiyon o sekta ay may kani-kanilang
programang iginaganap sa radio o sa TV.
C. Pagsasanay Pangkatang Gawain:
(Mga Paglilinang na Panuto:
Gawain) 1. Hatiin ang klase ayon sa gusto nilang maging
bilang isang mamamahayag.
2. Gumawa ng isang pirasong balita
3. Tandaan ang Sino (Who), Ano (What), Kailan
(When), Saan (Where) sa pagbabalita.
4. Magtulong tulong ang bawat isa sa paggawa ng
balita ayon sa kategoriyang kanilang gusto.
D. Paglalapat Ang mag-aaral ay magbahagi sa buong klase tungkol
(Aplikasyon) sa kanilang naggawa o resulta ng kanilang ginawa.
E. Paglalahat Ang mag-aaral ay magbahagi ng kanilang
(Generalisasyon) makabuluhang magagawa bilang kasapi ng isang
lipunan na may alam ng pagdadala ng balita na may
katotohanan.
IV. PAGTATAYA Gagawa ng isang pangako bilang isang
responsableng mamamahayag na may pananagutan
sa sarili, sa kapwa at sa simbahan. Bibigyan ang
bawat mag-aaral ng colored strips na papel na hugis-
135
puso na may pamagat na Ang Aking Pangako.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Bilang kasapi ng simbahan, alamin ang mga

programang may kinalaman sa pagtulong na
materyal na pangangailangan ng mga nasasakupan
at ibang mamamayan?
136
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 37
society).
Kompetensi Natataya ang adbokasiya ng iba’t ibang lipunang sibil
batay sa kontribusyon ng mga ito sa katarungang
panlipunan, pangekonomiyang pag-unlad (economic
viability), pakikilahok ng mamamayan, pangangalaga
ng kapaligiran, kapayapaan, pagkakapantay ng
kababaihan at kalalakihan (gender equality) at
ispiritwalidad (mga pagpapahalagang kailangan sa
isang lipunang sustainable)
EsP9PLIh-4.4
I. LAYUNIN
Apektiv Natutukoy ang mga adbokasiya ng iba’t ibang
lipunang sibil
Saykomotor Nakapagbabahagi ng ideya at opinyon
Kaalaman Nakapagpapamalas ng paggalang sa opinyon ng iba
II. PAKSANG-ARALIN
Simbahan
C. Kagamitang Aklat, Projection Device, videoclip presentation
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda Pagbabalik-aral tungkol sa nakaraang aralin:
Pangmotibeysyunal
na Tanong 1. Paano mo mailalarawan ang pagkakaugnay-
ugnay ng lipunang sibil, media at simbahan sa
kasalukuyan?
2. Masasabi mo bang ang mga ito ay nagsusulong
137
ng iisang adhikain?
Aktiviti/Gawain Magpapakita ng maiksing video presentation ng
Sinulog Festival
https://www.youtube.com/watch?v=LjvFMq6ejic
Pagsusuri/Analysis 1. Ano ang selebrasyon na ipinagdiriwang sa video?

2. Sino-sino ang mga taong nasasangkot sa
selebrasyon?
3. Sa iyong palagay, ano-ano ang mga hanapbuhay
o propesyon ng mga taong nandodoon sa
selebrasyong iyon?
4. Sa iyong obserbasyon, mga Pilipino lang ba ang
nakipagsisiksikan sa madla sa selebrasyon?
5. Bakit ba dinaluhan ng maraming tao ang
naturang event o kaganapan?
B. Paglalahad Likas na mapagmahal tayong mga Pilipino sa mga
Abstraksyon pagdiriwang. Karangalan natin ang pag-aasikaso ng
(Pamamaraan ng panauhin sa mga pagdiriwang tulad ng pista at
Pagtalakay) kaarawan. Ikinagagalak natin ang pakikidalo sa mga
selebrasyon. Samantala, mas ikinagagalak natin ang
maimbita sa mga pagdiriwang o selebrasyon.
Karaniwang hindi masyadong naintindihan ang

kaganapan o pagdiriwang, ngunit gayunpaman
nakatutok pa rin tayo sa galak at saya na dulot nito.
Tulad na lamang ng pagiging abala sa mga
kakailanganin at paghahanda para mas masaya at
magandang pagdiriwang ng pista sa ating bahay na
kinalimutan natin ang pagdalo sa misa sa araw na
iyon. Mas iniisip natin ang salu-salo, kantahan,
inuman kaysa sa unahing isipin ang dahilan ng
pagdiriwang.
Ang Pilipino, kahit saan nakatira sa labas ng bansa ay

laging mangungulila pagdating ng panahong
naaalaala ang mga dating gawain sa panahon ng
pista sa kanyang barangay sa probinsiya sa Pilipinas.
Sa ating mga pagdiriwang, lahat ng uri ng lipunang

sibil nakikipista at nakikipagdiwang. Hindi na natin
iniisip kung magastos o magarbo ang ating handaan,
ang mahalaga ay kaisa tayo sa libo-libong nakisaya sa
kaganapan.
138
C. Pagsasanay Sa ating pagdiriwang ng pista, magbahagi tayo ng
(Mga Paglilinang na karanasan sa ating katabi. Ibahagi ang ugali ng tao sa
Gawain) selebrasyon at ikwento ang karaniwang pangyayari o
kaganapan sa panahong iyon.
Halimbawa: a. may parada
b. may
Pista sa Dumaguete paligsahan sa
bangka
D. Paglalapat Gamit ang mga salita at pariralang binibigay sa

(Aplikasyon) inyong takdang aralin, lumikha ng isang awit na rap
tungkol sa isang lipunang sibil na humihikayat sa
mga tagapakinig na mag-ambag sa pagsulong ng
kabutihang
panlahat
media usapin
likas-kayang
pag-unlad
lipunang pagsulong
sibil
simbahan
E. Paglalahat Dalhin ang mga mag-aaral sa katotohanan na hindi

(Generalisasyon) kakayanin ng lipunang sibil na mamuhay na walang
kaagapay at gabay. Kailangan niya ang simbahan.
Kailangan niya ng direksiyon upang magampanan
niya ang kanyang tungkulin bilang kasapi at
bumubuo ng lipunan. Ang magbibigay sa kanya ng
direksiyon ay ang simbahan. Ang simbahan, kahit sa
paglipas ng mahabang panahon ay nananatiling buo,
matibay at matapang na humaharap sa kahit anong
pagsubok. Nananatili at mananatili itong buhay at
masiglang makilahok sa gawaing panlipunang sibil.
Ang media ay ang bukambibig na nagpapahayag ng

katotohanan; hindi ito natitinag sa anumang banta
139
ng kung sinong maimpluwensiyang tao. Mananatili
itong tapat at totoo sa kanyang paglilingkod, tapat sa
kanyang pamamahayag.
IV. PAGTATAYA Ipahayag ang konseptong nabuo sa pagra-rap sa
harapan ng buong klase.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Alamin at magtanong sa mga may alam tungkol sa
lipunang sibil at adbokasiya nito sa inyong
pamayanan.
140
KWARTER: UNA

Petsa Sesyon: 38
society).
Kompetensi Nakapagsasagawa ng mga pananaliksik sa
pamayanan upang matukoy kung may lipunang sibil
na kumikilos dito, matukoy ang adbokasiya ng
lipunang sibil sa pamayanan, at matasa ang antas ng
pagganap nito sa pamayanan
EsP9PLIh-4.4
I. LAYUNIN
Apektiv Nakakikilala sa mga bumubuo sa lipunang sibil na
kumikilos sa pamayanang kinabibilangan
Saykomotor Nakapagsasagawa ng isang madulang pagtatanghal
tungkol mga tungkuling ginagampanan sa lipunang
sibil sa isang pamayanan
Kaalaman Nakapagpapamalas ng paggalang sa opinyon ng iba
II. PAKSANG-ARALIN
Simbahan
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda Ano ang mga mas kilalang lipunang sibil sa inyong
Pangmotibeysyunal pamayanan? Ano-ano ang kanilang karaniwang
na Tanong ginagawa bilang samahan?
Aktiviti/Gawain Pangkatang Gawain:
Panuto:
1. Hatiin ang klase ng limang pangkat.
2. Bibigyan ang bawat pangkat ng tig-iisang sobre.
141
3. Sa loob ng sobre ay mga titik na kung mabubuo
ay magiging salita na mahalaga sa paksang
tatalakayin.
Pagsusuri/Analysis 1. Anong salita ang nabuo ninyo sa inyong grupo?
2. Ano kaya ang paksang tatalakayin ngayon?
3. May pakialam ka ba sa salitang inyong binuo?
tayo sa mga taong tinutukoy sa mga salita?
kanilang buhay?
B. Paglalahad Alam nating lahat na ang pangingisda at pagsasaka
Abstraksyon ay parehong mahalaga sa ating buhay.
(Pamamaraan ng
Pagtalakay) Kung walang mangingisda ay wala tayong isdang
lulutuin at kakainin sa hapag. Ang mga mangingisda
ay nagtitiis para mabuhay at para na ring
makatulong at makapagbigay ng ginhawa sa mga
kapwa.
Ang mga magsasaka ay kailangan din natin dahil sila

ang nagsu-supply ng bigas, gulay at marami pang
halaman na kinakain ng tao.
(Mga Paglilinang na
Gawain) 1. Bumuo ng pangkat na may limang kasapi.
2. Bilang isang pangkat, pagpasiyahan ang
paagsasadula o madulang pagtatanghal
tungkol sa mga tungkuling ginagampanan sa
lipunang sibil na inyong makikita sa inyong
pamayanan.
3. Tandaan ang rubrics na ito;
Rubrics
Kaisahan 30%
Kagalingan 30%
Pagkamalikhain 25%
Mga Kasuotan 15%
D. Paglalapat Pagninilay
(Aplikasyon)
Sumulat ng pagninilay sa journal tungkol sa
142
mga pagkatuto gamit ang talahayan sa ibaba
Ano-ano ang Ano ang aking Ano-anong
konsepto at pagkaunawa at hakbang ang aking
kaalamang reyalisasyon sa gagawin upang
pumukas sa bawat konsepto mailapat ang mga
akin? at kaalamang pang-unawa at
ito? reyalisasyong ito
sa aking buhay?
E. Paglalahat Sagutin sa iyong journal:

(Generalisasyon) 1. Anong pagpapahalaga ang maaaring magbunsod
sa iyo upang makisangkot sa isang lipunang sibil?
2. Ano ang layunin mo sa pakikisangkot na ito?
IV. PAGTATAYA Pangdalawahang Gawain(Dyad):
Panuto:
1. Humanap ng kapares.
2. Gumawa ng tula na may dalawang saknong.
3. Bibigyan ang magkapares ng 7 minuto para
gawin ang tula.
4. Pagkatapos ay babasahin ng magkapareha sa
harapan.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Pangkatang Gawain:
1. Bumuo ng pangkat na may limang kasapi ayon
sa pagkakalapit ng tahanan.
2. Bilang isang pangkat, pagpapasiyahan ang
sumusuno:
a. Ang pamayanan kung saan magsasagawa ng
pangangalap ng datos (survey)
b. Ang lipunang sibil na kumikilos sa pamayanang
napili.
3. Itala sa kwaderno ang sumusunod na datos
ukol sa napiling lipunang sibil:
a. pangalan, pamunuan at tanggapan ng
lipunang sibil
b. adbokasiya ng lipunang sibil
c. layunin ng adbokasiya
d. petsa kung kalian nagsimulang
makisangkot ang lipunang sibil sa
pamayanan.
143
e. sariling pagtataya ng lipunang sibil sa antas
ng tagumpay ng adbokasiya nito sa
pamayanan
4. Itala sa kwaderno ang sumusunod na datos na
makakalap mula sa mga naninirahan sa napiling
pamayanan
a. mga usapin sa pamayanan na
nangangailangan ng pagtugon
b. pagkakasunod-sunod ng mga usapin ayon
sa tindi ng pangangailangan ng agarang
pagtugon (prioritization)
c. dahilan ng pagiging pangunahin ng usaping
tinaya bilang una sa talaan
d. pagtaya ng mga naninirahan sa
pamayanan sa antas ng pagtugon ng
lipunang sibil sa pangunahing usapin sa
pamayanan
e. mungkahi ng pangkat ayon sa kinalabasan
ng pangangalap ng datos.
144

EsP Grade 9 1st Quarter

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

EsP Grade 9 1st Quarter

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KWARTER: UNA

Sabjek: EsP Baitang: 9

2. Ipaliwanag sa mga mag-aaral na ang layunin sa

3. Bigyan ang mga mag-aaral ng 10 minuto para sa

Pagsusuri/Analysis Tanungin ang mga mag-aaral: Ano ba ang natuklasan

Panuto: Magkakaroon ng pag-uulat sa naging

2. Ano-ano ang mga elemento ng kabutihang

Mga elemento ng Kabutihang panlahat:

2-4. Ano-ano ang mga elemento na tumutukoy sa

5. Ang bagay na ito ay nagsasaad ng kabutihan

Ang kabutihang panlahat ay________.

a. paggawa ng maikling tula

Dapat ito ay naayon sa elemento ng kabutihang

Sabjek: EsP Baitang: 9

a. Nakikinabang lamang sa benepisyong hatid ng

1. Para sa iyo, ano ang magagawa mo para

C. Pagsasanay Pangkatang Gawain.

Halimbawa: Kahit na anong pagnanais ng pangulo ng

Kung wala sanang mga problema o pangyayaring

Mula sa mga larawang nakita kanina, bilang

IV. PAGTATAYA Panuto: Hulaan ang nabuong sitwasyon na ginawa ng

1. Hatiin ang klase sa tatlong pangkat.

V. KARAGDAGANG GAWAIN Sa inyong kuwaderno sa EsP, sagutin ang tanong na:

Sabjek: EsP Baitang: 9

Walang sinuman ang nabubuhay para sa sarili

Sa ating pagmamahalan at paglilingkod sa kanino

Komunidad- Ito ay galing sa Latin na communis na

Mulat tayo sa isang mundo na kapatid, kamag-anak,

Ayon kay Jacques Maritain, ang manunulat ng aklat

1. Ito ay dahil sa katotohanang hindi siya nilikhang

2. Ginugusto ng taong mamuhay sa lipunan dahil sa

Sa pamamagitan lamang ng lipunan makakamit ng

C. Pagsasanay Pangkatang Gawain: Paghinuha ng Batayang

________________ ay mga puwersang

1. Ano ang kahulugan ng lipunan?

Sabjek: EsP Baitang: 9

a. Ano ang nais ipahiwatig sa larawan?

Hindi kalayaan o pagkakapantay-pantay ang

Ayon kay Dy (1994), binubuo ng lipunan ang tao at

1. Ano ang maaari mong gawin upang makatulong sa

1. Mula sa maikling role-play na iyong napanood,

Ano ang mensahe na nais iparating sa kanyang

Ang guro ay malayang magpahayag ng kanyang

1. Basi sa iyong nagawang survey tungkol sa mga

Sabjek: EsP Baitang: 9

a. Basi sa video clip na iyong napanood, anong

1. Naranasan mo na ba ang tumulong sa iyong

2. Isulat ito sa manila paper. Pagkatapos maisulat

Naaayon sa paksa ----------------- 15

Panuto: Siguradong nakakita ka na ng recipe para sa

Narito ang nilalaman nito:

Matapos ang Gawain ay sagutin ang sumusunod na

Krayterya sa pagawa ng recipe:

Konsepto o nilalaman ------------------- 20

Sabjek: EsP Baitang: 9

Mga sektor sa Lipunan:

3. Ano ang nais ipahiwatig ng mga larawan?

Simbahan - ihinuhubog ang pananampalataya ng

Pamantayan sa dokumentaryo o sa gawain:

1. Ano ang maitutulong ng mga sektor ng lipunan

Sabjek: EsP Baitang: 9

Marahil bilang isang mag-aaral, iniisip mong

1. Napangingibabaw mo ang kabutihang panlahat.

1. Pangkatin ang mga mag-aaral.