Asignatura: FILIPINO

Baitang: BAITANG 7

Markahan: IKATLONG MARKAHAN

Linggo: IKATLONG LINGGO

PAMANTAYANG PANGNILALAMAN: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga

akdang pampanitikan ng Luzon.

Paksa: MGA PANANDANG ANAPORIK AT KATAPORIK

KASANAYAN: Nagagamit ang wastong panandang anaporik at kataporik ng pangngalan.

(F7-WG-IIIh-i-16)

Layunin:

Natutukoy ang mga salitang ginagamit bilang pagtutungkol ng pangngalan sa akdang

“Ang Sto. Niño ng Cebu”.

Natutukoy ang mga panandang anaporik at kataporik ng pangngalan sa pangungusap.

Nagagamit an gang wastong panandang anaporik at kataporik ng pangngalan.

Simulan Mo

Bawat salitang sinasambit ay mahalaga. Minsan may mga salita na maikli man ay may
halaga sa atin. Mga salitang minsan ay karaniwan na sa atin pero may kahalagahang papel na
ginagampanan sa pangungusap. Halina at sama-sama tayo sa pagtuklas ng mga salitang ito.
Mga pananda na magpapaganda sa ating pang-araw-araw na pahayag, mga panandang
kataporik at anaporik ng pangngalan.

Lakbayin Mo

Ang Sto. Niño ng Cebu

Source: http://deped.in/stonino

Isang araw, maagang paumalaot ang isang mangingisda na katulad ng karaniwang

ginagawa niya araw-araw. Subalit sa palagi siyang nimamalas dahil sa bawat hagis niya ng
kanyang lambat wala siyang nahuhuli maliban sa isang uling. Tatlong beses napabalik-balik na
inihagis ng mangingisda ang kanyang lambat sa dagat, ngunit sa bawat hila niya sa kanyang
lambat, ito pa rin an kanyang nakukuha.

Bagaman siya ay napopoot dahil sa mga pangyayari, dinala pa rin ng mangingisda sa

pag-uwi ang piraso na uling. Pagdating niya sa bahay, naabotan niya ang kanyang asawa na
nagbibilad ng palay sa may bakuran. Inihagis ng mangingisda ang uling sa may palay sabay
bulong sa sarili “ Kung talagang isa kang tunay na anting-anting, tingnan natin kung mapapaalis
mo ang mga ibon at manok sa mga ibinalad na palay.” Napakalaking himala na walang
lumalapit na ibon o manok sa ibinilad na mga palay. Pagkabi, dinala niya ang piraso ng uling sa
loob ng kanyang bahay at kinalimutan na niya ito.
 Sa kalaliman ng gabi, nanaginip nang kakaiba ang mangingisda. Napanaginipan niya
na ang nahuling uling ay naging isang magandang bata. Pagkagising niya kinaumagahan,
nasaksihan niya ang isang kagila-gilalas na pagkakapalit. Ang uling ay naghugis ng animoy
isang bata. Dumaan ang ilang araw, mas naging malinaw ang hugis-bata ng uling hanggang ito
ay naging imahe ng Santo Nino na tulad ng ating nakikita sa kasalukuyang panahon.

Salin mula sa Sto. Niño of Cebu

Source: www.seasite.niu.edu/tagalog/cebu%20culture/cebu_folklore_fs.html

Balikan Mo

Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1. Ilarawan ang pangunahing tauhan ng kuwento gamit ang Character Grid.

PANGUNAHING TAUHAN:

PISIKAL

INTELEKTWAL

ISPRITWAL

2. Bakit dinala ng mangingisda pag-uwi ang nahuling uling?

3. Ano ang iniisip ng mangingisda habang inihagis niya sa ibinilad na palay ang uling? Bakit kay
niya ito naisip?

4. Sa palagay mo ano ang magiging bunga ng kakaibang karanasan ng mangingisda sa uling

sa kanyang pang-araw-araw na buhay?

5. Sa pangungusap na “Pagkabi, dinala niya ang piraso ng uling sa loob ng kanyang bahay at
kinalimutan na niya ito.” dalawang beses na binanggit ang salitang niya, sino ang
pinagtutungkulan ng mga salitang ito? Bakit ginamit sa pangungusap ang mga salitang ito?

Alamin mo

Ang mga pangngalan ay may mga pananda na ginagamit sa pangungusap upang ang
pangngalan ay hindi na babanggitin pa muli sa pangungusap. Ito ay mga salita na nakakawing
sa mga salita, parirala o sugnay.

Nakakabagot na mabasa at marinig ang mga salitang paulit-ulit na ginagamit sa isang teksto o
akda.

Maiiwasan ang nabanggit na pag-uulit kung gagamit tayo ng panghalip na tulad ng siya, niya,
kanila at iba pa. Ang paggamit ng mga panghalip upang humalili sa pangngalan ay tinatawag na
pagtutungkol.
Panandang Anaporik

Ang elementong pinalitan ng panghalip ay unang nabanggit sa unahan ng teksto o pahayag sa

hulihan bilang pannanda sa pinalitang pangngalang binanggit sa unahan.

Halimbawa:

Maagang paumalaot ang isang mangingisda na katulad ng karaniwang ginagawa niya araw-
araw.

Ang panandang niya ay ginamit sa pangungusap bilang pagtutungkol sa pangngalan na

mangingisda na naunang nabanggit sa pangungusap.

Panandang Kataporik

Ang elementong pinalitan ng panghalip ay binabanggit pagkatapos ng panghalip na inihalili o

ipinalit. Ang panghalip na ginamit sa unahan ng teksto o pahayag. Bilang pananda ng pinalitang
pangngalan sa hulihan ng pangungusap o akda.

Halimbawa:

Palagi ito ang kanyang nakukuha, kaya dinala ng mangingisda pag-uwi ang uling.

Ang panandang kanya ay unang binanggit bilang pagtutungkol sa mangingisda na mas huling
binanggit sa pangungusap.

Subukan Mo

Pagsasanay 1:

Basahin ang mga pangungusap. Piliin ang mga pananda at ang pinatutungulan nito.
Salungguhitan ang referensiya at bilugan ang pinatutungkulan nito.

1. Maagang pumalaot ang mangingisda upang siya ay makakuha ng maraming isda.

2. Ito ang palagi niyang nahuhuli kahit ilang beses na niyang ibalik sa dagat ang uling.
3. Nagbibilad ng mga palay ang asawa habang hinahawi nito ang mga ibon at manok.
4. Nabigla ang mag-asawa nang makita nila ang imahe ng bata.
5. Makikita natin ito katulad ng nakikita nating imahe ng Sto. Niño.

Pagsasanay 2:

Basahin muli ang kuwento ng Ang Sto. Niño ng Cebu. Piliin ang mga pananda sa akda. Itala at
ihanay ayon sa paraan ng pagtutungkol. Banggitin din ang bilang ng talata at pangungusap
matatagpuan ang mga referensiya.

PANANDANG PANANDANG BILANG NG TALATA BILANG NG

ANAPORIK KATAPORIK PANGUNGUSAP
Likhain Mo

Sumulat ng isang maikling kuwento tungkol sa kakaibang karanasan ng isang tauhan. Gamitan
ng mga wastong pananda sa pangungusap.

Mga Pamantayan:

1. May 5 talata;

2. May 7 pangungusap sa bawat talata;

3. Tumatalakay sa karanasan ng tauhan;

______________________________________
4. Magkasunud-sunod at magkakaugnay ang mga pangyayari; at
_______________________________________________________________________________
5. Ginagamitan ng mga wastong panandang anaporik at kataporik.
_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________
MgaSanggunian:

Aquino, Fe O. et al. sining ng Komunikasyon. Mandaluyong City. National Bookstore. 2001.

Atienza, Narciso V. et al. Masining na Pagpapahayag (Filipino 3 para sa Kolehiyo).

Mandaluyong City. National Bookstore. 2011

www.seasite.niu.edu/tagalog/cebu%20culture/cebu_folklore_fs.html