1. 1. SURING –BASA Proyekto para sa Ikatlong Markahan Happy Nezza B. Aranjuez 9 -
Becquerel “Pangarap ang simula ng lahat” - Toryo, “Anak ng Lupa”. Tunay na naipakita ni Gng. Domingo G. Landicho ang mga naidudulot ng pagbabago sa takbo ng lipunan. Ang kuwento man ay masasasabing naganap sa lumang kapanahunan, naipakita rito ang kadalasang reaksiyon ng mga mamamayang Pilipino na nasa panahon ng transisyon at pagbabago. Sa unang bahagi ay di ako gaanong ginanahang basahin ang aklat dahil di ko maunawaan ang mga salitang ginamit, ngunit hindi ito naging balakid para sa akin dahil ang kuwento ang tunay na umakit ng aking atensiyon. Hinango ang nobela sa buhay na kinagisnan sa Barangay Luntal, Taal, Batangas kung saan likas na sa mga taganayon ang pamumuhay nang nakadepende sa lupa. Hinangad ni Victorio o Toryo, isang anak ng magsasaka, ang magandang pagbabago na pinaniniwalaan niyang makakamit at maibibigay niya sa tulong ng pagpapaaral ng kanilang panginoong may- lupa na si Senyor Martin. Dahil sa pagkakataong ito, nabuhayan ang mga taga-Masulong sa pag- asang hindi lang pagiging magsasaka ang kasasadlakan nila at hindi lang sila makukulong sa ugat ng mga lupa. Dulot nang pagpapasiyang isinagawa ni Senyor Martin at Kabesang Ote, maraming karapatan ng mga taganayon ang naalipusta; naging sanhi ng pagbagsak ng buong Masulong ang pangakong pag-unlad. Nang tinahak na ni Toryo ang landas na itinalaga sa kaniya marami siyang naranasang sakripisyo at mabigat na mga pagsubok; namatay ang kaniyang ama habang siya’y wala at napilitan siyang palayain ang iniibig niyang si Bining. Nagbago ang ihip nang hangin nang napag-alaman ni Senyor Martin na nakiisa si Toryo sa unyong itinayo ng mga manggagawa sa kaniyang pabrika upang batikusin ang pang-aalipusta at kawalang katarungan niya sa pamamahala. Napukaw ang damdaming makabayan ni Toryo, natuto siyang ipaglaban ang pinaninindigan niyang tama at nararapat, dala-dala sa isipan na ang pangarap ang isa sa pundasyon ng tagumpay ngunit ang maling pagkilos tungo rito ang magpapabagsak sa isang tao o maaaring isang bayan. 2. 2. Kung susuriing mabuti ang akda mababatid nating ang tagpuan na ito ay maiuugnay pa rin sa kasalukuyang panahon, kung saan maraming tao ang naghahangad ng pagbabago sa pagpapatakbo ng pamahalaan ngunit nagpapabulag naman tayo sa mga pangakong hindi naman natin natatamasa. Naging mahalagang paksa rin ng nobela ang pag-iibigan nina Toryo, Bining, Oyo, Karen at Ligaya. Naging sawi man si Toryo sa pagiging katipan ni Bining at kahit sinukuan niya si Karen, nang piliin niyang unahin ang magandang trabahong inaasahan ng kaniyang ama, ay naging maligaya pa rin siya sa piling ni Ligaya at ganoon din si Bining kay Oyo. Ang mga taga-Makulong ang sumisimbolo sa mga mamamayang Pilipino sa kasalukuyan na kinakapitan ang pag-asang pagbabago na itinatago naman sa ilusyon ng mga panginoong may-lupa o ng mga nasa gobyerno. Isa namang mahalagang elemento si Ka Tulume, ang albularyong tutol sa mga pagbabagong inihatid nila Senyor Martin. Siya ay maihahalintulad sa mga taong hinubog at sinubok ng panahon, na laging ipinaaalala ang matibay na pagkapit sa pinag-ugatan nating lupa o sa kinagisnan nating pamumuhay. Isinalaysay ang kuwento sa dalawang magkaibang tagpuan upang ipaunawa sa mambabasa ang pagkakaiba at pagkakatulad ng buhay sa lungsod at sa nayon. Naging maayos ang transisyon ng mga pangyayari dahil sa malinaw na pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari. Nagsimula ang kuwento sa paglalahad ng karaniwang pamumuhay sa kanilang lugar at nagwakas naman ito sa pagpili ni Toryo na ipagpatuloy ang patuligsa sa pang- aabuso ng pamahalaan. Kung iyong babasahin ang akda, tunay na maaanod ka sa ilog ng maraming emosyon. Naging mahusay ang paghalina ni G. Landicho sa atin na maging kabahagi ng kwento. Tunay na kapana-panabik ang susunod na mga pangyayari dahil sa maayos na daloy ng istorya. Kahit na di mo maunawaan ang ibang salita rito ay mawawatasan mo pa rin ang bawat pangyayari dulot ng konkretong pagpapahayag ng mga kaganapan. Dahil sa aklat na ito marami akong natututunan sa kulturang at kaugaliang Pilipino. Kaya kung isa kang dayuhan na nag-aasam na maging Pilipino subukan mong pagtiyagaang unawain ang aklat na ito dahil taglay niya ang mga tradisyon na ngayon ay di mo na makikita. Mahalaga na mabasa ito hindi lang ng kabataan ngayon kundi lahat ng mamamayang Pilipinong nakalimot na sa ating kinagisnang kultura. At sigurado ako na mapupukaw ang pagkamakabayan ninyo.