Bilang nakakatanda sa tatlong babae, marahil ay narinig ko na ang karapatan rin noon ang mga babae na lisanin ang
lisanin ang kanilang asawa. At isa pa, ang mga
katagang “kababae mong tao” ng ilang libong beses. Sa tuwing gugustuhin kong
maglaro sa labas ng bahay kasama ang mga kaibigang lalaki, madalas napapagalitan
ako ng aking lolo noon. Utos niya, pumasok raw ako sa loob at maglaro na lamang
ng aming mga manika, o di kaya ay mag-lutu-lutuan o bahay-bahayan.
“Kababae mong tao, laro ka ng laro sa labas,” naaalala kong madalas niyang sabi.
Samantala, iyong mga kaibigan kong lalaki, hindi ko man lang narinig ni isang beses
mula sa nakakatanda nilang kapamilya na sinasabi iyon. Naisip ko tuloy, mas masaya
at mas malayang maging lalaki.
Makalipas ang 23 taon at nagkaroon na ako ng anak, nakakarinig pa rin ako ng
ganoon sa aking mga kamag-anak—madalas mula sa kalalakihan. Iyong pinakahuli
ay nasabi ng aking tiyuhin, at sabi niya hindi raw ako maaring uminom dahil babae
ako. Nag-init ang aking mga tainga noon.
Walang direktang salin para sa katagang “kababae mong tao,” ngunit para sa akin,
hindi ko na gusto ang tunog nito noon pa. Maaring ang salin nito ay “you’re a girl,
yet…” at kadalasan ay nasusundan ito ng dahilan na paminsan pa nga ay walang
katuturan. Sa katunayan, walang salin na makakapagpahayag ng lalim at lawak ng
katagang ito.
Sa pagsabi ng “kababae mong tao,” tila nais nitong pigilan ang isang bagay o aksyon
dahil babae ang gagawa nito. Maihahantulad rin ito sa isang hindi nakikitang posas
na para sa mga babae lamang, at kumakahulugan ito na hindi sila ganoon kalakas o
kagaling para gawin ang isang bagay. Hindi maganda ang ibig nitong sabihin, ngunit
sa loob ng maraming siglo, ang ganitong pag-iisip ay matagal nang nakatatak sa
kamalayan ng mga Pilipino.
Feminismo sa patriyarkal na lipunan
Bago dumating ang mga Espanyol, ang mga lalaki at babaeng katutubong Pilipino ay
nakaranas ng patas na pribelehiyo. Ayon sa Patriarchy and Women’s Subordination
in the Philippines na naisulat ni Luz Lopez Rodriguez, nasasaad sa mga pag-aaral na
ang mga kababaihan noon ay maaring magkaroon ng mataas ng antas sa lipunan
katulad ng mga kalalakihan. Ang babae at lalaking mga anak pagdating sa pagtrato,
pagmana at kahit kalayaan.
Sa pagdedesiyon, magkaramay ang lalaki at babaeng asawa, at sa kanilang mga
pagmamay-ari, sila ay patas rin. Noong wala pang mga batas ukol sa diborsyo, may
babae ay mayroong kapangyarihan sa politikal at relihiyosong mga institusyon tulad
ng mga lalaki.
Nagbago ang ihip ng hangin nang dumating ang mga Kastila. Sa pagdala nila ng
patriyarkal na ideolohiya, kasabay nilang itinaguyod ang sinaunang piyudalismo sa
bansa. At nang nailapag nila ang kanilang mga paa sa Pilipinas, unti-unting nagbago
ang turing sa kababaihan mula bilang isang respetadong kaparis at naging isang
sunud-sunuran sa mga lalaki.
Dinala ng mga Kastila ang paniniwalang ito sa ating mga tradisyon at kaugalian—
makatyowista at kadalasan ay base sa pagtingin na pabor sa mga kalalakihan—at ito
ay masasaksihan pa rin
matapos ang halos kalahating milenyo. Kahit ang pagkakasulat ng ating kasayasayan
ay naimpluewensyahan rin ng patriyarka.
Karamihan sa ating mga mananalaysay ay lalaki, kaya naman naisulat ang ating
nakaraan ng may impluwensya ng patriyarka. Sa pag-aaral na Roots of Feminist
Thoughts in the Philippines na naisulat ni Lilia Quindoza Santiago, sinabi ni Dr. Luisa
Camagay na ang dahilan kung bakit maliit ang presensya ng mga kababaihan sa
ating kasaysayan ay gawa ng patriyarkal na pagmasid. Dahil dito, naisalin ang
paniniwalang mas malakas at magaling ang mga lalaki sa maraming henerasyon ng
Pilipino, sa tulong ng mga lalaking bayani at lider.
Mga feministang Pilipino sa panahon ng milenyo
Malayo na rin ang narating ng Pilipinas sa kabila ng malalim na pagkaugat ng
patriyarka sa ating kultura. Ang akitibong feminismo ay pinangunahan ng Asosacion
Feminista Ilonga sa tulong ng lider nito na si Pura Villanueva Kalaw, nang
ipinaglaban niya na magkaroon ng karapatan ang mga babae na bumoto noong
1906. Matapos ang isang siglo, nanganak ang bilang ng mga feminista at patuloy
nilang ipinaglalaban ang kanilang mga karapatan.
Kaiba sa tradisyonal na pamamahayag, naging mas mabisang kasangkapan ang
social media sa pagpapalaganap ng impormasyon ukol sa feminismo sa Pilipinas. Ito
ay nagsilbi ring tulong sa pag-gising sa kamalayan ng mga Pilipino para labanan ang
patriyarka. Dahil sa kakayanan ng social media na kumonekta sa mga tao sa labas ng
bansa, naging mas madali ang pag-aaral tungkol sa feminismo, isang ideolohiya na
nagmula sa kanlurang mga bansa. Ayon pa sa Rappler, tinulungan ng social media
ang mga kababaihan upang sabihin ang kanilang mga saloobin at pinalakas nito ang
kanilang mga loob. Hindi lamang natulungan ng social media na baguhin ang
pagtingin ng mga babae sa kanilang kakayanan, binago rin nito ang pagtingin sa
kanilang mga sarili mapa-pisikal, emosyonal o sosyal na aspekto man. Dahil dito,
mas nabigyan ng kahulugan ang feminismo. Base sa isang survey na isinagawa
noong 2016 ng PulseAsia, halos lahat ng mga Pilipino (96 porsyento) ay naniniwala
na nararapat lang na ipaglaban ng mga babae ang kanilang karapatan. Nasakop ng
nasabing survey ang mga Pilipino mula sa iba’t ibang sosyo-ekonomikal na klase at
antas ng pag-aaral, at naisagawa rin ito sa mga lalaki at babae.
Ayon rin sa survey, halos kalahati ng mga Pilipino ang naniniwala na kapatas ng mga
lalaki ang kababaihan. Apat na isang porsyento ang nagsabi na ang mga babae sa
Pilipinas ay hindi kulang sa pribilehiyo at 33 porsyento naman ang nagsabi na hindi.
Dalawampu’t anim na porsyento naman ang hindi nakapagdesisyon kung ano nga
ba ang kalagayan ng mga babae sa lipunan.
Feminismo sa Pilipinas kumpara sa ibang bansa
Kung ihahambing ang Pilipinas sa ibang karatig-bansa sa Southeast Asia, maganda
ang estado ng ating bansa. Sa katunayan, nasa ikapitong puwesto ang ating bansa
sa Global Gender Gap Index noong nakaraang taon. Ang survey na ito na isinagawa
ng World Economic Forum ay naglalayong sukatin kung gaano kapatas ang
oportunidad para sa dalawang kasarian.
Kabilang ang Pilipinas sa top 10 kasama ang mga bansa sa Nordic Europe gaya ng
Iceland, Finland, Norway at Sweden. Ayon rin sa datos, ang Pilipinas ay isa sa
natatanging dalawang mga bansa mula sa rehiyong East Asia at Pacific na kabilang
top 10. Ang ating bansa rin ang nangunguna sa buong rehiyon sa kabila ng pagbaba
ng overall score.
Ayon pa sa datos, ang halos makitid na pagkakaiba sa oportunidad para sa
kalusugan, edukasyon at trabaho ang ilan sa dahilan ng pagkakaluklok ng Pilipinas
sa ika-pitong pwesto. Ang Pilipinas ay mayroon ring malaking bilang ng mga
babaeng opisyal sa gobyerno, at dalawa pa rito ay naupo sa pinakamataas na
posisyon sa bansa. Nasaad sa isang piesa sa Philippine Daily Inquirer na ang Pilipinas
ay mayroon ring komprehensibong mga batas upang protektahan ang mga
kababaihan. Isa rito ang Magna Carta Law of Women na naglalawig na mapuksa ang
diskriminasyon sa mga kababaihan at mapaigting ang pagprotekta sa kanila.
Naipabisa ito ng isang babaeng president ng bansa, si Gloria Macapagal-Arroyo.
Pag-urong mula sa feministikong progreso
Mayroon mang mga Pilipino na lumalaban sa mga patriyarkal na paniniwala, ngunit
mahirap pa ring matanggal ito dahil ito ay buhay na buhay pa rin sa ating pang-
araw-araw na nakasanayan. Madalas pa ring nagaganap ang diskriminasyon at isyu
pa rin ang karapatan ng mga kababaihan, at madalas itong balita sa tradisyonal at
makabagong pamamahayag.
Noong nakaraan lamang, nasangkot si Sen. Tito Sotto sa isang isyu dahil ginawa
niyang katatawanan ang pagiging solong magulang ni DSWD Secretary Judy
Taguiwalo. Ayon sa komedyante, si Sek. Taguiwalo raw ay isang babaeng “na-ano
lang,” at base sa kanyang konstekto, ang ibig niyang sabihin ay disgrasya lang ang
pagbubuntis noon ng kalihim. Kasunod ng kanyang biro ay halakhan mula sa iba, at
pinangunahan ito ng senador.
Ang biro na nasabi ng senador ay may bahid na kabastusan para lamang
masubukang mapatawa ang mga opisyal na nasa hearing, ngunit ayon sa kanya ay
hindi niya sadyang mabastos si Sek. Taguiwalo. Maari nating masabi na ang biro ng
senador ay may kaugnayan sa “stud and bitch mentality,” na kung saan pinupuri
ang kakisigan ng mga lalaki kapag nagkaroon sila ng anak mula sa iba’t ibang babae,
samantalang ang mga kababaihan naman ay tinuturing na disgrasyada kapag
nabuntis ng hindi pa kasal.
Hindi ito ang unang beses na naging isyu si Sen. Sotto dahil sa kanyang mga salita.
Noong nakaraang taon, napag-initan siya ng mga social media users dahil sa sinabi
niyang kalasanan ng babae na mabastos siya dahil nagsuot siya ng shorts at
nakikipag-inuman sa mga lalaki. Sinabi niya iyon habang nakatutok ang manunuod
sa live na palabas.
Samantala, ang mga kababaihan na umiinom ng contraceptive pills ay nangangamba
matapos hindi payagan ng Supreme Court na alisin ang temporary restraining order
(TRO) na nagpipigil sa Food and Drug Authority na maglabas ng sertipikasyon para
sa mga produktong pang reproduktibo. Ayon sa CNN, napaso ang sertipikasyon ng
tatlong tatak ng contraceptive pills, kaya naman 23 tatak na lamang ang
pinagpipilian ng mga kababaihan sa Pilipinas.
Kung mananatili pa rin ang TRO, 14 na tatak ng pills ang inaasahang mawawala sa
merkado sa pagtapos ng taon at 14 naman sa susunod na taon. Dahil dito,
maraming mga kababaihan ang nanganganib na mabuntis ng biglaan pati na rin ang
mga delikado ang kanilang kalusugan sa kadahilanang ang mga pills ay hindi lamang
ginagamit pang-pigil ng pagbubuntis.
Ilang buwan na rin ang nakalipas, nabalitaan ko na naipasa na sa senado ang
mungkahi ni Sen. Risa Hontiveros na palawigin ang maternity leave. Napakasaya ko
para dito, hindi para sa akin, ngunit para sa mga Pilipinang nais makasama ang
kanilang mga bagong panganak nang walang iniisip na pangamba sa kanilang
trabaho. Subalit nang nagbasa ako sa comment section ng balita sa Facebook,
nadismaya ako sa sinabi ng ibang tao.
“Dahil dyan, hindi na iha-hire ang mga babae. Or i-hire man, dapat baog o walang
matres. Sure yan,” sabi ng isang lalaki.
“And next that [will] happen will be a DECLINE of women employment…good luck,”
ani ng isa (“Susunod na mangyayari diyan, kokonti ang mga babaeng
nagtatrabaho…good luck.”) Sabi pa ng isa, marami ang mabubuntis dahil dito at
sinabi naman ng isa na basura lang ang mungkahi.
Pilipinong feminista, patuloy ang laban
Kaiba ang nakalipas na Marso 8 kumpara sa mga nagdaan. Noong araw na iyon,
napakaraming mga post sa aking social media accounts patungkol sa International
Women’s Day. Naging matagumpay na araw na iyon; ito iyong isang panahon na
maraming mga Pilipino, mapa-babae, lalaki o parte man ng LGBQT, ang nag-gunita
ng importansya at kapangyarihan ng mga babae sa tulong ng social media.
Naglipana ang mga hashtags tulad ng #IWD2017, #BeBoldForChange, at mga
pagbati tulad ng Happy International Woman’s Day. Ang araw na iyon ay
maituturing na tagumpay dahil sumimbolo ito na alam na ng mga Pilipino ang
halaga ng mga babae sa lipunan, ngunit hindi ito sapat upang mapatunayan na
isinasabuhay na natin ang feminismo sa ating pang-araw-araw na gawain.
Kung tatanungin ako, ngayon na nga ba ang pinaka-mainam na panahon para
maging babae sa bansa natin? Sa palagay ko, hindi pa siguro. Handa na ang Pilipinas
para maging isang bansa na walang diskriminasyon, ngunit kakailanganin pa ng mas
matagal na panahon para maisabuhay ito ng mga Pilipino.
Maliban na lamang kung ang gobyerno natin ay walang mintis na gumagawa ng
desisyon na walang pinapanigan. Maliban na lamang kung ang gobyerno natin ay
walang mga politiko na hindi nag-iisip ng kalalabasan ng kanilang mga gagawin.
Maliban na lamang kung hindi tayo pinipigil sa ating karapatan sa pagpili ng ating
mga nais pagdating sa kalusugan at pagbuo ng pamilya. At higit sa lahat, maliban na
lamang kung mayroon tayong mga tahanan kung saan ang mga lalaki ay hindi
pinipigilan ang mga babae sa paggawa ng isang bagay dahil lihis ito sa kinagisnan.
Mabalik tayo sa araw na sinabi sa aking huwag akong uminom. Sa aking isip, gusto
ko sanang mag-amok at ipaliwanag sa kanya kung bakit hindi siya ang dapat
magdedesisyon para dito. Hindi lang naman ang pag-inom ang nais kong tukuyin;
ang desisyon kong hindi pag-inom ay
hindi dapat mag-base sa kanyang opinyon—walang sino man kundi ako lamang,
lalo’t higit hindi ito mababase mula sa opinyon ng lalaking umiinom noong araw na
iyon.
Naniniwala akong tayo mismo ang nagpapaigting ng kawalang patas sa ating lipunan
at nagmumula ito sa loob ng sulok ng ating mga tahanan. Hindi man natin lubos na
napapansin, ngunit binubuhay natin ang patriyarka sa maliliit na mga bagay. Sa
tuwing uuwi ang ating mga tatay mula sa trabaho, makikita natin ang ating mga
nanay na nagsisilbi pa sa utos nila, kahit na ba buong araw rin silang pagod sa pag-
aayos ng tahanan, o di kaya ay matapos ang buong araw ng trabaho sa opisina o sa
bahay. Sa totoo lang, karamihan sa ating mga Pilipino ang lumaki sa ganitong
klaseng paraan.
Ngunit hindi pa naman huli para magsimula ulit. Hindi pa huli na makamtan natin
ang ating minimithi. Sa kabila ng lahat, nabanggit ko na ang patriyarka ay hindi
orihinal na isinasabuhay sa ating bansa. Ang ating makulay na kultura ay noon pa
man mayroong respeto at tiwala sa mga babae at lalaki ng lipunan.
At bilang aking parte, habang lumalaki ang aking pamilya, ipinapangako kong hindi
ko hahayaang masambit ang katagang “kababae mong tao” sa aking mga anak.
Sana, magkaroon ito ng magandang dulot sa kanila, mapalakas ang kanilang loob at
maitanim ang pagrespeto ng walang kinakatigang kasarian. At ang aking hiling, sana
ay maipamahagi rin nila ito sa susunod na henerasyon.
Ang peminismo ay pagtitipon ng mga kilusan at mga kaisipan na layunin ang magtakda,
magtatag, at maipagtanggol ang pantay na pampulitika, pangkabuhayan, pangkultural, at
panlipunang mga karapatan para sa mga kababaihan. Nabibilang dito ang pagtatatag ng pantay
na mga pagkakataon para sa mga kababaihan sa edukasyon at sa paghahanap-buhay. Ang
isang peminista ay tumataguyod o sumusuporta sa mga karapatan at sa pagkakapantay-pantay
ng mga kababaihan.

Masculism or masculinism may variously refer to advocacy of the rights or needs
of men and boys; and the adherence to or promotion of attributes (opinions, values,
attitudes, habits) regarded as typical of men and boys.[1][2][3]
May pagkakaiba sa opisyal na bilang ng populasyon ng
Pilipinas dahil narin sa mga salik tulad ng hindi pagpaparehistro ng mga tao sa
mga census o survey ng populasyon.
Ngayon, ang mas kaya nating gamiting datos
ay ang bilang ng household population, o ang bilang ng populasyon ng mga tao na
naninirahan sa pribadong pamamahay o pamilya.
Sa bagong ulat ng pamahalaan ngayong Agosto 2017, mayroong
kabuuang 88,304,615 na babae at lalaki sa buong Pilipinas:
1. 44,583,853 na lalaki; at,
2. 43,720,762 na babae.
Ang gampanin ng lalaki sa pilipinas ngayon ay ang di lang maging haligi ng tahanan gampanin
din nilang maging mabuting mamayan at ipagtanggol ang tama at maging matuwid sa lahat
ng bagay
Dahil sa mahabang kasaysayan ng pang-aabuso, ang mga kababaihan sa iba’t ibang bahagi ng
mundo ay pinoprotektahan ng maraming batas, maging sa Pilipinas. Ang ilan dito ay:
1) Republic Act 9710 o Magna Carta for women — nagsasaad ng mga karapatang pang-
kababaihan at parusang nakaukol sa pagtapak nito
2) Republic Act 9262 — batas kontra-karahasan sa mga kababaihan at mga anak nito
3) Republic Act 7192 — integrasyon ng pagkakapantay ng babae at lalaki; kung saan ay dapat
makatanggap ng pantay na oportunidad at pagkilala ang mga babae sa lalaki
Magna Carta for Women (MCW) na kilala rin bilang Republic Act No. 9710.
Anti-Sexual Harrassment Act of 1995 Republic Act No. 7877
Anti-Rape Law of 1997 Republic Act No. 8353
Anti-Violence Against Women and Their Children Act of 2004 Republic Act No. 9262
MANILA, Philippines – Suntok sa buwan ang hinihinging batas ng mga kalalakihan na
magbibigay sa kanila ng proteksiyon laban sa pang-aabuso ng mga kababaihan
matapos tahasang sabihin kahapon ni Senator Pia Cayetano na imposibleng
mangyari ito at mangyayari lamang isang daan o dalawang daang taon pa mula
ngayon.
Ayon kay Cayetano hindi na kinakailangan ng batas para lamang mabigyan ng
proteksiyon ang mga kalalakihang umaangal ng domestic violence.
Ipinahiwatig ni Cayetano na maari lamang mangyari na magkaroon ng batas na
magbibigay ng proteksiyon sa mga kalalakihan kapag nabaligtad na ang sitwasyon at
ang mga ito na ang mas mangangailangan ng proteksiyon.
Ipinaliwanag pa ni Cayetano na sa international at maging sa local field ay
nabibigyan ng pansin ang mga tinatawag na “vulnerable” o marginalized katulad ng
mga babae, mga bata, elderly, at mga may kapansanan.
Bagaman at aminado si Cayetano na may mga lalaki ring nagiging biktima ng
domestic violence pero may solusyon pa rin naman umano ang mga ito katulad ng
paghahain ng reklamo at paghingi ng tulong sa barangay, pulisya, pari o pastor.
Natambak na pala ‘tong topic na ‘to sa draft ko. Anyway… Let’s start the topic.
Sabi ng mga feminist, ang ibig sabihin daw ng feminism ay pantay-pantay na
karapatan ng bawat gender. Dapat daw pantay lang ang lalaki at babae. Totoo
naman siya, pero may kulang sila palaging sinasabi: palagi siyang magiging biased sa
babae. Kesho narerape daw sila at inaabuso ng mga lalaki at ang mundo raw natin
ay patriarchal kahit daw meron ng feminism movement.
So ano naman yung definition ng masculinism?
So kung idedefine ng mga feminist na equal rights ang ‘feminism’, then what is
masculinism? Sabi ng mga masculinist, equal rights din. Sabi ng mga feminist sa
masculinism, eto raw yung mga sumisira sa pagkapantay-pantay ng rights at
binababa raw ang rights ng kababaihan, yet parehas lang naman sila ng goal: ang
magkaroon ng gender equality. Alam niyo ba kung bakit sila ‘nag-aaway’? Kasi
parehas biased ang pag-iisip nila towards their own gender.

Ngayon, itinataas ang feminism kaya nafi-feature palagi ang karapatang ng mga
babae. Instead na magtayo ng isang matatag na batas para sa parehas na gender,
this society, sa totoo lang, ay talagang ‘napamunuan’ na ng mga babae. Na-
hypnotize na ang mga tao. Naging customer na ang babae, which is always right.
Magmaktol lang ang mga babae, masusunod na sila.

Eh tayong mga lalaki? Kapag ba binaba ba natin ang mga kababaihan, itataas tayo?
Hindi. Although I don’t promote violence but I’m doing a compare and contrast.
Kapag ang mga babae nambugbog, sasabihin na yung babae matapang, magiting at
magaling. Ang labas ng lalaking nabugbog? Mahina, kasi nabugbog ng babae. Pero
kapag ang lalaki nambugbog, anong sasabihin ng society? Kawawa yung babae at
baka nga awatin pa yung lalaki. Ang tingin sa lalaki? Masama. Demonyo. Di ko
sabihing i-try niyo, pero ganyan talaga ang lipunan natin. Ginagawang ‘baby’ ang
mga babae while ang mga lalaki kailangan matatag at matibay ang loob. Kahit
depressed nga ata ang lalaki, sasabihan na bakla at malambot kapag sumuko sa
buhay eh.

I’m not a feminist nor a masculinist. Ayoko ng biased sa kahit sino. Oo, inaamin ko.
Marami pa ring karahasang nangyayari sa babae, but we should also consider
looking at the point of view of guys. We should be careful on concluding. Maghanap
muna kayo ng ebidensya bago kayo manghusga. Baka tama naman pala reason ng
lalaki at babae naman pala yung mali, ipapagtanggol mo pa mga babae. The same
way for girls. Tayong mga lalaki dapat extra careful sa mga babae. Di man natin sila
maiintindihan, pero kailangan. Para sa ika-uunlad ng kapayapaan. Hangga’t maaari,
be gentleman. Be humble.

I believe in equality of genders. Human rights, not woman rights, and not man
rights. Say it with me. Let us all shout to the world that we are equal, and we are
one, as humanity. Existing yesterday until tomorrow’s gone.