Olasılık www.idealmatematik.

com

OLASILIK:  Üç madeni para atıldığında en az ikisinin yazı gelme

olayı B ise
■ Örnek Uzay:
B=
Bir deneyde olabilecek tüm durumlara örnek uzay denir.
Örnek uzay E ile gösterilir. s(B) =

 Bir madeni para atma deneyinde örnek uzay; ■ Ayrık Olay:

E =. A ve B aynı örnek uzayda iki olay olmak üzere, A B=

s(E) = ise A ve B olaylarına ayrık olaylar denir.

 Bir zar atma deneyinde örnek uzay;  Bir zar atma deneyinde üst yüze çift sayı geleme olayı
A, tek sayı gelme olayı B olsun.
E =.

s(E) = A=

B=
Not 1: Art arda yapılan madeni para atma deneylerinde
n
para n kez atıldığında örnek uzayın eleman sayısı: 2 dir. Olasılık Fonksiyonu:

 İki madeni para atma deneyinde örnek uzay; E örnek uzayının tüm alt kümelerinin oluşturduğu küme EA
olsun.
E =.
P : EA → [0, 1]
s(E) =
biçiminde tanımlanan P fonksiyonuna olasılık fonksiyonu
denir. P(A) gerçek sayısına da A olayının olasılığı denir.

Not 2: Art arda yapılan zar atma deneyinde zar n kez ■ A EA için
n
atıldığında örnek uzayın eleman sayısı: 6 dir.
0 ≤ P(A) ≤ 1 dir.
 İki zar atma deneyinde örnek uzay;

E =. P(A) = 0 ise A imkansız olaydır.

s(E) = P(A) = 1 ise A kesin olaydır.

1. Örnek:
■ Olay: Aşağıdakilerden hangisi bir olayın olma olasılığı olamaz?
Örnek uzayın her bir alt kümesine bir olay denir. 1 2 3 9
A) 0 B) C) D) E)
E örnek uzayına kesin olay, boş kümeye imkansız olay 2 3 4 8
denir.
■ Örnek uzay E ise P(E) = 1 dir.
 Bir zar atma deneyinde üst yüze 7 den küçük bir sayı
gelme olayı …………… olaydır.
■ A, B EA olmak üzere A veya B nin olasılığı

 Bir zar atma deneyinde üst yüze 6 dan büyük bir sayı P(A B) = P(A) + P(B) – P(A B) dir.
gelme olayı …………… olaydır.
A B= ise;
P(A B) = P(A) + P(B) dir.
 Bir zar atıldığında üst yüze çift sayı gelmesi olayı A ise

A=
■ P(A'), A olayının gerçekleşmeme olasılığı olmak üzere;
s(A) =
P(A) + P(A') = 1 yada P(A') = 1 – P(A) dir.

www.idealmatematik.com 1
 Olasılık www.idealmatematik.com

2. Örnek: 6. Örnek:

A ve B aynı evrensel kümede iki olaydır. Bir sınıfın yoklama listesinden rastgele okunan bir ismin
4
erkek öğrenciye ait olma olasılığı dir.
2 1 1 7
P(A) , P(B) ve P(A B)
3 6 9
Bu sınıfta 21 kız öğrenci olduğuna göre, toplam kaç
olduğuna göre, aşağıdaki ifadeleri hesaplayınız. öğrenci vardır?

a) P(A ) = A) 35 B) 42 C) 49 D) 63 E) 70

(2003 – KPSS)
b) P(B ) =

c) P(A B) =
7. Örnek:

Bir torbada bulunan sarı, kırmızı ve beyaz renkli toplardan

3. Örnek: 1
rastgele bir top çekildiğinde sarı gelme olasılığı ve
4
A ve B, E örnek uzayının iki olayıdır. 3
beyaz gelme olasılığı tir.
5
8
P(A) P(B )
5 Buna göre, kırmızı topların sayısının beyaz topların
P(B) P(A ) x sayısına oranı kaçtır?

olduğuna göre, x kaçtır? A)

1
B)
1
C)
3
D)
6
E)
2
4 2 5 7 3
2 1 3 1 3
A) B) C) D) E)
5 5 5 10 10

4. Örnek: 8. Örnek:

A ve B aynı örnek uzaya ait iki olaydır. X, Y ve Z arasında yapılan bir yarışı, X in kazanma olasılığı
Y ve Z nin kazanma olasılıklarının sırasıyla 4 ve 7 katıdır.
3 1 2
P(A) , P(B ) ve P(A B) Buna göre, yarışı Z veya X in kazanma olasılığı kaçtır?
10 5 5
4 32 28 7 11
olduğuna göre, P(A B) kaçtır? A) B) C) D) E)
39 39 39 39 39
2 1 3 7 9
A) B) C) D) E)
5 2 5 10 10

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
5. Örnek:
Eş Olumlu Örnek Uzay:

Örnek uzayın üç ayrık olayı, A, B ve C dir. E = { e1, e2, e3, ... , en } olmak üzere,

3 e1, e2, e3, ... , en olaylarının her birinin gerçekleşme

P(A) P(B) olasılığı birbirine eşit ise yani;
5
2
P(B) P(C) P(e1) = P(e2) = P(e3) = ... = P(en) ise, E örnek uzayına
3 eş olumlu örnek uzay denir.

olduğuna göre, P(B') kaçtır? Buna göre eş olumlu örnek uzayda bir A olayının olasılığı;

1 3 1 4 11 s(A) İstenilen durumların sayısı

A) B) C) D) E) P(A)
5 5 15 15 15 s(E) Olabilecek tüm durumların sayısı

www.idealmatematik.com 2
 Olasılık www.idealmatematik.com

9. Örnek: 14. Örnek:

İçinde 3 kırmızı, 5 beyaz, 2 sarı bilye bulunan bir torbadan 1 den 10 a kadar numaralandırılmış 10 topun bulunduğu bir
rastgele bir bilye çekiliyor.
torbadan rastgele çekilen bir topun üzerinde, tek veya asal
Çekilen bilyelerin sarı olma olasılığı kaçtır? sayı olma olasılığı kaçtır?

1 1 2 1 2 1 3 1 2 3
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
2 3 3 5 5 5 10 2 5 5

(2009 – DGS)

10. Örnek: 15. Örnek:

A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9} Erkek ve bayan sporculardan oluşan 52 kişilik bir sporcu

kafilesinde 30 kişi erkektir. Erkeklerden 14, bayanlardan 10
kümesinden rastgele seçilen bir elemanın çift sayı kişi basketbolcudur. Bu kafileden seçilen bir kişinin
olma olasılığı kaçtır? erkek veya basketbolcu olma olasılığı kaçtır?

4 1 1 5 5
A) B) C) D) E) 9 11 12 10 5
9 4 3 9 8 A) B) C) D) E)
13 13 13 13 6

11. Örnek: –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

16. Örnek:
Bir torbadaki kırmızı topların sayısı, beyaz topların
sayısından 8 eksiktir. Torbadan çekilen bir topun kırmızı İki zar birlikte atılıyor.
3
olma olasılığı olduğuna göre, torbadaki kırmızı Üst yüze gelen sayıların toplamının 7' den küçük ve çift
10
topların sayısı kaçtır? sayı olma olasılığı kaçtır?

A) 14 B) 12 C) 10 D) 8 E) 6 5 1 7 1 2
A) B) C) D) E)
36 6 36 4 9

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
12. Örnek:
17. Örnek:
Bir torbada 4 beyaz, 5 kırmızı ve 6 siyah bilye vardır.
İki zar birlikte havaya atılıyor.
Torbadan rastgele çekilen bir bilyenin siyah veya beyaz
olma olasılığı kaçtır? Üste gelen sayılar çarpımının tam kare olma olasılığı
kaçtır?
2 1 2 3 8
A) B) C) D) E)
5 3 3 5 15 2 1 2 5 7
A) B) C) D) E)
5 6 9 36 36

13. Örnek:
18. Örnek:
Bir sınıftaki öğrencilerin %40 ı kızdır. Kızların %30 u,
erkeklerin ise %40 ı gözlüklüdür. Bu sınıftan seçilen bir Bir zar 4 kez üst üste atılıyor.
öğrencinin gözlüksüz kız veya gözlüklü erkek öğrenci
olma olasılığı kaçtır? Her seferinde aynı sayının gelme olasılığı kaçtır?

51 52 53 54 55 1 1 5 5 7
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
100 100 100 100 100 36 216 36 216 216

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

www.idealmatematik.com 3
 Olasılık www.idealmatematik.com

19. Örnek: 24. Örnek:

Bir zar 2 defa art arda havaya atılıyor. Her atışta üst yüze 4 farklı madeni para 6 farklı kumbaraya rastgele atılıyor.
gelen sayının bir önceki atışta üst yüze gelen sayının
Buna göre, paraların farklı kumbaralara atılma olasılığı
ardışığı olma olasılığı kaçtır? kaçtır?

5 1 2 5 1 1 3 5 11 13
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
18 3 9 36 6 18 18 18 18 18

25. Örnek:
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Permütasyon Yardımıyla Çözülen Olasılık Soruları Erhan ve Murat' ın aralarında bulunduğu 8 kişi yan yana
( 20 – 32 ) oturuyorlar.
20. Örnek:
Erhan ve Murat' ın yan yana bulunmama olasılığı
4 madeni para aynı anda havaya atılıyor. Üçünün yazı kaçtır?
birinin tura gelme olasılığı kaçtır?
2 3 1 4 3
A) B) C) D) E)
1 3 1 3 1 5 4 4 5 8
A) B) C) D) E)
3 4 4 8 16

26. Örnek:

Üçü kız, dördü erkek olan yedi öğrenci yan yana olacak
21. Örnek: biçimde rastgele sıralanmıştır.

Dört madeni para aynı anda havaya atılıyor. En az Buna göre, bu sıralanışta kız öğrencilerin üçününde
birinin tura gelme olasılığı nedir? yan yana olma olasılığı kaçtır?

1 1 3 5 15 2 1
A) B) C) D) E) 5 3 1
16 8 16 16 16 A) B) C) D) E)
14 14 14 7 7

(2009 – JANA)

27. Örnek:
22. Örnek:
4 erkek ve 2 kız öğrenciden oluşan 6 kişilik bir grup
4 madeni para aynı anda havaya atılıyor. En az ikisinin yuvarlak bir masa etrafına oturacaktır.
tura gelme olasılığı kaçtır?
Kızların yan yana gelme olasılığı kaçtır?
11 5 9 1 7
A) B) C) D) E) 2 3 1 1 1
16 8 16 2 16 A) B) C) D) E)
5 5 6 3 7

28. Örnek:
23. Örnek:
2 Matematik öğretmeni ve 6 Edebiyat öğretmeninden
oluşan bir kurul yuvarlak masa etrafında oturacaklardır.
6 madeni para aynı anda havaya atılıyor. 2 tura, 4 yazı
gelme olasılığı kaçtır? Matematik öğretmenlerinin yan yana oturmama
olasılığı kaçtır?
7 15 1 17 9
A) B) C) D) E)
32 64 4 64 32 3 4 5 1 5
A) B) C) D) E)
7 7 7 8 8

www.idealmatematik.com 4
 Olasılık www.idealmatematik.com

29. Örnek: Kombinasyon Yardımıyla Çözülen Olasılık Soruları

( 33 – 42 )
A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7} kümesinin farklı rakamlarını
33. Örnek:
kullanarak rastgele üç basamaklı bir doğal sayı yazılıyor.
Bir torbada 8 beyaz, 6 kırmızı bilye vardır.
Bu sayının, 5 ile tam bölünebilen bir sayı olması
olasılığı kaçtır? Torbadan gelişi güzel 3 bilye çekilirse üçünün de
kırmızı olması ihtimali aşağıdakilerden hangisidir?
1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
4 5 6 7 8 5 15 3 15 5
A) B) C) D) E)
71 81 71 71 91

(1973 – ÜSS)

30. Örnek:
34. Örnek:
11366698 sayısının rakamlarının yerleri değiştirilerek elde
edilen 8 basamaklı sayılardan biri rastgele seçiliyor. Salih' in de içinde bulunduğu 8 kişilik bir gruptan seçilecek
4 kişi arasında, Salih' in bulunma olasılığı kaçtır?
Seçilen sayının 2 ile tam bölünebilen bir sayı olma
olasılığı kaçtır? 1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
2 3 4 5 6
1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
2 3 4 5 6

31. Örnek: 35. Örnek:

25525347 sayısının rakamlarının yerleri değiştirilerek 6 kız ve 7 erkek öğrencinin bulunduğu bir gruptan 2 temsilci
yazılabilen 8 basamaklı sayılardan biri rastgele seçiliyor. seçiliyor.

Bu sayıda 2 rakamlarının yan yana olma olasılığı Seçilen bu iki temsilciden birinin kız, diğerinin erkek
kaçtır? olma olasılığı kaçtır?

1 2 1 1 1 3 3 2 7 9
A) B) C) D) E) A) B) C) D) E)
2 3 4 5 8 4 8 13 13 13

(2011 – LYS)

32. Örnek:
36. Örnek:
abc ve cba üç basamaklı iki sayıdır. abc – cba = 297
koşulunu sağlayan tüm üç basamaklı abc sayıları özdeş İçinde 4 kırmızı, 4 mavi ve 4 sarı bilye bulunan bir torbadan
kağıtlara yazılarak bir kutuya atılıyor rastgele seçilen üç bilyeden her birinin farklı bir renkte olma
olasılığı nedir?
Rastgele bir kağıt çekildiğinde kağıt üzerindeki sayının
10' a bölümünden kalanın 4 olma ihtimali nedir? 16 4 3 2 1
A) B) C) D) E)
55 15 13 11 55
1 1 1 3 2
A) B) C) D) E) (1986 – ÖYS)
9 6 2 5 3

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
www.idealmatematik.com 5
 Olasılık www.idealmatematik.com

37. Örnek: 41. Örnek:

Aşağıdaki yedi nokta, eş karelerin köşeleri üzerinde 6 bayan, 5 erkek yan yana rastgele diziliyor.
bulunmaktadır.
Her hangi iki erkeğin yan yana olmama olasılığı kaçtır?

5 3 1 1 1
A) B) C) D) E)
22 22 11 22 44

Bu yedi noktadan rastgele seçilen üç noktanın bir

üçgen oluşturma olasılığı aşağıdakilerden hangisidir?
(Aynı doğru üzerindeki üç noktanın bir üçgen oluşturmadığı 42. Örnek:
kabul edilecektir.)
4 hâkim ve 5 avukattan oluşan bir grup yuvarlak masa
32 27 24 5 3 etrafında oturacaktır.
A) B) C) D) E)
35 35 35 7 7
Her hangi iki hâkimin yan yana gelmeme olasılığı
(2008 – ÖYS) kaçtır?

1 1 5 2 1
A) B) C) D) E)
14 15 14 15 16
38. Örnek:

4 tek ve 5 çift sayıdan rastgele üçü seçiliyor.

Seçilen sayıların çarpımının çift olması olasılığı kaçtır?

1 1 3 20 20
A) B) C) D) E)
63 21 42 21 63

39. Örnek:

Bir kutuda 4 beyaz, 6 kırmızı top vardır. Bu kutudan,

iadesiz art arda üç top alınıyor.

Bu topların aynı renkte olma olasılığı kaçtır?

4 3 1 2 3
A) B) C) D) E)
7 10 5 5 5

40. Örnek:

5 tek ve 6 çift sayıdan rastgele dördü seçiliyor.

Seçilen sayıların toplamının çift olma olasılığı kaçtır?

13 14 5 16 17
A) B) C) D) E)
33 33 11 33 33

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
www.idealmatematik.com 6